INzicht. Samenwerking COT en Aon meer dan logisch. Brand TU Delft laat belang. niet zonder slag of stoot. Ondernemen in China. Aon: eenheid met de

Transcriptie

1 INzicht Samenwerking COT en Aon meer dan logisch Brand TU Delft laat belang verzekering zien Aon: eenheid met de maatschappij Ondernemen in China niet zonder slag of stoot Z O M E R U I T G A V E V A N A O N / 1

2 colofon INhoud Aon INzicht wordt kosteloos toegezonden aan relaties van Aon Nummer 1, zomer 2008 Redactiecommissie: R. de Bruin, voorzitter T.M. Colijn-Tel L.M. Fecken S. Groen M.H. Hensen-Oostwouder M. Hollestelle-van der Hoek J.B. Keizer Y.J.T. Lindsen H.M. Visser-Koppe Vormgeving en prepress: J.B. Keizer, S. Groen Externe fotograaf: ABV-Ad Bogaard Nanning Barendsz Fotografie Druk: Drukkerij G.B. t Hooft bv Voor meer informatie over Aon of over een van de onderwerpen uit dit nummer kunt u contact opnemen met uw accountmanager. Uw vragen en opmerkingen zijn welkom op ons redactieadres: Postbus AM Rotterdam T.a.v. Redactie INzicht naar: Inzicht@aon.nl Mutaties in de adressering kunt u doorgeven aan: dhr. Th. van der Ent Aon Nederland Admiraliteitskade ED Rotterdam Column Lex Geerdes Nieuwe milieurichtlijn schiet gat in aansprakelijkheidsdekking Koop en verkoop van ondernemingen weer gedomineerd door Corporates Samenwerking COT en Aon meer dan logisch Brand TU Delft laat belang verzekering zien Naar een toekomst die werkt: Adviescommissie Arbeidsparticipatie Verlenging Internationale Programma s Nutreco Gestructureerde aanpak en teamwork leiden tot sterk nieuw verzekeringsprogramma Risicomanagement voor advocatenkantoren Aon Recallpakket biedt risicobeheersing à la carte Recallgame opent ogen Haribo Zorgverzekerde kan nog steeds niet kiezen op kwaliteit Aon: eenheid met de maatschappij Aon draagt zorg voor werknemersverzekeringen ARCADIS Ondernemen in China niet zonder slag of stoot Onderzoek Euromoney Magazine: Aon s werelds beste verzekeringsmakelaar Kredietcrisis is niet alleen voelbaar op de beurs De kredietcrisis beïnvloedt nu al enige tijd de wereldeconomie, en daarmee ook die van Nederland. Het kent tal van bijeffecten, ook in de verzekeringsmarkt. De impact van de kredietcrisis maakt vooralsnog geen einde aan een periode van dalende verzekeringspremies. Verslechtering van één van de andere bepalende factoren, zoals een forse toename in het aantal catastrofes of een langdurige daling van de aandelenbeurzen, kan een harde marktsituatie echter snel dichtbij brengen. Juist nu de schadeverzekeringsmarkt nog positief is gestemd, is het belangrijk om u alvast te wapenen tegen een hardere markt met hogere premies. Goed Risk Management, actuele informatie over uw bedrijf en een analyse van uw financiële draagkracht zijn middelen hiertoe. Het bedrijfsleven als geheel kan worden geconfronteerd met een domino-effect die de kredietcrisis en de bijbehorende liquiditeitsbeperking veroorzaken. Enerzijds leidt dit tot striktere voorwaarden bij het verkrijgen van bedrijfsfinanciering en anderzijds tot een verhoging van het kredietrisico op afnemers. De huidige kredietcrisis kan een basis vormen voor verharding van zowel de factoring- als de kredietverzekeringsmarkt. Dit leidt tot hogere premies en striktere voorwaarden voor acceptatie van het risico. Door een goede balans te vinden tussen een professionele kredietverzekeraar en eventueel een captive herverzekeraar, kan het risico efficiënt worden beheerst en gefinancierd. Daarbij moet worden gezocht naar een optimale combinatie van risico-overdracht en risicoretentie. Er liggen de komende maanden genoeg uitdagingen om de bijkomende gevolgen en risico s van de kredietcrisis het hoofd te kunnen bieden. We houden de markt in ieder geval scherp voor u in de gaten! Lex Geerdes CEO Aon Nederland 3

3 Nieuwe milieurichtlijn schiet gat in aansprakelijkheidsdekking De vervuiler betaalt. De op 30 april 2007 van kracht geworden en in Nederland inmiddels in de Wet Milieubeheer geïmplementeerde Richtlijn Milieuaansprakelijkheid 2004/35/EG van het Europees Parlement, is op dat principe gebaseerd. Dat kan vooral voor industriële of nabij water- en natuurgebieden gevestigde producerende bedrijven grote gevolgen hebben. DE HUIDIGE AANSPRAKELIJK- HEIDSVERZEKERING BIEDT SLECHTS EEN DEELOPLOSSING Want de overheid kan de kosten om milieuschade te voorkomen, te beperken of te herstellen op de vervuiler verhalen. Daarbij komt dat een aantal bedrijven risicoaansprakelijk is voor deze preventie- en herstelkosten. In de oude situatie was er geen uniforme regelgeving binnen Europa op het gebied van herstel van aangebrachte milieuschade. Het herstel was vooral gericht op het schoonmaken van het verontreinigde gebied en daar hield het meestal mee op. Het ene land ging daar verder in dan het andere. Met deze nieuwe richtlijn is een raamwerk gecreëerd waarin alle EU-landen bepaalde minimumstandaarden moeten invoeren om milieuschade niet alleen op te ruimen maar het verontreinigde gebied ook in de oude staat terug te brengen. En dat moet u heel letterlijk nemen, zegt Siebe Prikker, director innovation bij Aon Risk Services. Staat uw fabriek bijvoorbeeld naast een bos met honderd jaar oude bomen en gaan die bomen dood door uw bedrijfsactiviteiten, dan komt u na het schoonmaken van de bodem niet weg met het planten van jonge boompjes. Bent u niet in staat het bos in zijn oude luister te herstellen, dan zal de overheid zoeken naar complementaire of compenserende maatregelen, zoals het bosgebied twee keer zo groot maken of de kwaliteit van het gebied verbeteren door de aanleg van een recreatieplas. De richtlijn biedt hier vele interpretatiemogelijkheden; het bevoegd gezag heeft tot op zekere hoogte de vrijheid om deze maatregelen zelf in te vullen. Oplossingen Het is de vraag of industriële en nabij water- en/of natuurgebieden gevestigde producerende bedrijven op dit moment voldoende dekking hebben op hun huidige aansprakelijkheidpolissen voor dit nieuwe risico. Prikker: De huidige aansprakelijkheidsverzekering zal op een aantal punten moeten worden aangepast om herstelmaatregelen als gevolg van plotselinge en onvoorziene verontreiniging gedekt te krijgen. Dan nog wordt slechts een deeloplossing geboden. Zo dekt een aansprakelijkheidspolis alleen maar plotseling ontstane en niet geleidelijk ontstane milieuschade. Prikker raadt bedrijven in de industriële sector en productiebedrijven daarom een aparte milieupolis aan. Deze polis repareert niet alleen de gaten die door de richtlijn zijn ontstaan, maar gaat verder dan dat. Zo kan milieuschade op eigen terrein worden gedekt, inclusief de ontstane bedrijfsschade. Ook geleidelijk ontstane milieuschade valt onder de dekking van de milieupolis, mits u kunt aantonen dat de vervuiling is ontstaan na de ingangsdatum van de polis. We hebben met de verzekeraars afgesproken dat de milieupolissen dekking bieden vanaf 30 april 2007; de ingangsdatum van de richtlijn, zegt Prikker. Gaat het om geleidelijk ontstane schade waarvan u kunt aantonen dat deze voor die datum is ontstaan, dan is de richtlijn niet van toepassing. Is de schade ontstaan na die datum, dan heeft u recht op verzekeringsdekking. Hoe langer u wacht met het afsluiten van een milieupolis, des te moeilijker het zal worden om die ingangsdatum van 30 april 2007 te blijven hanteren. Dat is een belangrijk argument bij de overweging een milieupolis af te sluiten. Kleine schadekans, groot risico Ook voor kleinere bedrijven of bedrijven met een redelijk latent aanwezig risico, is een milieupolis geen overbodige luxe. De kans op schade mag dan klein zijn, het financiële risico is enorm en kan de bedrijfsvoering aantasten. Bovendien zal de regelgeving op dit gebied alleen maar strenger worden, aldus Prikker. De richtlijn bepaalt nu dat EU-landen moeten regelen dat bedrijven een financiële zekerheid stellen voor eventuele schade. Hoe de landen dat doen, mogen ze zelf invullen. Spanje heeft al aangekondigd vanaf 2010 een financiële zekerheid te verlangen in de vorm van bijvoorbeeld een verzekering, letter of credit of parental guarantee. Nederland doet dat vooralsnog niet. In 2010 wordt de naleving en invulling van de richtlijn geëvalueerd. Zo nodig worden dan aanvullende maatregelen getroffen. We houden dit proces en de impact ervan natuurlijk nauwlettend in de gaten, zegt Prikker. Wilt u meer weten over de Richtlijn Milieuaansprakelijkheid en de consequenties voor uw bedrijf? Neem dan contact op met Siebe Prikker, tel , siebe_prikker@aon.nl. 4 liability 5

