INHOUD. Leertekst volume Bodemfuncties en Bodemgebruik 1

Transcriptie

1 INHOUD Tussen haakjes staat aangegeven voor welk vak de betreffende paragraaf tot de leerstof behoort: 1 voor BW1, 2 voor BW2. Als er niets bij staat behoort de betreffende paragraaf niet tot de leerstof (soms met code (0) aangeduid). Sommige paragraven behoren tot de leerstof van beide vakken (code 1,2). Leertekst volume 1 1. Bodemfuncties en Bodemgebruik (1) Natuur- en biodiversiteitsfunctie van de bodem (1) Biogeochemische rol van de bodem (1) Agrarische functie van de bodem (1) Productiefunctie (1) Bodemgeschiktheid (1) De bodem als leverancier van grondstoffen (1) Opslag en verwerking van afval (1) Bodem, landschap en landinrichting Geologie in relatie tot bodem en landschap (1) Ontstaan en samenstelling van de aardkorst (1) De aardkorst (1) Mineralen (1) Gesteenten (1) Stollingsgesteenten (1) Verwering en erosie van gesteenten (1) Sedimenten en sedimentgesteenten (1) Metamorfe gesteenten (1) De kringloop van gesteenten (1) Geotektoniek en vulkanisme (1) Continentbeweging en plaattektoniek (1) Gebergtevorming (1) Vulkanisme (1) Rivieren en fluviatiel-denudatieve processen (1) Rivieren (1) Sedimenttransport en afzettingen van rivieren (1) Rivierterrassen (1) Hellingsprocessen (1) Glaciale en periglaciale processen en landvormen (1) Kustvormen (1) Werking van de wind 107 i

2 2.8 (1) Reliëfvormen Ouderdomsbepaling in de geologie (1) De vorming van Nederland Wat is een bodem? (1) Bodembestanddelen (1) Bodemtextuur (1) Het bodemprofiel (1) Bodemzonaliteit (1) Fysische verwering (1) Chemische verwering Kleimineralen (2) Structuur van kleimineralen Typen kleimineralen Vorming van kleimineralen en kleifractie (1) Organische stof in de bodem (1) Ophoping van organische stof in de bodem (1) Humusvormen (1) Bodemstructuur (1) Karakterisering van de bodemstructuur (1) Structuuropbouw en -verval (1) Specifieke Bodemvormende processen (1) Vorming van bodemhorizonten (1) Klei-inspoeling (1) Podzolisatie (1) Gley (2) Verzouting en alkalisatie (1) Fysische- en chemische rijping (1) Invloed van de mens op bodemvormende processen Naamgeving en classificatie (1,2) Genetische horizontaanduidingen (1,2) Bodemclassificatie (2) Het FAO-classificatiesysteem (1) De Nederlandse bodemclassificatie Belangrijke bodemgroepen Poldervaaggronden Brikgronden Podzolen Rode tropische bodems Zwarte kleigronden 214 ii

3 4. Water, warmte en gassen in de bodem (1) Fasenverdeling (1) Vochtgehalte in de bodem (1) Krachten die op het bodemwater inwerken (2) Energietoestand van het bodemwater (2) Druk- en stijghoogte van het bodemwater (2) Verdeling van het vochtgehalte bij statisch evenwicht (1) Bodemvochtkarakteristieken of pf-curven (1) Bergingsvermogen en beschikbaar water Hysterese (2) Waterbalans van de bodem (2) Waterstroming in de bodem (2) De wet van Darcy (2) Doorlatendheid (2) Infiltratie Typen waterstroming (1) Capillaire nalevering (2) Warmtehuishouding van de bodem Warmtestroming in de bodem (2) Luchthuishouding van de bodem Gasdiffusie in de bodem 279 Leertekst volume 2 5. Gedrag van stoffen in de bodem (1,2) Accumulatie (1,2) Bodembuffering (2) Binding aan kleimineralen (2) Binding aan metaal(hydr)oxiden (2) Binding aan organische stof (2) Diffuse dubbellaag (2) Adsorptiemodellen (2) Lineaire adsorptiemodel Freundlich adsorptiemodel Langmuir adsorptiemodel (2) Ionenomwisseling (2) Precipitatie- en oplosreacties (2) Kalk in de bodem 319 iii

