BELEIDSPLAN periode /2019. Stichting Ismes

Transcriptie

1 BELEIDSPLAN periode /2019 Stichting Ismes

2 1. Inleiding Stichting Ismes heeft een beleidsplan voor de periode , dat onderstaand is verwoord. De beleidslijnen voor de kortere termijn, te weten , zijn betrekkelijk concreet aangegeven, de beleidslijnen voor de periode daarna, tot 2019, zijn in contouren - in hoofdlijnen - aangegeven. Dit beleidsplan is vastgesteld in de bestuursvergadering van 5 februari Voor de organisatie is dit document essentieel en vitaal. Essentieel omdat de leidraad voor functioneren van de organisatie hierin is neergelegd en het daarmee handvat biedt om keuzes te maken, lijnen uit te zetten en plannen te ontwikkelen en te concretiseren. De beleidsuitgangspunten zijn richtinggevend voor álle handelen. Maar ook omdat het de buitenwereld duidelijk maakt waar Ismes voor staat, en waar niet voor. Die buitenstaanders zijn divers: (toekomstige) cliënten 1, sponsoren en donoren, samenwerkingspartners, ziektekostenverzekeraars, verwijzers, de samenleving, en anderen. Vitaal omdat het een voortschrijdend document zal zijn in die zin, dat het jaarlijks herzien zal worden. Bijgesteld op basis van de dan opgedane ervaringen en inzichten. En steeds opnieuw zullen de eerstvolgende drie jaren betrekkelijk concreet worden bezien, en de twee jaren daarna op hoofdlijnen. Ismes is een organisatie die functioneert door de inzet van uitsluitend vrijwilligers en wil dat ook blijven. Een vrijwilligersorganisatie hoeft geen amateuristische organisatie te zijn: Ismes wil nadrukkelijk streven naar professionalisering. Dit beleidsplan geeft daarvoor de aanzet. 2. Historie Een groep mensen, aan middelen verslaafd en herstellend, groepeerde zich een jaar of zes geleden en ontwikkelde - toen nog vage - ideeën en plannen om een faciliteit te ontwikkelen, gericht op exverslaafden (ook genoemd: herstellenden ) en hun naasten. De situatie op het terrein van verslavingszorg in IJsland stond daarbij model. De groep dijde uit tot een groep van elf mensen, allen ex-verslaafden, die het bevlogen bestuur vormden van de Stichting Ismes, opgericht op 4 april Iedere herstellende de kans geven verder te herstellen, onafhankelijk van hun financiële positie, was het ideaal. Die noodzaak werd ingegeven door het feit dat het traject van totale nazorg in Nederland niet bestaat, terwijl de behoefte zeer groot is. Niet alleen kan door adequate nazorg veel persoonlijk leed worden voorkomen, ook de kans van recidive (terugval) is kleiner waardoor de kosten die aan een cliënt zijn verbonden belangrijk afnemen. Het bestuur formuleerde dromen, die de basis vormden voor de geboorte van de stichting. Door die dromen was het ook snel duidelijk dat een eigen onderkomen wenselijk is en naar dat onderkomen is grondig gezocht. Op 27 oktober 2013 werd het Ismes huis, gelegen in het centrum van Den Bosch, officieel geopend. De herinrichting van de zorg in Nederland, de groei van aan de WMO gerelateerde activiteiten, de roep om een sterkere participatiesamenleving, de schrikbarende berichtgeving rond comazuipers, alcohol- en drugsgebruik onder jongeren, de wens om taboes te doorbreken, vormden mede de basis van de idealen, van de dromen. Tijdens de eerste bestaansfase is de aandacht vooral gericht op het ontwikkelen van naamsbekendheid, huisvestingszaken, een eerste begin met het organiseren van meetings (ontmoetingen van verslaafden en hun naasten) en het organiseren van workshops, lezingen en cursussen. Het Ismes huis kende een voorzichtige start als ontmoetingsplaats van lotgenoten en hun verwanten. De gemeente Den Bosch verschafte in 2013 een waarderingssubsidie aan de stichting. Een aantal personen en bedrijven droeg bij aan de inrichting van het nieuw verworven huis. Traag, maar gestaag : zo wordt de start van Ismes getypeerd. Een gedegen start. 1 Onder cliënt wordt verstaan de ex-verslaafde, de herstellende, die zich meldt bij Ismes met het verzoek om nazorg, en de naasten van hen. De cliënt kan tevens vrijwilliger zijn bij Ismes. 1

