1. MACROSCHAAL: KAPRIJKE OP REGIONAAL NIVEAU

Transcriptie

1 GRS KAPRIJKE INFORMATIEF GEDEELTE 6 1. MACROSCHAAL: KAPRIJKE OP REGIONAAL NIVEAU Wanneer we de ruimtelijke context van de gemeente Kaprijke op macroniveau bekijken dan is het de bedoeling om de relatie van Kaprijke met haar buurgemeenten te ontleden en om de elementen die structuurbepalend zijn op bovenlokaal en/of gewestelijk niveau te positioneren REGIONALE SITUERING Geografische situering: Kaprijke behoort tot het arrondissement Eeklo binnen de provincie Oost-Vlaanderen. De gemeente situeert zich ten noordwesten van de provinciehoofdstad Gent en ten oosten van Eeklo. In het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen duidt men deze twee steden aan als respectievelijk het grootstedelijk gebied Gent en het structuurondersteunend kleinstedelijk gebied Eeklo. Aan de noorderlijke grens van Kaprijke ligt het Leopoldkanaal en de autoweg N49 snijdt op de oostwest-as de gemeente in twee delen. Kaprijke is omgeven door de buurgemeenten St. Laureins in het noorden en Assenede in het oosten. De zuidelijke grens wordt gevormd door de gemeenten Evergem en Waarschoot. Eeklo en St. Laureins grenzen in het westen aan Kaprijke. Kencijfers: De huidige gemeente Kaprijke bestrijkt ha. en ze is ontstaan door de fusie van de twee gemeenten Kaprijke en Lembeke. De deelgemeente Kaprijke heeft een oppervlakte van ha. en de deelgemeente Lembeke is ha. groot. Samen tellen ze ongeveer inwoners. Hiërarchie van de kernen: Op basis van de wetenschappelijke analyse uit het document De invloedsferen der centra en hun activiteitsstructuren opgemaakt door M. Goossens en H. Van der Haegen in de Atlas van België kunnen we Kaprijke een ruimtelijke beleidscategorie toekennen. Zo een categorisering is nodig om een gemeente te kunnen positioneren in de regio waarvan ze deel uitmaakt. In deze categorisering zijn Kaprijke en Lembeke twee onafhankelijke woonkernen waar primaire voorzieningen aanwezig zijn. Kaprijke behoort eveneens tot de forenzenwoonzone van het stadsgewest Gent STRUCTURERENDE ELEMENTEN OP MACROSCHAAL - De geologische en geomorfologische elementen: Kaprijke maakt deel uit van de Vlaamse Vallei, een laag gelegen gebied in het noordelijke deel van Vlaanderen. Bodemkundig ligt de gemeente in de Zandstreek, ze behoord tot het stroomgebied van de Boven-Schelde en heeft uiterst kwetsbaar grondwater. De structurerende elementen op macroniveau voor Kaprijke zijn: de Zandstreek, de depressies ten zuiden van de stuifzandrug Maldegem-Stekene, de stuifzandrug Maldegem-Stekene en de dekzandgordels in het deflatievlak

