C. SECTIE 3: GEDETAILLEERDE RAPPORTERING VAN DE ACTIVITEITEN...

Transcriptie

1 Inhoudsopgave A. SECTIE 1: INLEIDING... 3 I. ALGEMENE PROJECTINFORMATIE... 3 II. HABITATTYPEN (BIJLAGE 1 VAN DE HABITATRICHTLIJN {EN BERN- CONVENTIE RESOLUTIE N 4 (1996)}) DIE DOOR HET PROJECT WORDEN BEOOGD:... 4 B. SECTIE 2: SAMENVATTING... 7 I. TABEL VAN DE VERDEELBARE PRODUCTEN... 7 II. TECHNISCHE ACTIVITEITENVERSLAGEN [VOORTGANGSVERSLAGEN, TUSSENTIJDSE VERSLAGEN, EINDVERSLAG]... 8 III. TABEL VAN DE MIJLPALEN VAN HET PROJECT... 9 IV. VOORZIENE VERTRAGINGEN EN WIJZIGINGEN IN DE PLANNING V. OVERZICHT VAN DE RESULTATEN VAN DE ACTIES VI. FINANCIEEL OVERZICHT C. SECTIE 3: GEDETAILLEERDE RAPPORTERING VAN DE ACTIVITEITEN I. STAND VAN ZAKEN ) Voorbereidende acties, uitwerken van beheersplannen en/of actieplannen A1/ Inventarisatie en analyse uitgangssituatie...19 A2/ Geïntegreerde beheersplannen voor deelgebieden...20 A3/ Werkplanning en uitvoeringsplannen...21 A4/ Inventarisatie en analyse van knelpunten inzake recreatief (mede)gebruik...21 A5/ Politionele bevoegdheid en toezicht...22 A6/ GIS-natuur -tool voor gebruik van de LIFE sites opvolging natuurbeheer / militair...23 A7/ Het opstellen van een Kamp/Kwartier Natuur Ontwikkelings Plan (KNOP) ) Aankoop/pacht grond en/of rechten B1/ Verwerven van het 'Munitiedepot Molenheide' Zonhoven (180 ha)...27 B2/ Verwerven van bos en heide langsheen Drongengoedweg ) Eenmalig beheer C1/ Maaien van vergraste vochtige heide, met afvoeren en verwijderen van maaisel...28 C2/ Maaien van vergraste droge heide, met afvoeren en verwijderen van maaisel...29 C3/ Heideherstel...30 C4/ Plaggen...32 C5/ Maaien trilveenvegetaties en afvoeren van maaisel...36 C6/ Uitgraven van verlande turfkuilen...37 C7/ Venherstel...39 C8/ Preventief branden...42 C9/ Opstarten extensieve begrazing als begeleidingsmaatregel bij vegetatieontwikkeling...43 C10/ Verwijderen exoten ten behoeven van kwaliteitsvol bos...43 C11/ Hermeandering van de Weerijs ) Terugkerend biotoopbeheer (begeleidingsbeheer) D1/ Nabegrazing...46 D2/ Hooi- en graslandbeheer en maaien heideterreinen...46 D3/ Manueel maaien in zeer kwetsbare natte terreinen en manueel verwijderen van houtige opslag ) Bewustmaking van het publiek en verspreiding van de resultaten E1/ Communicatie met (mede)gebruikers...49 E2/ Sensibilisering en vorming van eigen personeel...50 E3/ Communicatie en sensibilisering ruime publiek...52 E4/ Internationaal studiemoment...55 E5/ Layman s report ) Algemene projectuitvoering F1/ LIFE team DANAH...59 F2/ Wetenschappelijke monitoring van het natuurherstel...61 F3/ Steering committee: adviescommissie...62 F4/ Externe accounting

2 I. Lijst met tabellen TABEL 1: HABITATTYPEN PER MILITAIR DOMEIN...4 TABEL 2: VERDEELBARE PRODUCTEN...7 TABEL 3: TECHNISCHE ACTIVITEITENVERSLAGEN...8 TABEL 4: MIJLPALEN VAN HET PROJECT...9 TABEL 5: OVERZICHT VAN DE RESULTATEN...15 TABEL 7: STATUS VAN DE PLANNEN DIE IN DE LOKALE COMMISSIE OPGESTELD ZIJN VOOR ALLE PROJECTGEBIEDEN...20 TABEL 8: EFFECTIEF UITGEVOERDE OPPERVLAKTE C TABEL 9: EFFECTIEF UITGEVOERDE OPPERVLAKTE C TABEL 10: EFFECTIEF UITGEVOERDE OPPERVLAKTE C TABEL 11: EFFECTIEF UITGEVOERDE OPPERVLAKTE C TABEL 13: EFFECTIEF UITGEVOERDE OPPERVLAKTE C TABEL 14: EFFECTIEF UITGEVOERDE OPPERVLAKTE C TABEL 15: EFFECTIEF UITGEVOERDE OPPERVLAKTE C TABEL 16: EFFECTIEF UITGEVOERDE OPPERVLAKTE C TABEL 17: EFFECTIEF UITGEVOERDE OPPERVLAKTE D TABEL 18: OVERZICHT DUURZAME GOEDEREN

3 A. Sectie 1: Inleiding I. Algemene projectinformatie Duur: van 1 september 2004 tot 31 december 2009 Totaal budget: EUR Ligging van de projectgebieden: België, Vlaams Gewest, Antwerpen, gemeenten Brasschaat, Wuustwezel, Brecht, Kapellen, Kalmthout, Grobbendonk, Kasterlee, Tielen, Malle, Turnhout, Weelde en Ravels Limburg, gemeenten Houthalen-Helchteren, Meeuwen-Gruitrode, Leopoldsburg, Beverlo, Beringen, Hechtel-Eksel en Zonhoven Oost-Vlaanderen, gemeente Ursel en Knesselaere West-Vlaanderen, gemeenten Houthulst, Staden, Langemark-Poelkapelle en Zedelgem (zie Bijlage 1) Situering van de Projectgebieden: De natuurherstelmaatregelen van het LIFE project DANAH concentreren zich binnen de militaire domeinen: Munitiedepot te Houthulst Vliegveld te Ursel Klein en Groot Schietveld te Brasschaat Oefenterrein te Grobbendonk Vliegveld te Malle Tielen Kamp I en II te Kasterlee Tielenheide te Turnhout Vliegveld te Weelde Schietveld te Houthalen-Helchteren Kamp Beverlo te Leopoldsburg en de Vlaamse natuurreservaten: Vloethemveld te Zedelgem Molenheide te Zonhoven 3

