Kalorama Centrum voor Doofblinden. Zorgproducten-catalogus voor de extramurale behandeling van doofblinde volwassenen (ZG), 2015

Transcriptie

1 Kalorama Centrum voor Doofblinden Zorgproducten-catalogus voor de extramurale behandeling van doofblinde volwassenen (ZG), 2015

2 VOORWOORD De extramurale behandeling van Zintuiglijk Gehandicapten( ZG) is per januari 2015 overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet. Deze omvat multidisciplinaire zorg gericht op het leren omgaan met, het opheffen of het compenseren van de beperkingen, met als doel de verzekerde zo zelfstandig mogelijk te laten functioneren. Daartoe wordt gerekend: diagnostisch onderzoek interventies die zich richten op het psychisch leren omgaan met de handicaps interventies die de beperkingen opheffen of compenseren en daarmee de zelfredzaamheid vergroten. ZG-zorg is een 3 e lijns zorg, alleen toegankelijk als de ZG-problematiek op enig moment door de medisch specialist is vastgesteld. ZG-gerelateerde zorgvragen worden in de multidisciplinaire zorg van Kalorama door verschillende disciplines met specifieke expertise in behandeling genomen, gelijktijdig of sequentieel en steeds onder supervisie van een GZ-psycholoog. De doelgroep van Kalorama bestaat voor een groot deel uit cliënten met een indicatie voor complexe, langdurige en levensbrede ondersteuning. Deze valt uiteraard ook onder ZG, als deze daar redelijkerwijze op is aangewezen (Zorgverzekeraars Nederland, juli 2015: Inkoopgids Zintuigelijk Gehandicaptenzorg (ZG) 2016 ). In deze zorgproducten catalogus is het ZG-behandelaanbod van het centrum voor doofblinden Kalorama beschreven. 2

3 INHOUDSOPGAVE Inleidend hoofdstuk: DOOFBLINDHEID 5 ZORGPRODUCTEN EXTRAMURALE BEHANDELING VOOR DOOFBLINDE VOLWASSENEN A. Diagnostiek 7 A1 Vraagverduidelijking bij intake 7 A2 Communicatief onderzoek 8 A2.1 Logopedie en communicatie: onderzoek en diagnostiek A2.2 Visueel en auditief functieonderzoek A2.3 Onderzoek Zintuigen A2.4 Hulpmiddelenonderzoek en- advies A3 Zelfstandigheidsonderzoek 12 A3.1 Onderzoek en Advies ADL A3.2 Onderzoek en Advies Oriëntatie en Mobiliteit A3.3 Ergotherapeutisch hulpmiddelenonderzoek A3.4 Onderzoek en advies stimulering tactiele vaardigheden A4 Onderzoek naar psychisch functioneren 16 A4.1 Onderzoek naar psychisch functioneren A5 Onderzoek naar sociaal en maatschappelijk functioneren 17 A5.1 Onderzoek sociaal en maatschappelijk functioneren A6 Overig (para)medisch onderzoek 18 A6.1 Onderzoek en advies Eten, Drinken en (ver)slikken A7 Coördinatie diagnostiek en behandeling 20 B. Behandeling Enkelvoudige behandelproducten 21 B1. Communicatieve Revalidatie 21 B1.1. Behandeling ten aanzien van communicatie/taal. B1.2 Gebarentraining Nederlandse Gebarentaal (NGT) B1.3 Gebarentraining Nederlands met Gebaren (NmG) B1.4 Cursus tactiele gebaren (voorheen: vierhandengebaren) B1.5 Cursus vingerspelling / handalfabet B1.6 Cursus LORM B1.7 Cursus blokletters B1.8 Cursus Social Haptic Communication (SHC) B1.9 Hoortraining met hoorapparaat B1.10 Hoortraining met Cochleair Implantaat (CI) B1.11 Audiologische behandeling B1.12 Logopedische behandeling t.a.v. communicatie/taal na niet aangeboren hersenletsel (NAH) B1.13 Logopedische behandeling t.a.v. stem(gebruik) en spraak (o.a. articulatie/mondmotoriek) B1.15 Doofblindspecifieke computeraanpassing: Vergroting B1.16 Doofblindspecifieke computeraanpassing: Spraak 3

4 B1.17 Doofblindspecifieke computeraanpassing: Spraakherkenning B1.18 Doofblindspecifieke computeraanpassing: Braille B1.19 Communicatiemogelijkheden op de computer B1.20 Auditieve hulpmiddelen ten aanzien van communicatie B1.21 Visuele hulpmiddelen ten aanzien van communicatie B1.22 Braille hulpmiddelen ten aanzien van communicatie B1.23 Consultatie met betrekking tot communicatie en een dubbele zintuiglijke beperking B1.24 Groepsvoorlichting Doofblindspecifieke onderwerpen B1.25 Communicatiecoaching met Video Interactie Begeleiding (VIB) B1.26 Communicatiescholing gesitueerd rondom een specifieke cliënt B1.27 Communicatiescholing over communicatie met dubbele zintuiglijke beperking (algemeen) B1.28 Logopedische scholingen B1.29 Ervaringsles B1.30 Consultatie en advies B2. Zelfstandigheidsrevalidatie 43 B2.1 Training ADL B2.2 Training Oriëntatie en Mobiliteit B2.3 Dagbehandeling stimulering en onderhoud tactiele vaardigheden B2.4 Jobcoaching B3. Psychische hulpverlening 47 B3.1 Psychologische behandeling B4. Sociale/maatschappelijke hulpverlening 48 B4.1 Psychosociale behandeling C. Behandeling Zorgarrangementen 49 C1. Ambulante behandeling 51 C2. Behandeling groep 51 C3. Integrale Behandeling 52 4