4 Koop en verkoop van ondernemingen weer gedomineerd door Corporates In de afgelopen jaren zijn het de private equity-fondsen geweest die de krantenkoppen domineerden als het gaat om overnamedeals. Opkopen, reorganiseren, splitsen en verkopen: slechts een paar van de kreten die vaak al dan niet terecht worden gekoppeld aan dit soort operaties. Echter, door de stijgende druk van de kredietcrisis zijn durfinvesteerders in de eerste helft van 2008 duidelijk minder actief in vergelijking met dezelfde periode een jaar geleden. Nu blijkt weer eens te meer dat naast durfinvesteerders ook reguliere bedrijven niet terugdeinzen voor strategische transacties. De meest in het oog springende overname in 2007 is ongetwijfeld de miljardendeal rondom ABN AMRO door het bankconsortium Fortis, RBS en Banco Santander. Juist in deze periode van economische onzekerheid zijn kopers en verkopers erbij gebaat om zoveel mogelijk risico s die transacties omringen, te identificeren en voortijdig te elimineren of beheersbaar te maken. Strategische bedrijfstransacties Strategische transacties zoals een fusie, management buyout, overname of beursgang, spelen zich af in een complex speelveld van juridische, economische en financiële factoren. Het is cruciaal tijdens deze processen alle risico s te identificeren en verrassingen achteraf uit te sluiten. Aon s Mergers & Acquisitions team biedt flexibele oplossingen om een efficiënte procesgang te bevorderen. Risico s bij overname Vanzelfsprekend wil de overnemende partij na de closing niet geconfronteerd worden met onverwachte aansprakelijkheden uit het verleden. Om dit te voorkomen, is het gebruikelijk om financiële en juridische adviseurs audits te laten uitvoeren. Op het gebied van verzekeringen en pensioenen vindt dergelijk onderzoek ten onrechte nog lang niet altijd bij elke deal plaats, terwijl het wel een voordeel ten opzichte van de tegenpartij kan geven en problemen in de toekomst kan voorkom e n. Denk hierbij bijvoorbeeld aan asbestclaims, beroepsziekten of milieuclaims. Terwijl de verkoper argumenten aandraagt om de prijs op te drijven, is de overnemende partij op zoek naar de juiste deal voor de juiste prijs met de minste risico s. Buyer Due Diligence identificeert en kwantificeert verzekerings- en pensioengerelateerde risico s die de balans en verlies- en winstrekening van een bedrijf significant kunnen beïnvloeden. Hiermee bieden de experts van Aon Mergers & Acquisitions de mogelijkheid om de transactiewaarde nog nauwkeuriger te definiëren en onverwachte historische aanspraken te voorkomen. Aandachtspunten bij verkoop Prijsverlagende due diligence van bieders kan de prijs zeer negatief beïnvloeden. In toenemende mate nemen verkopers het heft in eigen hand door de informatievoorziening ten behoeve van het verkoopproces in een vroegtijdig stadium tot in detail voor te bereiden. De zogenaamde Vendor Due Diligence faciliteert alle partijen in een snelle procesgang. Bovendien biedt het de mogelijkheid om eventuele onverwachte deal issues tijdig glad te strijken. Ook als men op zoek is naar groeifinanciering, biedt Due Diligence uitkomst. Professionele voorbereiding zorgt ervoor dat u in het verkoopproces in de drivers seat blijft. Hiermee voorkomt de verkopende partij overlast binnen de organisatie door allerlei adviseurs van de zijde van verschillende kopers. Verschil van mening over de overeenkomst Bij de totstandkoming van de overnameovereenkomst zullen garanties bedongen moeten worden, zowel in de rol van koper als verkoper. Dit kan tot harde tegenstellingen leiden. Met verschillende soorten verzekeringen kunnen dealbreakers worden verwijderd. Zij vormen een gunstig en veelal goedkoper alternatief voor de traditionele vormen van zekerheidstelling zoals reserves, escrows of bankgaranties. Situaties waarin verzekeringen oplossingen kunnen bieden, zijn bijvoorbeeld: De tegenpartij is slechts bereid tot het afgeven van garanties voor een relatief laag bedrag en het verschil met de gewenste maximale aansprakelijkheid is onacceptabel. Discussies over de hoogte van de maximale aansprakelijkheid kunnen gemakkelijk worden opgelost met behulp van de Warranty & Indemnity verzekering. Ook kan vermogensschade die wordt veroorzaakt door de schending van een garantie door middel van deze verzekering worden gedekt. Ook kan een latente belastingclaim of het wegvallen van een octrooi of vergunning een overeenkomst in de weg staan. Zelfs de mening van een zeer ervaren adviseur zal niet in alle gevallen de gewenste zekerheid bieden. Deze onzekerheid kan met de Opinion Based verzekering worden weggenomen. Als de koper geconfronteerd wordt met onzekerheid over de hoogte van de claim of de angst dat de claim wordt toegewezen, kan dit de dealprijs negatief beïnvloeden. De Loss Mitigation verzekering kan hierbij uitkomst bieden. Soms kunnen milieuverontreiniging op het perceel en ongewisheid over opruimingskosten roet in het eten gooien bij het tot stand komen van de overeenkomst. De Premises Pollution Liability verzekering kan in dit soort gevallen een oplossing zijn en uw onderhandelingspositie aanzienlijk verbeteren. Beursgang van een bedrijf Voorafgaand aan toelating tot Euronext of Alternext geldt in de regel een prospectusplicht op basis van de Europese Prospectusverordening. Een fout in de prospectus kan tot ernstige juridische gevolgen leiden. Denk aan vorderingen op grond van niet-naleving van wetten die de beursintroductie reglementeren of aandeelhouders die beweren dat er fouten, nalatigheden of onjuiste voorstellingen in de prospectus zijn gemaakt. Zelfs wanneer de vorderingen niet gegrond zijn, moeten organisaties zich verantwoorden. De verdedigingskosten kunnen hoog oplopen. De reguliere bestuurdersaansprakelijkheidverzekering is in deze gevallen vaak niet toereikend. De Initial Public Offering (IPO) verzekering is een strategische oplossing om de specifieke risico s en aansprakelijkheden van de bestuurders, de onderneming en de underwriter/lead manager te matigen. Voor meer informatie over de dienstverlening van Aon Mergers & Acquisitions of een vrijblijvend gesprek kunt u contact opnemen met Dirk van der Meulen, tel , dirk_van_der_meulen@aon.nl of met Marc de Ruiter, tel , of kijk op 6 mergers & acquisitions DIRK VAN DER MEULEN EN MARC DE RUITER 7

5 Samenwerking COT en Aon meer dan logisch Met de overname van het COT Instituut voor Veiligheidsen Crisismanagement (COT) heeft Aon een strategische zet gemaakt op het gebied van risicomanagement en risico-advisering. Het COT, vooraanstaand expert in crisismanagement en veiligheid, en Aon, met een sterk groeiende adviestak in risicomanagement, staan hiermee in één keer op de kaart als dé partij voor risicoadvies, risicomanagement en evaluatie. URI ROSENTHAL, DIRECTIEVOORZITTER COT ARMAND HOFTIJZER, DIRECTOR AON GLOBAL RISK CONSULTING De match tussen beide organisaties is goed, zegt Uri Rosenthal, directievoorzitter van het COT. Met ons heeft Aon haar dienstverlening op het gebied van risicomanagement en crisisadvies verder kunnen verstevigen. Door de overname heeft Aon in een krappe arbeidsmarkt in één klap een grote groep specialisten binnengehaald. We zijn complementair aan elkaar in de publieke en private sector en op het gebied van risicomanagement. Ook Armand Hoftijzer, Managing Director Aon Global Risk Consulting, toont zich tevreden. Het betekent een verdere versterking en een hele mooie aanvulling op Aon s risicomanagementcapaciteiten. Inmiddels zijn we een van de topspelers op dit terrein geworden. Ook klanten reageren positief, zeggen Hoftijzer en Rosenthal. Een logische combinatie, aldus veel van onze opdrachtgevers. Marktbehoefte Met de overname van het COT heeft Aon geluisterd naar de markt. Er is duidelijk een behoefte aan de diensten die we samen bieden, zegt Hoftijzer. Binnen een week na het tekenen van de overeenkomst hebben we de eerste gezamenlijke opdracht gekregen. Crisismanagement staat hoog op de agenda s van de directies van organisaties in zowel het bedrijfsleven als de publieke sector. Uit onderzoeken van Aon blijkt reputatierisico een van de toprisico s te zijn. Ook Rosenthal ziet deze trend. Reputatiemanagement wordt steeds belangrijker. De rol van de media wordt groter, net als de publieke opinie. Internet en wetgeving maken dat bedrijven openheid van zaken moeten geven. Een fout in een fabriek in China kan terugslaan op de reputatie van het moederconcern in West-Europa. We merken dat er in de particuliere sector in toenemende mate behoefte is aan crisis- en risicomanagementadvies. Bedrijfscontinuïteit valt of staat immers met goed crisisbeheer, steeds meer organisaties beseffen dat. De samenwerking met Aon opent nieuwe deuren voor het COT. Naast de gezamenlijke kennis gaat het ook om de kritische massa. Met zo n 40 à 45 fte zaten we een beetje tussen tafellaken en servet, aldus Rosenthal. Er was geen noodzaak tot een overname, maar de tijd was er naar. Het biedt ons veel voordelen. We hebben een sterke portefeuille in de publieke sector, maar zijn nog niet zo sterk in de zakelijke sector. Met Aon zitten we daar nu goed in. Ook het internationale netwerk van Aon is voor ons zeer interessant. De samenwerking moet onder meer tot uiting komen in risicomanagement- en crisismanagementadvisering, zegt Hoftijzer. Er is geen sprake van overlap, beide partijen vullen elkaar aan. Zo sluit de dienstverlening van het COT op het gebied van crisismanagement heel goed aan op de activiteiten van Aon rondom Business Continuity Planning en Recall Planning. Op het gebied van risicofinanciering is er een logische combinatie met dekkingen voor bedrijfsschade, product recall, bestuurdersaansprakelijkheid en in sommige gevallen ook met Kidnap & Ransom. Leren Volgens Hoftijzer kunnen beide organisaties van elkaar leren. Het COT heeft sterke inhoudelijke expertise in crisismanagement en veiligheid, en ook op het gebied van simulaties en trainingen is het COT sterk. Aon kan het COT helpen met haar kennis van risicoanalyse en risicokwantificering. Daarnaast heeft Aon affiniteit met operationele risico s, terwijl het COT veel ervaring heeft met politiek-bestuurlijke risico s. Een ander aspect is de uitgebreide expertise binnen Aon op het gebied van verzekeringen. Het COT heeft haar sporen verdiend in onderzoek en advies in vertrouwelijke zaken, met name in de publieke sector. Met Aon zijn goede afspraken gemaakt dat het COT die strikt vertrouwelijke constructie kan voortzetten. De vraag naar de stand-alone dienstverlening blijft onverminderd groot. Het COT heeft op eigen kracht een mooie positie opgebouwd, die zal blijven voortbestaan in ons samenwerkingsverband, zegt Hoftijzer. Smal spoor De noodzaak voor goed crisisbeheer blijkt steeds vaker, zegt Rosenthal. Hij ziet dat ondernemingen zich te vaak op een smal spoor bewegen. Ze identificeren een of twee risico's, maar zijn totaal blind voor wat er uit onverwachte hoek kan komen. Bijvoorbeeld interventies van de overheid, of de politiek die een klein incident ineens groot maakt, of de media die hun onderzoeksjournalisten de bedrijfstak binnenste buiten laten keren, waardoor ook jouw bedrijf een tik meekrijgt. Hoftijzer: De manier waarop een directie reageert op een crisissituatie kan het verschil betekenen tussen leven en dood voor een bedrijf. Directies zijn zich daarvan meer en meer bewust en besteden in toenemende mate aandacht aan hun eigen voorbereiding op een mogelijke crisis. De klanten van Aon en het COT kunnen voortaan een breder en completer dienstenpakket verwachten, maar ook een verdieping in de bestaande dienstverlening en advies. Het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement ondersteunt organisaties in de publieke en private sector bij veiligheidsvraagstukken en crisissituaties. Daarin is het toonaangevend in onderzoek, advisering, training en opleiding op het terrein van crisis en veiligheidsmanagement. Het COT staat private en publieke organisaties bij in tijden van crises en bij complexe veiligheidsvraagstukken en assisteert organisaties bij de voorbereidingen op het ondenkbare. Het COT combineert wetenschappelijke kennis en ruime praktijkervaring. In Nederland is er veel werk aan de winkel rond crisisbeheersing en rampenbestrijding. Zo evalueert het COT de explosie in Bilthoven. Het ondersteunt ook ADO Den Haag met onderzoek naar de veiligheid van en rond het stadion. Het COT verzorgt crisistrainingen voor directies van een aantal beursgenoteerde bedrijven en adviseert een van de grootste petrochemische complexen van Nederland over veiligheid. Maar ook internationaal is het COT actief: de organisatie is betrokken bij een consortium dat de uitwisseling van kennis over waterrampen tussen Amerika (Katrina) en ons land moet bevorderen, en bij een grootschalig internationaal onderzoek - samen met onder meer Spanje, Denemarken en Tsjechië - voor de Europese Commissie naar terrorisme-bestrijding en de rechtsstaat. Bij het COT in Den Haag werken ruim 40 medewerkers. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Armand Hoftijzer van Aon, tel , armand_hoftijzer@aon.nl of met Erwin Muller of Erwin van Dijkman van het COT, tel , cot@cot.nl of kijk op 8 corporate 9

