Investeringsvoorstel De Stadsbeweging

Transcriptie

1 Sta ten voorstel nr. PS/2016/716 Investeringsvoorstel De Stadsbeweging Datum GS-kenmerk Inlichtingen bij / mw. F. de Vries, telefoon Aan Provinciale Staten Onderwerp Investeringsvoorstel De Stadsbeweging Bijlagen I. Ontwerpbesluit nr. PS/2016/716(bijgevoegd). II. Budgettaire gevolgen van de 21 e wijziging van de Begroting 2016 (bijgevoegd). III. Provinciale inzet in De Stadsbeweging (bijgevoegd). Samenvatting van het voorgestelde besluit De provincie heeft als ambitie dat 'bruisende steden en het vitaal platteland elkaar aanvullen als ruimtelijk, cultureel, sociaal en economisch samenhangend geheel'. Vitale, leefbare en aantrekkelijke (binnen)steden fungeren als motoren van de economie, en vullen het rustigere ommeland aan in typen woon, werk- en leefmilieu. De (binnen)steden van Overijssel kampen in toenemende mate met leegstand en verpaupering van winkels, kantoren en maatschappelijk vastgoed. Hierdoor komt de (economische) vitaliteit, leefbaarheid en identiteit van onze steden onder druk te staan. Dit acht het college van Gedeputeerde Staten van provinciaal belang. De intentie is om daarbij aan te sluiten bij de energie en behoefte in de samenleving. In de afgelopen jaren zijn er in de Overijsselse (binnen)steden steeds vaker en meer (lokale) initiatieven ontstaan voor het aanpakken van leegstaande gebouwen en braakliggende gebieden. Actieve inwoners en ondernemers zetten hun eigen tijd en energie in om met deze initiatieven hun stad en omgeving te verbeteren: de zogenoemde "Stadsbeweging". Uit gesprekken blijkt dat initiatieven vanuit de samenleving niet als vanzelf tot realisatie komen. Partners, ondernemers en andere initiatiefnemers geven aan dat er behoefte is aan: 1) het ontwikkelen van kennis en kunde en de mogelijkheid om kennis te delen ('Leren'); 2) het aan elkaar (ver)binden van partijen zodat ze kunnen samenwerken ('Inspireren 1 )} 3) gerichte financiële impulsen {'Participeren'). In overleg met inwoners, bedrijven en andere partners is een mix van activiteiten en instrumenten ontwikkeld waarbij de provincie - vanuit haar belang en rol - kan helpen in de doorontwikkeling van ideeën en initiatieven voor braakliggende gebieden en leegstaande gebouwen. Provinciale Staten wordt voorgesteld om deze "Stadsbeweging" te ondersteunen en te stimuleren en daarvoor , beschikbaar te stellen uit de Algemene reserve Kwaliteit van Overijssel. Participatie samenleving Het investeringsvoorstel voor De Stadsbeweging is tot stand gekomen middels een intensief participatietraject. Het afgelopen jaar hebben wij aan de voorkant gesprekken gevoerd en werksessies georganiseerd met inwoners, ondernemers, gemeenten (ambtelijk en bestuurlijk) en andere partners. Het eerst in gesprek gaan met de omgeving over het aanpakken van een maatschappelijke opgave past binnen de hoogste trede(n) van de Overijsselse participatieladder 'waarbij beleidsontwikkeling - volgend op initiatieven van of in coproductie - samen met partners en inwoners tot stand komt (PS/2014/1080). De voorgestelde provinciale inzet in De Stadsbeweging (bijlage 3) is in overleg met inwoners, ondernemers en andere partners tot stand gekomen. Voorliggend voorstel is daarmee gericht op de hoogste treden van de participatieladder, namelijk 'zelfbeheer 1 (waarbij partijen zelf tot stand brengen) en 'coproduceren' (waarbij gezamenlijk naar oplossingen wordt gezocht). provincie Overijssel

