De Watersector Exportindex (WEX)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De Watersector Exportindex (WEX)"

Transcriptie

1 De Watersector Exportindex (WEX) P rogno se 2013 drs. P. Gibcus drs. D. Snel Zoetermeer, december 2013

2 Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Netherlands Water Partnership en wordt gefinancierd door het programmabureau Partners voor Water. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia/EIM. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van Panteia/EIM. Panteia/EIM aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden. The responsibility for the contents of this report lies with Panteia/EIM. Quoting numbers or text in papers, essays and books is permitted only when the source is clearly mentioned. No part of this publication may be copied and/or published in any form or by any means, or stored in a retrieval system, without the prior written permission of Panteia/EIM. Panteia/EIM does not accept responsibility for printing errors and/or other imperfections.

3 De Watersector Exportindex (WEX) WEX: index om de ontwikkeling van de export van de watersector te volgen Om de ontwikkeling van de export van de watersector in kaart te brengen, is door Panteia/EIM een indexcijfer voor de export van wateractiviteiten ontwikkeld: de Watersector Export Index (WEX). De WEX is opgebouwd vanuit de volgende deelsectoren (zie ook bijlage II): Watertechnologie: watervoorziening (drinkwatervoorziening en -behandeling, drinkwatertransport en -distributie, industriële watervoorziening en -behandeling, industrieel watertransport en -distributie); afvalwater (collectie en/of sanitatie, industrieel afvalwater, huishoudelijk afvalwater en hergebruik van afvalwater). Deltatechnologie: waterbeheer (integraal waterbeheer, grondwater, oppervlaktewater, waterkwantiteit, waterkwaliteit); water en groen; waterbouw (kustontwikkeling, havenconstructie en baggeren). Het basisjaar voor de WEX is De WEX is voor dat jaar gelijkgesteld aan 100. Tot en met 2011 is de WEX gebaseerd op statistische bronnen. De statistieken hebben echter als nadeel dat ze sterk achterlopen. Een actuele WEX, ofwel een goed beeld van de huidige totale export van de Nederlandse watersector, kan worden verkregen door de gegevens van een aantal verschillende spelers uit de markt te combineren. Hierbij biedt een enquête uitkomst (zie bijlage II). Door de medewerking van een groot aantal bedrijven, is het mogelijk gebleken om een voorlopige vaststelling voor de WEX 2012 en een eerste vooruitzicht voor 2013 te presenteren. Ontwikkeling van de WEX De ontwikkeling van de WEX is gepresenteerd in figuur 1. Tot 2001 nam de export van wateractiviteiten flink toe. De index voor de export van wateractiviteiten stond in 2001 op 109,9. Dit komt neer op een export van 4,5 miljard euro. Daarna is een periode van laagconjunctuur ingetreden. Niet alleen de groei van de Nederlandse economie liep terug, maar ook de mondiale economie kreeg het zwaar te verduren. Dit vertaalde zich in een lichte daling van de WEX in Na een kleine dip herstelde de WEX zich al snel. De watersector kon profiteren van de toegenomen vraag uit het buitenland. Sindsdien heeft de watersector kunnen profiteren van de mondiale groei van de wereldeconomie. De export van wateractiviteiten nam ieder jaar sterker toe. Met een toename van de export van wateractiviteiten met respectievelijk 14 en 15%, namen 2006 en 2007 een van de sterkste toenames voor hun rekening. De WEX piekte in 2008 en kwam uit op 161,5. Dit komt neer op een exportomvang van wateractiviteiten van circa 6,7 miljard euro. Forse daling WEX in 2009 als gevolg van kredietcrisis In de tweede helft van 2008 zette de kredietcrisis in. De crisis zorgde niet alleen voor malaise op de financiële markten, maar had ook een drukkend effect op de economische groei. In de tweede helft van 2008 zakte de exportmarkt als gevolg van de wereldwijde kredietcrisis volledig in elkaar. De 3

4 WEX groei van de wereldhandel daalde van 7,4% in 2007 naar 0,3% in De groei van de WEX zwakte af. In 2009 waren de gevolgen van de kredietcrisis op alle fronten goed zichtbaar. De wereldeconomie daalde met 0,7%. Ook de Nederlandse economie werd geconfronteerd met een krimp met 3,7%. De Nederlandse export nam maar liefst af met 9,7%. De scherpe economische terugval heeft ook geleid tot een forse daling van de export van wateractiviteiten, met 10%. De WEX daalde in 2009 tot 145,4, ofwel een exportomvang van wateractiviteiten van 6 miljard euro. figuur 1 De Watersector Exportindex (WEX) voor de periode (2000=100) totaal watertechnologie deltatechnologie Jaar * De WEX 2012 betreft een voorlopige realisatie. ** De WEX 2013 betreft een prognose. Bron: Panteia/EIM, Export watersector ondanks eurocrisis stijgende in De wereldeconomie toonde in 2010 weer een licht economisch herstel met een groei van 5,1% 2. De wereldhandel steeg met 11,3% 3. De Nederlandse economie steeg met 1,6%. Het economisch herstel komt ook duidelijk tot uiting in een groei van de WEX. In 2010 kwam de WEX uit op 154,4. Dit komt neer op een exportomvang van wateractiviteiten van 6,4 miljard euro, een groei met 6,2% kende twee gezichten. In de eerste helft van het jaar trok de economie nog verder fors aan, terwijl in de tweede helft van het jaar de eurocrisis uitbrak. De groei van de wereldeconomie werd daardoor getemperd tot 2,9%. De wereldhandelsgroei bleef uiteindelijk beperkt tot 3,75%. De groei van de Nederlandse economie kwam uit op 0,9%. In 2011 kwam de WEX uit op 161,5. 1 CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag. 2 CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag. 3 CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag. 4

