Lokaal opleidingsplan voor het aandachtsgebied Allergologie en Klinische Immunologie binnen de Inwendige Geneeskunde Rotterdam

Transcriptie

1 ENKELVOUDIGE PROFIELSTAGE (EP) Allergologie / klinische immunologie Naam Opleidingsjaar Periode Lokaal opleidingsplan voor het aandachtsgebied Allergologie en Klinische Immunologie binnen de Inwendige Geneeskunde Rotterdam datum supervisor Introductiegesprek Opleiders in profiel: Prof. Dr. P.M. van Hagen en Prof. Dr. R. Gerth van Wijk Duur: 24 maanden 5 e en 6 e jaar opleiding tot internist De AIOS dient bij de aanvang van de opleiding te zijn aangemeld bij de sectie allergologie / klinische immunologie en het individueel opleidingsplan moet door de sectie zijn goedgekeurd. Inhoudsopgave: 1. achtergrond en doelstelling stage 2. leerdoelen t.a.v. medisch handelen 3. leerdoelen t.a.v. overige competenties 4. verplichte opleidingsactiviteiten 5. toetsen/gesprekken/portfolio 6. werkzaamheden 7. plan do check act cyclus 8. registratie

2 1. Achtergrond en doelstelling van de stage Definitie Allergologie / klinische immunologie is het onderdeel van de interne geneeskunde dat zich richt op aandoeningen die het gevolg zijn van het tekortschieten of abnormaal functioneren van het immuunsysteem. Met name kunnen worden genoemd: ziekten berustend op overgevoeligheidsreacties (van zowel interne als externe antigenen), immuundeficiënties, systemische auto-immuunziekten en auto-inflammatoire ziekten. Het vakgebied richt zich op correcte indicatiestelling en interpretatie van immunologische laboratoriumbepalingen ten behoeve van diagnostiek en behandeling waaronder verantwoorde toepassing van immuun modulerende therapieën. Daarbij heeft de allergoloog / klinisch immunoloog kennis van overgevoeligheidsreacties in verschillende orgaansystemen en heeft hij/zij specifieke kennis van inhalatie-, voedsel-, beroeps-, geneesmiddelen- en insecten allergenen. Er is daarnaast een nauwe relatie met de transplantatie-immunologie. De breed in de pathofysiologie en de immuun modulerende behandeling van immuun gemedieerde aandoeningen opgeleide allergoloog/klinisch immunoloog zal in de praktijk veelvuldig (consultatief) samenwerken met specialisten in andere differentiaties binnen de interne geneeskunde, en specialismen uit andere vakgebieden zoals de longziekten, neurologie, reumatologie, dermatologie, cardiologie, oogheelkunde, KNO-heelkunde en kindergeneeskunde. Het vakgebied allergologie/klinische immunologie is als horizontaal en discipline overstijgend te karakteriseren. De opleiding binnen het enkelvoudig profiel allergologie/klinische immunologie leidt op om zowel binnen de allergologie als binnen klinische immunologie werkzaam te kunnen zijn. Daarmee vervangt deze opleiding de opleidingen Allergologie/Klinische Immunologie met Allergologie (ALL) of Klinische Immunologie (KI) als uitstroomrichting. Omschrijving takenpakket internist met differentiatie Allergologie- Klinische-immunologie De allergoloog / klinisch immunoloog heeft een diepgaande kennis betreffende opbouw en functie van het normale immuunsysteem en de pathofysiologie van ziekten die voortkomen uit een verstoring hiervan. Hij/zij bezit expertise op het gebied van de behandeling van immunologisch gemedieerde aandoeningen en heeft inzicht in - en ervaring - met immuun modulerende therapieën. Tevens bezit hij/zij kennis van allergische reacties in verschillende orgaansystemen en de daarbij behorende specifieke kennis van inhalatie-, voedsel-, beroeps-, geneesmiddelen- en insecten allergenen. Hij/zij heeft specifieke deskundigheid op het gebied van immunologische/allergologische laboratoriumdiagnostiek, daartoe gebruikte technieken en interpretatie van verkregen uitslagen met betrekking tot de klinische vraagstelling. Ook bezit hij/zij kennis van uitvoering en interpretatie van allergische provocatietests. Hij/zij is een discussiepartner van andere differentiaties (infectieziekten, nefrologie, vasculaire geneeskunde, hematologie en endocrinologie) en specialismen waar regelmatig om klinisch-immunologische-allergologische expertise wordt gevraagd, zoals de longziekten, neurologie, reumatologie, dermatologie, cardiologie, oogheelkunde, KNO-heelkunde. 2. leerdoelen t.a.v. medisch handelen Wat betreft de competentie medisch handelen dient de AIOS aan het einde van de stage de volgende doelen bereikt te hebben: Ten aanzien van de competentie medisch handelen worden de volgende eisen gesteld: De AIOS bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied De AIOS past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence-based toe

