EXCLUSIEVE BMS AANBIEDING! LEDENREIS ER TUSSENUIT NAAR TURKIJE MET EEN FIKSE KORTING, ZIE PAGINA 9

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "EXCLUSIEVE BMS AANBIEDING! LEDENREIS ER TUSSENUIT NAAR TURKIJE MET EEN FIKSE KORTING, ZIE PAGINA 9"

Transcriptie

1 BELANGENVERENIGING MASSAGE EN SPORTVERZORGING SEPTEMBER 2006 NATUURLIJK! DE ZOETE VERLEIDING CODEX CIVICUS ONVREDE VAN DISTAAL NAAR NORMAAL DE LIESBLESSURE COLUMNA VARIALIS EINDE OF NIEUW BEGIN HET ACCENT OP YURI VAN GELDER EXCLUSIEVE BMS AANBIEDING! LEDENREIS ER TUSSENUIT NAAR TURKIJE MET EEN FIKSE KORTING, ZIE PAGINA 9

2 U kent Chemodol, de hypo-allergene afwasbare massage-olie. Maar Chemodis heeft meer massage-oliën. Zoals Chemotherm, een massage-emulsie met milde en verantwoorde warmtewerking. Het zuiver plantaardige Olivine, zonder conserveermiddelen en emulgatoren. Chemovine, speciaal voor de sterk behaarde huid. En, speciaal voor de overgevoelige huid, Chemoderm met natuurlijke werkstoffen en de ongeparfumeerde Baselin Emulsion met biologische eigenschappen. Uw leveranciers kunnen u er alles over vertellen. Of bel voor meer informatie: 0800-chemodis ( ). Chemodis B.V. Postbus 9160, 1800 GD Alkmaar. Telefoon (072) , fax (072)

3 MESSAGE JAARGANG 14, NUMMER 4 SAMENSTELLING BMS REDACTIE ADRES PASSIEBLOEM AK ROTTERDAM INFO@BMS-BELANGENVERENIGING.NL LEDEN ADMINISTRATIE POSTBUS AA SLIEDRECHT VORMGEVING ROMEC DESIGNS INFO@ROMEC-DESIGNS.CO.UK WELKOM (TERUG) DRUK DRUKKERIJ DE POTTER WEG EN LAND DB BERGSCHENHOEK INFO@DEPOTTER.NL VERSCHIJNING KOPIJ FEBRUARI 13 JANUARI APRIL 10 MAART JUNI 19 MEI SEPTEMBER 4 AUGUSTUS OKTOBER 22 SEPTEMBER DECEMBER 3 NOVEMBER ADVERTENTIES TELEFOON: (078) INFO@BMS-BELANGENVERENIGING.NL ADVERTENTIE INDEX CHEMODIS...2 THOMAS COOK...9 ZBB SIMONSE LOPHARM KEYS TOCO THOLIN JONGENENGEL MEERSPORT LAURA HOUTMAN...22 HEATHLOVE...22 PODIAMED...23 ZILVEREN KRUIS ACHMEA...24 De eerste Message van het nieuwe schooljaar is altijd een mooie gelegenheid om alle (nieuwe) cursisten te verwelkomen en ze een heel leerzaam, maar vooral ook gezellig jaar toe te wensen. Bij deze. Alle vaste rubrieken zijn weer vertegenwoordigd en Nicolette Korthuis heeft dit keer wereldkampioen Yuri van Gelder kunnen verleiden tot een interview. Het resultaat van die ontmoeting kun je lezen op pagina 7. Nieuw is dat Thomas Cook Travel Shop uit Zwijndrecht voortaan in elke Message aan alle BMS-leden een mooie reisaanbieding zal doen. Ditmaal is Turkije in de aanbieding, met natuurlijk een flinke korting! Meer hierover kunt u lezen op pagina 5 en 9. Veel leesplezier BMS BELANGENVERENIGING INHOUD columna varialis 4 Einde of nieuw begin THomas cook, zwijndrecht 5 HET Accent op yuri van gelder 7 codex civicus 10 Onvrede MASSAGETEAM IN ACTIE 11 alternatief bekeken 12 Bioresonantietherapie spiervezels 15 man/vrouw 15 natuurlijke schimmelremmers 17 van distaal naar normaal 18 De liesblessure cursusoverzicht 20 natuurlijk! 17 uit de pers 22 Boekbespreking sport en pfeiffer 23

4 EINDE OF NIEUW BEGIN Wat is belangrijk in het leven; gezondheid, een liefdevolle partner, kinderen, geld, een mooi huis, een carrière? De afgelopen weken zag ik mezelf regelmatig geconfronteerd met deze vraag. Wat maakte dat deze vraag zo in mij opkwam? Een onverwachte en ongenode gast stelde deze vraag. De gast die hier bedoeld wordt, komt regelmatig langs en op een keer is dat voor jou of mij. In mijn vrienden en familiekring ben ik de laatste weken geregeld met hem geconfronteerd en ook in mijn werk ontmoet ik veel mensen die ernstige moeilijkheden ervaren met zijn afgelegde bezoeken. De dood komt langs en schudt ons wakker. COLUMNA VARIALIS CAREL SCHOTT poging. Zo laat ik mijn kinderen kennis maken met de reïncarnatiegedachte. Deze is in het verleden als eens eerder succesvol gebleken. Vroeger waren zij eens getuige van de aanrijding van een prachtige statige zwaan op de snelweg. Het majestueuze witte dier lag rood van het bloed verfrommeld langs de kant van de weg. De poten en vleugels gebroken en geknakt. Zijn laatste daad was de vorming van een flinke file. Kom nu maar eens met mooi verhaal voor de geschokte kinderziel. Ik heb toen samen in de auto een liedje met ze gemaakt, over een zwaan die dood was gegaan, naar de hemel vloog en weer terug kwam naar de aarde. Compleet met nieuwe pootjes en vleugels. Het is jaren geleden maar zij kennen het liedje nog precies. Het had blijkbaar veel indruk gemaakt. Zo is laatst een oom van mij overleden, laten we hem ome Fred noemen. Hij heeft een prachtige leeftijd bereikt van 85 jaar en altijd kunnen genieten van een goede gezondheid. Toch kwam zijn overlijden nog zeer onverwacht. Hij was zelfs op zijn hoge leeftijd nog een toonbeeld van kracht en vitaliteit en toch opeens was hij daar niet meer. Beelden van vroeger komen voorbij. Ik ben opgegroeid in het huis boven hem en had als kleine jongen veel contact. Na het avondeten ging ik vaak even bij hun langs om te vechten met ome Fred. Kleine jongens vinden stoere dingen nu eenmaal leuk. Ook mijn eigen zoon blijkt zwaarden en schilden veel interessanter te vinden dan mijn opmerkingen over samen spelen, samen delen. Ik vertel de kinderen over mijn oom die dood is. Ondertussen worden in de krant en tijdens het jeugdjournaal mijn kinderen geconfronteerd met beelden van oorlogslachtoffertjes uit Libanon en Israël. Ook hier kloppen indrukken van de dood op hun deur. Ik wil geen dingen voor hun verzwijgen. Het houdt hun gewoon bezig. De dood is nu eenmaal een onderdeel van ons bestaan. Tijdens het eten komen de oom en de kindertjes uit het Midden Oosten als gespreksonderwerp voorbij. De beleving van een kind Ons gezin telt drie kleine kinderen. De oudste twee zijn zeven en negen jaar. Zij weten dat een oude oom van papa dood is. Kinderen stellen leerzame vragen. Papa wat is dat dan dood? Geef daar maar eens een antwoord op. Wij als wijze volwassenen kunnen dan ook met onze mond vol tanden staan. Je kunt het op verschillende manieren benaderen. Als je doodgaat verander je in een ster en kijk je elke avond naar de aarde, probeer ik. Ik wil geen ster in de hemel zijn, dat is zo ver weg. Deze door mij opgegooide verklaring blijkt dus onbevredigend te zijn. Als je dood gaat dan ga je in de hemel bij God wonen. Ook deze verklaring wordt met weinig enthousiasme ontvangen. Ik wil daar niet wonen, is het antwoord. Een van mijn dochters zegt daarop dat God niet kan bestaan omdat hij geen vader en moeder heeft. Ik bedacht mij zelf dat een dergelijke opmerking vroeger op de zondagsschool een flinke kans op straf had betekend. Als je dood bent gegaan dan wordt je ergens anders opnieuw geboren, is mijn derde Toch nog een kaartje Tijdens mijn pogingen om hun nieuwsgierigheid te bevredigen besef ik maar weer eens hoe vormend ik bezig ben De Columna Varialis, een inkijk in mijn belevenissen, denkbeelden en ervaringen. Soms afwijkend, dan alledaags gewoon. Iets dat mij verbaast of wat me raakt; uit verleden, heden of de toekomst. Zijn het dwaze kronkels of juist heel herkenbare gedachten? Een plek in dit blad om de ogen te openen of sluiten. in hun wereldmodel. Alles wat ik vertel komt voor uit mijn onmacht en onbegrip om dit intrigerende raadsel te verduidelijken. Zou iemand uit een strenge gemeente uit Staphorst beseffen dat wanneer hij in Afghanistan geboren zou zijn, hij nu met een koran onder de arm naar de moskee zou gaan? Of wat zou er van de Talibanstrijder geworden zijn wanneer hij in een hasjrokend Hip- 4

5 THOMAS COOK, Zwijndrecht Onze Travel Shop in Zwijndrecht is onderdeel van Thomas Cook Nederland, waar de touroperators Neckermann, Vrij Uit en de reisbureauketen Thomas Cook toe behoren. De Nederlandse Thomas Cook organisatie is een dochteronderneming van het internationale Thomas Cook concern, één van de grootste reisorganisaties ter wereld. Uiteraard zijn wij aangesloten bij het ANVR en SGR. Zwijndrecht Onze vestiging in Zwijndrecht bestaat uit een vijftal medewerkers, die ieder garant staan voor een deskundig en persoonlijk advies. Samen zijn we goed voor zo n 50 jaar ervaring! U vindt bij Thomas Cook een uitgebreid aanbod aan verre bestemmingen, strandvakanties, stedenreizen, autovakanties, rondreizen en cruises. Daarnaast zijn er losse vliegtickets, autohuur, entreebewijzen, overtochten, treintickets, bustickets en verzekeringen te boeken. Ledenaanbieding Vanaf heden zullen wij in iedere Message een speciale BMS-ledenreis aanbieden, exclusief bij onze Travel Shop in Zwijndrecht te reserveren. De ledenreis is telefonisch te reserveren, maar ook per mail, fax of door middel van een bezoek aan ons kantoor in Zwijndrecht. Uw contactpersoon is Desirée Baas. U vindt de september aanbieding op pagina 9. pie gezin opgegroeid zou zijn? Zou hij met het peace -teken om de nek lopen in plaats van met een kalasjnikov? Ik verzink in mijn overpeinzingen en denk nog wat na. Uitverkoren volken of een door een schepper uitverkoren land gaat er bij mij niet in. Een goede schepper zorgt ervoor dat alle mensen en alle landen uitverkoren zijn. We gaan niet met twee maten meten. Dus hier kan ik ook geen zinnig verhaal van maken voor de twee dorstige zieltjes. Mijn dochters zijn ondertussen nog niet tevreden en de aandacht verslapt. Twee dagen later zit bij de post een rouwkaart. Het gesprek thuis komt weer bij het overlijden van de oude oom. Mijn jongste dochter staat met een brede glimlach rond haar mond met het kaartje in haar handen: Toch wel leuk van ome Fred dat hij toch nog een kaartje stuurt. De reïncarnatiegedachte blijkt het meest aangeslagen te zijn. Prachtig wat er allemaal in zo n klein koppie om kan gaan. REAGEREN CAREL@BMS-BELANGENVERENIGING.NL Terugblik op de basisverzekering Wat niemand verwacht had, is toch gebeurd: massaal is Nederland van zorgverzekering veranderd door de invoering van de basisverzekering. Gelukkig hebben velen van u ervoor gekozen om bij Zilveren Kruis Achmea te blijven. Voor dat vertrouwen zijn wij u erg dankbaar. Ook hebben velen de overstap naar Zilveren Kruis Achmea gemaakt. We heten u van harte welkom! 1000 extra medewerkers We wisten dat de invoering van de basisverzekering veel voeten in aarde zou hebben. Daarom zijn we ruim van tevoren begonnen met de voorbereidingen. En we waren er klaar voor! Om alle aanmeldingen en andere wijzigingen correct te verwerken, hebben we maar liefst 1000 extra medewerkers aangetrokken en opgeleid nieuwe verzekerden Ook rekenden we op veel aanmeldingen omdat we nu eenmaal een bijzonder goede verzekering voor een scherpe prijs bieden. Toch werden we uiteindelijk blij verrast: bijna nieuwe verzekerden! Bijna een kwart van alle Nederlanders kiest een andere zorgverzekeraar Wat vooral opviel waren de vele aanmeldingen voor een collectieve verzekering via het werk, een vereniging of bond. Heel verstandig, want dat levert een flinke premiekorting op! Zo hebben we een overeenkomst gesloten met onder andere de Unie KBO voor ouderen, en speciaal voor alle studenten met de HBO-raad, de LSVb en ISO. De telefoon stond roodgloeiend Aan de telefoon was het bijzonder druk. In de maanden januari en februari 2006 hebben we bijna 2 miljoen telefoontjes gekregen. Dat waren er drie keer zoveel als in dezelfde periode vorig jaar! Uiteraard hadden we er wel rekening mee gehouden dat veel meer mensen ons zouden bellen door de invoering van de basisverzekering. Maar dat het er zóveel zouden zijn, hadden we nooit kunnen vermoeden. Ruim 1200 medewerkers zaten dagelijks voor u klaar om u telefonisch te woord te staan. Als u ons in die drukke maanden ook gebeld heeft, begrijpt u dat u wel eens wat langer heeft moeten wachten dan normaal. Onze excuses hiervoor. Steeds meer verzekerden weten via het internet de weg naar ons te vinden voor het doorgeven Dit artikel wordt gesponsord door Zilveren Kruis Achmea en valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie. van wijzigingen, het aanvragen van een nieuwe polis en het vinden van antwoord op vragen over de basisverzekering en onze Beter Af Polis. Zo bezochten van eind november 2005 tot maart ,5 miljoen mensen onze website. Wilt u ook snel en gemakkelijk een wijziging doorgeven, brochures downloaden of antwoord vinden op 5

