INHOUD. Hoofdstuk 1 Toepassingsgebied van het Gerechtelijk Wetboek 3

Transcriptie

1 INHOUD BOEKDEEL 1: Algemene beginselen 1 Hoofdstuk 1 Toepassingsgebied van het Gerechtelijk Wetboek 3 Afdeling 1: Algemeen 3 Afdeling 2: artikel 2 Ger.Wb. en straf-, tuchtprocedures en het administratief contentieux 4 A. Artikel 2 Ger.Wb. en de strafprocedure 4 B. Artikel 2 Ger.Wb. en tuchtprocedures 7 C. Artikel 2 Ger.Wb. en het administratief contentieux 8 Hoofdstuk 2 Temporele werking 11 Afdeling 1: Algemeen Principe van de onmiddellijke toepassing Notie hangende gedingen 12 Afdeling 2: Temporele werking van de wetten van de rechterlijke organisatie 13 Afdeling 3: Temporele werking van de wetten inzake bevoegdheid 14 Afdeling 4: Temporele werking van de wetten op de rechtspleging 18 Hoofdstuk 3 Het verbod van rechtsweigering 21 Hoofdstuk 4 Het verbod om uitspraak te doen bij wege van algemene en als regel geldende beschikking 25 Hoofdstuk 5 Het verbod van overdracht van rechtsmacht 27 Hoofdstuk 6 De rechtsvordering 29 Afdeling 1: Algemeen 29 Afdeling 2: Ontvankelijkheid van de rechtsvordering Het belang 31 A. Begripsomschrijving 31 B. Invulling van de vereiste van belang Hoedanigheid Bekwaamheid 42

2 Afdeling 3: Andere gronden van niet-ontvankelijkheid 45 Afdeling 4: De vorderingen in rechte Het voorwerp en de oorzaak van de vordering Soorten vorderingen 52 A. Algemeen 52 B. De tegenvordering 53 C. De tussenkomst 55 Hoofdstuk 7 Vonnissen en arresten 61 Afdeling 1: Algemeen 61 Afdeling 2: Eindbeslissingen 61 Afdeling 3: Beslissingen alvorens recht te doen 63 Afdeling 4: Gemengde beslissingen 64 Afdeling 5: Beslissingen of maatregelen van inwendige aard 64 Hoofdstuk 8 Het rechterlijk gewijsde 65 Afdeling 1: Begripsomschrijving 65 Afdeling 2: Welke beslissingen kunnen bekleed zijn met het gezag van gewijsde? 67 Afdeling 3: Welke delen van de beslissing zijn bekleed met het gezag van gewijsde? 68 Afdeling 4: Relatief karakter van het gezag van gewijsde en de werking van de rechterlijke beslissingen naar derden toe 69 Afdeling 5: Het gezag van gewijsde en de kracht van gewijsde 71 Hoofdstuk 9 Aanhangigheid, samenhang en onsplitsbaarheid 73 Afdeling 1: Aanhangigheid 73 Afdeling 2: Samenhang 74 Afdeling 3: Onsplitsbaarheid 75 Hoofdstuk 10 De termijnregeling 79 Afdeling 1: Toepassingsgebied 79 Afdeling 2: Verval- en wachttermijnen 79 Afdeling 3: Bepaling van de termijn 80 Afdeling 4: Verlenging of verkorting van termijnen 81 Afdeling 5: Berekening van de termijnen 84 Afdeling 6: Sanctieregeling 91

3 Hoofdstuk 11 Plicht tot loyale procesvoering en verbod van procesrechtmisbruik 93 Afdeling 1: Loyale procesvoering 93 Afdeling 2: Verbod van procesrechtmisbruik 94 BOEKDEEL 2 Bevoegdheid 97 Algemene beginselen 99 Hoofdstuk 1 Onderscheid tussen bevoegdheid en rechtsmacht 101 Hoofdstuk 2 De materiële bevoegdheid 105 Afdeling 1: Algemene beginselen 105 Afdeling 2: De componenten van de materiële bevoegdheid Voorwerp van de eis De waarde van de vordering 108 A. Vorderingen in geld uitgedrukt 108 B. Vorderingen niet uitgedrukt in geld doch in geld waardeerbaar 110 C. Vorderingen niet uitgedrukt in geld en evenmin waardeerbaar in geld Urgentie De hoedanigheid van partijen 112 Hoofdstuk 3 Territoriale bevoegdheid 113 Afdeling 1: Algemeen 113 Afdeling 2: Het verstek van de verweerder 115 Hoofstuk 4 Tegenvordering, vordering in tussenkomst, samenhang en aanhangigheid 117 Afdeling 1: Tegenvorderingen 117 Afdeling 2: Vorderingen in tussenkomst 120 Afdeling 3: Aanhangigheid 121 Afdeling 4: Samenhang 122 De bevoegdheidsregeling 125