3 De AIOS heeft een diepgaande kennis betreffende opbouw en functie van het normale immuunsysteem en de pathofysiologie van ziekten die voortkomen uit een verstoring hiervan. De AIOS bezit kennis van allergische reacties in verschillende orgaansystemen en de daarbij behorende specifieke problemen en kennis. Hij is op de hoogte van de oorzaken en de frequentie van voorkomen van deze aandoeningen. De AIOS heeft specifieke deskundigheid op het gebied van immunologische laboratoriumdiagnostiek, daartoe gebruikte technieken en interpretatie van verkregen uitslagen met betrekking tot de klinische vraagstelling. Ook bezit hij kennis van uitvoering en interpretatie van allergische provocatietesten. De AIOS bezit expertise op het gebied van de behandeling van immunologisch gemedieerde aandoeningen, zoals hierboven omschreven, en heeft inzicht in en ervaring met immuun modulerende therapieën. De AIOS is een discussiepartner van andere specialismen waar regelmatig om klinischimmunologische-allergologische expertise wordt gevraagd, zoals de reumatologie, neurologie, longziekten, cardiologie, KNO-heelkunde, oogheelkunde en dermatologie. De AIOS heeft kennis ten aanzien van het ontstaan van aangeboren en verworven immuundeficiënties en systemische auto-immuunziekten, de onderliggende pathofysiologische mechanismen, de moleculair-genetische aspecten, de klinische presentatie. Hij is op de hoogte van de oorzaken en de frequentie van voorkomen van deze aandoeningen. De AIOS is in staat naast de conventionele laboratoriumbevindingen ook specifieke bepalingen zoals serologische autoimmuundiagnostiek, immuunglobulines, immuunglobulinesubklassen, respons op vaccinatie en lymfocytenproliferatietesten te interpreteren met betrekking tot de prognostische betekenis en de therapeutische consequenties. De AIOS bezit kennis ten aanzien van de klinische verschijnselen van infecties veroorzaakt door micro-organismen, in het bijzonder indien sprake is van een ongebruikelijk beloop, recidiverend karakter of bij ongebruikelijke verwekkers zoals bij immuungecompromitteerde patiënten kan worden gezien. De AIOS heeft uitgebreide kennis op het gebied van farmacotherapie ten aanzien van het werkingsmechanisme en de farmacokinetiek en farmacodynamiek van immunosuppressieve medicamenten. Tevens is deskundigheid vereist met betrekking tot indicaties en contra-indicaties, de effecten van orgaandisfuncties, co-morbiditeit en comedicatie en de te verwachten bijwerkingen van de allergologische/klinisch immunologische farmacotherapie. De AIOS heeft ruime ervaring opgedaan op het gebied van allergologische immunotherapie (hyposensibilisatie). Hij kent de praktijk en kan zelfstandig het indicatie gebied en de contraindicaties bepalen. De AIOS heeft kennis op het gebied van psychosociale gevolgen van allergische aandoeningen, immuundeficiënties en systemische auto-immuunziekten en de behandeling, zowel voor de patiënt als zijn familie. Deze deskundigheid heeft onder andere betrekking op de fase van screening, van diagnostiek en van behandeling. Kennis wordt vereist ten aanzien van de psychologische en sociale consequenties van het hebben van chronische ziekten, zoals verwerkingsprocessen, copingstrategie, gevolgen voor opleiding en werk. Leerdoelen t.a.v. medisch handelen beschreven aan de hand van ziektebeelden

4 Hieronder vermelden wij de ziektebeelden die aan bod komen tijdens de stage. De AIOS kent de pathofysiologie, de klinische presentatie, de anamnese-kenmerken, de diagnostiek, de therapie en de voortgezette begeleidingsaspecten van de volgende ziektebeelden: Afweerstoornissen: o Agammaglobulinemie o Hypo-/dysgammaglobulinemie o Andere primaire humorale en cellulaire immuundeficiënties o Secundaire immuundeficiënties Systemische autoimmuunziekten o Systemische lupus erythematodes o Syndroom van Sjögren o Systemische en gelimiteerde sclerodermie o Mixed connective tissue disease o Dermatomyositis o Polymyositis o Anti-fosfolipiden syndroom Vasculitiden o Arteriitis