Opleiding Duurzaam gebouw: BOUWAFVAL

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam gebouw: BOUWAFVAL Leefmilieu Brussel LENTE 2013 Bouw- en sloopafval in het BHG schets van de praktijken en van de verwerkingskanalen Lionel Billiet

2 DOEL VAN DE PRESENTATIE De deelnemer een algemeen en realistisch beeld geven van de praktijken en verwerkingskanalen voor bouw- en sloopafval, voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

3 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Bouwafval: van bron tot verwerkingskanaal 3. De verwerkingskanalen 4. De actoren van de bouw- en sloopafvalsector voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

4 1. Inleiding Stortplaats van Anderlecht, 1970 Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

5 1. Inleiding Brussels Hoofdstedelijk Gewest: een permanente bouwplaats (nieuwbouw en renovatie) Een goed deel van de afvalpraktijken stamt uit vroegere tijden (algemeen gebruik van containers, snelle sloopwerken, enz.) Het zijn vooral privébedrijven die de ophaling en verwerking van bouwafval beheren; voor het huishoudelijke afval ligt dat anders In het BHG bevinden zich wel inzamel- en sorteercentra maar geen recyclagecentra voor bouwafval. Er is geen enkele stortplaats meer in het BHG. Eén verbrandingsinstallatie: in Neder-over-Heembeek. Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

6 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Bouwafval: van bron tot verwerkingskanaal 3. De verwerkingskanalen 4. De actoren van de bouw- en sloopafvalsector voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

7 2. Bouwafval: van bron tot verwerkingskanaal 2.1 FASEN VAN DE WERKEN 2.2 TRAJECT VAN BOUWAFVAL 2.3 VERSCHILLENDE TYPES RECIPIËNTEN Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

8 2.1 Fasen van de werken Sloopfase: Grote hoeveelheden afval In zeer korte tijd geproduceerd In vrij goed te voorziene volumes Selectieve sloop: bestaat vaak uit het scheiden van het inerte afval van het overige afval. Soms wordt er grondiger gescheiden als de tijdsplanning dit toelaat. Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

9 2.1 Fasen van de werken Bouwfase: Sterk uiteenlopend afval Resten, bekistingen, verpakkingen, overschotten Hoeveelheden zijn moeilijk te voorzien Geproduceerd gedurende een langere periode Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

10 2.1 Fasen van de werken Praktijken vastgesteld op de bouwplaatsen in het BHG: Sloop: inert afval wordt vaak afzonderlijk opgehaald (vooral op grote bouwplaatsen). Hout wordt eveneens afzonderlijk opgehaald wanneer het om grote hoeveelheden gaat. Bouw: weinig afzonderlijk beheerde fracties containers voor gemengd afval blijven gangbaar. Het afval wordt vaak in een hoek van de bouwplaats verzameld, om het daarna in een container voor gemengd afval af te voeren. Afwerking: vaak komen de onderaannemers met de algemene aannemer overeen dat ze zijn containers mogen gebruiken. Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

11 2.1 Fasen van de werken Verbeteringspotentieel van de praktijken: Nog voor de sloopwerken een afvalinventaris opstellen (met vermelding van aard en volume van de materialen die zullen vrijkomen) Een zodanige termijn voor de sloopwerken voorzien dat een goed beheer van de vrijgekomen materialen en van het geproduceerde afval mogelijk is Twee onderscheiden fasen voorzien: een fase voor de sloop en een eigenlijke sloopfase Voor het begin van de sloop-/renovatiewerken het ontmantelen van de herbruikbare materialen organiseren Vanaf het begin van een project de ambities inzake het selectieve beheer van de afvalstromen vastleggen. Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

12 2.2 Het traject van bouwafval a) Opruimen en reinigen van de ruimten van de bouwplaats b) Verzamelen en van de bouwplaats afvoeren Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

13 2.2 Het traject van bouwafval c. Vullen van de container Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

14 2.2 Het traject van bouwafval d) Laden van de container e) Wegvervoer f) Wegen g) Lossen en inspecteren Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

15 2.2 Het traject van bouwafval h) Verzamelen in grotere fracties i) Eerste manuele sorteerbeurt op de grond j) Laden van grote containers en vertrek naar verwerkingscentrum Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