6 Brand TU Delft laat belang verzekering zien Op 13 mei werd de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft getroffen door een enorme brand. Volgens minister Plasterk de grootste ramp die universitair Nederland ooit heeft getroffen. De faculteit heeft internationaal een sterke reputatie en is van grote waarde voor de architectuur in Nederland en daarbuiten. Ook voor verzekeraars is sprake van een uitzonderlijk geval. Het betreft de grootste brandschade van de afgelopen acht jaar en een van de grootste ooit op één polis. Met ruim honderd miljoen euro maakt de schade het belangrijkste deel uit van de totale brandschadelast voor de eerste helft van dit jaar. Dergelijke calamiteiten waarbij een gebouw van deze omvang totaal verloren gaat, komen in Nederland gelukkig niet veel voor. De brand bij de TU Delft toont echter wel aan dat het niet onmogelijk is. Het brandpreventieconcept was gebaseerd op snelle detectie van de brand en inzet van de brandweer. Het pand was voorzien van verschillende brandscheidingen. Desondanks was de brand niet effectief te bestrijden door de brandweer. Door de snelle brand- en rookontwikkeling en de hitte bleek het al snel niet veilig om het vuur binnen te blussen. Ook van buiten waren de brandende onderdelen moeilijk bereikbaar. Deze calamiteit onderstreept de waarde van een goed brandpreventieplan. Zo n plan bestaat uit een combinatie van organisatorische, bouwkundige en installatietechnische maatregelen. Denk daarbij aan de inzet van de brandweer, de bouwconstructie (brandscheidingen, stabiliteit, onbrandbare isolatiematerialen) en de aanwezigheid van een automatische blusinstallatie (sprinkler). Vooral de inzet van de brandweer vergt extra aandacht. Door het tragische ongeval op 9 mei 2008 bij De Punt, waarbij drie brandweermensen verongelukten bij een binnenaanval, staat deze vorm van inzet steeds meer ter discussie. Naar verwachting zal het accent dan ook worden verlegd van een binnenaanval naar automatische blusinstallaties. Een goed calamiteitenplan werkt De ontruiming van de Faculteit Bouwkunde is uitstekend verlopen. Er zijn geen slachtoffers gevallen. Ook de communicatie naar de media, de studenten en het personeel verliep in goede banen. De media volgen de verrichtingen van de TU Delft op de voet en vooral de wijze waarop zij met deze calamiteit omgaat. Opvallend veel aandacht is er geweest voor de mate waarin de TU Delft is verzekerd tegen de schade en de consequenties voor studenten en medewerkers. Met grote voortvarendheid heeft de TU Delft de continuïteit op korte termijn gewaarborgd door vier tenten te plaatsen. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan een tijdelijke voorziening om de circa drieduizend studenten na de zomervakantie op te vangen. Economische waarde In een omvangrijke schade als deze, wordt de economische en maatschappelijke waarde van een verzekering nog eens aangetoond. Om de continuïteit van het onderwijs te kunnen waarborgen, moeten veel kosten worden gemaakt. Aon heeft hier samen met de betrokken verzekeraars Chubb Insurance Company, AIG, Fortis Corporate Insurance, Avero Achmea, HDI Gerling Verzekeringen en Erasmus Verzekeringen, snel en adequaat op gereageerd door binnen een week een voorschot van tien miljoen euro beschikbaar te stellen aan de TU Delft. Terwijl Aon Risk Services, in nauwe samenwerking met de TU Delft, expertisebureau GAB Robins Takkenberg en contra-expertisebureau Troostwijk, bezig is om de werkelijke schade vast te stellen, kan de faculteit met het voorschot de eerste noodvoorzieningen en herinvesteringen bekostigen. Hiermee kan de faculteit haar studenten ook de komende jaren onderwijs garanderen. Voor meer informatie over de juiste verzekeringen en een goed calamiteitenplan, kunt u contact opnemen met uw account manager. Lees meer over crisismanagement op 10 claims 11