5 Inleidend hoofdstuk DOOFBLINDHEID Wat is doofblindheid? Voor de toewijzing tot behandeling van doofblinde volwassenen is de medische definitie van doofblindheid bepalend. Doofblindheid bestaat uit de combinatie van een auditieve en een visuele beperking. Kalorama houdt zich aan de normen die door respectievelijk de Nederlandse Federatie van Audiologische Centra (FENAC) en het Nederlands Oogheelkundig Genootschap (NOG) zijn vastgesteld. Voor de algemene beschrijving van de gevolgen van doofblindheid is de functionele definitie richtinggevend: Doofblindheid is de combinatie van een auditieve en visuele beperking die leidt tot beperkingen in communicatie, toegang tot informatie en zelfstandigheid en die ondanks het gebruik van hulpmiddelen en ondersteuning van anderen, de persoon belemmert in zijn zelfregie en participatie in de maatschappij. Doel van de behandeling aan doofblinde volwassenen door Kalorama Behandeling beoogt de beperkingen en risico s op het gebied van communicatie, zelfstandigheid en psychisch functioneren te verkleinen of op te heffen. Doel is dat de doofblinde persoon zelfregie en optimale participatie weer terugkrijgt of behoudt, psychisch in evenwicht kan komen of blijven en/of psychisch kan omgaan met de genoemde beperkingen. Uitgangspunt bij de behandeling aan doofblinde volwassenen Kalorama hanteert de visie dat behandeling van doofblinde volwassenen een actieve inzet vergt van de persoon zelf. Behandeling is erop gericht om een persoon te versterken om weer grip op eigen leven te krijgen. Hij of zij is daarbij de actieve persoon. Deze visie is mede gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek door Kalorama i.s.m. het RadboudUMC, dat laat zien dat interventies voor volwassenen met een auditieve of visuele beperking slechts kans van slagen hebben als de persoon zelf actief bij de doelformulering en oplossingswijze betrokken is en blijft. 1 Cliëntgroepen De doofblinde volwassenen die beroep doen op behandeling van Kalorama zijn veelal personen wiens normale leven, met gezin en werk, verstoord raakt door een progressieve vorm van doofblindheid. Het zijn mensen met bijvoorbeeld het syndroom van Usher type 1 (doofgeboren progressieve slechtziendheid die op volwassen leeftijd leidt tot blindheid), of mensen die op basis van een combinatie van neurologische en andere problemen doofblind worden, zoals mensen met syndromen als DIDMOAD, Charge of Recklinghausen. Daarnaast doen ook mensen met aangeboren doofblindheid en mensen met een laat-verworven doofblindheid beroep op Kalorama. Diagnostiek Aangezien doofblindheid een grote psychische belasting legt op het individu en zijn naasten, vragen doofblinde volwassenen naast praktische revalidatie ook om psychische ondersteuning. Omgekeerd zijn er ook volwassenen met een hoge co-morbiditeit, waaronder mogelijk een psychische stoornis, die op latere leeftijd doofblind worden en om doofblind specifieke hulpverlening vragen. Onder regie en verantwoordelijkheid van de (GZ)-psycholoog onderzoekt 5

6 het multidisciplinaire team waar de doofblinde persoon in essentie last van heeft, niet enkel door gebruikelijke stoornis- en belastingdiagnostiek op algemeen niveau te plegen, maar toegespitst op persoonlijk, individueel niveau. Dat individuele niveau geeft richting aan de inventarisatie en analyse van de factoren die bijdragen tot het versterken van de doofblinde volwassene, en die als middel kunnen worden ingezet bij de behandeling. Zorgarrangementen Een zorgarrangement is een multidisciplinair zorgproduct dat bestaat uit een combinatie van zorgproducten uit praktische revalidatie (communicatie en zelfstandigheid) en de psychische hulpverlening en richt zich op de realisatie van meerdere, parallelle behandeldoelen. Kalorama maakt aan de hand van vier criteria (die ontleend zijn aan de logistiek van de GBGGZ) een inschatting van de zwaarte van de problematiek en formuleert op basis daarvan een zorgarrangement dat aan de cliënt wordt voorgelegd. Behandeltrajecten per periode Een kenmerk voor de revalidatie aan doofblinde volwassenen is dat principes en modules uit de revalidatie voor blinden en slechtzienden en uit de hulpverlening aan doven wel gebruikt worden, maar niet zomaar overgenomen kunnen worden voor doofblinde mensen. Kalorama vertaalt de modules naar individueel cliëntniveau, rekening houdend met de specifieke problemen en risico s die de dubbele (!) beperking de persoon oplegt. Vanuit die achtergrond en vanuit het principe dat de cliënt actief bij zijn revalidatie betrokken dient te zijn, hanteert Kalorama bij voorkeur zorgarrangementen met een vooraf bepaalde looptijd, bijvoorbeeld van vier maanden. Tegen het einde van die periode wordt het zorgarrangement geëvalueerd en wordt de doofblinde persoon gevraagd naar zijn (verdere) behoefte. Afwijkingen van de termijn van vier maanden kunnen een kortere looptijd hebben, bijvoorbeeld als de cliënt zich eerst wil oriënteren op het product, zoals bij vragen als: kan ik nog braille leren? Durf ik het aan om met een blindengeleidehond te leren lopen? Ligt IPad-gebruik binnen mijn leervermogen? Maar zorgarrangementen kunnen ook een langere looptijd hebben. De doelgroep van Kalorama bestaat namelijk voor een groot deel uit cliënten met een indicatie voor langdurige, complexe, en levensbrede ondersteuning. Bij deze doelgroep is er vaak sprake van ernstige problematiek, complexiteit en/of hoge risico s. Zoals eerder vermeld valt deze ondersteuning ook onder ZG (Zorgverzekeraars Nederland, juli 2015: Inkoopgids Zintuigelijk Gehandicaptenzorg (ZG) 2016 ). 1 Roets-Merken, L.M., Draskovic, I., Zuidema, S.U., van Erp, W.S., Graff, M.J., Kempen, G.I. & Vernooij-Dassen, M.J. (2014) Effectiveness of rehabilitation interventions in improving emotional and functional status in hearing or visually impaired older adults: a systematic review with meta-analyses. Clin Rehabil. 6

7 ZORGPRODUCTEN VOOR DE BEHANDELING VOOR DOOFBLINDE VOLWASSENEN A. DIAGNOSTIEK A1. Vraagverduidelijking bij intake A1.1 Functionele en handelingsgerichte diagnostiek Functionele en handelingsgerichte diagnostiek heeft als doel te bepalen welk arrangement of welk zorg- en behandelplan een cliënt nodig heeft. Het definiëren van de zorgvraag wordt samen met de cliënt en/of diens vertegenwoordiger gedaan. Aan de hand van een of twee gesprekken wordt algemene informatie verkregen over de visuele en auditieve stoornis en/of beperking van de cliënt en de gevolgen daarvan voor zijn functioneren op verschillende levensgebieden (participatievraag). Aan het eind van het traject wordt in samenspraak met de cliënt of diens vertegenwoordiger een onderzoek of -behandelplan opgesteld. Cliënten met een (vermoeden van een) visuele en auditieve stoornis en/of beperking. Het verduidelijken van de hulpvraag van de cliënt. Het verzamelen van relevante auditieve en visuele gegevens over het functioneren van de cliënt. Het opstellen van een onderzoek- of behandelplan. Intake en de vraagverduidelijking. Tijdens de gesprekken wordt een beeld verkregen van de cliënt en zijn levensloop tot nu toe op lichamelijk, psychisch en sociaal-emotioneel gebied. Daarnaast wordt de cliënt bevraagd op de gevolgen van de visuele en auditieve stoornis en/of beperking voor zijn functioneren op de diverse ICF-domeinen, zoals het auditief en visueel functioneren, communicatie en informatie, lichamelijk functioneren, psychosociaal functioneren, mobiliteit en oriëntatie, wonen, werk, dagbesteding. Definiëring zorgvraag. Opstellen, samen met de cliënt van het voorlopig behandelplan. Organiseren van een assessment op locatie behoort tot de mogelijkheden. s 1 sessie, indien nodig 2 Directe tijd 120 minuten Indirecte tijd 60 minuten Intaker, gespecialiseerd in doofblindheid. Maatschappelijk werker, gespecialiseerd in doofblindheid. 7

