INHOUD WOORD VOORAF BIJ DE TWEEDE DRUK

Transcriptie

1 INHOUD WOORD VOORAF BIJ DE TWEEDE DRUK v WOORD VOORAF BIJ DE EERSTE DRUK vii DEEL I. ALGEMENE BEGINSELEN TITEL I. WEZEN EN FUNCTIE VAN HET GERECHTELIJK RECHT Hoofdstuk 1. Begripsomschrijving Hoofdstuk 2. Bronnen Internationale verdragen Grondwet Gerechtelijk Wetboek Bijzondere wetten en decreten Rechtsbeginselen Rechtspraak Rechtsleer Rechtspraktijk Hoofdstuk 3. Kenmerken Nationaal karakter Gemengd karakter Dynamisch karakter Dienend karakter Autonoom karakter Vormelijk karakter Dwingend karakter Hoofdstuk 4. Basisbeginselen Grondrechten Toegang tot het gerecht Onafhankelijk en onpartijdig gerecht Eerlijk en openbaar proces Tegenspraak ix

2 6. Procesgelijkheid Partijautonomie Hoofdstuk 5. Toepassingsgebied In de tijd (ratione temporis) Algemene regel Rechterlijke organisatie Bevoegdheid Rechtspleging Inzake de aard van de rechtspleging (ratione materiae) In de ruimte (ratione loci) Inzake de rechtssubjecten (ratione personae) TITEL II. BASISBEGRIPPEN VAN HET GERECHTELIJK RECHT Hoofdstuk 1. Rechtsvordering Begripsomschrijving Kenmerken Facultatief Openbare orde Doelgebonden Legitimatieonderzoek Toelaatbaarheidsvereisten Algemene toelaatbaarheidsvereisten Rechtspersoonlijkheid Bekwaamheid Belang Hoedanigheid Eis en verweer Begripsomschrijving Eis A. Soorten B. Bestanddelen C. Gevolgen Verweer A. Soorten B. Gevolgen Hoofdstuk 2. Geschil Begripsomschrijving Geschiloplossing x

3 3. Buitengerechtelijke geschiloplossing zonder geding Bij overeenkomst: dading en kwijtschelding van schuld Bij partijbeslissing Bij bindende derdenbeslissing Door bemiddeling Buitengerechtelijke geschiloplossing met geding: arbitrage Gerechtelijke geschiloplossing zonder geding: gerechtelijke bemiddeling of verzoening Rechter-bemiddelaar Facultatieve bemiddeling Obligatoire bemiddeling Gerechtelijke geschiloplossing met geding: akkoordvonnis Akkoord Facultatieve rechtbankgebonden bemiddeling A. Door de rechter B. Door een derde Obligatoire rechtbankgebonden bemiddeling A. Door de rechter B. Door een derde Hoofdstuk 3. Geding Begripsomschrijving Kenmerken van het geding Tegenspraak en procesgelijkheid Geen verplichte procesvertegenwoordiging Schriftelijk Gedingregels Begripsomschrijving Vormvoorschriften Tijdsafspraken A. Catalogus B. Termijnen C. Verkorting of verlenging D. Berekeningswijze Loyaliteitsregels Rechterlijke controle A. Tanden van het recht B. Vormvoorschriften Toetsing Legaliteit Legitimiteit Normdoel xi

4 5. Proportionaliteit Gevolgen C. Tijdsafspraken D. Loyaliteitsregels Hoofdstuk 4. Rechtsprekende handeling Begripsomschrijving Eigenschappen van de rechtsprekende handeling Uitputting van rechtsmacht Gezag van gewijsde Uitvoerbaarheid Bewijskracht en bewijswaarde Tegenwerpbaarheid TITEL III. RECHTERLIJKE ORGANISATIE Hoofdstuk 1. Staatsmacht Hoofdstuk 2. Structuur van de rechterlijke macht Piramidale structuur Vrederechter Politierechtbank Rechtbank van eerste aanleg Rechtbank van koophandel Arbeidsrechtbank Arrondissementsrechtbank Hof van beroep Arbeidshof Hof van assisen Hof van Cassatie Hoofdstuk 3. Hoge Raad voor de Justitie, Instituut voor gerechtelijke opleiding, Adviesraad van de magistratuur, Commissie voor de modernisering van de rechterlijke orde en Algemene raad van de partners van de rechterlijke orde Hoge Raad voor de Justitie Samenstelling Bevoegdheden Statuut Instituut voor gerechtelijke opleiding Adviesraad van de magistratuur xii