16 2.2 Het traject van bouwafval Verbeteringspotentieel van de praktijken: Afval geproduceerd op een welbepaald moment en voor een welbepaalde post van de bouwplaats is vrij homogeen van aard. Daarna worden verschillende afvalstoffen gemengd bij het overbrengen (grond/zak, zak/hoop, hoop/container, enz). Afzonderlijk beheer van de afvalstoffen = hoe het mengen te vermijden Kwestie van organisatie en logistiek; overgelaten aan de intelligentie van de aannemer Hier speelt de keuze van de gebruikte recipiënten (op de bouwplaats en om de afvalstoffen af te voeren) een rol Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

17 2.3 Verschillende types recipiënten Op de bouwplaats: voorlopige recipiënten Zakken van 50 l Bakken uit HDPE Big Bags, d.w.z. puinzakken Transport m.b.v. kraan Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

18 2.3 Verschillende types recipiënten Afvoer van de afvalstoffen door de bouwvakken zelf: - met bestelwagens - met aanhangwagens -... Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

19 2.3 Verschillende types recipiënten Container - Afvalcontainer of SKIP: Nederland, Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, enz. Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

20 2.3 Verschillende types recipiënten Container - Haakcontainer (Hook Lift container): algemeen gebruikt in het BHG - Grote volumes: min. 8 m³! Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

21 2.3 Verschillende types recipiënten Een container gebruiken is een zeer algemene praktijk Deze praktijk is ook algemeen aanvaard: zie terminologie in de gemeentereglementering i.v.m. bouwafval Toch bestaan er alternatieven voor containers Soms zijn Big Bags (puinzakken) geschikter Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

22 Aantal diensten waarmee contact moet worden opgenomen om een plaats en parkeerverbodsborden te reserveren 1 gemeentedienst + politie 2 gemeentediensten 1 gemeentedienst Gemeentewegen (bijkomende schriftelijke aanvraag) 22

23 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Bouwafval: van bron tot verwerkingskanaal 3. De verwerkingskanalen 4. De actoren van de bouw- en sloopafvalsector voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

24 3. De verwerkingskanalen 3.1 BREKEN VAN INERT AFVAL 3.2 GEMENGD AFVAL 3.3 HOUTAFVAL 3.4 SCHROOT 3.5 ANDER AFVAL Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

25 3.1 Breken van inert afval In België gaat ongeveer 90 % van het inerte afval naar de breeksector. Productie van betongranulaten / brikkenpuin / gemengde elementen (vervangingsmiddelen voor natuurgrind). Gebruikt: voor funderingen (met name wegenwerken) voor aanvulwerken als ingrediënt voor de productie van nieuw beton... Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

26 3.1 Breken van inert afval Geen breekcentrum in het BHG: inert afval verlaat het Gewest. Het breken kan in situ (mobiele installatie op de bouwplaats) of ex situ (in recyclagecentrale) gebeuren. Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

27 3.2 Gemengd afval - sorteren Grote fractie van het BSA afgevoerd in containers met gemengd afval. Gaat naar verzamelcentrum of sorteercentrum. Het grootste deel van dit gemengde afval wordt manueel gesorteerd Sorteren op de grond Sorteren aan de band Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

28 3.2 Gemengd afval - sorteren Noot: het sorteren bestaat niet uit het scheiden van alle componenten van de mengeling maar uit het eruit lichten van bepaalde stromen: - de waardevolste elementen (winst bij wederverkoop) - de zwaarste elementen (verlichting van de mengeling) - de grootste elementen (voordeliger te scheiden) 100 % sorteren bestaat niet Sorteerresidu: wordt naar een ander centrum gezonden voor verdere sortering, of gaat rechtstreeks naar een verbrandingsinstallatie of een stortplaats Bepaalde materialen kunnen niet worden gesorteerd! Zie: hybride afvalstoffen Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

29 3.2 Gemengd afval verbranden Het grootste deel van het niet-gesorteerde residu van het BSA wordt naar een verbrandingsinstallatie gebracht In België zijn de verbrandingsinstallaties in handen van de intercommunales die verantwoordelijk zijn voor het afvalbeheer Hoofddoel = wegwerken van huishoudelijk afval. Aangevuld met afval afkomstig van de privésector (waaronder BSA) Verbranden wordt beschouwd als energievalorisering wanneer de elektriciteitsproductie een bepaalde rendementsdrempel overschrijdt Bron: Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