6 uw vraag? Bezoek dan net als vele andere verzekerden en kijk wat onze website voor u kan betekenen. Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van zorg en gezondheid? Ga dan naar en meldt u aan voor onze maandelijkse gratis nieuwsbrief. Persoonlijk contact Ook in de servicekantoren was het druk. In december, januari en februari van dit jaar waren er 33% meer bezoekers dan in dezelfde periode vorig jaar. Zo blijkt maar weer dat toch heel veel mensen prijs stellen op persoonlijk contact. Al met al is het een erg drukke tijd geweest. Een tijd waarin we ons uiterste best hebben gedaan om u de service te verlenen die u van Zilveren Kruis Achmea gewend bent. We hopen dan ook dat u tevreden bent. Natuurlijk kunt u erop rekenen dat we er alles aan zullen doen om u in de toekomst nóg beter van dienst te kunnen zijn. Je eerste zorg is je gezondheid Heeft u zorg nodig? Dan doen wij er alles aan om de wachttijden zoveel mogelijk te verkorten. Voor meer dan 400 behandelingen kunt u gebruik maken van onze zorggarantie. Dat betekent dat u binnen 5 dagen terecht kunt bij een specialist en vervolgens binnen 10 dagen geholpen wordt. Een goede gezondheid, dat is waar Zilveren Kruis Achmea voor staat. We zeggen niet voor niets, je eerste zorg is je gezondheid. DE VERSLAVING VAN DE LANGE-AFSTANDSLOPER Runner s high of de verslaving van de lange-afstandsloper is een uitdrukking die men in de sport meer en meer hoort. Lange-afstandlopen zou een verslavend effect hebben op de sporter. Dit geldt ook voor andere duursporten die zeer intensief worden beoefend en die continu en ritmisch van aard zijn, zoals fietsen en zwemmen. LINK Indien men vierentwintig tot zesendertig uur niet heeft gesport kunnen onthoudingsverschijnselen optreden die vergelijkbaar zijn met onthoudingsverschijnselen die optreden bij druggebruik (angstgevoelens, rusteloosheid, ongemak en geïrriteerdheid). Dit verschijnsel treedt niet bij alle sporters op en is eigenlijk alleen gebonden aan bovengenoemde duursporten en treedt dus niet op bij spelsporten zoals tennis en voetbal. Onderzoek Hoe het komt en welke mechanismen een rol spelen is nog in het geheel niet duidelijk. Wel zijn er enkele veronderstellingen waarnaar momenteel veel wetenschappelijk onderzoek wordt uitgevoerd. Er is aangetoond dat in de hersenen hormoonachtige stoffen worden geproduceerd, endorfinen en enkefalinen, die een verdovendewerking hebben. Een verhoogde afscheiding van deze hormonen gaat gepaard met een verhoogd gevoel van welbevinden. Deze hormonen hebben echter, net als het morfine, een verslavend effect. Tijdens en na afloop van fysieke (en mentale) inspanning is de afscheiding van deze stoffen in de hersenen verhoogd. Regelmatig hardlopen zou een zekere afhankelijkheid van deze stoffen tot gevolg kunnen hebben.

7 Turner Yuri van Gelder is geboren op 20 april 1983 te Waalwijk. Yuri is inmiddels 8x Nederlands kampioen Ringenturnen en is vanaf 1997 ongeslagen. Hij kan gezien worden als de eerste Nederlandse wereldkampioen van de moderne tijd. Door het behalen van de wereldtitel in Melbourne, in november 2005, zet hij de voorlopige kroon op zijn werk. Op 22 december 2005 werd Yuri gekozen tot Sportman van In 2006 blijft hij succesvol turnen: in maart goud in Teheran en brons in Lyon. Sinds het wereldkampioenschap in Anaheim grossiert hij in medailles en geldt hij als één van de beste ringenturners ter wereld. Het leverde hem de bijnaam Lord of the Rings op. In het dagelijkse leven is hij sergeant bij de Koninklijke Landmacht en lid van de Defensie Topsport Selectie. Sergeant Yuri van Gelder koestert een Olympische droom. In 2008 hoopt hij die in Peking te kunnen verwezenlijken. HET ACCENT OP Yuri van Gelder HET ACCENT OP... NICOLETTE KORTHUIS Hoe ben je tot turnen gekomen en hoe oud was je toen? Ik ben op mijn 5e begonnen met turnen. En dat was eigenlijk op aanraden van de schooldokter. Tijdens een keuring vroeg hij mijn ouders of ik sportte. Aangezien ik dat toen niet deed, gaf hij, gezien mijn lichaamsbouw, het advies om te gaan turnen. Geen verkeerd advies, achteraf gezien. Tot 2000 beoefende ik alle 6 de onderdelen; vloer, paard met beugels, ringen, sprong, brug gelijke leggers en rekstok. In verband met een polsblessure (gevallen tijdens het skaten) ben ik me na die tijd gaan specialiseren op de ringen. Sinds enige tijd ben ik mij, naast de ringen, ook weer wat meer gaan toeleggen op de sprong. Hoeveel trainingsuren heb je per week? Toen ik alle 6 de onderdelen nog beoefende, trainde ik 2x per dag 3 á 3,5 uur. Omdat ik nu alleen maar train voor de ringen en de sprong, train ik 5 dagen per week (maandag tot en met vrijdag) 3,5 uur per dag. Met mijn vorige trainer De huldiging van Yuri op het Opleidings- en Trainingscentrum Genie in Vught (werkplek) na het behalen van zijn Europese titel. De ijzeren plaat om zijn nek weegt 25 kg en wordt gebruikt voor het leggen van wegen waarover pantservoertuigen moeten rijden. Foto: Hennie Keeris, Ministerie van Defensie 7

8 Als ik nu ergens last van heb, dat langer dan een paar dagen duurt, denk ik niet meer zo snel: het is vanzelf gekomen, dus zal het ook wel weer vanzelf weggaan. was de cyclus 3 dagen trainen, 1 dag rust, 3 dagen trainen etc. Persoonlijk vind ik dit schema fijner. Ik doe veel krachttraining en het is niet precies in tijd aan te geven maar een gemiddelde training voor mij bestaat uit een warming-up van ongeveer 3 kwartier, vervolgens mijn trainingen voor de ringen en de sprong en daarna krachttraining. Waarbij de krachttraining ongeveer de helft van de tijd in beslag neemt. Toen ik alleen de ringen nog deed was deze tijd korter, maar nu moeten ook de beenspieren getraind worden. Vlak voor een wedstrijd worden de krachttrainingen minder en wordt de nadruk meer gelegd op het perfectioneren van de oefening. Twee dagen voor een wedstrijd train ik extra veel en 1 dag voor een wedstrijd doe ik helemaal niets. Als ik, buiten de reguliere trainingen om, nog iets wil perfectioneren dan heb ik thuis altijd nog ringen in de schuur hangen, waarmee ik kan oefenen zoveel ik wil. Je bent sergeant bij de Koninklijke Landmacht. Is deze baan te combineren met je carrière als topsporter? Via Hans van Zetten, turn-commentator op TV, ben ik bij Defensie terechtgekomen. Ik heb bij Defensie een zogenaamde topsportaanstelling. Met deze aanstelling wordt je in de gelegenheid gesteld om bij een volledige werkweek, voor de helft te sporten. Met een topsportaanstelling kan je je sport op het hoogste niveau blijven beoefenen, je kunt sportstages doen alsook alle wedstrijden bijwonen. Al met al een perfecte combinatie voor een sporter. Ik heb een contract tot februari Wat ik daarna ga doen, zien we dan wel weer. Voorlopig heb ik het er geweldig naar mijn zin. Moet je bij de Landmacht ook op oefening, en zo ja, train je dan ook? Nee, dat kan ook niet. In het wedstrijdseizoen zou dat niet in mijn trainingsschema passen. Ik vind dat soms wel jammer hoor. Ik zou best op oefening willen. Maar ik kan mijn trainingen natuurlijk niet zomaar voor enkele maanden onderbreken. Heb je een sponsor? Momenteel niet. Zoals waarschijnlijk wel bekend, ben ik in het recente verleden van trainer gewisseld. Omdat mijn vorige trainer ook mijn manager was, en dus ook voor de sponsorcontracten zorgde, heb ik alle contracten opgezegd om zo met een schone lei te kunnen beginnen. Eigenlijk ben ik dus een beetje op zoek naar nieuwe sponsors. Maar ik verkeer in de gelukkige omstandigheid dat een sponsor voor mij niet noodzakelijk is. Over trainers gesproken. Wat voor toegevoegde waarde heeft een trainer voor een sporter die al aan de absolute top presteert? Een trainer heb je niet alleen nodig om je techniek te verbeteren, maar ook om je te motiveren. Zowel mentaal als fysiek. Vergis je niet hoor, maar het is net zo belangrijk dat het tussen de oren goed zit, als dat het technisch goed zit. Bij de ene sporter kan het zo zijn dat de trainer de sporter wat moet opzwepen tot betere prestaties terwijl het bij mij erg belangrijk is dat ik op tijd gestopt word. Ik heb nl. de neiging om net iets verder te gaan dan verantwoord. Een trainer hoeft niet persé een ex turner te zijn, maar moet wel ruime ervaring hebben in alle facetten van het trainingsvak. Dus vanaf jonge kinderen trainen tot aan een topsporter. Moet je iets extra s doen of laten om op dit niveau te kunnen blijven presteren? Nou ja, trainen dus hè. Voor wat betreft de voeding valt dat wel mee. Ik eet gewoon wat ik lekker vind en hoef geen speciaal dieet te volgen. Wel is het zo dat ik naar een wedstrijd toe, oplet dat ik niet teveel eet. Bij ringen moet je toch je eigen gewicht dragen en als ik 1 kilo aankom, dan merk ik dat natuurlijk onmiddellijk. En ik kan natuurlijk niet iedere week tot in de late uurtjes in de kroeg zitten. De trainingen zijn fysiek erg zwaar en je hebt gewoon je rust nodig. Hoe ga je om met de druk, zo vlak voor een groot toernooi? Ik probeer kalm te blijven. Het fijnste is om tijdens een toernooi je warming-up te doen en dan direct daarna de wedstrijd. Dit is jammer genoeg niet altijd mogelijk. Eigenlijk doe ik vrij weinig met die druk. Het is naar mijn mening een gezonde spanning die ik heb. Hoe bereid je je voor bij een groot toernooi. Bekijk je bijvoorbeeld video opnamen van de concurrentie? Voorheen deed ik dat wel, maar omdat ik vrij veel wedstrijden doe, en je daar elkaar iedere keer tegen komt, ken je de concurrentie eigenlijk wel. Het is meer dat ik de video-opnamen van mijn eigen trainingen bekijk. Aan deze opnamen zit een computerprogramma gekoppeld waarbij wordt aangegeven wanneer je bijvoorbeeld je armen enkele graden meer moet draaien voor een beter resultaat. Het zien van zo n opname is duidelijker dan wanneer je trainer het zegt. Het spreekt veel meer tot de verbeelding. Word je gemasseerd en zo ja hoe vaak en waar ligt dan het accent van zo n massage? Ja, ik word wel gemasseerd maar niet op reguliere dagen. Mijn nieuwe trainer werkt er momenteel aan om mij 1x per week te laten masseren, en eventueel 2x per week als ik een zware krachttraining heb gevolgd. Het accent van een massage voor een turner ligt bij de benen, armen en de schouderpartij (borstspieren en bovenkant rug). Tijdens grote wedstrijden gaan de bondsarts en de fysiotherapeut mee en kan je door de fysiotherapeut gemasseerd worden. Wat doet een massage voor een turner? In ieder geval het afvoeren van de afvalstoffen. Het is vaak bij wedstrijden zo dat er bijvoorbeeld op vrijdag een kwalificatiewedstrijd is en op zaterdag of 8

