Studienamiddag Bodemkundige Dienst van België. Meten om te sturen. Organische stof in de landbouwbodems: trendbreuk met het verleden?
|
|
|
- Jozef Peeters
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Studienamiddag Bodemkundige Dienst van België Meten om te sturen Organische stof in de landbouwbodems: trendbreuk met het verleden? Annemie Elsen BDB Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
2 Inhoud Belang van organische stof in de bodem Organische stof in de bodem meten en beoordelen Organische stof in landbouwbodems: het verleden Organische stof in landbouwbodems: het heden Organische stof in landbouwbodems: de toekomst Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
3 Organische stof in de bodem = de basis van bodemkwaliteit bodemvruchtbaarheid CHEMISCH vasthouden/vrijgeven nutriënten FYSISCH bodemstructuur BIOLOGISCH microbiële activiteit
4 Organische stof in de bodem Organische stof in de bodem Levende organismen Vers plantaardig en dierlijk materiaal Humus Gemakkelijk afbreekbaar deel Moeilijk afbreekbaar deel Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
5 Organische stof in de bodem Gemakkelijk afbreekbaar deel verse organische stof organische stof CO 2 + minerale verbindingen Mineralisatie Moeilijk afbreekbaar deel verse organische stof vers organisch materiaal + minerale elementen humus Humificatie
6 Organische stof in de bodem Gemakkelijk afbreekbaar deel verse organische stof Plantenvoeding organische stof CO 2 + minerale verbindingen Mineralisatie Minerale N beschikbaar voor plant stikstofimmobilisatie C/N (30) Bv. stalmest (15) GFT-compost (11-17) stro (80) schorscompost (75)
7 Organische stof in de bodem OS in de bodem Bodemstructuur Nalevering van nutriënten Wortelgroei Slempgevoeligheid kruimelstructuur aggregaatstabiliteit Erosiegevoeligheid Bodemverdichting
8 Organische stof in de bodem Bodemstructuur Stabiele aggregaten in %, GFT-proef jaarlijks min. bemesting 45 ton GFT/ha/3j 15 ton GFT/ha/j 45 ton GFT/ha/j BEH nr 2 AS BEH nr 5 AS BEH nr 9 AS BEH nr 11 AS nr 5 14 nr nr nr nr nr nr nr nr nr nr nr nr nr nr nr ,5 a 19,8 a 31,6 b 28,9 b Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
9 Organische stof in de bodem OS in de bodem Bodemwater Waterbergend vermogen Infiltratiecapaciteit poriënvolume Infiltratie: mm/u Infiltratie: 2-4 mm/u
10 Organische stof in de bodem Bodemwater Infiltratiesnelheid, GFT-proef 800 Instante infiltratiesnelheid (mm/h) minerale bemesting 15 ton GFT/ha /jr 45 ton GFT/ha /jr Behandeling Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
11 Organische stof in de bodem OS in de bodem Bodemleven Regenwormen = bodembiologische indicator strooiselwormen inwerken en verspreiden van vers organisch materiaal beter beschikbaar voor schimmels en bacteriën vorming van stabiele bodemkruimels of aggregaten betere bodemstructuur bodemwoelers graven van gangen betere water- en luchtdoorlaatbaarheid en betere waterinfiltratie diepgravers Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
12 Organische stof in de bodem Bodemleven Aanwezigheid regenwormen, GFT-proef aantal per m² gewicht in g/m² minerale bemesting 45 ton GFT/ha driejaarlijks 15 ton GFT/ha jaarlijks 45 ton GFT/ha jaarlijks
13 Organische stof in de bodem Koolstofcyclus
14 Inhoud Belang van organische stof in de bodem Organische stof in de bodem meten en beoordelen Organische stof in landbouwbodems: het verleden Organische stof in landbouwbodems: het heden Organische stof in landbouwbodems: de toekomst Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
15 Hoe meten en beoordelen? koolstofgehalte = 0,58 * organische-stofgehalte of organische-stofgehalte = 1,72 * koolstofgehalte standaardgrondontleding (0-23 cm akker, 0-6 cm weiland) N-INDEX (0-30 cm) gewijzigde Walckley & Black methode
16 Hoe meten en beoordelen? koolstofgehalte = 0,58 * organische-stofgehalte of organische-stofgehalte = 1,72 * koolstofgehalte beoordeling akkerland weiland zand zandleem-leem polders elk type bodem leem behalve leem zeer laag <1,2 <0,8 <1,0 <2,0 <1,5 laag 1,2-1,4 0,8-0,9 1,0-1,2 2,0-2,9 1,5-2,0 tamelijk laag 1,5-1,7 1,0-1,1 1,3-1,5 3,0-3,5 2,1-2,5 streefzone 1,8-2,8 1,2-1,6 1,6-2,6 3,6-5,5 2,6-4,2 tamelijk hoog 2,9-4,5 1,7-3,0 2,7-4,5 5,6-7,0 4,3-6,5 hoog 4,6-10,0 3,1-7,0 4,6-10,0 7,1-10,0 6,6-9,0 veenachtig >10,0 >7,0 >10,0 >10,0 >9,0 Streefzone : zone van optimale toestand, opgesteld door de Bodemkundige Dienst van België.
17 Inhoud Belang van organische stof in de bodem Organische stof in de bodem meten en beoordelen Organische stof in landbouwbodems: het verleden Organische stof in landbouwbodems: het heden Organische stof in landbouwbodems: de toekomst Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
18 %C in akkerland ( ) Licht donker = lager hoger dan streefzone afname van %C goede OS-voorziening in de Kempen
19 Dalend OS-gehalte toenemende ploegdiepte verdunningseffect
20 Dalend OS-gehalte toenemende ploegdiepte verdunningseffect hogere aanvoer nodig erosie toenemende ploegdiepte verminderde aanbreng van stabiele organische stof beperkingen organische bemesting (MAP) afvoer oogstresten (bv. stro) gescheurde weilanden
21 Inhoud 1. Belang van organische stof in de bodem 2. Organische stof in de bodem meten en beoordelen 3. Organische stof in landbouwbodems: het verleden 4. Organische stof in landbouwbodems: het heden 5. Organische stof in landbouwbodems: de toekomst Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
22 Trendbreuk met verleden Licht donker = lager hoger dan streefzone
23 Trendbreuk met het verleden
24 Trendbreuk met verleden Procentuele verdeling van het koolstofgehalte van de akkerbouwstalen in zeven bodemvruchtbaarheidsklassen gedurende verschillende perioden (geografisch niveau: België) Bodemvruchtbaarheidsklasse zeer laag 2,3 2,2 3,3 5,9 9,8 3,9 laag 6,3 6,7 9,1 14,2 18,7 11,0 tamelijk laag 12,3 13,7 17,7 20,9 23,5 20,1 streefzone 50,7 51,4 50,1 44,1 37,9 50,2 tamelijk hoog 25,8 24,0 18,0 13,9 9,4 14,2 hoog 2,4 1,9 1,7 1,0 0,7 0,6 veenachtig 0,2 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
25 Trendbreuk met verleden Procentuele verdeling van het koolstofgehalte van de weilandstalen in zeven bodemvruchtbaarheidsklassen gedurende verschillende perioden (geografisch niveau: België) Bodemvruchtbaarheidsklasse zeer laag 3,7 4,4 6,5 7,0 12,1 7,4 laag 14,6 17,3 22,0 23,6 25,2 19,8 tamelijk laag 11,3 13,3 14,0 15,8 15,1 15,3 streefzone 36,1 36,8 34,3 34,7 32,2 38,0 tamelijk hoog 24,7 21,1 16,3 14,1 11,6 14,9 hoog 7,4 5,6 4,8 3,4 2,7 3,8 veenachtig 2,2 1,5 2,1 1,4 1,1 0,8 Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
26 %C in akkerbouwpercelen ( ) Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
27 %C in akkerbouwpercelen ( ) Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
28 %C in weilandpercelen ( ) Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
29 %C in weilandpercelen ( ) Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
30 Trendbreuk met het verleden 1. responsabilisering van land- en tuinbouwers 2. bijsturen van OS-gehalte: Aanpassen van landgebruik Verlagen van afbraaksnelheid Verhogen aanvoer OS 3. toenemend areaal korrelmaïs (veel oogstresten) 4. geen verdere toename van de ploegdiepte
31 Trendbreuk met het verleden 2. bijsturen van OS-gehalte: Aanpassen van landgebruik: Groenbedekkers of vanggewassen als nateelt Bladrijke Grasachtige Vlinderbloemige bodembedekker vanggewas op einde groeiseizoen groenbemester bij aanvang volgende groeiseizoen inbreng organisch materiaal effectieve organische stof
32 Trendbreuk met het verleden 2. bijsturen van OS-gehalte: Aanpassen van landgebruik Groenbedekkers of vanggewassen als nateelt Verlagen van afbraaksnelheid Minimale grondbewerking Directe inzaai Bieten na directe inzaai
33 Trendbreuk met het verleden 2. bijsturen van OS-gehalte: Aanpassen van landgebruik Groenbedekkers of vanggewassen als nateelt Verlagen van afbraaksnelheid Minimale grondbewerking Verhogen aanvoer OS Achterlaten en inwerken oogstresten aardappelloof tarwestro en -stoppel bietenloof en -koppen
34 Trendbreuk met het verleden 2. bijsturen van OS-gehalte: Aanpassen van landgebruik Groenbedekkers of vanggewassen als nateelt Verlagen van afbraaksnelheid Minimale grondbewerking Verhogen aanvoer OS Achterlaten en inwerken oogstresten Organische bemesting Dierlijk mest Compost Slib werkingscoëfficiënt (nutriënten) effectieve organische stof (C/N)
35 Inhoud Belang van organische stof in de bodem Organische stof in de bodem meten en beoordelen Organische stof in landbouwbodems: het verleden Organische stof in landbouwbodems: het heden Organische stof in landbouwbodems: de toekomst Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
36 Belang van perceelsspecifieke adviezen Voor dit perceel berekende jaarlijkse afbraak: 2100 kg organische stof/ha
37 Belang van perceelsspecifieke adviezen OS-balans = OS-aanvoer OS-afbraak OS-balans = EOS-aanvoer OS-afbraak EOS = hoeveelheid toegediende OS na 1 jaar nog aanwezig in bodem Humificatiecoëfficiënt = effectieve OS totale OS
38 Belang van perceelsspecifieke adviezen Oogstresten kg/ha Groenbedekkers kg/ha aardappelen wortels en loof 850 gele mosterd 850 suikerbieten wortelresten, bietenkop en -blad 1200 gras, vroege inzaai 1200 wintergranen wortel- en stoppelresten 1500 gras, late inzaai 700 Stro 1300 facelia 750 koolzaad Oogstresten 950 snijrogge 650 vlas Oogstresten 100 Bladkool 850 witloofwortelen Oogstresten 400 Bladrammenas 850 snijmaïs wortel- en stoppelresten 700 wikken 650 korrelmaïs wortel-, stengel- en bladresten 2400 rode klaver 1150 luzerne eerste jaar 1350 witte klaver 850 volgende jaren 2050 grasklaver 1800 erwten (groene) wortelresten en loof 1000 bonen (stamsla) wortelresten en loof 650 veldbonen wortelresten en loof 1000 Organische meststoffen en bodemverbeteraars Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012 kg/ton spruitkool oogstresten zonder stam 1300 runderdrijfmest 30 Stam 700 varkensdrijfmest 20 witte/rode kool Oogstresten 1150 zeugendrijfmest 10 bloemkool/broccoli 1000 runderstalmest 80 knolselder 1000 kippenmest kooihuisvesting 125 andijvie, chinese kool, koolrabi 450 slachtkippenmest 180 prei oogstresten excl. Bladafval 100 champost 125 Bladafval 350 GFT-compost 200 aardbeien, schorseneer 500 GFT-compost na vergisting 160 kropsla 200 groencompost 160 sjalotten, ajuinen 100 andere groentegewassen 400