4 II. Habitattypen 1 (Bijlage 1 van de Habitatrichtlijn {en Bern- conventie resolutie n 4 (1996)}) die door het project worden beoogd: De normaal gedrukte habitattypen zijn diegene die aangemeld zijn voor het betrokken habitatrichtlijngebied. De vet en cursief gedrukte habitattypen blijken eveneens voor te komen in de betrokken habitatrichtlijngebieden na overleg met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). Tabel 1: Habitattypen per militair domein Prioriteit Code Naam DOELHABITATTYPEN van de HABITATRICHTLIJN BIJLAGE I 1. Militair domein Vloethemveld te Zedelgem (provincie West-Vlaanderen) 2. Militair domein Munitiedepot te Houthulst (provincie West-Vlaanderen) 3130 Oligotrofe wateren van het Midden-Europese en Peri-Alpiene gebied met Littorella- of Isoëtesvegetatie of met eenjarige vegetatie op drooggevallen oevers (Nanocyperetalia) 4010 Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix 4030 Droge heide (alle subtypes) * 6230 Soortenrijk heischrale graslanden op arme bodems 9190 Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlakten 3. Militair domein Vliegveld Ursel te Ursel (provincie Oost-Vlaanderen) 4030 Droge heide (alle subtypes) 4. Groot en Klein Schietveld te Brasschaat (provincie Antwerpen) 2310 Psammofiele heide met Calluna- en Genistasoorten 2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostissoorten op landduinen 3110 Mineraalarme oligotrofe wateren van de Atlantische zandvlakte met amfibische vegetatie: Lobelia, Littorella en Isoëtes 3130 Oligotrofe wateren van het Midden-Europese en Peri-Alpiene gebied met Littorella- of Isoëtesvegetatie of met eenjarige vegetatie op drooggevallen oevers (Nanocyperetalia) 4010 Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix 4030 Droge heide (alle subtypes) * 7110 Actief (hoog)veen 7150 Slenken in veengronden (Rhynchosporion) * 91EO Alluviale bossen met Alnion glutinosa en Fraxinus exelsior 9190 Oude zuurminnende eikenbossen met Quercus robur op zandbodems 5. Militair domein Oefenterrein Grobbendonk te Grobbendonk (provincie Antwerpen) 4030 Droge heide (alle subtypes) * 91EO Alluviale bossen met Alnus glutinosa en Fraxinus exelsior 6430 Voedselrijke ruigten 6. Militair domein Oefenvliegveld te Malle (provincie Antwerpen) 7. Militair domein Tielen Kamp I en II te Kasterlee (provincie Antwerpen 8. Militair domein Tielenheide te Turnhout (provincie Antwerpen) 2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostissoorten op landduinen 3110 Mineraalarme oligotrofe wateren van de Atlantische zandvlakte met amfibische vegetatie: Lobelia, Littorella en Isoëtes 1 Prioriteit : Aangekruist indien de soort prioritair is volgens Bijlage I van de Habitatrichtlijn Code : NATURA 2000 codes (voor soorten enkel genoemd in de Bern Conventie resoluties is de corresponderende code gebruikt) Naam : Naam van de habitattype volgens de Habitatrichtlijn (of Bern Conventie resolutie) 4

5 3130 Oligotrofe wateren van het Midden-Europees en Peri-Alpiene gebied met Littorella- of Isoëtesvegetatie of met eenjarige vegetatie op drooggevallen oevers (Nanocyperetalia) 4010 Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix 4030 Droge heide (alle subtypes) * 91EO Alluviale bossen met Alnus glutinosa en Fraxinus exelsior 9. Militair domein Vliegveld te Weelde (provincie Antwerpen) 2310 Psammofiele heide met Calluna- en Genistasoorten 2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostissoorten op landduinen 3110 Mineraalarme oligotrofe wateren van de Atlantische zandvlakte met amfibische vegetatie: Lobelia, Littorella en Isoëtes 3130 Oligotrofe wateren van het Midden-Europese en Peri-Alpiene gebied met Littorella- of Isoëtesvegetatie of met eenjarige vegetatie op drooggevallen oevers (Nanocyperetalia) 4010 Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix 4030 Droge heide (alle subtypes) 6230 Soortenrijk heischrale graslanden op arme bodems 7140 Overgangs- en trilveen 7150 Slenken in veengronden (Rhynchosporion) * 91EO Alluviale bossen met Alnus glutinosa en Fraxinus exelsior 10. Militair domein Schietveld van de luchtcomponent te Houthalen-Helchteren (provincie Limburg) 4030 Droge heide (alle subtypes) 4010 Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix 2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostissoorten op landduinen 7140 Overgangs- en trilveen 9190 Oude zuurminnende eikenbossen met Quercus robur op zandbodems 11. Militair domein Kamp Beverlo te Leopoldsburg (provincie Limburg) 2310 Psammofiele heide met Calluna- en Genistasoorten 2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostissoorten op landduinen 3110 Mineraalarme oligotrofe wateren van de Atlantische zandvlakte met amfibische vegetatie: Lobelia, Littorela en Isoëtes 6430 Voedselrijke zoomvormende ruigten van het laagland 4010 Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix 4030 Droge heide (alle subtypes) * 6230 Soortenrijk heischrale graslanden op arme bodems 7140 Overgangs- en trilveen 7150 Slenken in veengronden (Rynchosporion) 9190 Oude zuurminnende eikenbossen met Quercus Robur op zandvlakten 91EO Alluviale bossen met Alnus glutinosa en Fraxinus exelsior 12. Molenheide te Zonhoven (provincie Limburg) 2310 Psammofiele heide met Calluna- en Genistasoorten 2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostissoorten op landduinen 4030 Droge heide (alle subtypes) * 6230 Soortenrijke heischrale graslanden op arme bodems 9190 Oude zuurminnende eikenbossen met Quercus Robur op zandvlakten 5

6 II. Algemene inleiding Het LIFE project DANAH heeft sinds het voortgangsverslag (tussen januari en juni 2009) gezorgd voor de voortzetting van de lopende acties. Op 11 maart 2009 kreeg het LIFE team de opmerkingen op het voortgangsverslag van de Europese Commissie. In het voorliggende verslag wordt hierop een antwoord geformuleerd. De richtplanning (A7) is tijdens het project gebaseerd op maatwerk per domein, grotendeels omwille van de verschillende aanpak per deelcommissie en de heersende afspraken van voor het project. Dit heeft geleid tot verschillende producten per domein, en ook tot verschillen in de timing rond duurzame planning van de domeinen. Om duurzaam beheer van de domeinen te bekomen, moeten eerst de wensen van de twee protocolpartners geïntegreerd worden. De basis die gebruikt is om integratie te bekomen, is de kwetsbaarheid van de verschillende zones binnen de domeinen, als neerslag van de ecologische wensen met de domeinen. Het voordeel is dat deze kwetsbaarheid toetsbaar is met de belangrijkste functie van de domeinen (militair gebruik). Voor de meest complexe domeinen (bv. Kamp Beverlo) heeft de oplijsting en analyse van de kwetsbaarheid lang geduurd, maar deze stap is in het voorjaar van 2009 eindelijk afgewerkt. De integratie met de wensen van Defensie is op verschillende domeinen ondertussen gebeurd, voor de complexere domeinen gebeurt dit in de maanden volgend op het verslag. Op deze basis is het de bedoeling om een centrale adviseringsrichtlijn te schrijven waarmee het gebruik van de domeinen gestuurd kan worden. In het voorjaar van 2009 is duidelijk geworden dat een uniformisering noodzakelijk is om een centrale richtlijn te kunnen schrijven. In het laatste jaar van LIFE project DANAH willen we deze uniformisering doorvoeren. Dit zal extra motivatie van de lokale ploegen en bijkomende coördinatie vergen. Door de partner Defensie is een GIS-applicatie gebouwd op hun intranet. Dit is klaar om de nodige kaartlagen te ontvangen uit de processen richtplanning en beheerplanning. Een bestand dat de metadata beschrijft is in ontwerp klaar. De taak in 2009 zal eruit bestaan deze applicatie effectief gevuld te krijgen met alle juiste data, en bijkomend uitleg hierover te organiseren naar het personeel van Defensie dat ermee zal moeten werken in de toekomst. De natuurbeheeracties zijn in het broedseizoen (sinds maart 2009) gestopt. Bij het schrijven van dit rapport worden de meeste werven voorbereid voor heropstart begin juli Alle werven moeten afgerond zijn tegen december Het is de bedoeling om de enorme ervaring die opgebouwd is in de lokale ANB- en Defensieploegen binnen de commissies te bundelen in het eindverslag. Het personeel van LIFE project DANAH is blijven werken aan de begeleiding van de partners om een dergelijk groot project tot een goed einde te brengen. Sinds 5 februari 2009 is de boekhouder van het project afwezig. De rest van het LIFE team neemt zijn taken over. De budgetten zijn voor het overgrote deel vastgelegd op de begrotingen van de partners, al blijft aandacht nodig om een vlotte uitbetaling mogelijk te maken. 6