5 Ondanks de crisis betekende dit een stijging van de export van wateractiviteiten met 4,6% ten opzichte van De Europese schuldencrisis bepaalde ook in 2012 het economisch beeld. Het verwachte economisch herstel in de tweede helft van het jaar bleef uit, en de Nederlandse economie kromp wederom, met een daling van 1,2% 1. De wereldhandel groeide uiteindelijk slechts met 0,7%. De groei van de wereldeconomie viel terug naar 3%. De watersector heeft zich echter gunstig ontwikkeld. Dit komt doordat de bedrijven veelal actief zijn in de mondiale groeiregio s. De groei van de export van wateractiviteiten is naar schatting gegroeid met zo n 6,5%. De WEX is daarmee uitgekomen op 172,2 (een voorlopige realisatie), ofwel 7,1 miljard euro. Vooruitzichten 2013 Eerste tekenen herstel Nederlandse economie en trage groei wereldhandel in 2013 De Nederlandse en internationale economie staan er nog steeds matig voor. De wereldhandel groeit slechts traag. Voor 2013 wordt uitgegaan van een groei met 1,5% 2. De groei van de wereldeconomie zal in 2013, met 2,75% 3, iets lager liggen dan in Voor 2013 wordt uitgegaan van een krimp van de Nederlandse economie met 1% 4. Het beeld voor 2013 is wisselend. In het eerste kwartaal bevond de Nederlandse economie zich nog in een recessie. Het tweede kwartaal lijkt een omslagpunt. De economische krimp stopte en het derde kwartaal toonde een groei, met 0,1% 5. De Nederlandse economie zal volgend jaar voorzichtig groeien met 0,5% 6. De eerste tekenen dat de Nederlandse economie weer iets van optimisme toont, blijkt ook uit het groeiende consumenten- en producentenvertrouwen. De binnenlandse bestedingen staan nog altijd onder druk als gevolg van allerlei bezuinigingsmaatregelen. Daarentegen lijkt de werkloosheid haar dieptepunt bereikt te hebben, de groei van de werkloosheid begint af te vlakken, en begint de woningmarkt voorzichtig in beweging te komen. De economische groei moet vooral vanuit de export komen. Verwachting: optimisme over export van wateractiviteiten in 2013 De stemming onder de ondervraagde bedrijven binnen de watersector is ten opzichte van de zomer 2013 optimistischer geworden. De bedrijven in de watersector zijn, ondanks de ongunstige economische situatie, uitermate optimistisch over de ontwikkeling in Bijna driekwart van de ondervraagde bedrijven beoordeelt de huidige situatie op de buitenlandse markt voor wateractiviteiten als (zeer) gunstig. Een kwart van de bedrijven geeft aan dat ten opzichte van 4 maanden geleden de situatie is verbeterd, tegenover 5% dat een verslechtering ziet. Ongeveer 70% van de bedrijven voorziet dat de buitenlandse omzet van wateractiviteiten in 2013 toeneemt (vier maanden geleden 61%), tegenover nog geen 10% dat een afname verwacht. De stemming vertaalt zich in een toename van de WEX tot 179. Dit komt neer op een exportomvang van wateractiviteiten van bijna 7,4 miljard euro. 1 CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag. 2 CPB, Decemberraming 2013, Economische vooruitzichten 2014, Den Haag. 3 CPB, Macro Economische Verkenning 2014, Den Haag. 4 CPB, Decemberraming 2013, Economische vooruitzichten 2014, Den Haag. 5 CBS, Economie groeit met 0,1 procent, 46 duizend banen minder, PB13-070, Den Haag. 6 CPB, Decemberraming 2013, Economische vooruitzichten 2014, Den Haag. 5

6 Vrijwel alle bedrijven zien de toekomst op het gebied van wateractiviteiten met (veel) vertrouwen tegemoet (91%, was 87% vier maanden geleden). De meeste kansen voor de export van wateractiviteiten zien de bedrijven in Azië, op afstand gevolgd door het Midden-Oosten, Afrika en Latijns-Amerika. De ongunstige economische situatie in Europa, met veel landen die in een recessie verkeren, heeft tot gevolg dat Europa minder vaak wordt genoemd. Voor de wateractiviteit afvalwater worden door de meeste bedrijven de beste toekomstkansen gezien, gevolgd door watervoorziening, waterbouw en waterbeheer. WEX: water- en deltatechnologie Watertechnologie ontwikkelt zich sterk in 2012 en 2013 De WEX voor de watertechnologie is al een tijd hoger dan de WEX voor de deltatechnologie (zie figuur 1). In 2012 heeft de sector watertechnologie zich uitermate gunstig ontwikkeld. De WEX voor de watertechnologie groeide met 9,6%. De WEX voor de deltatechnologie groeide eveneens, maar bleef met 4,7% hierbij achter. Op basis van de verwachtingen, zal in 2013 de watertechnologie wederom, met 7,7%, sterker groeien dan de deltatechnologie, met een groei van 1,6%. De exportquote Export weer belangrijker voor totale omzet uit wateractiviteiten Door de export van de watersector te relateren aan de totale omzet van de watersector (de exportquote) wordt de export in de context van de totale prestaties van de betreffende bedrijven geplaatst. In zekere zin wordt hierdoor gecorrigeerd voor de conjunctuur (zie figuur 2). Desalniettemin is het opvallend dat in jaren van hoogconjunctuur de exportquote procentueel toeneemt en bij laagconjunctuur weer afneemt. Ook ten tijde van de valutacrisis in 1999 is het aandeel gezakt. Verder blijkt uit figuur 2 dat in de periode ongeveer een derde van de omzet in de watersector werd behaald door de export. In de periode was sprake van een opgaande conjunctuur en nam de exportquote ieder jaar toe. Dit houdt in dat de export van wateractiviteiten sneller toenam dan de totale omzet uit wateractiviteiten. De export is een steeds belangrijkere positie gaan innemen in de totale omzet uit wateractiviteiten. In 2009 kreeg de export met een flinke dip te maken door de economische crisis en viel de exportquote terug tot 39,4%. Met een (licht) groeiende wereldeconomie in 2010 en 2011, is zoals in vorige vergelijkbare situaties de exportquote weer toegenomen, en weer ruim boven de 40% gekomen. Met de economische crisis in 2011, is in 2012 met de eurocrisis boven de markt, in afwijking van voorgaande perioden, de exportquote toch toegenomen. De exportquote komt in 2012 uit op 43,7%. Dit heeft te maken met de binnenlandse omzet die onder druk staat, en de toenemende buitenlandse omzet die in groeiregio s wordt gerealiseerd. Deze ontwikkeling zal zich ook in 2013 voortzetten. Op grond van de verwachte omzetontwikkelingen, komt de exportquote in 2013 uit op 44,9%. 6

7 Exportquote van de watersector figuur 2 Exportquote (de export ten opzichte van de omzet) van de watersector, % 40% 30% 20% 10% 0% Jaar * De exportquote voor 2012 betreft een voorlopige realisatie. ** De exportquote voor 2013 betreft een prognose. Bron: Panteia/EIM, De exportquote in de deelsector deltatechnologie ligt met ruim 50% aanzienlijk hoger dan in de deelsector watertechnologie (rond 30%)(zie figuur3). In de periode is de exportquote in de deltatechnologie zeer sterk toegenomen van 35 tot boven de 50%. In 2013 zal de minder sterke exportgroei gelijke tred houden met de omzetontwikkeling. Ten opzichte van 2012 zal de exportquote van de deltatechnologie in 2013 nagenoeg gelijk blijven. De exportquote in de deelsector watertechnologie is vrij stabiel, en schommelt de laatste jaren rond 30%. In deze deelsector bleef in 2012 het aandeel van de exportomzet nog gelijk ondanks een sterke stijging van de exportomzet, omdat ook de binnenlandse omzet in deze sector een flinke groei liet zien. In 2013 zal met een groeiende export en gelijkblijvende omzet, het exportaandeel weer toenemen. 7