3 3.1 Doelstelling Ismes heeft ten doel de nazorg en ondersteuning van herstellend-verslaafden en hun naasten te ondersteunen en (op immateriële wijze) te faciliteren, voorlichting te bieden met betrekking tot middelenverslaving met bekendheid en preventie als uitgangspunt. Realisatie van die doelstelling vindt plaats door: - Cliënten in herstel en hun naasten een onderkomen te bieden waar zij beschermd en in vertrouwen kunnen spreken met lotgenoten, adviezen en ervaringen kunnen uitwisselen en hun verhaal kwijt kunnen. Waar zij ook de draad van hun leven kunnen oppakken, orde op zaken kunnen brengen, hun praktische zaken kunnen regelen, sociale en materiele vaardigheden kunnen ontwikkelen en structuur aan kunnen brengen in hun leven. Kunnen leren leuke dingen te doen. - Activiteiten te ontplooien met betrekking tot voorlichting en preventie en op het doorbreken van het taboe. Het effect hiervan is ook het voorkómen van terugval. Ismes richt zich niet op behandeling van de verslaving zelf, zoals die bijvoorbeeld in klinieken en soms extramuraal wel wordt geboden. Ismes kent geen winstdoelstelling. Nazorg en ondersteuning zijn de kernwoorden in de doelstelling van Ismes. Die nazorg en ondersteuning hebben voor de cliënt een permanent karakter. 3.2 Doelgroep De cliënt van Ismes is de verslaafde die gemotiveerd en vastbesloten is het in gang gezette herstel van de ziekte verslaving voort te zetten, ongeacht de route die hij of zij daarvoor kiest, en is daarbij gericht op permanente abstinentie Verder behoort ook de naaste van de verslaafde een cliënt tot de doelgroep. Voor dat laatste is gekozen omdat die naaste zich vaak onbegrepen, alleenstaand voelt. De primaire aandacht ging immers aanvankelijk uit naar de actief-verslaafde en vervolgens naar de herstellend-verslaafde en niet naar degene die (ook) ernstig heeft geleden onder het gedrag van de verslaafde. Er vindt verder op geen enkel criterium selectie van cliënten plaats. 3.3 Activiteitenaanbod Ismes biedt cliënten de volgende activiteiten, dat wil zeggen organiseert en faciliteert die door ruimten beschikbaar te stellen, aan de activiteiten bekendheid te geven en deskundigheid beschikbaar te stellen: - Ontmoetingsplaats en ondersteuning; organisatie van meetings (waaronder meetings gebaseerd op het twaalf stappen-model ), opzet van een systeem van herstelmaatjes, ontspanningsactiviteiten, opzet, inrichting en instandhouding van een sociaal café; - Verwijzingsfunctie (waaronder contacten met professionals van samenwerkende partners) - Activiteiten (individueel en in groepsverband), gericht op resocialisatie en met betrekking tot ondermeer maatschappelijke, juridische, financiële, en justitiële zaken, tijdsbesteding en het verwerven van betaalde arbeid of het vinden van een opleidingsroute; - Voorlichting en preventie; informatieverschaffing (waaronder bibliotheek, dataverschaffing, lezingen). Het concrete aanbod aan activiteiten is steeds neergelegd in het Jaarplan van het betreffende jaar, te beginnen in Ismes kiest er voor om de aard en het aantal van het activiteitenaanbod de komende beleidsperiode te consolideren. Binnen dit aanbod zal de diversiteit geleidelijk worden uitgebreid. Wel zal in de periode de mogelijkheid en wenselijkheid worden onderzocht om binnen Ismes zogenoemde safe houses (veilige huizen, tussenhuizen) is realiseren. De aard van het aan- 2