7 B. Sectie 2: Samenvatting I. Tabel van de verdeelbare producten In vet zijn de verdeelbare producten weergegeven die voorzien waren in de voorbije periode. Tabel 2: Verdeelbare producten Verdeelbaar product Actie Uiterste Leveringsdatum Geïntegreerd beheersplan voor iedere projectsite, met het Kamp/kwartier NatuurOntwikkelingsPlan A2/ Geïntegreerde beheersplannen voor de deelgebieden November 2009 als uitgangssituatie Oorspronkelijke werkplanning voor het totale project Vernieuwde werkplanning Knelpuntenanalyse in verband met recreatief (mede)gebruik Richtplannen voor iedere projectsite Vormingsprogramma s op maat gericht naar militairen en/of ambtenaren dat erop gericht is dat de cursisten na afloop inzichten verworven hebben in de noodzaak van bos- en natuurbeheer op militair domein en bereid zijn het principe Zorgplicht uit het Natuurdecreet toe te passen in de eigen werkomgeving. A3/ Werkplanning en uitvoeringsplannen A4/ Inventarisatie en analyse knelpunten A7/ Geïntegreerde bos- en natuurrichtplannen E2/ Sensibilisering en vorming eigen personeel 31 maart 2004 Augustus 2007 November december december 2009 Referatenmap van de studiedagen omtrent bos- en natuurbeheer en grootschalig natuurherstel in E4/ Studiedagen september 2005 en mei 2009 heidegebieden Brochure met beknopte weergave van de positieve bevindingen die tijdens en na de uitvoering van de voornaamste KNOP-maatregelen werden gedaan. E5/ Layman s report 15 december

8 II. Technische activiteitenverslagen [Voortgangsverslagen, Tussentijdse verslagen, Eindverslag] Tabel 3: Technische activiteitenverslagen Voortgangsverslag 15/01/2005 Tussentijdsverslag 15/01/2006 Voortgangsverslag 15/01/2007 Tussentijdsverslag 15/01/2008 Voortgangsverslag 15/01/2009 Tussentijdsverslag 15/06/2009 Layman s report 30/12/2009 Eindverslag 30/03/2010 8

9 III. Tabel van de mijlpalen van het project Tabel 4: Mijlpalen van het project Mijlpaal Eerste opvolging van de voortgang van het Naam of nr. van Deadline Nieuwe referentie actie deadline F3/ Steering Group 1 april april 2004 project door Project Group Opstarten van planning van activiteiten rond de sensibilisering en vorming van het eigen personeel Indienstneming algemeen coördinator project Indienstneming contractuele personeelsleden van het LIFE-team Eerste vergadering Steering Committee Realisatie 1 ste fase manueel maaien en afvoeren van 2 ha verruigde en/of verboste trilveenvegetatie Finalisering van bestekken voor de aankoop van duurzame goederen noodzakelijk voor de uitvoering van het project Finalisering werkplanning voor de duur van het project Beëindigen en evaluatie van de resultaten van de eerste gestuurde winterbrand op de heide E2/ Sensibilisering 1 januari 2004 F1/ LIFE-team 1 september 2003 F1/ LIFE-team 1 januari 2004 F3/ Steering 1 oktober Committee 2003 C5/ Maaien trilveen 1 oktober 2004 F1/ LIFE-team 31 december 2003 A3/ Werkplanning 31 december 2004 C8/ Branden 31 maart juli september 2004 Finalisatie 1 september oktober 2004 Oktober 2004 December december april 2005 Opening LIFE website met een eerste E3/ Sensibilisering publiek 31 maart augustus

10 informatie over het project LIFE project DANAH Startmeeting over resultaten van het LIFE project op het vlak van grootschalig natuurherstel in de heideterreinen E4/ Studiedagen 15 september september 2005 Realisatie 1 ste fase maaien 15 ha droge heide C2/ Maaien droge heide 1 april 2005 November 2005 Aanvang opstellen van GIS-natuur tool voor iedere site A6/ GIS-natuur tool 1 januari november 2005 Eigendomsoverdracht terreinen van Drongengoed te Ursel B2/ Verwerving Drongengoed 31 december 2003 Geen dossier Finalisering inventarisatie van de projectgebieden A2/ Beheerplannen 31 december 2004 Maart 2009 Realisatie 1 ste fase maaien 15 ha droge heide C2/ Maaien droge heide 1 april 2005 November 2005 Start begrazing met schapen of runderen D1/ Begrazing 1 juli december 2005 Realisatie 1 ste fase uitgraven van 1 ha C6/Uitgraven turfkuilen 1 april 2006 Maart 2006 verlande turfkuilen Start hooilandbeheer als vervolgbeheer na D2/ Hooilandbeheer 1 april 2005 April 2006 voorafgaande maatregelen maaien van 45 ha natte (C1) en 15 ha droge heide (C2) en kappen van 300 ha dennen op heide en landduinen (C3) Evaluatie effecten maatregel begrazing met schapen of runderen als vervolgbeheer D1/Begrazing 1 juli september 2006 Evaluatie eerste fase van het maaien van 45 ha vochtige heide C1/ Maaien vochtige heide 31 december 2004 December

11 Realisatie 1 ste fase van het plaggen van C4/ Plaggen 1 april 2005 Maart 2007 ruim 75 ha sterk vergraste vochtige en droge heide en afgraven van vergraste landduinen en voedselrijke toplaag van akkers Oplevering van de uitgevoerde werken aan de hermeandering van de Weerijs C11/ Hermeandering 31 maart 2005 Maart 2008 Realisatie 1 ste fase herstel van natte en C3/ Heideherstel 1 april 2005 Maart 2008 droge heide en landduinen door het kappen van 500 ha dennen en struweelopslag Realisatie van het plaatsen van infrastructuur voor het opstarten van extensieve begrazing met schapen of runderen in verschillende projectsites C9/ Opstarten extensieve begrazing 1 juli 2005 Najaar 2009 uitvoering Molenheide Realisatie van de themanummers in de reeks tijdschriften van beide overheden E3/ Sensibilisering publiek 15 september april 2007 Eigendomsoverdracht munitiedepot Molenheide B1/ Verwerving Molenheide 31 december 2003 September 2007 Aanvang onderzoeksproject wetenschappelijke monitoring natuurherstel F2/ Monitoring 1 januari 2007 Oktober 2007 Realisatie aanschuinen 400 m oever Laambeek (Schietveld Helchteren) C7/ Afgraven natte kommen, vennen en aanschuinen oevers 1 april 2007 Niet uitgevoerd wegens ecologisch te waardevol. Andere percelen werden geplagd 11

