Bodemenergie en grondwaterverontreiniging

Transcriptie

1 Bodemenergie en grondwaterverontreiniging Een nieuw werkveld VVMA congres Lunteren april 2011 Hans Slenders Imagine the result

2 Bodemenergie Grondwaterverontreiniging Ontwikkelingen Voorbeelden BOEG BOdemEnergie en Grondwaterverontreiniging

3 Bodemenergie Geothermie Gesloten systemen Open systemen

4 De bodem is op veel plaatsen geschikt voor open systemen

5 Grote toename aantal systemen

6 AMvB ofwel het Besluit Bodemenergiesystemen Gelijk speelveld Open en Gesloten Verkorten en uniformeren voorschriften Voorkomen van interferentie tussen systemen (Beleidsregels en Masterplannen) Verankerd in 4 wetten (complex) Bevoegdheden bij provincie (open) en gemeente (gesloten) Medio 2012 van kracht

7 Gebieden volgens AMvB

8 Grondwaterverontreiniging Kans op verontreiniging De 130 gebieden 3B en ARCADIS Kansrijke gebieden gebiedsgericht grondwaterbeheer 3B

9 Vooral in dynamische stedelijke gebieden is sprake van veel overlap WKO-bronnen m-mv Vinylchloride m-mv

10 Ontwikkelingen beleid en regelgeving AMvB Bodemenergie in tweede kamer en RvS Handreiking Masterplannen Gemeenten en provincies maken beleid en moeten ondergrond gaan ordenen Herziening Circulaire Bodemsanering Aanpak Bosatex/Bodemcentrum? Voorbereiden gebiedsgerichte aanpak Wijziging WBB voor Gebiedsgericht Beheer

11 Ontwikkelingen onderzoek Meer Met Bodemenergie Invloed temperatuur op evenwichten en afbraak Invloed van menging etc. KWR, onderzoek naar temperatuursveranderingen DWA, rendement van bodemenergie RIVM, invloed bodemenergie op microbiologie

12 Voorbeelden Di 11 februari

13 Sanergy op Strijp-S Eindhoven Combinatie Recirculatie & Sanering Herontwikkeling vml. industrieterrein 28 hectare tot woon-werk gebied VOCl verontreiniging tot 60 m-mv Duurzame energievoorziening is doelstelling bij herontwikkeling 3 miljoen m3/jr Van 6 naar 3 kton CO2/jr

14 Sanergy: een recirculatiesysteem, geen opslag

15 Sanering? De wasmachine wordt allereerst gemonitord. Pas als resultaten tegenvallen wordt gedoseerd. Het is een geohydrologisch beheerst systeem, een mega insitu sanering N 1000 m

16 Voorbeeld 2: Combineren waterbelangen in Ugchelen-Apeldoorn

17 Pilot grondwaterbeheer Ugchelen 100% onttrekking met meervoudig watergebruik: sanering, wateroverlast, proceswater, warmte/koude, beekherstel Gemeente, Waterschap, Provincie (WBB, WtW), bedrijven De gemeente wordt waterleverancier Ontwerpfase na doorlopen BOEG-proces!

18 Technische FASE 2: mét bodemenergie gebouw oplossing C Gebouw C 14-15C AEP + Max. 25C zuivering Spreng L.v. Westenenk 115m3/h 35m3/h Owens Corning Riool Breustedtvlek V Geldervlek Alternatief 1: Waterstroom voldoende voor C en AEP Gebouw C Lozing op spreng 40m3/h 35m3/h AEP zuivering Max. 25C Spreng L.v. Westenenk 75m3/h 75m3/h 35m3/h Owens Corning Riool 110m3/h Breustedtvlek V Geldervlek Alternatief 2: Koelwater voor AEP deels uit v. Geldervlek