2 Vitale, leefbare en aantrekkelijke (binnen)steden Onze ambitie is dat "steden en dorpen samen een gevarieerd woon, werk- en leefmilieu bieden" voor inwoners, bedrijven en bezoekers van Overijssel. Provinciale inzet is daarbij gericht op n het versterken van de complementariteit van bruisende steden en het vitaal platteland als ruimtelijk, cultureel, sociaal en economisch samenhangend geheel". 1 Steden en stedelijke netwerken zijn de motoren van de economie. Zoals omschreven in Agenda Stad Overijssel zijn *goed functionerende steden motoren voor de regionale en nationale economie, en daar heeft het omliggend gebied profijt van' (PS/2016/426). Steden bieden een andere dynamiek dan dorpen, en daarmee een ander type woon, werk- en leefmilieu. Ons doel is daarom om (economisch) vitale, leefbare en aantrekkelijke (binnen)steden te bieden in Overijssel, zodat steden het ommeland kunnen (blijven) aanvullen. Door de economische crisis en de veranderingen in de detailhandel (o.a. door veranderd aankoopgedrag door consumenten) is de vraag naar vastgoed voor winkels, horeca, woningen en werkplekken veranderd. Het bestaande vastgoed is niet altijd meer geschikt of betaalbaar, en sluit niet meer aan bij de verander(en)de vraag. Hierdoor is leegstand ontstaan. In gebieden waar leegstand op grotere schaal voorkomt (binnensteden, winkelcentra en bedrijventerreinen) heeft dit een negatief effect op de vitaliteit, identiteit, leefbaarheid en economische concurrentiekracht van steden en stedelijke netwerken. Dit raakt ook het provinciaal belang en doel om (economisch) vitale, leefbare en aantrekkelijke (binnen)steden in Overijssel aan te bieden die het ommeland aanvullen. De Stadsbeweging: bottom-up en organische stedelijke ontwikkeling De relatie tussen de samenleving en de overheid is in verandering. 2 Stedelijke ontwikkeling wordt niet meer (alleen) van bovenaf gestuurd, maar steeds vaker door initiatieven vanuit de markt en maatschappij vormgegeven (bottom-up). Samen met partners hebben wij de afgelopen jaren bijeenkomsten georganiseerd o.a. over leegstaand vastgoed. Voorbeelden hiervan zijn Stadscafé's en Woonkeukens. 3 Daarbij is duidelijk geworden dat er een beweging op gang is gekomen waarbij inwoners en initiatiefnemers vanuit eigen energie hun stad en de omgeving (willen) maken en verbeteren. We duiden deze beweging als "De Stadsbeweging". De Stadsbeweging = \ j De beweging in Overijsselse (binnen)steden waarbij actieve inwoners en ondernemers hun I I tijd en energie inzetten omdat ze hun eigen stad en omgeving willen verbeteren. Zij ontwikkelen \ goede oplossingen voor braakliggende gebieden en leegstaande gebouwen, zodat een \ I plek nu en in de toekomst beter gebruikt kan worden. Daarmee dragen zij bij aan de \ \ (economische) vitaliteit, leefbaarheid en identiteit van de (binnen)stad. j Vanuit betrokkenheid bij de eigen stad en leefomgeving ontwikkelen en realiseren initiatiefnemers een plan en oplossing voor een braakliggend gebied of leegstaand gebouw. De initiatieven worden organisch, stap voor stap, verder geholpen. Simpelweg door ergens te beginnen, te proberen en indien nodig bij te stellen. Voorbeelden zijn het stadsstrand in Deventer, de verschillende pop-up stores in Overijssel en de brugwachtershuisjes in Zwolle. De veranderde tijd vraagt een andere manier van denken en werken om initiatieven voor binnenstedelijke ontwikkeling, leegstaande panden en braakliggende terreinen tot realisatie te krijgen. Blauwdrukken - waarbij de overheid bedenkt waar in de toekomst behoefte aan is, daarvoor een plan maakt en vervolgens uitvoert - werken niet meer. Ontwikkelingen komen mede tot stand door het inspelen op ideeën en denkkracht van inwoners en ondernemers, wat ook het draagvlak voor hetgeen er ontwikkeld wordt, vergroot. Dit vergt ook een andere rol van overheden. Initiatieven gaan niet vanzelf Vanuit het doel om vitale en leefbare (binnen)steden in Overijssel te bieden, hebben wij het afgelopen jaar gesprekken gevoerd en werksessies georganiseerd met gemeenten (ambtelijk en bestuurlijk), ondernemers, andere partners, inwoners en initiatiefnemers van concrete projecten. In de praktijk blijkt dat bottom-up initiatieven niet als vanzelf tot realisatie komen door: 1) het ontbreken van kennis en expertise. Zo is niet altijd duidelijk welke mogelijkheden er zijn voor het succesvol doorontwikkelen van een locatie, en soms ontbreekt het aan praktische en juridische kennis; 2) dat de verschillende partijen (ondernemers, inwoners, beleggers, projectontwikkelaars, corporaties en overheden) elkaar niet kennen, eikaars taai niet spreken en soms zelfs verschillend rekenen; 3) dat transformatie financieel onaantrekkelijker lijkt dan nieuwbouw en uitbreiding 4. 