7 Naar een toekomst die werkt: Adviescommissie Arbeidsparticipatie De inwerkingtreding van de nieuwe Pensioenwet wordt op 1 januari 2009 afgerond. Tot het einde van dit jaar zijn de pensioenuitvoerders nog druk bezig om de pensioenregelingen aan te passen en om de vereiste communicatie op orde te krijgen. Nieuwe grote actuele pensioenontwikkelingen leken voorlopig niet aan de orde. Echter, de Commissie Arbeidspartipatie onder leiding van Peter Bakker (TNT) zou daar wel eens verandering in kunnen brengen. Wordt het rapport van de commissie geïmplementeerd, dan heeft dat enorme consequenties voor het pensioenstelsel. De opdracht die de Commissie Arbeidsparticipatie leeftijd aan de hogere levensverwachting. Door vanaf 2016 eind 2007 kreeg van de minister van Sociale Zaken de AOW-leeftijd jaarlijks met één maand te verhogen, wordt en Werkgelegenheid, was om voorstellen te formuleren om de arbeidsparticipatie te verhogen en de werking in 2040 een pensioengerechtigde leeftijd bereikt van 67 jaar. van de arbeidsmarkt te verbeteren. Op 16 juni 2008 heeft de Fiscalisering AOW Commissie Bakker haar advies uitgebracht. De commissie De commissie vindt dat een evenwichtige verdeling van lusten en lasten tussen generaties belangrijk is om de verzor- ziet kansen en mogelijkheden om de discussie over werken er één van hoop in plaats van angst te maken. Mensen gingsstaat, die Nederland nog steeds is en wil zijn, in stand geleidelijk langer laten werken, is een van de pijlers waarover te houden. De commissie stelt dat de ouderen van de toekomst welvarender zullen worden. Fiscalisering van de AOW de commissie in haar rapport adviseert. is een manier om mensen ook op latere leeftijd te laten bijdragen aan de betaalbaarheid van de AOW. Het kabinet wil mensen stimuleren (lees: afdwingen ) langer door te werken door specifieke regelingen, zoals het eerder De commissie stelt daarom voor om gepensioneerden stoppen met werken, onaantrekkelijker te maken. De (geboren na 1946) boven een bepaald inkomen te laten Commissie Bakker adviseert hiertoe een verhoging van de meebetalen aan de AOW. Voorgesteld wordt om in 2011 te AOW-gerechtigde leeftijd door te voeren, de AOW te fiscaliseren en de maximale pensioenopbouw te beperken. de (belastbare) inkomensbestanddelen worden vrijgesteld starten met de fiscalisering van de AOW. In hoeverre bepaal- van deze maatregel is nog onbekend. Verhoging AOW-gerechtigde leeftijd De AOW-leeftijd van 65 jaar stamt al uit de jaren 50 toen de Beperking maximale pensioenopbouw levensverwachting ongeveer 71 jaar was. Op dit moment Om langer doorwerken te stimuleren, kan ook het fiscale geldt dat naarmate de levensverwachting stijgt, alleen de uitkeringsduur van het pensioen toeneemt. Als daarbij meer dat mensen langer blijven doorwerken. Dit wordt bewerk- stelsel van pensioenregelingen er meer op worden gericht mensen gebruik gaan maken van de AOW en de kosten door stelligd door het maximale opbouwpercentage voor eindloonregelingen te verlagen van 2% naar 1,75% en voor minder werkenden worden gedragen, wordt de AOW onbetaalbaar. Om duurzame arbeidsparticipatie en een financieel middelloonregelingen van 2,25% naar 2% per dienstjaar. gezonde en sociale samenleving te behouden, luidt het advies Het staat niet in het rapport als zodanig beschreven, maar de om de AOW-gerechtigde leeftijd te verhogen. verwachting is dat ook de fiscale ruimte voor beschikbare Het concrete voorstel behelst een advies om uiterlijk in 2016 premieregelingen verkleind zal worden. Logischerwijs zou dat te beginnen met een koppeling van de AOW-gerechtigde ook een beperking voor de bijspaarmodules in pensioenregelingen en de maximale lijfrenteaftrek tot gevolg hebben. Met deze adviezen worden in een paar alinea s uit het rapport de bouwstenen van het stelsel van oudedagsvoorzieningen op zijn kop gezet. Indien het advies onverkort wordt geïmplementeerd, zijn de gevolgen voor werkgevers en werknemers enorm. Het verhogen van de AOW-gerechtigde leeftijd én het fiscaliseren van de AOW én het beperken van de (maximale) pensioenopbouw, heeft grote consequenties die vanuit individueel perspectief financieel alleen maar negatief kunnen uitpakken. Voor werkgevers lijken de genoemde adviezen in combinatie met andere maatregelen een positief effect te hebben op de omvang van het arbeidsaanbod. De vijver van werknemers om uit te vissen, wordt namelijk groter (en gemiddeld ouder). Hoe verder Hoe en in welke vorm het adviesrapport gaat landen, zal de komende maanden blijken. Het rapport wordt door de Tweede Kamer en belangenorganisaties nog uitvoerig besproken. Feit is dat de discussie omtrent de vergrijzing in Nederland (en Europa) en de bijbehorende benodigde arbeidsparticipatie van ouderen steeds meer diepgang krijgt. Onder meer door het Rapport Bakker (en al eerder door de regiegroep Grijs Werkt onder leiding van Ed Nijpels) staat de aanpassing van de pensioenleeftijd op de politieke en maatschappelijke agenda. Temeer omdat enkele omliggende landen de pensioenleeftijd al hebben gekoppeld aan de levensverwachting of de pen sioenleeftijd hebben verhoogd. Na de introductie van de Pensioenwet blijft het dus ook de komende tijd nog onrustig in de pensioenwereld. Zodra de exacte reikwijdte bekend is, gaan wij vanzelfsprekend met u communiceren over de huidige en toekomstige impact van het rapport van de Commissie Bakker. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Mart Vreven, tel , mart_vreven@aon.nl. 12 pension consulting 13

8 Verlenging Internationale Programma s Nutreco Gestructureerde aanpak en teamwork leiden tot sterk nieuw verzekeringsprogramma resultaat is een significante premieverlaging, een aanzienlijke dekkingsverbetering en lagere risicokosten door een betere balans tussen retentie en marktpremie. Door de goede planning en tijdsbewaking gedurende het traject had Nutreco voldoende tijd om het nieuwe verzekeringsplan intern aan het audit committee en de Executive Board voor te leggen en waren we ruim voor de deadline klaar. Beide contracten zijn weer voor drie jaar afgesloten. Vis: Een meerjarig contract is een vorm van risicospreiding en zekerheid en bovendien geeft het ons de gelegenheid een band op te bouwen met de verzekeraars. Het is prettig als je weet wat je aan elkaar hebt. Bij de selectie hebben we er dan ook op gelet of verzekeraars bereid zijn tot meedenken en meewerken en een lange termijn visie hebben. Het wereldwijde meerjarige (multi-line/ multi-year) verzekeringsprogramma waarin zowel de aansprakelijkheidsals de brandrisico s van Nutreco waren ondergebracht, liep af op 1 januari Het uitgangspunt voor de verlenging was om onder dezelfde, of mogelijk zelfs verbeterde voorwaarden een lagere eigen retentie en een lagere premie te bereiken. Dankzij een gedegen voorbereiding en intensieve samenwerking met Aon zijn deze doelstellingen bereikt. Insurance Manager Stef Vis van Nutreco en accountmanager Yvette Oostveen van Aon blikken terug op een succesvol afgelegd prolongatietraject. Bij de renewal in 2002 bleek dat een multi-line/multiyear (ML/MY) programma het beste aansloot bij zowel de door de verzekeraar gestelde eisen als de door Nutreco gevraagde dekking. De eigen retentie van dit ML/MY contract wordt door Nutreco herverzekerd via een captive waarin sinds 1999 een gedeelte van de brand- en aansprakelijkheidsrisco s zijn ondergebracht. Na een verlenging van dit driejarige ML/MY-contract in 2005 tot 1 januari 2008, werd er in nauw overleg met Aon in 2007 besloten, met name door het gewijzigde risicoprofiel van Nutreco, tot een uitgebreide verkenning van de verzekeringsmarkt. Sinds de lancering van haar strategisch plan Rebalancing for Growth in 2004, heeft Nutreco haar belangen in de zalmkwekerij, vleesverwerking en fokkerij (met uitzondering van Spanje) afgestoten. Daarnaast heeft Nutreco een aantal strategische acquisities gedaan in onder andere Canada, de Verenigde Staten en Japan, ter versterking van haar wereldwijde positie in diervoeding en visvoer. Veiligheid en kwaliteit Diervoeding en visvoer hebben een directe invloed op de kwaliteit van het uiteindelijke (consumenten)product. Daarnaast kunnen voerproducten de oorzaak zijn van voedselveiligheidsproblemen. Om deze redenen zijn kwaliteitscontrole, kwaliteitsborging en de toepassing van nieuwe wetenschappelijke inzichten van groot belang, zegt Stef Vis. Niet alleen voor Nutreco, maar ook voor onze afnemers en de consument. Nutreco heeft hiertoe onder andere een kwaliteitsprogramma ontwikkeld, Nutrace genaamd, dat in alle bedrijfsonderdelen is doorgevoerd. Ook neemt het concern sinds 2003 deel aan TrusQ, een initiatief om de voedselveiligheid in de voedselketen te bevorderen en waaraan alle grote mengvoerproducenten van Nederland deelnemen. Inmiddels is het initiatief ook uitgebreid naar andere landen. Mede gelet op al onze inspanningen op het gebied van veiligheid en kwaliteit van onze producten, wilden we voor een mogelijke verlenging eerst opnieuw de verzekeringsmarkt en onze mogelijkheden daarbinnen verkennen. Aparte programma s Er is gekeken naar het opnieuw afsluiten van een ML/MY contract bij de bestaande verzekeraar. Ook zijn de mogelijkheden onderzocht van het afsluiten van separate programma s voor brand en aansprakelijkheid bij andere verzekeraars. We zijn in april 2007 begonnen met een zogenaamde Strategic Renewal meeting waarin we samen met de klant de doelstellingen en strategie hebben besproken, vertelt Yvette Oostveen. Vervolgens heeft Aon een submissie gemaakt met relevante informatie over Nutreco, zoals financiële gegevens, risicoprofiel, schadestatistieken, voorwaarden, retentie en limiet. Daarna hebben we een aantal verzekeraars geselecteerd voor brand en aansprakelijkheid voor wie we een presentatie hebben gehouden. Naar aanleiding van de door deze verzekeraars uitgebrachte offerte s hebben we drie verzekeraars gekozen met wie we een vervolgmeeting hebben gehouden om de laatste wensen van Nutreco te bespreken. Uiteindelijk hebben we gekozen voor nieuwe verzekeraars voor brand en voor aansprakelijkheid die het meeste aan de doelstellingen van Nutreco tegemoet kwamen. Het Nutreco Holding N.V. Nutreco Holding N.V. is een internationale producent van diervoeding en visvoer, met een totaalomzet van EUR miljoen in Door haar specifieke kennis van diervoeding en visvoer is Nutreco in staat toegevoegde waarde te creëren voor haar klanten in zo'n 80 landen in de wereld. Per 31 december 2007 had Nutreco een personeelsbestand van verdeeld over circa 100 productievestigingen in 24 landen. Nutreco beschikt over acht toonaangevende onderzoekscentra ter ondersteuning van haar klanten en haar eigen diervoedings- en visvoeractiviteiten. Nutreco Holding N.V., met het hoofdkantoor in Amersfoort, is genoteerd aan de Euronext Amsterdam en opgenomen in de Midkap en Euronext 150 Index. INSURANCE MANAGER STEF VIS VAN NUTRECO EN ACCOUNTMANAGER YVETTE OOSTVEEN VAN AON 14 global accounts 15