8 A2. Communicatief onderzoek A2.1 Logopedie en communicatie: onderzoek en diagnostiek Onderzocht wordt welke problemen, behoeften en mogelijkheden de cliënt heeft op het gebied van communicatie en welke communicatietechnieken, -vaardigheden en hulpmiddelen nodig zijn voor een optimale communicatie. Daarnaast vindt ook onderzoek en diagnostiek plaats op het gebied van stemgebruik, articulatie en mondmotoriek. Na afloop van het onderzoek krijgt de cliënt uitleg over de resultaten van het onderzoek en advies over de verdere mogelijkheden. Cliënten met een visuele en auditieve beperking. Dit onderzoek is sowieso standaard voor alle cliënten van het Centrum voor Doofblinden. Onderzoeken welke mogelijkheden de cliënt heeft op het gebied van communicatie. Het in kaart brengen van het communicatief functioneren. Het in kaart brengen van taal, en indien afwijkend het stemgebruik, articulatie en mondmotoriek. Inzicht verschaffen, uitleg geven omtrent de resultaten van het onderzoek en advies geven over de verdere mogelijkheden. Dossieronderzoek. Anamnese. Observatie van de cliënt. Onderzoek naar de communicatievaardigheden: hands-on assessment, indien mogelijk (aanpassing van) gestandaardiseerde testen, dynamisch assessment. Informatie van direct betrokkenen. Er is verslaglegging over de resultaten van het onderzoek ten behoeve van verwijzers, andere specialisten en andere disciplines die bij de cliënt zijn betrokken (zowel intern als extern). Na afloop van het onderzoek krijgt de cliënt uitleg over de resultaten van het onderzoek en (afhankelijk van de hulpvraag) advies over de mogelijkheden ten aanzien van behandeling, scholing, coaching of doorverwijzing. Er wordt informatie en advies gegeven over de mogelijkheden tot interventies in de vorm van hulpmiddelen of behandelingen. Afhankelijk van aard Directe tijd 60 min Logopedist/communicatiedeskundige. problematiek 2 tot 4 Indirecte tijd 30 min sessies 8

9 A2.2 Visueel en auditief functieonderzoek Visueel en auditief functieonderzoek brengt het visueel en auditief functioneren van de cliënt in relatie tot communicatie in kaart. Na afloop van het onderzoek krijgt de cliënt uitleg over de resultaten van het onderzoek en advies over de verdere mogelijkheden. Cliënten met een visuele en auditieve beperking. Het in kaart brengen van het visueel functioneren. Het in kaart brengen van het auditief functioneren. Inzicht verschaffen, uitleg geven omtrent de resultaten van het onderzoek en advies geven over de verdere mogelijkheden. Indien de cliënt woont bij Kalorama wordt uitleg gegeven aan de begeleiders. Dossieronderzoek. Anamnese. Observatie van de cliënt. Onderzoek naar de visuele en auditieve functies aan de hand van één of meerdere onderzoeken. Onderzoek met/bij cliënt: hands-on assessment, indien mogelijk (aanpassing van) gestandaardiseerde testen, dynamisch assessment. Informatie van direct betrokkenen. Er is verslaglegging over de resultaten van het onderzoek ten behoeve van verwijzers, andere specialisten en andere disciplines die bij de cliënt zijn betrokken (zowel intern als extern). Na afloop van het onderzoek krijgt de cliënt uitleg over de resultaten van het onderzoek en (afhankelijk van de hulpvraag) advies over de mogelijkheden ten aanzien van behandeling, scholing of doorverwijzing. Afhankelijk van niveau en Directe tijd 60 min Logopedist/communicatiedeskundige. communicatie van cliënt 2 Indirecte tijd 30 min tot 4 sessies 9

10 A2.3 Onderzoek Zintuigen Onderzoek Zintuigen gaat na in hoeverre en op welke wijze de cliënt met een visuele en auditieve beperking gebruik maakt van zijn nog resterende visuele en auditieve mogelijkheden en vooral ook de overige zintuigen zoals tast, reuk, smaak, evenwicht en proprioceptie. De tijdsinvestering is afhankelijk van de leeftijd, handicap en de beperkingen en communicatiemogelijkheden van de cliënt. Cliënten met een verworven auditieve en visuele beperking bij wie onvoldoende duidelijk is in hoeverre zij gebruik maken van hun auditieve en visuele mogelijkheden en in staat zijn deze (eventueel) te compenseren met de overige zintuigen. Het in kaart brengen van het gebruik de zintuigen door de cliënt. Inzicht verschaffen en uitleg geven omtrent de resultaten van het onderzoek en advies geven over mogelijke interventies. Het doen van een 0-meting als start voor de ontwikkeling in de basisstrategieën. Dossieronderzoek. Probleemanalyse. Cliënt wordt geobserveerd in zijn dagelijks handelen; gekeken wordt in hoeverre en op welke wijze de cliënt gebruik maakt van zijn visuele en auditieve mogelijkheden en zijn andere zintuigen (reuk, tast, smaak, evenwicht en proprioceptie). Op basis van de bevindingen worden adviezen gegeven en worden aanbevelingen gedaan over mogelijke interventies. Afhankelijk van niveau en Directe tijd 60 min Logopedist/communicatiedeskundige. communicatie van cliënt 2 tot 4 sessies Indirecte tijd 30 min Ergotherapeut. 10

11 A2.4 Hulpmiddelenonderzoek en- advies Bij Hulpmiddelenonderzoek en -advies wordt bij de cliënt met een visuele en auditieve beperking onderzoek gedaan naar het meest adequate hulpmiddel dat beantwoordt aan de hulpvraag van de cliënt. Dit kan gaan om hulpmiddelen op zowel auditief, visueel als communicatief vlak. Cliënten met een visuele en auditieve beperking die een hulpvraag hebben welke mogelijk met een hulpmiddel kan worden opgelost. Onderzoeken welk hulpmiddel of apparatuur wenselijk, noodzakelijk en/of mogelijk is in relatie tot de vraag van de cliënt. Inzicht verschaffen en uitleg geven omtrent de resultaten van het onderzoek en advies geven over het meest geschikte hulpmiddel als antwoord op de hulpvragen (inclusief eventuele bijbehorende kosten). Kennis maken met verschillende hulpmiddelen en de werking daarvan. Ondersteunen in eventuele aanvraag van hulpmiddelen. Dossieronderzoek. Anamnese; wat wil de cliënt precies kunnen? Wat voor hulpmiddelen heeft de cliënt al en wat zijn de ervaringen hiermee? Tijdens het onderzoek maakt de cliënt kennis met verschillende hulpmiddelen en de werking daarvan. De verwachtingen ten aanzien van een bepaald hulpmiddel worden besproken. Na afloop van het onderzoek krijgt de cliënt uitleg over de resultaten van het onderzoek en advies over de mogelijkheden ten aanzien van hulpmiddelen. De cliënt krijgt uitleg over mogelijkheden om een hulpmiddel te verkrijgen. De cliënt krijgt uitleg over het gebruik van het hulpmiddel en/of de mogelijkheden van training in gebruik van het hulpmiddel door Kalorama. Eventueel wordt ondersteuning geboden bij de aanvraag van een hulpmiddel. 2 tot 4 sessies Directe tijd 60 min Logopedist/communicatiedeskundige. (afhankelijk van problematiek) Indirecte tijd 30 min Ergotherapeut. Communicatietrainer/-adviseur (afhankelijk van hulpvraag). 11