9 ledenreis september Foto: Hennie Keeris, Ministerie van Defensie zondag de finale. Het is dan erg fijn als de afvalstoffen/verhardingen zijn afgevoerd voordat je aan de finale begint. Wat zijn de meest voorkomende blessures bij turners? Dat is sterk afhankelijk van het onderdeel. Bij de ringen is de meest voorkomende blessure vaak rond de schouders, terwijl de meest voorkomende blessures bij het onderdeel vloer enkels of knieën zijn. Heb je zelf wel eens een blessure gehad en wat is hieraan gedaan? De pezen van de mm. Infraspinatus en mm. Supraspinatus zijn ontstoken geweest. Ik ben hieraan geopereerd. De pezen waren door de ontsteking zo rafelig dat een operatie noodzakelijk was. Het heeft 7 maanden geduurd, voordat ik weer aan een wedstrijd kon deelnemen. Ik heb in ieder geval geleerd beter naar mijn lichaam te luisteren. Als ik nu ergens last van heb, dat langer dan een paar dagen duurt, denk ik niet meer zo snel: het is vanzelf gekomen, dus zal het ook wel weer vanzelf weggaan. Als ik nu het gevoel heb dat er iets niet helemaal pluis is, laat ik daar direct naar kijken. Waar moet volgens jou een massage voor een topsporter aan voldoen? Dat ligt er natuurlijk aan wat het doel van de massage is. In mijn geval het afvoeren van de afvalstoffen en een goede doorbloeding van de spieren. Neemt niet weg dat een ontspanningsmassage ook lekker kan zijn hoor, haha. LINK Sorgun Select is een onderdeel van de befaamde Club Voyage keten. Deze keten staat reeds jaren garant voor een heerlijke vakantie met alles erop en eraan! Dit heerlijke vakantiecomplex ligt in de groene bossen van Side en direct aan het prachtige zandstrand. Het complex bestaat uit een hoofdgebouw met een sfeervolle receptie en verspreid over de tuin verschillende gebouwen in bungalowstijl. Faciliteiten Het complex beschikt over een buffetrestaurant, 7 à la carte restaurants, 13 bars, een tv hoek, een internetruimte en diverse winkeltjes. Verder is er een ruime tuin met 2 zwembaden en 2 aparte kinderbaden, glijbanen, zonneterras met ligbedden, parasols, matrasjes en badhanddoeken, Turks bad en sauna. SPECIAAL VOOR U ALS BMS-LID (INCLUSIEF ALLE TOESLAGEN) E 364,- Voorwaarden: De vermelde prijs is alleen geldig op vertoon van uw carte d identinté of vermelding van uw lidmaatschapsnummer. U als lid dient zelf ook deel te nemen aan de reis. Het minimum aantal deelnemers aan deze reis is 20. Indien de reis vanwege het niet behalen van het minimum niet doorgaat hoort u dit uiterlijk 4 weken voor vertrek. Locatie: Side, Turkije Club Voyage Sorgun Select ****[*] Verblijf: 2 persoonskamer op basis van all inclusive Prijs: E 364,- per persoon, inclusief alle toeslagen Vertrek: 25 november 2006 Duur: 8 dagen Foto: Hennie Keeris, Ministerie van Defensie Thomas Cook Travel Shop Hof van Holland EH Zwijndrecht Tel.: (078) Fax: (078) zwijndrecht@thomascook.nl

10 onvrede Net terug van vakantie even het gemiste nieuws en vakinhoudelijke wetenswaardigheden checkend op internet, valt mijn oog op een bericht afkomstig uit de Vlaamse krant De Morgen: Liefst tachtig procent van de Belgen bezoekt minstens één keer in zijn leven een kinesitherapeut (fysiotherapeut). De meeste patiënten (80%) zijn tevreden over de behandeling. 20% van de patiënten is echter niet tevreden omdat ze na de behandeling nog altijd met dezelfde problemen als voorheen kampen. De tevredenheid wordt sterk bepaald door de intensiteit en de duur van de klacht en niet door de aard van de klacht. Het maakt dus niet uit wat voor klachten men heeft, maar wel of ze heftig zijn en lang duren. CODEX CIVICUS PETER BURGER Na het bericht te hebben gelezen wordt mijn aandacht gevraagd door andere bezigheden en door mijn kinderen die hun speelgoed blijkbaar zo hebben gemist dat alles uit de kast wordt getrokken. Maar kort daarna doemt het bericht weer op in mijn brein en blijft het me nog een tijdje bezig houden. 20% is ontevreden omdat ze nog steeds met dezelfde gezondheidsproblemen kampen als voor de behandelingen! Oorzaken Wat is nu precies de achterliggende motivatie voor deze onvrede? Er gaat een aantal gedachten door mijn hoofd. Zijn de fysiotherapeutische kennis en vaardigheden van de therapeut onvoldoende of ontoereikend geweest voor de aanpak van hun probleem? Zijn deze mensen altijd al snel ontevreden? Zijn de verwachtingen van deze patiënten te hoog geweest? Zijn de verwachtingen of gedachten over de behandeling van deze patiënten misschien irreëel geweest? Mijn eerste 3 gedachten lijken al snel af te vallen. Ik ga er namelijk van uit dat fysiotherapeuten goed opgeleide mensen zijn met voldoende kennis en vaardigheden om een heleboel stoornissen en beperkingen in het functioneren goed te kunnen behandelen, ook in België. Het zou nog kunnen zijn dat deze 20% ontevreden patiënten allen een heel bijzonder gezondheidsprobleem hadden, maar dat lijkt mij discutabel gezien de grootte van deze groep. Verder gun ik deze groep het voordeel van de twijfel en zal ik geen vooroordeel uitspreken over hun vermeende chronische onvrede. Over de eventuele hoge verwachtingen van deze patiënten zeg ik dat dat best mag. Als je naar een specialist gaat dan mag je best iets verwachten. Irreëel Mijn laatste gedachte; zijn de gedachten irreëel geweest betreffende de behandeling of het behandelresultaat, behoeft wellicht enige verdere toelichting. Deze optie hield mij namelijk nog het meeste bezig. Iedereen kan een gezondheidspro- De Codex Medicus, het handschrift of handboek van de geneeskunde was de inspiratiebron voor het ontstaan van de naam Codex Civicus, het handschrift van een burger. In deze rubriek behandel ik diverse onderwerpen bekeken door een Westerse of door een Oosterse bril. bleem krijgen of kan gaan klagen over pijn of functiestoornissen. Over de oorzaken zal ik het nu niet verder hebben. Zo n gezondheidsprobleem begint natuurlijk altijd met een acute fase van klachten. Gaan die klachten niet, binnen een door de patiënt verwachtte tijd, over dan wordt er hulp gezocht, bijvoorbeeld bij een therapeut. Eén van de belangrijkste uitgangspunten van een therapeut moet in ieder geval zijn, dat het gezondheidsprobleem niet chronisch wordt. Bij de onderzochte groep patiënten in België bleek dat 20% na de behandelingen nog steeds dezelfde klachten had als voor de behandelingen. Deze groep is dan hard op weg om chronisch patiënt te worden, als ze dat al niet waren. Onderzoek In België, evenals in Nederland en Nieuw-Zeeland, wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van het chronisch worden van gezondheidsproblemen. Daaruit komt de laatste jaren steeds iets opmerkelijks naar voren. Het blijkt namelijk dat chronische patiënten vaak iets gemeenschappelijks hebben. Dit gemeenschappelijke ligt onder andere vaak op het cognitieve vlak, oftewel op het vlak van de (irreële) gedachten of overtuigingen. Er blijken dus niet alleen fysieke factoren mee te spelen bij chroniciteit, maar er zijn ook persoonsgebonden of psychosociale risicofactoren. Risicofactoren Er zijn inmiddels vele, persoonsgebonden risicofactoren in kaart gebracht, maar er zijn vier zeer belangrijke, bepalende, psychosociale risicofactoren voor het chronisch worden van acute pijnklachten. Zo blijkt dat als patiënten de overtuiging hebben dat pijn gevaarlijk is en ze daarom niet bewegen uit angst voor die pijn, de kans op het chronisch worden van hun probleem enorm toeneemt. Heb je de neiging tot het krijgen van een depressie en trek je je terug uit het sociale leven, dan neemt die kans nog verder toe. Is er sprake van het ontbreken van zelfeffectiviteit (de overtuiging hebben dat gewenst, effectief gedrag ingezet kan worden als dat nodig is) dan geldt hetzelfde. De laatste, belangrijke risicofactor, de verwachting dat passieve behandelingen (door een arts of therapeut) beter werken dan een eigen actieve inbreng, maakt je ook een stuk vatbaarder voor chroniciteit. 10

11 Deze laatste factor kwam bij mij naar boven na het lezen van het artikel over de onvrede van een aantal Belgische patiënten. Zou het zo kunnen zijn dat zij met een bepaalde, irreële overtuiging naar de therapeut gingen? Zouden ze gedacht hebben dat de therapeut hun problemen wel even zou oplossen? Zo iets als: hier is mijn rug, maak m even beter! Dit uitgangspunt is, zoals je hiervoor hebt kunnen lezen, een risicofactor voor het ontstaan van chronische problemen. Bij sommige aandoeningen kan zeker een belangrijke bijdrage worden verwacht van een therapeut, maar meestal zal de patiënt ook een belangrijke (de belangrijkste) bijdrage moeten leveren aan het herstel van hun gezondheidsprobleem. Dat kan in verschillende vormen; het doen van specifieke oefeningen, zorgen voor stressreductie en/of het aannemen van gezondheidsbevorderend gedrag. MASSAGETEAM IN ACTIE Foto: Tom Maas, Maas Digital Media Zo de masseurs van het BMS-massageteam hebben het weer druk gehad in de maanden mei en juni. Zo was het massageteam met liefst 12 teamleden per dag aanwezig gedurende de EFAA conventie in Veldhoven. Naast Veldhoven waren er ook evenementen in Arnhem, Breda, Zoetermeer en Fijnaart. MASSAGETEAM IN ACTIE LIESBETH BEERENDONK E.A. Als je als patiënt begrijpt dat je primair zelf verantwoordelijk bent voor je probleem en het herstel daarvan, geeft dat met de adviezen van een therapeut een zekere mate van macht over de situatie. Dat voelt beter dan afhankelijkheid en onmacht. Bovendien is onmacht de voedingsbodem voor onvrede! Zo is de cirkel van dit artikel weer rond. REAGEREN PETER@BMS-BELANGENVERENIGING.NL EFAA, Veldhoven Op 26, 27 en 28 mei waren we met 12 masseurs per dag te gast op dit geweldige aerobicevenement. 3 dagen lang krijgen aerobicinstructeurs, fysiotherapeuten, personal trainers, managers etc. hier de kans om lezingen of workshops te volgen. Denk hierbij aan Pilates, XCO. Bodybiking en Nordic Walking, coachen en taalgebruik, en Easy Taping. Dat het een zwaar programma was voor velen konden wij merken aan de enorme belangstelling voor een massage. Diverse malen kregen wij een compliment voor het aanwezig zijn op deze conventie. Op de zaterdag hebben Ingrid Rietveld, Liesbeth Beerendonk en Paul Steinebach een workshop gegeven over het belang van de sportmassage in de fitnessbranche. Ook hier was weer voldoende belangstelling. Freshworld, Arnhem Marijke van der Hoek - Met 6 masseurs vertrokken we naar Arnhem, waar het massageteam verwacht werd aanwezig te zijn van tot uur gedurende de Aerobics Events. Er was een opkomst van 4000 deelnemers, die gratis mochten deelnemen. Na wat vertraging, o.a. door een wegomleiding in Arnhem, het vinden van een passende massageruimte moetsen we flink aan de slag. Gemiddeld hadden we per masseur 8 gegadigden op de bank wat resulteerde in een leuke opbrengst. Zelfs na vieren stonden er nog masseurs en liefhebbers voor elkaar klaar. Met diverse positieve reacties van cliënten was dit evenement zeker voor herhaling vatbaar. Freshworld, graag tot volgend jaar, wij hebben genoten. Black en White, Breda Yvette Bruijns - Soms sta je al maanden van te voren ingepland voor een evenement. Zo ook bij Black and White, een lawaaierig evenement waarbij oordopjes geen overbodige luxe waren. De avond tevoren werd me nog gevraagd waar ik dan de volgende dag naar toe zou gaan. Dat wist ik eigenlijk niet. Ik wist dat het in Breda was met heel veel geluid. Misschien een house-party waarbij iedereen in zwarte en witte kleding zou verschijnen? Toen heb ik s-avonds toch maar even op de computer gekeken waar ik nou eigenlijk naar toeging. Het bleek een aerobics-workshop te zijn en de organisatie heette Black and White. Dat was wel even een verschil. De volgende morgen ging ik op weg. Blij dat ik smorgens was ingepland want s -middags zou het én 32 graden worden én was er voetbal van het Nederlands Elftal. Eenmaal gearriveerd werd ons een soort zwarte tent (gemaakt van gordijnen) gewezen waar we in konden masseren. Het was 11