39 Dubbele uitdaging toediening organisch materiaal bv. stalmest organische stof C nutriënten N P Randvoorwaarden bodemkwaliteit MTR Mestdecreet
40 Dubbele uitdaging Nitraatresidumetingen BDB, najaar 2011
41 Besluit Organische stof in de landbouwbodems: positieve trendbreuk met het verleden aandacht voor organische-stofbeheer blijft dubbele uitdaging: organische stof in relatie tot N-mineralisatie Meten om te sturen blijft nodig! Bodemkundige Dienst van België Studienamiddag Meten om te sturen 16 februari 2012
Studienamiddag Bodemkundige Dienst van België Meten om te sturen. Organische stof in de landbouwbodems: trendbreuk met het verleden?
Studienamiddag Bodemkundige Dienst van België Meten om te sturen Organische stof in de landbouwbodems: trendbreuk met het verleden? Annemie Elsen BDB Inhoud Belang van organische stof in de bodem meten
organische stof in de bodem
organische stof in de bodem - wat is organische stof, wat doet organische stof in de bodem? - belang van organische stof in de bodem - meting en evaluatie van organische stof in de bodem - situatie en
Click to edit Master title style. De bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen
Click to edit Master title style De bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen aelsen@bdb.be Click Compost to edit in Master de akkerbouw? title style bemestingswaarde? effect op bodemkwaliteit?
Click to edit Master title style. Ook de bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen
Click to edit Master title style Ook de bodem viert feest na 20 jaar compost! Annemie Elsen Click Compost to edit in Master de akkerbouw? title style bemestingswaarde? effect op bodemkwaliteit? chemisch?
CODE VAN GOEDE PRAKTIJK BODEMBESCHERMING
CODE VAN GOEDE PRAKTIJK BODEMBESCHERMING VERSIE januari 2008 INHOUDSTAFEL 1 Inleiding... 2 2 Wettelijk kader... 3 3 Definities en limietwaarden... 4 3.1 Definities... 4 3.2 Limietwaarden organische koolstofgehalte...
De organische stofbalans: Kengetallen
De organische stofbalans: Kengetallen Volgens handboek Bodem & Bemesting Aangevuld door Willem van Geel T.b.v. 2 e Masterclass Organische stof(balans) POP3 Project Biologische landbouw op de kaart Template
De invloed van de ploegdiepte op het organischestofgehalte in de bodem
De invloed van de ploegdiepte op het organischestofgehalte in de bodem Annemie Elsen en Jan Bries, Bodemkundige Dienst van België BELANG VAN ORGANISCHE STOF IN DE BODEM Organische stof is een belangrijk
CODE VAN GOEDE PRAKTIJK BODEMBESCHERMING
CODE VAN GOEDE PRAKTIJK BODEMBESCHERMING K. Tirez Studie uitgevoerd in opdracht van afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen Vito Mei 2007 INHOUDSTAFEL 1 Inleiding... 4 2 Wettelijk
Granen en organische stof
Granen en organische stof N-adviezen granen algemeen N-indexadviezen 2019 Belang van organische stof Davy Vandervelpen, Jan Bries Mia Tits, Jill Dillen, Annemie Elsen, Pieter Janssens Bodemkundige Dienst
inagro Code van goede praktijk bodembescherming advies organische koolstofgehalte en zuurtegraad ONDERZOEK & ADVIES IN LAND- & TUINBOUW
inagro ONDERZOEK & ADVIES IN LAND- & TUINBOUW Code van goede praktijk bodembescherming advies gehalte en zuurtegraad 2 Toelichting resultaten MTR_versie 2011 ORGANISCHE KOOLSTOF Organische stof en in de
Organische stof in bodem opkrikken door inzet bodembedekkers
Organische stof in bodem opkrikken door inzet bodembedekkers Demoproject bemesting in de vollegrondssierteelt: het totaal concept gedemonstreerd! Verónica Dias (PCS) Stijn Moermans (BDB) Projectpartners
Organische stof: daar draait het om! Gouden Grond 26 januari 2018 Wim Stegeman. Saalland Advies 1
Organische stof: daar draait het om! Gouden Grond 26 januari 2018 Wim Stegeman Saalland Advies 1 Wat ga ik vertellen? Wie ben ik? Wat is het? Eigen stappen Tips Vragen Saalland Advies 2 Introductie Akkerbouwbedrijf
Organische stof in bodem opkrikken door inzet bodembedekkers
Organische stof in bodem opkrikken door inzet bodembedekkers Demoproject bemesting in de vollegrondssierteelt: het totaal concept gedemonstreerd! Verónica Dias (PCS) Stijn Moermans (BDB) Projectpartners
Effect van 14 jaar compostgebruik op de (fysische/biologische) bodemkwaliteit in de akkerbouw
Effect van 14 jaar compostgebruik op de (fysische/biologische) bodemkwaliteit in de akkerbouw Annemie Elsen Bodemkundige Dienst van België W. de Croylaan 48 3001 Heverlee Overzicht 14-jarige GFT-compostproef
Koester de Koolstof en verbeter de bodemkwaliteit door toepassing van houtsnippers
Koester de Koolstof en verbeter de bodemkwaliteit door toepassing van houtsnippers Mia Tits 1 en Brecht Lammens 2 1 Bodemkundige Dienst van België 2 Agrobeheercentrum Eco² Bodemkwaliteit en belang van
Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België
BODEMVRUCHTBAARHEID Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België Stan Deckers Piet Ver Elst Wegwijs in de bodemvruchtbaarheid van de Belgische akkerbouw- en weilandpercelen (2004-2007) Inhoud
DEMETERtool in de praktijk. Pilootstudie bij 50 Vlaamse landbouwers
DEMETERtool in de praktijk Pilootstudie bij 50 Vlaamse landbouwers Slotevenement 7 maart 2016 Landbouwbedrijven 50 bedrijven (10 per provincie) op vrijwillige basis verschillende types landbouwbedrijf
ZWAVEL (= S) : STEEDS BELANGRIJKER IN DE BEMESTING
ZWAVEL (= S) : STEEDS BELANGRIJKER IN DE BEMESTING Door het terugdringen van zwavelhoudende brandstoffen en de verbeterde zuivering van rookgassen, is de zwaveldepositie uit de atmosfeer sterk verminderd.