1 Voorliggend voorstel past binnen de kaders en zowel de centrale beleidsambities als de kwaliteitsambities (duurzaamheid, ruimtelijke kwaliteit en sociale kwaliteit) van de gereviseerde Omgevingsvisie waar uw Staten op 17 februari mee hebben ingestemd (kenmerk PS/2015/853). De definitieve gereviseerde Omgevingsvisie zal in het voorjaar van 2017 aan uw Staten worden voorgelegd. 2 Zie ook Kompas 2020 (IPO 2014) ^Samen werken aan een sterke regio'. 3 Zo zijn uw Staten uitgenodigd voor een stadscafé op 6 april Met name in de ontwikkelfase van transformatie moeten kosten worden gemaakt, waarvan niet zeker is of deze kosten terug verdiend gaan worden. In de ogen van mogelijke afnemers zijn de ontwikkelrisico's soms te groot, en gaan ze de uitdaging liever niet aan. Statenvoorstel nr. PS/2016/716

3 In de gesprekken en sessies is aangegeven dat er behoefte is aan meer dan een provinciale inzet van (mee)financieren. r is behoefte aan kennisontwikkeling, kennisdeling, het organiseren van dialoog en verbinding en daardoor community-vorming. Genoemde voorbeelden zijn: het (mee) ontwikkelen en delen van kennis over een Stadsgenerator in Deventer (waarbij verschillende partijen werken aan alternatieve vormen van financiering van een initiatief); het bieden van een fysieke plek om samen te werken (zoals de stadswerkplaats in Hengelo); het organiseren van bijeenkomsten waarbij partijen elkaar (beter) leren kennen en aan elkaar worden verbonden, zoals de bijeenkomsten 'uimte voor ruimdenkers' en 'Woonkeukens'. De Stadsbeweging versnellen en versterken Op basis van het voorgaande, stellen wij uw Staten voor om de Stadsbeweging te stimuleren door: 1) meer goede ideeën en initiatieven uit te lokken door kennis en kunde te ontwikkelen, actief aan te bieden en partijen te stimuleren om hun kennis te delen QLeren'); 2) energierijke ideeën en initiatieven verder te brengen, door partijen actief met en aan elkaar te (ver) binden ('Inspireren'); 3) financieel deel te nemen in concrete projecten, o.a. het onafhankelijk orgaan Herstructureringsmaatschappij Overijssel ('Participeren'). Leren, Inspireren en Participeren Doel van het onderdeel *Leren' is om meer inzicht te krijgen in wat er nodig is om (binnen)steden (economisch) vitaler te maken, zodat er gerichter getransformeerd kan worden. Samen met de provincie Gelderland wordt in het onderzoek 'Kracht van Oost onderzocht wat de econonomische potentie en dagelijkse invloedsfeer van Overijsselse steden is ('Daily Urban System'). Dit biedt inzicht in hoe steden zich kunnen onderscheiden en hoe ze elkaar en de omliggende omgeving kunnen aanvullen (complementariteit). Op basis hiervan kan een profiel of visie voor de stad worden ontwikkeld, zodat beoordeeld kan worden welk type transformatie bijdraagt aan de (economische) ontwikkeling en profiel van de stad. Het onderzoek zorgt ook voor nieuwe indicatoren om de vitaliteit van (binnen)steden beter te kunnen monitoren, waarover wij met uw Staten in gesprek zullen gaan 5. Doel van het onderdeel ^Inspireren' is om (nu nog losstaande) netwerken met elkaar te verbinden om (meer) samenwerking in goede ideeën en initiatieven te bevorderen. Partijen - overheden, ondernemers, kennisinstellingen, bewoners - kunnen eikaars creativiteit en expertise benutten om een initiatief verder te ontwikkelen. Met bijeenkomsten zoals Woonkeukens en Stadscafés organiseren wij dialoog, verbinding en community-vorming. Wij stimuleren partijen om deals te sluiten, zodat initiatieven en opgaven samen sneller gerealiseerd worden (zoals City Deals in het kader van Agenda Stad Overijssel). Daarnaast bieden wij een fysieke (stadswerkplaats) en digitale plaats (platform) zodat partijen elkaar kunnen vinden, eikaars expertise kunnen benutten, zich aan elkaar kunnen