5 4. Commissie voor de modernisering van de rechterlijke orde en Algemene raad van de partners van de rechterlijke orde Hoofdstuk 4. Leden van de rechterlijke macht Magistratuur Benoeming en aanwijzing van magistraten Begripsomschrijving Toegangswegen tot de magistratuur Benoemingen Aanwijzingen Statuut van de magistraten Zetel en parket Benoeming voor het leven Onafzetbaarheid Onverplaatsbaarheid Bezoldiging en cumulatie van ambten Aansprakelijkheid van de magistraten Afbakening Persoonlijke aansprakelijkheid van de magistraten Aansprakelijkheid van de Belgische Staat voor rechterlijke fouten Hoofdstuk 5. Medewerkers van het gerecht Referendarissen en parketjuristen Griffiers en griffiepersoneel Griffie Griffiers en griffiepersoneel Statuut Taken Parketsecretariaten en steundiensten Parketsecretariaat Steundiensten Gerechtsdeurwaarders Statuut Taken Organisatie Advocaten Statuut Taken Organisatie xiii

6 DEEL II. BEVOEGDHEID TITEL I. BEGRIPSOMSCHRIJVING Hoofdstuk 1. Rechtsmacht Hoofdstuk 2. Bevoegdheid TITEL II. RECHTSKARAKTER Hoofdstuk 1. Rechtsmacht Hoofdstuk 2. Bevoegdheid Materiële bevoegdheid Territoriale bevoegdheid TITEL III. ALGEMENE BEGINSELEN Hoofdstuk 1. Materiële bevoegdheid Begrenzing Toetsingsogenblik Componenten Voorwerp van de eis (ratione materiae sensu stricto) Waarde van de eis (ratione summae) A. Eis in geld uitgedrukt B. Eis niet in geld uitgedrukt maar wel in geld waardeerbaar C. Eis is zelfs niet in geld waardeerbaar Urgentie (ratione temporis) Hoedanigheid van de partijen (ratione personae) Hoofdstuk 2. Territoriale bevoegdheid Bevoegdheidsovereenkomsten Verstek van de verweerder TITEL IV. BEVOEGDHEIDSREGELING Hoofdstuk 1. Materiële bevoegdheid Hoofdvordering Vrederechter A. Algemene bevoegdheid xiv

7 B. Bijzondere bevoegdheid Zakelijke rechten, huur en pacht Mede-eigendom en appartementsrecht, erfdienstbaarheden, recht van overgang, bezitsvorderingen, leegstaande gebouwen en grondwater beheer Uitkeringen tot onderhoud Consumentenkrediet Aanwijzing van deskundigen C. Uitsluitende bevoegdheid D. Maatregelen van gerechtelijk bestuur Politierechtbank A. Verkeer B. Administratieve geldboete Rechtbank van eerste aanleg A. Volheid van bevoegdheid Begripsomschrijving Voorwaarde Gevolgen Toepassingsgebied B. Uitsluitende bevoegdheid C. In hoger beroep D. Disciplinaire bevoegdheid E. Gerechtelijk bestuur Afdelingen, kamers en rechters in de rechtbank van eerste aanleg A. Jeugdrechtbank B. Beslagrechter C. Voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg In kort geding Zoals in kort geding Op eenzijdig verzoekschrift Arbeidsrechtbank A. Inleiding B. Arbeidsgeschillen C. Arbeidsongevallen D. Socialezekerheidsgeschillen E. Paritaire organen F. Administratieve sancties G. Juridische tweedelijnsbijstand H. Sociaalrechtelijk kort geding Rechtbank van koophandel xv

