Woord vooraf. Met eventuele op- en aanmerkingen houden we graag rekening. Namens het auteursteam Georges Tibau

Transcriptie

1 Woord vooraf De leraar heeft de vrijheid om de thema s uit het leerplan van de derde graad te ordenen in functie van excursies, moeilijkheidsgraad of het afronden van thema s of themaonderdelen voor bv. een examenperiode In overleg met de vakgroep van de school en zelfs van de SG kan de volgorde van het hier voorgestelde jaarplan gewijzigd worden. Als niet dezelfde leerkracht in het 5de en 6de jaar lesgeeft, dient op het einde van het 5de jaar het gerealiseerde jaarplan doorgegeven te worden. Het is dus belangrijk de leerstof van de derde graad evenwichtig te verdelen over de twee jaren. Ook is het sterk aanbevolen per leerjaar een evenwicht in te bouwen tussen fysische en sociaal-economische onderwerpen. In het jaarplan van het 6 jaar ASO houden we de volgorde aan van het leerboek, d.w.z. de atmosfeer, draagkracht en mondiale verschuivingen en opbouw en afbraak van fysische landschappen. In de rubriek noteert de leerkracht de datum waarop hij/zij de les realiseerde. Het jaarplan mag voor inspectie en begeleiding als schoolagenda van de leraar dienst doen. Het is de directeur van de school die de uiteindelijke toestemming moet geven. In de kolom van de eindtermen en leerplandoelen staan de nummers en de inhoud van de eindtermen (cursief) en nummers met de leerplaninhouden (normaal). In de rubriek dienen de nummers van de vakoverschrijdende eindtermen genoteerd te worden. Op een apart blad kan de leraar de genummerd uittypen die hij/zij volgens de afspraak met het directieteam dient te realiseren in de aardrijkskundelessen en excursies. Zowel in het 5de jaar als in het 6de jaar wordt geopteerd voor een excursiedag. Dit jaar staat een fysische excursie als verplicht op het programma. Bij de hulpmiddelen wordt nog enkel verwezen naar de nieuwe atlas De Boeck Atlas - Mens en Aarde (DBA). In deze atlas zijn alle kaarten geactualiseerd (o.a. de namen van de gesteenten, de geologische kaart, 3-D kaarten voor het reliëf, socio-economische gegevens). Als de leraar transparanten van de figuren met de Mind Maps uit het leerboek wenst, kunnen deze tegen kostprijs bij de uitgeverij aangevraagd worden. De leerkrachtenhandleiding bevat o.m. powerpointpresentaties van elke les. Deze handleiding is ook te verkrijgen bij de uitgeverij. De leerkracht kan zelf de presentatie aanpassen. Elke leerling bezit ook een cd in het handboek waar op school of thuis gebruik van kan gemaakt worden. Naast de handleiding is er de website waar geactualiseerde links terug te vinden zijn bij elk thema. Met eventuele op- en aanmerkingen houden we graag rekening. Namens het auteursteam Georges Tibau georges.tibau@chello.be

2 Leerplanthema 4: De atmosfeer 01-02/ 09/ / 09/ / 09/05 ET 6 Weer en klimaat in verband brengen met de opbouw van en met processen in de atmosfeer. 1 Onderzoeken welke mechanismen zorgen voor de verspreiding van de energie naar de atmosfeer. 1.1 Opbouw van de atmosfeer: gelaagde atmosfeer op basis van temperatuur en druk de dunne atmosfeer. 1.2 Warmtebalans in- en uitstraling het natuurlijke broeikaseffect Kennismaking + Overzicht leerstof + Afspraken i.v.m. Leren en Leren Deel 1: Kenmerken van de atmosfeer Les 1: De opbouw van de atmosfeer Les 2: Warmtebalans, resultaat van in- en uitstraling Overzicht van zelfstandige taken doorheen het jaar DBA 117C,D,E 19-23/ 09/05 idem Idem

3 26/09-30/09/05 ET 4 Bewegingen in het zonnestelsel en de gevolgen ervan op aarde aangeven. 2. Vertrekkend vanuit waarnemingen de revolutie van de aarde en de gevolgen ervan inzien. 2.1 Kenmerken van revolutie: zin en duur 2.2 Gevolgen van revolutie: jaartelling seizoenen Les 3: Kenmerken en gevolgen van de revolutie van de aarde. DBA 128D DBA 129A Leerplanthema 3 Kosmografie en de atmosfeer 03-07/ 10/05 3 Vertrekkend vanuit de waarneming de rotatie van de aarde en de gevolgen ervan inzien. 3.1 Kenmerken van rotatie: zin, duur en omtreksnelheid 3.2 Gevolgen van rotatie: uurregeling vorm van de aarde plaatsbepaling op aarde. Les 4: Kenmerken en gevolgen van de aardrotatie voor de weerkunde. DBA 125C 10-14/ 10/05 Lesopvraging en remediëren 17-21/ 10/05 4 Onderzoeken welke mechanismen zorgen voor de spreiding van energie binnen West-Europa. 4.1 Algemene luchtcirculatie: - circulatiecellen op basis van de temperatuur - circulatiecellen op het N.H. Les 5: Luchtdruk en wind DBA 117A+B