12 Finalisering van het plaatsen van infoborden over het project bij de militaire E3/Sensibilisering 1 september December 2008 domeinen Realisatie en evaluatie van 1 ste fase verwijderen van ruim 400 ha exoten op de verschillende projectsites Realisatie van brochure voor het ruime publiek over de resultaten van het project C10/Verwijderen van exoten E5/ Layman s report 1 juli Oktober juli December 2009 Finalisering beheersplannen voor iedere site A2/ Beheersplannen 31 december 2008 November 2009 Afwerking maaien 123,3 ha vochtige heide Afwerken maaien 80 ha droge heide Finalisering knelpuntenanalyse betreffende (mede)gebruik van de militaire terreinen Aanvang opstellen geïntegreerd natuur- en bosrichtplan voor iedere projectsite C1/ Maaien vochtige heide C2/maaien droge heide A4/ Knelpuntenanalyse A7/ Geïntegreerde natuur- en bosrichtplannen 31 december 2008 December december December juni 2004 September juli 2004 Maart 2005 Afwerken herstel van natte en droge heide en landduinen door het kappen van 1170 ha dennen- en struweelopslag Afwerken maatregel plaggen van 160,3 ha sterk vergraste vochtige en droge heide en afgraven van vergraste landduinen en voedselrijke toplaag van akkers Afwerken maatregel manueel maaien en afvoeren van 25 ha verruigde en/of verboste trilveenvegetatie C3/ Herstel van natte en dorge heide en landduinen door kappen van dennen- en struweelopslag 31 december 2008 C4/ Plaggen 31 december 2008 C5/ Maaien trilveen 31 december 2008 December 2009 December 2009 December

13 Afwerken uitgraven van 5 ha verlande turfkuilen C6/ Uitgraven turfkuilen 31 december 2008 December 2009 Afwerking maatregel afgraven natte kommen en vennen Beëindiging en evaluatie van de resultaten van de gestuurde winterbranden op de heide C7/ Afgraven natte kommen, vennen en aanschuinven oevers 31 december 2008 C8/ Branden 31 december 2008 December 2009 December 2009 Afwerking maatregel verwijdering van ruim 1500 ha exoten op de verschillende C10/ Verwijderen van exoten 31 december 2008 December 2009 projectsites Evaluatie hooilandbeheer als vervolgbeheer na voorafgaande maatregelen maaien van natte (C1) en droge heide (C2) en kappen D2/ Hooi- en graslandbeheer en maaien heideterreinen 31 december 2008 December 2009 op heide en landduinen (C3) Evaluatie van manueel maaien van kwetsbare vegetaties (natte heide, zeggevegtties, molinea, nat schraalland en houtige opslag) in Beverlo en Schietveld D3/ Manueel maaien in zeer kwetsbare natte terreinen en manueel verwijderen van houtige opslag 31 december 2008 December 2009 Helchteren Symposium over resultaten van het LIFEproject op het vlak van grootschalig natuurherstel in heideterreinen E4/ Studiedagen 31 september 2008 Mei

14 IV. Voorziene vertragingen en wijzigingen in de planning 1) Vertragingen Vertragingen in de Richtplanning hebben in de eerste plaats te maken met de complexiteit van de domeinen. Door de grootte wordt de inventarisatie bemoeilijkt, en wordt meestal keuzes gemaakt om alleen de meest waardevolle plaatsen te bemonsteren. Anderzijds is recent de context van de instandhoudingdoelstellingen ontstaan, waardoor alle voordien beschikbare literatuur moest aangepast worden aan de nieuwe eisen. Tenslotte is de afstemming tussen de beide partners voor sommige domeinen een lange weg van constructief overleg en het zoeken naar consensus door toegevingen langs beide kanten. Hierdoor wordt voor de meest complexe domeinen pas in het laatste halfjaar begonnen met de integratie van de wensen van beide partners. De opmaak van de beheerplannen is afhankelijk van de ontwikkelde visie binnen de lokale commissies en hun richtplannen, waardoor bij uitstel van deze visie het beheerplan ook vertraging oploopt. Anderzijds hebben de opdrachthouders van de beheerplannen zich goed aan de afgesproken planning van de uitbestedingen gehouden. De actie A4 knelpuntanalyse wordt overgenomen door de discussies en oplossingen binnen de stuurgroepen van de beheerplannen en richtplannen. Dit heeft als nadeel dat de knelpuntanalyse ook moet beantwoorden aan de timing van de beheerplannen, maar als voordeel de betrokken beheerders ook direct oplossingen moeten vinden voor hun lokale problemen. Deze directe link zou anders niet aanwezig zijn. Vertragingen in de C- en D-acties (natuurbeheer) zijn te wijten aan zeer concrete problemen die bij de beschrijving van elke actie is opgenomen (zie verder). 2) Wijzigingen De centrale doelstellingen van het project blijven intact. Wel werden de acties A1 en F2 herschikt binnen de actie A2 (beheerplannen) omdat dit een holistische benadering van de beheerplannen mogelijk maakte. Ook werd aan de actie A5 (Handhaving) een andere invulling gegeven omwille van beleidsredenen binnen Defensie (zie verder). Binnen de acties C en D werden sommige voorziene oppervlaktes verkleind of vergroot, ofwel van plaats of periode veranderd als dit nodig geacht werd om ecologische en/of praktische redenen. Alle maatregelen voor natuurherstel blijven wel steeds binnen de aangegeven projectgebieden. 14