8 A. Algemene bevoegdheid Geschillen tussen kooplieden betreffende daden van koophandel Wisselbrieven en orderbriefjes B. Bijzondere bevoegdheid C. Uitsluitende bevoegdheid D. In hoger beroep E. Commercieel kort geding F. Stakingsrechter Arrondissementsrechtbank Hof van beroep Arbeidshof Hof van Cassatie Tussenvorderingen Inleiding Tussengeschillen met betrekking tot de hoofdeis A. Uitbreiding of vermindering van de ingestelde eis B. Nieuwe eis C. Bijkomende en subsidiaire eisen Tussengeschillen met betrekking tot het verweer A. Verweer ten gronde Algemeen beginsel Schriftonderzoek en valsheidsincidenten Geschillen over de titel Uitzonderingen op de regel accessorium sequitur principale B. Verweer bij wijze van exceptie C. Verweer bij wijze van tegeneis Eis tot tussenkomst Samenhang Aanhangigheid Hoofdstuk 2. Territoriale bevoegdheid Algemene regels Bijzondere regels Prorogatie van territoriale bevoegdheid A. Alimentatie-eis B. Tussengeschillen Bepalingen van dwingend recht A. Gevallen waarbij de bevoegdheid bepaald wordt op grond van de plaats waar een gebeurtenis zich heeft voorgedaan of waar een handeling is verricht (art. 627 Ger.W.) xvi

9 B. Gevallen waarbij de bevoegdheid bepaald wordt op grond van de woonplaats van een van de partijen (art. 628 Ger.W.) C. Gevallen waarbij de plaats waar het goed gelegen is, de territoriaal bevoegde rechter aanwijst (art. 629 Ger.W.) Bepalingen van openbare orde A. Faillietverklaring en gerechtelijk akkoord B. Fiscale geschillen C. Bewarende beslagen en middelen tot tenuitvoerlegging Hoofdstuk 3. Bevoegdheidsincidenten In eerste aanleg Exceptie van onbevoegdheid Middel van onbevoegdheid Beslechting van het bevoegdheidsincident In hoger beroep Incidenten in eenzelfde rechtscollege Rechtbank van eerste aanleg Andere rechtscolleges en hun afdelingen, kamers of rechters Samenhang en aanhangigheid DEEL III. RECHTSPLEGING TITEL I. PROCESVERLOOP Hoofdstuk 1. Rechtshulp en rechtsbijstand Kosteloosheid van de rechtspleging Rechtshulp Rechtsbijstand Hoofdstuk 2. Rechtsingang Rechtsingang door dagvaarding Dagvaardingsexploot Begripsomschrijving Inhoud van het exploot van dagvaarding Wijze van betekening Tijdstip van betekening Dagvaardingstermijn Rolstelling Vrijwillige verschijning Rechtspleging op verzoekschrift xvii

10 1. Contradictoir verzoekschrift A. Toepassingsgebied B. Inhoud van het contradictoir verzoekschrift C. Neerlegging en kennisgeving Eenzijdig verzoekschrift A. Toepassingsgebied B. Inhoud van het eenzijdig verzoekschrift C. Neerlegging en rechtspleging Hoofdstuk 3. Inleidende zitting Bepaling datum Afroeping zaken Verschijning van de partijen In persoon Vertegenwoordiging A. Door een advocaat B. Bij volmacht C. Voor de arbeidsgerechten Werknemers en zelfstandigen Bestaansminimum Schriftelijke verschijning Tegenspraak Korte debatten A. Begrip B. Procedure Verzoek van één partij Verzoek van beide partijen Vermoeden van korte debatten Onsplitsbare geschillen Behandeling met korte debatten Korte debatten en keuze voor drie rechters C. Korte debatten in hoger beroep Kalenderregeling Verzending naar de bijzondere rol Verdaging Verstek Begrip Toepassingsgevallen A. Inleidende zit ting B. Latere zitting Niet-verschijnende partij is niet verschenen op de inlei dende zitting xviii

11 2. Niet-verschijnende partij is wel verschenen op de inleidende zitting Toepassing artikel 730 Ger.W Verstekvonnis Gevolgen van het verstek Taak van de rechter A. Bij verstek van de verweerder B. Bij verstek van de eiser Verval verstekvonnis Hoofdstuk 4. Behandeling van de zaak op tegenspraak Mededeling van stukken (art. 736 Ger.W.) Terminologie Verplichting Stukken Wijze van mededeling Termijn A. Principe B. Bijkomende stukken C. Sanctie Inventaris A. Verplichting B. Sanctie Conclusie Begrip Verplichting Vermeldingen Neerlegging en mededeling Syntheseconclusies A. Verplichting B. Uitzonderingen C. Motiveringsplicht Instaatstelling Instaatstelling bij overeenkomst Rechterlijke kalenderregeling A. Procedure B. Beschikking C. Rechtsmiddel D. Onsplitsbare geschillen E. Verkorte rechterlijke termijnregeling F. Stukken G. Dwingende termijnen xix