8 Exportquote van de deelsectoren figuur 3 Exportquote (de export ten opzichte van de omzet) van de deelsectoren water- en deltatechnologie, % 50% 40% 30% 20% 10% 0% Jaar watertechnologie deltatechnologie * De exportquote voor 2012 betreft een voorlopige realisatie. ** De exportquote voor 2013 betreft een prognose. Bron: Panteia/EIM, Het exportaandeel Exportaandeel van de watersector neemt in 2012 en 2013 weer iets toe, na dieptepunt in 2011 Voor een beter inzicht in de exportpositie van de watersector is in figuur 4 de export van wateractiviteiten uitgedrukt als percentage van de totale export in Nederland: het exportaandeel. Het exportaandeel van de watersector in de totale export fluctueert binnen de marges van 1,6% en 2,0%. Tot en met 2003 schommelde het exportaandeel rond 1,8% (zie figuur 3). De jaren daarna lag het exportaandeel van de watersector lager: rond 1,7%. In 2007 steeg het exportaandeel weer. In het crisisjaar 2009 sprong het exportaandeel boven de 1,9%. De export van de watersector was minder getroffen door de economische malaise dan de totale export. Bij het inzetten van het economische herstel in 2010 bleef de export van de watersector toch weer achter bij de totale export. In 2011 is het aandeel verder teruggelopen. In de gereflecteerde periode is dit aandeel niet zo laag geweest. Met een flinke exportgroei van de watersector in 2012 herstelt het aandeel weer licht. Dit komt doordat de export voor Nederland als geheel een groot deel voor rekening komt van omringende landen die eveneens in een crisis verkeren, terwijl de export van wateractiviteiten voor een belangrijk deel voor rekening komt in regio s die (flinke) groei realiseren en waar dringende behoefte is aan wateractiviteiten. In 2013 is dit beeld niet anders. Het aandeel komt daarmee uit op 1,67%. 8

9 Export watersector als % totale export Nederland figuur 4 Exportaandeel (export van de watersector gerelateerd aan de totale export in Nederland), ,0% 1,9% 1,8% 1,7% 1,6% 1,5% 1,4% Jaar * Het exportaandeel voor 2012 betreft een voorlopige realisatie. ** Het exportaandeel voor 2013 betreft een prognose. Bron: Panteia/EIM,

10 BIJLAGE I Kerngegevens watersector tabel 1 Kerngegevens watersector bruto toege- index bruto export omzet export- export NL export- voegde waarde toegevoegde Jaar (x 1 mln.) WEX (x 1 mln.) quote (x 1 mln.) aandeel (x 1 mln.) waarde , ,5% ,84% , , ,9% ,69% , , ,8% ,91% , , ,6% ,96% , , ,2% ,89% , , ,8% ,78% , , ,0% ,88% , , ,5% ,87% , , ,4% ,88% , , ,4% ,72% , , ,7% ,71% , , ,2% ,72% , , ,2% ,82% , , ,8% ,80% , , ,4% ,94% , , ,5% ,72% , , ,2% ,63% ,8 2012* , ,7% ,65% n.b. n.b. 2013** , ,9% ,67 n.b. n.b. * Voor 2012 betreft het voorlopige realisaties. ** Voor 2013 betreft het prognoses. Bron: Panteia/EIM,

11 tabel 2 Kerngegevens watertechnologie Jaar export (x 1 mln.) WEX omzet (x 1 mln.) exportquote , ,2% , ,8% , ,5% , ,4% , ,2% , ,5% , ,2% , ,9% , ,8% , ,1% , ,3% , ,9% , ,1% , ,1% , ,3% , ,0% , ,1% 2012* , ,1% 2013** , ,1% * Voor 2012 betreft het voorlopige realisaties. ** Voor 2013 betreft het prognoses. Bron: Panteia/EIM,

12 tabel 3 Kerngegevens deltatechnologie Jaar export (x 1 mln.) WEX omzet (x 1 mln.) exportquote , ,4% , ,4% , ,7% , ,7% , ,6% , ,0% , ,0% , ,2% , ,5% , ,8% , ,7% , ,0% , ,3% , ,3% , ,5% , ,3% 2011* , ,3% 2012* , ,1% 2013** , ,2% * Voor 2012 betreft het voorlopige realisaties. ** Voor 2013 betreft het prognoses. Bron: Panteia/EIM,

13 BIJLAGE II Totstandkoming WEX In deze bijlage wordt ingegaan op de totstandkoming van de WEX. Aanleiding Partners voor Water (PvW) en Netherlands Water Partnership (NWP) proberen beide de inzet van de Nederlandse watersector in het buitenland te versterken. Er is behoefte ontstaan aan een index die de ontwikkeling van prestaties van de watersector in het buitenland laat zien. Partners voor Water heeft Panteia/EIM gevraagd om een methode te ontwikkelen waarmee de exportpositie van de Nederlandse watersector in de tijd op een representatieve wijze kan worden gemonitord. De eerder gemaakte berekeningen in de Strategische Waterkaarten (2000/2001) 1 vormen het uitgangspunt voor de te ontwikkelen WEX 2. Het resultaat is de Watersector Exportindex (WEX). Afbakening watersector Voor de afbakening van de watersector is de indeling naar deelmarkten uit de rapportage 'Strategische Waterkaarten' gebruikt, namelijk: Watertechnologie: watervoorziening (drinkwatervoorziening en -behandeling, drinkwatertransport en -distributie, industriële watervoorziening en -behandeling, industrieel watertransport en -distributie); afvalwater (collectie en/of sanitatie, industrieel afvalwater, huishoudelijk afvalwater en hergebruik van afvalwater). Deltatechnologie: waterbeheer (integraal waterbeheer, grondwater, oppervlaktewater, waterkwantiteit, waterkwaliteit); water en groen; waterkracht (een segment van beperkte omvang dat niet nader wordt onderverdeeld); waterbouw (kustontwikkeling, havenconstructie en baggeren). 1 Arnoud Muizer en Marcel van den Bergh, Strategic Wards: International opportunities for the Dutch water sector, i.o.v. Netherlands Water Partnership (2002). 2 In 2007 heeft EIM de 'Sectorschets water 2007' voor de EVD uitgevoerd. In deze studie is, net als in de 'Strategische Waterkaarten', de exportpositie van de watersector in kaart gebracht en wel voor het jaar Deze studie biedt een nieuw ijkpunt voor de WEX. Omdat het programma Partners voor Water betrekking heeft op de periode , is ervoor gekozen om de WEX voor deze periode te ijken met behulp van de 'Strategische Wate r- kaarten' en niet halverwege het programma over te stappen op een nieuw ijk punt. 13