15 V. Overzicht van de resultaten van de acties Tabel 5: Overzicht van de resultaten Actie Resultaten op 15 juni 2009 Te doen A1 Inventarisatiefase voor alle domeinen afgerond. Gegevens analyseren en integreren in de beheerdoelstellingen. A2 A3 A4 A5 A6 A7 Documenten klaar in Vloethemveld, Ursel, Houthulst, Tielenkamp. Twee van de 4 deelfasen afgewerkt in Helchteren, Malle, Weelde, Brasschaat, Grobbendonk. Opdracht beheerplan Beverlo opgestart in maart De werkplanning gebeurt op dit moment in overeenstemming met de (nog in opbouw zijnde) budgetbeheerdatabank en bestekkendatabank. Analyse van de knelpunten gebeurt continu in de stuurgroepen van de richtplannen en beheerplannen. Deel Defensie Huidig militair gebruik, gebruik door derden, ecologische waarde en ecologische kwetsbaarheid is geïnventariseerd. Geoloket is klaargemaakt door geodienst van Defensie. Richtplanning klaar in Houthulst, Vloethemveld, Ursel, Tielenkamp en Molenheide. Beverlo, Helchteren, Grobbendonk, Brasschaat, Malle en Weelde hebben kwetsbaarheidanalyse gehad. B1 De aankoopprocedure is afgerond. nvt B2 Er wordt geen actie ondernomen. nvt C1 Deze actie is volledig uitgevoerd. nvt C2 Deze actie is volledig uitgevoerd. nvt C3 Er is 64,17 % van de totale oppervlakte uitgevoerd. C4 Er is 66,21 % van de totale oppervlakte geplagd. C5 Deze actie is volledig uitgevoerd. nvt C6 Deze actie is uitgevoerd, omwille van slechte nvt weersomstandigheden is 91,26% van de vooropgestelde oppervlakte gehaald. Afwerking beheerplannen in december De opvolging van de werkplanning Integratie van de oplossingen in de beheerplannen. Integratie van de kaartlagen (ook die van de beheerplannne na afwerking) in het GIS-tool op het intranet Defensie. Handleiding maken voor correct gebruik van de data op het GIS-tool. Integratie met militair gebruik is bezig, beoogd resultaat zijn simpel begrijpbare gebruikskaarten voor trainende troepen. De werven op Beverlo, Klein en Groot Schietveld Brasschaat, Molenheide, Tielenkamp en Ursel afronden. De werven op Beverlo en het Klein Schietveld Brasschaat afronden. C7 Er is 67,12 % van de voorziene oppervlakte De werf op Tielenkamp proberen af te venherstel uitgevoerd. ronden. C8 Deze actie is volledig uitgevoerd. nvt C9 Er zijn rasters en roosters geplaatst in het Plaatsen van het begrazingsraster op Kamp Beverlo. Molenheide. C10 Er is op 61,10 % van de voorziene oppervlakte De werven op Beverlo, Grobbendonk en Amerikaanse vogelkers bestreden. Schietveld Helchteren afronden. C11 Deze actie is volledig uitgevoerd. nvt D1 Deze actie is gestart begin 2005 in Kamp Het bestaande begrazingsbeheer zal Beverlo en Ursel. worden verdergezet. D2 Er is 80,67 % van de voorziene oppervlakte De werf op Grobbendonk proberen af te hooi- en graslandbeheer gebeurd. ronden. 15

16 D3 In 2005 is er een gator aangekocht. Overige voorziene oppervlakte manueel maaien. E1 Sinds December 2008 werden er twee lokale iinitiatieven uitgewerkt: Vanaf oktober 2009: Infosessies organiseren per militair domein met - Infosessies Houthulst voor Defensie, ANB en lokale besturen en omliggende gemeenten daaraan een geleid bezoek op het terrein gekoppeld. Doelgroep: lokale besturen en belangengroepen zoals - Paaswandeling voor omliggende gemeenten natuurverenigingen, milieuraad, Tielenheide en Tielenkamp georganiseerde recreanten en landbouwers, etc. Samenstelling doelgroep is afhankelijk van lokale situatie. E2 Vorming personeel Defensie - Integratie van aspect milieu en natuur in JICCS joined individual common core skills : basisopleiding militairen - Realisatie DVD FORCES in NATURE: een speciale oproep ter ondersteuning van lessen Defensie en breed inzetbaar voor diverse interne doelgroepen - Organisatie en deelname Defensie personeel infosessies Vorming personeel ANB - Uitwerken van lessenpakket FORCES in NATURE voor DVD - Bijdrukken van kaartspel E3 - Organisatie en deelname Defensie personeel internationaal studiemoment NATURE in DEFENCE: back to life after LIFE Dubbelnummer Natuur daar zorgen we voor / VOX - afgerond Rondreizende tentoonstelling - Deelname LIKONA Kampdagen Opendeurdag Leopoldsburg 2009 Website - Actief geupdate en ingezet als communicatiemiddel voor internationaal symposium, zowel in de voorbereiding als bij de proceedings.. - Defensie zal dubbelnummer DIRECT LIFE project DANAH in een geactualiseerde versie bijdrukken - Projecpartners werken een AFTER LIFE plan uit voor de rondreizende tentoonstelling - Deelname aan resterende evenementen - AFTER LIFE plan voor de website Promoten van NATURA 2000 netwerk Mediawerk - Krantenartikel, TV reportage en radiouitzending, - Media-coverage ten gevolge van infosessies najaar

17 - Youtube-kanaal LIFE project DANAH - Verbeteren en uitbouwen Youtubekanaal Workshops en Seminaries E4 - InterLIFE studiedag deelname - Internationaal symposium NATURE in DEFENCE: back to life after LIFE van mei 2009 Internationale studiedagen - NATURE in DEFENCE: back to life after LIFE 18 ) 20 mei Proceedings op Presentatie LIFE project DANAH en communicatietechnieken op de conferentie Managing military training areas of high ecological value in Central and Eastern Europe (CEE) Boletice, Tsjechië van 30/09 01/10 - deelname studiedagen georganiseerd door ander organisaties E5 Layman s rapport - voorbereidingen - publicatie midden december 2009 F1 Het LIFE team is aangeworven en operationeel. Personeel blijven inzetten. Duurzame Er zijn voor de acties A6/C3/C9 en F1 duurzame goederen blijven inzetten voor goederen aangekocht. natuurbeheer op militaire domeinen. F2 Nog geen monitoring gebeurd. Laatste fase beheerplannen begeleiden en laten uitvoeren. F3 Het Steering Committee kwam samen. Steering Committee verder samenroepen afhankelijk van de noden. F4 Budget is voorzien voor Nog volledig uit te voeren 17

18 VI. Financieel overzicht a. Financiële opvolging van het LIFE project DANAH De opvolging gebeurt door het hele LIFE-team, met de hulp van de financieel verantwoordelijken bij de partners Defensie en ANB. Een MS-ACCESS-databank werd op punt gesteld, waarbij na invulling van de financiële data op de juiste plaats, de inkomsten en uitgavenstaat direct kan opgevraagd worden als een MS-ACCESS rapport. Dit helpt de financiële rapportage aanzienlijk. b. Financiële status LIFE project DANAH De status is die tot en met 15/06/09. Samen met dit verslag wordt een Uitgaven- en Inkomstenstaat toegevoegd met een geconsolideerde uitgavenstaat (papieren vorm en op CD-ROM (bijlage 1). Alle nodige budgetten zijn vastgelegd op de begrotingen van de partners. Op basis van de status 15 Juni 2009 van de budgetdatabank is er voor aan budgetten vastgelegd voor het LIFE project DANAH door ANB en Defensie te samen. Dit strookt met de prognose gesteld in de vorige rapportage. Personeelskosten Defensie en ANB voor 2008 en 2009: voor 2008 zijn de uitgaven al vastgelegd en gerealiseerd doch de gecertificeerde documenten zijn nog niet ontvangen. Budgetonderdeel Partner Budget LIFE Dossier Vastleggingen Duurzame Goederen ANB Duurzame Goederen Defensie Externe Bijstand ANB Externe Bijstand Defensie Overige Kosten ANB Overige Kosten Defensie Personeel ANB Personeel Defensie Reizen ANB Reizen Defensie Verbruiksgoederen ANB Verbruiksgoederen Defensie , De voorlopige effectieve uitgavenstatus voor het LIFE project DANAH bedraagt op basis van de status 15 juni ,17. c. Knelpunten De aannemers dienen verder opgevolgd te worden zodat de facturatietijd na de oplevering van de werken eveneens kan ingekort worden. 18