temporalis/polymyalgia rheumatica o Ziekte van Takayasu o Polyarteriitis nodosa o Cryoglobulinemische vasculitis o ANCA geassocieerde vasculitiden o Diverse andere (lokale) vormen van vasculitis (Henoch-Schönlein, urticariële vasculitis, etc.) o Ziekte van Behçet Overige inflammatoire aandoeningen o Uveïtis o Sarcoïdose o Auto-inflammatoire ziekten (TRAPS, CINCA-syndroom, Muckle-Wells, etc) Allergische (mestcelgerelateerde) systeemreacties o Anafylaxis (incl. reacties op voeding, geneesmiddelen, insectensteken) o Angio-oedeem (incl. hereditair angio-oedeem) o Insectengifallergie o Mastocytose o Urticaria (incl. urticariële vasculitis) Specifieke aandoeningen waarbij externe allergenen betrokken zijn o (Niet) allergisch Astma o Rhinoconjunctivitis o Allergisch contacteczeem o Allergische bronchopulmonale aspergillose o Allergische alveolitis o Allergische en niet allergische geneesmiddelreacties o Atopiesyndroom o Allergische beroepsgebonden aandoeningen o Constitutioneel eczeem o Voedselallergie (incl. intolerantiereacties) o Eosinofiele maagdarmbeelden

5 Solide orgaantransplantatie en afstotingsreacties. 3. Leerdoelen t.a.v. de overige competenties Door de NIV sectie allergologie / klinische immunologie zijn de onderstaande leerdoelen t.a.v. overige competenties benoemd. Ook hier geldt dat naast de specifiek leerdoelen voor de AIOS in jaar 5 en 6, ook alle overige leerdoelen (zie opleidingsplan OOR Zuidwest Nederland) moeten worden onderhouden, dan wel verdere bekwaming en verdieping moet plaatsvinden, afhankelijk van het individuele bekwaamheidsniveau van de AIOS. Communicatie 1 De AIOS is in staat de volgende aspecten van allergische en immunologische aandoeningen met de patiënt te bespreken: 1.1 differentiaal diagnostiek van symptomen ten aanzien van allergische en immunologische ziekten en pre-test likelihood 1.2 diagnostische accuratesse en complicaties van diagnostisch onderzoek 1.3 etiologie van gediagnosticeerde allergische en immunologische aandoeningen 1.4 behandelingsmogelijkheden (curatiekansen, bijwerkingen, lange termijn gevolgen) 1.5 complicaties en psychosociale gevolgen van allergische en immunologische ziekten en de behandelingen 1.5 beperkingen van therapieën 2 De AIOS is in staat de volgende patiëntgebonden factoren met de patiënt te bespreken die van invloed kunnen zijn op het te voeren beleid: 2.1 verwachtingen van de patiënt ten aanzien van de arts 2.2 opvattingen van de patiënt ten aanzien van de aandoening 2.3 verwachtingen van de patiënt ten aanzien van de diagnostiek, behandeling en prognose in relatie tot aspecten van kwaliteit van leven 2.4 psychosociale en maatschappelijke context van de patiënt 2.5 weerstanden bij patiënt en/of omgeving om tot een gewenste gedragsverandering te komen 3 De AIOS is in staat bovengenoemde factoren te integreren in een samen met de patiënt overeen te komen diagnostisch- en behandelplan. 4 De AIOS is in staat op empathische wijze met de patiënt te communiceren en te reflecteren. 5 De AIOS is in staat adequaat met de patiënt te communiceren in het geval van ontevredenheid of klachten over de behandeling en kent de institutionele en juridische context van klachten procedures. 6 De AIOS is in staat tot heldere mondelinge en schriftelijke verslaglegging en communicatie met collega s en paramedici die bij de zorg voor de betreffende patiënt betrokken zijn. 7 De AIOS is in staat multidisciplinaire patiëntenbesprekingen ten aanzien van allergische en immunologische ziekten voor te zitten. 8 De AIOS is in staat effectief te communiceren met andere functionarissen die bij de organisatie van de patiëntenzorg betrokken zijn (management, externe partijen zoals verzekeraars, overheden, bedrijfsartsen). 9 De AIOS is in staat specifieke allergologische en immunologische kennis over te brengen aan niet klinisch allergologische/klinische immunologische specialisten, huisartsen, paramedici en leken. Samenwerking 1 De AIOS geeft blijk van besef dat voor het functioneren als internist allergoloog / internist klinisch immunoloog een collegiale relatie met anderen noodzakelijk is en overlegt doelmatig met collegae en andere zorgverleners. 2 De AIOS neemt deel aan en kan een coördinerende rol spelen bij het opstellen van een, over het algemeen multidisciplinair, behandelprotocol.