12 A3 Zelfstandigheidsonderzoek A3.1 Onderzoek en Advies ADL Het onderzoek en Advies ADL gaat na welke problemen de cliënt met een auditieve en visuele beperking ervaart op het gebied van ADL. Op basis van de resultaten van het onderzoek krijgt de cliënt informatie en advies over vervolgonderzoeken en mogelijkheden tot interventies in de vorm van hulpmiddelen of trainingen aan de hand van een handelingsplan. Cliënten met een auditief en visuele beperking die problemen ervaren op het gebied van de ADL taken. Het in kaart brengen van de problemen die de cliënt ervaart op gebied van ADL. Geven van advies over de mogelijkheden. Dossieronderzoek. Probleemanalyse: in gesprek wordt achterhaald op welke ADL- gebieden de cliënt problemen ervaart. Dit kan variëren van aan- en uitkleden, wassen, medicijngebruik en het leren bedienen van huishoudelijke apparatuur tot het gehele huishouden. De cliënt wordt geobserveerd tijdens het uitvoeren van huishoudelijke taken. Er wordt informatie en advies gegeven over vervolgonderzoeken en de mogelijkheden tot interventies in de vorm van hulpmiddelen of trainingen aan de hand van een (be-) handelingsplan. 1 sessie Directe tijd 90 min Ergotherapie Indirecte tijd 45 min 12

13 A3.2 Onderzoek en Advies Oriëntatie en Mobiliteit Het Onderzoek en Advies Oriëntatie en Mobiliteit is bestemd voor cliënten met een visuele beperking - eventueel gecombineerd met een meervoudige beperking - die een vraag hebben over hun oriëntatie- en/of mobiliteitsmogelijkheden. Aan de hand van observaties wordt het oriëntatievermogen van de cliënt in kaart gebracht. Daarnaast wordt gekeken of en bij welk hulpmiddel de cliënt het meest is gebaat. Onderzoek en advies is sterk afhankelijk van de aard van de beperking, aangezien beide vertezintuigen zijn aangedaan en inzicht moet worden verkregen naar wat voor mogelijkheden de cliënt heeft dit op een veilige manier te compenseren. We maken in deze gebruik van een dynamisch assessment. Cliënten met een auditieve en visuele beperking - eventueel gecombineerd met een meervoudige beperking - die behoefte hebben aan meer zelfstandigheid op het gebied van oriëntatie en mobiliteit. Nagaan welke mogelijkheden de cliënt heeft op het gebied van oriëntatie en Mobiliteit. Nagaan of en bij welk hulpmiddel de cliënt het meest is gebaat. Inzicht verschaffen en uitleg geven omtrent de resultaten van het onderzoek en advies geven over mogelijke interventies. Dossieronderzoek. Probleemanalyse. Onderzoek naar de oriëntatie en mobiliteitsmogelijkheden aan de hand van observaties. Eventueel: het uitproberen van diverse mobiliteitshulpmiddelen. Er wordt informatie en advies gegeven over de mogelijkheden tot interventies in de vorm van hulpmiddelen of trainingen. Onderzoek vindt in principe plaats in de thuissituatie van de cliënt. 6 sessies Directe tijd 60 min Ergotherapie. Indirecte tijd 30 min 13

14 A3.3 Ergotherapeutisch hulpmiddelenonderzoek Bij Ergonomisch hulpmiddelenonderzoek en -advies wordt bij de cliënt met een auditieve- en visuele beperking en eventueel verstandelijke en/of lichamelijke beperking, onderzoek gedaan naar het meest adequate hulpmiddel dat beantwoordt aan de hulpvraag van de cliënt. Bij ergonomisch hulpmiddelenonderzoek gaat het om vragen op het gebied van ADL en worden met de hulpmiddelen de voorwaarden voor goede zorgverlening gecreëerd. Het gaat dan om bijvoorbeeld de vraag naar een aangepast bed of een hulpmiddel om zelfstandig te kunnen eten. Cliënten met een auditieve- en visuele beperking en eventueel een verstandelijke en/of lichamelijke beperking die een hulpvraag hebben, die mogelijk met een ergonomisch hulpmiddel kan worden opgelost. In samenspraak met de cliënt binnen de visuele en eventueel verstandelijke en motorische mogelijkheden adviseren van de meest geschikte hulpmiddelen als antwoord op de hulpvragen. Voorwaarden scheppen om tot goede zorgverlening te komen. In kaart brengen van de mogelijkheden van de diverse hulpmiddelen voor de cliënt. Kennis maken met verschillende hulpmiddelen en de werking daarvan. Inzicht verschaffen en uitleg geven over de resultaten van het onderzoek en advies geven over het meest geschikte hulpmiddel. Dossieronderzoek. Anamnese en observatie; wat wil de cliënt precies kunnen? Wat voor hulpmiddelen heeft de cliënt al en wat zijn de ervaringen hiermee? Tijdens het onderzoek maakt de cliënt kennis met verschillende hulpmiddelen en de werking daarvan. De verwachtingen van een bepaald hulpmiddel worden besproken. Na afloop van het onderzoek krijgt de cliënt uitleg over de resultaten van het onderzoek en advies over de mogelijkheden van hulpmiddelen. De cliënt krijgt uitleg over mogelijkheden om een hulpmiddel te verkrijgen; in bepaalde gevallen wordt ook de aanvraag voor het hulpmiddel verzorgd. De cliënt en eventueel zijn directe omgeving (bij wonen doorgaans de begeleiders van de groep) krijgen uitleg over het gebruik en/of de mogelijkheden van training van het hulpmiddel. 1 sessie Directe tijd 120 min Ergotherapie. Indirecte tijd 60 min 14