12 behoorlijk krap voor twee tafels en superbenauwd. Aangezien het buiten al zo n 26 graden, en er binnen geen airco was. Arme mensen die daar de hele dag moesten springen en huppelen. Maar goed je moet overal het beste van maken dus beschouwden we het maar als een intiem gezellig hoekje. Af en toe tegen elkaar aanbotsen onder het masseren is dan weer goed voor het contact binnen de groep zullen we maar denken. Tegen tienen hadden we de tafels neergezet, de vlaggen opgehangen en de EHBO-koffer paraat. Maar zo vroeg hadden de mensen nog geen behoefte aan een massage. Om elf uur ook nog niet eigenlijk. Om half twaalf kwam de eerste klant.daarna liep het ook nog niet echt storm, het was eigenlijk ook gewoon veel te warm. Soms wist je gewoon niet of je nu met olie of zweet aan het masseren was. Toen het wisseling van de wacht kwam waren we dus nog niet echt moe. Wel warm. Norma en Paul namen het van ons over. En die waren niet te benijden. Het werd warmer en warmer en de grote drukte moest toen (bleek later) toch nog komen. Ik was heel blij met de airco in de auto op weg naar huis en was net op tijd voor de wedstrijd. Drakebootraces, Zoetermeer Sonja Langstraat - Het beloofde een mooie dag te worden. De zon scheen en de locatie recreatie gebied Noord AA te Zoetermeer was erg mooi. Een grote plas met een grasweide en een zandstrand, veel partytenten van de teams die mee zouden doen aan de races en grote luidsprekers in het midden van het festijn met daaruit goede muziek en de stem van een vrouw die ons de hele dag op de hoogte hield van de standen, de tijden en ons kennis liet maken met de teams. Er was ook een sportschool die demonstratielessen gaf en waaraan iedereen mee kon doen. Verder was er een grote tank waarin je kon ervaren hoe het is om te duiken en er was uiteraard een grote witte tent waarvandaan de catering werd verzorgd. Dat was ook onze lokatie. De dag begon rustig voor Harry, Paul en mijzelf. De vrouw met de microfoon kondigde ons enthousiast aan en nadat de eerste roeiers de stap naar onze tafels hadden gezet, volgden ze elkaar in rap tempo op. We hebben veel te maken gekregen met schouder- en rugpijntjes. De meeste roeiers kwamen meerdere malen bij ons terug om bij te komen van een nieuwe race. De sfeer was super, de roeiers waren moe en voldaan, de verzorging was goed en wij hebben ons goed vermaakt. De tafels hebben niet veel leeggestaan en zelfs kinderen kwamen enthousiast vragen of zij ook gemasseerd mochten worden. Als leuk presentje kreeg ik van de laatste roeier op de tafel een knaloranje T-shirt van de Drakenbootraces. Ondanks dat we zelf niet veel van de races hebben gezien hebben wij ons prima vermaakt. Tennisvereniging, Fijnaart En zo kan het ook gebeuren dat je alleen als masseur word ingezet. Bij de tennisvereniging in Fijnaart werd ik geïnstalleerd in de dames kleedkamer om elke deelnemer aan het toernooi soepel weer te krijgen voor de volgende wedstrijd. De animo was al snel heel groot zodat iedereen maar 1x gemasseerd mocht worden. Alles werd netjes op een lijst bijgehouden. Dat dit voor herhaling vatbaar was mag duidelijk zijn. Door het toenemen van het aantal evenementen zijn wij op zoek naar afgestudeerde sportmasseurs. Meer informatie kun je aanvragen via het adres onderaan de pagina. REAGEREN INFO@BMS-MASSAGETEAM.NL LINK ALTERNATIEF BEKEKEN Bioresonantie therapie Overal in de natuur komen trillingen voor die vele malen sterker zijn dan onze lichaamseigen trillingen. Denk aan aardbevingen, atoomtrillingen, en geopatische trillingen (aardstralen, netwerken, electriciteit, zendmasten etc.). Ons lichaam kan niet meer dan circa 10 Hz aan trillingen verdragen. Wanneer het lichaam uit balans is kan de energie niet meer doorstromen. Organen werken niet meer zoals het hoort. Er ontstaan klachten en ziektes kunnen het gevolg zijn, doordat de cellen zijn gaan oxideren. De Bioresonantie therapie beïnvloedt met aangepaste trillingen op energetisch informatief niveau de lichamelijke processen van de individuele patiënt. Het apparaat zendt lichaamseigen trillingen uit die verstoringen in ons lichaam opheft. De Bio-resonantie middelen werken op het trillings- en energieniveau van het lichaam. Ze ondersteunen het immuunsysteem en beschermen het lichaam tegen ongunstige invloeden en aandoeningen. Cellen, weefsels en organen hebben elektromagnetische eigenschappen. De elektrische stroompjes (trillingen) kunnen buiten het lichaam worden gemeten. Elke lichaamscel heeft zijn eigen frequentie. Met behulp van de Biotensor kunnen deze frequenties worden opgemeten. De Biotensor is in vakkundige handen een gevoelig instrument waarmee het lichaam onderzocht kan worden op verstoringen van fysieke en/of emotionele aard. Hiermee kunnen veranderingen in het lichaam zichtbaar worden gemaakt en kunnen virussen, bacteriën, toxinen, parasieten, schimmels, zware metalen, allergieën, verzuring en geopatische overbelasting gemakkelijk worden opgespoord. Duidelijk wordt welk orgaan of welk lichaamsdeel beschadigd, ontstoken of ziek is, nadat de urine-analyse heeft plaats gevonden en er een persoonsgerichte behandeling wordt ingezet. Als de blokkades (negatieve energie) worden opgeheven, zal het lichaam weer in staat zijn om zich te herstellen. Door het lichaam te prikkelen en de werking van de organen te stimuleren kunnen klachten verdwijnen of aanzienlijk afnemen. 12

13 MLD DEsirEe Groen De laatste jaren is de belangstelling voor manuele lymfedrainage (MLD) flink toegenomen. Inmiddels wordt deze methode binnen de sportmassage, de schoonheidsverzorging, de huidtherapie, de natuurgeneeskunde en de fysiotherapie in toenemende mate toegepast bij een breed scala van lichamelijk problemen en aandoeningen. Ook voor de massagetherapeut liggen er ruime toepassingsmogelijkheden, te meer daar de MLD zich goed laat combineren met andere gangbare behandelingen binnen de massagetherapie. Dit artikel beoogt een globaal overzicht te geven van de aard van de MLD techniek, haar werkingsmechanismen en de voor de massagetherapeut relevante toepassingsmogelijkheden. MANUELE LYMFEDRAINAGE IN DE MASSAGETHERAPIE De mens bestaat voor het overgrote deel uit een zeewaterachtige vloeistof. Een deel van dat vocht bevindt zich in en rondom de miljoenen cellen van ons lichaam, een ander deel bevindt zich in het lymfatische systeem en in de bloedsomloop. Voor een optimale celstofwisseling is voortdurende verversing van de weefselvloeistof noodzakelijk. Het interstitium is namelijk de doorgangszone voor zuurstof en voedingsstoffen vanuit de bloedsomloop naar de cellen en voor de afvalstoffen zoals CO 2 vanuit de cellen naar de bloedbaan. Het lymfesysteem Niet alle bloedvloeistof die bij de uitwisseling betrokken is, keert echter terug in de bloedsomloop. Ongeveer 10% ervan wordt afgevoerd en gefilterd via het lymfestelsel. Het lymfestelsel begint blind, met een soort open eindjes, in de weefsels. Gaandeweg worden de aanvankelijk zeer fragiele vaatjes wat groter en steviger en bevatten zij ook kleppen die ervoor zorgen dat de lymfe niet terug kan stromen. Uiteindelijk komt alle lymfe terecht in het bloed, in de beide ondersleutelbeenaderen. Het grootste lymfevat waar alle lymfe van voeten, benen en buikgebied samenkomt is de ductus thoracicus. gestimuleerd waardoor het lymfetransport verbeterd. Per etmaal kan dit oplopen van 2 tot 24 liter! Manuele lymfedarinage De manuele lymfedrainage is in de dertiger jaren van de vorige eeuw ontwikkeld door Dr. Emil Vodder ( ). Deze massagemethode richt zich op het stimuleren van het afvoersysteem van het weefselvocht en van lymfevloeistof. Met zachte, ritmische, pompende bewegingen van hand en duim wordt er ingewerkt op de huid en het direct daaronder liggende weefsel. Daarbij loopt bij iedere beweging de druk geleidelijk op van 0-30/40 Torr en weer terug, gevolgd door een uiterst kort moment zonder enige druk voordat de volgende beweging wordt ingezet. Dit zogenoemde nulpunt moet niet gezien worden als een pauzemoment; daardoor zou de vloeiende continuïteit van de bewegingen verstoord raken. Toch staat iedere beweging in de lymfedrainage op zichzelf, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de rotaties in de klassieke massage, die elkaar aaneengesloten opvolgen. De tijdsduur van een lymfegreep ligt tussen de 1-3 seconden, afhankelijk van de greep die wordt uitgevoerd en van de conditie van het te behandelen weefsel. Zuivering De lymfe wordt eerst gezuiverd voordat deze in het bloed terechtkomt. Dit gebeurt in de lymfeknopen waarvan de mens er ettelijke honderden bezit. In de lymfekopen bevinden zich ook speciale afweercellen zoals B- en T-lymfocyten en macrofagen die ziekteverwekkers of lichaamsvreemde stoffen onschadelijk kunnen maken. Goede werking essentieel Een goed werkend lymfestelsel is dus essentieel voor een goede gezondheid. Manuele lymfedrainage kan in belangrijke mate bijdragen aan het goed blijven functioneren van dat lymfesysteem. Door het op een speciale manier uitvoeren van de lymfemassagegrepen wordt de motoriek van de lymfevaten reflectoir Tijdens een lymfedrainage wordt iedere beweging 5-7 keer uitgevoerd om een maximaal effect te creëren op de lymfangionen. Ieder behandeltraject wordt 3 keer herhaald om er zeker van te zijn dat de kleppen zich minstens eenmaal geopend en weer gesloten hebben, en de vrij stroperige lymfe optimaal beweging is gebracht. Hieruit blijkt direct dat even een paar lymfegrepen uitvoeren zinloos is; de minimale behandelduur bedraagt ongeveer 15 minuten voor een lokale drainage. Ritme, tempo en herhalingen van de grepen vormen samen het zo kenmerkende, en daardoor afwijkendebewegingspatroon van de MLD, door sommigen omschreven als monotoon, door anderen als een dans van de handen. 13