30 3.3 Houtafval Soms wordt er een onderscheid gemaakt tussen verschillende houtklassen: Hout A = onbehandeld Hout B = geschilderd of gevernist, gemelamineerd, enz. Hout C = gevaarlijk (geïmpregneerd, gecontamineerd, geschilderd met loodverf, teer, enz.) 2 hoofdkanalen: o Energievalorisering (verbrand) o Recyclage: spaanplaten Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

31 3.4 Schroot Metaal = systematisch gescheiden Waardevol bij wederverkoop --> zelfs wanneer dit sorteren niet georganiseerd verloopt, gebeurt het! Groot aantal kleine schroothandelaars werkzaam in het BHG Uiteindelijk eindigt het metaalafval bij een van de grote ophalers van de stad, waarna het naar de staalindustrie gaat Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

32 3.5 Andere afvalstoffen Papier, karton en kunststof worden zelden afzonderlijk opgehaald op de bouwplaats. Deze afvalstoffen belanden vaak in een verbrandingsinstallatie. Kunststof: bepaalde afvalinzamelkanalen zouden vaker kunnen worden gebruikt. Zie met name: Clean Site System: voor kunststof verpakkingsafval van bouwplaatsen KURIO recycling: voor afval van buisleidingen uit PVC, PE of PP Recovinyl: Europees initiatief om het recycleren van PVC te bevorderen Gevaarlijk afval moet (verplicht!) door erkende ophalers ingezameld en naar gespecialiseerde kanalen afgevoerd worden Het kleine gevaarlijke afval (spuitbussen,verf, enz.) komt nog al te vaak bij het gemengde afval terecht. Asfaltafval (zonder teer) moet van het inerte afval worden gescheiden. Het kan goed worden gerecycleerd. Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

33 3.5 Andere afvalstoffen Gips moet van het inerte afval worden gescheiden. Het kan worden gerecycleerd als het voldoende zuiver is. Zie: New West Gypsum Recycling, Kallo (Gyproc-fabrieken). Cellenbeton moet van het inerte afval worden gescheiden. Het wordt slechts door de fabrikanten (zie: Xella, Cellumat) ingezameld als het om bouwafval gaat. Anders kan het als granulaat in dekvloeren, enz. worden gebruikt (zie: EKP recycling). Roofing: er bestaan recyclagekanalen voor als deze afvalstof zeer zuiver is. Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

34 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Bouwafval: van bron tot verwerkingskanaal 3. De verwerkingskanalen 4. De actoren van de bouw- en sloopafvalsector voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

35 4. De actoren van de bouw- en sloopafvalsector voor het BHG Verzamelcentra Sorteercentra Gewestelijke inzamelcentra Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

36 OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE Het bouw- en sloopafval vertegenwoordigt een aanzienlijke fractie van het afval dat in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt geproduceerd (in volume: meer dan het huishoudelijke afval) Het door de Brusselse bouwplaatsen geproduceerde bouw- en sloopafval wordt verzameld en eventueel gesorteerd op het grondgebied van het Gewest; daarna wordt het echter buiten het Gewest verwerkt (behalve het afval dat in Neder-over-Heembeek wordt verbrand) Het sorteren op de bouwplaats bestaat eigenlijk uit het gescheiden beheer van de afvalstromen: verbonden aan de bouwplaatslogistiek (handelingen, gebruikte recipiënten, enz.). Kennis van de werking van de sorteer-, verwerkings- en recyclagekanalen maakt het mogelijk het bouwafvalbeheer te rationaliseren: welke fracties? vanaf welke hoeveelheid? zuiverheideisen? Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

37 TOOLS EN REFERENTIES Studie over de analyse van de vindplaats, de stromen en de preventie- en beheerspraktijken van bouw- en sloopafval in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Ceraa-Rotor, BIM, 2011) ftp:// /public/ceraa/questionnaire%20enqu%eate%20entrepre neurs nl1.doc Gids voor het beheer van bouw- en sloopafval, 3e editie (BIM, 2009) truction_nl.pdf "Recyclage van specifieke bouwafvalstromen", OVAM, maart 2012, 5 pagina s leitem=2797 Referenties Praktische handleiding voor de duurzame bouw: Praktische handleiding voor de duurzame bouw en renovatie van kleine gebouwen: Fiche MAT012: Materialen en afval recycleren, zo mogelijk in situ Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente

38 Contact CONTACTGEGEVENS Lionel BILLIET Rotor asbl-vzw Lakenstraat Brussel : : lionelbilliet@rotordb.org Opleiding «DUURZAAM GEBOUW: BOUWAFVAL» - BIM Lente