6 3 De AIOS vraagt adequaat een collega/ andere discipline in consult, stelt hierbij de juiste vraag en is in staat tot het interpreteren van consulten. 4 De AIOS voert effectief intercollegiale consulten uit, waarbij: 4.1 de AIOS in staat is op basis van eigen vakinhoudelijke kennis een adequaat advies te formuleren over de diagnostiek en behandeling van allergische en immunologische aandoeningen bij patiënten die onder behandeling zijn van andere disciplines en 5 De AIOS draagt bij aan een effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg door: 5.1 blijk te geven van besef dat de AIOS eigen taken kan afbakenen ten opzichte van die van andere medische disciplines en verpleegkundige en paramedische professies. 5.2 in staat te zijn om adequaat in teamverband te kunnen functioneren met het herkennen en respecteren van verschillende hiërarchische en functionele rollen. 5.3 blijk te geven van een adequaat vermogen ten aanzien van het voorkomen, onderhandelen en oplossen van een interprofessioneel conflict en respecteert daarbij verschillen, misverstanden en beperkingen van anderen. 6 De AIOS is in staat een adequate bijdrage te leveren aan de continuïteit van zorg voor de patiënt. De AIOS is verantwoordelijk voor de patiënt waarvoor hij de zorg heeft aanvaard, tot het moment waarop hij zeker heeft gesteld dat de zorg voor de patiënt op correcte wijze met alle benodigde informatie is overgedragen aan een andere arts. Omgekeerd geldt ook de verantwoordelijkheid voor het verkrijgen van de noodzakelijke informatie indien de AIOS een patiënt krijgt overgedragen van een collega-arts. Kennis en wetenschap Kennis: zie medisch handelen. Wetenschap: 1 De AIOS is in staat zelfstandig wetenschappelijke publicaties en voordrachten te volgen, de resultaten kritisch te beoordelen en de consequenties van deze resultaten voor de allergologische/klinisch immunologische praktijk in te schatten. 2 De AIOS is in staat een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling, verspreiding en toepassing van nieuwe allergologische / klinisch immunologische kennis. 3 De AIOS ontwikkelt en onderhoudt een persoonlijk bij- en nascholingsplan. 4 De AIOS is in staat eigen lacunes in kennis of vaardigheden op te sporen en deze via na- en bijscholing op te heffen in een continu leerproces. Leermomenten: Het houden van meerdere referaten gevolgd door nabespreking met opleider. Het kennis nemen van het wetenschappelijk onderzoek van de opleidingsafdeling door participatie in research besprekingen Het houden van een voordracht voor een wetenschappelijke vereniging Het schrijven van een wetenschappelijk artikel over een allergologisch of immunologisch onderwerp Het volgen van cursorisch onderwijsmomenten zoals geformuleerd door de Sectie allergologie / klinische immunologie Het bijwonen van minimaal vijf dagen per jaar geaccrediteerde scholing Het bijwonen van lokale/regionale nascholingsbijeenkomsten 5 De AIOS bevordert de deskundigheid van studenten, collegae, patiënten en andere betrokkenen in de gezondheidszorg 6 De AIOS is in staat door het selecteren van effectieve onderwijsmethoden het leerproces en de deskundigheid van anderen te faciliteren. Leermomenten Het houden van voordrachten. Het geven van onderwijs aan co-assistenten, verpleegkundigen, collegae AIOS op het gebied van de allergologie / klinische immunologie