14 BOEKBESPREKING Langs de lijn of erover? In dit boek gaan diverse sporters, trainers, bestuurders en andere deskundigen op zoek naar de talrijke dilemma s waarvoor ouders en hun sportende kind zich geplaatst zien, op weg naar dat hoogsteigen plafond in zowel de breedte- als de topsport. Gekoppeld aan de uitgave van het boek is een website ontwikkeld onder het adres Op deze website kan op dilemma s worden gereageerd, die aansluiten op het thema ouders en sport. TITEL TYPE AUTEUR(S) UITGEVER LANGS DE LIJN OF EROVER PAPERBACK E. WIELDRAAIJER, H. NIEUWENBURG dam Uitgeverij ISBN PAGINA S 140 PRIJS 12,50 (BOL.COM) Hardlopen zonder blessures Dit boek gaat uitgebreid in op het voorkomen van blessures bij het hardlopen. Het begint met een bespreking van een goede warming-up, loopactiviteit en cooling-down. Vervolgens behandelt het de bouw en het functioneren van het bewegingsapparaat tijdens het hardlopen. Het lopen zelf wordt besproken op de atletiekbaan, op de weg, maar ook op het gras. Aan de preventie van blessures en het hardlopen met een blessure wordt ruim aandacht besteed. Dit boek is niet alleen leerzaam voor looptrainers binnen diverse sportdisciplines en sportfysiotherapeuten, maar bovendien ook erg nuttig voor alle (geblesseerde) hardlopers. TITEL TYPE AUTEUR(S) UITGEVER HARDLOPEN ZONDER BLESSURES PAPERBACK T. Kamminga ISBN PAGINA S 179 PRIJS Reed business information 28,95 (BOL.COM) Er wordt gewerkt zonder massagetussenstof zodat de noodzakelijke huidverschuiving- en rekking optimaal tot stand kan komen. De techniek van de MLD is dus niet te vergelijken met andere massagevormen, zoals bijvoorbeeld de klassieke massage, waarbij vrij stevig op spieren en gewrichten wordt gewerkt met effleurages en knedingen. Zelfs effleurages kunnen door hun druksterkte de initiële lymfevaatjes geheel of gedeeltelijk dichtdrukken en daardoor de lymfestroom hinderen. Afvoeren van vocht bij zwellingen De massagetherapeut kan lymfedrainage gebruiken als hulpmiddel bij de afvoer van vocht bij zwellingen; - door een tijdelijke beschadiging van het lymfestelsel bijvoorbeeld na een operatie, trauma of sportletsel (lymfostatisch oedeem); - door slechte circulatie zoals spataderen of rusteloze benen. (lymfodynamisch oedeem); - door een zwak functionerend lymfestelsel (primair lymfoedeem); - door overbelasting van spieren en/of gewrichten (kramp en RSI); - door een tekort aan lichaamsbeweging. Regeneratie en ontspanning De massagetherapeut kan lymfedrainage gebruiken als anti-stress behandeling (parasympatische omschakeling). Verder houdt het de gewrichten soepel, bevordert het wondgenezing en littekenvorming, gaat het spierverslapping tegen en helpt het bij chronisch eczeem. Versterken afweerfunctie Door lymfedrainage toe te passen versterkt de massagetherapeut de afweerfunctie van het lichaam. Lymfedrainage vergroot de activiteit van witte bloedcellen, verbetert de celstofwisseling en zorgt voor een versnelde afvoervoer van toxische afvalstoffen. Therapeutische lymfedrainage Therapeutische lymfedrainage zoals bijvoorbeeld bij kanker is voorbehouden aan specialistisch geschoolde lymfetherapeuten. Hier wordt namelijk afwijkend gedraineerd omdat essentiële lymfebanen- en knopen door operaties en/of bestralingen blijvend beschadigd zijn geraakt. Waterscheidingen Kenmerkend voor de anatomie van het lymfestelsel is het bestaan van de zogenaamde waterscheidingen. Dit zijn op bepaalde posities gelegen huidzones met relatief weinig lymfevaatjes. Deze zones scheiden twee drainagegebieden van elkaar. Zo scheidt de horizontale waterscheiding die over de navel loopt het huidgebied van de onder- en bovenbuik, dat respectievelijk naar de lieslymfeknopen en naar de oksellymfeknopen afdraineert. Bij beschadiging van het lymfestelsel in een bepaald afvoergebied kan de lymfe óver de waterscheiding heen gedraineerd worden naar een aangrenzend gebied waar het wél afgevoerd kan worden. Werkingsgebieden De manuele lymfedrainage kent vier werkingsgebieden; vochtafvoering, ontspanning, pijndemping en immuniteitverbetering. De bewegingen van de MLD worden door de cliënt/patiënt vrijwel altijd als aangenaam ervaren. Door de invloed van de bewegingen op het vegetatieve zenuwstelsel vallen sommige mensen tijdens een behandeling zelfs- bijna- in slaap. Pijndemping treedt op langs reflectoire weg in het ruggenmerg en is werkzaam bij lichte tot middelzware pijnprikkels. Contra indicaties Natuurlijk zijn er ook omstandigheden waaronder het niet wenselijk is MLD toe te passen. Contra-indicaties zijn onder meer koorts, acute ontsteking, sommige kwaadaardige aandoeningen, zwak hart en trombose. Daarnaast zijn er een aantal relatieve contra-indicaties zoals lage bloeddruk, chronische ontstekingen en diabetes. Module Een MLD behandeling kan veel processen in het menselijk lichaam beïnvloeden. Lymfedrainage vereist dan ook een goede theoretische en praktische kennis van MLD. Een onjuist toegepaste lymfedrainage kan tot stuwing en soms tot dagenlang durende klachten leiden. Een goede opleiding zal dan ook aan zowel theorie als praktijk veel aandacht besteden. Bij het IVS start in november de keuzemodule MLD: Lichaam. REAGEREN DESIREE@BMS-BELANGENVERENIGING.NL 14

15 MAN/ VROUW Verschillen tussen mannen en vrouwen zijn (voor een deel) te verklaren uit verschillen die er bestaan in de hormoonhuishouding en spiermassa. SPIERVEZELS Op grond van hun maximale verkortingssnelheid kunnen we snel contraherende en langzaam contraherende spieren onderscheiden. Ook de vezels van één bepaalde spier kunnen we zo in snelle en langzame spiervezels indelen. Fast- en slow-twitch Een hiermee samenhangende typering is het onderscheid in fast-twitch en slowtwitch vezels. Met twitch wordt een voorbijgaande contractie van een spiervezel die het gevolg is van een enkele actiepotentiaal bedoeld. Fast- en slow-twitch vezels onderscheiden zich in de tijd die het kost om, als gevolg van de actiepotentiaal, de kracht tot het maximum op te bouwen. Type-1 en type-2 Een ander onderscheid is de indeling van spiervezels op grond van hun samenstelling, in type-1 en type-2. Type-1 vezels hebben een hoge activiteit van oxidatieve enzymen. Deze vezels hebben verhoudingsgewijs een groot aantal mitochondria en bevatten veel myoglobine. Myoglobine is een eiwit dat sterk lijkt op het hemoglobine in het bloed. Het houdt in de spier zuurstof vast en geeft het, indien nodig, af voor aërobe verbrandingsreacties. De aanwezige hoeveelheid myoglobine in de spiervezel is dan ook een indicatie van de zuurstofvoorraad in de spiervezel. Het myoglobine heeft een rode kleur. De type-1 vezels zijn dan ook relatief rood, vergeleken met type-2 spiervezels. Type-2 vezels vertonen een grotere variatie in samenstelling en hebben een geringere oxidatieve capaciteit. In het algemeen onderscheidt men ze in type-2 glycogenlytisch (type- 2b) en type-2 ocydatief-glycogenolytisch (type-2a). De type-2b spiervezels bevatten de geringste hoeveelheid oxidatieve enzymen. Dit type vormt het witte type uit het oudere onderscheid in rode en witte spiervezels. Type-2a vormt een soort van intermediaire groep. Uit fysiologische metingen is gebleken dat deze vezeltypering nauw samenhangt met de contractiele vermoeibaarheid van de spiervezels. De oxidatieve type-1 vezels blijken het minst vermoeibaar, terwijl de type-2b vezels doorgaans de grootste vermoeibaarheid vertonen. Ook het type-2a blijkt redelijk bestand te zijn tegen vermoeibaarheid. Overlap De bovengenoemde indelingen overlappen elkaar voor een belangrijk deel. De relatief onvermoeibare type-1 spiervezels zijn het in het algemeen slow-twitch vezels, terwijl de type-2 (a en b) vezels tot de fast-twitch groep behoren. De meeste menselijke spieren bestaan uit een mengeling van spiervezels van de verschillende typen. Spieren die voornamelijk uit fast-twitch vezels bestaan kunnen meestal een grotere piek contractiekracht ontwikkelen dan spieren die voornamelijk uit slow-twitch vezels bestaan. De slow-twitch vezels van een spier hebben in het algemeen een relatief geringe contractiekracht en behoren dan ook tot de zwakste motorische eenheden van een spier. De sterkste motorische eenheden bestaan uit de snel vermoeibare fast-twitch vezels. De verhouding waarin slow- of fast-twitch vezels binnen eenzelfde spier voorkomen is voor een groot deel erfelijk bepaald en er is dan ook sprake van individuele verschillen in de verhouding van de spiervezeltypen in bepaalde spieren. Zo vindt men bij succesvolle duuratleten een relatief groter percentage slow-twitch (type-1) vezels in de bij die duursport actieve spieren dan bij kracht- of snelheidssporters waar men weer een relatief groter percentage fast-twitch (type 2) vezels aantreft. Doordat de vrouwen een lagere productie van anabole steroïden hebben, beschikken vrouwen in het algemeen over een geringere spiermassa. Daardoor zijn vrouwen in het nadeel ten opzichte van mannen in sporten waarbij een grote kracht vereist is. We hebben het dan over sporten zoals bijvoorbeeld roeien, worstelen en toestelturnen. Ook is het percentage spieren bij vrouwen geringer en het percentage vet groter. Hierdoor zijn vrouwen in het nadeel bij sporten waarbij het lichaamsgewicht gedragen moet worden. Bij sporten waarbij snelheid een belangrijke rol speelt, zoals de 100 en 200 meter sprint in de atletiek, speelt vaak naast kracht ook coördinatie en de mobilisatie van energie een belangrijke rol. Coördinatie is een kwestie van trainen (leren). Vrouwen verschillen in het algemeen niet van mannen ten aanzien van het coördinatievermogen. Ze verschillen wel van mannen ten aanzien van de absolute hoeveelheid energierijke fosfaten. Dit heeft weer te maken met het feit dat ze, bij eenzelfde trainingstoestand, een naar verhouding geringere spiermassa hebben waarin deze energierijke fosfaten liggen opgeslagen. Bij de absolute prestatie in snelheidssporten zijn vrouwen dan ook in het nadeel ten opzichte van mannen. Wanneer de prestaties echter worden gerelateerd aan de hoeveelheid spiermassa is er nauwelijks sprake van belangrijke verschillen. Wanneer het alleen om coördinatie gaat, zoals bij sporten als schoonspringen, schermen en ritmische gymnastiek, verschillen vrouwen ook in hun (absolute) prestatie nauwelijks van mannen. Voor sporten waarbij het uithoudingsvermogen een belangrijke rol speelt, moeten we bekijken of er sekseverschillen bestaan in de aërobe energieproductie tijdens inspanning. Zoals we gezien hebben is de voorraad glycogeen de beperkende factor bij dergelijke activiteiten. Zowel ten aanzien van de glycogeenvoorraad als ten aanzien van de aërobe energievoorziening zijn er geen noemenswaardige verschillen tussen mannen en vrouwen. Hoewel vrouwen, absoluut gezien, minder spiermassa hebben dan mannen maken ze minder snelle tijden (geringere absolute prestaties) dan mannen. Wanneer de spieren van gelijk getrainde mannen en vrouwen echter op eenzelfde percentage van hun maximale kracht worden belast kunnen ze deze belasting evenlang volhouden. 15

16 Stress preventie Verzuimbeleid Effectief communiceren Diverse bedrijfstrainingen op maat Training voor mens en bedrijf Postbus AH Zierikzee 16

17 NATUURLIJKE SCHIMMELREMMERS De mens wordt steeds vaker geconfronteerd met schimmels en gisten en de overlast die zij voor ons kunnen veroorzaken. Schimmels en gisten zijn er altijd geweest, het is alleen gedurende de laatste 30 jaar dat we door onze veranderde manier van lichamelijke hygiëne en een veranderd voedingspatroon, er last van krijgen. We verstoren onze eigen huidafweer door o.a. het continue aantasten van de zuurmantel van de huid. Eigenlijk hebben we het schimmels en gisten makkelijker gemaakt om infecties te veroorzaken terwijl we denken schoner te zijn geworden. In Nederland maken we het nog eens erger door onze zogenaamde gesloten schoenencultuur. Wij hebben hier de gewoonte binnen- en buitenshuis de gehele dag op dezelfde schoenen te lopen en ook weinig van schoenen te wisselen. In de landen om ons heen is dat anders. Daar trekt men de schoenen uit bij het binnengaan van een huis. De enorme toename aan diabetespatiënten in de westerse landen zorgt er tevens voor dat schimmelinfecties aan de huid of de nagel een groeiend probleem worden en de kosten voor de gezondheidszorg doen stijgen. Reguliere geneesmiddelen De reguliere geneeskunde kent zeer potente schimmelremmende middelen. Zowel orale applicaties als locale applicaties komen voor. Met name de orale schimmelremmende/dodende geneesmiddelen wil de arts niet altijd voorschrijven. Deze middelen hebben vaak bijwerkingen, zijn slecht voor de constitutie van de patiënt of reageren met andere medicijnen. Daarnaast zijn deze middelen vaak duur en wordt door verschillende internationale instanties gewaarschuwd voor resistentie. Voor de reguliere arts zit er bij o.a. nagelschimmelinfectie (onychomycose), tussen niets doen en orale antimycotica in zetten, niets. Dat gat kan ingevuld worden door effectieve natuurlijke schimmelremmers waardoor de arts bij milde infecties de patiënt toch uitkomst kan bieden. Natuurlijke schimmelremmers Op sommige plaatsen in de natuur komen geen schimmels voor. Ook bepaalde plantensoorten hebben sterke capaciteiten om zich tegen schimmels te weren. Daar kunnen we veel van leren. Toco-Tholin, die producten vervaardigt op basis van etherische oliën, besloot hun bekendste product Het goede oude huismiddel, te laten testen door een internationaal erkend laboratorium voor microbieel onderzoek. De testen werden uitgevoerd door een Duits laboratorium met de benodigde accreditaties. Dit laboratorium wordt in Europa veel gevraagd bij het uitvoeren van invitro testen voor de registratie van geneesmiddelen. De uitslagen van de testen zijn daarna nogmaals beoordeeld door een farmacoloog en een bioloog. De uitslagen zijn geaccepteerd door het Leids Cytologisch en Pathologisch Laboratorium. Dit artikel wordt gesponsord door Toco Tholin en valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie. Het flesje met de rode dop Het goede oude huismiddel van Toco-Tholin, een veel gevraagd product en vervaardigd volgens het unieke familierecept en al sinds 1926 op de markt, bestaat uit een uitgebalanceerde samenstelling van de volgende zuivere etherische oliën: pepermuntolie, eucalyptusolie, lavendelolie, rozemarijnolie, steranijsolie, kruidnagelolie, petitgrainolie en menthol. De samenstelling is zodanig gekozen dat de oliën elkaars werking versterken en ondersteunen. Etherische oliën kunnen elkaar ook afbreken dus een juiste combinatie is essentieel om een werking te creëren of te versterken. Het product is hypo allergeen. Het onderzoek De testen werden uitgevoerd zoals de diverse Europese pharmacopea dit voorschrijven. Van de 8 meest voorkomende schimmels die huidinfecties veroorzaken, werden kolonies gekweekt onder speciale omstandigheden. Deze zijn samen verantwoordelijk voor 90% van alle schimmelinfecties aan de huid of de nagel. Tevens werden er controlegroepen gekweekt. Het goede oude huismiddel van Toco-Tholin werd ingezet in de eerste groep en vergeleken met de controle groep. Als voedingsbodem voor de kweek werden twee verschillende soorten agar bodems gebruikt. Dit is normaal bij zulke testen om invloed van de voedingsbodem uit te sluiten en de resultaten van de verschillende testen moeten ook overeenkomen. Schimmels De 8 schimmels, of ook dermatophyten waarop getest is, zijn Microsporum canis, Microsporum nanum, Microsporum persicolor, Microsporum racemosum, Trichphyton erinacei, Trigophyton longifusum, Trychophyton mentagrophytes, Trichophyton rubrum. Een van de meest lastige schimmels om te bestrijden zijn de Trygophyton rubrum. De testen zijn met digitaal beeldmateriaal vastgelegd en hieronder ziet u beeldmateriaal van de trygophyton rubrum voor (links) en na (rechts) toediening van Het goede oude huismiddel. Na toediening van 1 ml in het centrum van de kolonie trekt de schimmelkolonie zich terug. De diameter van het terugtrekken geldt als een criterium voor de sterkte van de schimmelremmende werking. Bij de bovengenoemde tests is Het goede oude huismiddel van Toco-Tholin slechts 1x toegediend op de schimmel. Het beste is de voeten 2 maal per dag te behandelen, dan is de werking nog beter. Zoals bekend, is voetschimmel en zwemmerseczeem zeer hardnekkig en is lang doorgaan met de behandeling noodzakelijk. LINK 17