4 24-28/ 10/ Verdamping en condensatie - wolkenvorming - transport van warmte via wolken - verband tussen drukgordels en neerslagzones Les 6: Neerslag als gevolg van wolkenvorming en condensatie DBA 117F Opmerkingen i.v.m. de van het leerplan: Leerplanthema 4: Atmosfeer 29/10-06/ 11/ / 11/05 H e r f s t v a k a n t i e ET 22 Een klimaat interpreteren aan de hand van temperatuur, neerslag en algemene luchtcirculatie. 5. Indeling van de klimaten kunnen maken op basis van verschillen in neerslag en temperatuur. 5.2 Verschillen op basis van temperatuur. 5.3 Verschillen op basis van neerslag. Les 7 Verschillen in klimaten en vegetaties DBA 116 DBA / 11/05 Lesopvraging en remediëren

5 21-25/ 11/05 ET 21 Een weersituatie inschatten door rekening te houden met weerkaarten en berichten. ET 20 Een West-Europese weerkaart lezen. 6 Vertrekkende van het onderzoek van een satellietfoto een West-Europese weerkaart lezen en het maatschappelijk nut ervan aantonen. 6.1 De grote drukgebieden, fronten en neerslagzones op de weerkaart en satellietfoto aanduiden. 6.2 Het maatschappelijk nut van weersatellieten aangeven. 6.3 Situeren van de weerkaart in de algemene luchtcirculatie van de wereld. Deel II: Het West-Europese weer Les 1: weerkaarten, satellietfoto s en weerkaarten DBA 127 Leerplanthema 4: De atmosfeer 28/11 02/12/ Fronten als gevolg van botsingen tussen luchtsoorten. 7 Twee typische weersituaties kunnen inschatten door rekening te houden met weerkaarten en weerberichten 7.1 Kenmerken van het weer: - bij een hogedrukgebied - bij een lagedrukgebied. 7.2 Interpretatie van de West-Europese weerkaart Les 2: Fronten als gevolg van botsingen tussen luchtsoorten. Les 3: Kenmerken van het West-Europese weer bij hoge en lage druk. DBA 127 Lesopvraging en voorbereiding kerstexamens / 12/ /12 12/05 Kerstexamens

6 24/12/05 t.e.m. 08/01/06 K E R S T V A K A N T I E Opmerkingen i.v.m. de van het leerplan:

7 Leerplanthema : Thema 5: Draagkracht en mondiale verschuivingen 09-13/ 01/ / 01/ / 01/06 E10 Productie en consumptie van voedsel en hulpbronnen in relatie brengen met demografische evolutie en welvaartsniveau in het kader van een duurzame ontwikkeling 4 Aan de hand van het begrip ecologische voetafdruk de ongelijke regionale druk op de draagkracht van de aarde aantonen. 4.1 Het begrip ecologische voetafdruk als maat voor draagkracht van de aarde. 4.2 Globale ongelijkheden inzake ecologische voetafdruk. 4.3 Oplossingen door een duurzame levensstijl. 2 Oorzaken en oplossingen achterhalen en in verband brengen met verschillen in demografische evolutie en welvaartsverschillen. 2.1 Het probleem van de wereldvoedselvoorziening in relatie met demografische evolutie, welvaartsverschillen, milieuproblemen en internationale politiek. 2.2 Relatie van duurzame voedselvoorziening met agrarische, demografische en economische evolutie. Les 1: De ecologische voetafdruk en de draagkracht van de aarde. Ecologische voetafdruk berekenen Les 2: Het wereldvoedselvraagstuk Idem het leerboek DBA

8 30/01-03/02/06 3 Voor grondstoffen of energie de spanning productie - consumptie in verband brengen met verschillen in demografische evolutie en welvaartsverschillen. 3.1 Eindigheid van grondstoffen of energie. 3.2 Milieuproblemen in verband met winning of gebruik van grondstoffen of energie. Les 3: De aarde als leverancier van hulpbronnen het leerboek Leerplanthema 5: Draagkracht en mondiale verschuivingen 06-10/ 02/ Duurzaam beheer van grondstoffen en energie. Les 4: Duurzaam beheer van energie en grondstoffen / 02/06 Lesopvraging en remediëren