14 Definitie van export Voor de export is een ruime definitie gekozen: Omzet behaald in het buitenland. Dat kan zowel zijn via export vanuit Nederlandse vestigingen als via omzet gerealiseerd via buitenlandse vestigingen. WEX op basis van statistieken De Nederlandse statistieken hanteren bij de bedrijfsclassificatie de SBI 1 (CBS). De watersector sluit hier niet op aan. Bedrijven die tezamen de watersector vormen, zijn verspreid over diverse sectoren binnen de statistieken. De deelsectoren van de watersector omvatten zowel de primaire activiteit, als de toeleveringen, het ontwerp, de bouw, de kennisontwikkeling en - overdracht en het advies. Het is niet mogelijk om de vele deelactiviteiten binnen de watersector exact te onderscheiden. Per deelactiviteit is in de statistieken gekeken naar beschikbare informatie over export op een zo laag mogelijk aggregatieniveau en zo actueel mogelijk. Enkele voor de watersector belangrijke deelactiviteiten zijn op deze manier te onderscheiden. Omdat veel deelactiviteiten wo r- den onderscheiden, gaat wel de 'Wet van de grote aantallen' op. Overschatting van de ene activiteit wordt gecompenseerd door onderschatting van de andere activiteit. De onderscheiden deelactiviteiten en de gebruikte statistieken zijn gepresenteerd in tabel 4. Panteia/EIM maakt vooral gebruik van de Statistiek Internationale handel en de IO-tabel van het CBS voor het bepalen van de export van de watersector. Voor data over de natte waterbouw maakte Panteia/EIM tot 2006 gebruik van cijfers van de VBKO 2. Momenteel publiceert de VBKO geen cijfers meer over de export natte waterbouw. Voor de natte waterbouw grijpt Panteia/EIM terug naar de jaarverslagen van enkele grote bedrijven binnen dit segment. De export van de watersector wordt opgebouwd vanuit de gepresenteerde deelsegmenten. Om tot het totale cijfer voor de export van water te komen, maakt Panteia/EIM gebruik van wegingsfactoren. Deze wegingsfactoren zijn afgeleid uit de 'Strategische Waterkaarten'. De export van de watersector is vervolgens geïndexeerd, met als basisjaar 2000, tot de WEX. Er heeft in 2011 een herindexatie plaatsgevonden op basis van het rapport Het Nederlandse Deltatechnologie-cluster (Panteia/Blueconomy), uitgevoerd in opdracht van NWP, waarin een schatting van de economische waarde van het Nederlandse Deltatechnologie-cluster is gegegeven. 1 De Standaard Bedrijfsindeling van het CBS (SBI) geeft een systematische hiërarchische indeling van economische activiteiten. Thans geldend is de SBI De SBI 2008 wordt door het CBS o.a. gebruikt om bedrijfseenheden te rubriceren naar hun hoofdactiviteiten (Bron: CBS). 2 VBKO = Vereniging van Waterbouwers in Bagger-, Kust- en Oeverwerken. 14

15 tabel 4 WEX op basis van statistieken Segment watersector SBI 93 Bron* Watertechnologie Watervoorziening Pompen, generatoren (toelevering/installatie) 2912/2913 Stat. Internationale Handel Aanleg waterleiding IO-tabel Metalen buizen (toelevering) 272 Stat. Internationale Handel Waterproductie en waterdistributie 41 IO-tabel Ontwerp en advies 742 IO-tabel Kennisontwikkeling en kennisoverdracht 73, 91 IO-tabel Afvalwater Afvalwaterbehandeling 90 IO-tabel Zuiveringsinstallaties e.d. (toelevering/installatie) 2924 Stat. Internationale Handel Ontwerp en advies 742 IO-tabel Kennisontwikkeling en kennisoverdracht 73, 91 IO-tabel Deltatechnologie Waterbeheer Waterschappen 75 IO-tabel Pompen, generatoren (toelevering/installatie) 2912/2913 Stat. Internationale Handel Ontwerp en advies 742 IO-tabel Kennisontwikkeling en kennisoverdracht 73, 91 IO-tabel Irrigatie en drainage GWW-activiteiten IO-tabel Kunststofbuizen (toelevering) 2521 Stat. Internationale Handel Ontwerp en advies 742 IO-tabel Kennisontwikkeling en kennisoverdracht 73, 91 IO-tabel Waterbouw Natte waterbouw 4524, VBKO/jaarverslagen Kennisontwikkeling en kennisoverdracht 73, 91 IO-tabel * IO = Input Output. Bron: Panteia/EIM, WEX op basis van de telefonische enquête De statistieken hebben als nadeel dat ze ruim een jaar achterlopen. Ze bieden anno 2013 nog geen data voor Op basis van de statistieken is de WEX tot en met 2011 vastgesteld. Om toch een actueel beeld te schetsen van de WEX wordt een telefonische enquête ingezet onder ongeveer 50 verschillende bedrijven binnen de watersector. De bedrijven zijn over de deelsectoren verspreid. Twee keer per jaar vindt de telefonische enquête plaats. De eerste enquête is zeer uitgebreid. Er wordt gevraagd naar de niveaus en de ontwikkelingen van de omzet, de omzet van wateractiviteiten, de buitenlandse omzet en de 15

16 buitenlandse omzet van wateractiviteiten, maar ook naar de toekomstverwachtingen. De tweede enquête betreft een beknopte enquête over de ontwikkelingen in het lopende jaar. De berekening van de actuele WEX vindt in een aantal stappen plaats. Vanuit de deelsectoren vindt een herweging plaats. Ook nu biedt de rapportage 'Strategische Waterkaarten' uitkomst voor de vaststelling van de gewichten. De bijbehorende formules worden gegeven voor de WEX De WEX op basis van de telefonische enquête in de andere jaren, wordt op analoge wijze vastgesteld. De formules zijn: A j,2012 Aj, % D j,2012 At A j 2011 j, en, 2012 WEX 2012 WEX At A j j 2011 At At,2012,2011 waarbij: A j, 2011 A t, 2011 D j, 2012 A j, 2012 A t, 2012 exportomvang (wateractiviteiten) van deelsector j in 2011 uit statistiek exportomvang (wateractiviteiten) in 2011 van alle bedrijven in de watersector gewogen exportgroei (wateractiviteiten) in 2012 in % van bedrijven deelsector j in steekproef telefonische enquête geschatte exportomvang (wateractiviteiten) van deelsector j in 2012 in steekproef telefonische enquête geschatte exportomvang (wateractiviteiten) in 2012 van alle bedrijven in de watersector WEX 2011 watersector exportindex in 2011 op basis van statistieken WEX 2012 geschatte watersector exportindex in 2012 op basis van telefonische enquête De WEX berekend op basis van de telefonische enquête betreft een voorlopige realisatie/prognose. De WEX wordt op basis van de statistieken defin i- tief vastgesteld. 16

De Watersector Exportindex (WEX)

De Watersector Exportindex (WEX) De Watersector Exportindex (WEX) prognose 2006 drs. P. Gibcus drs. W.H.J. Verhoeven Zoetermeer, februari 2007 Dit onderzoek is gefinancierd door het programma Partners voor Water. De verantwoordelijkheid

Nadere informatie

De Watersector Exportindex (WEX)

De Watersector Exportindex (WEX) De Watersector Exportindex (WEX) Prognose 2005 drs. P. Gibcus drs. W.H.J. Verhoeven Zoetermeer, februari 2006 Dit onderzoek is gefinancierd door het programma Partners voor Water. De verantwoordelijkheid

Nadere informatie

De Watersector Exportindex (WEX)