12 H. Tegenspraak Vrije instaatstelling A. Naar de rol B. Rechtsdag C. Verdaging Terechtzitting Openbaarheid Neerlegging van stukken Behandeling A. Relativiteit van het pleidooi B. Recht om te pleiten C. Interactief debat Voortzetting Verdaging of verzending naar de rol Ordehandhaving Schriftelijke behandeling Voorwaarden voor een schriftelijke behandeling Procedure Uitspraak en mondelinge toelichting Kroniek van een aangekondigde dood Hoofdstuk 5. Berechting van de zaak Sluiting en heropening van de debatten Sluiting van de debatten A. Tijdstip B. Wijze C. Gevolgen Heropening van de debatten A. Op verzoek van een verschijnende partij (art. 772 Ger.W.) Verschijnende partij Voor het vonnis is uitgesproken Nieuw stuk of feit van overwegend belang Procedure B. Ambtshalve (art. 774 Ger.W.) C. Vonnis tot heropening van de debatten D. Gevolgen van de heropening van de debatten Mededeling aan het openbaar ministerie Begrip Wettelijke mededeling A. Wegens hun aard xx

13 1. Vorderingen betreffende de staat van personen wanneer minderjarigen of onbekwamen bij het geding betrokken zijn Vorderingen betreffende het vermoeden of het verklaren van afwezigheid en de gerechtelijke verklaring van overlijden, de voogdij over een minderjarige of een onbekwaam verklaarde, het beheer over de goederen van een persoon ten aanzien van wie een beschermingsmaatregel is genomen met toepassing van de Wet van 26 juni 1990 betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke Vorderingen betreffende de akten van de burgerlijke stand Vorderingen die burgerrechtelijk ingesteld zijn wegens een drukpersmisdrijf Vorderingen tot betichting van valsheid in burgerlijke zaken Vorderingen tot herroeping van het gewijsde Vorderingen tot wraking Akkoordaanvragen, de vorderingen tot faillietverklaring, tot verdaging van de datum van staking van betaling, alsook de rechtsplegingen tot herroeping van de opschorting van betaling en tot sluiting van het faillissement Vorderingen bedoeld in de artikelen 578, 11 en 13, 580, 2, 3, 6 tot 18, 581, 2, 3, 9 en 10, 582, 1, 2, 6 en 8 en 583 Ger.W Vorderingen waarvan de mededelingen aan het openbaar ministerie zijn voorgeschreven bij de bijzondere wetten Vorderingen ingesteld op grond van de Wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie Verhalen betreffende de wijziging van het geslacht van een persoon Vorderingen ingesteld op grond van de Wet van 30 juli 1981 tot betstraffing van bepaalde door racisme of xenofobie ingegeven daden Vorderingen ingesteld op grond van de Wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van discriminatie tussen vrouwen en mannen B. Wegens de geadieerde rechter xxi

14 C. Sanctie D. Uitzonderingen Gerechtelijke mededeling Facultatieve mededeling Procedure A. Vorm en tijdstip B. Repliekrecht van partijen Principe Mondeling advies Schriftelijk advies Beraadslaging Beraad Termijn Wijze van beraad Uitspraak Soorten uitspraken A. Volgens rechter B. Volgens beslissing Einduitspraken Uitspraken alvorens recht te doen Maatregelen van inwendige aard Vorm A. Uitspraak in burgerlijke zaken B. Openbaarheid C. Motivering D. Vermeldingen E. Origineel en afschriften Uitlegging en verbetering A. Uitlegging B. Verbetering C. Procedure Betekening en kennisgeving Hoofdstuk 6. Gerechtskosten Opsomming Principe Zegel-, griffie- en registratierechten Prijs, emolumenten en lonen van de gerechtelijke akten Prijs van de uitgifte van het vonnis Uitgaven betreffende alle onderzoeksmaatregelen, onder meer het getuigen- en deskundigengeld xxii