9 20-24/ 02/06 ET 11 Zowel verschuivingen van industrie of tertiaire activiteiten als demografische migraties met voorbeelden illustreren en dit in verband brengen met sociaaleconomische of politieke factoren. 5 Aan de hand van voorbeelden inzien dat wereldwijde verschuivingen van industriële of tertiaire activiteiten een vorm zijn van globalisering. 5.1 Voorbeeld van delokatie van een economische activiteit 5.2 Begrip globalisering Les 5: Globalisering 25/02-05/ 03/06 K R O K U S V A K A N T I E Opmerkingen i.v.m. de van het leerplan:

10 Leerplanthema 5: Draagkracht en mondiale verschuivingen 06/03-10/03/ / 03/ / 03/06 6 Aan de hand van voorbeelden de gevolgen van mondialisering onderzoeken vanuit socio-economisch of politiek standpunt. 6.1 Positieve en negatieve gevolgen 6.2 Ruimtelijke verschillen in welvaartsevolutie. 7 Aan de hand van voorbeelden de push- en pullfactoren van demografische migraties onderzoeken vanuit socio-economisch of politiek standpunt. 7.1 Huidige migratiestromen op wereldkaart 7.2 Push- en pullfactoren Lesopvraging en remediëren Idem 6. Internationale migraties DBA 31, 32, 33 en / 03/06 DBA 35 D,25A

11 Leerplanthema 5: Opbouw en afbraak van fysische landschappen 01-17/ 04//06 P A A S V A K A N T I E Opmerkingen i.v.m. de van het leerplan: 18-21/ 04/ / 04/ / 05//06 ET 23 Belangrijke geologische gebeurtenissen, klimaatsveranderingen en de biologische evolutie situeren op de geologische tijdsschaal. 3 De belangrijkste geologische gebeurtenissen, biologische evolutie en enkele belangrijke klimaatswijzigingen situeren op de geologische tijdschaal. 3.1 Situering van de belangrijkste plooiingsfasen op de geologische tijdschaal. 3.2 Situering van enkele klimaatswijzigingen op de geologische tijdschaal. 3.3 Situering van de grote veranderingen in de biologische evolutie op de geologische tijdschaal. Lesvrij gehouden samen met de korte week van O.-H.-Hemelvaart. Opfrissen van de leerstof over de gesteenten Les 1 De geologische tijdschaal Lesopvraging en remediëren DBA 45 B+C DBA 112

12 Leerplanthema 5: Opbouw en afbraak van fysische landschappen 08-12/ 05/06 ET 24 Vereenvoudigde geologische kaarten lezen. 4. Het verband onderzoeken tussen een eenvoudige geologische doorsnede en een eenvoudige geologische kaart van België en de belangrijkste geologische gebeurtenissen. 2.1 Relatie transgressies geologische structuur van België 2.2 Relatie plooiingen geologische structuur van België Les 2 Geologische kaart van België DBA 12 DBA / 05/06 ET 25 Een landschap analyseren, de elementen ordenen tot een structuur en hieruit de eigenheid van het landschap bepalen. 5 Aan de hand van analyse van beelden, vereenvoudigde kaarten (geologie bodem lithologie) topografische kaarten en geologische doorsneden van 2 gebieden binnen België, reliëfvormen verklaren door ze in verband te brengen met geologische structuren, lithologie en geomorfologische processen. 5.1 Voor 2 gebieden in België (een geplooid en een niet geplooid gebied) situering van de 2 gebieden op de geologische doorsnede van België erosievormen en sedimentatievormen verwering erosie - sedimentatie (of accumulatie) confrontatie van reliëf, geologie en lithologie voor de gekozen gebieden Les 3+4: Vergelijkende studie van de reliëfgebieden in België: gebieden met nietgeplooide lagen DBA 10, 11, 12, 13 en / 05/06 ET 24 Vereenvoudigde geologische en bodemkaarten lezen. Voorbereiding excursie DBA 14 B+C

13 29/05 02/06/06 ET 9 Eenvoudige reliëfvormen op een samenhangende manier in verband brengen met lithologische kenmerken, geologische structuren en geomorfologische processen. 6 Vanuit terreinwaarnemingen en kaarten (geologie, bodem en topografie) reliëfvormen verklaren door ze in verband te brengen met geomorfologische processen, geologische structuren en lithologie. 6.1 Confrontatie van reliëf geologie bodem - lithologie in een excursiegebied. Excursie Leerplanthema 5: Opbouw en afbraak van fysische landschappen 30/05-03/06/06 Les 5+6: Vergelijkende studie van de reliëfgebieden in België: gebieden met geplooide lagen. Ofwel excursieverwerking indien de excursie in zulk een gebied gebeurde / 06/06 Examenperiode en deliberaties Opmerkingen i.v.m. de van het leerplan: