Professionalisering van de verantwoordelijk verpleegkundige in de GGZ

Transcriptie

1 Professionalisering van de verantwoordelijk verpleegkundige in de GGZ Jo Gommers Onderzoeksdag Hogescholen, NVKVV Oostende Vrijdag 1 april 2011

2 Onderzoeksproject Professionalisering van de verantwoordelijk verpleegkundige in de geestelijke gezondheidszorg. PWO van de Katholieke Hogeschool Limburg Wetenschappelijke partner: LUCAS, K.U.Leuven Werkveld: UPC, K.U.Leuven, Campus Kortenberg; Kliniek Sans Souci, Jette; Psychiatrische Centrum Sint-Jan-Baptist, Zelzate; Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen,Tienen; Ziekenhuizen Netwerk Antwerpen, Stuivenberg; Psychiatrisch Centrum Sint-Amandus, Beernem September 2006 juni 2010

3 Conceptueel raamkader Organisatie (input) Proces Resultaten (output) CONTINUÏTEIT EN COMMUNICATIE LEIDERSCHAP HOOFDVERPLEEGKUNDIGE VERPLEEGKUNDIGE DESKUNDIGHEID FACILITEREND BELEID INTERDISCIPLINAIRE SAMENWERKING PERSONEELSBEZETTING (WERKPLANNING, BELASTING, CASELOAD) VERANTWOORDELIJKHEID PROFESSIONLE RELATIE VERPLEEGKUNDIGE ZORG BETEKENIS voor patiënt en verantwoordelijk verpleegkundige & OUTCOM Patiëntentoewijzing

4 Onderzoeksvraag 1 & 2 1. Welke zorginhoudelijke processen voltrekken zich in het kader van de organisatievorm patiëntentoewijzing? 2. Wat is de betekenis van de organisatievorm voor de verantwoordelijk verpleegkundigen (VV) en voor de patiënten?

5 Onderzoeksmethode Kwalitatief onderzoek (grounded theory) twee psychiatrische ziekenhuizen open interviews met patiënten en verpleegkundigen doelgerichte steekproef Steekproef patiënten n = 13 Steekproef verpleegkundigen n = 16

6 Resultaten 1 Welke zorginhoudelijke processen voltrekken zich in het kader van de organisatievorm patiëntentoewijzing? 1.Kernattituden 2.Processen 3.Instrumenten

7

8 Zorginhoudelijke processen van PTW Organisatie (input) Proces Resultaten (output) Continuïteit en communicatie Leiderschap hoofdverpleegkundige Verpleegkundige deskundigheid Faciliterend beleid Interdisciplinaire samenwerking Personeelsbezetting (werkplanning, belasting, caseload) BETEKENIS voor patiënt en verantwoordelijk verpleegkundige & OUTCOM Patiëntentoewijzing

9 Kernattituden 1. Persoonsgericht patiëntgecentreerd, attent, respectvol, warm en authentiek 2. Professioneel accepterend, positief ingesteld, geconcentreerd, deskundig, tolerant, discreet

10 Professioneel: geconcentreerd ik bedoel, je hebt onverwachte situaties op de afdeling, die daar zijn, waar je onmiddellijk therapeutische interventies kan aan koppelen. En dat vind ik als verpleegkundige, dat is het prachtigste van ons terrein. Zeer velen weten dat niet, dat dit zo prachtig is aan ons beroep, dat dit heel specifiek voor ons is. Daar hebben we heel veel mogelijkheden en die moeten we ook benutten hé. Je moet er wel bij zijn hé, ik ben wel iemand die dat draait hier (wijst naar hoofd) altijd, ik ben bewust bezig met die dingen. (verpleegkundige)

11 Processen 1. Verantwoordelijkheid 2. Vertrouwen Veiligheid Erkenning

12 Vertrouwen: erkenning geven Maar ik denk, hier zeker met verslaafde mensen, dat het ook heel belangrijk is van aan te geven dat je hun problematiek voor een stuk verstaat. Dat ge weet dat het niet gemakkelijk is. Want ze zijn ook dikwijls heel beschaamd om neer te schrijven wat er allemaal misgegaan is. (verpleegkundige)

