Duurzaam spoor CO2 reductie in de spoorketen. KIVI NIRIA congres 6 november 2013 Paul van der Voort, Innovatie & Duurzame ontwikkeling

Transcriptie

1 Duurzaam spoor CO2 reductie in de spoorketen KIVI NIRIA congres 6 november 2013 Paul van der Voort, Innovatie & Duurzame ontwikkeling 1

2 Opbouw 1. ProRail en Duurzaamheid 2. Infra energieverbruik 3. Trein energieverbruik 4. Infra Materiaalgebruik 5. Tenslotte

3 1.1 ProRail en basisfuncties communiceren beheersen transfer doorsnijden geleiden voeden beveiligen dragen

4 1.2 ProRail missie ProRail missie: ProRail zorgt voor een veilig, betrouwbaar, punctueel en duurzaam spoornetwerk en comfortabele stations, in samenspel met vervoerders en partners.

5 1.4 Duurzaamheid - indeling Energieverbruik Duurzaam Spoor Geluid en trillingen Duurzame energie Duurzaam Reizen Duurzaam Leven Inpassing natuur & omgeving CO 2 reductie in de keten Minder afval, grondstoffen Duurzaam Werken Integratie werkproces Transparante verantwoording Samenwerken in de keten

6 1.5 Hoe is de CO2 uitstoot trein vs. auto? De trein is een duurzaam vervoersmiddel Deze voorsprong willen we behouden/ uitbouwen

7 1.6 CO2 voetafdruk Nederlandse spoor

8 1.7 Zoektocht naar. Betere prestaties op de combinatie: CO2 reductie Strategische doelen: Veiligheid Punctualiteit Betrouwbaarheid Lagere lifecycle kosten

9 Opbouw 1. ProRail en Duurzaamheid 2. Infra energieverbruik 3. Trein energieverbruik 4. Infra Materiaalgebruik 5. Tenslotte

10 2.1 Infra energie ProRail jaarlijks energieverbruik: TJ, waarvan 90% elektriciteit = 100 mio kwh CO2 uitstoot o.b.v. NL mix: Ton Stations Stations 10 Treinbeveilliging Treinbeveilliging Wisselverwarming Wisselverwarming Gebouwen, VL posten, Gebouwen, VL posten, onderstations onderstations Overig infra Overig infra Doelstelling: 30% energie effficiency

11 2.2 Stations - verlichting 3% 14% Verlichting 8% 18% 46% Stationshal - verlichting Treinaanwijzers (dispays) Liften, roltrappen Verwarming 11% Overig Handreiking: Energieprestatie eisen in richtlijn:

12 2.3 Stations 3% 14% Verlichting Displays LED backlight (-50%) 8% 18% 46% Stationshal - verlichting Treinaanwijzers (dispays) Liften, roltrappen Verwarming 11% Overig Zonnestroom

13 2.4 Wissels vanuit betrouwbaarheid Minder wissels Betere aansturing, lange termijn Bijvoorbeeld Utrecht: Van 170 wissels Naar 60 wissels Landelijk: : -10% Meer standaard wisselverwarming van 130 naar enkele typen

14 2.5 Treinbeveiliging vanuit veiligheid ERTMS: ERTMS level 1: lager energieverbruik treinbeveiliging ERTMS level 3: hoger energieverbruik treinbeveiliging Energiezuinig rijden door snelheidssturing (veel groter effect)

15 Opbouw 1. ProRal en Duurzaamheid 2. Infra energieverbruik 3. Trein energieverbruik 4. Infra Materiaalgebruik 5. Tenslotte

16 3.1 Energie treinen >1% van het totale energieverbruik in Nederland Doelstelling: 65 Kton CO2 reductie in de spoorketen

17 Hoeveel energie kost het optrekken van 1 trein naar 130 km/u? Ca. 90 kwh aan elektriciteit, zoveel als 10 huishoudens op een dag. Het jaarlijks effect van een snelheidsbeperking, remmen naar 80 en terug naar 130 km/u: Energietabel ter vergelijking Tractie-energie effect > kwh > wasmachines per jaar > 300 huishoudens per jaar CO 2 > 615 ton per jaar

18 3.2 Energievoorziening Hogere spanning (3 kv) primair: frequentie en rijtijden energie: ca. 20% reductiepotentieel

19 3.3 ProRail invloed Invloed op energieverbruik van de trein via: Infrastructuur Planning Infra layout Snelheidsbeperkingen Dienstregeling Be/bijsturing Rijgedrag Informatie aan mcn 19

20 3.4 Infra layout Vervlechting Ontstaan vanuit historie Botlleneck in huidige spoorvervoer Ontvlechting, voor meer doorstroming

21 3.5 Infra: Snelheidsbeperkingen Kuil Energiewinst & tijdwinst 1 snelheidsbeperking km op druk baanvak: >1 mio kwh per jaar Afstapje Tijdwinst: kan (tijdelijk) via EZR worden omgezet in energiewinst.