18 Na een bewogen jaar binnen de sportmassage en een welverdiende vakantie is het inmiddels weer tijd om me te gaan buigen over het eerste artikel van het nieuwe seizoen. Om te beginnen heet ik bij deze alle nieuwe cursisten van harte welkom en wens ik jullie veel plezier met de cursus sportmassage. Alle oud-cursisten die dit blad gewoon leuk vinden of diegenen die door zijn gegaan met een vervolgopleiding heet ik uiteraard ook weer van harte welkom. Ik ben blij dat jullie er allemaal weer zijn. Ik ga dit jaar beginnen met een op het oog kleine blessure, daar de afwijking zich meestal binnen een klein gebiedje van hooguit enkele centimeters bevindt; de liesblessure. de Liesblessure van distaal naar normaal hans van der weijden Dat dit echter alles behalve een kleine blessure is, die vaak een lang herstel vraagt en lastig te behandelen is, zullen de ervaringsdeskundigen onder ons kunnen beamen. Een liesblessure manifesteert zich bij bepaalde sporten wat meer dan bij andere, maar in principe kan je met vrijwel iedere sport deze blessure oplopen. Als je het woord liesblessure hoort legt vrijwel iedereen, zoals ook ik hierboven, direct de link met sporten, terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn. Laten we eens beginnen met een differentiaal diagnose; iemand presenteert zich met een bepaald klachtenpatroon en daaruit stelt de behandelaar een rijtje met mogelijkheden op van meest waarschijnlijk naar minst waarschijnlijk. Door middel van onderzoek komt daar dan uiteindelijk de diagnose uit. Hieronder volgt een differentiaal diagnose van iemand met pijn in de lies. Arthrose van de heup Hierbij is het kraakbeen van de heupkop beschadigd door ouderdom, een ziekteproces, een trauma (ongeval) of door overbelasting. Deze mensen hebben vaak startproblemen na een periode van rust en bewegingsbeperking in meerdere richtingen. Meestal straalt de pijn uit naar de voorzijde van het been en loopt door naar de knie. Aanspannen van spieren geeft vaak geen klachten. Een foto geeft meestal bevestiging. Epyfysiolyse heupkop Dit komt voor bij de jeugd, daar het de groeischijf (epifyse) in de heupkop betreft. Als deze door een trauma of door overbelasting van zijn plaats schiet of gaat wijken noemt men dat een epifysiolyse. Daar dit een mogelijke stop betekent in de groei van de betreffende heup en er hierdoor beenlengteverschil gaat ontstaan is hier zo snel mogelijk operatief ingrijpen noodzakelijk. Hernia Een hernia of zenuwprikkeling of beklemming op het niveau L2- L3, L3-L4 (voor de nieuwe cursisten de L staat voor lumbaal en dat zijn de lendenwervels) kan pijn sensaties geven in de lies. Soms ontstaat hierbij uitstraling door het gehele been en pijnvermindering bij standsverandering van de rug. In feite is het 18

19 onderscheid met een liesblessures door gedegen onderzoek goed te maken. Lymfadenitis In de lies zitten meerdere lymfklieren die ontstoken kunnen raken door een ontsteking, maar gezwollen pijnlijke lymfklieren in de lies kunnen ook wijzen op verschillende vormen van kanker. Hier is dus extra aandacht geboden. Ook dit verschil is meestal goed te voelen, maar als het de wat diepere klieren betreft kan je het wel eens missen bij palpatie. Echografie is hier het eerst aangewezen onderzoek. Symfysiolyse Ofwel bekkeninstabiliteit. Een afwijking die tijdens maar ook na de zwangerschap kan ontstaan door hormonale veranderingen. Door velen gezien als een wat omstreden ziektebeeld. Het verschil met de bekende liesblessure is, dat hier rustig lopen al pijnlijk is en traplopen vrijwel onmogelijk. Iliopsoas bursitis Een blessure die nogal eens over het hoofd wordt gezien. Het gaat hier om de slijmbeurs onder de aanhechting van de m.iliopsoas, die geïrriteerd is en daardoor ontstoken raakt. Deze afwijking vereist goed lichamelijk onderzoek, maar is meestal wel goed zichtbaar te maken middels echografie en MRI. Hernia inguinalis Dit is het Latijnse woord voor liesbreuk. Hier zijn meerdere vormen van bekend met of zonder zwelling, omdat er structuren in uit kunnen zakken. Dit kan nogal eens verward worden met de bekende liesblessure, omdat soms de pijn ook alleen maar optreedt bij inspanning en er niet altijd een zwelling aanwezig hoeft te zijn. Urologische afwijkingen Urineweginfecties, urinewegstenen en prostaatklachten kunnen ook klachten veroorzaken die lijken op de bekende liesblessure veroorzaakt door sport. Gynaecologische afwijkingen Een afwijking aan een eierstok kan tevens liesklachten geven daar deze vrij dicht bij de lies gelokaliseerd kunnen zijn. Het rijtje is nog niet compleet, maar dan komen we bij afwijkingen die relatief heel weinig voorkomen dus laat ik deze hier maar even achterwege. Zo zie je maar dat je als sportmasseur/therapeut niet zondermeer aan kan nemen dat een sporter die met liesklachten bij je komt, een probleem heeft met peesaanhechtingen t.g.v het sporten. Meestal is dit bij een sporter wel het geval, maar je zal altijd weer een anamnese en lichamelijk onderzoek moeten verrichten, alvorens toch bij deze sportblessure uit te komen. De spieren waar het om gaat bij een sportblessure van de lies betreft meestal een van de spieren die het been van Hans van der Weijden is van oorsprong radiodiagnostisch laborant. Na de opleiding sportmassage heeft hij zich gespecialiseerd in echografie. Zijn beroep als laborant heeft hij inmiddels ingeruild voor het docentschap. Hans is docent bij het Albeda College in Rotterdam en IVS Opleidingen in Tilburg en Den Bosch. Hij geeft les in de vakken anatomie, fysiologie, pathologie, EHBO en reanimatie. buiten naar binnen beweegt, de zogenaamde adductorengroep. Er zijn er een stuk of 8 en het is heel lastig om de werkelijk aangedane spier eruit te halen. Dit is voor een sportmasseur vrijwel onbegonnen werk en eigenlijk ook niet echt zinvol, daar de behandeling niet bijster veel verschilt als men precies weet welke spier het is. Alleen als men gericht injecties zou willen geven is een precieze plaatsbepaling noodzakelijk, die meestal middels echografie of een MRI gesteld wordt. Het blijkt uit onderzoek dat binnen de hierboven genoemde groep de adductor longus het meest is aangedaan. Ga maar even in je sesamatlas snuffelen, om te zien hoe de spieren van de adductorengroep heten en hoe ze liggen. Vanaf nu bedoel ik in mijn artikel met een liesblessure, een irritatie of scheur van de m.adductor longus. Gradaties De ernst van de blessure wordt ingedeeld in graden. De meeste onderzoekers spreken over 3 graden een enkeling over 4. Graad 1 is een irritatie met minimaal krachtsverlies. De klachten blijven vaak beperkt tot de dag na het sporten en de warming-up. Bij graad 2 is er sprake van een spier/peesscheuring waarbij er vezels zijn ingescheurd. Dit gaat vaak gepaard met veel pijn en krachtsverlies. Bij graad 3 is de spier/pees totaal afgescheurd en is onmiddellijk operatief ingrijpen noodzakelijk. Dit komt gelukkig maar weinig voor. Als je alle oorzaken voor een liesblessure bekijkt, dan zie je dat het meestal toch weer een nauwe relatie heeft met de binnen onze opleidingen zoveel besproken belastings-belastbaarheidsmodel. Vermoeidheid, concentratieverlies, verkeerd schoeisel, verkeerde ondergrond, onevenredig trainings- en wedstrijdsnivo staan vaak voorop. Theorie ontstaanswijze Veel is geschreven over de ontstaanswijze van een liesblessure. Er zijn ook meerdere behandelmethoden voorhanden met wisselend succes. Met het doorlezen van al deze verschillende gedachten, kwam ik een leuk artikel tegen over een theorie die verklaart, hoe het komt dat een liesblessure soms zo hardnekkig is. Er wordt hierbij beweerd, dat vaak het gevolg behandeld wordt en niet de oorzaak van de liesblessure. Veelal wordt als oorzaak voor de blessure overbelasting aangewezen, terwijl er ook een groep sporters is, die na langdurige rust bij de eerste keer dat ze weer sporten hun klachten weer terug heeft. Er moet dus volgens deze onderzoekers een mechanisme zijn dat de blessure in stand houdt. Volgens de onderzoekers is de overbelasting alleen maar de aanzet tot het in werking treden van dit mechanisme en niet de oorzaak. Wat opvalt bij iemand met een liesblessure is dat de spieren aan de binnenzijde van het bovenbeen vaak wat gezwollen en gespannen aanvoelen. Er is een zenuw (n.obturatorius) die deze spanning veroorzaakt. Deze zenuw komt vanuit de rug en loopt langs de m. iliopsoas naar het bovenbeen en geeft hierbij ook takken af naar de heupkop. Volgens de onderzoekers heeft de stand van de heupkop een afwijkende stand t.o.v de niet aangedane kant bij iemand met een liesblessure en wordt dit in stand gehouden door de m. iliopsoas en de geprikkelde zenuw, die via het bindweefsel contact maakt met al deze structuren. Dit is een leuke theorie om over na te denken. Wat hierbij ook weer naar boven komt is de relatie met segmentale verschijnselen en bindweefsel die ik in vorige artikels heb beschreven. Samenvattend zeggen deze onderzoekers dus het volgende. Er is een verhoogde spanning van een verkorte m.ilopsoas. Dit leidt tot positieverandering van de heupkop. Deze twee onderdelen leiden tot een irritatie van de n.obturatorius. Dit leidt op zich weer tot een verhoogde spanning aan de spieren aan de binnenzijde van het bovenbeen, waardoor deze te weinig zuurstof krijgen, wat uiteindelijk leidt tot ontstekingsverschijnselen en de liesblessure is geboren. Ik vind het een mooie theorie waar ik zeker meer over wil weten. De moraal van dit verhaal: iets is niet altijd wat je verwacht dat het is, is het dat wel, dan ben je vaak nog niet klaar. REAGEREN HANS@BMS-BELANGENVERENIGING.NL 19