9 Risicomanagement voor advocatenkantoren UITSCHIETERS IN SCHADECLAIMS VAN HONDERDEN MILJOE- NEN DOLLARS Waar de claimcultuur in Nederland aan een opmars bezig is, is het in de Verenigde Staten (VS) al haast gemeengoed. Goed risicomanagement wordt ook in Nederland steeds belangrijker voor advocatenkantoren. Henry Bryans, Senior Vice President van Aon Risk Services in Chicago, was enkele dagen in Nederland om zijn bevindingen te delen met klanten en collega s. hij heeft er wel veel geld voor betaald en dus gaat hij op zoek naar fouten, legt Bryans uit. Soms dient een cliënt pas jaren later een klacht in, een risico dat long tail exposure heet. Maar er kunnen ook claims binnenkomen van derden. Bijvoorbeeld van een zakenrelatie van de cliënt die indirect schade meent te hebben geleden, of van de curator van een inmiddels failliete cliënt. Voordat Henry Bryans bij Aon belandde, werkte hij meer dan dertig jaar als advocaat. Door zijn brede ervaring is hij uitstekend in staat klanten van Aon te adviseren op het gebied van risicomanagement. Hoe goed je ook verzekerd bent, het is in alle opzichten het beste om schadeclaims te voorkomen, vertelt hij na afloop van een lezing voor klanten in Amsterdam. Dat zeg ik niet alleen als verzekeringsmakelaar en risico-adviseur, maar vooral als advocaat. De reputatieschade die een kantoor oploopt is namelijk enorm. Dat je daarnaast ook financieel grote risico s loopt, is evident. Ontevreden cliënt In de VS heeft vrijwel ieder advocatenkantoor te maken met schadeclaims. De meeste claims zijn beperkt en de uit te keren bedragen vallen binnen het eigen risico van de beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Maar er zijn ook uitschieters bij van soms wel honderden miljoenen dollars, zegt Bryans. Dan kun je maar beter goed verzekerd zijn. Overigens is dat ook in het belang van je cliënt. Bij nalatigheid of fouten lijdt de cliënt immers schade, die in dat geval door de verzekering is gedekt. Daarnaast wil je natuurlijk de continuïteit van het kantoor niet in gevaar brengen. Het risico van een miljoenenclaim is het grootst bij bedrijfsovernames, grote financiële transacties of wanneer intellectueel eigendom in het geding is. Het zijn vooral ontevreden cliënten die claims indienen. De zaak heeft niet opgeleverd wat de cliënt ervan verwachtte, MET SOMMIGE CLIËNTEN MOET JE NIET IN ZEE WILLEN Dutch uncle speech Bryans wil benadrukken dat Amerikaanse advocaten even voorzichtig en nauwkeurig werken als hun Nederlandse collega s. En ze zijn ook net zo hoog opgeleid. Maar er heerst in de VS een echte claimcultuur. Bovendien hebben wij relatief gezien meer advocaten: 1 op 250 mensen, tegen 1 op in Nederland. De risico s voor advocatenkantoren zijn in beide landen echter vergelijkbaar, meent Bryans. Nederlandse kantoren kunnen dus heel wat leren van de ervaringen van hun Amerikaanse collega s en hun best practices. Bryans: Allereerst valt er in het voortraject al veel te winnen. De grootste bron van claims is namelijk oneerlijke, onbetrouwbare cliënten. Het is misschien een open deur, maar met sommige cliënten moet je domweg niet in zee willen. Soms heb je dat niet meteen in de gaten. Het is dan zaak op een nette manier van die cliënt af te komen. Vaak is een indringend gesprek, een Dutch uncle speech, voldoende. Een zorgvuldig geschreven engagement letter verlaagt eveneens de kans op claims. Leg vooraf eenduidig vast wat je voor een cliënt gaat doen en ook wat je níet zult doen, en specificeer de kosten daarvan. Kwaliteit in de genen Kwaliteitsmanagement is sowieso essentieel, vindt Bryans, om het risico van claims te minimaliseren. De meeste Amerikaanse kantoren hebben speciaal hiervoor een advocaat in dienst, vertelt hij. Klachten komen als eerste op diens bureau terecht, in de fase dat er nog iets aan te doen valt. Een goed early warning systeem zorgt ervoor dat onverhoopt gemaakte fouten in een vroeg stadium aan de cliënt worden gecommuniceerd. Overigens kun je veel fouten voorkomen door een collega mee te laten kijken naar een zaak, het zogenoemde vier-ogen principe. Ook kun je advocaten het beste zoveel mogelijk in hun eigen expertisegebied laten werken. Bryans heeft nog enkele tips: laat advocaten liever geen bestuursfuncties vervullen bij cliënten en vermijd aandelenbezit van beursgenoteerde cliënten. Maar misschien nog wel het belangrijkste is de kantoorcultuur. Die moet doordrongen zijn van het belang van kwaliteit, besluit Bryans. Je werk zo goed mogelijk willen doen, ongeacht de financiële vergoeding, moet in de genen zitten. Maar zeker in tijden van onstuimige groei of grote personeelswisselingen is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Lees meer over Aon verzekeringsoplossingen voor advocaten en andere vrije beroepen op 16 verzekeringsrecht 17

10 Aon Recallpakket biedt risicobeheersing à la carte Recallgame opent ogen Haribo Aon heeft een Recallpakket met een à la carte keuzemenu ontwikkeld. Het pakket bestaat uit diverse diensten en producten die oplossingen bieden in elke fase van het recallproces. Hiermee kan Aon deskundig advies én begeleiding bieden, aldus Xandra ter Riet en Annemiek Vleems, Brokers Liability bij Aon Risk Services. Belangrijk onderdeel van het pakket is de Aon Recallgame, waarmee een recall wordt gesimuleerd en waaruit blijkt of de onderneming hier goed op voorbereid is. Een van de organisaties die inmiddels gebruik heeft gemaakt van de recallgame is Haribo. Kwaliteit staat hoog in het vaandel bij Haribo. In juni 2007 kreeg het bedrijf de melding van een productie-unit dat er een beschadigd wieltje was geconstateerd aan een transportband. Hierdoor bestond de mogelijkheid dat ijzerslijpsel in het product terecht was gekomen. Uit voorzorg nam het bedrijf een reeds uitgeleverde partij uit de schappen. Dit was voor ons de aanleiding voor deelname aan de Aon Recallgame, zegt René van Horssen, salesmanager van Haribo Nederland. De game startte met een aangetekende brief. Via een advocatenkantoor in New York kregen we een gigantische schadeclaim binnen van iemand die na het eten van in Nederland gekocht Haribo Trekdrop in het ziekenhuis was opgenomen met een bacteriële infectie, vertelt hij. Met spoed riepen we het crisisteam bij elkaar. Dit team bestaat uit de algemeen directeur, de marketingmanager, de financieel manager, de assortimentsmanager en mijzelf. Het crisisteam volgde de recallprocedure uit het HACCPhandboek (Hazard Analysis and Critical Control Points). Hierin staat aangegeven welke stappen er genomen moeten worden, wie geïnformeerd moet worden, wie welke taken heeft en wie de pers te woord staat. Stapsgewijs wilden we door de procedure heen, maar onze algemeen directeur bleek op vakantie te zijn en tussendoor werden we steeds lastig gevallen door journalisten en verontruste klanten, zegt assortimentsmanager Bert Lambregts. Dan blijkt dat je heel snel moet schakelen. Daarbij kwam dat de trekdrop niet rechtstreeks van Haribo afkomstig was, maar via een tussenschakel was geleverd. Hierdoor duurde het even voordat we erachter waren om welke verpakking het precies ging. Ook bleek dat de contactpersonen wel bekend waren, maar de contactgegevens niet klopten en dat we strakker aan onze leveringsvoorwaarden zouden kunnen vasthouden. De game duurde maar een uur, maar de impact was enorm. De grootste eye-opener voor Haribo was dat je met een recall voor grote verrassingen kan komen te staan. Je kunt nog zo veel voorbereiden, maar het loopt toch anders. Hierdoor zijn we ons ervan bewust geworden dat een jaarlijkse update van ons recallplan geen overbodige luxe is. Het gaat tenslotte om de naam van ons bedrijf! In de afgelopen jaren zijn nieuwe richtlijnen geïntroduceerd met betrekking tot veiligheid van (non)foodproducten. In deze nieuwe wetgeving worden scherpere eisen gesteld aan VWA verwacht komende jaren meer terughaalacties van consumentenproducten 15 juli nieuwsbericht Jaarlijks komen miljoenen tonnen consumentenproducten uit alle delen van de wereld ons land binnen. En ieder jaar wordt die stroom groter en meer divers. Zuidoost-Aziatische landen, waaronder China, ontwikkelen zelf steeds meer producten. De procesbeheersing en het veiligheidsbesef zijn nog niet altijd op het Europese niveau. Ondeugdelijke en onveilige producten kunnen het gevolg zijn. De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) verwacht de komende jaren dan ook meer terughaalacties van consumentproducten. Dit blijkt uit het jaarverslag van de VWA over Problemen doen zich vooral voor bij speelgoed, gasapparaten, huishoudelijke elektronica en doe-hetzelfmachines. Vorig jaar moest een grote fabrikant verschillende speelgoedartikelen uit de winkels halen. In 2007 lette de VWA vooral op speelgoed met verstikkingsgevaar en kleine onderdelen. Bij 17% van zo n 250 onderzochte monsters constateerde de VWA ernstige tekortkomingen. De import van gasapparaten, zoals terrasverwarmers, groeit. In 2007 onderzocht de VWA 14 verschillende typen terrasverwarmers. 11 daarvan voldeden niet aan alle eisen. Zie verder: jaarverslag VWA (Bron: ondernemers die producten produceren of verkopen, zegt Xandra ter Riet. Nu deze strenge wet- en regelgeving (zie schema s volgende pagina), maar ook mondige consumenten en complexe producten tot steeds meer recalls leiden, is het inzichtelijk en beheersbaar maken van de eigen ondernemersrisico s volgens haar niet meer voldoende. Kennis van de risico s van de overige schakels in de keten is onontbeerlijk. Vervolgens is het een kwestie van de ideale risicomanagementmix samenstellen op basis van beheersmaatregelen, verzekeringen en crisismanagement. Adequate beheersmaatregelen Er is een aantal methoden om de risico s met betrekking tot een recall beheersbaar te maken. Door middel van tracking & tracing, adequaat hanteren van leveringsvoorwaarden, verantwoord accepteren van inkoopvoorwaarden en een recallplan kunnen organisaties zich goed voorbereiden op een mogelijke recall. 18 liability 19