13 Processen 1. Verantwoordelijkheid 2. Vertrouwen 3. Relatie Opbouwen Bewaken afstand nabijheid Afbouwen

14 Relatie: opbouwen In het begin van mijn opname zat ik dus wel met een redelijk groot probleem waar ik een oplossing voor zocht. Ik heb dat probleem aan hem volledig kunnen uitleggen. De oplossing die ik voorstelde, die heeft hij afgewezen. Om begrijpelijke redenen, dat wel. Ik kan er wel inkomen dat hij dat niet zo zag zitten, die oplossing. Dan hebben we nog redelijk wat gepraat. Over een andere oplossing, die uiteindelijk niets heeft opgeleverd. En nu zo, een beetje de laatste tijd, begin ik wel te aanvaarden dat het probleem niet opgelost zal raken. En nu helpt hij mij meer om terug de draad op te pikken en verder te gaan met mijn leven. Dat zijn zo de drie fases waarin ik hier gezeten heb. En ja, uiteindelijk heeft het wel niets opgeleverd. Ik zit nog altijd met dat probleem. Maar het heeft wel een beetje een band geschapen tussen mij en hem. (patiënt)

15 Processen 1. Verantwoordelijkheid 2. Vertrouwen 3. Relatie 4. Verpleegkundige zorg context creëren, bekrachtigen, stimuleren, motiveren, begrenzen, informeren, ondersteunen, adviseren, reflecteren, opvangen, voorbereiden op ontslag, lichamelijk zorgen, onderhandelen, containen

16 Verpleegkundige zorg: reflecteren Maar het is even goed het leren inzien, hoe ik mij gedragen heb op het werk. Dat ik altijd meer heb gegeven dan wat ik kon, waarschijnlijk ook geen grenzen kende in mijn gedrag naar mijn werkgever toe. Waardoor ik uiteindelijk uitgeput raak, geleefd wordt en op een bepaald moment zeg ik kan niet meer. En die inzichten die geeft ze me. (patiënt)

17 Instrumenten 1. Opname(gesprek) 2. Formeel individueel gesprek 3. Informele ontmoeting in leefmilieu 4. Verantwoordelijk verpleegkundige als persoon 5. Dossier/gegevensbeheer 6. Kleine dingen

18 Instrumenten: opname Ik ben er dan ook liefst van meet af aan bij. Als bijvoorbeeld een collega zegt: Er wordt iemand opgenomen, ze bellen dat die mag afgehaald worden, ik zal dat snel doen voor u. Dan zeg ik: Nee!. Alleen als het niet anders kan, mag iemand anders dat doen maar ik wil het liefst zelf doen. Dus ik start daar, ik wil er daar al bij zijn. De eerste kennismaking, het geheel, het zien van de mensen, ik wil het liefst alles zelf meemaken. (verpleegkundige)

19 Resultaten 2 Wat is de betekenis van de organisatievorm voor de verantwoordelijk verpleegkundigen (VV) en voor de patiënten? PTW heeft positieve betekenis voor de patiënt en voor de verpleegkundige!

20 Geeft voldoening Geeft werkcomfort Is boeiend Geeft zelfvertrouwen PTW VK Is zinvol Geeft werkplezier Geeft goed gevoel

21 is boeiend Ik denk, moest ik meer oppervlakkig mijn werk komen doen, ik zou Weet ge dat zijn allemaal heel menselijke aspecten en ge wilt dat ook begrijpen, ook voor u zelf zo. Begrijpen van waaruit, waarom en dan kunt ge daar ook meer vrede mee nemen. Als ge een uitleg krijgt, als ge de dingen begrijpt, terwijl als dingen zouden gebeuren en ge begrijpt ze niet volledig, ge voelt u dan ook niet 100% betrokken, ge kunt het niet allemaal zo mee volgen, dan denk ik dat dat op den duur meer afstompend gaat werken zo. (verpleegkundige)

22 Wat geeft betekenis? Geeft zelfvertrouwen Geeft werkcomfort Geeft werkplezier Geeft voldoening PTW VK Geeft goed gevoel Is boeiend Is zonvol 1. patiëntentoewijzing als waardevolle organisatievorm voor de patiënt 2. succesvolle begeleidingen 3. de voordelen van de organisatievorm voor het eigen werk 4. intensieve begeleidingen, diepe contacten 5. effectieve verantwoordelijkheid hebben 6. erkenning en respect krijgen van andere disciplines 7. intensieve samenwerking 8. afwisseling met andere rollen