19 C. Sectie 3: Gedetailleerde rapportering van de activiteiten I. Stand van zaken 1) Voorbereidende acties, uitwerken van beheersplannen en/of actieplannen A1/ Inventarisatie en analyse uitgangssituatie Verantwoordelijke voor de uitvoer ANB Geschatte kostprijs EUR Externe Bijstand Status uitgaven 15/06/ EUR Binnen de opdracht voor de bouw van de beheerplannen werden de gedane inventarisaties vertaald in omvattende analyses, en voor sommige domeinen al in beheerdoelstellingen (Houthulst, Ursel). Verdere toelichting zie actie A2. b. Knelpunten Voorlopig geen knelpunten. c. Toekomst Verdere verwerking van de inventarissen in de beheerplannen voor afwerking in

20 A2/ Geïntegreerde beheersplannen voor deelgebieden Verantwoordelijke voor de uitvoer ANB Geschatte kostprijs EUR Externe Bijstand Status uitgaven 15/06/ Binnen de opdracht van de lopende beheerplannen werden definitieve ontwerpbeheerplannen opgeleverd voor de domeinen Houthulst en Ursel waarvoor al deeltijdse betalingen gebeurden. Voor de domeinen Grobbendonk, Klein en Groot Schietveld Brasschaat, Malle, Weelde en het Schietveld Helchteren werden al 2 van de 4 fasen afgewerkt maar nog niet uitbetaald. Deze opdrachten verlopen voorspoedig. Vloethemveld, Tielenkamp hadden al een afgewerkt beheerplan. Molenheide is na verkoop aan ANB opgenomen in het beheerplan voor een ruimer Vlaams natuurreservaat Teut-Tenhaagdoornheide, dat nu voor 95% klaar is voor afwerking in Analyse van het materiaal moet uitwijzen of de habitats en soorten daarmee al duurzaam kunnen beheerd worden. Voor het Kamp Beverlo werd de opdracht gegund aan het studiebureau Arcadis, de tweede stuurgroep gaat door op 25 juni Dit domein is zeer groot en complex, toch ligt er al zeer veel studiemateriaal. De eerste stuurgroep heeft besloten dat hiermee een goed beheerplan kan gemaakt worden tegen december Dit wordt dan het laatste beheerplan voor de DANAH-domeinen. Tabel 7: Status van de plannen die in de lokale commissie opgesteld zijn voor alle projectgebieden Projectgebied Gebiedsvisie Richtplan Beheerplan Vloethemveld X X x Houthulst X X x Ursel X X X Klein en Groot Schietveld X Grobbendonk X Malle X Tielenkamp X X X Tielenheide X X X Weelde X Houthalen X Kamp Beverlo X Molenheide X X b. Knelpunten De beheerplannen zijn afhankelijk van de afstemming van de visie rond beheer tussen de twee partners. De complexiteit van het gebruik van deze domeinen geeft moeizame discussies op de stuurgroepen, waar lokale tradities en moderne beheerpraktijk op elkaar moeten afgestemd worden. 20

21 c. Toekomst Begeleiding van het ontwerpbeheerplan van Molenheide (intern ANB), en van de andere nog lopende beheerplannen voor afwerking in september 2009 (studiebureaus). Begeleiding van het beheerplan van Kamp Beverlo voor afwerking in december A3/ Werkplanning en uitvoeringsplannen Verantwoordelijke voor de uitvoer ANB, LIFE team Geschatte kostprijs volgens Zie actie F1 Personeel, geen budget voorzien voor deze projectdossier actie De werkplanning van het LIFE project DANAH is aangepast aan de verkregen termijnverlenging. Werken op terrein worden beëindigd tegen december 2009, voor uitbetaling tegen februari Planningsacties en communicatie kunnen ook doorlopen tot het najaar van b. Knelpunten De staande werkplanning is soms afhankelijk van weersomstandigheden en problemen met aannemers (zie beschrijving C-acties). Tijdsdruk door nabijheid van het projecteinde kan op sommige werven voor stress zorgen. Tijdige uitbetaling dient ook gecontroleerd te worden door de trage opvolging in de administraties van de twee partners. c. Toekomst Correcte afwerking van de staande werkplanning. A4/ Inventarisatie en analyse van knelpunten inzake recreatief (mede)gebruik Verantwoordelijke voor de uitvoer LIFE team Geschatte kostprijs volgens Zie actie F1 Personeel, geen budget voorzien voor deze projectdossier actie Deze analyse gebeurt continu binnen de lokale commissies voor natuur- en bosbeheer van het partnerprotocol en meer en meer tijdens de stuurgroepen van de richtplanning en de beheerplanning. b. Knelpunten Knelpunten in richtplannen zijn politiek, sociaal en theoretisch complexer dan bij de beheerplannen. Vooral gebieden Beverlo en Grobbendonk hebben een moeilijk proces doorlopen. 21

22 c. Toekomst In het eindverslag worden de knelpunten waarvoor tijdens de projecttermijn nog geen oplossingen gevonden werden opgelijst samen met een plan van aanpak voor na de projecttermijn. De opgeloste knelpunten worden vanzelfsprekend ook opgelijst. A5/ Handhaving Verantwoordelijke voor de uitvoer Defensie Geschatte kostprijs EUR Personeel EUR Externe Bijstand Status uitgaven 15/06/ ,54 EUR Personeel 0 EUR Externe Bijstand Onderzoek van het juridische kader van de handhaving op de militaire domeinen werd opgestart. b. Knelpunten Er is geen militair personeel om handhaving te doen. Specifiek ANB personeel (natuurinspecteurs) heeft politionele bevoegdheid voor milieuaangelegenheden. Het juridische kader om deze bevoegdheid te gebruiken op militaire domeinen staat nog niet vast. c. Toekomst Via overleg werken de projectpartners tegen het einde van het project aan een dynamische oplossing in verband met handhaving. Dit moet leiden tot een coherent handhavingsbeleid voor de militaire domeinen. 22

23 A6/ GIS-natuur -tool voor gebruik van de LIFE sites opvolging natuurbeheer / militair Verantwoordelijke voor de uitvoer Defensie met ondersteuning van het LIFE team Geschatte kostprijs EUR Duurzame goederen EUR Personeel EUR Externe Bijstand Status uitgaven 15/06/ EUR Duurzame goederen ,77 EUR Personeel 6050 EUR Externe Bijstand Op 4 maart 2009 is er een vergadering geweest met de geospecialisten en IT-experts van ANB en Defensie op de Geodienst in Evere. Hierop is gebleken dat de data zullen beschikbaar gesteld worden aan het volledige personeel van Defensie (intranet-applicatie genaamd NATURA2000 ) met een handleiding en een metadata-bestand. Gezien de updatefrequentie van de betrokken data eerdere laag is (2 keer per jaar na elke commissie) wordt voorlopig afgesproken de data uit te wisselen op CD-ROM. b. Knelpunten De continuïteit van de data is soms in gevaar bij wisseling van Kamp Commando s. Continuiteit van de aanwezige data is een voortdurend aandachtspunt en een realiteit waar rekening mee moet gehouden worden. Doorstroming van de beschikbare GIS technologie van de geodienst naar de eindgebruiker staat nog niet op punt. Hiervoor is een handleiding in opmaak in samenwerking met de geodienst van Defensie. c. Toekomst GIS is dynamisch document, als er knelpunten opkomen, dan wordt dit na bespreking op NBC en TUC naar de Geodienst doorgegeven. Invulling en ontsluiting in 2009 van het GIS tool met de kaartlagen, legendes en technische netwerkinformatie verkregen uit de richtplanning en beheerplanning. Migratie van deze data gebeurt begin september