7 Het superviseren van co-assistenten, verpleegkundigen, collegae AIOS op het gebied van de allergologie / klinische immunologie. Maatschappelijk handelen 1 De AIOS kent en herkent de determinanten van ziekte bij het individu, waarbij: 1.1 De AIOS is op de hoogte van psycho-sociale factoren en life-style factoren die bij een individu een mogelijk causale rol kunnen spelen bij het ontstaan van allergische en immunologische aandoeningen. 1.2 De AIOS is op de hoogte van eventueel aanwezige genetische oorzaken die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van allergische en immunologische aandoening en die redenen zijn voor nader (familie)onderzoek. 1.3 De AIOS beschikt over kennis van preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid als van het behoud van arbeidsgeschiktheid van allergologische en immunologische patiënten. 2 De AIOS handelt volgens de relevante wettelijke bepalingen, waarbij de AIOS naast de algemene kennis over wettelijke bepalingen specifieke kennis heeft over de Wet Geneeskundige Behandel Overeenkomst, Toetsing Levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding en over de Wet Medisch-Wetenschappelijk Onderzoek met Mensen (WMO). Tevens bestaat kennis over de positie van de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek en de Medisch EthischeToetsingscommissies. Organisatie 1 De AIOS verdeelt de energie goed tussen patiëntenzorg, opleiding, persoonlijke ontwikkeling en andere sociale activiteiten. 2 De AIOS is in staat stoornissen in de verhouding tussen het werk en het privé-leven als gevolg van de contacten met patiënten te herkennen en die maatregelen te nemen die het beste de stoornis kunnen verhelpen, inclusief het inroepen van professionele hulp. 3 De AIOS besteedt de beschikbare middelen voor de gezondheidszorg verantwoord. 4 De AIOS is in staat het kostenaspect bij diagnostiek en behandeling te betrekken. 5 De AIOS werkt effectief en doelmatig in de gezondheidsorganisatie. 6 De AIOS gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen leerproces. Professionaliteit 1 De AIOS levert hoogstaande patiëntenzorg op integere, oprechte en betrokken wijze. 2 De AIOS vertoont adequaat persoonlijk en interpersoonlijk professioneel gedrag. 3 De AIOS kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. 4 De AIOS oefent de geneeskunde ethisch uit naar de standaarden van het beroep. 4. Verplichte opleidingsactiviteiten Het programma omvat de volgende onderdelen: Een stage van 10 maanden waarin klinische en poliklinische werkzaamheden worden verricht op het gebied van Klinische Immunologie. Met name betreft het de diagnostiek en behandeling van immunologisch gemediëerde aandoeningen zoals immuundeficiënties en systeemziekten zoals autoimmuunziekten en vasculitiden. Tijdens deze periode is hij/zij verantwoordelijk voor de dagelijkse zorg van de opgenomen patiënten op afdeling 5 noord. Voorts doet hij/zij gedurende de gehele periode poliklinische en consultatieve werkzaamheden op het gebied van klinische immunologie. De mogelijkheid dient te worden geboden in deze periode tevens betrokken te worden bij patiëntenzorg op een afdeling Transplantatie-geneeskunde. Tijdens deze 10 maanden wordt gedurende 8 weken stage gevolgd op het medisch immunologisch laboratorium om vertrouwd te raken met laboratoriumtechnieken en laboratoriumdiagnostiek van klinisch-immunologische aandoeningen alsook met de monitoring van immunomodulatoire therapieën. Gedurende deze stage wordt ook de mogelijkheid geboden om een dagdeel per week te besteden aan poliklinische werkzaamheden op de afdeling allergologie.