verbinden en daardoor elkaar kunnen helpen om initiatieven door te ontwikkelen. Doel van het onderdeel'participeren' is om - met gerichte financiële impulsen - te participeren in initiatieven zodat ze daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. Het grootste deel hiervan wordt geïnvesteerd via het onafhankelijk orgaan Herstructureringsmaatschappij Overijssel (zie onder 'opdracht aan HMO'). Daarnaast geven wij stadscheques voor kleinschalige initiatieven, die als vliegwiel fungeren voor grotere transformaties. In bijlage 3 vindt u een overzicht van de activiteiten en instrumenten, welke in overleg met inwoners, ondernemers en andere partners is ontwikkeld. Provinciale inzet is gericht op datgene wat nodig is om het betreffende initiatief verder te helpen, afhankelijk van de fase waarin het idee of initiatief zich bevindt. Met voorliggend voorstel en uitvoeringsprogramma willen wij leren van en experimenteren met onze provinciale rol (zie onder'xperimentele aanpak'). Daarom bevatten de onderdelen 'Leren', 'Inspireren' en 'Participeren' deels processtappen, waarbij wij niet op voorhand weten welke resultaten deze op zullen leveren. In de bijlage zijn daarom de beoogde (proces)resuitaten omschreven, en hoe dit kan bijdragen aan de (toekomstige) doorontwikkeling van provinciaal beleid. xperimentele aanpak Voorliggend voorstel is één van de leertrajecten in het experimenteren met onze bestuursstijl (PS/2016/345). Zoals genoemd in het voorstel xperimenteren Bestuursstijl(en) willen wij 'experimenteren met onze bestuursstijl door initiatieven van onderaf mogelijk te maken' waarbij hoofddoel is 'om collectief te leren over samenwerkingsvormen en bestuursstijlen door te ervaren'. rvaringen vanuit De Stadsbeweging leveren ook input op voor het ontwikkeltraject voor een goed samenspel tussen Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten (PS/2016/169). Onderdeel daarvan is dat wij in gesprek met uw Staten indicatoren voor monitoring ontwikkelen conform de motie Woonaantrekkelijkheidsindex (Van Abbema c.s., d.d. 6 juli 2016, kenmerk PS/2016/664). Opdracht aan HMO De Herstructureringsmaatschappij Overijssel (hierna; HMO) is een verzelfstandigde uitvoeringsorganisatie die als onafhankelijk orgaan werkzaamheden verricht voor de provincie in het ruimtelijk fysiek domein. Uit de tussenevaluatie egionaal conomisch Beleid blijkt dat: de HMO een effectief instrument is om transformatie en herstructurering te bevorderen (PS/2014/848). Daarom is in het coalitieakkoord 'Overijssel Werkt' aangegeven om een HMO- 5 Dit is conform de motie Woonaantrekkelijkheidsindex (Van Abbema c.s, PS/2016/664) waarbij uw Staten hebben verzocht om 'aanvullende indicatoren voor het Stedenbeleid en PS in deze zoektocht mee te nemen'. Statenvoorstel nr. PS/2016/716

4 achtig vehikel in te zetten voor de aanpak van leegstand in binnensteden, en hebben wij reeds in de begroting van 2016 opgenomen dat de opdracht aan HMO verbreed moet worden naar alle type werklocaties (dus ook werklocaties in binnensteden); één van de aanbevelingen is om als provincie kennis en kunde te ontwikkelen en te delen met het werkveld. Ook dit is een reden waarom ons voorstel zich, naast een financiële impuls, richt op de onderdelen 'Leren' en 'Inspireren'. Gelijktijdig met voorliggend voorstel wordt de opdrachtverstrekking voor de HMO aan uw Staten voorgelegd (PS/2016/763). elevant om hier te vermelden is dat er een aantal randvoorwaarden worden gesteld voor een investering via de HMO. Dit om ervoor te zorgen dat investeringen enerzijds aansluiten bij provinciaal belang en doel, en anderzijds om versnippering te voorkomen. Investeringen voor werklocaties in binnensteden via de HMO moeten daarom: plaats vinden in de binnensteden; gaan naar bestaande en/of toekomstige werklocaties; bijdragen aan een minimale projectomvang van , ; bijdragen aan zowel de ontwikkeling van de binnenstad, als de omringende steden en dorpen. De voorwaarden worden nader toegelicht in de