23 Aangenaam Zelfvertrouwen Referentiekader Drempelverlagend PTW Patiënt Verbinding Vertrouwen Motiverend

24 opluchten En ja, als ge een slechte periode hebt, soms, ge kunt niet altijd veel doen maar soms lucht het gewoon op om het toch eens te kunnen vertellen. Euhm, en buiten de gesprekken is zij de gemakkelijkste aanspreekpersoon voor van alles en nog wat. Voor praktische zaken, voor afspraken, als ik de sociaal assistent wil zien ofzo dan (patiënt)

25 Wat geeft betekenis? Motiverend Zelfvertrou wen Referentiekader Vertrou wen PTW Patiënt Verbinding Aangenaam Drempelverlagend 1. een centrale figuur die coördineert en opvolgt 2. iemand die patiënt vertegenwoordiging in team 3. een zorgzame persoonsgerichte bejegening 4. de relatie/verstandhouding patiënt verantwoordelijk verpleegkundige 5. de verpleegkundige zorg 6. het dagdagelijks contact met de verantwoordelijk verpleegkundige 7. de verantwoordelijk verpleegkundige als persoon

26 Onderzoeksvraag 3 3. Welke zijn de competenties van de verantwoordelijk verpleegkundige in functie van de organisatievorm patiëntentoewijzing?

27 Onderzoeksmethode

28 Competentieprofiel Patiënt Team Persoon

29 Competentieprofiel 1.Verantwoordelijkheid 2.Vertrouwen & relatie Patiënt 3.Verpleegkundige zorg Zorgcompetenties Regiecompetenties

30 Vakkundig in balans accepteren van pathologie versus corrigeren van afwijkend gedrag spontane informele beschikbaarheid versus geplande aanwezigheid

31 Vakkundig in balans stevige relatie aangaan versus onafhankelijkheid en eindigheid professionele afstand versus betrokken nabijheid

32 Vakkundig in balans gelijkwaardigheid versus afhankelijkheid aandacht voor beleving van patiënt versus stilstaan bij de eigen beleving

33 Vakkundig in balans kansen bieden versus veiligheid inbouwen geloof en vertrouwen in patiënt versus realistische planning

34 Vakkundig in balans advies verlenen versus zelfbeschikking en zelfstandigheid stimuleren versus respecteren van autonomie

35 Vakkundig in balans extrinsiek motiveren versus faciliteren intrinsieke motivatie keuze patiënt respecteren versus bewaken therapeutische lijn

36 Vakkundig in balans verantwoordelijkheid nemen (crisis) versus vertrouwen niet verliezen intensief begeleiden van ontslag versus loslaten

37 Vakkundig in balans creatieve interventies versus aanvaardbare interventies probleemgericht denken versus oplossingsgericht handelen

38 Competentieprofiel 1. Samenwerken 2. Overleggen Team 3. Onderhandelen 4. Behartigen van belangen

39 Vakkundig in balans deskundig interveniëren als VV versus doorverwijzen naar andere disciplines opkomen voor belangen patiënt versus deskundige visie interdisciplinaire team

40 Competentieprofiel Persoon 1. Kennis verwerven en expertise opbouwen 2. Inzicht verwerven in eigen functioneren 3. Persoonsgerichte en professionele grondhouding ontwikkelen 4. Ethisch reflecteren en handelen

41 Vakkundig in balans aandacht voor zelfzorg en eigen professionalisering versus directe patiëntenzorg persoonsgericht versus professioneel

42 Indicatoren + schaal

43 Onderdeel van de Poolstermethode (expertisecel TOOL / KHLim) Maakt opstap naar leren G: R: O: E: I: GROTE LEERBEHOEFTE RUIME LEERBEHOEFTE ONTWIKKELBAAR EXPERT = 4 puntschaal INSTRUCTEUR Waarbij I een uitbreiding is van E Geen leerbehoefte en bovendien bereid tot instrueren aan anderen

44 Gebruiksaanwijzing De VV scoort zichzelf De HVPK scoort (onafhankelijk) de VV Nadien consensusscore (GROEI-gesprek) bij verschillen in score Sterkten en zwakten in beeld brengen Leernoden formuleren Groeimogelijkheden vastleggen Als basis bij de planning professionalisering

45 Besluit 1. Proces = verantwoordelijkheid, vertrouwen, relatie en zorg 2. PTW heeft betekenis! 3. Professionaliseren is levenslang leren met het accent op reflecteren. Eén-op-één-relatie: supervisie, coaching en mentoring Groep als bijkomend instrument: intervisie, action learning en lerende netwerken Kenmerkend : reflectieve praktijkvoeringen van hoge relationele kwaliteit