4 bod van Ismes is wellicht ook passend binnen dergelijke safe houses. Over het al dan niet ontwikkelen van safe houses zal te zijner tijd een beslissing worden genomen. De variëteit binnen het aanbod zal wel worden uitgebreid. Dat betekent dat de ontmoetingspunten talrijker zullen worden, het aanbod aan workshops trainingen, cursussen, e.d. groter en gevarieerder zal zijn. De openingstijden van ontmoetingsplaatsen zullen geleidelijk aanzienlijk ruimer worden. Ieder van die activiteiten zal de komende periode nader moeten worden uitgewerkt; een permanente werkgroep houdt zich met het activiteitenaabod bezig. In 2014 biedt Ismes het aanbod aan activiteiten uitsluitend aan in Den Bosch. Het aantal locaties waar de activiteiten worden aangeboden zal de komende periode geleidelijk wel uitbreiden; het tempo van uitbreiding is afhankelijk van de gaandeweg opgedane ervaringen en zal zijn gebaseerd op de hier geformuleerde uitgangspunten van beleid zoals die zich verder ontwikkelen - en op die leest geschoeid zijn. Dit zal alleen mogelijk zijn als de pilot in Den Bosch verder is ontwikkeld en is geborgd, zodat anderen zich met succes kunnen spiegelen. Ismes zal zich ook in de toekomst zoals gezegd niet richten op behandeling van verslaving. Wel zal de mogelijkheid worden geboden om verwijzers en behandelaars binnen Ismes contacten te laten hebben met verslaafden, bijvoorbeeld in verband met intake, verwijzing of evaluatie. Meer in het algemeen zal Ismes zich gaandeweg ontwikkelen tot een ontmoetingsplaats: samenwerkingspartners van Ismes kunnen contacten leggen met cliënten van Ismes (politie, justitie, schuldhulpverlening, jeugdzorg, scholen, huisartsen, re-integratiebureau s, UWV, sociale diensten, e.a.). 3.4 Financiën Instellingen als Ismes ervaren hun mogelijkheden om inkomen te verwerven als beperkt. Dat geldt zeker de inkomsten die voor de exploitatie (huisvesting, e.d.) worden ingezet. Ismes verwacht inkomen te verwerven uit particuliere bijdragen, bijdragen van ziektekostenverzekeraars, van bedrijven, van overheden en van stichtingen met ideële doelstellingen. Een permanente werkgroep houdt zich met fondsenwerving bezig. Vanzelfsprekend zal de aandacht die aan dit onderwerp wordt besteed groeien naarmate de organisatie groeit op de wijze die in dit plan is verwoord en er in het land meer vestigingen worden geopend. Van de cliënt wordt geen eigen financiële bijdrage/contributie verlangd, anders dan naar vermogen bijdragen voor koffie en thee, en bijdragen aan de kosten van cursussen, trainingen en lezingen. 3.5 Huisvesting Voor een instelling als Ismes is passende huisvesting van essentieel belang. Het huis vormt het onderkomen van vele van de activiteiten en het onderkomen levert een belangrijke bijdrage aan het welslagen van activiteiten. Aan het onderwerp Huisvesting zal blijvende aandacht worden geschonken. Voor Den Bosch geldt dat de huidige huisvesting in de startfase passend zal zijn. In de periode na 2014 zal de huisvesting opnieuw bezien worden, rekening houdend met zaken als bereikbaarheid, grootte, indeling, uitstraling, kosten, e.d. Bij de verdere groei van de organisatie, ook in andere steden/regio s, zal blijken dat de vraagstukken met betrekking tot huisvesting altijd een prominente rol zullen spelen. 3.6 Voorgestelde organisatiestructuur en bezetting De huidige organisatiestructuur werd gekozen ten tijde van de start van Ismes: in de periode van ideeënontwikkeling en formele oprichting en de tijd daar direct na. In die periode was het gewenst een structuur te kiezen waarin veel personen waren opgenomen, teneinde het draagvlak zo breed mogelijk 3