opdrachtverstrekking aan HMO (PS/2016/763). Investeringsvoorstel Voor de prestatie "1.3.2 Stimuleren transformatie en herstructurering' is ,- gereserveerd in de Algemene reserve Kwaliteit van Overijssel. Daarvan is reeds , beschikbaar gesteld in de begroting 2016 als voorbereidingskrediet. Wij stellen uw Staten voor het resterende bedrag van ,- beschikbaar te stellen voor de periode , die wij als volgt zullen verdelen: , voor de periode waarvan ,- voor de onderdelen 'Leren' en 'Inspireren'; ,- voor het onderdeel 'Participeren' , voor de periode Voor deze periode zullen wij het uitvoeringsprogramma actualiseren. Monitoring Wij rapporteren uw Staten over de voortgang van de prestatie '1.3.2 Stimuleren transformatie en herstructurering' via de reguliere Planning- en Controlcyclus over de volgende acties: de investeringen via HMO in de binnenstad die - uitgaande van een multiplier effect - in totaal ,- bedragen 6 ; het - samen met uw Staten - ontwikkelen van een monitoringssystematiek ten behoeve van voorliggend programma en de reguliere P&C cyclus; realisatie van pilots, platformontwikkeling, onderzoek, bijeenkomsten, stadswerkplaatsen en stadcheques. Conclusie In de afgelopen jaren is er een beweging ontstaan waarbij actieve inwoners, bedrijven en andere partijen hun stad verbeteren door initiatieven te ontwikkelen voor een braakliggende locatie of een leegstaand gebouw. Daarbij dragen zij bij aan de (economische) vitaliteit, leefbaarheid en identiteit van de (binnen)stad. Wij noemen deze beweging 'De Stadsbeweging'. Provinciale Staten wordt voorgesteld om deze Stadsbeweging te ondersteunen en stimuleren in de doorontwikkeling van ideeën en initiatieven door te investeren in: 1) het ontwikkelen kennis en kunde, en deze kennis en kunde actief aan te bieden en partijen te stimuleren om hun kennis te delen {'Leren'); 2) het verder brengen van energierijke ideeën en initiatieven door partijen actief met en aan elkaar te (ver)binden ('Inspireren'); 3) concrete projecten door gerichte financiële impulsen te doen, onder andere via het onafhankelijk orgaan Herstructureringsmaatschappij Overijssel ('Participeren'). Voorstel Gelet op het voorgaande stellen wij u voor het besluit te nemen, als in concept in bijlage I verwoord. Gedeputeerde ;rde Staten van Overijssel, voorzitter, secretaris, De investering van , is onderdeel van een totaal aan investeringen in werklocaties in de binnenstad van De provincie investeert 20% (cofinanciering). De overige is het multiplier effect waarbij andere partijen mee investeren. Zie hiervoor de opdrachtverstrekking aan HMO welke gelijktijdig met dit voorstel aan uw Staten voor ligt (PS/2016/763). Statenvoorstel nr. PS/2016/716

5 Bijlage I Ontwerpbesluit nr. PS/2016/716 Provinciale Staten van Overijssel, gelezen het voorstel van Gedeputeerde Staten d.d. 23 augustus kenmerk 2016/ overwegende dat: 1. provinciaal belang is om te zorgen voor "bruisende steden die het ommeland aanvullen' waarbij "steden de motoren van de economie zijn'; 2. de (binnen)steden in Overijssel in toenemende mate kampen met leegstand en verpaupering van winkels, kantoren en maatschappelijk vastgoed; 3. hierdoor de (economische) vitaliteit, leefbaarheid en identiteit van Overijsselse (binnen)steden onder druk komt te staan; 4. er een beweging op gang is gekomen waarbij actieve inwoners, ondernemers en andere initiatiefnemers hun eigen stad willen verbeteren en goede oplossingen ontwikkelen voor leegstaande gebouwen en braakliggende gebieden, zodat een plek (nu en in de toekomst) beter benut kan worden: de zogenoemde "Stadsbeweging'; 5. de provincie deze Stadsbeweging kan helpen om initiatieven (versneld) te realiseren, door kennis en kunde te delen, partijen met elkaar te verbinden, en gerichte investeringspulsen te doen; 6. dit past binnen de provinciale rol van faciliteren & stimuleren, en de ambitie om een modern bestuur te zijn, waarbij wij "willen we experimenteren met onze bestuursstijl door initiatieven van onderaf