8 Een stage van 10 maanden waarin ervaring wordt op gedaan met diagnostiek en behandeling van patiënten met Allergische aandoeningen. Gedurende deze stage zullen ook consultatieve werkzaamheden op het gebied van de allergologie worden verricht. Tevens wordt gedurende de hele poliklinische fase van de opleiding een intensief contact met de allergologische functieafdeling gerealiseerd. Gedurende deze 10 maanden stage zal de mogelijkheid worden geboden om een dagdeel per week te besteden aan poliklinische werkzaamheden op de afdeling immunologie Gedurende zijn opleiding loopt de AIOS Allergologie/Klinische immunologie tevens stage op de afdeling Dermatologie en de afdeling Keel-neus- en oorheelkunde (beide met een totale duur van 2 tot 4 weken). Dit onderdeel kan zowel tijdens het klinische immunologie als tijdens het allergologie deel worden ingevuld. De resterende 4 maanden kunnen naar keuze op de volgende wijze worden ingevuld: 4 maanden extra allergologie; 4 maanden extra klinische immunologie; 4 maanden transplantatie-immunologie. Voor diegenen die gedurende de vooropleiding geen gelegenheid hebben gehad om zich te bekwamen in de reumatologie of infectieziekten bestaat er ook de mogelijkheid om een 4 maanden durende reumatologie of infectieziekten stage te doen. Gedurende de gehele periode dient de internist in opleiding deel te nemen aan multidisciplinaire patiëntenbesprekingen en besprekingen betreffende laboratoriumdiagnostiek, alsmede actief te worden betrokken bij literatuurbesprekingen.. A. Verplichte niet stagegebonden opleidingsactiviteiten In het vijfde en zesde opleidingsjaar besteedt de AIOS ten hoogste 80% van de opleidingstijd/dagtaak aan de profielstage. De resterende tijd (tenminste 20%) wordt besteed aan algemeen interne geneeskunde, zoals diensten interne geneeskunde, de zorg voor patiënten met diagnoses die niet gebonden zijn aan het betreffende profiel of het bijwonen van voor de opleiding relevante bijeenkomsten. Deze tijd is bovendien bedoeld om de competenties over de volle breedte te onderhouden (besluit interne geneeskunde artikel B.3.). Daarom zal ook verdere bekwaming en verdieping plaatsvinden in het medisch handelen ten aanzien van de overige klinische presentaties en ziektebeelden benoemd in het opleidingsplan (OOR Zuidwest Nederland). De volgende niet stagegebonden opleidingsactiviteiten zijn verplicht tijdens de enkelvoudige profielstage allergologie / klinische immunologie: Bijwonen ochtendrapport (minimaal 2x per week) Radiologiebespreking 1x per week (bij algemene interne geneeskunde) Pathologiebespreking (1x per maand bij algemene interne geneeskunde) Patiëntenbespreking klinische patiënten (wekelijks bij allergologie / klinische immunologie) Omgang met coassistenten (tijdens (poli)klinische activiteiten) 1x per week probleemoplossende bespreking consulten/poliklinische patiënten (bij algemene interne geneeskunde) 2-3x per jaar refereren (prepare for reading) / CAT (bij algemene interne geneeskunde) 1x per maand complicatiebespreking (bij algemene interne geneeskunde) Bijhouden portfolio Ook de volgende niet stagegebonden opleidingsactiviteiten zijn verplicht tijdens de profielstage: 2x per jaar - jaar 1-4 COIG Afgerond? Zn inhalen

9 5x per jaar - jaar 1-4 ROIG Afgerond? Zn inhalen 1x per jaar Kennistoets 1 dag per jaar NIV dagen 1x per jaar DOO waaronder Managementcursus Wetenschappelijk onderzoek tijdens de profielstage In het opleidingsprogramma dient aandacht te worden besteed aan patiëntgebonden wetenschappelijk onderzoek in de allergologie en/of klinische immunologie. De internist in opleiding dient tijdens zijn opleiding een publicatie te schrijven of een voordracht te houden voor een wetenschappelijke vereniging. De onderdelen van het opleidingsprogramma dienen in een aaneengesloten periode te worden afgewerkt. Programmaonderdelen kunnen worden gesplitst of gecombineerd, mits de duur en relatieve zwaarte overeenkomt met het hierboven gestelde. Wanneer betrokkene een promotieonderzoek doet binnen de allergologie of klinische immunologie, kunnen de stages van maanden worden verdeeld over een periode van maximaal 48 maanden, waarbij dan ongeveer 50% van de tijd besteed moet worden aan het opleidingsprogramma. 