5 te maken. Die keuze heeft zijn nut meer dan bewezen in de pioniersfase van de organisatie waarin enthousiasme de motor was en moest zijn. Inherent aan die keuze was een breed opgezet, groot, bestuur met elf bestuursleden. Nu een fase van eerste consolidatie is aangebroken is het gewenst die structuur anders, kleiner en operationeler, op te zetten. Daarmee dus ook slagvaardiger en eigentijds. Ismes is een organisatie die nu en in de toekomst zal worden gerund door vrijwilligers die ervaringsdeskundig zijn op het terrein van verslaving (verslaafden en de naasten van verslaafden). Dat geldt zowel voor het bestuur als voor de vrijwilligers. Dat betekent dat niet de professionele deskundigheid voorop staat bij de keuze van personen, maar dat uit het aanbod van beschikbare cliënten de meest deskundige gekozen zal worden om een bestuurlijke of vrijwillige positie te bekleden. Deze lijn wordt gevolgd tot het moment dat deskundigheid op enig terrein wordt vereist, maar die niet kan worden gevonden in de groep van cliënten: in dat geval zal ook buiten die groep worden gezocht naar passende kandidaten. Die kandidaten zullen zich bij voorkeur pro bono inzetten. Een organisatie die is gebaseerd op de inzet van vrijwilligers stelt bijzondere eisen aan die organisatie. Het bijzondere van de organisatie Ismes is dat deze diensten-producerende organisatie mensen onderdak verleent (de vrijwilligers) die gelijktijdig producent en consument van die diensten zijn. Bovendien kan voor die cliënt-vrijwilliger de productie op zich weer een zorgelement (bijvoorbeeld: zinvolle dagbesteding of zelfrealisatie) zijn. Dit gegeven stelt bijzondere eisen aan de sturing van de organisatie. Het aantal voorbeelden van dergelijke organisaties is klein en dat noodzaakt Ismes om een eigen weg te vinden ten aanzien hiervan. Het blijkt bovendien vaak lastig te zijn de aandacht van de vrijwilliger blijvend vast te houden en hem of haar zodoende blijvend te binden. Ook daaraan zal bijzondere aandacht worden besteed. Het motto daarbij is steeds: vrijwillig, maar niet vrijblijvend. Alleen als dát motto wordt gevolgd zal de individuele verantwoordelijkheid en belangstelling, en daarmee de betrokkenheid, vastgehouden kunnen worden. Gekozen wordt voor een bestuur dat bestaat uit vijf leden, die een collegiale verantwoordelijkheid dragen: - Voorzitter - Secretaris, tevens vicevoorzitter - Penningmeester Deze drie posities zijn statutair vastgelegd. - Eén bestuurslid, in het bijzonder belast met de portefeuille Public Relations, Marketing, Communicatie en Sponsoring, social media en website - Eén bestuurslid, in het bijzonder belast met de portefeuille Kwaliteitszorg en Kwaliteitsborging. Bij de uitwerking van de bestuurstaken wordt vastgelegd dat betalingen/overboekingen plaatsvinden op basis van de handtekeningen van de Penningmeester én die van de Voorzitter of die van de Secretaris. Bestuursleden zijn onbetaalde vrijwilligers en tevens herstellenden. Uitgangspunt is dat zij op het moment van benoeming een zo lang mogelijke periode van abstinentie achter de rug hebben. In de loop van 2014 zullen hiervoor regels worden opgesteld. Op het moment van een (eerste) terugval zal het betreffende bestuurslid in ieder geval zijn lidmaatschap ter beschikking stellen door af te treden. Het Bestuur kiest uit zijn midden een lid dat verantwoordelijk is voor de dagelijkse bedrijfsvoering, inclusief het vrijwilligersbeleid, van Ismes. De verwachting is dat deze taak in de periode tot 2019 zal evolueren tot een Directeurstaak. 4