11 Aantal Recalls Europa Non Food EU Food EU inkoopvoorwaarden kunnen ondernemers hun aansprakelijkheid afbakenen en afspraken maken over eventuele terughaalacties. Aon kan ondernemers bij het opstellen van hun leveringsvoorwaarden juridische ondersteuning bieden via een gespecialiseerd advocatenkantoor. Bij een branchevereniging aangesloten ondernemers kunnen vaak ook gebruik maken van de branchevoorwaarden, waardoor ze als bedrijf nog sterker komen te staan. Vleems: Aon werkt nauw samen met veel brancheverenigingen en doet zo veel kennis op, waardoor we onze dienstverlening optimaal kunnen afstemmen op specifieke segmenten. Aantal Recalls Nederland Non Food NL Food NL Tracking & Tracing Met de huidige strenge regelgeving doet iedere producent, distributeur of importeur er verstandig aan een risicoanalyse uit te voeren waarbij niet alleen het eigen bedrijf, maar de gehele keten in kaart wordt gebracht. Nog te veel ondernemers hebben geen of onvoldoende inzicht in wie de toeleverancier van hun toeleverancier is of met welke leveringsvoorwaarden de schakel vooraan in de keten werkt. Zelfs als ondernemers dankzij steeds geavanceerdere Tracking & Tracing-systemen in staat zijn om producten in de keten te volgen en te traceren, dan nog blijft de kans op een menselijke of andersoortige fout altijd en overal aanwezig. Leverings- en inkoopvoorwaarden Hoe goed zijn ondernemers voorbereid op een recall? En kun je je überhaupt hier op voorbereiden? Ja, dat kan zeker, zegt Annemiek Vleems. Los van wat de wet bepaalt over eisen die aan productveiligheid en traceerbaarheid worden gesteld, wordt het belang van contractuele afspraken tussen partijen steeds belangrijker. Er bestaat een grote mate van contractvrijheid en daar wordt steeds meer gebruik van gemaakt. Bepalend voor welke voorwaarden van toepassing zijn, is onder andere de omvang van de onderneming maar ook de onderhandelingskracht. Kortom, wat wij noemen het Calimero-effect : Zij zijn groot en ik is klein! Via leverings- en Recallplan Het recallplan is een belangrijk onderdeel van het risicomanagementbeleid in een onderneming. Een vooraf goed uitgewerkt recallplan is van groot belang om te weten wat er dient te gebeuren wanneer zich onverwachts een recall voordoet. Voorkomen is beter dan genezen. Een goed recallplan is en blijft echter onontbeerlijk. Kenmerken nieuwe strenge wet- en regelgeving -- Slechts veilige producten zijn toegestaan op de markt; -- Producent en distributeur moeten aan strikte preventieve verplichtingen voldoen; -- Vergaande tracerings- en waarschuwingsverplichtingen opgelegd aan producent; -- Binnen vier uur moet producent informatie kunnen verstrekken over herkomst en levering van het voedsel, waar dan ook in de voedselketen; -- Vergaande informatieverplichtingen aan overheid. Geen recalldekking op (product)aansprakelijkheidspolis De ervaring heeft geleerd dat de kosten van een recall kunnen variëren van enkele tonnen tot miljoenen. Veel ondernemers denken de risico s van een recall met een bedrijfs- en productaansprakelijkheidsverzekering te hebben afgedekt. Maar niets is minder waar. De aansprakelijkheidsverzekering dekt slechts door derden geleden letsel- en zaakschade en een klein deel van de bereddingskosten wanneer de kosten verband houden met direct dreigend gevaar voor de volksgezondheid, weet Ter Riet. Dat betekent dat het grootste deel van de kosten ten gevolge van een recall niet zijn gedekt. Daarbij moet je denken aan advertentiekosten, het schoonmaken van de productielijn, het vernietigen van de onveilige productserie, crisismanagement en aan laboratorium-, transport- en opslagkosten. V.L.N.R.: ANNEMIEK VLEEMS VAN AON, BERT LAMBREGTS. VAN HARIBO, XANDRA TER RIET VAN AON EN RENÉ VAN HORSSEN VAN HARIBO Ook verlies van winst en imagoschade horen erbij. De gevolgen van een recall kunnen leiden tot faillissement van het bedrijf. Het afsluiten van een recallverzekering is daarom het overwegen waard. Topps Meat sluit deuren recall - WASHINGTON Amerika s grootste producent van diepvries hamburgers, Topps Meat, sluit de deuren voorgoed na een mega-recall van hamburgers, twee weken geleden. Het vlees zou zijn besmet met E.coli. Het vleesbedrijf kan de economische schade van het incident niet behappen, verklaarde het bedrijf afgelopen weekeinde. De recall was de op vijf na grootste terughaalactie van vlees en de op twee na grootste van rundvlees in de geschiedenis van de Verenigde Staten. Dertig mensen in acht staten werden ziek na het eten van de hamburgers. (Bron: Keuzemenu Met een recallgame kan een bedrijf zich voorbereiden op een recall, uitvinden of de leveringsvoorwaarden goed geregeld zijn en inventariseren of er behoefte is aan een verzekeringsdekking. Naast de simulatieoefening of recallgame kunnen bedrijven ook voor andere diensten op het gebied van recall bij Aon terecht, zegt Vleems. Ze kunnen via ons cafetariamodel aan één loket van A tot Z worden bediend. Aon kan zowel faciliteren als adviseren. Onze dienstverlening strekt van het opstellen van een recallplan tot het evalueren van een recall en van juridisch advies over leveringsvoorwaarden tot het afsluiten van een verzekeringsdekking. Voor, tijdens en dus ook na een recall kunnen we veel voor een bedrijf betekenen. Met ons Recallpakket bieden we een totaaloplossing die in zijn geheel, maar ook in onderdelen afgenomen kan worden. Zo kunnen klanten hun eigen menu samenstellen. Voor meer informatie over het Aon Recallpakket, het bestellen van een gratis brochure of het testen van uw recallplan middels de Recallgame inclusief een vrijblijvende offerte kunt u contact opnemen met Xandra ter Riet, tel , xandra_ter_riet@aon.nl of Annemiek Vleems, tel , annemiek_vleems@aon.nl of kijken op Snoepproducent Haribo heeft vestigingen in 105 landen. Het bedrijf is in 1920 in Bonn opgericht. Totaal beschikt Haribo over achttien productie-units. In 1953 werd Haribo ook actief in Nederland. In Nederland wordt jaarlijks 1 kilo suikerwerk van Haribo per hoofd van de bevolking gegeten. Met een marktaandeel van 15,4% is Haribo de tweede speler op Nederlandse suikerwerkmarkt. Het merk Maoam is het grootste kauwbonbonmerk in Europa, in Nederland heeft Haribo met Maoam een marktaandeel van 23,2% binnen dit segment. 20 liability 21

12 Zorgverzekerde kan nog steeds niet kiezen op kwaliteit Uit een recente marktanalyse van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) valt te concluderen dat verzekerden over onvoldoende informatie beschikken om een zorgverzekeraar te selecteren op basis van kwaliteit. Ook is in deze analyse duidelijk geworden dat vernieuwing in het aanbod van zorgverzekeringen grotendeels ontbreekt. Naast meer onderhandelingsvrijheid is meer vergelijkbare informatie over de kwaliteit van zorg nodig, vindt de NZA. Aon Consulting deelt deze mening. Zeker als het gaat om de rol van de werkgever in dit traject. De werkgever financiert voldoet aan de kwaliteitseisen, dit niet ten laste komt van het eigen risico. Een collectieve zorgverzekering en arbeidsrelevante zorg Het spreekt voor zich dat de voordelen van het collectieve zorgcontract maximaal zijn, wanneer er zoveel mogelijk werknemers deelnemen aan het contract. Hoe groter de groep verzekerden, des te eerder zorgverzekeraars bereid zullen zijn om maatwerk te leveren en hoe beter u hier op kunt sturen. macro gezien namelijk 50 procent van de zorg- Ook de inrichting en de functie van het collectieve zorgcon- kosten. Voor de continuatie van 2009 is het zaak om tract wordt sterk bepaald door uw opvatting over het zorg- Om het beste zorgcontract af te sluiten, gaat het om twee nu keuzes te maken in wat u als werkgever met een contract. Aon Consulting ziet twee richtingen: zaken, namelijk het organiseren van toegang tot zorg en het collectieve zorgverzekering wilt bereiken. Toekomst De toekomst en continuatie van de werkgeverscollec- 1 Faciliterende werkgever Werkgevers die een zorgcontract enkel faciliteren zodat werknemers gegarandeerd zijn van een scherpe premie, financieren van die zorg. Organiseren van toegang tot zorg / zorggaranties tiviteiten is sterk afhankelijk van de visie die u op zorg heeft. Aon Consulting signaleert de volgende kansen: goede polisvoorwaarden en goede service levels. 2 Verzorgende werkgever Uw voornaamste belang is dat werknemers snelle toegang tot kwalitatief goede zorg hebben. De oorzaak hoeft niet Een goed geregelde zorgcollectiviteit maakt Werkgevers die de voordelen van een faciliterende rol arbeidsgerelateerd te zijn. Het gaat om toegang tot zorg in onderdeel uit van een concurrerend arbeidsvoor- zien, maar het zorgcontract ook gebruiken voor het rege- het algemeen, het optimaal afstemmen van de onderdelen waardenpakket. len en betalen van zorg. Daarnaast gebruiken ze de zorg- van de zorgketen en toegang tot zorg bij dienstver- Werkgeverscollectiviteiten met voldoende volu- verzekeraar als leverancier/inkoper van die optimale zorg. leners/providers waar u als werkgever ervaring of afspraken me/deelnamegraad kunnen onderhandelen over mee heeft. Voor meer informatie over het de aanvullende verzekering. Ook worden zij meer betrokken bij onderhandelingen over de zorgin- Aon Consulting ziet juist voor de tweede groep grote voordelen. Veel werkgevers gebruiken het zorgcontract al als Financieren van zorg verder optimaliseren van uw zorgcontract kunt u contact koop, waardoor de zorg beter op de behoeften financieringsbron van kosten voor preventie en reïntegratie Wanneer er sprake is van het financieren van zorg, is er opnemen met Harm Mulder, van die werkgevers en hun werknemers aansluit. en als instrument om zo snel mogelijk toegang tot zorg voor onderscheid te maken tussen vergoedingen vanuit de regu- tel , Een aanvullende verzekering die op de werkgever werknemers te garanderen. liere zorgverzekering (zoals fysiotherapie en psychologische harm_mulder@aon.nl of met is afgestemd, biedt kans om daadwerkelijk inte- zorg) en dekking die als Arbo gerelateerd is aan te duiden een andere van de afdeling graal gezondheidsmanagement te implemente- De inkoopkracht die van een collectief contract uitgaat, kan (interventie trajecten). Corporate Wellness. ren. Dit brengt optimale benutting van de vergoe- worden gebruikt om concrete afspraken met de zorgverze- dingsmogelijkheden van de basisverzekering met keraar te maken. De zorgverzekeraar is in dat proces een par- Door als werkgever een bijdrage aan de medewerkers te zich mee. tij die met haar kennis en inkoopkracht de beste afspraken geven, wordt een (extra) aanvullende verzekering gestimu- Verdere sturing van zorgverzekeraars richting kan maken voor uw werknemers. leerd. Hier ervaren zowel de werkgever als de werknemer gecontracteerde zorg- en dienstverleners levert Daarnaast is het werven en behouden van werknemers voor direct de voordelen van. Om optimaal gebruik te maken van voordeel op voor de werknemer/patiënt. Zo de meeste werkgevers een van de grootste uitdagingen. Al is deze werkgeversbijdrage is het aan te raden om samen introduceert één van de grote zorgverzekeraars het maar één werknemer per jaar die besluit vanwege deze met de zorgverzekeraar een werkgeverspakket per 1 januari 2009 dat indien een verzekerde secundaire arbeidsvoorwaarde voor u te kiezen, dan is uw samen te stellen. kiest voor een voorkeurszorgverlener die investering extra lonend. HARM MULDER, SENIOR CONSULTANT AON CONSULTING, CORPORATE WELLNESS 22 corporate wellness 23