4 Hoofdstuk 1 De materiele bevoegdheid 127 Afdeling 1: De rechtbank van eerste aanleg Volheid van bevoegdheid De uitsluitende bevoegdheden 130 A. De jeugdrechtbank 130 B. De beslagrechter 130 C. De gewone burgerlijke kamers van de rechtbank van eerste aanleg 135 D. De rechtbank van eerste aanleg als appelrechter 138 E. Disciplinaire bevoegdheden en gerechtelijk bestuur 139 Afdeling 2: De rechtbank van koophandel De algemene bevoegdheid De bijzondere bevoegdheden De uitsluitende bevoegdheden Bevoegdheid als appelrechter 147 Afdeling 3: De arbeidsrechtbank Arbeidsgeschillen Collectieve schuldenregeling Arbeidsongevallen Sociale Zekerheidsgeschillen Administratieve sancties 162 Afdeling 4: De Vrederechter Algemene bevoegdheid Bijzondere bevoegdheden Uitsluitende bevoegdheden Niet-contentieuze bevoegdheden 174 Afdeling 5: De politierechtbank 174 Afdeling 6: De voorzitter van de rechtbanken Het kort geding 178 A. Voorwaarden voor het kort geding De urgentievereiste Uitspraak bij voorraad die geen nadeel toebrengt aan de zaak zelf De zaak mag niet onttrokken zijn aan de rechterlijke macht 184 B. Voorlopige maatregelen 187 C. De respectieve bevoegdheden 189

5 2. Procedures zoals in kort geding 191 A. De voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, zetelend zoals in kort geding 191 B. De voorzitter van de rechtbank van koophandel, zetelend zoals in kort geding 193 C. De voorzitter van de arbeidsrechtbank, zetelend zoals in kort geding Overige bevoegdheden van de voorzitters 195 A. De voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg 195 B. De voorzitter van de rechtbank van koophandel 196 Afdeling 7: Hof van beroep en het arbeidshof 196 Afdeling 8: Het Hof van Cassatie Algemene bevoegdheid Bijzondere bevoegdheden 199 Hoofdstuk 2 De territoriale bevoegdheid 201 Afdeling 1: De regels van aanvullend recht 201 Afdeling 2: De regels van dwingend recht Artikel 627 Ger.Wb Artikel 628 Ger.Wb Artikel 629 Ger.Wb. 208 Afdeling 3: De regels van openbare orde 209 Hoofdstuk 3 Regeling van geschillen van bevoegdheid 213 Afdeling 1: Algemene bepalingen In graad van eerste aanleg 213 A. Exceptie van onbevoegdheid 213 B. Middel van onbevoegdheid 215 C. Procedure voor de arrondissementsrechtbank en rechtsmiddelen tegen vonnissen van de arrondissementsrechtbank In graad van hoger beroep 218 Afdeling 2: Verdelingsincidenten 219 Afdeling 3: Regeling van rechtsgebied 220 Afdeling 4: Onttrekking van de zaak aan de rechter 221 Afdeling 5: Beslissingen inzake bevoegdheid 227