De organische stof balans: nuttig instrument voor bouw- èn grasland. NMI, Marjoleine Hanegraaf. Opstellen van een balans. Principe van een OS- balans
De organische stof balans: nuttig instrument voor bouw- èn grasland. NMI, Marjoleine Hanegraaf Principe van een OS- balans Het doel van een OS-balans is handhaven van het organische stofgehalte. Aanvoerbronnen
Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België ( )
Studienamiddag Bodemkundige Dienst van België Meten om te sturen Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België (2008-2011) Sofie Maes BDB Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in
Bereken voor uw akker- en groentepercelen eenvoudig zelf: de organische koolstofevolutie de stikstof- en fosforbalans
Demetertool Vlaanderen is open ruimte Bereken voor uw akker- en groentepercelen eenvoudig zelf: de organische koolstofevolutie de stikstof- en fosforbalans LNE Groenbedekker Gele mosterd De online Demetertool
25 jaar biologische teelt op zandgrond: waar staan we nu?
25 jaar biologische teelt op zandgrond: waar staan we nu? Resultaten van systeemonderzoek Bodemkwaliteit op Zand van WUR proeflocatie Vredepeel 24 januari 2019, Janjo de Haan, Marie Wesselink, Harry Verstegen
Organische stof in de bodem
Organische stof in de bodem Theorie C1 Wat is organische stof in de bodem? Organische stof in de bodem bestaat uit materiaal zoals bv. oogst- en plantenresten, compost en mest, maar ook het bodemleven
Oordeelkundige stikstofbemesting in de begoniateelt
Oordeelkundige stikstofbemesting in de begoniateelt Demoproject (2014-2016): N-bemesting in vollegrondssierteelt: het totaalconcept gedemonstreerd maart 2015 februari 2017 Dominique Van Haecke Projectpartners
Waarom is de bodem belangrijk voor het waterbeheer?
Waarom is de bodem belangrijk voor het waterbeheer? Gera van Os Lector Duurzaam Bodembeheer (CAH Vilentum) Onderzoeker Bodem- en plantgezondheid (WUR) Bodembeheer Waterbeheer Diepe sporen als gevolg van
Oordeelkundige stikstofbemesting in de chrysantenteelt
Oordeelkundige stikstofbemesting in de chrysantenteelt Demoproject (2014-2016): N-bemesting in vollegrondssierteelt: het totaalconcept gedemonstreerd maart 2015 februari 2017 Dominique Van Haecke Projectpartners
Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5
Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5 Projectduur: 1 januari 2016 31 december 2017 Financiering: Verantwoordelijke: Partners: Praktijkgerichte oplossingen
Bodemkwaliteit en organische stof - Hoe sturen?
Bodemkwaliteit en organische stof - Hoe sturen? Greet Ruysschaert Studiedag Boomkwekerij, Destelbergen 4 februari 2016 Onderzoek bodembeheer Rotaties/gewassen MAP Bemesting Bewerking Gewasproductie Chemisch
Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid van tuinen en openbaar groen in Vlaanderen.
Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid van tuinen en openbaar groen in Vlaanderen. Voor het eerst de resultaten van jaar bodemanalyse van Vlaamse tuinen met een schat aan informatie voor elke
Effect van organische stof op opbrengst, stikstofuitspoeling en bodemkwaliteit
Effect van organische stof op opbrengst, stikstofuitspoeling en bodemkwaliteit Resultaten Bodemkwaliteit op Zand Congres Beter Bodem Beheer, Lunteren, 4 oktober 2016 Janjo de Haan, Harry Verstegen, Willem
Overzicht van 15 jaar mestanalyse door de Bodemkundige Dienst van België
Wat u altijd wilde weten over mest Overzicht van 15 jaar mestanalyse door de Bodemkundige Dienst van België Gino Coppens Een beetje historiek... In de Middeleeuwen kende men de waarde van dierlijke, menselijke
Vanggewassen: waarom en keuze
Vanggewassen: waarom en keuze 9 juli 2019 - Tongeren Sander Smets vzw PIBO-Campus Tongeren Programma 1. Waarom vanggewassen inzaaien? 2. Landbouwkundige aspecten 3. Hoe vanggewassen kiezen? 4. Praktijkvoorbeelden
Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar
17-1- Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar BODEM De Bodem Van Groot naar Klein tot zeer klein 2 1 17-1- Bodemprofiel Opbouw van de bodem Onaangeroerd = C Kleinste delen = 0 en A Poriënvolume
Werken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren
Werken aan organische stof met melkveehouders. Het hoe en waarom? Nick van Eekeren Inhoud Waarom werken aan organische stof? Maatregelen organische stof Hoe we dat proberen vorm te geven onder de Nederlandse
Organische stof: Impact op bodem en bodemleven
Organische stof: Impact op bodem en bodemleven Aad Termorshuizen Gouden Gronden, 26 januari 2018, Aduard Even voorstellen Aad Termorshuizen Specialist bodemkwaliteit en plantenpathogenen 20 jaar als docent
Groenbedekkers houden grond en mineralen op het perceel en uit de beek
Groenbedekkers houden grond en mineralen op het perceel en uit de beek Bram Van Nevel Bram.van.nevel@inagro.be 051/27.33.47 Waarom groenbedekkers? 1. Restnitraat 2. Verhogen bodemvruchtbaarheid 3. Verlagen
Het belang van organische stof en het verband met fosforbeschikbaarheid
Het belang van organische stof en het verband met fosforbeschikbaarheid Thijs Vanden Nest Studiedag bemesting in de fruitteelt, Boutersem 26 februari 2016 1 Langetermijn veldonderzoek ILVO Rotaties/gewassen
CODE VAN GOEDE PRAKTIJK BODEMBESCHERMING
CODE VAN GOEDE PRAKTIJK BODEMBESCHERMING VERSIE september 2011 INHOUDSTAFEL 1 Inleiding... 2 2 Wettelijk kader... 3 3 Definities en limietwaarden... 4 3.1 Definities... 4 3.2 Limietwaarden organischekoolstofgehalte...
ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011
ir. L. Delanote, ir. A. Beeckman PCBT vzw Kruishoutem, 16 maart 2011 De vruchtbaarheid en de biologische activiteit van de bodem worden behouden en verbeterd - Door de teelt van vlinderbloemigen, groenbemesters
Praktijk: Werken aan organische stof met melkveehouders
Praktijk: Werken aan organische stof met melkveehouders Nick van Eekeren Programma bodem, grasland en ecosysteemdiensten Productie Waterregulatie: kwantiteit en kwaliteit Klimaat: mitigatie en adaptatie
Bodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem
Bodembiologie: praktische handvaten voor het behoud van een productieve bodem Gera van Os PPO-Bollen, Bomen & Fruit Introductie Bodem is de basis voor een goede teelt: Opbouw en afbraak organische stof
Organische stof, meer waard dan je denkt
Organische stof, meer waard dan je denkt Ervaringen uit het systeemonderzoek PPO-locatie Vredepeel Bodem Anders Den Bosch, 20 maart 2015 Janjo de Haan De bodem Vaste fractie Water Lucht De bodem en organische
Aan de slag met je bemestingsadvies: C-Slim & BDBrekenmee. Annemie Elsen Jens Bonnast
Aan de slag met je bemestingsadvies: C-Slim & BDBrekenmee Annemie Elsen Jens Bonnast Aan de slag met je bemestingsadvies: C-Slim & BDBrekenmee Uw analyseverslag ontleed Aan de slag met het koolstofadvies:
Kansen voor NKG op zand
Kansen voor NKG op zand Sander Bernaerts DLV plant 14 juni Vessem NKG Niet Kerende Grondbewerking betekent het systematisch vermijden van intensief kerende of mengende grondbewerking en het zoveel mogelijk
Thema 1: organisch. materiaal en biodiversiteit. Jan Valckx Provincie Limburg (B)
Thema 1: organisch Union européenne - Europese Unie Fonds Européen de Développement Régional materiaal en biodiversiteit Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Jan Valckx Provincie Limburg (B) Interreg
Een bodem in balans. Een bodem in balans
Een bodem in balans Is de combinatie van organische stofopbouw en beperking van P-verliezen haalbaar? Thijs Vanden Nest Studienamiddag ie-net 26 november 2015 1 Een bodem in balans Is de combinatie van
Invloed van ph op de N-mineralisatie Jan Bries, Stijn Moermans. Bodemkundige Dienst van België W. de Croylaan Heverlee
Invloed van ph op de N-mineralisatie Jan Bries, Stijn Moermans Bodemkundige Dienst van België W. de Croylaan 48 3001 Heverlee www.bdb.be ph in relatie tot N ph beïnvloedt opneembaarheid nutriënten te zuur