15 6. Reis- en verblijfkosten van de magistraten, van de griffiers en van de partijen, wanneer hun reis door de rechter bevolen is, evenals de kosten van de akten, wanneer deze uitsluitend met het oog op het geding opgemaakt zijn Rechtsplegingsvergoeding Ereloon, emolumenten en kosten van de overeenkomstig artikel 1734 Ger.W. aangewezen bemiddelaar Vereffening Verwijzing in de kosten Algemeen In het ongelijk gestelde partij Verdeling van de kosten Uitzonderingen TITEL II. INCIDENTEN Hoofdstuk 1. Tussengeschillen i.v.m. de ingestelde eisen Algemeen Wijziging van de oorspronkelijke hoofdeis Nieuwe eis Aanvullende eis Tegeneis Afstand van een eis Doorhaling en weglating van de rol Hoofdstuk 2. Tussengeschillen i.v.m. de partijen Tussenkomst Algemeen Vrijwillige tussenkomst Gedwongen tussenkomst Hervatting van het geding Hoofdstuk 3. Tussengeschillen m.b.t. bepaalde procesactoren Wraking Onttrekking van de zaak aan de rechter Ontkentenis van proceshandelingen Hoofdstuk 4. Tussengeschillen in verband met de loop van het geding Artikel Ger.W Verboden zone Uitzonderingen A. Actualisering van de eis xxiii

16 B. Akkoord van de partijen C. Regelmatigheid van de procedure Nieuw stuk of feit A. Algemeen B. Initiatief C. Vorm D. Termijn verzoek E. Procedure F. Beschikking Samenstelling van de zetel Rechtbank van eerste aanleg A. Principe B. Keuze voor drie rechters C. Verplichte toewijzing aan drie rechters D. In strafzaken Hof van beroep A. Principe B. Uitzonderingen C. Tijdelijke kamers Onrechtmatig procesgebruik Beginsel Schadevergoeding wegens tergend en roekeloos geding Geldboete wegens procesrechtmisbruik Inwerkingtreding TITEL III. BEWIJSRECHT Hoofdstuk 1. Algemene inleiding Begripsomschrijving Bronnen Eigenschappen Basisbeginselen Hoofdstuk 2. Bewijslast Algemeen Begripsomschrijving Indeling Bronnen Aanverwante begrippen Subjectieve bewijslast Partijwerkzaamheid xxiv

17 2. Bewijsgeschiktheid Medewerkingslast Taak van de rechter Objectieve bewijslast Betwistingslast Aard van het recht Aard van de rechtspleging Bewijslastvrijstellingen Hoofdstuk 3. Bewijsmiddelen Begripsomschrijving Bewijs(on)vrijheid Catalogus Hoofdstuk 4. Bewijsprocedure Algemeen Overlegging van stukken Algemeen Voorwaarden Procedure Sanctie Schriftonderzoek en valsheidsprocedure Algemeen Onderhandse akte Vordering tot schriftonderzoek Procedure Valsheidsprocedure Getuigenbewijs Algemeen Materieel bewijsrecht Bewijsprocesrecht Getuigenverhoor A. Tussenvonnis en initiatiefrecht B. Getuige C. Oproeping, verschijning en ontslag D. Verhoor E. Sluiting van het getuigenverhoor F. Tegenverhoor G. Kosten Geldigheid van het getuigenverhoor, bewijskracht en bewijswaarde Deskundigenonderzoek xxv

18 1. Algemeen Subsidiariteitsbeginsel Aanstelling van de deskundige A. Noodzaak van een deskundigenonderzoek B. Noodzaak van een college deskundigen C. Aanduiding van de deskundige en wraking D. Nauwkeurige omschrijving van de opdracht Inwerkingstelling van de deskundige Installatievergadering Medewerkingsplicht en mededeling van relevante stukken Oproepingen, verdere werkzaamheden en transparantie Toezicht van de rechter A. Actieve rechter B. Proces in het proces Indieningstermijn, tussentijdse verslaggeving en verlenging Voorverslag Eindverslag Vervanging van de deskundige Verstek en tussenkomst A. Eens verstek, niet altijd verstek B. Tussenkomst in een lopend deskundigenonderzoek Beperkte tussenkomst van deskundigen A. Aanvullend onderzoek B. Horen van deskundigen en technische raadgevers van partijen C. Bijstand van een deskundige bij een andere onderzoeksmaatregel of mondeling verslag ter terechtzitting Kosten van het deskundigenonderzoek A. Voorschot B. Minnelijke begroting C. Rechterlijke begroting D. Vrijgave van het saldo van het voorschot en rechtstreekse betalingen Verhoor van partijen Persoonlijke verschijning Initiatiefrecht Procedure Eedaflegging Plaatsopneming Algemeen Initiatiefrecht xxvi