6 BOEKDEEL 3 De burgerlijke rechtspleging 233 Rechtsbijstand 235 Hoofdstuk 1 Begripsomschrijving en kenmerken 237 Hoofdstuk 2 Toekenningsvoorwaarden 243 Afdeling 1: Ontoereikende inkomsten 243 Afdeling 2: Een aanspraak moet rechtmatig lijken 246 Hoofdstuk 3 Personen aan wie het voordeel van de kosteloze rechtspleging kan worden toegekend 249 Hoofdstuk 4 Het voorwerp van de kosteloze rechtspleging 251 Hoofdstuk 5 Procedure 255 Afdeling 1: Bevoegdheid 255 Afdeling 2: Procedure 256 Afdeling 3: De beslissing 258 Afdeling 4: De rechtsmiddelen 259 Hoofdstuk 6 Vordering tot intrekking 263 Hoofstuk 7 De terugvordering 265 Hoofdstuk 8 Strafsancties 267 Het geding 269 Hoofdstuk 1 Het instellen van de vordering 271 Afdeling 1: Wijze van instellen van de hoofdvordering Algemeen De dagvaarding 277 A. Vermeldingen 277 B. De wijze van betekening Betekening aan de persoon Betekening aan de woon- of verblijfplaats Betekening door achterlating van een afschrift van de akte 287

7 4. Betekening aan de gekozen woonplaats Betekening in het buitenland Betekening aan de procureur 289 C. Termijn van dagvaarding Het tegensprekelijk verzoekschrift Vrijwillige verschijning 297 Afdeling 2: De rol en inschrijving op de rol De rol De inschrijving op de rol 300 Afdeling 3: Het dossier van de rechtspleging 302 Afdeling 4: De verschijning van partijen 303 Hoofdstuk 2 Minnelijke schikking en bemiddeling 309 Afdeling 1: Minnelijke schikking Facultatieve poging tot minnelijke schikking 315 A. Voorwaarden 315 B. Procedure De verplichte poging tot minnelijke schikking 317 A. Verplichte poging tot minnelijke schikking in arbeidszaken 318 B. De verplichte poging tot verzoening in pachtgeschillen 318 C. Verplichte poging tot verzoening in huurgeschillen 320 Hoofdstuk 3 Behandeling en berechting op tegenspraak 323 Afdeling 1: Korte debatten procedure (korte procesgang) Korte debatten op de inleidende zitting Korte debatten terloops de procedure 328 Afdeling 2: De behandeling via de lange procesgang Mededeling van stukken 331 A. Beginsel 331 B. Begrip stukken 331 C. Termijn voor en wijze van overlegging 332 D. Inventarisatie der stukken Conclusies 335 A. Algemeen 335 B. Inhoudelijk vereisten 336

8 C. Vormelijke vereiste 338 D. Neerlegging en mededeling van de conclusie De instaatstelling van de zaak 343 A. Instaatstelling bij overeenkomst Algemeen Overeenstemming tussen partijen: tijdstip en wijze van tot standkoming Informatieverstrekking door de rechter De beschikking Mogelijke wijziging na bekrachtiging De sanctie De pleitzitting 349 B. De rechterlijke instaatstelling Algemeen Opmerkingen van partijen De beschikking Wijzigingen De rechterlijke instaatstelling van zaken in kort geding, zoals in kortgeding en voor de beslagrechter Sanctie ingeval van miskenning van de beschikking Sanctie van de ambtshalve wering De gevolgen van het niet benutten van een conclusietermijn Uitzonderingen De rechtsdag 362 C. De vrije instaatstelling De verzending naar de bijzondere rol en de verdere instaatstelling Verdaging tot een bepaalde datum en de verdere instaatstelling 367 D. Heropening van conclusietermijnen Voorwaarden Procedure 370 E. Schriftelijke procedure 372 F. Voorafgaande neerlegging der stukken 375 G. De terechtzitting 376

9 1. Openbaarheid van de terechtzitting Het pleidooi Het recht om te pleiten Het interactief debat Ordehandhaving ter zitting 382 H. De sluiting der debatten 383 I. Mededeling aan het openbaar ministerie Soorten mededeling Wettelijke mededeling De facultatieve mededeling De rechterlijke mededeling Het advies en de mogelijkheid van repliek 388 J. Het beraad De termijn van beraad Registratieprocedure opmaak van lijsten Verwittigingsprocedure Sancties 394 K. Heropening der debatten Heropening der debatten op verzoek van een partij Ambtshalve heropening der debatten Verdere procedure na heropening der debatten 405 L. Het vonnis Soorten vonnissen Formele aspecten van een vonnis Openbaarheid Motivering Op straffe van nietigheid voorgeschreven vermeldingen Ondertekening en uitspraak De ondertekening De uitspraak Minuut, uitgifte en afschrift De gevolgen van de vonnissen Uitlegging en verbetering van vonnissen 419

10 Hoofdstuk 4 Behandeling en berechting bij verstek 425 Afdeling 1: Gevallen van verstek 425 Afdeling 2: De taak van de rechter bij verstek 428 Afdeling 3: Het verstekvonnis 429 Hoofdstuk 5 Doorhaling en weglating 433 Afdeling 1: Doorhaling 433 Afdeling 2: Weglating 434 Hoofdstuk 6 Tussengeschillen en bewijs 437 Afdeling 1: Tussenvorderingen en tussenkomst Wijziging of uitbreiding van de vorderingen 437 A. Algemeen 437 B. Voorwaarden Aanvullende vorderingen Tegenvorderingen Tussenkomst 444 Afdeling 2: Hervatting van het geding Gevallen van wettelijke onderbreking van de procedure Voorwaarden voor de hervatting van het geding De gedingshervatting 449 Afdeling 3: Afstand van geding Soorten en wijze van afstand Afstand van geding Afstand van rechtsvordering Afstand van proceshandeling 455 Afdeling 4: Wraking en verschoning Begripsomschrijving Gronden van wraking Welke rechters kunnen gewraakt worden Procedure 460 Afdeling 5: Ontkentenis van proceshandeling 465 Afdeling 6: Excepties Algemeen Exceptie van borgstelling van de eisende vreemdeling Opschortende exceptie van boedelbeschrijving en beraad 471

11 4. Opschortende exceptie bij oproeping tot vrijwaring Nietigheids- en vervalregeling 472 Hoofdstuk 7 Bewijs 485 Afdeling 1: Algemeen Bewijslast Rol van partijen en rechter Onderscheiden bewijsregels 489 Afdeling 2: Overlegging van stukken 489 Afdeling 3: Het schriftonderzoek 493 Afdeling 4: De valsheidsprocedure 495 Afdeling 5: Het getuigenverhoor Het vonnis waarbij het getuigenverhoor wordt bevolen Lijst van getuigen Verschijning van de getuige Sluiting van het getuigenverhoor en vonnis Proces-verbaal van getuigenverhoor Tegenverhoor Woordelijke opname van het getuigenverhoor Kosten van het getuigenverhoor De geldigheid van het verhoor en de bewijskracht van de getuigenis 510 Afdeling 6: Het deskundigenonderzoek Basisbeginselen m.b.t. het deskundigenonderzoek 515 A. Het subsidiariteitsbeginsel 515 B. Medewerkingsplicht van partijen 518 C. Actieve rol van de rechter Aanstelling van de deskundige 521 A. Bijzondere motivering omtrent de noodzaak van het deskundigenonderzoek 521 B. Bijzondere motivering ingeval van aanstelling van een college van deskundigen 522 C. Aanduiding van de deskundige 522 D. Nauwkeurige omschrijving van de opdracht 522 E. De datum van de installatievergadering Het in werking stellen van de deskundige De installatievergadering 526

12 5. De verdere werkzaamheden 530 A. Oproeping van partijen 530 B. Uitstel van expertisevergaderingen 531 C. Poging tot verzoening 531 D. Verslaggeving van de expertisevergadering en het tussentijdse verslag 533 E. Het voorverslag en opmerkingen van partijen 534 F. Het eindverslag Beoordeling van het verslag De geschillenregeling Wraking en vervanging van de deskundige Verstek en het deskundigenonderzoek Tussenkomst terloops de expertise Beperkte tussenkomst van de deskundige 548 A. Een aanvullend onderzoek (art. 984 Ger.Wb.) 548 B. Het horen van de deskundige (art. 985 Ger.Wb.) 549 C. Het verstrekken van technische toelichting (art. 986 Ger.Wb.) Kosten en ereloon 551 A. Het voorschot 551 B. De kosten en het ereloon Staat van kosten en ereloon De taxatieprocedure De verdere vrijgave en rechtstreekse betaling 559 Afdeling 7: Het verhoor van partijen 559 Afdeling 8: Eedaflegging 561 Afdeling 9: Plaatsopneming 562 Afdeling 10: Vaststelling door de gerechtsdeurwaarder 564 Hoofdstuk 8 Uitgaven en kosten 567 Afdeling 1: Beginsel 567 Afdeling 2: Uitzonderingen 569 Afdeling 3: Soorten gerechtskosten 572 Afdeling 4: De rechtsplegingsvergoeding (art Ger.Wb.) Begripsomschrijving Toepassingsgebied De bedragen 580