22 3.6 Wat is een energiezuinige dienstregeling? Speling = verschil tussen kale rijtijd en plantijd Een dienstregeling met voldoende speling voor energiezuinig rijden. Huidige spelingsbasis: minimaal 5% per blokpunt Kan dit slimmer, bijvoorbeeld naar variatiebronnen? (vanuit alleen energie: sec. per haltering)

23 3.7 Rijgedrag: informatie voor machinist Routelint: Context informatie voor de machinist via Railpocket Volgende stap: Snelheidsadvisering Kruising Intakken Uittakken Gereserveerd voor andere trein Vrije baan Eigen trein Opvolger Treinnummer 13:06:52 AH-8 Vertraging FV AH-24B AH-24A +3 AY WF AW AW AV +0

24 Opbouw 1. ProRail en Duurzaamheid 2. Infra energieverbruik 3. Trein energieverbruik 4. Infra Materiaalgebruik 5. Tenslotte

25 4.1 Infra materialen 20% van sector CO2 uitstoot Dominantie analyse: Waar zit de win-win? 1. Levensduur verlenging 2. Hergebruik 3. Materiaalkeuze

26 Hoeveel nieuwe spoorstaven worden er jaarlijks in het spoor verwerkt? Ruim 300 km spoorstaaf per jaar. Energietabel ter vergelijking > 300 km spoorstaaf vervanging CO 2 > ton CO2 per jaar Uitstoot van > wasmachines per jaar 500 huishoudens per jaar

27 4.2 Spoorstaven levensduur verlenging Levensduur verlenging via Ontwerp Research project naar staalsamenstelling, i.s.m. Tata steel en TU Delft. Aanleg Ingebruik nemen zonder spetters en deuken. Beheer Cyclisch slijpen: verhoging van de slijpfrequentie afhankelijk van de belasting. Hierdoor worden de gevolgen van Rolling Contact Fatigue (RCF) verminderd. Levensduurverlenging en LCC reductie. 27

28 4.4 Hergebruik van cases naar regelgeving In het project Den Bosch wordt hergebruikt: 5,5 km spoorstaaf 8 wissels dwarsliggers Bij Utrecht Centraal en Tilburg-Loven is lokaal ballast gezeefd en hergebruikt. fijnere spoorballast (20 30mm): onderlaag grove ballast: weer de spoorbaan in. Regelgeving wordt opgesteld/ aangepast om dit beter te faciliteren.

29 4.5 Geluidschermen - productie 29

30 4.6 Hoe meenemen in projecten? Duurzaam GWW, 7 pilot projecten. CO2 prestatieladder Stationsscan Omgevingswijzer Ambitieweb

31 4.7 Duurzaam GWW Projectontwikkeling waarbij duurzaamheid systematisch wordt betrokken in alle fasen van projectontwikkeling en uitvoering. 31

32 4.8 Ambitieweb De duurzaamheidsambities van een project in kaart brengen, samen met stakeholders. 32

33 4.9 Dubocalc Kwantificering van milieu-effecten van Ontwerp alternatieven doorrekenen en ontwerpvarianten. op 11 milieu effecten Milieu Kosten Indicator (mki) Materialen / life cycle Aanpak Duurzaam GWWl 33

34 4.10 Stationsscan

35 4.11 CO2 prestatieladder Aanpak Duurzaam GWWl 35

36 5.1 CO2 reductie in de spoorketen

37 5.2 CO2 is een stukje van de puzzel Energieverbruik Duurzaam Spoor Geluid en trillingen Duurzame energie Duurzaam Reizen Duurzaam Leven Inpassing natuur & omgeving CO 2 reductie in de keten Minder afval, grondstoffen Duurzaam Werken Integratie werkproces Transparante verantwoording Samenwerken in de keten

38 Dank! Uitwisseling en suggesties in deze zoektocht zijn welkom. Meer info: Paul van der Voort