19 Voorbeeld 3: Gebiedsgericht grondwaterbeheer in Utrecht De biowasmachine 27 april

20 Herontwikkeling Stationsgebied Geplande WKO s en verontreiniging WKO-bronnen m-mv Vinylchloride m-mv

21 Gevalsgerichte aanpak Aanpak in Utrecht Gebiedsgericht grondwater beheer Gebiedsgericht grondwaterbeheer Ontkoppeling bron en pluim WKO mag mixen! Niet langer stagnatie De biowasmachine leidt tot verbetering grondwaterkwaliteit

22 VC concentratie m-mv nulsituatie (geinterpoleerd) 15 jaar berekend 30 jaar berekend N N N Invloedsgebied WKO systemen Grondwater concentratie VC [µg/l] Retardatie: 1,04 [-] Halfwaardetijd: 20 Jaar 1 0

23 Voorbeeld 4: Masterplan Arnhem

24 Bodemenergie in drukke ondergrond

25 Noordwest 1 e WVP Arnhem Zuidoost Arnhem CS Rijnboog Centrum Oost Drukte in verticaal Gestuwd complex Scheidende laag 2 e WVP 2 e WVP Scheidende laag? 2 e WVP Deklaag 1 e WVP Tunnels Archeologie Verontreiniging Warmte Koude Opslag -140 Scheidende laag 3 e WVP 1 e en 2 e wvp ongeschikt voor WKO Geohydrologische basis

26 3D bestemming warmte koude in 3 e wvp

27 Een BOEG nodig om het ijs te breken! Handleiding BOEG is gereedgekomen in april 2010 In opdracht van NVOE Rachelle Verburg Hans Slenders Broodje M&L

28 FASE 0: INVENTARISATIE Inventarisatie data nee Verontreiniging ernstig en mobiel? Handleiding BOEG ja Inventarisatie partijen Toelichting: hoofdstuk 5 BOEG FASE 1: OVERLEG PARTIJEN nee Heeft reguliere WKO effect op verontreiniging? Doel BOEG: ja ja Is sprake van gebiedsgericht beheer waarbij verspreiding is toegestaan? nee Vergroten toepassingsmogelijkheden voor WKO in verontreinigd grondwater Maken procesafspraken: afwegingsaspecten WKO-concepten Toelichting: hoofdstuk 6 BOEG FASE 2: SYSTEEMKEUZE Keuze WKO-concepten Inhoud BOEG: Uitwerking afwegingsaspecten Geeft basisinformatie WKO en verontreiniging Systeemkeuze Toelichting: hoofdstuk 7 BOEG Voorziet in inhoudelijke conceptoplossingen FASE 3: REALISATIEFASE Check bijzondere aspecten (systeem vs verontreiniging) Ontwerp systeem Vergunningen Geeft procesbeschrijving voor samenwerking sectoren Aanleg systeem Toelichting: hoofdstuk 8 BOEG FASE 4: BEHEERFASE Opstart Beheer en monitoring PLAN Vorm: interactief document vergelijkbaar met internetpagina ACT DO CHECK Toelichting: hoofdstuk 9 BOEG Zie richtlijnen NVOE voor ontwerp WKO

29 Tips voor praktijk- en conceptoplossingen: W recirculatiesysteem Concept 3A: Recirculatiesysteem met beheersend en/of sanerend effect injectie van substraat K Concept 3B: Configuratie infiltratie- en onttrekkingsbronnen met beheerseffect Scheidende laag / hydrologische basis Concept 3C: Recirculatiesysteem met stabiliserend effect waterzuivering lozen infiltreren Scheidende laag / hydrologische basis Concept 3D: Recirculatiesysteem met sanerend effect Scheidende laag / hydrologische basis Concept 3E: Doorstroomsysteem: onttrekken en lozen, (eventueel waterzuivering tussenschakelen) Scheidende laag / hydrologische basis Concept 3F: Doorstroomsysteem: onttrekken en lozen, (eventueel waterzuivering tussenschakelen)

30 En verder? Het gaat nog langzaam Er is nog veel onbekendheid en daardoor ook onzekerheid Relevante wet- en regelgeving is nog niet helemaal klaar (AMvB) Maar er zijn handreikingen en praktijkvoorbeelden, het is niet meer een expeditie naar de pool

31 Imagine the result