24 A7/ Het opstellen van richtplannen Verantwoordelijke voor de uitvoer Defensie Geschatte kostprijs EUR Overige kosten Status uitgaven 15/06/ EUR Ter informatie worden de geplande producten van het richtplanproces opgesomd. a. Habitatkaart (bijvoorbeeld Biologische Waarderingskaart): stelt de vegetatiegemeenschappen voor / opgemaakt op elk moment door INBO parallel met dit proces / in standaard BWK-legende / niet toetsbaar met andere gebruiken b. Geïntegreerde Gebiedsvisie: schaal landschapseenheden / algemene visie van gebied als neerslag van de geplande gebiedsarchitectuur / niet toetsbaar met andere gebruiken c. Ecologische prioriteitenkaart: drukt kwetsbaarheid, gevoeligheid uit van zones / toetsbaar met andere gebruiken geeft duiding over prioriteiten om aan Instandhoudingdoelstellingen (voortaan IHD) tegemoet te komen, onderbouwd met fiches d. Geïntegreerde richtplankaart = gebruikskaart die ontstaat uit de toetsing met militair gebruik, en op basis daarvan daarna met gebruik door derden / in standaard legende aangeleverd door partner Defensie, om deze reden ook nuttig op het GIStool, omwille van vergelijkbaarheid voor heel België e. Beheerplankaarten: respecteert al de vorige kaarten Niet alle provincies hebben dezelfde resultaten op dit moment. In het volgende overzicht wordt opgesomd hoever de provincies nog verwijderd zijn van een geïntegreerde kaart, of van een instrument om duidelijk te kunnen adviseren naar gebruik door derden. West-Vlaanderen N.B.: Vloethemveld is geen militair domein meer Voor Houthulst zijn de lokale partners zeer ver geraakt. Een duidelijk tekstdocument en kaarten vermelden info over kwetsbaarheid en de status van de instandhoudingdoelstellingen (IHD). Samen met Defensie (zie verslag commissie van 12/11/08) werd het volgende systeem bekomen: - rood: sterke beperkingen naar militair gebruik (er komt wel geen enkele rode zone voor!) - oranje: overleg noodzakelijk om beperkingen naar militair gebruik vast te leggen - groen: geen overleg nodig De beperkingen werden in de kaart militair gebruik geïntegreerd. 24

25 Oost-Vlaanderen Voor Ursel hebben de lokale partners direct integratie gedaan in de militaire trainingskaart. (in bijlage) Er is nog geen duidelijk tekstdocument en kaarten met informatie over kwetsbaarheid en IHD-status (Ann De Rycke (ANB) werkt hieraan in Juli-augustus 2009). Samen met Defensie werd het volgende systeem afgesproken: - rood: geen militaire activiteit - blauw: kamperen toegestaan - geel: ontplooiing met voertuigen enkel mits akkoord met ANB - groen: enkel oefeningen te voet - violet: oefeningen met veldwerken De kaart spreekt van beperkingen naar militair gebruik (en van gebruik door derden als kamperen bedoeld is door derden). De kaart van kwetsbaarheid ontbreekt nog. Antwerpen Voor het Groot- en Klein Schietveld is er een kaart met de kwetsbaarheid. Er is nog geen duidelijk tekstdocument en kaarten met info over kwetsbaarheid en IHDstatus ontbreken nog. De kwetsbaarheidzones zijn duidelijk al aangepast aan het heersende militair gebruik, opdat de integratie vlotter zou verlopen, en tegelijk omdat de overtuiging heerst dat de ecologisch zeer goede zones mede dankzij militair gebruik in stand gehouden kunnen worden. Integratie moet nog starten. Mogelijk probleem hier is dat de huidige veiligheidsofficier de kaart met het voorziene militair gebruik (aanwezig in Evere, geodienst) niet meer onderschrijft wegens gewijzigde militaire planning. Voor Grobbendonk is er een kaart met de kwetsbaarheid. Er is nog geen duidelijk tekstdocument en kaarten met info over kwetsbaarheid en IHDstatus ontbreken nog. Integratie is moeilijk, mede door persoonlijke kwesties tussen lokaal personeel. In het proces van de beheerplannen wordt dit hopelijk opgelost. Voor Malle en Weelde zijn er kaarten met de kwetsbaarheid. Er is nog geen duidelijk tekstdocument en kaarten met info over kwetsbaarheid en IHDstatus ontbreken nog. Er is wel voor Weelde een zeer duidelijk systeem van advisering voorgesteld (maar nog niet gecoördineerd met Defensie): - rood: zeer kwetsbaar / recreatie te weren (er komt wel geen enkele rode zone zone voor!) - oranje: kwetsbaar / recreatie in overleg - groen: minder kwetsbaar / recreatie binnen protocol Voor Tielenkamp is het beheerplan klaar en gecoördineerd met Defensie, met daarin info over kwetsbaarheid, recreatie. Er is nog geen duidelijk tekstdocument over IHD-status. Limburg N.B.: Molenheide is geen militair domein meer (opgenomen in beheerplan van Teut- Tenhaagdoornheide, klaar in 2011) 25

26 Voor Kamp Beverlo en het Schietveld Helchteren is er een kaart met de kwetsbaarheid in 5 klassen (in bijlage). Er is ook een uitvoerig tekstdocument met uitleg over IHD-status. De gebiedsvisie van het Schietveld Helchteren is recent opnieuw gecoördineerd met Defensie. Integratie met Defensie is nog niet gebeurd. Documenten zijn geleverd ter keuring aan Defensie. b. Knelpunten De vertragingen door lange diplomatische onderhandelingen hinderen de afwerking van de integratie van de wensen van de twee partners. Het bekomen van transparante gebruikersinstrumenten is nochtans de garantie voor duurzaam beheer. c. Toekomst Integratie begeleiden voor de domeinen Brasschaat, Beverlo, Helchteren, Grobbendonk. Meewerken aan de uniformisering van de richtplanresultaten, om hierop een centrale adviseringsrichtlijn (zie E1) te schrijven voor een vlotte sturing van het gebruik van de domeinen. 26

27 2) Aankoop/pacht grond en/of rechten Inleiding B1/ Verwerven van het 'Munitiedepot Molenheide' Zonhoven (180 ha) Verantwoordelijke voor de uitvoer ANB Geschatte kostprijs Wordt niet aangerekend ten laste van LIFE De aankoopprocedure is afgerond op 29 augustus 2007 B2/ Verwerven van bos en heide langsheen Drongengoedweg Verantwoordelijke voor de uitvoer ANB Geschatte kostprijs Wordt niet aangerekend ten laste van LIFE Hiervoor is geen dossier opgemaakt 27