5. Toetsen/gesprekken/portfolio KPB Tijdens de stage wordt er minimaal 1x per maand een KPB ingevuld. Dit is op basis van eigen initiatief danwel het verzoek van de supervisor. U stuurt een copie van de KPB naar de opleider in het profiel en de opleider interne geneeskunde. Het origineel komt in uw portfolio. Voortgangsgesprekken Tijdens de profielstage vinden de volgende gesprekken plaats met de opleider allergologie of de opleider klinische immunologie: Introductiegesprek: in dit gesprek worden de algemene en individuele leerdoelen voor de profielstage vastgelegd. Voortgangsgesprekken: deze gesprekken hebben als doel reflectie door en met de AIOS op behaalde leerdoelen en voortgang. In het 1 e jaar van de profielstage wordt om de 4 maanden een voortgangsgesprek gehouden. In het 2 e jaar om de 6 maanden. De AIOS maken zelf een afspraak met de opleider. Na het gesprek maakt de AIOS een schriftelijk verslag met hierin de gemaakte afspraken, het origineel komt in het portfolio. Eindgesprek: een copie van het eindgesprek wordt naar de opleider gestuurd. Verder vindt tijdens de profielstage jaarlijks een voortgangsgesprek plaats met de hoofdopleider interne geneeskunde. De AIOS bereidt het gesprek voor middels het invullen van het formulier voortgangsgesprek waarbij hij/zij reflecteert op de leerdoelen in de afgelopen periode en de leerdoelen voor de komende periode benoemt. Alle KPB s en introductie/voortgangsverslagen worden besproken met de opleider Tijdens de voortgangsgesprekken wordt de AIOS beoordeeld en wordt feed-back gegeven aan de hand van: Het portfolio van de AIOS Gegevens over presentie bij opleidingsactiviteiten (o.a.ochtendrapport, refereeravonden en verplichte jaarlijkse BLS herhalingscursus)

10 Beoordelingen door supervisoren (o.a. m.b.t. statusvoering, brieven, inbreng tijdens (grote) visites en patiëntenbesprekingen, samenwerking met verpleging, supervisie afdelingsarts/seniorcoassistent/co-assistent, refereeravond, inbreng tijdens overdracht (o.a. als voorzitter). Resultaten van KPB s (12 per jaar), (Eventueel) verslagen van verpleging en patiënten aangaande functioneren van AIOS Resultaat jaarlijkse periodieke kennistoets. Beoordelingen Critical Appraised Topics (CAT s; 2 per jaar) Resultaten wetenschappelijke activiteiten (gedurende de gehele opleiding dient tenminste één artikel in een wetenschappelijk tijdschrift of medisch vakblad geschreven te worden dan wel een wetenschappelijke voordracht of posterpresentatie verzorgd te worden). Portfolio In het portfolio (conform format CCMS/ E-portfolio NIV) wordt in grote lijnen bijgehouden hoeveel patiënten met welke aandoeningen zijn gezien. Ook wordt het aantal bijgewoonde diagnostische en therapeutische verrichtingen genoteerd. De casus, referaten die zelfstandig naar voren werden gebracht worden als zodanig gemerkt. In het portfolio worden tevens de KPB s en overige beoordelingen opgenomen. Bovendien reflecteert de AIOS in het portfolio met enige regelmaat op zijn/haar eigen functioneren. 6. Werkzaamheden Opleidingsteam Erasmus MC De opleidingsafdeling wordt geleid door Prof. Dr. P.M. van Hagen, Internist met Klinischeimmunologie- als aandachtsgebied en Prof. Dr. R. Gerth van Wijk, allergoloog. Verder zijn mevr. Drs. P.van Biezen, Drs. M.S. van Maaren, Dr. N.T.J. Arends, Dr. P.L.A. van Daele, Dr. J.A.M. van Laar en Dr. V.A.S.H. Dalm nauw bij de opleiding betrokken. Indeling van de stage; werkzaamheden en supervisie tijdens de stage De eerder genoemde leerdoelen worden behaald door uw werkzaamheden en verplichte opleidingsactiviteiten tijdens de enkelvoudige profielstage allergologie / klinische immunologie, zoals hieronder beschreven. Laboratoriumstage Een laboratoriumstage van 2 maanden op het medisch immunologisch laboratorium en het allergologisch functie-laboratorium om vertrouwd te raken met laboratoriumtechnieken en laboratoriumdiagnostiek van klinisch-immunologische en allergologische aandoeningen en de monitoring van immunomodulatoire therapieën. De supervisie van het immunologisch laboratoriumgedeelte gedurende deze stage zal worden uitgevoerd door Dr. M. Schreurs (medische immunoloog). De supervisie van het allergologisch functie-laboratorium ligt bij drs. M.S. van Maaren en prof. dr. R. Gerth van Wijk Klinische stage De klinische stage Klinische Immunologie omvat 4 maanden. Tijdens de eerste 4 maanden van deze stage zal de stagiair zelf als afdelingsarts functioneren van de opgenomen immunologische patiënten op verpleegafdelingen 5 noord. De stagiair wordt gesuperviseerd door Drs P. van Biezen. In haar afwezigheid wordt de supervisie overgenomen door een van de andere stafleden. Tijdens de klinische stage worden alle patiënten minimaal 1x per dag besproken met de supervisor. Poliklinische stage Een stage van 6 maanden waarin poliklinische werkzaamheden worden verricht op het gebied van