mogelijk te maken' (PS/2016/345). besluiten: 1. het nog beschikbare bedrag van , uit de Algemene reserve Kwaliteit van Overijssel (KvO) ten behoeve van prestatie '1.3.2 Stimuleren transformatie en herstructurering' over te hevelen naar de eserve uitvoering Kwaliteit van Overijssel ( ,-) en de Algemene financieringsreserve ( ,-); 2. deze middelen indicatief als volgt te verdelen: ,- voor de periode ; ,- voor de periode op basis van een geactualiseerd uitvoeringsprogramma; 3. daartoe de 21 e wijziging van de Begroting 2016 vast te stellen (zie bijlage II). Zwolle, Provinciale Staten voornoemd, voorzitter, griffier Statenvoorstel nr. PS/2016/716

6 Bijlage II: overzicht budgettaire gevolgen van de 21 e wijziging van de Begroting 2016 Investeringsvoorstel De Stadsbeweging (bedragen x 1.000) Volg- Kerntaadoel Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Beleids- Prestatie I/S Omschrijving nummer Saldo 20 Financiering en algemene dekkingsmiddelen I - programmakosten (Algemene reserve Kwaliteit van Overijssel) I - programmakosten (eserve uitvoering Kwaliteit van Overijssel) programmakosten (Algemene financieringsreserve Deelneming I Herstructureringsmaatschappij Overijssel) Totaal structurele exploitatiewijzigingen Totaal incidentele exploitatiewijzigingen Totaal exploitatiewijzigingen Geraamd MU-saldo vorige wijziging n.n.b. LGNDA Mutaties MU-saldo deze wijziging nr. omschrijving Nieuw geraamd MU-saldo (geraamd saldo -/- lasten + baten) n.n.b. 1 uimtelijke ontwikkeling en waterbeheer 2 Milieu en energie 3 Vitaal platteland Lasten: - = verlaging Baten: - = verlaging Saldo: - = financiële ruimte neemt af 4 Mobiliteit + = verhoging + = verhoging + = financiële ruimte neemt toe 5 egionale economie = baten -/- lasten 6 Culturele infrastructuur en monumentenzorg 7 Kwaliteit openbaar bestuur I/S: betreft incidentele lasten & baten (I) of structurele lasten & baten (S) conform uitgangspunten Begroting 2016, paragraaf Gebiedsontwikkelingen 9 Sociale kwaliteit 10 Bedrijfsvoering 20 Financiering en algemene dekkingsmiddelen Bijlage behorend bij Statenvoorstel PS/2016/716 Pagina 1 van 1

7 Provinciale inzet t.b.v. De Stadsbeweging Activiteit/ instrument Doel en effect Beoogde (proces) resultaten Onderzoek (laten) doen Doel van onderzoek is een beter inzicht in factoren die bijdragen aan de (economische) vitaliteit van (binnen)steden zodat gericht getransformeerd kan worden. Zo wordt in het gezamenlijke onderzoek met de provincie Gelderland Kracht van Oost onderzocht wat de werking en dagelijkse invloedsfeer van (binnen)steden is ( Daily Urban System ) hoe (binnen)steden zich (beter) kunnen onderscheiden hoe steden en stedelijke netwerken het ommeland kunnen aanvullen (complementariteit) hoe (zowel fysieke als digitale) verbindingen verbeterd moeten worden zodat stad en ommeland elkaar optimaal kunnen aanvullen (connectiviteit). 1) data over het functioneren, van (binnen)steden (onderscheidendheid, complementariteit en connectiviteit) welke benut worden voor: 2) profiel/ visie voor (binnen)stad 3) indicatoren voor het monitoren van de vitaliteit (binnen)steden (Health Check) L N Het koppelen van vragen, kennis en partijen ( Kenniskoppelaar ) Het beoogde effect is dat de informatie en data gemeenten helpen om een eigen profiel of visie te ontwikkelen. Met een profiel kan in samenhang en vanuit verschillende opgaven naar een plek of gebied worden gekeken, zodat gerichter geïnvesteerd en getransformeerd kan worden. Inzicht in het profiel helpt dbij de ontwikkeling van City Deals in het kader van de Agenda Stad Overijssel. Daarnaast levert het onderzoek indicatoren op voor het meten van de vitaliteit van onze binnensteden. Zo onderzoeken we de mogelijkheden van een tweejaarlijkse Health Check, ter uitvoering van de motie Woonaantrekkelijkheidsindex (Van Abbema c.s. d.d. 6 juli 2016). De monitoring, zal vervolgens ideeen opleveren voor eventuele instrumenten die de provincie kan inzetten voor het verbeteren van de vitaliteit van