Milieukundig en economisch verantwoord fosforgebruik
Milieukundig en economisch verantwoord fosforgebruik Fien Amery, Bart Vandecasteele (ILVO) Annemie Elsen, Wendy Odeurs (BDB) Erik Smolders, Sophie Nawara (KU Leuven) Agriflanders, 11 januari 2019 Fosfor
Duurzaam bodemgebruik
Duurzaam bodemgebruik Goed boeren in kleinschalig landschap Henry van den Akker Adviseur Akkerbouw ZON Specialist Bodem, Water en Bemesting DLV Plant Onderwerpen - Doel Bodem en bodemgebruik Problematiek
Landgebruik en bodemkwaliteit Jan de Wit Nick van Eekeren
Landgebruik en bodemkwaliteit 60-20 - 20 Jan de Wit Nick van Eekeren Grasland Bouwland Huidige landbouwontwikkeling naar controle just in time, precisiebemesting,. Dit vraagt ook om risico-beheersing,
Een bodem in balans. Is de combinatie van organische stofopbouw en beperking van P-verliezen haalbaar? Thijs Vanden Nest
Een bodem in balans Is de combinatie van organische stofopbouw en beperking van P-verliezen haalbaar? Thijs Vanden Nest Studienamiddag ie-net 26 november 2015 1 Een bodem in balans Is de combinatie van
Hergebruik van Organische Reststromen als Bodemverbeteraars. Waterschap Rijn en IJssel 7 september 2017
Hergebruik van Organische Reststromen als Bodemverbeteraars Waterschap Rijn en IJssel 7 september 2017 Programma 09.20 Inleiding door Romke Postma, NMI 09.35 Bodemkwaliteit: een complex van factoren door
Organische stof en bodemleven deel , Nijeholtpade
maakt werk van bodemkwaliteit in het landelijk gebied Organische stof en bodemleven deel 2. 030211, Nijeholtpade Marjoleine Hanegraaf Nutriënten Management Instituut NMI www.nmi-agro.nl Inhoud Samenvatting
Code van goede praktijk bodembescherming VERSIE februari 2015
VERSIE februari 2015 Versie februari 2015 CVGP Bodembescherming Inhoud INHOUD 1 Inleiding 3 2 Wettelijk kader 4 3 Definities en limietwaarden 6 3.1 Definities 6 3.2 Limietwaarden voor het organischekoolstofgehalte
Code van goede praktijk bodembescherming VERSIE augustus 2014
Compendium voor de monsterneming, meting en analyse in het kader van bodembescherming VERSIE augustus 2014 Versie augustus 2014 CVGP Inhoud INHOUD 1 Inleiding 3 2 Wettelijk kader 4 3 Definities en limietwaarden
Aanleiding project. 2. Opzet project 3. Resultaten eerste. 4. Vervolg. Bodemkwaliteit op zandgrond. Inhoud presentatie
Bodemkwaliteit op zandgrond Inhoud presentatie Resultaten en ervaringen NKG eerste jaar 2011 Borkel & Schaft, 14 december 2011, Janjo de Haan 1. Aanleiding project en visie op bodembeheer 2. Opzet project
Beheer gericht op bodemkwaliteit in een biologisch teeltsysteem met groenbedekkers en plantaardige bemestingsvormen
Beheer gericht op bodemkwaliteit in een biologisch teeltsysteem met groenbedekkers en plantaardige bemestingsvormen Koen Willekens, Victoria Nelissen, Bert Van Gils, Peter Lootens, Tom De Swaef, Jane Debode,
Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5
Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in biologische landbouw onder MAP 5 Projectduur: 1 januari 2016 31 december 2017 Financiering: Verantwoordelijke: Partners: Praktijkgerichte oplossingen
ORGANISCHE STOF BEHEER
ORGANISCHE STOF BEHEER Weet wat je bodem eet! Anna Zwijnenburg van A tot Z landbouwadvies EVEN VOORSTELLEN Zelfstandig landbouwadviseur voor de akkerbouw/groenvoeder gewassen voor de thema s bodem, vruchtwisseling
Brochure en poster bemesting
Brochure en poster bemesting Lore Schoeters 1 Bemesting Wat gebeurt er met meststoffen in de bodem? Hoe kan ik de nutriënten die in de bodem zitten optimaal gebruiken? Hoe kan ik ervoor zorgen dat de uitspoeling
Bereken voor uw akker- en groentepercelen eenvoudig zelf: de organische koolstofevolutie de stikstof- en fosforbalans
Demetertool Vlaanderen is open ruimte Bereken voor uw akker- en groentepercelen eenvoudig zelf: de organische koolstofevolutie de stikstof- en fosforbalans LNE Groenbedekker Gele mosterd De online Demetertool
Het belang van bodem voor landbouw Gert Van de Ven An Schellekens Bodem als basis voor ecosysteemdiensten 26 november 2016
Het belang van bodem voor landbouw Gert Van de Ven An Schellekens Bodem als basis voor ecosysteemdiensten 26 november 2016 Bodemgebruik Enkele cijfers % cultuurgrond/ totale opp. Vlaams Gewest Provincie
Compostontleding Haal méér uit je thuiscompost!
Compostontleding Haal méér uit je thuiscompost! Compostdoosje Wat zit er in het doosje? Compostboekje Staalnamezak Staalenveloppe Tuinkerszaadjes Hoe neem ik een compoststaal? Rijpe deel compost Representieve
Bodemkunde. Datum: vrijdag 24 juni 2016 V 2.1. V3.1 V4.1
Bodemkunde Datum: vrijdag 24 juni 2016 V 2.1. V3.1 V4.1 Bodems en hun eigenschappen 3 Bodems en hun eigenschappen Opdracht: - Zoek op wat het bodemprofiel is waar je zelf woont / werkt / stage loopt 4
Sturen van de N-bemesting
Studienamiddag Bodemkundige Dienst van België Meten om te sturen Sturen van de N-bemesting: gedreven door onderzoek, voorlichting en beleid Jan Bries & Davy Vandervelpen BDB Sturen van de N-bemesting Onderzoek
Groenbemesters. Virtueel proefveldbezoek: Nitraatresidu beheersen in de akkerbouw: een permanente uitdaging!
Virtueel proefveldbezoek: Nitraatresidu beheersen in de akkerbouw: een permanente uitdaging! Dit demonstratieproject wordt medegefinancierd door de Europese Unie en het Departement Landbouw en Visserij
MAP 5 en fosfor in de bodem. Jan Bries
MAP 5 en fosfor in de bodem Jan Bries Inhoud 1) Fosfor en plantengroei, algemeen 2) Fosfor bemestingsadviezen: BEMEX Nutriëntenbehoefte teelt Bodemvoorraad beschikbaarheid 3) Actuele toestand P-beschikbaarheid
Gevolgen mestbeleid voor mineralen- en bodembeheer
Inhoud Gevolgen mestbeleid voor mineralen- en bodembeheer Wim van Dijk PPO, Lelystad Keuze dierlijke mestproducten Dekking PK-behoefte Kunstmestaanvoer Bodemvruchtbaarheid Organische stof Bijdrage dierlijke
7 Bemesting. 7.1 Bemesting met organische mest. 7.2 Mineralenverlies. 7.3 Mineralenbalans per perceel
7 Bemesting De biologische landbouw is milieuvriendelijk omdat ze geen gebruik maakt van bestrijdingsmiddelen en kunstmest. De bemesting wordt uitgevoerd met organische mest. Het probleem dat hierbij optreedt
SALK groente innovatie fonds. Innovatieve bemesting: Band- en rijbemesting
SALK groente innovatie fonds Innovatieve bemesting: Band- en rijbemesting Band- en rijbemesting in pompoen Basisbemesting (7d na zaai) Streefwaarde 100E Bijbemesting (7w na zaai) Streefwaarde 100E 1 KAS
Hoe maak je een bemestingsplan binnen de gebruiksnormen
Hoe maak je een bemestingsplan binnen de gebruiksnormen Natuur en Landschap Pleasure green Milieu Tonnis van Dijk Nutriënten Management Instituut NMI 3 november 2011 Beperkingen in bemesting Europese regelgeving:
Bodemkundige Dienst van België
onafhankelijke v.z.w. spin-off KULeuven(1945) ± 100 medewerkers www.bdb.be Certalent Advies BDB-West (Roeselare) Hoofdzetel (Heverlee) land- en tuinbouw milieuhygiëne bodemhygiëne Analyse SPB Environnement
Organische stof Impact op waterhuishuishouding
Landbouw & Waterkwaliteit Organische stof Impact op waterhuishuishouding 26 januari 2018 Gerard H. Ros Nutriënten Management Instituut Waterschap Amstel, Gooi en Vecht Wageningen Universiteit Gerard Ros
Het klimaat en onze bodem
Het klimaat en onze bodem Gera van Os, Lector duurzaam bodembeheer Het klimaat en onze bodem Ons klimaat verandert Wateroverlast Droogte Verzilting Klimaatakkoord Transitie is nodig voor adaptatie en mitigatie
N-index: wat zeggen de cijfers?
Beste klant, N-index: wat zeggen de cijfers? U heeft een analyse ontvangen van de Bodemkundige Dienst met bepaling van de N-index en met het bijhorend N-bemestingsadvies. Hieronder vindt u een verduidelijking
Bodemkwaliteit op zand
Bodemkwaliteit op zand 2011-2016 Resultaten gangbare en biologische bedrijfssystemen rond opbrengsten, bodemkwaliteit, bemesting en uitspoeling Themamiddag Bemesting Akkerbouw, Putten, 30 november 2017
Fosfaatbemesting in MAP V : hoe aan de nieuwe normen voldoen in de akkerbouw?
Fosfaatbemesting in MAP V : hoe aan de nieuwe normen voldoen in de akkerbouw? Jan Bries & Davy Vandervelpen W. de Croylaan 48-3001 Heverlee Tel 016/310922 E-mail info@bdb.be - Website www.bdb.be Inhoud
Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin
Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin zaterdag 28 november 2015 Frank Petit-Jean Cultuur versus natuur: successie Pioniersvegetatie wat als de mens niet ingrijpt? Graslandvegetatie Ruigte Struweel
Hoofdbestemming A MOB VLI VER BIO. 856 x x 7 x - - x x - x - x - x S - A P2
Bieten Vlas en hennep Kruiden Fruit Aardbeien 9516 x x x - - x - - - - - - - - - - S - A P2 Andere éénjarige fruitteelten 972 x x x - - - - - - - - - - - - - S - N P2 Blauwe bessen 9722 x x x - - - - -
Oordeelkundige stikstofbemesting in de boomkwekerij
Oordeelkundige stikstofbemesting in de boomkwekerij Demoproject (2014-2016): N-bemesting in vollegrondssierteelt: het totaalconcept gedemonstreerd maart 2015 februari 2017 Dominique Van Haecke Projectpartners
Dag van de TuinBodem. een blik op de bodems van private en publieke groene ruimtes. 17 september 2015
Dag van de TuinBodem een blik op de bodems van private en publieke groene ruimtes 17 september 15 Bodemvruchtbaarheid in tuinen en openbaar groen Mia Tits Bodemanalyses door de Bodemkundige Dienst 8414
Met compost groeit de prei als kool
Met compost groeit de prei als kool Joris De Nies 27 juni 2018 +/- 1 ha glastuinbouw Tomaat, paprika, sla,komkommer, courgette +/- 10 ha vollegrondsgroenten Prei, bloemkool, sla, spruiten, asperges, kolen,
Impact van landbouwpraktijken op de oppervlaktewaterkwaliteit: een succesvolle aanpak in het probleemgebied van de Horstgaterbeek in Noord-Limburg
Impact van landbouwpraktijken op de oppervlaktewaterkwaliteit: een succesvolle aanpak in het probleemgebied van de Horstgaterbeek in Noord-Limburg Mia Tits, Frank Elsen Project uitgevoerd door de Bodemkundige
Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België en noordelijk Frankrijk 2012-2015
Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België en noordelijk Frankrijk 212-215 Toestand en evolutie van de bodemvruchtbaarheid in België en noordelijk Frankrijk (212-215) Overzicht presentatie
Evenwicht in de volkstuin? april 1, 2014 DLV Plant
Evenwicht in de volkstuin? Evenwichtige bemesting Bodemmonster Belangrijk om te weten: Algemeen: Fosfaat, kali, magnesium Op zand: ph en o.s. Op klei: % slib Bodemmonster Fosfaat laag: voldoende bemesten
Bodemmonster Bodemmonster
Evenwicht in de volkstuin? Evenwichtige bemesting Bodemmonster Bodemmonster Belangrijk om te weten: Fosfaat laag: voldoende bemesten Kali laag: voldoende bemesten of bijsturen Magnesium laag: bijsturen
(Ver)ken je tuinbodem. Annemie Elsen Stan Deckers
(Ver)ken je tuinbodem Annemie Elsen Stan Deckers Tuinbodems in Vlaanderen ZUURTEGRAAD (ph) 2/3 tuinen = overbekalkt 3/4 gazons = overbekalkt voedingselementen minder beschikbaar voor planten nooit blindelings
AVEVE - Groenbedekkers. Dé verzekering voor uw bodemvruchtbaarheid
AVEVE - Groenbedekkers Dé verzekering voor uw bodemvruchtbaarheid Wat is de beste groenbedekker voor uw perceel? Bij de keuze van de beste groenbedekker voor een perceel moet je als landbouwer rekening
EAG COVERMENGSELS TIJDELIJKE WEIDEMENGSELS
EAG COVERMENGSELS EN TIJDELIJKE WEIDEMENGSELS 2015 VOORDELEN COVERMENGSELS Principe : Het samenvoegen van soorten groenbedekkers met de bedoeling er landbouwkundige voordelen uit te halen zoals : Voldoen
Integraal bodembeheer, wat en hoe
Integraal bodembeheer, wat en hoe Voorbeelden uit de PPS Bodem Lelystad 18 mei 2015 Janjo de Haan, m.m.v. diverse collega s Even voorstellen: Janjo de Haan Projectleider BOGO Bodem Water Secretaris Commissie
MAP5 Het oog op een betere waterkwaliteit met respect voor de bodem
MAP5 Het oog op een betere waterkwaliteit met respect voor de bodem Actieprogramma 2015 2018 in uitvoering van de Nitraatrichtlijn Uitgangspunt van het 5 de Actieprogramma Bodemkwaliteit (organische stof)
Bodemkwaliteit op zandgrond
Bodemkwaliteit op zandgrond Presentatie opzet project Janjo de Haan Bodem speerpunt voor ministerie van EL&I Bodemprogramma Samenvoeging gewasbeschermings, bemestings, en systeemonderzoek Co innovatieprogramma
VLAAMSE LANDMAATSCHAPPIJ Beheerovereenkomst water: bemestingsnormen en drempelwaarden
VLAAMSE LANDMAATSCHAPPIJ Beheerovereenkomst water: bemestingsnormen en drempelwaarden 1 Bemestingsnormen editie maart 2014 Sinds 2012 zijn de stikstofbemestingsnormen voor de beheerovereenkomst water 30%
Maatregelen voor koolstofopslag onder gras- en akkerland in Vlaanderen
Maatregelen voor koolstofopslag onder gras- en akkerland in Vlaanderen Tommy D Hose, Koen Willekens, Bart Vandecasteele, Victoria Nelissen, Thijs Vanden Nest en Greet Ruysschaert CriNglooP Collectief studienamiddag
van harte welkom Koolstof Kringlopen
van harte welkom Koolstof Kringlopen 1 Programma 13:30 Opening met lezing 14:00 Instructie geleide rondgang 14:15 Geleide rondgang 16:45 Actieve demonstratie machines Afsluiting met drankje & snack Koolstof
Opties voor duurzaam stikstof- en koolstofbeheer in intensieve teelten
Opties voor duurzaam stikstof- en koolstofbeheer in intensieve teelten De Vliegher A. De Waele J. Agneessens L. CriNglooP Collectief 9 oktober 2014 Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid
Werken aan bodemkwaliteit via boerderijcompostering en niet-kerende bodembewerking. Ervaringen bij ILVO
Werken aan bodemkwaliteit via boerderijcompostering en niet-kerende bodembewerking Ervaringen bij ILVO Waarom het onderzoek? Rotaties/gewassen MAP Bemesting Bewerking Gewasproductie Chemisch OS Fysisch
Organische Stof. de basis voor een duurzame teelt
Organische Stof de basis voor een duurzame teelt 1 Onderwerpen Organische stof vragen en antwoorden. Organische stof gehalte van de grond zin en onzin Adviesmodule organische stof balans Resultaten o.s.
1) Bodemvruchtbaarheid aardappelpercelen 2) Bladmeststoffen in de aardappelteelt 3) Nitraatresidu 2016
1) Bodemvruchtbaarheid aardappelpercelen 2) Bladmeststoffen in de aardappelteelt 3) Nitraatresidu 2016 Jan Bries, Davy Vandervelpen Wendy Odeurs, Jens Bonnast Bodemkundige Dienst van België vzw W. de Croylaan
De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof
Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof Marjoleine Hanegraaf