11 klinische immunologie. Gedurende deze periode wordt ervaring opgedaan met diagnostiek en behandeling van patiënten met immunologische aandoeningen (systemische auto-immuunziekten, orgaanspecifieke auto-immuunziekten en immuundeficiëntie). Deze stage zal worden gesuperviseerd door Dr. J.A.M. van Laar, Dr. P.L.A. van Daele, Dr. V.A.S.H. Dalm en Prof. Dr. P.M. van Hagen. Tevens volgt de AIOS een stage van 10 maanden, waarin hij ervaring opdoet met diagnostiek en behandeling van patiënten met allergische aandoeningen. In deze periode loopt hij/zij 2-4 weken stage op de afdeling Dermatologie en 2-4 weken op de afdeling Keel-neus- en oorheelkunde. Tevens wordt gedurende de hele poliklinische fase van de opleiding een intensief contact op de functieafdeling gerealiseerd (supervisie: Dr. M. Van Maaren en Prof. Dr. R. Gerth van Wijk). Gedurende de stage allergologie is de AIOS ook het aanspreekpunt voor de consulten allergologie. Alle consulten worden besproken met een van de stafleden. Gedurende de gehele periode dient de internist in opleiding deel te nemen aan multidisciplinaire patiëntenbesprekingen en besprekingen betreffende laboratoriumdiagnostiek, alsmede actief te worden betrokken bij literatuurbesprekingen. Consultstage Gedurende de poliklinische stage klinische immunologie wordt door de AIOS zorg gedragen voor de consulten in de kliniek. Hij/zij is het eerste aanspreekpunt maar alle consulten zullen moeten worden overlegd met een van de stafleden klinische immunologie. Algemeen interne taken tijdens de profielstage Gedurende 2 a 3 blokken van 2 weken per jaar participeert de stagiair in de algemeen interne dienstenstage. Deze perioden worden bij voorkeur gepland aan het begin en aan het einde van de profielstage. Daarnaast neemt de stagiair deel aan het ochtendrapport en de aansluitende algemene opleidingsactiviteiten (tenzij dit niet mogelijk is i.v.m. polikliniekspreekuur). Verder behoren tot de algemeen interne taken het incidenteel waarnemen van zaalassistenten bij ziekte of vakantie. Waarneming Bij ziekte meldt de stagiair zich ziek bij het secretariaat Interne Geneeskunde (A. Hokke/ T.J. Brosky) of het secretariaat Allergologie (W. Bergen Henegouwen) en bij zijn/haar supervisor. Zijn/haar werkzaamheden worden door collega-fellows overgenomen. 7.Plan-Do-Check-Act cyclus: Maandelijks vindt een bespreking plaats tussen de opleiders, de arts assistenten en het ondersteunend personeel waarbij de knel- en verbeterpunten worden besproken. Voor eventuele verbeterpunten wordt een probleemeigenaar aangewezen. Deze besprekingen worden genotuleerd en bij een volgende bespreking worden de punten van aandacht geëvalueerd en beoordeeld of ze zijn opgelost. Verder nemen de AIOS deel aan het zogenaamde verwonder en verbeter programma. Bij deze bespreking is ook een van de mede opleiders (PvD) standaard aanwezig. 8. Registratie, diploma's De registratie als "internist met het aandachtsgebied Allergologie en Klinische Immunologie binnen de Inwendige geneeskunde" kan binnen 2 jaar na beëindiging van de opleiding worden verleend aan de Internist die aan het opleidingsprogramma zoals omschreven onder 3a-3c van de opleidingseisen voor het aandachtsgebied Allergologie / Klinische Immunologie van de Inwendige Geneeskunde heeft voldaan. De erkenning wordt verleend door de Sectie Allergologie / Klinische Immunologie, gehoord de opleider Allergologie / Klinische Immunologie. Inschrijving vindt plaats in een register van de

12 NIV, dat door de NIV wordt aangelegd en bijgehouden. Als bewijs van inschrijving wordt aan de Internist met het aandachtsgebied Allergologie / Klinische Immunologie een certificaat uitgereikt. Gezien het feit dat de Internist allergoloog bij besluit van het Centraal College een titel bescherming is toegezegd blijft deze onverminderd van kracht voor de specialist met uitstroomrichting ALL.