4 5.3 (1) Blootstelling en Biobeschikbaarheid (1) Blootstelling (1,2) Biobeschikbaarheid Biotransformatie (1) Afbraak van organische stof: milieufactoren (1) Afbraak van organische stof: modellering (2) Afbraakmodellering van opgeloste verbindingen (2) Mineralisatie en immobilisatie van nutriënten (1) Stikstofcyclus (2) Stikstofomzettingen Stoftransport (2) Mobiliteit van stoffen in de bodem (2) Massabalans en fluxvergelijking Diffusie en dispersie (2) Vereenvoudigd stoftransportmodel Doorbraakcurven (2) Stroming van organische vloeistoffen (2) Reactiviteit en kwetsbaarheid van bodems Bodemonderzoektechnieken (1) Waarom verzamelen we bodemgegevens (1) De bodemkaart (1) Bodemkartering (1) Landschappelijke kartering (2) Systematische kartering en geostatistiek Aardobservatietechnieken (1) Bemonstering voor bemestingadviezen en het vaststellen 401 van bodemverontreiniging 6.8 Opslag, verwerking en presentatie van bodemkundige 405 informatie 6.9 (2) Grondextractie en chemische analyse (2) Bepaling van fysische bodemeigenschappen (2) Drukhoogte van het bodemvocht (2) De bodemvochtkarakteristiek (pf-curve) (2) Verzadigde waterdoorlatendheid Bodemtextuur en kleimineralogie (samenvatting) Bodemkwaliteit (1,2) Bodemkwaliteitindicatoren 424 iv

5 7.2 (1) Bodemecosysteem en bodemorganismen (1,2) Rhizosfeerecologie (1) Ecologie van het afbraakproces (1,2) Plantenvoedende stoffen (2) Opheffing van nutriëntentekorten (1,2) Stikstofovermaat (2) Fosfaatverzadigde gronden (2) Bodemverzuring (2) Toepassing bestrijdingsmiddelen (2) Zware metalen in het bodemmilieu (2) Bodemverzouting (2) Bodemdegradatie (2) Bodemerosie Watererosie Winderosie (2) Chemische en fysische degradatie (2) Bodembeschermingsmaatregelen Landevaluatie (2) Tussen inventarisatie en planning (2) Het kiezen van de landevaluatiemethode (2) Kwalitatieve landevaluatie (2) Pedotransferfuncties Kwantitatieve landevaluatie Van landevaluatie naar landgebruiksplanning (2) Voorbeeld landevaluatie: de Mekong-delta (1) Bodemgeschiktheidsbeoordeling (1) Werkwijze (1) Belangrijke landkwaliteiten en gradaties (1) Ontwateringstoestand (1) Vochtleverend vermogen (1) Stevigheid bovengrond (1) Verkruimelbaarheid (1) Slempgevoeligheid (1) Stuifgevoeligheid 545 v

6 (1) Infiltratiecapaciteit (1) Voedingstoestand (1) Zuurgraad 549 Bijlagen Bodemgeschiktheidsbeoordeling (1) Werkwijze vaststelling gradatie vochtleverend vermogen (1) Bodemgeschiktheidsclassificatie voor akkerbouw (1) Bodemgeschiktheidsclassificatie voor bos (1) Bodemgeschiktheidsclassificatie voor 558 kampeerterreinen en speel- en ligweiden Bodembeschermingsbeleid (1) Wet Bodembescherming: historie (1) Wet Bodembescherming: wettelijk kader (2) Besluit Bodemkwaliteit (1,2) Normstelling (1,2) Streef- en interventiewaarden (2) Bodemsanering (2) Bodemonderzoek (2) Saneringsmethoden en -technieken 584 Geciteerde literatuur 589 Bijlagen Bijlage 2.1 Geologische tijdschaal 592 Bijlage 2.2 Klimaatsindeling van het Kwartair 593 Bijlage 2.3 Geologische kaart van Nederland 595 Bijlage 3.1 FAO-Wereldbodemkaart 596 Bijlage 4.1 Samenvatting van de belangrijkste natuurkundige 598 grootheden in SI-units Bijlage 4.2 Samenvatting stromingsvergelijkingen 599 Bijlage 9.1 Normen voor grond en grondwater 600 vi

7 Volume 3 Supplement A (1) Practica BW1 1 1 Gesteenten 2 2 Bodemkwaliteit 5 3 Overige practica + fietsexcursie 9 B (2) Practica BW2 10 P1 Bodemkwaliteit 11 P2 Bodemclassificatie en landevaluatie 11 C (2) Vraagstukken werkcollege BW2 13 W1 Reactieve bodembestanddelen in de bodem 14 W2 Water en warmte in de bodem 16 W3 Bodeminventarisatie en geostatistiek 19 W4 Landevaluatie: de Mekong-delta 20 W5 Adsorptie, Mineralen en N-omzettingen in de bodem 22 W6 Stoftransport en bodemkwaliteit 23 D (1,2) Proeftentamens 25 (1,2) 1 Bodem- en geologische kaart proeftentamens BW1 en 26 BW2 (1) 2 Proeftentamen Bodem & Water 1, deel Bodem 28 (1) 3 Antwoorden proeftentamen BW1 37 (1) 4 Formularium BW1 38 (2) 5 Proeftentamen Bodem & Water 2, deel Bodem 41 (2) 6 Antwoorden proeftentamen BW2 50 (2) 7 Formularium BW2 51 E (1,2) Antwoorden van de vragen in de leertekst 57 F (1,2) Begrippenlijst 107 vii

8 viii