13 A. Algemeen 580 B. In geld waarbeerbare vorderingen 582 C. Niet in geld waardeerbare vorderingen 585 D. Gemengde vorderingen 585 E. Mogelijkheid tot afwijken van het basisbedrag Pluraliteit van partijen 589 A. Gevolgen van tussenvorderingen 589 B. Plafonering van het bedrag van de rechtsplegingsvergoeding 590 C. Verschillende partijen bijgestaan door één raadsman 591 Afdeling 5: Verwijzing in de kosten en de vereffening van de kosten 592 Afdeling 6: Beding tot verhoging van de schuldvordering 593 Afdeling 7: Kosten van tenuitvoerlegging 593 Hoofdstuk 9 Inleiding en behandeling van de vordering op eenzijdig verzoekschrift 595 Afdeling 1: Begripsomschrijving en toepassingsgebied 595 Afdeling 2: Procedureverloop 596 Hoofdstuk 10 Inleiding en behandeling van de vordering in kort geding 601 BOEKDEEL 4 De rechtsmiddelen 607 Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen 609 Afdeling 1: Onderscheid tussen gewone en buitengewone rechtsmiddelen 609 Afdeling 2: Gevallen waarin geen rechtsmiddel kan worden aangewend 609 Afdeling 3: Toepassing van de regels van het geding 614 Hoofdstuk 2 Het verzet 615 Afdeling 1: Begripsomschrijving 615 Afdeling 2: Beslissingen vatbaar voor verzet 615 Afdeling 3: Wie kan verzet aantekenen? 616 Afdeling 4: Wijze waarop het verzet wordt ingesteld 617

14 Afdeling 5: Motiveringsplicht 618 Afdeling 6: Termijn voor verzet 620 Afdeling 7: Bevoegde rechter 620 Afdeling 8: Het register van verzetsakten 621 Afdeling 9: De gevolgen van het verzet 621 Hoofdstuk 3 Het hoger beroep 623 Afdeling 1: Begripsomschrijving 623 Afdeling 2: Vonnissen vatbaar voor hoger beroep Beginsel Uitzonderingen 623 Afdeling 3: Principaal hoger beroep Belang en hoedanigheid Partijen tegen wie hoger beroep kan worden ingesteld Termijn voor het instellen van hoger beroep 633 A. Beginsel 633 B. Uitzondering 634 C. Aanvang van de vervaltermijn 637 D. Berekening van de termijn 641 E. Sanctie ingeval van niet-naleving van de termijn Akte van hoger beroep 643 A. Wijze waarop het principaal hoger beroep wordt ingesteld 643 B. De vermeldingen van de akte van hoger beroep 646 Afdeling 4: Het incidenteel hoger beroep Begripsomschrijving Het voorwerp van het incidenteel hoger beroep Wie kan incidenteel hoger beroep instellen? Tegen wie kan incidenteel hoger beroep ingesteld worden? Vorm en termijn voor het instellen van incidenteel hoger beroep 654 A. Vorm 654 B. Termijn Verhouding principaal hoger beroep en incidenteel hoger beroep 656 Afdeling 5: De gevolgen van het hoger beroep Schorsende werking 657