20 cursussen 1E NVVS (ROTTERDAM) TELEFOON (010) / WEBSITE STOELMASSAGE (2 opties) AANVANG ZAterdag 11 november zaterdag 3 februari DUUR 2 ochtenden, uur Reflexzonevoetmassage Aanvang donderdag 2 november Duur 8 avonden Bindweefselmassage Aanvang donderdag 11 januari Duur 10 avonden cursussen IVS OPLEIDINGEN (dordrecht) TELEfoon (078) info@ivsopleidingen.nl website introductie mdbb (2 opties) AANVANG maandag 28 AUGUSTUS dinsdag 29 augustus DUUR 8 WEKEN OEFENTHERAPIE AANVANG ZATERDAG 2 SEPTEMBER DUUR 14 WEKEN KENNISMAKING NLP AANVANG DONDERDAG 21 SEPTEMBER DUUR 10 WEKEN HAPTONOMISCHE ONTSPANNINGSMASSAGE AANVANG MAANDAG 25 SEPTEMBER DUUR 10 WEKEN DAGOPLEIDING MASSAGETHERAPIE (2 opties) AANVANG DINSDAG 26 SEPTEMBER vrijdag 29 september DUUR 2 JAAR HAPTONOMISCHE ONTSPANNINGSMASSAGE (2 OPTIES) AANVANG VRIJDAG 29 SEPTEMBER DUUR 10 WEKEN farmacologie AANVANG donderdag 6 OKTOBER DUUR 3 WEKEN manuele lymfedrainage (mld) aanvang vrijdag 17 november duur 10 weken personal health coach AANVANG woensdag 10 januari DUUR 2 JAAR DE ZOETE VERLEIDING Onze etenswaren zijn sinds de vijftiger jaren fors veranderd. In de eerste helft van de vorige eeuw was suiker een luxe artikel en werd het nauwelijks toegepast in de voedingsindustrie. Na de oorlog is er een ware industrie ontstaan en werd een begin gemaakt met het toevoegen van suikers aan allerlei levensmiddelen. Nu zoveel jaren later is suiker niet meer weg te denken in onze maatschappij. NATUURLIJK! JEANINE VAN GREUNSVEN Nagenoeg alle levensmiddelen zoals soepen, sauzen, kant- en klaar maaltijden, frisdranken, zuivel producten, conserven en broodbeleg bevatten suiker. In praktisch alle gevallen is er sprake van geraffineerde (witte of bruine) suiker. We zijn zelfs zo gewend aan de smaak van zoet, dat we niet gezoete producten vaak vies vinden. De huidige generatie kinderen en jong volwassenen krijgt enorme bergen suiker binnen. Ongezond Steeds meer wordt duidelijk dat suikergebruik ernstige gezondheidsgevolgen heeft. Dat we suiker binnenkrijgen met een gebakje, ijsje of koekje weet iedereen wel. Het probleem is dat we in een groot aantal gevallen niet merken dat we suiker binnenkrijgen. Zo is sprake van verborgen suiker in tal van producten die hierboven al genoemd zijn. Is het dan zo erg om suiker binnen te krijgen? Ja, want dit zijn een aantal vastgestelde effecten van suiker op het lichaam. Suiker doodt bacteriën Suiker lost onmiddellijk op in de mond, denk maar aan het snel smeltende suikerklontje op je tong, daarmee worden de goede bacteriën in de mond vernietigd en wordt het gebit aangetast. Het ontstaan van cariës, aantasting van het tandglazuur (dat kan nooit meer worden vervangen) en aantasting van het tandvlees is het gevolg. Maagzuur Er komt een grote hoeveelheid glucose in de maag terecht. De maag reageert daarop door een grote hoeveelheid maagzuur aan te maken. Dit kan leiden tot aantasting van de maagwand en uiteindelijk leiden tot het ontwikkelen van een maagzweer. Bloedsuikerspiegel De alvleesklier begint in een hoog tempo grote hoeveelheden insuline aan te maken om te voorkomen dat er teveel suiker in het bloed komt. Insuline zorgt ervoor dat we suiker kunnen verwerken. Als er teveel glucose in het bloed zou komen, dan stijgt de bloedsuikerspiegel tot een onaanvaardbaar gehalte. De alvleesklier reageert altijd iets trager zodat na het eten van een suikerrijk product de hoeveelheid suiker altijd omhoog schiet en men meer energie ervaart. Aangezien de alvleesklier gewoon blijft doorwerken ook al is de bloedsuikerspiegel weer op een normaal niveau gekomen, daalt de bloedsuikerspiegel op een gegeven moment tot onder het normale peil. De overtollige glucose wordt in de lever opgeslagen als glycogeen.. Zodra je je weer wat moe 20

Oedeemtherapie. Manuele lymfedrainage methode Vodder. Afdeling Fysiotherapie

Oedeemtherapie. Manuele lymfedrainage methode Vodder. Afdeling Fysiotherapie 00 Oedeemtherapie Manuele lymfedrainage methode Vodder Afdeling Fysiotherapie 1 Het lymfestelsel Het lymfestelsel bestaat uit lymfevaten, lymfeklieren en lymfeklierweefsel dat zich in verschillende organen

Nadere informatie

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch

Nadere informatie

Wat is lymfoedeem? Oedeemtherapie Het lymfestelsel

Wat is lymfoedeem? Oedeemtherapie Het lymfestelsel Oedeemtherapie Oedeemtherapie De therapeuten Ingrid Algera - de Vroom Dagmar Berkelaar Koster Dagmar en Ingrid hebben hun opleiding gevolgd bij het Nederlands Paramedisch Instituut (NPI) en zijn beiden

Nadere informatie

LYMFOEDEEM Inleiding

LYMFOEDEEM Inleiding lymfoedeem LYMFOEDEEM Inleiding Deze informatie is bestemd voor patiënten die een borstoperatie hebben ondergaan waarbij eveneens de lymfeklieren uit de oksel zijn verwijderd. Het kan ook zijn, dat u nog

Nadere informatie

Pace vragenlijst Physician-based Assessment and Counseling for Exercise

Pace vragenlijst Physician-based Assessment and Counseling for Exercise Pace vragenlijst Physician-based Assessment and Counseling for Exercise Dit formulier bepaalt uw lichamelijke activiteiten niveau. Lees dit formulier door en kies de zin die het beste aansluit bij uw huidige

Nadere informatie

Dorine Erkens. GuashaTherapeut.nl VOORWOORD

Dorine Erkens. GuashaTherapeut.nl VOORWOORD VOORWOORD In dit e-book leg ik uit wat Guasha Therapie is en wat het voor je kan betekenen. Guasha Therapie is nog onbekend in Nederland. Met het schrijven en delen van dit e- book wil ik laten zien hoe

Nadere informatie

Lymfoedeem Radboud universitair medisch centrum

Lymfoedeem Radboud universitair medisch centrum Lymfoedeem Uw arts heeft lymfoedeem bij u geconstateerd. In deze folder zal worden uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan worden behandeld en wat u zelf kunt doen om er voor te zorgen dat u zo min mogelijk

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Bewustsporten.nl. Goed voorbereid aan de start met een sportmedisch onderzoek

Bewustsporten.nl. Goed voorbereid aan de start met een sportmedisch onderzoek Goed voorbereid aan de start met een sportmedisch onderzoek Hardlopen is heerlijk en gezond, maar het is ook belangrijk verantwoord en veilig te sporten. Een goede voorbereiding en training zijn essentieel

Nadere informatie

Onco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie

Onco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie Onco-Move Bewegen tijdens chemotherapie Introductie De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

Lees meer over. Praktijk voor massagetherapie & begeleiding bij persoonlijke veranderingstrajecten. Nieuwsbrief september 2012

Lees meer over. Praktijk voor massagetherapie & begeleiding bij persoonlijke veranderingstrajecten. Nieuwsbrief september 2012 Nieuwsbrief september 2012 Leer de rust in jezelf herkennen Nieuwsbrief september 2012 Praktijk voor massagetherapie & begeleiding bij persoonlijke veranderingstrajecten Lees meer over 2 3 4 5 6 Workshop

Nadere informatie

Onco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie?

Onco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie? Onco-move Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Kanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding

Kanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding Kanker Inhoud Inleiding Inleiding Wat is kanker? Soorten kanker In het kinderziekenhuis Wat kan je doen tegen kanker? Afsluiting Bronvermelding Ik houd mijn werkstuk over kanker, omdat het mij een moeilijk

Nadere informatie

Onze praktijk. Fysiotherapie. Manuele therapie. Kinderfysiotherapie. Sportfysiotherapie. Sporten onder begeleiding. Echografie. Voeding.

Onze praktijk. Fysiotherapie. Manuele therapie. Kinderfysiotherapie. Sportfysiotherapie. Sporten onder begeleiding. Echografie. Voeding. Onze praktijk Fysiotherapie Manuele therapie Kinderfysiotherapie Sportfysiotherapie Sporten onder begeleiding Echografie Voeding (Orthomoleculaire geneeskunde) Dry Needling Moderne praktijk Paramedisch

Nadere informatie

Hallo Meditatie en Dans Liefhebber!

Hallo Meditatie en Dans Liefhebber! 19 juli 11 Deze nieuwsbrief verschijnt per kwartaal. Je ontvangt deze omdat je een keer mee hebt gedaan aan een workshop of klant bent of omdat je opgaf als abonnee. Opzeggen/wijzigen of aanmelden voor

Nadere informatie

ZELFINVULLIJST DEPRESSIEVE SYMPTOMEN (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-SR) 1 (In te vullen door patiënt)

ZELFINVULLIJST DEPRESSIEVE SYMPTOMEN (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-SR) 1 (In te vullen door patiënt) ZELFINVULLIJST DEPRESSIEVE SYMPTOMEN (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-SR) 1 (In te vullen door patiënt) Naam:.. Datum: - - Kruis bij elke vraag het antwoord aan dat de afgelopen zeven dagen

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers

GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers Onze gemeentevisie GAVE Kerk: werkblad Bijbelklassen en Spoorzoekers Wij zijn gemeente van Jezus Christus die hem leren kennen, volgen en verkondigen. G K V - V Thematekst met gebaren: Sleutelvers: God

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Present. Gezond en vitaal aan het werk

Present. Gezond en vitaal aan het werk Present Gezond en vitaal aan het werk Uw werkgever heeft naast de collectieve zorgverzekering ook Present afgesloten bij Zilveren Kruis Achmea. Present biedt een compleet pakket aan diensten en maatregelen

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

TRAINING DESLY HILL : VOORBEREIDING OP HET NIEUWE SEIZOEN

TRAINING DESLY HILL : VOORBEREIDING OP HET NIEUWE SEIZOEN TRAINING DESLY HILL : VOORBEREIDING OP HET NIEUWE SEIZOEN Een goede voorbereiding is immers het halve werk. Maar wat is nou een goede voorbereiding op een nieuw skeelerseizoen? Op www.skatepodium.com geeft

Nadere informatie

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf. Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel

Nadere informatie

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af.

Alles onder de knie? 1 Herhalen. Intro. Met de docent. 1 Werk samen. Lees het begin van de gesprekjes. Maak samen de gesprekjes af. Intro Met de docent Wat ga je doen in dit hoofdstuk? 1 Herhalen: je gaat herhalen wat je hebt geleerd in hoofdstuk 7, 8 en 9. 2 Toepassen: je gaat wat je hebt geleerd gebruiken in een situatie over werk.

Nadere informatie

Subject: Taak 1.2.20

Subject: Taak 1.2.20 Taak 1.2.20 Tutor : vd Biggelaar Mentor : vd Biggelaar Klas : MT1A Gemaakt door : Tommy & Paul van der Linden 1 Inhoud! Taak 1.2.20 Inhoud!... 2 Inleiding... 3 Trekken en Duwen... 4 Tillen... 4 Zitten...

Nadere informatie

Bewustsporten.nl. Risico op plotse hartdood. M:06-27072969 Info@bewustsporten.nl T:@bewustsporten Fb:Bewustsporten 023-202 303 4

Bewustsporten.nl. Risico op plotse hartdood. M:06-27072969 Info@bewustsporten.nl T:@bewustsporten Fb:Bewustsporten 023-202 303 4 Goed voorbereid aan de start met een sportmedisch onderzoek Hardlopen is heerlijk en gezond, maar het is ook belangrijk verantwoord en veilig te sporten. Een goede voorbereiding en training zijn essentieel

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

Organisatie: Yvonne Roosen Uitvoering: Koekkoek en co vertegenwoordigd door:

Organisatie: Yvonne Roosen Uitvoering: Koekkoek en co vertegenwoordigd door: Cursussen bij Dressuurstal (Website: www.cursustotaal.nl) Organisatie: Yvonne Roosen Uitvoering: Koekkoek en co vertegenwoordigd door: Nel Koekkoek, sportpsycholoog, GZ- psycholoog BIG Marie-José Hulsman

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk

Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk GEWASSEN IN WATER Inhoud: Vanuit de dopeling gezien een statement dat hij in het watergraf alles wat oud is achter zich laat. Hij weet niet alles, kent nog niet

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen

Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen Chronische pijn 3 gouden tips die direct verlichting brengen Leuk om je te leren kennen! Mijn naam is Harry Lolkema. Allereerst wil ik je hartelijk bedanken voor het downloaden van mijn e-book. Ik weet

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

GESCHREVEN DOOR WIL BOONSTRA EN GERT VAN VEEN

GESCHREVEN DOOR WIL BOONSTRA EN GERT VAN VEEN Shiatsu GESCHREVEN DOOR WIL BOONSTRA EN GERT VAN VEEN Introductie Shiatsu is een natuurlijke stimulatie van het lichaam door het beïnvloeden van de energiestromen in het lichaam door aanraking en drukuitoefening.