6 Er wordt niet gekozen voor een bestuur op afstand, maar voor een actief bestuur dat zich ook bezig zal houden met operationele taken. Uitgangspunt daarbij is uitdrukkelijk dat degene die een probleem, vraagstuk of thema te berde brengt, ook verantwoordelijk is voor de in het bestuur afgesproken afhandeling en uitvoering. De Probleemformuleerder is tevens Probleemeigenaar en Probleemoplosser en daarmee verantwoordelijk voor uitvoering (in voorkomende gevallen door vrijwilligers gerealiseerd). Er kunnen werkgroepen worden samengesteld die een beleidspunt verder ontwikkelen. De coördinatie (inclusief voortgangsbewaking) en de verantwoordelijkheid van activiteiten van vrijwilligers ligt altijd in handen van het bestuur (respectievelijk: van een bestuurslid). De grenzen tussen de activiteiten van de verschillende werkgroepen zijn niet altijd haarscherp, zodat afstemming (op bestuurlijk niveau) moet worden gewaarborgd. De volgende werkgroepen worden in 2014 geïnstalleerd en gaan functioneren op basis van een bestuursopdracht: - Sponsoring & public relations (financiën) - Kwaliteit & accreditatie - Activiteitenontwikkeling - Externe samenwerking - Vrijwilligerszaken. Fiattering van de resultaten van werkgroepen gebeurt door het Bestuur. Daarnaast kent Ismes een Raad van Advies/Vrijwilligersraad die het Bestuur gevraagd en ongevraagd adviseert ten aanzien van zaken die verband houden met zorginhoud en bedrijfsvoering. Ook die raad bestaat uit cliënten en zal zijn adviezen mede baseren op ervaring, brede binding met de samenleving in het algemeen en de (verslavings)zorg in het bijzonder en op levenswijsheid. De Raad van Advies fungeert ook als een college van ambassadeurs van Ismes en adviseert ten aanzien van alle financiële aangelegenheden en neemt daarvoor kennis van de financiële gegevens. In feite heeft de Raad van Advies, als adviesorgaan van het Bestuur, het karakter van een Vrijwilligersraad 2. Bestuursleden en vrijwilligers zijn onbezoldigd en komen, als de financiële situatie dat toestaat, desgewenst in aanmerking voor een vergoeding van onkosten. Deze organisatiestructuur wordt in het eerste kwartaal van 2014 ingevoerd/geïmplementeerd en zal jaarlijks worden geëvalueerd door het Bestuur en de Raad van Advies. 3.7 Kwaliteit, kwaliteitszorg, kwaliteitsborging en accreditatie Om een aantal redenen wens Ismes uitdrukkelijke aandacht te besteden aan het onderwerp Kwaliteit en de borging van kwaliteit: - Cliënten en vrijwilligers hebben recht op kwalitatief goede begeleiding en nazorg, afgestemd op het geformuleerde aanbod van Ismes. Individueel leed wordt door kwaliteitszorg voorkomen of beperkt; - Het bieden van kwaliteit is essentieel om als volwaardige gesprekspartner te kunnen dienen en de samenleving duidelijk te maken dat Ismes recht van bestaan heeft. Het gaat daarbij om een breed scala aan partners waarmee Ismes wenst samen te werken (zie hierna: de paragraaf Samenwerkingspartners); - Kwaliteit, geënt op geformuleerde criteria en daaraan ook getoetst, is voorwaarde om te worden opgenomen in de keten van erkende zorgverschaffers en daardoor de mogelijkheid te hebben om gelden te verwerven die daarmee samenhangen. Statistische, wetenschappelijke, dataverwerking zal daaraan mede ten grondslag liggen; - Gemeten kwaliteit, indien mogelijk resulterend in (bijdragen aan) publicaties, vormt een goede basis voor voorlichting, preventie en naamsbekendheid. 2 Denkbaar is dat, als de Ismes-organisatie voldoende expandeert, de Raad van Advies/Vrijwilligersraad op termijn evolueert tot een Raad van Toezicht, en het bestuur tot een Raad van Bestuur (e.e.a. volgens de beginselen van Good Governance ). 5