28 3) Eenmalig beheer C1/ Maaien van vergraste vochtige heide, met afvoeren en verwijderen van maaisel Verantwoordelijke voor de uitvoer ANB Geschatte kostprijs EUR Externe Bijstand Totale oppervlakte 124 ha Status uitgaven 15/06/ EUR Deze actie is volledig uitgevoerd. Tabel 8: Effectief uitgevoerde oppervlakte C1 Actie Militair Domein Totaal nog te doen Opp uitgevoerd % uitgevoerd C1 Kamp Beverlo 120,70 19,80 22,70 21,92 34,08 22,20 0,00 120,70 100,00 C1 Vliegveld-Ursel 3,30 0,00 3,30 0,00 0,00 0,00 0,00 3,30 100,00 C1 Kamp Beverlo C1 Vliegveld-Ursel 18% 16% % 18% 19% nog te doen 100% 28

29 C2/ Maaien van vergraste droge heide, met afvoeren en verwijderen van maaisel Verantwoordelijke voor de uitvoer ANB Geschatte kostprijs EUR Externe Bijstand Totale oppervlakte 50 ha Status uitgaven 15/06/ EUR Deze actie is volledig uitgevoerd. Tabel 9: Effectief uitgevoerde oppervlakte C2 Actie Militair Domein Totaal nog te doen Opp uitgevoerd % uitgevoerd C2 Molenheide-Zonhoven 18,79 6,00 0,00 5,00 7,79 0,00 0,00 18,79 100,00 C2 Schietveld Helchteren 30,30 6,00 6,30 18,00 0,00 0,00 0,00 30,30 100,00 C2 Molenheide-Zonhoven C2 Schietveld Helchteren 41% 27% % nog te doen 20% 59% 21% 29

30 C3/ Heideherstel LIFE project DANAH Verantwoordelijke voor de uitvoer ANB en Defensie Geschatte kostprijs EUR Duurzame Goederen ANB EUR Externe Bijstand ANB EUR Externe Bijstand Defensie Totale oppervlakte ha Status uitgaven 15/06/ EUR Duurzame Goederen ANB EUR Externe Bijstand ANB ,78 EUR Externe Bijstand Defensie EUR Verbruiksgoederen ANB Tabel 10: Effectief uitgevoerde oppervlakte C3 Actie Militair Domein Totaal nog te doen Opp uitgevoerd % uitgevoerd C3 Grobbendonk 36,52 4,60 0,00 31,92 0,00 0,00 0,00 36,52 100,00 C3 Kamp Beverlo 290,20 25,00 0,00 109,80 41,40 0,00 114,00 176,20 60,72 Klein en Groot Schietveld- Brasschaat 389,01 0,00 41,55 73,10 34,90 20,25 219,21 169,80 43,65 C3 C3 Molenheide-Zonhoven 188,85 20,00 0,00 77,30 7,10 0,00 84,45 104,40 55,28 C3 Schietveld Helchteren 237,80 17,00 0,00 99,80 31,58 79,30 10,12 227,68 95,74 C3 Tielenheide-Turnhout 21,30 0,00 0,00 10,00 6,00 0,00 0,00 16,00 75,12 C3 Tielenkamp-Kasterlee 13,86 0,00 0,00 0,00 9,01 0,00 4,85 9,01 65,00 C3 Vliegveld-Malle 12,50 2,90 0,00 9,60 0,00 0,00 0,00 12,50 100,00 C3 Vliegveld-Ursel 14,50 0,00 0,00 0,00 13,00 0,00 1,50 13,00 89,66 C3 Vliegveld-Weelde 2,00 0,00 0,00 0,00 2,00 0,00 0,00 2,00 100,00 C3 Vloethemveld-Zedelgem 20,02 0,00 0,00 0,00 20,02 0,00 0,00 20,02 100,00 C3 Grobbendonk C3 Kamp Beverlo 13% 39% 9% % 14% 38% nog te doen 30

31 C3 Klein en Groot Schietveld-Brasschaat C3 Molenheide-Zonhoven 11% 19% 44% 11% 56% 5% 9% 4% 41% C3 Schietveld Helchteren C3 Tielenheide-Turnhout 33% 4% 7% 38% 13% 43% 62% C3 Vliegveld-Ursel C3 Vliegveld-Malle 23% 10% 77% 90% C3 Vliegveld-Weelde C3 Vloethemveld-Zedelgem 0% 100% 100% 31

32 Heideherstel Kamp Beverlo Panoramaduinen b. Knelpunten Door de late gunning van het laatste heideherstelbestek 2008 en omwille van onderstaande redenen zijn er een aantal werven nog niet uitgevoerd. Doordat dezelfde aannemer voor het Kamp Beverlo ook het bestek van 4RCI van Defensie voor 50 ha had binnengehaald, heeft hij dit eerst afgewerkt. Voor het Klein en Groot Schietveld van Brasschaat stelde zich het probleem dat aannemer Veenstra failliet is gegaan. Doordat er in het perceel Molenheide Amerikaanse vogelkers dient bestreden te worden, kon dit niet volledig tijdens de winter gebeuren. In het Schietveld Helchteren is er een stukje minder uitgevoerd deels omdat de militairen dit zelf wilden uitvoeren, deels omdat er een overlap was met een ander bestek. Het perceel Tielenheide werd volledig uitgevoerd. Er was wel een inschattingsfout van de grootte van het perceel. In Tielenkamp ligt de werf al 7 maanden stil door rechtszaken tussen hoofd- en onderaannemer en een rechtszaak tussen de onderaannemer en diens onderaannemer. Door de aparte bodemgesteldheid van het domein Ursel, is het er zeer snel te vochtig om te werken zonder bodemschade te veroorzaken. De werf werd daarom geschorst. 32

33 c. Toekomst De aannemer zal op 17/08 de werf terug aanvatten in het Kamp Beverlo en tijdig beëindigen. Aannemer Heylen zal de werven van het Klein en Groot Schietveld Brasschaat overnemen. In Molenheide worden de werken hervat op 17/08. Het perceel Tielenkamp zal wellicht niet beëindigd geraken voor het einde van het LIFEproject. Het nog uit te voeren perceel in Ursel wordt terug aangepakt vanaf 1/07. C4/ Plaggen Verantwoordelijke voor de uitvoer ANB Geschatte kostprijs EUR Externe Bijstand Totale oppervlakte 160 ha Status uitgaven 15/06/ EUR Tabel 11: Effectief uitgevoerde oppervlakte C4 Actie Militair Domein Totaal nog te doen Opp uitgevoerd % uitgevoerd C4 Kamp Beverlo 78,26 9,16 27,20 7,90 8,45 24,50 1,05 41,40 98,66 Klein en Groot Schietveld- Brasschaat 36,06 5,42 8,78 0,00 11,12 6,35 4,39 25,82 87,84 C4 C4 Molenheide-Zonhoven 3,76 0,00 0,00 2,00 0,00 1,64 0,12 3,64 96,78 C4 Schietveld Helchteren 24,66 3,24 8,30 8,80 0,00 3,06 1,26 19,10 94,90 C4 Tielenheide-Turnhout 1,00 0,00 0,00 0,00 1,00 0,00 0,00 1,00 100,00 C4 Vliegveld-Malle 2,43 0,00 0,00 0,00 2,43 0,00 0,00 2,43 100,00 C4 Vloethemveld-Zedelgem 10,00 0,00 0,00 0,00 10,00 0,00 0,00 10,01 100,00 C4 Kamp Beverlo C4 Klein en Groot Schietveld-Brasschaat 1% 12% % 12% 15% 11% 10% 35% nog te doen 31% 24% 33