2 GRS KAPRIJKE INFORMATIEF GEDEELTE 7 van Kaprijke. Het zijn deze elementen die aan de basis liggen van hoofdzakelijk de natuurlijke en de agrarische structuur. De natuurlijke elementen: In de natuurlijke structuur op macroniveau zijn de bodemkundige streken, de markante reliëfvormen, de boscomplexen en de kreken en open waters het meest bepalend voor Kaprijke. De bossen welke op ecologisch en recretief vlak een invloed op Kaprijke uitoefenen liggen vnl. ten zuiden van Kaprijke. Het talrijkst zijn ze op de stuifzandrug Maldegem-Stekene en in de depressies ten zuiden van de stuifzandrug. De belangrijkste complexen zijn: de Lembeekse bossen (Kaprijke) en de Stuiverbossen-Provinciaal Domein Het Leen. Door hun uniek ecosysteem behoren bossen tot de belangrijkste biotopen. Ze hebben niet alleen een invloed op de levensgemeenschappen van de omliggende gebieden maar bepalen ook mee de waterhuishouding en het klimaat op mesoniveau. De markante reliëfgrenzen doen zich voor in de vorm van de steilrand langsheen de stuifzandrug Maldegem- Stekene. Deze milieus bezitten meestal een sterk gebiedseigen fauna en flora. Het natuur- en cultuurschoon van het krekengebied van Oost- en Zeeuws-Vlaanderen met de verschillende types kreken en dijken kan voor Kaprijke een sterke recreatieve aantrekkingspool zijn. De stuifzandrug Maldegem-Stekene is uiteindelijk met zijn talrijke boscomplexen en heiderelicten het belangrijkste ruimtelijk structurerende element op het vlak van natuur. De agrarische structuur: Voor de agrarische structuur is het voornamelijk het Meetjesland, waar Kaprijke deel van uitmaakt, dat ruimtelijk structurerend is. Hierbij is het hoge percentage landbouwoppervlakte van de gemeenten van het Meetjesland de bepalende factor. Landbouw is er de belangrijkste economische sector. De grondgebonden landbouwtakken zijn voornamelijk grazend rundvleesvee en melkvee. Als grondloze landbouwtak is dit de varkensvleesproductie. De nederzettingsstructuur: Voor de nederzettingsstructuur van de open ruimte zijn de lineaire bebouwingskernen in de Zandstreek bepalend voor Kaprijke. Van de stedelijke structuur is de nabijheid van de sterke ontwikkeling van Gent en de nabijheid van de goed uitgeruste kleine stad Eeklo belangrijk. De ruimtelijk-economische structuur: Van belang zijn hier de nabijheid van de concentratiegebieden van economische activiteit. In dalende volgorde van belangrijkheid zijn dat Gent (met haar zeehaven), Eeklo, Maldegem en Aalter. De lijninfrastructuur: De lijninfrastructuur bestaat uit een wegenstructuur, spoorwegenstructuur, een waterwegenstructuur en uit structuurbepalende leidingen. Voor de wegenstructuur zijn belangrijk: de toekomstige hoofdweg N49 (A11) en de belangrijke verbindingswegen N44 Aalter-Maldegem, en de R4 (ring rond Gent). Verder is ook het station in Eeklo van belang voor Kaprijke.

3 Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan KAPRIJKE Opdrachtgever : Gemeentebestuur van Kaprijke legende leg en de KAART 1 : REGIONALE SITUERING Mei fvo

4 Westerschelde Terneuzen Braakmankreek Leopoldkanaal Maldegem Eeklo KAPRIJKE Zelzate N49 Lembeekse bossen Drongengoed Schipdonkkanaal Het Leen R4 Kanaal Gent-Terneuzen Puyenbroeck N44 Kanaal Gent-Oostende Bulskampveld Loveld E40 GENT E17 legende legende Zandstreek Zandleemstreek Polderstreek : Nieuwland / Oudland Cuesta-front Stuifzandrug Maldegem-Stekene Alluvium en depressies Waterlopen en vlakken Bossen Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan KAPRIJKE Opdrachtgever : Gemeentebestuur van Kaprijke Woonkernen Industrie Autosnelweg Belangrijke verbindingsweg Belangrijke weg Spoorwegen Leidingen Stedelijke structuur KAART 2 : Mei 2003 MACROSTRUCTUUR fvo

5 GRS KAPRIJKE INFORMATIEF GEDEELTE DE REGIONALE GERICHTHEID VAN KAPRIJKE De positie van Kaprijke binnen de ruimtelijke structuur van Vlaanderen doet pendelstromen ontstaan tussen Kaprijke en de omliggende steden. De pendelstromen bepalen de gerichtheid naar, maar vooral van Kaprijke. Op die manier kan nagegaan worden welke rol Kaprijke vervult op het ommeland. Woon-werkverplaatsingen 3 : Van de ongeveer 697 mensen tewerkgesteld in Kaprijke in 1991, waren 312 tewerkgestelden afkomstig uit Kaprijke. Dit betekent dat iets minder dan de helft van de arbeidsplaatsen in Kaprijke ingevuld werd door de inwoners van Kaprijke zelf. De andere arbeidsplaatsen werden voornamelijk ingenomen door inwoners van de omliggende gemeenten, zoals Eeklo (18,4%), Assenede (18,2%), Evergem (14%) en Sint-Laureins (12,5%). Kaprijke telt een zeer groot aandeel woonforenzen. In 1991 bedroeg het aantal woonforenzen 4 ongeveer 1546 mensen, dit is 83,2% van de werkende bevolking van Kaprijke. Ongeveer 33,4% was werkzaam in het stadsgewest Gent. 24,8% werkte in de buurgemeente Eeklo. En ca. 4,3% verplaatste zich naar Evergem en Assenede, 3,8% naar Waarschoot en slechts 1,6% naar het Brusselse stadsgewest. Woon-schoolverplaatsingen: Op het gebied van onderwijs is Kaprijke voor het middelbare onderwijs aangewezen op andere steden en gemeenten. De ongeveer 370 kinderen (kleuter en lager onderwijs) die in Kaprijke school lopen zijn schoolkinderen uit de eigen deelgemeenten. Kaprijke telt momenteel 844 middelbare schoolkinderen. De meesten onder hen lopen school in Eeklo (51%) en Gent (24%). Een klein aantal loopt school in Brugge (3,6%) en Watervliet (3,4%). De andere 18% verspreidt zich over andere gemeenten en steden in Vlaanderen. Woon-vrijetijdsverplaatsingen: Vrijetijdverplaatsingen houden in alle pendelstromen van en naar sport-, cultuur, en shoppingcentra. Kaprijke beschikt over een sporthal en een aantal niet-overdekte sportterreinen. Een drietal jeugdlokalen biedt mogelijkheden voor het organiseren van activiteiten voor jongeren. Beide voorzieningen zijn slechts van plaatselijk belang. Voor culturele activiteiten (film, theater, kunstacademie, zwembad,... ) is men dus aangewezen op de omliggende steden, in het bijzonder Eeklo en Gent. Kaprijke kent maar een beperkt aanbod aan winkels. De meeste winkels voorzien in lokale behoeften, zoals voedingszaken. Wil men shoppen, gaat men de grotere omliggende steden opzoeken. Als belangrijke cultuur-toeristische attracties dienen wel de dorpskern van Kaprijke en de verschillende beschermde monumenten worden vermeld en op recreatief vlak zijn de Lembeekse bossen van enig belang. Het toerisme dat deze attracties met zich meebrengt, komt dan ook de plaatselijke horeca ten goede. 3 4 Bron : NIS 1991 totaal aantal mensen woonachtig in een gemeente en werkzaam buiten de gemeente

6 GRS KAPRIJKE INFORMATIEF GEDEELTE 11 De invloedssfeer van Kaprijke op het ommeland is zeer beperkt. Kaprijke is voor alles een woon- en landbouwgemeente, die zich voor andere functies dient te richten op steden en gemeenten van een hoger niveau. Vooral de nabijheid van de Eeklo is voor de inwoners van Kaprijke sociaal, cultureel en economisch van groot belang. De goed uitgeruste economische infrastructuur en het voorzieningenniveau (onderwijs, socioeconomische voorzieningen, vrije tijd en cultuur) van Eeklo zijn dan ook de belangrijkste aanvulling op de lokale voorzieningen van Kaprijke. Maar ook de provinciestad Gent oefent een aantrekking uit op Kaprijke.