7 Het effect, de resultaten, van het functioneren van Ismes is lastig meetbaar. Wat wordt gemeten? Hoe wordt voorkómen dat metingen alleen worden gebaseerd op beleving, op subjectiviteit? Alleen al om verzekeraars ertoe te verleiden financieel te investeren zal toch duidelijk gemaakt moeten worden dat de inspanningen van Ismes effectief en daarmee voor hen kostenverlagend zijn. Ismes zal in de beleidsperiode in toenemende mate aandacht schenken aan dit onderwerp en daarbij ook deskundige, externe, hulp inroepen. Het proces zal zo spoedig mogelijk resulteren in relevante accreditatie/certificering en het proces zal per direct in gang worden gezet. 3.8 Samenwerkingspartners Ismes opereert alles behalve solistisch in de wereld van de verslavingszorg en wenst toenemende samenwerking aan te gaan met tal van personen en instanties die er toe kunnen bijdragen om de doelstellingen te realiseren. Ismes gaat samenwerking aan met personen en organisaties die de uitgangspunten van Ismes delen/onderschrijven. Het bestuur kan beslissen van deze regel af te wijken. Voor ieder van de samenwerkingspartners zal de vorm van samenwerking in de periode tot 2017 nader worden uitgewerkt. Zorginhoudelijk zal de samenwerking worden aangegaan met op verslaving gerichte klinieken en safe houses in binnen en buitenland. Daarnaast wordt samengewerkt met PAAZ-afdelingen van ziekenhuizen, instellingen van GGZ, huisartsen, psychologen, medisch specialisten (waar onder psychiaters), en anderen. Zorginhoudelijke samenwerking wordt met het oog op preventie zowel als op het terrein van nazorg ook gezocht met scholen, buurthuizen, Jeugdzorg, instellingen van sociaal-culturele dienstverlening, e.d. en met zelfhulpgroepen. Op het terrein van sociale integratie zal de samenwerking worden gezocht met personen en instanties op het terrein van justitie, politie, re-integratie, schuldhulpverlening, UWV, sociale diensten, en dergelijke. Met betrekking tot subsidies en fondsen wordt samenwerking aangegaan met (vermogende) particulieren, ziektekostenverzekeraars, bedrijfsleven, notariaten, overheden. Samenwerking op het gebied van kwaliteitsondersteuning (inclusief wetenschappelijk onderzoek) wordt gaandeweg aangegaan met (universitaire) onderzoeksinstituten en met het Trimbos Instituut. 4. Tenslotte Het Bestuur kan met een meerderheid van stemmen dit beleidsplan ook tussentijds aanpassen. Van eventuele aanpassingen wordt de Raad van Advies geïnformeerd waarbij ook de motieven kenbaar worden gemaakt. Traag, maar gestaag. Zo werd de start van Ismes getypeerd. In dit beleidsplan wordt geschetst dat het vervolg zal worden gekenmerkt door: Veel, maar niet tegelijk. Het vertrouwen bestaat dat door de hier geschetste weg het belang van de ex-verslaafden en hun naasten het best wordt gediend. Actief, betrokken, extravert en aan de weg timmerend. *** *** *** 6

8 V R Organisatieschema Ismes per februari 2014 I J W I L L I G E Collegiaal bestuur PR/Marketing Kwaliteitszorg Secretaris Penningmeester Raad van Advies/ Vrijwilligersraad Voorzitter R S Werkgroep Externe samenwerking/werkgroep Sponsoring en PR Werkgroep kwaliteit en accreditatie/ Werkgroep activiteitenontwikkeling Verantwoordelijkheid dagelijkse bedrijfsvoering 7