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF JULI- AUGUSTUS LANDTRAINING VERSCHUIFT NAAR EEN ANDERE DAG

NIEUWSBRIEF JULI- AUGUSTUS LANDTRAINING VERSCHUIFT NAAR EEN ANDERE DAG NIEUWSBRIEF JULI- AUGUSTUS Hallo allemaal, Voor sommigen is de vakantie al begonnen en voor anderen is het bijna vakantie. Afgelopen vrijdagavond was de officiële laatste training van NOVA en was er een

Nadere informatie

Lymfoedeem van het been

Lymfoedeem van het been Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Wat is lymfoedeem en hoe ontstaat het? Naast bloedvaten kent het lichaam ook lymfevaten. Door de lymfevaten wordt eiwitrijk weefselvocht (lymfe) teruggevoerd naar het bloedvaatstelsel.

Nadere informatie

Bezoekadressen: Locatie Scholeksterhoek Scholeksterhoek 6 3201 JL Spijkenisse Telefoon: 0181 624210 Fax: 0181 620720

Bezoekadressen: Locatie Scholeksterhoek Scholeksterhoek 6 3201 JL Spijkenisse Telefoon: 0181 624210 Fax: 0181 620720 Wilt u meer informatie of een afspraak maken voor een consult of behandeling? Bel ons op één van onze locaties, stuur ons een email of meld u aan via onze website: www.fysiotherapiedehoek.nl. Bezoekadressen:

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Mijn cliënten doen de trainingen met plezier. Bovendien belasten zij alle spieren elke training op een andere manier.

Mijn cliënten doen de trainingen met plezier. Bovendien belasten zij alle spieren elke training op een andere manier. Brochure Wie zijn wij? Helmes & Kersbergen is een jong en dynamisch bedrijf dat zich richt op persoonlijke begeleiding op het gebied van beweging, voeding en leefstijl. Twee enthousiaste, gemotiveerde

Nadere informatie

Offener Internationaler Stadtwerke- Cup 15 Hamm (D)

Offener Internationaler Stadtwerke- Cup 15 Hamm (D) NIEUWSBRIEF SEPTEMBER Seizoen 2015-2016 Hallo allemaal! De eerste weken zitten er weer op en alles draait weer alsof het nooit vakantie is geweest! Iedereen is lekker uitgerust in de vakantie en we kunnen

Nadere informatie

K.N.I.E. Kruisband Nabeschouwing Interessante Ervaringsdeskundige

K.N.I.E. Kruisband Nabeschouwing Interessante Ervaringsdeskundige In de rubriek vertelt een (oud) prof-sport(st)er over zijn/haar voorste kruisband blessure. Vanaf het moment dat deze blessure werd opgelopen, de operatie, de revalidatie, de rentree en daarna. In : keurig

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel

Patiënteninformatie. Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Patiënteninformatie Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Okselklierdissectie (OKD) Informatie over verwijdering van lymfeklieren in de oksel Naast het systeem

Nadere informatie

VACU-STEP Apeldoorn. Algemene voorwaarden en huisregels Vacu-Step Apeldoorn. De vetverbrander voor billen, buik en benen.

VACU-STEP Apeldoorn. Algemene voorwaarden en huisregels Vacu-Step Apeldoorn. De vetverbrander voor billen, buik en benen. Algemene voorwaarden en huisregels Vacu-Step Apeldoorn VACU-STEP Apeldoorn 1 De directie heeft het recht afspraken die niet minimaal 24 uur van te voren zijn afgezegd volledig in rekening te brengen. 2

Nadere informatie

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking

Psychotherapie. anders denken anders voelen anders doen. ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking ASVZ Touwbaan 1 Postbus 121 3360 AC Sliedrecht t 0184 491200 info@asvz.nl www.asvz.nl ASVZ is er voor mensen met een verstandelijke beperking anders denken anders voelen anders doen Psychotherapie Inhoudsopgave

Nadere informatie

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT 1 Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Laterale Sclerose heeft. Het is een lang woord en

Nadere informatie

Lymfoedeem van de arm

Lymfoedeem van de arm Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Wat is lymfe Lymfe

Nadere informatie

Evaluatie FysiohuisTraining

Evaluatie FysiohuisTraining Evaluatie FysiohuisTraining 2014 INLEIDING Sinds 2013 is er binnen het Fysiohuis de mogelijkheid voor oud-patiënten en andere geïnteresseerden onder begeleiding van een fysiotherapeut te trainen. Het doel

Nadere informatie

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar)

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) BELLA (II) 02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) In 2007 kwam je voor het eerst lessen op onze hondenschool. Je had als pup eerder getraind op een andere school maar moest daar stoppen vanwege ED operaties aan

Nadere informatie

Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen

Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen bussum 2011 Wij wijzen erop dat het gebruik van de bijlagen bedoeld is voor de praktijk van de therapeut die de in het boek Stotteren: van theorie naar

Nadere informatie

Je kunt bij turnen de kleren aandoen zoals een T shirt met een broekje een turnpakje of een dun T shirtje zonder mauwen met een dunne lange broek.

Je kunt bij turnen de kleren aandoen zoals een T shirt met een broekje een turnpakje of een dun T shirtje zonder mauwen met een dunne lange broek. Ik doe mijn spreekbeurt over turnen. Turnen is voor meisjes en jongens. De meisjes hebben veel verschillende toestellen sprong, brug, balk en vloer zijn voor de wedstrijden van de selectie`s en verder

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Hoe krijgt u lymfoedeem? Welke vormen van lymfoedeem zijn er?

Hoe krijgt u lymfoedeem? Welke vormen van lymfoedeem zijn er? Lymfoedeem Wat is lymfoedeem? Lymfoedeem is een ophoping van lymfevocht. Dit kan ontstaan in bijvoorbeeld een arm of been. De arm of het been kan daardoor dik worden. Lymfevocht stroomt door de lymfevaten.

Nadere informatie

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga Hieronder staan de teksten van nieuwe liedjes, zodat jullie ze thuis ook kunnen oefenen: 'k Heb Jezus nodig heel mijn leven 'k Heb Jezus nodig, heel mijn leven. 'k Heb Jezus nodig, dag aan dag, in m'n

Nadere informatie

Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor

Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor Het nieuwe bestuur stelt zich graag even voor Bestuur Born Atletiek Totaal Even voorstellen, Beste atleten en ouders, wellicht heeft u er nooit zo bij stil gestaan maar achter de schermen is de Stichting

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE

FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE FYSIOTHERAPEUTISCH OEFENSCHEMA NA EEN OPERATIE VAN DE BORST MET OKSELKLIERDISSECTIE 602 Inleiding Het belangrijkste doel van oefenen na een borstoperatie is om te zorgen dat het schoudergewricht, armen

Nadere informatie

Lymfoedeem van de arm

Lymfoedeem van de arm Lymfoedeem van de arm In deze folder wordt u kort uitgelegd wat lymfoedeem is, hoe het kan ontstaan en wat u er zelf aan kunt doen om de kans op lymfoedeem zo klein mogelijk te maken. Bij het verwijderen

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Bewegen tijdens chemotherapie

Bewegen tijdens chemotherapie Bewegen tijdens chemotherapie (Onco-move) mca.nl Inhoudsopgave Voordelen van bewegen Welke vorm van beweging? Opbouw lichamelijke activiteit Intensiteit van bewegen Borgschaal Dagboekje Adviezen: starten

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

Bewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie.

Bewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie. Bewegen en/ of oedeemvorming na een liesklieroperatie. 1. Bewegen na een liesklieroperatie Bewegen na een liesklieroperatie Door uw been zo vaak mogelijk hoog of rechtuit te leggen en dit af te wisselen

Nadere informatie

Bewegen tijdens de behandeling van kanker

Bewegen tijdens de behandeling van kanker Bewegen tijdens de behandeling van kanker Bij de behandeling van kanker kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies. Dit wordt vaak erger tijdens de behandelperiode. Ook na de behandeling kunt

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Bonus: Hoe goed ben jij momenteel?

Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Blad 1 van 20 Hoe goed ben jij momenteel? Iedereen kan zijn leiderschapsvaardigheden aanzienlijk verbeteren met een beetje denkwerk en oefening. Met deze test krijg je

Nadere informatie

Zwanger, bevallen en je baby. Cursusaanbod

Zwanger, bevallen en je baby. Cursusaanbod Zwanger, bevallen en je baby Cursusaanbod Zwanger, bevallen en je baby Gefeliciteerd met je zwangerschap. Als je zwanger bent verandert er veel in je lichaam, maar ook in je leven. Het is een leuke en

Nadere informatie

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen?

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Resultaten enquête Little People Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Via internet Via kennissen/vrienden/bekenden Anders nl. 33% 24% 43% Anders nl. Via directeur Paesacker Advertentie krant Via

Nadere informatie

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud:

Nieuwsbrief 7. Kooijman Racing. ONK Supersport 600. Inhoud: Kooijman Racing ONK Supersport 600 Nieuwsbrief 7 Inhoud: - Verslag GAMMA Racing Days - Kooijman Racing start niet in Spa-Francorchamps - ALS-dag in Assen 22 september - Caravan Verhuur Karsten helpt mee

Nadere informatie

MIND BODY M A S S A G E P R A K T I J K. Ontspanningsmassage

MIND BODY M A S S A G E P R A K T I J K. Ontspanningsmassage BODY & MIND M A S S A G E P R A K T I J K Ontspanningsmassage Ontspanningsmassage De beleving van een heerlijke ontspanningsmassage Een ontspanningsmassage is een algehele lichaamsmassage waarbij lichaam

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

De Winckelsteegh. voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap

De Winckelsteegh. voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap De Winckelsteegh voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap Maak kennis met De Winckelsteegh Wil je deze brochure lezen in eenvoudige taal? Zoek de plaatjes van het vergrootglas. Daaronder staan

Nadere informatie

http://www.dieetwijzer.com/gezondegewoontes

http://www.dieetwijzer.com/gezondegewoontes Door Jesse van der Velde http://www.dieetwijzer.com/gezondegewoontes Disclaimer De oefeningen, trainingen, adviezen en instructies in deze PDF zijn gemaakt voor gezonde en blessurevrije mensen. Wanneer

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Fysiotherapie. Lymfe- en oedeembehandeling

Fysiotherapie. Lymfe- en oedeembehandeling Fysiotherapie Lymfe- en oedeembehandeling 1 Wat is oedeem? Oedeem is een vochtophoping in een deel van het lichaam. Dit uit zich door toename van de omvang, een vermoeid en zwaar gevoel, tintelingen, pijn,

Nadere informatie

René Smaal update mei 2016:

René Smaal update mei 2016: René Smaal update mei 2016: Bekijk nu de planning tot aan de zomer op www.renesmaal.nl/nieuws. Tijdens het Europees kampioenschap in Montpellier (Frankrijk) heeft Sensei René in zijn klasse tot 75Kg brons

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Intakeformulier. Datum:.Plaats: Voornaam: Achternaam:... Geboortedatum:... Leeftijd:.. Geboorteplaats: Straat: NR.. Postcode:..

Intakeformulier. Datum:.Plaats: Voornaam: Achternaam:... Geboortedatum:... Leeftijd:.. Geboorteplaats: Straat: NR.. Postcode:.. Intakeformulier Het intakeformulier geeft uw Personal trainer een beeld van uw fysieke capaciteiten, en zo nodig medische achtergrond. Hierbij worden er een aantal persoonlijke vragen gesteld om aanvullend

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Deze handreiking is van:

Deze handreiking is van: 9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte

Nadere informatie

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Soms merk ik dat ik dingen die ik graag deed, zoals fietsen en koken, niet meer kan doen. Daardoor heb

Nadere informatie

Mind & Body Performance

Mind & Body Performance Waarom massage? Massage is de praktijk van het toepassen van gestructureerde of ongestructureerde druk, spanning, beweging, of trilling manueel of met mechanische hulp op de zachte weefsels van het lichaam,

Nadere informatie

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het?

Wat is het lymfestelsel en welke functie heeft het? Bij u zijn de lymfeklieren uit de oksel verwijderd. Na het verwijderen van de lymfeklieren uit de oksel kan het lymfevocht minder goed worden afgevoerd. Wanneer het vocht zich ophoopt in de arm, dan is

Nadere informatie

Chinese Hoofd-Nek-Schouders

Chinese Hoofd-Nek-Schouders Sportmassage Dient om de hele conditie van het lichaam en voornamelijk de spieren te verbeteren. Sporters presteren beter, hebben minder last van blessures en herstellen sneller na de inspanning. Deze

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

1. Ouder en beter Inleiding

1. Ouder en beter Inleiding 1. Ouder en beter Inleiding Wat kan er fascinerender zijn dan ons brein? Het produceert de meest fantastische gedachten. Alles wat we weten over werelden zo ver weg als andere zonnestelsels of zo klein

Nadere informatie

Nu op healthandfitness.nl

Nu op healthandfitness.nl BINNENKORT UW NIEUWE WEBSITE? : Nu op healthandfitness.nl Gezonde recepten In elke editie staan er lekkere en gezonde recepten in ons magazine. Maar wist je dat alle recepten ook on-line staan. Heb je

Nadere informatie