De Watersector Exportindex (WEX) De Watersector Exportindex (WEX) 1995-2012 drs. P. Gibcus drs. D. Snel Zoetermeer, september 2013 Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Netherlands Water Partnership en wordt gefinancierd door

Nadere informatie

De Watersector Exportindex (WEX)

De Watersector Exportindex (WEX) De Watersector Exportindex (WEX) 1995-2013 Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Netherlands Water Partnership en wordt gefinancierd door het programmabureau Partners voor Water. Petra Gibcus

Nadere informatie

De Watersector Exportindex (WEX)

De Watersector Exportindex (WEX) De Watersector Exportindex (WEX) 1995-2014 Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Netherlands Water Partnership en wordt gefinancierd door het programmabureau Partners voor Water. Petra Gibcus

Nadere informatie

De Watersector Exportindex (WEX)

De Watersector Exportindex (WEX) De Watersector Exportindex (WEX) Prognose 2009 drs. P. Gibcus drs. D. Snel Zoetermeer, mei 2010 Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Netherlands Water Partnership en wordt gefinancierd door

Nadere informatie

De Watersector Exportindex (WEX)

De Watersector Exportindex (WEX) De Watersector Exportindex (WEX) Prognose 2014 Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Netherlands Water Partnership en wordt gefinancierd door het programmabureau Partners voor Water. Petra Gibcus

Nadere informatie

De Watersector Exportindex (WEX)

De Watersector Exportindex (WEX) De Watersector Exportindex (WEX) 1995-2015, prognose 2016 Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Netherlands Water Partnership en wordt gefinancierd door het programmabureau Partners voor Water.

Nadere informatie

De Watersector Exportindex (WEX)

De Watersector Exportindex (WEX) De Watersector Exportindex (WEX) 1995-2016, prognose 2017 Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Netherlands Water Partnership en wordt gefinancierd door het programmabureau Partners voor Water.

Nadere informatie

BNA Conjunctuurmeting

BNA Conjunctuurmeting BNA Conjunctuurmeting September 2011 Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten Jollemanhof 14 Postbus 19606 1000 GP Amsterdam T 020 555 36 66 F 020 555 36

Nadere informatie

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Fryslân

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Fryslân Personeelsmonitor Provincies Benchmarkrapport Zoetermeer, september 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

MKB-index april 2017

MKB-index april 2017 MKB-index april 2017 Zoetermeer, 4 mei 2017 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en

Nadere informatie

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Zeeland

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Zeeland Personeelsmonitor Provincies Benchmarkrapport Zoetermeer, september 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Gelderland

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Gelderland Personeelsmonitor Provincies Benchmarkrapport Zoetermeer, september 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Drenthe

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Drenthe Personeelsmonitor Provincies Benchmarkrapport Zoetermeer, september 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Zuid-Holland

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Zuid-Holland Personeelsmonitor Provincies Benchmarkrapport Zoetermeer, september 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Limburg

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Limburg Personeelsmonitor Provincies Benchmarkrapport Zoetermeer, september 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Flevoland

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Flevoland Personeelsmonitor Provincies Benchmarkrapport Zoetermeer, september 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Noord-Holland

Personeelsmonitor Provincies. Benchmarkrapport Provincie Noord-Holland Personeelsmonitor Provincies Benchmarkrapport Zoetermeer, oktober 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

De stand van Mediation in Nederland

De stand van Mediation in Nederland De stand van Mediation in Nederland drs. R.J.M. Vogels Zoetermeer, 17 november 2011 In opdracht van het Nederlands Mediation Instituut (NMI). De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Stratus.

Nadere informatie

Exportontwikkeling van het industriële MKB

Exportontwikkeling van het industriële MKB Exportontwikkeling van het industriële MKB Ro Braaksma Zoetermeer, 3 september 2003 Bestelnummer: M200305 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij EIM. Het gebruik van cijfers en/of teksten als

Nadere informatie

Aanscherpingen glijdende schaal. Geschatte resultaten van recente en voorgenomen aanscherpingen. Samenvatting

Aanscherpingen glijdende schaal. Geschatte resultaten van recente en voorgenomen aanscherpingen. Samenvatting Aanscherpingen glijdende schaal Geschatte resultaten van recente en voorgenomen aanscherpingen Samenvatting WODC, Ministerie van Veiligheid en Justitie 2014 Drs. Zosja Berdowski; Ir. Alexandra Vennekens

Nadere informatie

Kostenontwikkeling binnenvaart 2015 en raming 2016

Kostenontwikkeling binnenvaart 2015 en raming 2016 Kostenontwikkeling binnenvaart 2015 en raming 2016 Uitgave januari 2016 Rapport uitgebracht aan: Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart W. van der Geest C11540/2016/0188 Zoetermeer, 29 januari 2016

Nadere informatie

Bedrijvendynamiek en werkgelegenheid 1998-2012

Bedrijvendynamiek en werkgelegenheid 1998-2012 Bedrijvendynamiek en werkgelegenheid 1998-2012 drs. K.L. Bangma drs. A. Bruins drs. D. Snel drs. N. Timmermans Zoetermeer, 5 juli 2013 Rapportnummer : A201337 Dit onderzoek is gefinancierd door het programmaonderzoek

Nadere informatie

Ergernissen van ondernemers in het MKB Minirapportage

Ergernissen van ondernemers in het MKB Minirapportage Ergernissen van ondernemers in het MKB Minirapportage drs. C.M. Wiggers Zoetermeer, augustus 2003 Nummer: M200304 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij EIM. Het gebruik van cijfers en/of teksten

Nadere informatie

Conjunctuurpeiling BNA Voorjaar 2015

Conjunctuurpeiling BNA Voorjaar 2015 Conjunctuurpeiling BNA Voorjaar René Vogels Zoetermeer, 10 april De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen,

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2011. Dienst inburgeren Universiteit van Amsterdam, INTT

Tevredenheidsonderzoek 2011. Dienst inburgeren Universiteit van Amsterdam, INTT Tevredenheidsonderzoek 2011 Dienst inburgeren Universiteit van Amsterdam, INTT Zoetermeer, zaterdag 4 februari 2012 In opdracht van Universiteit van Amsterdam, INTT De verantwoordelijkheid voor de inhoud

Nadere informatie

Conjunctuurpeiling BNA. Voorjaar René Vogels

Conjunctuurpeiling BNA. Voorjaar René Vogels Conjunctuurpeiling BNA Voorjaar 2014 René Vogels Zoetermeer, 22 april 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Heliomare

Tevredenheidsonderzoek Heliomare Tevredenheidsonderzoek Heliomare Naar Werk Meetjaar 2017/2018 Zoetermeer, 4-5-2018 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2011. Dienst inburgeren Studiecentrum Talen Eindhoven bv

Tevredenheidsonderzoek 2011. Dienst inburgeren Studiecentrum Talen Eindhoven bv Tevredenheidsonderzoek 2011 Dienst inburgeren Studiecentrum Talen Eindhoven bv Zoetermeer, zaterdag 4 februari 2012 In opdracht van Studiecentrum Talen Eindhoven bv De verantwoordelijkheid voor de inhoud