Overijsselse (binnen)steden. Partijen hebben behoefte aan kennis o.a. ten aanzien van bouw, transformatie, verduurzaming woningvoorraad en mogelijkheden voor semipermanente bewoning. erste stap is om inzicht te krijgen in de kennisleemtes en vragen die er spelen bij verschillende partijen. Daarna kunnen we dit inzicht met partijen delen waarbij partijen in een nog te ontwikkelen systeem (kenniskoppelaar) - elkaars vragen kunnen beantwoorden. Beoogd effect is dat partijen elkaars vragen kunnen beantwoorden (zodat de vragende partij zijn of haar initiatief verder door kan ontwikkelen), en dat hiertoe gerichte expertise ingezet kan worden. Beoogd resultaat is dat het voorgaande input op levert voor nader te ontwikkelen instrumenten door de provincie, voor het verbeteren van vitaliteit van (binnen)steden. 1) inventarisatie van kennisleemtes die wordt benut in 2) een systeem waarbij partijen elkaars vragen beantwoorden ( kenniskoppelaar ) Bieden van expert(ise) Inzicht creeren in welke projecten/ initiatieven/pilots wel en niet succesvol zijn Naast de hiervoor genoemde kennis, is er bij partners behoefte aan onafhankelijke experts. Bijvoorbeeld waar het gaat om stedelijke herverkaveling en planschade. Door het beschikbaar stellen van een specialist of het inzetten van een expertteam kan een initiatief worden doorontwikkeld en wordt voorkomen dat een initiatief vroegtijdig wordt gestaakt door gebrek aan (juridische) kennis. Door het evalueren van pilots en initiatieven, leren we welke ideeën en oplossingen wel en niet werken. Succesvolle initiatieven en pilots kunnen worden omgezet in businesscases of concrete projecten, ook in andere delen van de provincie. erste stap is om inzichtelijk te maken welke initiatieven succesvol zijn, en welke niet, zodat duidelijk is welke omstandigheden bijdragen aan het succesvol realiseren van een initiatief. Deze kennis willen we delen, zodat best-practices worden doorontwikkeld tot concrete projecten. 1) een overzicht en netwerk van experts die vervolgens ingezet worden voor de doorontwikkeling van een initiatief 1) overzicht van geslaagde en niet geslaagde pilots die resulteert in 2) inzicht in factoren voor succesvolle doorontwikkeling van initiatieven en pilots

8 Provinciale inzet t.b.v. De Stadsbeweging Beoogd resultaat is dat voorgaande best practices op levert ter inspiratie en doorontwikkeling voor concrete projecten I N S P I N (mede) organiseren van Stadscafé s (lokaal) en Stadscafé s XL (regionaal) en woonkeukens Platform/ netwerkkaart (mede) organiseren van Stadsateliers In de bijeenkomsten wordt inzicht geboden in nieuwe trends, die nieuwe ideeën en oplossingen genereren voor initiatieven; wordt dialoog geboden zodat hulpvragers en hulpbieders oplossingen en kennis kunnen delen; wordt community-vorming geboden, waarbij partijen zich aan elkaar (ver)binden. worden partijen gestimuleerd om deals te sluiten om samen nieuwe initiatieven en ideeën verder te ontwikkelen tot een businesscase. Het beoogde effect is dat partijen elkaar verder helpen in het doorontwikkelen van een idee initiatief, zodat meer initiatieven gerealiseerd kunnen worden. Stadscafé s en Woonkeukens zijn al in diverse steden georganiseerd en blijken succesvol. Zo zijn er partijen die nu zelf stadscafés organiseren waar de provincie bij aanschuift. Het ( te ontwikkelen) platform is een digitale plaats voor de verschillende partijen waarmee ze elkaar (beter) leren kennen en zichzelf (digitaal) aan elkaar kunnen verbinden, om vervolgens samen te werken aan het realiseren van nieuwe initiatieven voor transformatie. Op het platform worden initiatieven en informatie gedeeld, en is inzichtelijk welke partijen zich in een bepaald gebied of met bepaalde kennis met transformatie bezig houden. Het beoogd effect is dat partijen op een gemakkelijke en weinig tijdrovende manier ideeën op doen, zich met elkaar verbinden om gezamenlijk initiatieven te ontwikkelen. Stadsateliers zijn bedoeld om een profiel voor de stad te ontwerpen, en te transformeren plekken in de stad te identificeren. Daarnaast kunnen ze benut worden om een te transformeren gebied te ontwerpen en vorm te geven. Doel hiervan is om de verdere ontwikkeling van het initiatief te stimuleren waarbij het initiatief (en de transformatie) aansluit op het profiel van een stad. In Hengelo wordt het atelier opgezet om te werken het profiel van Hengelo. 