19 3. Procedure Vaststellingen door een gerecht sdeur waarder TITEL IV. RECHTSMIDDELEN Hoofdstuk 1. Algemene beginselen Definities Rechtsmiddel Gewone en buitengewone rechtsmiddelen Belang van het onderscheid Termijnen Rechtspleging Tegen welke vonnissen kan verzet of hoger beroep worden ingesteld? Akkoordvonnissen (art Ger.W.) Berusting (artt en 1045 Ger.W.) Beslissingen of maatregelen van inwendige aard (art Ger.W.) Bepaalde onderzoeksmaatregelen Samenloop tussen rechtsmiddelen Rechtsaard van het gewezen vonnis Hoofdstuk 2. Gewone rechtsmiddelen Verzet Definitie Tegen welke vonnissen kan verzet worden ingesteld? Akte van verzet Termijn van verzet Geen verzet op verzet Gevolgen van het verzet A. Devolutieve werking van het verzet B. Schorsende kracht van het verzet Hoger beroep Definitie Toelaatbaarheidsvereisten A. Voor beroep vatbaar vonnis Appellabiliteit van het vonnis Beginsel Uitzonderingen B. Begunstigde van het recht op hoger beroep C. Tegen wie kan hoger beroep worden ingesteld? xxvii

20 3. Hoofdberoep en incidenteel beroep Termijnen van hoger beroep Akte van hoger beroep (art Ger.W.) Inhoud van de akte van hoger beroep (art Ger.W.) Rechtspleging in hoger beroep Gevolgen van het hoger beroep A. Schorsende werking B. Devolutieve werking Hoofdstuk 3. Buitengewone rechts middelen Voorziening in cassatie Taak van het Hof van Cassatie Tegen welke beslissingen? Wie kan in cassatie gaan? A. Procespartijen B. Openbaar ministerie Termijnen Rechtspleging Gevolgen A. Geen schorsende werking B. Beperkte devolutieve werking C. Verwijzingsplicht in geval van cassatie Derdenverzet Definitie Wie is een derde, die derdenverzet kan instellen? Tegen welke vonnissen kan derdenverzet worden ingesteld? Termijn Modaliteiten Gevolgen Herroeping van het gewijsde Definitie Gronden Termijn Modaliteiten Gevolgen Verhaal op de rechter Definitie Gronden Termijn Modaliteiten Gevolgen xxviii

21 5. Eis tot intrekking in burgerlijke zaken (art. 16 Bijzondere Wet Arbitragehof 6 januari 1989) Definitie Rechtspleging in burgerlijke zaken TITEL V. BESLAG EN EXECUTIE Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. Bewarende maatregelen Doelstelling Soorten Zegellegging Inventaris (artt Ger.W.) Bewarend beslag (artt Ger.W.) Bewarend beslag Begrip Gevolgen Procedure Voorwaarden voor het bewarend beslag A. Urgentie (art Ger.W.) B. Zekere, vaststaande en opeisbare schuldvordering C. Goederen die vatbaar zijn voor beslag (artt bis Ger.W.) Goederen eigendom van de debiteur Vatbaar voor beslag Toekomstige goederen Keuzerecht van de schuldeiser Beslagbare goederen A. Algemeen B. Niet-beslagbare goederen Onbeslagbaar uit hun aard Artikel 1408 Ger.W Loon en andere beschermde vorderingsrechten Inkomsten uit andere activiteiten Overige inkomsten Vervangingsinkomsten Draagwijdte van de bescherming en berekening van de bedragen Niet-beslagbare uitkeringen xxix

Nog meer weergeven