Nadere informatie

Brancheonderzoek BNA. Conjunctuurpeiling voorjaar Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten

Brancheonderzoek BNA. Conjunctuurpeiling voorjaar Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten Brancheonderzoek BNA Conjunctuurpeiling voorjaar 2012 Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten Jollemanhof 14 Postbus 19606 1000 GP Amsterdam T 020 555 36

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren Hogeschool Inholland Amsterdam/Diemen

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren Hogeschool Inholland Amsterdam/Diemen Tevredenheidsonderzoek 2011 Dienst inburgeren Hogeschool Inholland Amsterdam/Diemen Zoetermeer, zaterdag 4 februari 2012 In opdracht van Hogeschool Inholland Amsterdam/Diemen De verantwoordelijkheid voor

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2014 / Accessio Inburgering

Tevredenheidsonderzoek 2014 / Accessio Inburgering Tevredenheidsonderzoek 2014 / 2015 Accessio Inburgering Zoetermeer, woensdag 5 augustus 2015 In opdracht van Accessio Inburgering De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik

Nadere informatie

Bouwers en hun gemeente

Bouwers en hun gemeente Bouwers en hun gemeente E e n pe iling in de aanloop naar de Gemeenteraadsverkiezinge n 2014 1 2 Bouwers en hun gemeente E e n pe iling in de aanloop naar de Gemeenteraadsverkiezinge n 2014 drs. Pim van

Nadere informatie

VBO Woonindex. Tweede kwartaal drs. P. Rosenboom

VBO Woonindex. Tweede kwartaal drs. P. Rosenboom VBO Woonindex Tweede 2008 drs. P. Rosenboom Zoetermeer, 10 juli 2008 In opdracht van VBO Makelaars. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Stratus. Het gebruik van cijfers en/of teksten als

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Fox AOB

Tevredenheidsonderzoek Fox AOB Tevredenheidsonderzoek 2015 Fox AOB Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van Fox AOB De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting

Nadere informatie

Zoetermeer, 28 februari 2018

Zoetermeer, 28 februari 2018 Cliëntenaudit BWRI Zoetermeer, 28 februari 2018 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties

Nadere informatie

Kengetallen ondernemerschap

Kengetallen ondernemerschap Kengetallen ondernemerschap Tabellenboek drs. N.G.L. Timmermans R. in 't Hout K. Bakker drs. W. H.J. Verhoeven Zoetermeer, 14 augustus 2009 Dit onderzoek is gefinancierd door het Ministerie van Economische

Nadere informatie

Uitgevoerd in opdracht van. Rapportage beoordelen en incidenteel belonen 2013 Provincies

Uitgevoerd in opdracht van. Rapportage beoordelen en incidenteel belonen 2013 Provincies Uitgevoerd in opdracht van Rapportage beoordelen en incidenteel belonen 2013 Provincies Zoetermeer, 17 september 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Heliomare

Tevredenheidsonderzoek Heliomare Tevredenheidsonderzoek Heliomare Werkfit maken Meetjaar 207/208 Zoetermeer, 4-5-208 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning

Nadere informatie

Kunnen MKB-ondernemers de weg nog vinden? Veranderingen in de sociale zekerheid

Kunnen MKB-ondernemers de weg nog vinden? Veranderingen in de sociale zekerheid Kunnen MKB-ondernemers de weg nog vinden? Veranderingen in de sociale zekerheid Peter Brouwer Zoetermeer, april 2003 Dit onderzoek maakt deel uit van het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap, dat

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2012. Jobcoach organisatie Trace Daelzicht

Tevredenheidsonderzoek 2012. Jobcoach organisatie Trace Daelzicht Tevredenheidsonderzoek 2012 Jobcoach organisatie Trace Daelzicht Zoetermeer, maandag 4 februari 2013 In opdracht van Jobcoach organisatie Trace Daelzicht De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij

Nadere informatie

Brancheonderzoek BNA. Conjunctuurmeting oktober 2012. Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten

Brancheonderzoek BNA. Conjunctuurmeting oktober 2012. Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten Brancheonderzoek BNA Conjunctuurmeting oktober 2012 Koninklijke Maatschappij tot Bevordering der Bouwkunst Bond van Nederlandse Architecten Jollemanhof 14 Postbus 19606 1000 GP Amsterdam T 020 555 36 66

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Hogeschool van Amsterdam

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Hogeschool van Amsterdam Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 Hogeschool van Amsterdam Zoetermeer, woensdag 9 november 2016 In opdracht van Hogeschool van Amsterdam De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2014 / 2015. Regionaal Autisme Centrum onderdeel Autismewerk.nl

Tevredenheidsonderzoek 2014 / 2015. Regionaal Autisme Centrum onderdeel Autismewerk.nl Tevredenheidsonderzoek 2014 / 2015 Regionaal Autisme Centrum onderdeel Autismewerk.nl Zoetermeer, vrijdag 13 november 2015 In opdracht van Regionaal Autisme Centrum onderdeel Autismewerk.nl De verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Stemming onder ondernemers in het MKB

Stemming onder ondernemers in het MKB Stemming onder ondernemers in het MKB ISBN : 978-90-371-1130-9 Rapportnummer : A201424 Dit onderzoek is gefinancierd door het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap (www.ondernemerschap.nl) Panteia

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek De Opstap, Leerwerktraject van De Kapstok

Tevredenheidsonderzoek De Opstap, Leerwerktraject van De Kapstok Tevredenheidsonderzoek 2014-2015 De Opstap, Leerwerktraject van De Kapstok Zoetermeer, maandag 3 augustus 2015 In opdracht van De Opstap, Leerwerktraject van De Kapstok De verantwoordelijkheid voor de

Nadere informatie

Effecten BTW-verandering op het. gedrag van consumenten in de. Schilders- en stukadoorsbranche. drs. K.L. Bangma drs. D. Snel

Effecten BTW-verandering op het. gedrag van consumenten in de. Schilders- en stukadoorsbranche. drs. K.L. Bangma drs. D. Snel Effecten BTW-verandering op het gedrag van consumenten in de Schilders- en stukadoorsbranche drs. K.L. Bangma drs. D. Snel Zoetermeer, 23 maart 2012 Dit onderzoek is gefinancierd door CNV Vakmensen, FNV

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2014 / Fontys Hogescholen - Talencentrum

Tevredenheidsonderzoek 2014 / Fontys Hogescholen - Talencentrum Tevredenheidsonderzoek 2014 / 2015 Fontys Hogescholen - Talencentrum Zoetermeer, dinsdag 4 augustus 2015 In opdracht van Fontys Hogescholen - Talencentrum De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2014 / De Nieuwe Werkgever

Tevredenheidsonderzoek 2014 / De Nieuwe Werkgever Tevredenheidsonderzoek 2014 / 2015 De Nieuwe Werkgever Zoetermeer, dinsdag 4 augustus 2015 In opdracht van De Nieuwe Werkgever De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van

Nadere informatie

Cliëntenaudit Bureau ABC

Cliëntenaudit Bureau ABC Cliëntenaudit Bureau ABC 2014 Zoetermeer 17 april 2015 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Wajong Talenten B.V.