15 A3.4 Onderzoek en advies stimulering tactiele vaardigheden Onderzoek stimulering tactiele vaardigheden is bestemd voor cliënten met een verworven auditieve en visuele beperking. Doordat zij twee vertezintuigen missen moeten zij leren omgaan met het verkrijgen en verwerken van informatie door gebruik te maken van de overige zintuigen. Het onderzoek brengt de tactiele vaardigheden in kaart en geeft een advies of en op welke wijze stimulering van de tactiele vaardigheden kan worden vormgegeven in een (be)handelingsplan. Cliënten met een verworven auditieve en visuele beperking. Cliënt leert informatie te verkrijgen en te verwerken door gebruik te gaan maken van zijn tactiele mogelijkheden. Dit kan worden toegepast in het dagelijks handelen en een basis vormen bij het aanleren van tactiele communicatievormen. Dossieronderzoek. Probleemanalyse. Onderzoek van sensibiliteitstest, bewustwording van het gebruik van de tast en de eventuele aanwezigheid van cognitieve beperkingen. Op basis van de bevindingen worden adviezen gegeven en worden aanbevelingen gedaan over mogelijke interventies. 2 sessies Directe tijd 45 min Ergotherapie. Indirecte tijd 45 min Logopedist/communicatiedeskundige. 15

16 A4 Onderzoek naar psychisch functioneren A4.1 Onderzoek naar psychisch functioneren Onderzoek naar psychisch functioneren bestemd voor cliënten met een gecombineerde auditieve en visuele beperking. Cliënten met een verworven auditieve en visuele beperking, met een veronderstelde interferentie van of wisselwerking met psychische beperkingen. en Het psychisch functioneren ( bij de cliënt passend normaal persoonlijk functioneren, kwetsbaarheden, klachten en problemen) is geïnventariseerd. Aandachtsgebieden daarbij zijn: cognitieve vaardigheden, stemming, coping strategieën, profiel van gunstige en ongunstige (levens)omstandigheden. Eventuele classificatie conform DSM 4 of 5 is vermeld: bijvoorbeeld psychische stoornissen, persoonlijkheidsstoornissen en ontwikkelingsstoornissen. De eventuele interferentie met de doofblind gerelateerde beperkingen is benoemd. Adviezen en richtlijnen voor verdere ondersteuning of behandeling zijn geformuleerd. Onderzoek van eerdere verslaglegging, overleg met verwijzer. Klinisch interview. Eventueel: hetero-anamnese. Formuleren van classificatie, samenspel met doofblind gerelateerde -problematiek, richtlijnen voor verdere ondersteuning of behandeling. 2 sessies Directe tijd: 100 min (2 sessies van GZ-psycholoog ieder 50 min Indirecte tijd: 120 min 16

17 A5 Onderzoek naar sociaal en maatschappelijk functioneren Psychosociaal onderzoek brengt het psychosociaal functioneren van de cliënt in kaart in relatie tot de visueel-auditieve beperking. Daarbij speelt acceptatie en beleving van de beperking een belangrijke rol evenals de invloed van de visueel-auditieve beperking op de eventuele relatie met de partner en anderen uit de directe omgeving van de cliënt. Op basis van de bevindingen worden adviezen geformuleerd en worden aanbevelingen gedaan voor mogelijke vervolgonderzoeken of interventies. Tevens wordt een gericht behandelvoorstel gedaan. Cliënten die een zorgvraag hebben op het gebied van psychosociaal functioneren in relatie tot de visueel-auditieve beperking. En cliënten waarbij na aanmelding nog onvoldoende zicht is op de zorgvraag. Het in kaart brengen van het psychosociaal functioneren van de cliënt, bekend met een visueel-auditieve beperking. Komen tot een gericht behandelvoorstel. De cliënt krijgt inzicht en uitleg omtrent de resultaten van het onderzoek en advies over mogelijke interventies cq. een gerichte verwijzing. Dossieranalyse. Analyse van de beperkingen en problemen aan de hand van een gesprek. Vragen zijn gericht op het in kaart brengen van het psychosociaal functioneren van de cliënt in relatie tot de visueel-auditieve beperking. In een enkel geval is na de aanmelding van de cliënt nog onvoldoende zicht op de zorgvraag. Ook dan wordt psychosociaal onderzoek verricht. Sessies Per sessie disciplines Minimaal 1, maximaal 2 Directe tijd 120 minuten Indirecte tijd 60 minuten Maatschappelijk werk, gespecialiseerd in doofblindheid 17

18 A6 Overig (para)medisch onderzoek A6.1 Medisch dossieronderzoek en medische anamnesegesprek Het product medisch dossieronderzoek en medische anamnesegesprek focust op de oorzaak en prognose van de auditief-visuele beperking en op co-morbiditeit. Cliënten met een auditief-visuele beperking. Het in kaart brengen van de oorzaak, actuele medische stand van zaken en prognose van de visueel-auditieve beperking. Het in kaart brengen van eventuele co-morbiditeit die van invloed kan zijn op de behandeling. De cliënt krijgt inzicht en uitleg omtrent de resultaten van het onderzoek en advies over een mogelijke verwijzing. Dossieranalyse. Analyse van de oorzaak van de beperkingen en problemen aan de hand van dossieranalyse en een gesprek. Vragen zijn gericht op het in kaart brengen van de oorzaak van de auditief-visuele beperking van de cliënt. Indien de oorzaak van de auditief-visuele beperking nog onvoldoende is onderzocht, informeert de arts de cliënt welke stappen deze kan nemen. 1 gespreksessie Gesprekstijd 45 min Arts 1 dossiersessie Dossiertijd 45 min 18

19 A6.2 Onderzoek en advies Eten, drinken en (ver)slikken Het product Onderzoek en advies Eten, drinken en (ver)slikken is bestemd voor cliënten met een visuele en auditieve beperking die een probleem hebben rondom eten, drinken en (ver)slikken. Vragen die zich voordoen zijn bijvoorbeeld plotseling gewichtsverlies van de cliënt, hoesten en verslikking. De logopedist richt zich op het onderzoeken, diagnosticeren, adviseren en behandelen van cliënten met eet-, drink- en (ver)slikproblemen. Daarnaast kan de ergotherapeut onderzoek doen en advies geven omtrent het gebruik van eventueel bijbehorende eet- en drinkhulpmiddelen. Zo nodig worden andere disciplines geraadpleegd zoals bijvoorbeeld de diëtist. Cliënten die wonen bij Kalorama en die problemen hebben rondom eten, drinken en (ver)slikken. Diagnostiek rondom de oorzaken van de problemen rondom eten, drinken en (ver)slikken. Inzicht verschaffen en uitleg geven over de resultaten van het onderzoek en advies geven over mogelijke behandelingen of interventies. De inzet van de logopedist vindt plaats op verwijzing van een arts; de begeleider van de cliënt signaleert een probleem rondom eten, drinken en (ver)slikken en het gebruik van eventueel bijbehorende eet- en drinkhulpmiddelen en besluit de arts te raadplegen. De arts verwijst naar de logopedist. De bevindingen van de logopedist (en eventueel ergotherapeut en diëtist) leiden tot specifieke adviezen voor de cliënt (een diagnose en eventueel logopedische behandeling). Na afloop van het onderzoek krijgt de cliënt (doorgaans de begeleider) uitleg over de adviezen die de logopedist heeft geformuleerd. Na drie én na zes maanden vindt een herhalingsbezoek plaats om de slikadviezen te evalueren. 2 tot 4 sessies Directe tijd 20 min Logopedist Indirecte tijd 15 min 19

