Klimaat, -verandering en -scenario s

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Klimaat, -verandering en -scenario s"

Agnes van der Pol
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Klimaat, -verandering en -scenario s Janette Bessembinder et al. Opzet presentatie Wat is klimaat en klimaatverandering Waargenomen veranderingen Klimaatscenario s Klimaatdienstverlening 1

Vaak periode van 30 jaar gebruikt om een klimaat te beschrijven Periode 1971-2000 Wat is klimaatverandering?

2 Wat is klimaat? Het gemiddelde weer in een bepaald gebied over langere tijd van o.a. de temperatuur, neerslag, vochtigheid, zonneschijn en wind. Ook de extremen van dergelijke verschijnselen vallen onder het klimaat. Vaak periode van 30 jaar gebruikt om een klimaat te beschrijven Periode Wat is klimaatverandering? Klimaatverandering is van alle tijden: Natuurlijke invloeden: Interne variaties (El Niño) Variaties in zonneactiviteit en stand van de aarde (ijstijden) Vulkanische uitbarstingen Menselijke invloed Veranderingen in landgebruik Uitstoot broeikasgassen

concentraties CO 2, CH 4 en N 2 O is hoofdzakelijk het gevolg van de

3 Toename broeikasgassen Concentraties overtreffen de preïndustriële waarden van de laatste vele duizenden jaren Toename van concentraties CO 2, CH 4 en N 2 O is hoofdzakelijk het gevolg van de menselijke invloed Emissiescenario s Gebaseerd op sociaal-economische scenario s 3

4 IPCC klimaatscenario s +6,4 C Toekomst 2 typen onzekerheden: Soc.-econ. ontwikkelingen Klimaatsysteem +1,1 C IPCC, Jaargemiddelde temperatuur Significante toename van temperatuur bij meeste Europese weerstations Grotere jaar-op-jaar variatie voor NL dan mondiaal 4

5 Temperatuur in Nederland Aantal zomerse dagen (max. temp 25 C), tropische dagen (max. temp 30 C), vorstdagen (min. temp. <0 C) en ijsdagen (max. temp. <0 C) Neerslag in Nederland Toename jaarlijkse neerslag vooral door toename in herfst, winter en lente Nauwelijks verandering in de zomer Jaargemiddelde (mm) voor 13 stations in Nederland 5

6 Stormen in Nederland >7 Bft langs de kust en >6 Bft in binnenland Zeespiegel wereldwijd 20 e eeuw wereldwijd: ca. 1,7 mm/jaar Tussen : ca. 3 mm/jaar Nederland 20 e eeuw: ca. 2,5 mm/jaar Bron: Leuliette et al,

7 Zeespiegel in Nederland 20 ste eeuw in Nederland: 2,5 mm/jaar T.o.v. NAP Source: RIKZ/MNP Augustus 2010 Is dit klimaatverandering? 7

8 Wat zijn klimaatscenario s? Consistente beelden van een mogelijk toekomstig klimaat. Ze geven aan hoe groot de veranderingen kunnen zijn voor o.a. temperatuur, neerslag, verdamping, wind en zeespiegel Mogelijke toekomstbeelden t.b.v. aanpassingen in: waterbeheer, kustverdediging, landbouw, energie, ecologie, natuurbeheer, sport en toerisme, etc. Waarom regionale klimaatscenario s? GCM s grove resolutie ( km) Slechte representatie ruimtelijk detail Land-zee overgangen Topografie Slechte representatie kleinschalige gebeurtenissen Neerslag extremen, Natte-dag-frequentie GCM Land-atmosfeer interactie Regionale scenario s RCM 8

9 Wat bepaald het klimaat in Nederland? Ligging aan de kust en overheersende westenwinden: zeeklimaat Westenwind: milde en natte zomers en winters Oostenwind: relatief koude winters en warme en droge zomers Gemiddelde wereld temperatuur THC ( warme golfstroom ): ongeveer +3 C Indeling KNMI 06 scenario s Meer informatie, zie brochure: 9

10 Algemeen beeld Kenmerken alle KNMI 06 scenario s: Opwarming zet door Winters gemiddeld natter Heviger extreme zomerbuien Veranderingen in het windklimaat klein Zeespiegel blijft stijgen Samen geven de scenario s een verwachting voor het toekomstige klimaat KNMI 06 scenario s 2050 t.o.v

11 Keuzen klimaatscenario s DC: Extreem voor specifiek gebruik: aanvullend!!! KNMI 06: W en W+ G en G+ KNMI 06: W en W+ G en G+ A B +2 C +1 C C C Temperatuurstijging in 2050 Temperatuurstijging in 2100 Kans 2050 Gebruik klimaatscenario s KNMI 06 scenario s: generieke set Voor welk doel worden de scenario s gebruikt? Inventarisatie impacts Inventarisatie adaptatiemogelijkheden Beleid Welk scenario en welke tijdshorizon zijn het meest relevant? 11

12 Waarschijnlijkheid Wat is de meest waarschijnlijke verandering? Kans Temperatuurstijging Verandering extreme neerslag Relevantie Afhankelijk van de sector zijn andere klimaatscenario s en tijdshorizonten meer relevant: - landbouw: droogte (W+), wateroverlast (W), verandering in productie t.o.v. ander regio s in Europa - energieproductie: winter koude (G) - koelwater: hoge temperaturen en lage rivierafvoeren (W+) - petrochemische industrie: veiligheid/overstromen (W/W+) 12