15 2. Relatieve werking van het hoger beroep Devolutieve werking van het hoger beroep 659 A. De gewone devolutieve werking 659 B. De verruimde devolutieve werking 660 C. Toepassing van de devolutieve werking op de onderscheiden soorten vonnissen Eindvonnis Vonnissen alvorens recht te doen Een gemengd vonnis Vonnissen inzake bevoegdheid 665 Afdeling 6: De procedure in hoger beroep Inschrijving op de algemene rol en het dossier van de rechtspleging Verschijning van partijen Termijn van verschijning Korte debatten 668 A. Zaken waarvoor slechts korte debatten vereist zijn 669 B. Zaken opgenomen in art. 1066, tweede lid Ger.Wb Het in staat stellen van de zaak en verdere behandeling Verstekvonnis en verzet Bijzondere procedureregels ingevolge de devolutieve werking 671 A. Verdaging van de zaak om partijen toe te laten over de zaak te concluderen 671 B. Uitstel van de eindbeslissing totdat voorlopige maatregelen zijn uitgevoerd 672 Afdeling 8: De evolutie van het geschil in graad van hoger beroep Wijziging van de vorderingen Aanvullende vorderingen Tegenvorderingen en tussenkomst voor het eerst in graad van hoger beroep 674 A. Tegenvorderingen ingesteld voor het eerst in graad van hoger beroep 674 B. De vordering tot tussenkomst 675 Hoofdstuk 4 De voorziening in cassatie 679 Afdeling 1: Begripsomschrijving 679 Afdeling 2: Beslissingen vatbaar voor een voorziening in cassatie 679

16 Afdeling 3: Wie kan een voorziening in cassatie instellen? 682 Afdeling 4: Tegen wie kan een voorziening in cassatie ingesteld worden? 684 Afdeling 5: Termijn voor het instellen van een voorziening in cassatie Duur van de termijn Vertrekpunt van de termijn Verlenging en schorsing van de termijn 688 Afdeling 6: De gevolgen van de voorziening in cassatie 690 Afdeling 7: Afstand 690 Afdeling 8: Procedure Wijze waarop de voorziening ingesteld wordt Rolstelling en het dossier van de rechtspleging Memorie van toelichting Memorie van antwoord Memorie van wederantwoord Stukken Verdere procedureverloop Het arrest van het Hof van Cassatie 702 A. Arrest van verwerping 702 B. Arrest van vernietiging of cassatie Rechtsmiddelen tegen de arresten van het Hof van Cassatie 708 Afdeling 9: Voorzieningen ingesteld door het openbaar ministerie Voorzieningen door de procureur-generaal bij het hof van beroep Voorzieningen ingesteld door de procureur-generaal bij het Hof van Cassatie 710 Hoofdstuk 5 Het derdenverzet 711 Afdeling 1: Begripsomschrijving 711 Afdeling 2: Wie kan derdenverzet aantekenen? 712 Afdeling 3: Beslissingen vatbaar voor derdenverzet 714 Afdeling 4: Termijn waarbinnen derdenverzet moet worden aangetekend 716 Afdeling 5: Wijze waarop het derdenverzet wordt aangetekend en de bevoegde rechter Principaal derdenverzet en de bevoegde rechter Incidenteel derdenverzet 718 Afdeling 6: De gevolgen van het derdenverzet 719

17 1. Facultatieve schorsende kracht De rechtsmacht van de rechter op derdenverzet Relatieve werking van het derdenverzet 720 Afdeling 7: Rechtsmiddelen tegen de beslissing op derdenverzet 721 Hoofdstuk 6 Herroeping van gewijsde 723 Afdeling 1: Begripsomschrijving 723 Afdeling 2: Beslissingen vatbaar voor een verzoek tot herroeping 723 Afdeling 3: Wie kan het verzoek tot herroeping formuleren? 724 Afdeling 4: Gronden voor de herroeping van gewijsde 724 Afdeling 5: De wijze en termijn voor het instellen van het verzoek tot herroeping van gewijsde 728 Afdeling 6: De gevolgen van de herroeping van gewijsde 729 Afdeling 7: Rechtsmiddelen tegen de beslissing over de herroeping van gewijsde 730 Hoofdstuk 7 Verhaal op de rechter 731 Afdeling 1: Begripsomschrijving 731 Afdeling 2: Wie kan verhaal nemen? 731 Afdeling 3: Op wie kan verhaal genomen worden? 731 Afdeling 4: Gronden voor verhaal op de rechter 732 Afdeling 5: Procedure Bevoegde rechter Wijze en termijn van rechtsingang Verder verloop van de procedure 734 Afdeling 6: Gevolgen Gevolgen op de rechtspleging Gevolgen van de beslissing gewezen op het verhaal 735 Bibliografie 737 Trefwoordenregister 745

18