20 A7 Coördinatie en afstemming diagnostisch onderzoek De resultaten uit de diverse diagnostische onderzoeken worden geïntegreerd tot een conclusie en advies. De vervolgstappen worden met de cliënt afgestemd. Doofblinde mensen die een multidisciplinair diagnostisch onderzoek gehad hebben. Samenstelling van een op de doofblinde persoon afgestemd advies en behandelaanbod. Op basis van de bevindingen uit de onderzoeken van de verschillende disciplines worden de conclusies en adviezen geïntegreerd, vastgelegd in een adviesverslag en besproken met de doofblinde persoon. Coördinatie/integratie multidisciplinaire sessie Advies en afstemming met de doofblinde persoon 2 uur 2 uur (= 2 sessies van 1 uur) (GZ)-psycholoog (GZ)-psycholoog en/of maatschappelijk werker 20

21 B. BEHANDELING Enkelvoudige behandelproducten B1 Communicatieve revalidatie Alle communicatieve revalidatie wordt onder regie van de gespecialiseerde logopedist/ communicatiedeskundige uitgevoerd. Betrokken medebehandelaars zijn onder meer gespecialiseerde gebarendocenten en communicatietrainers/-adviseurs. Communicatieve revalidatie wordt meestal op één van de locaties van Kalorama gegeven. Gebruik van digitale communicatieapparatuur kan training thuis bij de doofblinde persoon noodzakelijk maken. 21

22 B1.1 Behandeling ten aanzien van communicatie/taal Het verwerven en/of in stand houden van de communicatievaardigheden van de cliënt. Hierbij kan men denken aan communicatievaardigheden en technieken, taalvaardigheid (o.a. woordenschat), de leesvaardigheid (begrijpend lezen), omgang met communicatiehulpmiddelen, enzovoorts. Cliënten met een visuele en auditieve beperking die een hulpvraag hebben op het gebied van communicatie en/of taal. De cliënt beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden ten aanzien van communicatie/taal ten behoeve van een zelfstandig verlopende communicatie- en informatieoverdracht. De behandeling bestaat uit (afhankelijk van de hulpvraag van de cliënt) uit: a) het aanleren van vaardigheden om een specifiek communicatiehulpmiddel te kunnen gebruiken, bijvoorbeeld picto-systemen, toughbook, enzovoorts. b) het in stand houden / verwerven van taalvaardigheden zoals woordenschat en grammatica. c) het in stand houden / verwerven van leesvaardigheid zoals begrijpend lezen zodat cliënt bijvoorbeeld de post goed begrijpt. Tijdens de behandeling wordt in samenwerking met de cliënt en eventueel zijn omgeving (systeem) geoefend. Afhankelijk van niveau en communicatie cliënt gemiddeld 10, maximaal 35 sessies. Directe tijd 45 min Indirecte tijd 20 min Logopedist/communicatiedeskundige 22

23 B1.2 Gebarentraining Nederlandse Gebarentaal ( NGT ) De cliënt met een auditief/visuele beperking leert in deze cursus zo optimaal mogelijk met zijn omgeving te communiceren, in dit geval middels de Nederlandse Gebarentaal (NGT). Dit wordt vooral bereikt door cursussen op maat : speciaal afgestemd op de cliënt en zijn omgeving. Eventueel middels de standaardcursussen (algemeen belangstellenden) van het Nederlands Gebarencentrum. Cliënten met een auditief/visuele beperking (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, werkplek, vrijwilligers, begeleiding) die nog niet over de benodigde kennis en vaardigheden beschikken om optimaal te kunnen communiceren met hun omgeving. De cliënt (en zijn/haar omgeving, bv. partner, familie, vrienden, professionals, vrijwilligers, begeleiding) beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden om optimaal met zijn omgeving te kunnen communiceren. Nederlandse Gebarentaal (NGT) op maat De cursus op maat bestaat uit het aanleren, onderhouden en uitbreiden van de kennis en vaardigheid omtrent lexicon, grammatica, gesprekvaardigheden en dovencultuur / doofblindencultuur elementen. Het lexicon wordt in overleg met de cliënt bepaald en afgestemd op zijn/haar belevingswereld en wensen. Dit kan variëren van gebaren rondom thema s zoals bijvoorbeeld van ziekenhuis tot politie en van rouw tot hobby. Bij de cursus kan ook de omgeving van de cliënt worden betrokken. Nederlandse Gebarentaal (NGT) Algemeen belangstellende, AB 1 Gestandaardiseerde gebarencursus (Nederlands Gebarencentrum) waarin ongeveer 500 basisgebaren worden aangeboden, daarnaast ook grammatica, visuele, motorische en expressieve vaardigheden. Tevens gespreksvaardigheden, vingerspellen en informatie over de taal en cultuur. Nederlandse Gebarentaal (NGT) Algemeen belangstellende, AB 2 AB 2 is de vervolgcursus op AB1, hierin worden gebaren bij meerdere thema s aangeboden en wordt op alle hierboven genoemde thema s dieper ingegaan. Nederlandse Gebarentaal (NGT) Algemeen belangstellende, AB 3 AB 3 is voor gevorderden (vervolg op AB2), hierin worden meer gebaren bij uiteenlopende thema s aangeboden en wordt vooral op de grammaticale onderdelen dieper ingegaan. Afhankelijk van niveau en communicatie cliënt maximaal 20 sessies Directe tijd 50 min Indirecte tijd 50 min Gebaren(taal)docent 23

24 B1.3 Gebarentraining Nederlands met Gebaren ( NmG ) De cliënt met een auditief/visuele beperking leert zo optimaal mogelijk met zijn omgeving te communiceren, in dit geval middels de Nederlands ondersteund Met Gebaren (NmG). Dit wordt vooral bereikt door cursussen op maat : speciaal afgestemd op de cliënt en zijn omgeving. Eventueel middels de standaardcursussen (Algemeen Belangstellenden) van het Nederlands Gebarencentrum. Cliënten met een auditief/visuele beperking (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, werkplek, vrijwilligers, begeleiding) die nog niet over de benodigde kennis en vaardigheden beschikken om optimaal te kunnen communiceren met hun omgeving. De cliënt (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, vrijwilligers, begeleiding) beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden om optimaal met zijn omgeving te kunnen communiceren. Nederlands ondersteund Met Gebaren (NmG) op maat De cursus op maat bestaat uit het aanleren, onderhouden en uitbreiden van de kennis en vaardigheid omtrent lexicon, grammatica, gesprekvaardigheden en dovencultuur/doofblindencultuur elementen. Het lexicon wordt in overleg met de cliënt bepaald en afgestemd op zijn/haar belevingswereld en wensen. Dit kan variëren van gebaren rondom thema s zoals bijvoorbeeld van ziekenhuis tot politie en van rouw tot hobby. Bij de cursus kan ook de omgeving van de cliënt worden betrokken. Nederlands ondersteund Met Gebaren (NmG) Algemeen belangstellende, AB 1 Gestandaardiseerde gebarencursus (Nederlands Gebarencentrum) waarin ongeveer 500 basisgebaren worden aangeboden, daarnaast ook grammatica, visuele, motorische en expressieve vaardigheden. Tevens gespreksvaardigheden, vingerspellen en informatie over de taal en cultuur. Nederlands ondersteund Met Gebaren (NmG) Algemeen belangstellende, AB 2 AB 2 is de vervolgcursus op AB1, hierin worden gebaren bij meerdere thema s aangeboden en wordt op alle hierboven genoemde thema s dieper ingegaan. Nederlands ondersteund Met Gebaren (NmG) Algemeen belangstellende, AB 3 AB 3 is voor gevorderden (vervolg op AB2), hierin worden meer gebaren bij uiteenlopende thema s aangeboden en wordt vooral op de grammaticale onderdelen dieper ingegaan. Afhankelijk van niveau en communicatie cliënt maximaal 20 sessies Directe tijd 50 min Indirecte tijd 50 min Gebaren(taal)docent 24

25 B1.4 Cursus tactiele gebaren (voorheen: vierhandengebaren) De cliënt met een auditief/visuele beperking leert zo optimaal mogelijk met zijn omgeving te communiceren, in dit geval middels tactiele gebaren (voorheen vierhandengebaren genoemd). Dit wordt bereikt door cursussen op maat : speciaal afgestemd op de cliënt en zijn omgeving. Cliënten met een auditief/visuele beperking (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, werkplek, vrijwilligers, begeleiding) die nog niet over de benodigde kennis en vaardigheden beschikken om optimaal te kunnen communiceren met hun omgeving. De cliënt (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, vrijwilligers, begeleiding) beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden om optimaal met zijn omgeving te kunnen communiceren. Het aanleren van de techniek van tactiele gebaren. Het onderhouden en uitbreiden van de kennis en vaardigheid omtrent lexicon, grammatica, gesprekvaardigheden en dovencultuur/doofblindencultuur elementen. Het lexicon wordt in overleg met de cliënt bepaald en afgestemd op zijn/haar belevingswereld en wensen. Bij de cursus kan ook de omgeving van de cliënt worden betrokken. Afhankelijk van niveau en Directe tijd 50 min Gebaren(taal)docent communicatie cliënt, Indirecte tijd 50 min variërend tussen 3 maanden tot een jaar 25

26 B1.5 Cursus vingerspelling / handalfabet Deze cursus bestaat uit het aanleren van de techniek van vingerspelling (ook wel handalfabet genoemd). Gevolgd door praktische oefening, afgestemd op de wensen van de cliënt. Afhankelijk van de visuele beperking en voorkeur van de cliënt kan dit alfabet in de lucht of in de hand worden gemaakt. Bij de cursus kan ook de omgeving van de cliënt worden betrokken. De duur van de cursus hangt af van hoe snel de cliënt en/of zijn omgeving het vingerspellen beheersen. Cliënten met een auditief/visuele beperking (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, werkplek, vrijwilligers, begeleiding) die nog niet over de benodigde kennis en vaardigheden beschikken om optimaal te kunnen communiceren met hun omgeving. De cliënt (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, vrijwilligers, begeleiding) beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden om optimaal met zijn omgeving te kunnen communiceren. Het aanleren van de techniek van vingerspelling. Vingerspelling in de lucht, of vingerspelling in de hand. Het oefenen met vingerspelling op letter-, woord- en/of zinsniveau. Maximaal 15 Directe tijd 50 min Communicatiedeskundige Indirecte tijd 15 min 26

27 B1.6 Cursus LORM Deze cursus bestaat uit het aanleren van de techniek van LORM. Gevolgd door praktische oefening, afgestemd op de wensen van de cliënt. Bij de cursus kan ook de omgeving van de cliënt worden betrokken. Cliënten met een auditief/visuele beperking (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, werkplek, vrijwilligers, begeleiding) die nog niet over de benodigde kennis en vaardigheden beschikken om optimaal te kunnen communiceren met hun omgeving. De cliënt (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, vrijwilligers, begeleiding) beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden om optimaal met zijn omgeving te kunnen communiceren. Het aanleren van de techniek van LORM. Het oefenen met LORM op letter-, woord- en/of zinsniveau. Maximaal 15 sessies Directe tijd 50 min Communicatiedeskundige Indirecte tijd 15 min 27

28 B1.7 Cursus blokletters Deze cursus bestaat uit het aanleren van de techniek van blokletters schrijven in de hand. Gevolgd door praktische oefening, afgestemd op de wensen van de cliënt. Bij de cursus kan ook de omgeving van de cliënt worden betrokken. Cliënten met een auditief/visuele beperking (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, werkplek, vrijwilligers, begeleiding) die nog niet over de benodigde kennis en vaardigheden beschikken om optimaal te kunnen communiceren met hun omgeving. De cliënt (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, vrijwilligers, begeleiding) beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden om optimaal met zijn omgeving te kunnen communiceren. Het aanleren van de techniek van blokletters schrijven in de hand. Het oefenen met blokletters schrijven in de hand op letter-, woord- en/of zinsniveau. Maximaal 10 sessies Directe tijd 50 min Communicatiedeskundige Indirecte tijd 15 min 28

29 B1.8 Cursus Social Haptic Communication (SHC) In deze cursus wordt de doofblinde persoon en/of zijn familie/vaste begeleider bekend gemaakt met social haptic communication. Deze doofblind specifieke methodiek zet visuele contextinformatie om in tactiele informatie. Het biedt de doofblinde persoon real-time informatie over de fysieke en sociale context tijdens een gesprek, presentatie of andere gebeurtenis, of tijdens activiteiten of verplaatsingen. Het onderscheidt zich van het (tekst)tolken door het feit dat tolken zich beperkt tot het omzetten van gesproken taal. Social haptic communication geeft informatie over de (vaak doorlopende) veranderingen in de fysieke en sociale context die voor doofblinde mensen niet waarneembaar is. O.a. kan social haptic communication tijdens een groepsgesprek of familiebijeenkomst de doofblinde persoon informatie geven over de stemming in de ruimte, de positie die ieder inneemt, wie er wegloopt of binnenkomt. Doofblinde mensen die zelf actief (willen) deelnemen aan groepsgesprekken en/of deelnemen aan activiteiten die interpretatie van de visuele context vergen. De participatie en autonomie van de doofblinde persoon wordt vergemakkelijkt. De doofblinde persoon (en zijn/haar omgeving, bv partner, familie, vrienden, professionals, vrijwilligers, begeleiding) beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden om optimaal met zijn omgeving te kunnen communiceren. Het aanleren van de techniek van social Haptic Communication. Het oefenen met Social Haptic Communication. Maximaal 25 sessies Directe tijd 50 min Gebaren(taal)docent Indirecte tijd 30 min 29