13 Energieverbruik: verwarming Door stijging temperatuur afname van energievraag voor verwarming Graaddagen gebruikt als maat voor energievraag: afname van 9% (G) tot 20% (W+) rond 2050 Toename energieverbruik voor koeling? Graaddagen= som temperaturen onder 17 C Droogte Neerslagtekort = neerslag - pot. verdamping en klimaatscenario s voor 2050 In G+ en W+ aanzienlijke afname zomer-regendagen % droogste gemiddeld 13

14 Wateroverlast Toename intensiteit extreme neerslag in de winter en zomer G G+ W W+ Winter: 10- daagse neerslagsom eens per 10 jaar Zomer: dagsom eens per 10 jaar Toename lokale wateroverlast Mogelijke veranderingen in grondwaterstanden +4% +6% +8% +12% +13% +5% +27% +10% Rivierafvoeren Gemiddelde Rijnafvoer bij Lobith rond 2050 Bron: VU/RIZA (voorlopige resultaten) Invloed op koelwatertemperatuur? Toename Mogelijke afname J F M A M J J A S O N D 14

15 Interpretatie klimaatdata Gemiddelde jaartemperatuur van Rijnwater te Lobith Ong. 1/3 van stijging door klimaatverandering Wateropzet langs de kust Wateropzet ook afhankelijk van windrichting Gemiddeld geen verandering in max. jaarlijkse opzet Verandering (%) max. jaarlijkse wind Verandering windrichting Verandering (%) max. jaarlijkse wateropzet 15

16 Klimaat dienstverlening Interactief proces: Achterhalen wat de gebruiker nodig heeft Neerslagextremen, maar welke? Per uur? Per dag? Overleg over mogelijkheden en beperkingen Klimaatinformatie per hectare is niet mogelijk Begeleiding bij gebruik en interpretatie Hoe verschillende tijdshorizonten gebruiken? Wat betekenen details op kaarten? 31 Gebruikers klimaatinformatie Doel informatievragen: Informeren: algemene informatie, wat kunnen we verwachten, wat is wel/niet bekend, wat is wel/niet waar uit de media, etc. Klimaatverandering op agenda zetten, sense of urgency creëren: veel interesse in extremen Impact- en adaptatieonderzoek: specifieke gegevens nodig Beleid opstellen: wat is het meest waarschijnlijk/relevant? 16

17 Variatie in gebruikers en wensen Gezondheid/ Hittestress Stedelijk waterbeheer Kustverdediging Gewenste klimaatdata Temperatuur Neerslagextremen 1. Zeespiegel 2. Stormen Tijdsresolutie Uur-dag 5-6 minuten 1. Jaarlijks 2. 3 uur-dag Tijdshorizon Standaard producten Standaard producten custom-made products Klimaatatlas Kaarten: klimaatverandering Klimaatscenario s Online klimaatdata en indices Klimaatschetsboek Nederland 34 17

Gasproductie Verandering in lage temperaturen 35 Hitte stress Gemeenten/GGD: Hoe groot is het Urban Heat Island effect in

18 Maatwerk producten ready-to-use products maatwerk producten Stedelijk waterbeheer Verandering in neerslag per uur Spoorwegen Verandering in ijsvorming op blussloten Gezondheids organizaties Verandering in optreden hittestress Gasproductie Verandering in lage temperaturen 35 Hitte stress Gemeenten/GGD: Hoe groot is het Urban Heat Island effect in Nederland en hoe vaak krijgen we last van hittestress in de toekomst? Stedelijk waterbeheer Gezondheidsorganizaties Spoorwegen Gasproductie 36 18

19 Hitte stress Bepalen Urban Heat Island effect met weeramateur data September 2009, Voorburg (vergeleken met Valkenburg ZH) Stedelijk waterbeheer Gezondheidsorganizaties Spoorwegen Gasproductie 37 Gasproductie Gasproducent: Hoeveel minder kan een piekvraag naar gas tijdens extreem koude perioden in de toekomst voorkomen? Een kritische grens is een effective temperatuur van -16.5ºC. Effectief betekent hier dat de invloed van wind is meegenomen. Stedelijk waterbeheer Gezondheidsorganizaties Spoorwegen Gasproductie 38 19

20 Gasproductie Resultaat: kans op effectieve temperaturen <-16.5ºC neemt in elk van de 4 KNMI 06 scenario s af Herhalingstijd Huidige klimaat G scenario 2030 G+ scenario jaar 54 jaar 66 jaar Afname - Sterkere afname -- Stedelijk waterbeheer Gezondheidsorganizaties Spoorwegen Gasproductie 39 Meer informatie? Websites: Klimaatdesk: klimaatdesk@knmi.nl 20

Vergelijkbare documenten

Klimaatverandering. Opzet presentatie

Klimaatverandering. Opzet presentatie Klimaatverandering Welke extremen kunnen we in de toekomst verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering)? Het broeikaseffect Waargenomen klimaatverandering Klimaatscenario