1) Bijeenkomsten met als opbrengst: a) nieuwe ideeën en oplossingen voor nieuwe initiatieven; b) verbinding, waarna partijen kunnen samenwerken en zelf bijeenkomsten organiseren en elkaar opzoeken; c) deals (waarbij partijen samen een businesscase te ontwikkelen). 1) digitaal platform Beoogd resultaat is dat er meer initiatieven gerealiseerd worden doordat partijen samenwerken en elkaars vragen kunnen beantwoorden. 1) Overzicht van te transformeren locaties 2) profiel/visie voor (binnen) stad Beoogd resultaat is een analyse van hoe steden/profielen elkaar aanvullen. Dit levert input op zich voor provinciaal beleid (t.a.v. complementariteit). Stadswerkplaats en stadswerkplaats is een fysieke, ingerichte werkplek die tevens fungeert als ontmoetingsplek waar partijen een idee of initiatief kunnen uitwerken tot een businesscase. Zo is er al een stadswerkplaats in Hengelo. In Zwolle is een werkplaats in oprichting. 1) Stadswerkplaatsen

9 Provinciale inzet t.b.v. De Stadsbeweging Stadscoach Soms hebben partijen een facilitator nodig in het proces om tot ontwikkeling van een businesscase of realisatie van een lokaal intiatief te komen. Het beoogd effect is dat een stadscoach de verschillende betrokkenen verbindt en helpt om gezamenlijk tot realisatie van een initiatief of een businesscase te komen. 1) Stadscoaches, die helpen in 2) realisatie businesscases, die helpen in 3) realisatie van lokale initiatieven/projecten Stadsgenerator en stadsgenerator is bedoeld om een lokaal initiatief of project (eenmaal ontwikkeld in een businesscase) verder te brengen door alternatieve financieringsbronnen te vinden (zoals crowdfunding fo crowdsourcing). In Deventer wordt op dit moment een stadsgenerator opgezet. 1) Inzicht in faal- en slaagfactoren voor crowdfunding en andere nieuwe ideeën voor (lokale) financiering 2) meer en andersoortige projecten die anders niet gefinancierd konden worden. Beoogd resultaat is helderheid over welke vormen van financiering vanuit de overheid succesvol zijn voor financiering van bottom-up initiatieven (wat ook relevant e informatie kan zijn voor de HMO). P A T I C I P N Investeringen in (binnen)steden via Herstructurerings Maatschappij Overijssel (HMO) Investeringen met Stadscheques De HMO is een verzelfstandigde uitvoeringsorganisatie die als onafhankelijk orgaan werkzaamheden verricht voor de provincie in het ruimtelijk fysiek domein. De HMO is in de evaluatie over het egionaal conomisch Beleid (2014) een effectief middel gebleken om leegstand tegen te gaan. De provinciale investeringen voor herstructurering en transformatie van leegstande werklocaties in (binnen)steden (in totaal ) worden (voornamelijk) gedaan via onafhankelijk orgaan HMO. De investeringen bedragen - uitgaande van een multiplier effect - in totaal Met stadscheques worden kleine en gerichte investeringsimpulsen gegeven aan een plan voor een te ontwikkelen initiatief (businesscase). Het doel hiervan is om een financiële bijdrage te leveren aan de doorontwikkeling en realisatie van het initiatief, waarbij het beoogde effect is dat er meer initiatieven worden ontwikkeld. In aanvulling op de HMO kunnen hiermee kleinschalige initiatieven een vliegwiel zijn voor grotere transformaties. 1) aan investeringen in werklocaties in binnensteden via de HMO, wat getransformeerde locaties oplevert 1) Uitgifte van stadscheques in iedere Overijsselse (binnen)stad Beoogd resultaat is helderheid over welke vormen van financiering vanuit de overheid succesvol zijn voor financiering van bottom-up initiatieven (wat ook relevant e informatie kan zijn voor de HMO).