Tevredenheidsonderzoek Wajong Talenten B.V. Tevredenheidsonderzoek 2015 Wajong Talenten B.V. Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van Wajong Talenten B.V. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek ROC De Leijgraaf

Tevredenheidsonderzoek ROC De Leijgraaf Tevredenheidsonderzoek 2015 ROC De Leijgraaf Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van ROC De Leijgraaf De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2012 / A&P Partners

Tevredenheidsonderzoek 2012 / A&P Partners Tevredenheidsonderzoek 2012 / 2013 A&P Partners Zoetermeer, zaterdag 3 augustus 2013 In opdracht van A&P Partners De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of

Nadere informatie

De oudere starter in Nederland Quick Service

De oudere starter in Nederland Quick Service De oudere starter in Nederland Quick Service Heleen Stigter Zoetermeer, januari 2003 Dit onderzoek maakt deel uit van het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap, dat wordt gefinancierd door het Ministerie

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek. ROC Drenthe College meetperiode: 1 januari 2018 tot en met 31 december 2018 Definitief rapport

Tevredenheidsonderzoek. ROC Drenthe College meetperiode: 1 januari 2018 tot en met 31 december 2018 Definitief rapport Tevredenheidsonderzoek ROC Drenthe College meetperiode: 1 januari 2018 tot en met 31 december 2018 Definitief rapport In opdracht van ROC Drenthe College Zoetermeer, donderdag 22 maart 2018 De verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Jobcoach Company

Tevredenheidsonderzoek Jobcoach Company Tevredenheidsonderzoek 2014 Jobcoach Company Zoetermeer, vrijdag 13 februari 2015 In opdracht van Jobcoach Company De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of

Nadere informatie

Global Entrepreneurship Monitor 2002

Global Entrepreneurship Monitor 2002 Global Entrepreneurship Monitor 2002 Niels Bosma Zoetermeer, 14 november 2002 Dit onderzoek maakt deel uit van het programmaonderzoek MKB en Ondernemerschap, dat wordt gefinancierd door het Ministerie

Nadere informatie

Van goede naar betere dienstverlening. Tevredenheids- en behoefteonderzoek voor het Vervangingsfonds en Participatiefonds

Van goede naar betere dienstverlening. Tevredenheids- en behoefteonderzoek voor het Vervangingsfonds en Participatiefonds Van goede naar betere dienstverlening Tevredenheids- en behoefteonderzoek voor het Vervangingsfonds en Participatiefonds Inge van den Ende, Mandy Goes en Roxanne de Vreede Zoetermeer, 26 april 2018 De

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015. AM Werk Reïntegratie BV

Tevredenheidsonderzoek 2015. AM Werk Reïntegratie BV Tevredenheidsonderzoek 2015 AM Werk Reïntegratie BV Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van AM Werk Reïntegratie BV De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2010 / Olympia uitzendbureau

Tevredenheidsonderzoek 2010 / Olympia uitzendbureau Tevredenheidsonderzoek 2010 / 2011 Olympia uitzendbureau Zoetermeer, donderdag 4 augustus 2011 In opdracht van Olympia uitzendbureau De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 ROC A12

Tevredenheidsonderzoek 2015 ROC A12 Tevredenheidsonderzoek 2015 ROC A12 Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van ROC A12 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 BABEL

Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 BABEL Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 BABEL Zoetermeer, donderdag 4 augustus 2016 In opdracht van BABEL De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Twintaal Trainingen

Tevredenheidsonderzoek Twintaal Trainingen Tevredenheidsonderzoek 2015 Twintaal Trainingen Zoetermeer, woensdag 17 februari 2016 In opdracht van Twintaal Trainingen De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Nieuwland Opleidingen B.V.

Tevredenheidsonderzoek Nieuwland Opleidingen B.V. Tevredenheidsonderzoek 2015 Nieuwland Opleidingen B.V. Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van Nieuwland Opleidingen B.V. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015. Stap.nu Reïntegratie & Counseling

Tevredenheidsonderzoek 2015. Stap.nu Reïntegratie & Counseling Tevredenheidsonderzoek 2015 Stap.nu Reïntegratie & Counseling Zoetermeer, zaterdag 27 februari 2016 In opdracht van Stap.nu Reïntegratie & Counseling De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia.

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren Landstede

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren Landstede Tevredenheidsonderzoek 2011 Dienst inburgeren Landstede Zoetermeer, zaterdag 4 februari 2012 In opdracht van Landstede De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Wajong Talenten B.V.

Tevredenheidsonderzoek Wajong Talenten B.V. Tevredenheidsonderzoek 2014 Wajong Talenten B.V. Zoetermeer, zondag 3 mei 2015 In opdracht van Wajong Talenten B.V. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek totaal inburgering bv

Tevredenheidsonderzoek totaal inburgering bv Tevredenheidsonderzoek 2015 totaal inburgering bv Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van totaal inburgering bv De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2014 / Stichting VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland

Tevredenheidsonderzoek 2014 / Stichting VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland Tevredenheidsonderzoek 2014 / 2015 Stichting VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland Zoetermeer, donderdag 13 augustus 2015 In opdracht van Stichting VluchtelingenWerk Zuidwest Nederland De verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Fontys Hogescholen - Talencentrum

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Fontys Hogescholen - Talencentrum Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 Fontys Hogescholen - Talencentrum Zoetermeer, dinsdag 19 juli 2016 In opdracht van Fontys Hogescholen - Talencentrum De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Pappenheim Re-integratie en Outplacement

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Pappenheim Re-integratie en Outplacement Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 Pappenheim Re-integratie en Outplacement Zoetermeer, dinsdag 19 juli 2016 In opdracht van Pappenheim Re-integratie en Outplacement De verantwoordelijkheid voor de inhoud

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek ROC Kop van Noord-Holland bedrijfsopleidingen

Tevredenheidsonderzoek ROC Kop van Noord-Holland bedrijfsopleidingen Tevredenheidsonderzoek 2013 ROC Kop van Noord-Holland bedrijfsopleidingen Zoetermeer, dinsdag 4 februari 2014 In opdracht van ROC Kop van Noord-Holland bedrijfsopleidingen De verantwoordelijkheid voor

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2011. BHP Groep Loopbaanadvisering

Tevredenheidsonderzoek 2011. BHP Groep Loopbaanadvisering Tevredenheidsonderzoek 2011 BHP Groep Loopbaanadvisering Zoetermeer, zaterdag 4 februari 2012 In opdracht van BHP Groep Loopbaanadvisering De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia/Stratus.

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Piblw-Reïntegratie BV.