13 Aon: eenheid met de maatschappij Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is een term die steeds vaker klinkt in het bedrijfsleven. Organisaties onderstrepen hun rol en positie in de maatschappij door betrokkenheid te tonen, maar ook door rekening te houden met het effect van hun werk op het milieu, de maatschappij en de mensen binnen en buiten de onderneming. Zo ook Aon Nederland. MVO is vorig jaar als onderdeel van het algemene beleid opgenomen. Aon heeft haar twintigjarig bestaan in Nederland op verschillende manieren gevierd. Een van de belangrijkste elementen is de uitvoering van twintig MVOprojecten: initiatieven die vanuit de Aon medewerkers zelf zijn opgezet en door de organisatie worden ondersteund. Twintig projecten Door twintig projecten te steunen en MVO als onderdeel van het beleid op te nemen, wil Aon laten zien dat ze haar verantwoordelijkheid neemt. Aon doet dit op het gebied van de sociale kant van het ondernemen (People), de milieuaspecten (Planet) en economische continuïteit (Profit). Dit uit zich bijvoorbeeld in het gebruik van groene energie en in sociale projecten, maar ook in subsidies op gezond eten in de kantine, het stimuleren van fitness en het bieden van een veilige werkomgeving. projecten kunnen steevast rekenen op een enorm enthousiasme van zowel Aon-medewerkers als de omgeving. Alpe d Huez Een bijzonder project is de sponsorfietstocht voor KiKa. Zo n 30 medewerkers hebben deze zomer de Alpe d Huez beklommen om sponsorgeld op te halen voor de bestrijding van kanker bij kinderen. Iedereen haalde de top, een enkeling zelfs binnen een uur (ter vergelijking: het record van Marco Pantani voor de beklimming van de Hollandse berg staat op 37 minuten en 35 seconden). In totaal werd meer dan euro opgehaald. Maar ook andere projecten zijn erg succesvol gebleken. Aon wilt hiermee iets terug doen voor de maatschappij. Of het nu gaat om een aantal gezamenlijke activiteitenmiddagen voor ouderen en kinderen, een sportkamp voor gehandicapte jeugd of het drinken van duurzaam geproduceerde en eerlijke koffie: de uiteenlopende 24 corporate 25

14 Aon draagt zorg voor werknem ersverzekeringen ARCADIS Bijzonder bezoek voor de backoffice van Aon Verzekeringen een aantal maanden geleden. ARCADIS kwam officieel de zorg voor haar werknemersverzekeringen overdragen aan Aon en kreeg daarbij een kijkje in de keuken. Sebastiaan Verbeek, Program Manager Personal Benefits bij Aon: Wij zijn er heel trots op dat we een bedrijf als ARCADIS mogen helpen. ARCADIS is zeker geen onbekende voor Aon Nederland. Al langere tijd structureert Aon voor ARCADIS alles wat met risico te maken heeft. Aon Executive Sales Director Chris Bastiaansen: ARCADIS heeft een verzekeringstak, maar wilde de werknemersverzekeringen afstoten. Aon bleek ook hiervoor de juiste partij, met de beste oplossingen en meeste kennis. Groeien Met de overdracht aan Aon gaat voor ARCADIS een nieuw tijdperk in. We hebben de personeelsverzekeringen altijd met veel plezier verzorgd, maar kwamen op een gegeven moment in een impasse terecht, zegt ARCADIS Adviseur Verzekeren Miep Becks. We wilden de portefeuille uitbreiden, maar het was voor ons geen core business en we hadden daar simpelweg geen menskracht voor. De samenwerking met Aon was verreweg de meest geschikte oplossing. Als s werelds grootste verzekeringsmakelaar garanderen wij kwaliteit en betrouwbaarheid van onze diensten, stelt Verbeek. Het pakket 5 Sterren Zekerheid biedt dezelfde kwaliteiten als onze andere diensten, alleen dan voor de consument. Die krijgt verzekeringen tegen een scherpe premie en met veel gebruiksgemak. Werkgevers hebben er verder geen omkijken naar, want Aon zorgt voor alle afhandelingen, ook bij schade. En we helpen bij de communicatie naar de werknemer. Zo krijgt ieder bedrijf dat kiest voor het pakket 5 Sterren Zekerheid communicatiemiddelen die speciaal op het bedrijf zijn toegeschreven. Overdracht Niet alleen de flyer, ook de digitale polismap op internet bevalt ARCADIS goed. De Vries: Alle informatie staat op ons intranet, en je klikt eenvoudig door naar de portal van Aon. Het belang van de werknemers van ARCADIS stond voorop. Hoofd Arbeidsvoorwaarden Ad de Vries: Lang niet ieder personeelslid kende de mogelijkheid om zich via ARCADIS te verzekeren en door gebrek aan capaciteit werd dat ook niet gecommuniceerd. Maar het is voor werknemers wel een belangrijke secundaire arbeidsvoorwaarde. Met ARCADIS eigen producten hebben we niet veel te bieden: ik ken weinig mensen die een brug in de achtertuin willen. Dan is het zaak dat je andere aantrekkelijke voorwaarden schept. Ik ben dan ook heel tevreden dat we dit nu kunnen aanbieden. Gemak, eenvoud en voordeel ARCADIS ging bij het kiezen van het Aon pakket 5 Sterren Zekerheid niet over één nacht ijs. We hebben een benchmark gehouden, en daaruit kwam naar voren dat Aon een breed assortiment met passende privé-verzekeringsoplossingen voor de medewerkers te bieden had. Bovendien hebben we goede ervaringen met de werkwijze van Aon, aldus Becks. Bastiaansen onderstreept het belang van het laatste. Het is erg prettig dat zowel bij ARCADIS als Aon professionaliteit hoog in het vaandel staat. De officiële overdracht vond plaats bij Aon. Dat bood ARCA- DIS meteen de gelegenheid om te kijken hoe het er bij Aon aan toe gaat. En Aon-medewerkers kregen de kans een van hun klanten persoonlijk te leren kennen. Verbeek: Je kunt als accountmanager nog zoveel vertellen bij een klant, maar pas als ze het met eigen ogen zien, krijgen ze er een beeld en vooral een gevoel bij. Ze weten nu wat er gebeurt als ze bellen met een vraag over hun verzekering. Over ARCADIS ARCADIS levert design-, advies- en ingenieursdiensten aan bedrijven in binnen- en buitenland. Het toonaangevende, wereldwijd actieve bedrijf heeft ruim werknemers, waarvan in Nederland. ARCADIS is actief in de sectoren milieu en ruimte, mobiliteit, water, wonen en werken, en biedt onder meer feasibility studies, ontwerpen, engineering, projectmanagement en facility management. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Sebastiaan Verbeek, tel , bas_verbeek@aon.nl personal benefits CHRIS BASTIAANSEN EN SEBASTIAAN VERBEEK 27