30 B1.9 Hoortraining met hoorapparaat Na het verkrijgen van hoorapparaten moeten cliënten (en vooral cliënten met een beperking in zien én horen) weer leren horen. Het richtinghoren is bijvoorbeeld geheel anders met hoorapparaten, maar ook het weer kunnen koppelen van geluiden en/of spraak aan de betekenissen. Vaak is hierbij een nauwe samenwerking met de audicien vereist om instellingen van het apparaat te kunnen optimaliseren voor deze specifieke cliënt. Cliënten met een visuele én auditieve beperking die een hoorapparaat krijgen. De cliënt beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden ten aanzien van zijn hoorapparatuur. De cliënt kan door middel van de hoorapparatuur optimaal spraak en geluiden herkennen. De cliënt kan optimaal gebruik maken van richtinghoren. De cliënt kan geluiden en spraak aan de juiste betekenis koppelen. Onderzoeken in hoeverre de cliënt weer gebruik kan maken van richtinghoren. De cliënt kennis en vaardigheden aanreiken omtrent zijn hoorapparatuur en gebruik hiervan. Samen met cliënt en audicien de instellingen van het hoorapparaat aanpassen aan het gebruik van de cliënt. Afhankelijk van niveau en communicatie cliënt gemiddeld 10, maximaal 35 sessies. Directe tijd 45 min Indirecte tijd 20 min Logopedist 30

31 B1.10 Hoortraining met Cochleair Implantaat (CI) Na het verkrijgen van een cochleair implantaat (CI) moeten cliënten opnieuw leren horen omdat het geluid met CI heel anders klinkt dan onze eigen oren. Cliënten moeten leren om geluiden en/of spraak aan de betekenissen te koppelen. Vaak is hierbij een nauwe samenwerking met het audiologisch centrum (CI-team) vereist om instellingen van het apparaat te kunnen optimaliseren voor de specifieke cliënt. Cliënten met een visuele én auditieve beperking die een CI krijgen. De cliënt beschikt over de benodigde kennis en vaardigheden ten aanzien van zijn CI. De cliënt kan door middel van de CI optimaal spraak en geluiden herkennen. De cliënt kan geluiden en spraak aan de juiste betekenis koppelen. Onderzoeken in hoeverre de cliënt weer gebruik kan maken van richtinghoren. De cliënt kennis en vaardigheden aanreiken omtrent zijn CI en gebruik hiervan. Samen met cliënt en audioloog de instellingen van het hoorapparaat aanpassen aan het gebruik van de cliënt. Afhankelijk van niveau en communicatie cliënt Gemiddeld 10, maximaal 35 sessies. Directe tijd 45 min Indirecte tijd 20 min Logopedist 31

32 B1.11 Audiologische behandeling Audiologische behandeling omvat alle behandelingen gericht op gehoorrevalidatie bij cliënten met een visuele en auditieve beperking. Het begint met een gehooronderzoek (door audiologisch centrum of door middel van onderzoek en een screeningsaudiogram door de logopedist op Kalorama). Vervolgens adviseert de logopedist de cliënt over de mogelijkheden op het gebied van het gehoor. Indien de cliënt kiest voor een hoorhulpmiddel, dan worden ook de aanvraag en de behandelingen verzorgd zodat de cliënt leert omgaan met zijn beperkingen en eventuele hooroplossingen. Cliënten met een visuele én auditieve beperking die een hulpvraag hebben op het gebied van gehoor. Vaststellen audiologische stoornis en/of beperking. Inzicht verschaffen en uitleg geven over de resultaten van het onderzoek en advies geven over mogelijke behandelingen of interventies, hierbij rekening houdend met de dubbele zintuiglijke beperking in horen én zien. Indien de cliënt baat zou kunnen hebben bij een hoortoestel: het begeleiden van de implementatie opdat de cliënt zo optimaal mogelijk gebruik kan maken van zijn gehoor. Audiologische meetgegevens vaststellen middels dossieronderzoek, doorverwijzing naar het audiologisch centrum of screeningsaudiogram op Kalorama. In uitzonderlijke gevallen vindt begeleiding rondom audiologische centra en KNO plaats, als er sprake is van ingewikkelde problematiek bij een cliënt. De resultaten van de gehoortest worden besproken met cliënt en eventuele begeleiders. Aan de hand daarvan worden de mogelijkheden en adviezen besproken op het gebied van gehoor: o overzicht bieden van beschikbare hulpmiddelen bijvoorbeeld hoorapparaat, soloapparatuur, ringleiding enzovoorts o ondersteuning in keuze maken/ proefperiode begeleiding o (definitieve) aanvraag verrichten Na aanschaf leert de logopedist de cliënt ook omgaan met het auditieve hulpmiddel (implementatie). De logopedist kan worden geraadpleegd indien er vragen of problemen zijn. Afhankelijk van niveau en communicatie cliënt gemiddeld 8, maximaal 20 sessies. Directe tijd 45 min Indirecte tijd 20 min Logopedist 32

33 B1.12 Logopedische behandeling ten aanzien van communicatie/taal na niet aangeboren hersenletsel (NAH) Logopedie na NAH (Niet Aangeboren Hersenletsel) is bestemd voor cliënten (eventueel met een visuele en auditieve beperking) die problemen hebben ten aanzien van communicatie en taal door NAH. Hierbij kan men bijvoorbeeld denken aan cliënten met een afasie na een hersenbloeding of herseninfarct. Aan de hand van diagnostiek en/of observatie wordt er (afhankelijk van de hulpvraag) gekozen voor behandeling, scholing, coaching, advisering of doorverwijzing. Cliënten (eventueel met een visuele en auditieve beperking) die problemen ondervinden op het gebied van communicatie/taal na NAH (Niet Aangeboren Hersenletsel). Op grond van diagnostiek en/of observatie van de cliënt en/of zijn omgeving wordt advies uitgebracht over de behandelmogelijkheden; De communicatie van de cliënt functioneert op een zo optimaal mogelijk niveau (receptief en productief); Het optimaliseren van taal- en leesvaardigheid na NAH; De cliënt leert indien van toepassing strategieën ten behoeve van de communicatie (bijvoorbeeld ten aanzien van woordvinding); Het behandelen van de logopedische stoornis en/of beperking aan de hand van scholing, coaching en/of advisering; zo nodig wordt de cliënt doorverwezen. Probleemanalyse aan de hand van een gesprek met cliënt en/of de begeleider. Dossieronderzoek. Probleemanalyse aan de hand van een gesprek. (Afasie)Behandeling naar aanleiding van hulpvraag. Scholing. Coaching. Advisering. Doorverwijzing (eventueel). Indien nodig wordt advies gegeven over voorzieningen, hulpmiddelen en/of aanpassingen. Afhankelijk van niveau en communicatie cliënt tussen de 10 en 40 sessies Directe tijd 45 min Indirecte tijd 20 min Logopedist 33