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Piblw-Reïntegratie BV. Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 Piblw-Reïntegratie BV. Zoetermeer, dinsdag 19 juli 2016 In opdracht van Piblw-Reïntegratie BV. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek ROC Alfa-college, unit Educatie

Tevredenheidsonderzoek ROC Alfa-college, unit Educatie Tevredenheidsonderzoek 2014 ROC Alfa-college, unit Educatie Zoetermeer, vrijdag 13 februari 2015 In opdracht van ROC Alfa-college, unit Educatie De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia.

Nadere informatie

Innovatie in het MKB in Noord-Nederland

Innovatie in het MKB in Noord-Nederland Innovatie in het MKB in C10978 Petra Gibcus en Yvonne Prince Zoetermeer, 16 juli 2014 De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren ROC Mondriaan

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren ROC Mondriaan Tevredenheidsonderzoek 2010 Dienst inburgeren ROC Mondriaan Zoetermeer, vrijdag 4 februari 2011 In opdracht van ROC Mondriaan De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van

Nadere informatie

VBO Woonindex. Vierde kwartaal 2008. drs. J.J.J. Donkers

VBO Woonindex. Vierde kwartaal 2008. drs. J.J.J. Donkers VBO Woonindex Vierde kwartaal 2008 drs. J.J.J. Donkers Zoetermeer, 7 januari 2009 In opdracht van VBO Makelaars. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Stratus. Het gebruik van cijfers en/of

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren ROC Midden Nederland Participatieopleidingen

Tevredenheidsonderzoek Dienst inburgeren ROC Midden Nederland Participatieopleidingen Tevredenheidsonderzoek 2010 Dienst inburgeren ROC Midden Nederland Participatieopleidingen Zoetermeer, vrijdag 4 februari 2011 In opdracht van ROC Midden Nederland Participatieopleidingen De verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Friesland College, FC-Extra,School voor Volwasseneneducatie

Tevredenheidsonderzoek Friesland College, FC-Extra,School voor Volwasseneneducatie Tevredenheidsonderzoek 2014 Friesland College, FC-Extra,School voor Volwasseneneducatie Zoetermeer, vrijdag 13 februari 2015 In opdracht van Friesland College, FC-Extra,School voor Volwasseneneducatie

Nadere informatie

Kostenstructuur zand en grindvaart 2015 en raming 2016

Kostenstructuur zand en grindvaart 2015 en raming 2016 Kostenstructuur zand en grindvaart 2015 en raming 2016 Uitgave januari 2016 Rapport uitgebracht aan: Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart W. van der Geest C11540/2015/0187 Zoetermeer, 29 januari

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015. Rijn IJssel, Educatie & Integratie

Tevredenheidsonderzoek 2015. Rijn IJssel, Educatie & Integratie Tevredenheidsonderzoek 2015 Rijn IJssel, Educatie & Integratie Zoetermeer, zaterdag 27 februari 2016 In opdracht van Rijn IJssel, Educatie & Integratie De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Lest Best

Tevredenheidsonderzoek Lest Best Tevredenheidsonderzoek 2014-2015 Lest Best Zoetermeer, maandag 3 augustus 2015 In opdracht van Lest Best De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Profunda Loopbaancoaching

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Profunda Loopbaancoaching Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 Profunda Loopbaancoaching Zoetermeer, donderdag 4 augustus 2016 In opdracht van Profunda Loopbaancoaching De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het

Nadere informatie

Belasting over de winst verdeeld naar sector en grootteklasse

Belasting over de winst verdeeld naar sector en grootteklasse Belasting over de winst verdeeld naar sector en grootteklasse Minirapportage ir. C.C. van de Graaff drs. W.H.J. Verhoeven drs. P. Vroonhof K. Bakker Zoetermeer, 18 september 2002 Dit onderzoek is uitgevoerd

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2013-2014. Stichting ActiefTalent

Tevredenheidsonderzoek 2013-2014. Stichting ActiefTalent Tevredenheidsonderzoek 2013-2014 Stichting ActiefTalent Zoetermeer, donderdag 21 mei 2015 In opdracht van Stichting ActiefTalent De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2014. STE Languages

Tevredenheidsonderzoek 2014. STE Languages Tevredenheidsonderzoek 2014 STE Languages Zoetermeer, vrijdag 13 februari 2015 In opdracht van STE Languages De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of teksten

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Plan B Loopbaanbegeleiding en re-integratie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Plan B Loopbaanbegeleiding en re-integratie Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 Plan B Loopbaanbegeleiding en re-integratie Zoetermeer, donderdag 4 augustus 2016 In opdracht van Plan B Loopbaanbegeleiding en re-integratie De verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Administratieve lasten Regeling invoer, uitvoer en verkeer van planten Nulmeting 2002

Administratieve lasten Regeling invoer, uitvoer en verkeer van planten Nulmeting 2002 Administratieve lasten Regeling invoer, uitvoer en verkeer van planten Nulmeting 2002 Frits Suyver Zoetermeer, 17 februari 2004 Dit onderzoek is gefinancierd door het Ministerie van Landbouw, Natuur en

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Bijstand naar Werk

Tevredenheidsonderzoek 2015 / Bijstand naar Werk Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 Bijstand naar Werk Zoetermeer, dinsdag 19 juli 2016 In opdracht van Bijstand naar Werk De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Gezamenlijke ID Stichting (GIDS)

Tevredenheidsonderzoek Gezamenlijke ID Stichting (GIDS) Tevredenheidsonderzoek 2014 Gezamenlijke ID Stichting (GIDS) Zoetermeer, vrijdag 13 februari 2015 In opdracht van Gezamenlijke ID Stichting (GIDS) De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia.

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Solvid Ondernemen BV

Tevredenheidsonderzoek Solvid Ondernemen BV Tevredenheidsonderzoek 2014 Solvid Ondernemen BV Zoetermeer, vrijdag 13 februari 2015 In opdracht van Solvid Ondernemen BV De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Replooy re-integratie & coaching vof

Tevredenheidsonderzoek Replooy re-integratie & coaching vof Tevredenheidsonderzoek 2013-2014 Replooy re-integratie & coaching vof Zoetermeer, zondag 3 augustus 2014 In opdracht van Replooy re-integratie & coaching vof De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Voorzet Arbeid B.V.

Tevredenheidsonderzoek Voorzet Arbeid B.V. Tevredenheidsonderzoek 2015 Voorzet Arbeid B.V. Zoetermeer, zondag 14 februari 2016 In opdracht van Voorzet Arbeid B.V. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Nieuwe Koers BV

Tevredenheidsonderzoek Nieuwe Koers BV Tevredenheidsonderzoek 2014 Nieuwe Koers BV Zoetermeer, vrijdag 13 februari 2015 In opdracht van Nieuwe Koers BV De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik van cijfers en/of

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / P&M arbeidsreintegratie

Tevredenheidsonderzoek 2015 / P&M arbeidsreintegratie Tevredenheidsonderzoek 2015 / 2016 P&M arbeidsreintegratie Zoetermeer, dinsdag 19 juli 2016 In opdracht van P&M arbeidsreintegratie De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Panteia. Het gebruik

Nadere informatie