15 Ondernemen in China niet zonder slag of stoot China is een fascinerend en snel ontwikkelend land. Veel bedrijven zien kansen om met Chinese bedrijven zaken te doen, of zich daar zelfs te vestigen. Maar dat is niet altijd even makkelijk. China hanteert andere regels, om maar niet te spreken van de enorme cultuurverschillen. Het is zaak om u te conformeren aan de lokale gewoonten, wilt u succesvol kunnen ondernemen. Maar over welke cultuurverschillen hebben we het dan precies? De beste manier om China te ontdekken, is door er naar toe te gaan. En dus toog Aon onlangs met een gezelschap van klanten naar het Verre Oosten. De reis gaf inzicht in het land en de deelnemers konden proeven aan de cultuur. Ze ontmoetten buitenlanders die er al woonden en werkten en kregen uitleg van experts over de lokale markt in het algemeen en over die van risicomanagement in het bijzonder. Loyaliteit belangrijker dan competenties De oude Chinese culturele tradities zijn bepalend voor de grote verschillen in de manier van ondernemen. Ook op sociaal vlak gelden andere gebruiken. Zo zijn in het Westen processen, procedures en contracten leidend. Voor Chinezen betekent het tekenen van het contract pas het begin van de onderhandelingen. Vindt men in China het in stand houden van een harmonieuze relatie belangrijker dan dat de taak wordt volbracht, in het Westen is dat andersom. Chinezen zullen daardoor eerder medewerkers selecteren die in de groep passen dan mensen die voldoende capabel zijn. Chinezen verwachten ook eerder promotie te krijgen voor hun loyaliteit naar hun baas dan voor hun competenties. Een andere uitdaging voor buitenlandse bedrijven die willen ondernemen in China, is de Chinese overheid. Zo wijkt wet- en regelgeving op belangrijke punten af van wat wij in Nederland gewend zijn en is deze onderhevig aan regionale interpretaties. Het is heel belangrijk een goede relatie op te bouwen met de overheid. Zo komt u te weten wat de prioriteiten en doelstellingen zijn en hoe u daarop in kan spelen. Indien uw plannen zelfs de overheid kunnen helpen haar doel te bereiken, heeft u een streepje voor: zaken kunnen dan ineens snel worden geregeld. Scherpe kwaliteitseisen productveiligheid Tegenwoordig richt de Chinese overheid zich sterk op productveiligheid. Slechte kwaliteit van bijvoorbeeld speelgoed leverde onlangs ongewenste krantenkoppen op. En dus heeft China nieuwe maatregelen en wetgeving geïntroduceerd om de kwaliteitseisen aan te scherpen. Houdt u zich hier niet aan, dan kunt u als bedrijf serieus worden gestraft. De overheid kan een bedrijf in zo n geval tijdelijk of permanent sluiten. Een productrecall kan niet alleen meer worden geïnitieerd door de producent maar nu ook door de autoriteiten. Corporate Governance De overgang van een planeconomie naar een vrijemarkteconomie in China brengt grote veranderingen met zich mee ten aanzien van Corporate Governance. Veel Chinese managers en ondernemers zijn bereid om hun Corporate Governance te verbeteren. Zij beseffen dat dit een bedrijf aantrekkelijker maakt voor investeerders en geldschieters. En dit komt de winst-gevendheid ten goede. Veel bedrijven laten daarom al kwartaalcijfers zien. Ook is het mogelijk voor aandeelhouders om de directie van bedrijven aan te klagen. Steeds meer worden de International Accounting Standards ook in China gehanteerd. In China is er geen tekort aan laaggeschoolde arbeiders, maar wel aan managementtalent. Gedreven door met name hogere salarissen elders, wisselen talenten vaker en sneller van baan. De competitie drijft de salarissen op en loyaliteit naar de bedrijven neemt af. Secundaire arbeidsvoorwaarden worden steeds belangrijker. Zo kan het bijvoorbeeld voor topmanagers heel belangrijk zijn dat naast het gezin ook nog grootouders worden meegenomen in de zorgverzekering. Het Chinese rechtssysteem is vergelijkbaar met onze code civil. Het grote verschil met Nederlandse rechtbanken is dat de Chinese rechtbank altijd zal proberen tot een regeling te komen. Dit komt voort uit de culturele overtuiging dat rechtszaken slecht zijn voor de onderlinge relatie op de lange termijn en daarom onwenselijk. Vanuit een risicomanagementperspectief betekent dit dat verzekeraars eerder naar een schikking zullen kijken dan in andere landen. MARIO VAN DER GIESSEN, ACCOUNT MANAGEMENT GLOBAL ACCOUNTS VAN AON 28 corporate 29

16 De verschillen in regels, gebruiken en of milieuschade. Zo kunt u met vol vertrouwen de risico s gewoonten zoals hierboven beschreven, ombuigen naar kansen! hebben ook een ander verzekeringsklimaat tot gevolg. Wilt u succesvol zaken Voor meer informatie of advies over hoe u succesvol zaken kunnen doen, dan is het van belang om u te kunt doen in China, kunt u contact opnemen met Mario van beschermen tegen de risico s die daar gelden. Het is bijvoorbeeld essentieel om uw aansprakelijkheidsverzekeringen sen@aon.nl. der Giessen, tel , mario_van_der_gies- op orde te hebben. Om u onder andere te weren tegen mogelijke claims, productrecalls, beroepsaansprakelijkheid 10 gouden tips voor succesvol zaken doen in China 1 Onthoud: alles is mogelijk in China 2 Bedenk tegerlijkertijd: maar niets is eenvoudig 3 Geduld is de key to success 4 Het antwoord yes betekent niet automatisch een instemming of bevestiging 5 You don t understand China zegt zoveel als een afwijzing 6 Provisional regulations houden in dat regels te allen tijde kunnen veranderen, ook met terugwerkende kracht 7 Basically, no problem moet u interpreteren als: er is een groot probleem 8 Werkelijke onderhandelingen starten pas met het tekenen van het contract 9 Bent u optimistisch, vergeet dan niet dat niets eenvoudig is in China (zie tip 2) 10 Raakt u ontmoedigd, bedenk dan dat alles mogelijk is! (zie tip 1) Onderzoek Euromoney Magazine: Aon s werelds beste verzekeringsmakelaar Onderzoek Euromoney Magazine: Aon s werelds beste verzekeringsmakelaar Rotterdam, 19 mei Risicoadviseur en verzekeringsmakelaar Aon Nederland is door deelnemers aan het allereerste verzekeringsonderzoek van het blad Euromoney benoemd tot beste verzekeringsmakelaar van Nederland. Daarnaast is Aon Corporation volgens de deelnemers aan het onderzoek de beste verzekeringsmakelaar ter wereld. Aon werd tevens benoemd tot beste makelaar in West-Europa, Azië en Latijns-Amerika, waarbij het onder meer de ranglijst aanvoerde in landen als het Verenigd Koninkrijk, China en India. Euromoney deed onderzoek onder 250 risicomanagers, controllers en leidinggevende financiële functionarissen werkzaam bij topbedrijven in 31 landen. De deelnemers werd gevraagd een ranglijst te maken van de beste verzekeraars, verzekeringsmakelaars en bedrijven die actief zijn in alternatieve risicofinanciering (waaronder captives). Ook in deze laatste categorie werd Aon als nummer één in Nederland aangemerkt. Daarnaast werd Aon wereldwijd het meest efficiënt genoemd. Strategic Risk Magazine Naast de awards van Euromoney Magazine hebben de lezers van Strategic Risk Magazine Aon verkozen tot Europa s beste verzekeringsmakelaar van het jaar. Het is het tweede jaar op rij dat Aon deze toekenning heeft gekregen. Aon is trots op de erkenning van beste verzekeringsmakelaar ter wereld en in Nederland, zegt Lex Geerdes, CEO van Aon Nederland. Het goed inschatten van risico s en het plaatsen van verzekeringen is meer dan ooit van essentieel belang voor bedrijven. Het Aon-team creëert toegevoegde waarde voor haar klanten doordat onze experts en adviseurs alles in het werk stellen om bedrijven innovatieve maatwerkoplossingen te kunnen aanbieden. Het tijdschrift Euromoney is in 1969 opgericht om over de opkomende grensoverschrijdende kapitaalmarkten te berichten. De euromarkt, waarnaar dit tijdschrift is vernoemd, groeide exponentieel toen de nationale kapitaalrestricties gedurende de jaren 70 en 80 werden versoepeld, waardoor de hedendaagse wereldwijde kapitaalmarkten ontstonden. Euromoney bracht verslag uit over deze markt en haar groei en werd zodoende het belangrijkste tijdschrift voor de financiële groothandel, haar instellingen en haar gebruikers. Strategic Risk is een magazine over risk management en corporate governance en hierin een van de leidende magazines van Europa. Het informeert over actuele risico's en dreiging en geeft praktisch inzicht in de risicomanagementbranche. Het blad bevat opinie van experts, analyses en case studies. AONINDEM EDIA 30 corporate corporate 31

17 4724aa AMSTERDAM Paalbergweg 2-4, 1105 AG Amsterdam-Z.O. Postbus 12250, 1100 AG Amsterdam-Z.O. tel: NIJMEGEN Kerkenbos 1061, 6546 BB Nijmegen Postbus 6575, 6503 GB Nijmegen tel: DEN BOSCH Europalaan 18, 5232 BC s-hertogenbosch Postbus 387, 5201 AJ s-hertogenbosch tel: NOORDWIJK Bonnikeplein 18-26, 2201 XA Noordwijk Postbus 59, 2200 AB Noordwijk tel: GRONINGEN Laan van de Vrede 1, 9728 CA Groningen Postbus 121, 9700 AC Groningen tel: PURMEREND Wielingenstraat ZN Purmerend tel: HENGELO Beursstraat 1a, 7551 HP Hengelo Postbus 109, 7550 AC Hengelo tel: ROTTERDAM Admiraliteitskade 62, 3063 ED Rotterdam Postbus 518, 3000 AM Rotterdam tel: MAASLAND Herenlaan 27, 3155 DC Maasland Postbus 3, 2678 ZG De Lier tel: ZALTBOMMEL Hogeweg 7-G, 5201 LB Zaltbommel Postbus 2017, 5300 CA Zaltbommel tel: MAASTRICHT Parkweg 25, 6212 XN Maastricht Postbus 1470, 6201 BL Maastricht tel: ZWOLLE Dr. van Deenweg 34, 8025 BA Zwolle Postbus 70, 8000 AB Zwolle tel: internet: