2016 Adviesrapport Jeugdwerk. Herv. Morgensterkerk & Oosterkerk

Transcriptie

1 2016 Adviesrapport Jeugdwerk Herv. Morgensterkerk & Oosterkerk

2 V O O R W O O R D Proef en zie dat de HEERE goed is; welzalig de man die tot Hem de toevlucht neemt. Psalm 34:9 (HSV) Kijken, luisteren, proeven. Deze woorden stonden centraal in de afgelopen maanden waarin ik in jullie beide gemeenten heb rondgelopen. Wat heb ik veel gezien, mooie indrukken opgedaan en warme mensen ontmoet. Mensen die betrokken en gastvrij zijn en met hart en ziel zich inzetten voor het jongerenwerk in de kerk. Wat zijn jullie als gemeenten gezegend met mooie jongeren, volop in ontwikkeling en zoekend naar hun plek in geloven en leven. Er gebeuren al veel goede dingen in het jeugdwerk. Tegelijkertijd liggen er een aantal concrete, maar ook haalbare uitdagingen. Dit advies hoopt jullie als gemeenten op weg te helpen bij deze uitdagingen. Ik kijk terug op een mooi traject waarin we intensief en productief met elkaar opgetrokken hebben. Ik wil iedereen bedanken voor zijn of haar constructieve en enthousiaste bijdrage. Het eindresultaat is daardoor iets van vele betrokkenen geworden. Mijn hoop is dat ons traject de jongeren in de gemeenten daadwerkelijk gaat helpen. En voor hen tot zegen is. Dat zij in alle ontmoetingen die er zijn in het jeugdwerk en in de gemeente de goedheid van God zullen zien en proeven. En hun toevlucht vinden bij Hem. Hartelijke groet, Leantine Dekker HGJB Pagina 1

3 N H O U D S O P G AV E Inleiding 3 Aanleiding 3 Opdrachtformulering 3 Werkwijze 3 Observatie & Analyse 5 Algemene analyse 5 Analyse 7 Advies 10 Advies 10 Implementatie & Vervolg stappen 15 Terugkoppeling 16 Pagina 2

4 I N L E I D I N G AANLEIDING De Hervormde Morgenstergemeente en de Oosterkerk zijn beide gemeenten binnen de Protestantse Kerk van Zoetermeer. Het jeugdwerk van de beide wijken wordt al jaren samen vormgegeven. De Jeugdraad, die bestaat uit diverse leden van de beide wijken, is verantwoordelijk voor dit jeugdwerk. Het verlangen van de Jeugdraad is om het jeugdwerk door te lichten en te bevragen op haalbaarheid naar de toekomst toe. Men verlangt naar een integrale betrokkenheid van jeugd in de gemeente. In het jeugdwerk wordt zichtbaar dat er een beperkte deelname is van 16+ activiteiten, daarnaast is het de vraag of er door demografische en ook maatschappelijke ontwikkelingen op lange termijn voldoende deelnemers en leiding zullen zijn voor de diverse activiteiten. Vanuit de historie werd er door de beide wijken heel nauw samengewerkt. Inmiddels gaan de beide gemeenten meer hun eigen weg. Op diverse terreinen is samenwerking al losgelaten, behalve bij het jeugdwerk. Daarbij zal de vraag aan de orde moeten komen of de vormen van jeugdwerk, zoals die er nu zijn, passend zijn en blijven in de gemeenschappelijkheid van beide wijken. OPDRACHTFORMULERING Naar aanleiding van bovenstaande uitgangspunten, zijn we overeengekomen dat de HGJB een observatieonderzoek uitvoert om vervolgens een analyse van het jeugdwerk te geven en te komen tot een aantal aanbevelingen en aandachtspunten. Hierbij zijn de volgende doelstellingen onder woorden gebracht. Doelstellingen Inzicht krijgen in de toekomstbestendigheid van het jeugdwerk (waarbij ook de vraag gesteld wordt of deze vormen van jeugdwerk passend zijn en blijven in de gemeenschappelijkheid van beide wijken) 1. Inzicht krijgen op welke manier de jeugd integraal betrokken kan worden in de gemeente, waarbij ze vertrouwd raken met de gemeente. Ook de betrokkenheid van ouders, ouderen, gemeenteleden op het jeugdwerk zal hierbij worden bekeken. Onderzoeken op welke manier de jongeren meer en blijvend betrokken kunnen worden in het jeugdwerk en de gemeente. WERKWIJZE Dit traject heeft globaal bestaan uit de volgende vijf stappen: A. Onderzoek naar het huidig functioneren van het jeugdwerk door o.a.: - Werkgroep vergaderingen. - Bezoeken van diverse activiteiten: kerkdiensten, jeugdwerkactiviteiten. 1 Het jeugdwerk van Perron 61 wordt op verzoek van de werkgroep hier zijdelings bij betrokken en indien noodzakelijk in zijn geheel. 2 Vanaf 14 jaar en ouder wordt gemerkt dat het moeilijker is om jongeren meer en blijvend te betrekken in het jeugdwerk en in de gemeente. Het is bekend dat er wellicht naar een nog jongere doelgroep moet worden gekeken om de betrokkenheid op latere leeftijd te optimaliseren. Om de focus niet al te breed te maken, richten we onze eerste focus op de 14-plussers. Pagina 3

5 - Gesprekken met betrokkenen bij het jeugdwerk. In deze gesprekken zijn met name de volgende onderwerpen aan de orde geweest: Motivatie voor betrokkenheid bij het jeugdwerk, betrokkenheid van jeugdouderlingen/jeugdraad, wat gaat goed in het jeugdwerk en wat zou anders moeten, kennis van het huidige beleid/de huidige visie. - Toerustingsavond voor jeugdleiders. - Gesprekken met jongeren zelf, zowel betrokken als niet betrokken bij de huidige jeugdwerkvormen. - Gesprekken met de beide predikanten en de beide kerkenraden - Gesprekken met ouders van kinderen, tieners en jongeren. Zowel van jongeren die wel als niet betrokken zijn bij de jeugdwerkvormen. - Gesprekken met aantal gemeenteleden die meer op afstand staan van het jeugdwerk. - Gesprek met een afvaardiging van het jeugdwerk van Perron 61, samen met betrokken kerkenraadsleden en de missionair werker. B. Analyse van het jeugdwerk aan de hand van informatie verkregen door middel van bovenstaand onderzoek, gespiegeld aan theoretische kaders. Deze analyse is gedeeld (ook tussentijds) in de werkgroep, om te kijken of deze analyse weerklank vindt bij de betrokkenen. C. Opstellen van enkele beleidskaders / aanbevelingen aan de hand van de uitkomsten van het onderzoek. Pagina 4

6 O B S E R VA T I E & A N A L Y S E Algemene gegevens Het potentieel van het aantal deelnemers van het jeugdwerk is in onderstaande grafiek weergegeven. Onderstaande tabel geeft de aantallen per leeftijdscategorie aan. Leeftijdsaantallen t/m 7 8 t/m t/m t/m t/m 25 Morgensterkerk Oosterkerk Totaal Opmerking: Dit potentieel is gebaseerd op gegevens van de registratie van kinderen en jongeren in de beide gemeenten. De zogeheten kaartenbak-leden zitten hier dus ook in. Het is interessant om te kijken hoeveel van deze potentiele deelnemers ook daadwerkelijk deelnemen aan een jeugdactiviteit. Onderstaand overzicht geeft de verschillende jeugdwerkactiviteiten aan en daarbij zowel het potentiele (blauw) als het daadwerkelijke (oranje) aantal bezoekers. Aangezien het aantal bezoekers van de diverse jeugdwerkactiviteiten fluctueert zijn deze aantallen gemiddelden. Pagina 5

7 120 Verhouding potentieel/werkelijkheid Club (8-12) Kompas (12-15) Wegwijs (16-20) JBK (18-25) VOP (16-20) ZOP (16-20) Potentieel aantal deelnemers Daadwerkelijk aantal deelnemers Opgemerkt moet worden dat bij speciale avonden en kamp hogere aantallen jongeren komen. Kompaskamp wordt bezocht door zo n jongeren. Een bijzondere avond bij ZOP wordt bezocht door zo n jongeren. Samenvatting Van de categorie 8-12 jarigen komt een groot deel ook naar de Club. Vanaf 12 jaar neemt het daadwerkelijk aantal jongeren significant af Voor alle leeftijden is er een jeugdwerkvorm beschikbaar. Voor de doelgroep zijn meerdere activiteiten beschikbaar. Al moet daarbij wel opgemerkt worden dat de inhoud en doelstellingen van deze vormen verschillend zijn en dus ook een andere doelgroep kunnen aanspreken. Bij de diverse jeugdwerkactiviteiten zijn er ongeveer evenveel deelnemers van de Oosterkerk als van de Morgensterkerk. Omdat dit niet precies wordt bijgehouden is dit een schatting. Alleen Wegwijs en ZOP zijn hierop een uitzondering, hier is het merendeel van de jongeren afkomstig van de Morgensterkerk. Pagina 6

8 Analyse Tijdens dit traject zijn er verschillende gesprekken geweest met betrokkenen in het jeugdwerk, ouders, jeugdleiders, de werkgroep, de predikanten, de beide kerkenraden. Ook zijn er activiteiten bezocht en heeft de HGJB een toerustingsavond verzorgd waar een grote en vooral diverse groep betrokkenen op af is gekomen. De ervaringen van bovenstaande activiteiten hebben geresulteerd in onderstaande analyse. Leidinggevenden jeugdwerk Het jeugdwerk, georganiseerd in de gezamenlijkheid van de beide kerken, kent gemotiveerde leidinggevenden. Het zijn harde werkers, die volop betrokken zijn op de kinderen en jongeren. Er wordt zoveel mogelijk gestreefd om de gezamenlijkheid ook te weerspiegelen in de aanwezigheid van leidinggevenden uit beide kerken. Dit lukt soms beter, soms minder goed. Op dit moment is bij alle jeugdwerkvormen inzet van beide kerken. Alleen bij Kompas bestaat het team uit enkel gemeenteleden uit de Oosterkerk. Bij de andere vormen zijn de leidinggevenden uit de Morgensterkerk in de meerderheid. Opvallend is dat er veel werk op dezelfde schouders neerkomt. Diverse leidinggevenden zijn bij meerdere activiteiten betrokken. Ze zijn loyaal. Als er geen nieuwe leiding is te vinden, gaan ze nog een aantal jaren door. Dit zorgt voor een hoge mate van betrokkenheid, zeker naar de jongeren toe. Maar draagt een groot risico van opbranden met zich mee. Daarnaast kan dit gebrek aan energie ervoor zorgen dat men op de oude voet verder gaat en het niet op kan brengen om nieuwe wegen te proberen. Diverse jeugdleiders hebben aangegeven zich niet altijd gezien en gehoord te weten door kerkenraden/gemeenteleden. Sommige dillema s lossen we zelf maar op, ik zou niet weten bij wie ik aan zou moeten kloppen. Ik vraag me af of er iemand is uit onze gemeente die weet dat ik leidinggevende ben. Ze hebben er nooit eens naar gevraagd. Andere leidinggevenden geven aan het zelf prima te redden. We doen het tenslotte al jaren, als ik echt hulp nodig heb weet ik de kanalen te vinden. Sommige jeugdleiders geven aan zich soms wel eens beperkt te voelen in mogelijkheden. Er komen soms vragen op hen af, die gecompliceerd zijn. Daarnaast is het zoeken wat een goede en aantrekkelijke vorm is om jongeren vast te houden en betrokken te laten zijn tijdens de diverse avonden. Jongeren De jongeren waarmee is gesproken en die een jeugdwerkvormen bezoeken zijn over het algemeen tevreden over hoe het gaat. Een groot deel gaat voor de gezelligheid en om vrienden te ontmoeten. De meeste jongeren kiezen zelf of ze naar een activiteit gaan en worden daarin vrijgelaten door ouders. Een aantal tieners geeft aan dat het af en toe best iets meer inhoudelijk mag zijn op bijvoorbeeld Kompas. Als het maar aansprekend is en iets te maken heeft met hun eigen leven. Over het algemeen zijn de jongeren over alle jeugdwerkvormen positief. De invloed van de jeugdwerkvormen op hun persoonlijke geloofsontwikkeling of hun binding met de kerk is klein. Dat vinden ze niet erg. Het gaat vooral om de gezelligheid. Kamp wordt door veel jongeren genoemd als een vormende activiteit. Hier ervaart men wel sterk de geloofsvormende kant van het jeugdwerk. Jongeren waarmee is gesproken en die geen activiteit bezoeken geven aan hier geen behoefte aan te hebben, te ver weg te wonen of er geen tijd voor te hebben. Zij spreken zelf met vrienden af. Een enkeling geeft aan geen aansluiting te hebben. Het merendeel van de jongeren zegt best wel weer eens te kunnen gaan kijken bij een jeugdwerkactiviteit, als er tijd over is. Er lijkt bij deze jongeren geen prioriteit te liggen bij het vrijmaken van tijd voor de jeugdwerkvormen. Pagina 7

9 Ouders Verschillende ouders geven aan dat hun kinderen met plezier naar de jeugdwerkvormen gaan. Diverse ouders spelen daarin een stimulerende rol. Al geven ze wel aan dat dit per type kind verschillend is. Ouders vinden het vooral belangrijk dat de kinderen een sociaal netwerk opbouwen binnen de gemeente. Dit gebeurt onder andere door het jeugdwerk. Diverse ouders van de Oosterkerk vindt deze sociale component het meest belangrijk. De inhoudelijke lijn (kennisoverdracht) ziet men meer terug in de lijn van kinderkerk en catechese. Zeker op vrijdagavond is het lastig om dit van kinderen/jongeren te verwachten, zo stelt men. Wel zou er bijvoorbeeld bij het Kompas nagedacht kunnen worden op welke manier geloof en bijbel een plek kunnen krijgen. Bijvoorbeeld door af en toe een spreker uit te nodigen die op een aansprekende manier het geloof dichtbij tieners kan brengen. Ook landelijke activiteiten worden genoemd. De ouders van de Morgensterkerk geven ook aan dat het sociale aspect een belangrijke component is. Tegelijk is er ook zorg of er genoeg momenten zijn waarop jongeren met elkaar of met andere gemeenteleden in gesprek raken over geloven. Ze zouden het mooi vinden als bij de diverse jeugdwerkvormen op een aansprekende manier de bijbel ter sprake zou kunnen komen. Ook het belang van de leidinggevenden als identificatiefiguren wordt genoemd. Beide groepen ouders geven aan zelf de verantwoordelijkheid te voelen voor het jeugdwerk en de betrokkenheid daarop. Niet alleen door hun kinderen naar de activiteiten te laten gaan, maar ook door jeugdleiders op een positieve manier te ondersteunen. Men is zich zeer bewust van de grote druk die er op de schouders van jeugdleiders ligt. Daarin zouden de jeugdleiders meer ondersteund mogen worden volgens de ouders. Bij de ouders leeft wel de zorg en de ervaring dat er sprake is van sterke groepsvorming binnen het jeugdwerk. Dit heeft een positief effect op sommige tieners. Ze houden elkaar vast. Tegelijk is het erg lastig om als je niet binnen zo n groep valt aan te haken. Schoolkeuze kan hierbij bepalend zijn. Samenwerking In diverse gesprekken is de samenwerking tussen de beide kerken ter sprake gekomen. Degene die het dichtst bij het jeugdwerk staan, zijn ook het meest positief over de samenwerking, denk aan jeugdleiders, jongeren zelf en hun ouders. De band wordt als hecht ervaren. Daarnaast wordt eenheid in geloven als bevestiging gebruikt dat het goed is de samenwerking te blijven zoeken. Het feit dat veel kinderen samen op school zitten, maakt samenwerking in het jeugdwerk een natuurlijk proces, blijkt uit de diverse gesprekken. De ouders uit de Oosterkerk geven wel aan dat het voor sommige kinderen uit hun gemeente lastiger is om aan te haken. Dit kan komen doordat de kinderen op een andere school zitten, doordat ze naar een ander kerkgebouw moeten of doordat ze geen idee hebben wie de leidinggevenden zijn. Goede mix van leidinggevenden is daarom noodzakelijk, volgens de ouders. Al is men realistisch over de inzet van gemeenteleden uit de Oosterkerk. Veel potentiele leidinggevenden worden al ingezet in het Perronwerk. Mensen die wat meer op afstand staan van het jeugdwerk hebben meer vragen rondom de samenwerking. Veel genoemd wordt dan het verschil in identiteit. Dit wordt door leidinggevenden, jongeren en ouders totaal niet zo ervaren. Eilandjes cultuur Uit de observaties blijkt ook een eilandjes-cultuur. Leidinggevenden zijn vooral gefocust op de eigen jeugdwerkvorm. Enkel bij de start van het seizoen stemt men nog wel eens af, al is dat minimaal. Men weet vaak niet wat de andere jeugdwerkvormen doen. De Hervormde Jeugdraad wordt niet ervaren als een plek Pagina 8

10 waar samen over het jeugdwerk of thema s binnen het jeugdwerk wordt nagedacht. In het meest gunstige geval ziet men het als de plek waar wat concrete en praktische afstemming plaatsvindt. De eilandcultuur gaat ook op voor de gemeenten en het jeugdwerk als geheel. Het jeugdwerk staat op zichzelf en is in de praktijk weinig verbonden aan de beide kerken en gemeenschappen. Dit is een beweging die van beide kanten nauwelijks wordt gemaakt. Pagina 9

11 A D V I E S Op basis van de gemaakte analyse en de ervaringen tijdens het traject is een zevental adviezen geformuleerd. Participatie & betrokkenheid jongeren In het gehele jeugdwerk wil men graag de jongeren vasthouden. Hierdoor wordt het de jongeren zoveel mogelijk naar de zin gemaakt. Hierdoor ontstaat een cultuur van consumentisme. Uit diverse onderzoeken in het werkveld blijkt echter dat betrokkenheid ontstaat door inschakelen van jongeren en het geven van verantwoordelijkheid aan de jongeren zelf. Zeker naar de toekomst toe kan dit de sleutel zijn om jongeren zich te laten binden aan de gemeenschap van de kerk. Advies 1 Laat kinderen en jongeren meer participeren in het jeugdwerk en in de gemeenten zelf. Dit zal een gezamenlijke keuze moeten zijn binnen het gehele jeugdwerk, passend bij de diverse leeftijden. Er zijn diverse mogelijkheden om de jongeren in te schakelen. Men kan denken aan het meer betrokken maken van de jongeren bij het programma (meedenken met het thema, uitwerken van thema s, vormen zoeken waarbij kinderen en jongeren worden ingeschakeld bij bijvoorbeeld bidden, bijbellezen tijdens een activiteit, meedenken met spelvormen tot zelf bedenken van spel/werkvormen, zorgdragen voor het eten of drinken, inschakelen bij klaarzetten en opruimen enz.). Hierbij kan al op jonge leeftijd worden gestart. Des te gewoner vinden jongeren om dit te doen als ze ouder worden. De vorm en mate waarin jongeren participeren is uiteraard afhankelijk van de leeftijd. Ook kan in de toekomst gezocht worden naar vormen waarbij jongeren ook in de gemeente zelf meer ingeschakeld kunnen worden en verantwoordelijkheden krijgen. Hierbij valt te denken aan gemeenteactiviteiten (koffieschenken na de kerkdienst, meehelpen met bijvoorbeeld opbouw of klaarzetten van gemeenteactiviteiten), maar er kan ook gedacht worden aan inzet rondom of in de eredienst (collecteren, weekbrieven uitdelen, helpen met techniek of ondersteunen van de muziek, of het lezen van een schriftlezing). Uiteraard zal hierbij gezocht moeten worden naar passende vormen bij de afzonderlijke gemeenten. Toerusting en ondersteuning van jeugdleiders De druk op jeugdleiders is groot. Hun beperkte vrije tijd geven zij aan de opbouw van onze jongeren. Ze zijn hierin geen professionals. Toch worden in het huidig tijdsbestek vaardigheden gevraagd die niet iedereen automatisch heeft. Daarom is het belangrijk om degenen die jeugdwerk geven regelmatig te ontmoeten en toe te rusten in het werk wat ze doen. Belangrijk bij deze ontmoetingen zijn de woorden specifiek en persoonlijk. Advies 2 Organiseer drie keer per seizoen een gezamenlijke & relevante activiteit voor alle jeugdleiders waarin de begrippen toerusting en ontmoeting centraal staan. Pagina 10

12 Ontmoeting: jeugdleiders zijn bezig met hun eigen activiteit (eiland) en worden niet uitgedaagd verder te kijken. Zij moeten het gevoel krijgen onderdeel te zijn van een groter geheel. Er is meer dan alleen hun eigen activiteit. Daarnaast kan het ontlastend werken, als je bepaalde dilemma s of thema s met andere leidinggevenden kunt delen in een open sfeer van ontmoeting. Verder kan er tijdens deze ontmoetingen gewerkt worden aan een doorgaande lijn in het jeugdwerk, door het bespreken van de belangrijkste doelstellingen. Toerusting: jeugdleiders zetten hun tijd en energie in voor het jeugdwerk. Zij verdienen het om goed toegerust te worden op de taken die we van hen verwachten. (vaardigheden) En het verbetert uiteraard de kwaliteit van het jeugdwerk. Deze thema s zullen met de jeugdleiders samen moeten worden vastgesteld. Zo krijgen de avonden ook directe relevantie voor de jeugdleiders. Ook kan gedacht worden aan trainingen elders, gekoppeld aan specifieke thema s en/of doelgroepen (denk aan orde houden, voeren van geloofsgesprekken met tieners of het aantrekkelijk maken van het inhoudelijke gedeelte van de activiteit, inzet van sociale media ). Of zoals een moeder zei: Misschien moeten we meer gaan investeren in de kwaliteit, dan in de kwantiteit. Rol Hervormde jeugdraad: Uit de observaties blijkt de rol van de Hervormde jeugdraad in de beleving van de jeugdleiders marginaal te zijn. Het is erg belangrijk dat er een plek blijft waar goede afstemming en communicatie plaats vindt tussen de diverse vormen en de jeugdouderlingen. Het is goed dat er gezocht gaat worden naar een vorm waarbij de overleggen meer inspirerend en aantrekkelijk voor de jeugdleiders zijn. Hierbij moet rekening gehouden worden met de diversiteit van de diverse jeugdwerkvormen en tegelijk de gezamenlijke doelstellingen, verlangens binnen het jeugdwerk scherp gehouden worden. Betrokkenheid gemeenten op jeugdwerk De gemeente is een van de belangrijke pijlers onder de geloofsontwikkeling van kinderen en jongeren. Idealiter vindt de geloofsvorming plaats in het midden van de gemeente. Omdat het in de praktijk lastig is om dit voor de diverse doelgroepen tegelijkertijd te realiseren is het goed dat er jeugdwerk is. Op deze manier kunnen jongeren elkaar ontmoeten en toegerust worden op hun eigen niveau. Het gevaar is dat het jeugdwerk een eiland wordt, los van de gemeente. In de observaties valt op dat er binnen de gemeente beelden leven van jeugdwerkvormen. Ook lijkt er vaak ingesprongen te worden op incidenten, terwijl er tegelijkertijd op andere momenten weinig betrokkenheid is. Advies 3 Creëer een aantal concrete verbindingen met de beide gemeenten, door middel van communicatie en brede inzet van gemeenteleden in het jeugdwerk Communicatie: Gezocht moet worden naar meer communicatie vanuit de diverse jeugdwerkvormen naar de gemeente. Een belangrijk aspect is het meer zichtbaar maken wie leidinggevenden zijn. Daarnaast kan er gedacht worden aan regelmatig een berichtje waarin wordt verteld over thema s en gebeurtenissen van de diverse jeugdwerkvormen (bijv. geschreven door jongeren zelf). Door bepaalde thema s terug te laten komen bij zowel de jeugdwerkvormen als in de eredienst wordt een sterkere verbinding gecreëerd. Er zou een aantal keren per jaar gekozen kunnen worden om af te stemmen tussen een thema/lezing in de eredienst en bij de jeugdwerkvormen Club, Kompas of Wegwijs. Maar ook het aanbevelen van jeugdwerkvormen tijdens huisbezoeken bij gezinnen door predikanten of kerkenraadsleden kan een manier zijn om meer verbinding te maken. Brede inzet: Het is zeer aan te bevelen na te denken over een vorm waarbij gemeenteleden (op grond van hun expertise en levenservaring) af en toe worden ingezet bij de diverse jeugdwerkvormen. Hierdoor worden Pagina 11

13 de jeugdwerkvormen meer iets van de gehele gemeente. Daarnaast hoeft de vaste leiding ook niet overal verstand van te hebben. Een mooie manier om de diversiteit van de gemeenschap zichtbaar te maken voor jongeren. In het werkveld wordt hierbij gesproken over inter-generatief jeugdwerk. Deze brede inzet van gemeenteleden zal bijdragen aan een grotere betrokkenheid, de verkeerde beeldvorming tegengaan, jeugdleiders zullen zich meer erkend en gezien voelen en jongeren krijgen meer feeling met andere gemeenteleden. Betrokkenheid van ouders De andere pijler onder de (geloofs-)ontwikkeling van jongeren zijn de ouders. Bij de doop hebben zij beloofd om hun kinderen te leren over Gods Woord en hen te wijzen op Christus. Dit hoeven zij niet alleen te doen. Zij mogen dit doen samen met de gemeenschap van gelovigen. In veranderende tijd waarin steeds meer appel gedaan wordt op jongeren is het belangrijk dat ouders volop betrokken zijn op het jeugdwerk. Daarbij is het belangrijk dat zij hun kinderen stimuleren in hun verbondenheid aan de gemeente en betrokken zijn als ouders op elkaar. Advies 4 Creëer per jaar een aantal ontmoetingen tussen ouders onderling en laat ouders drie keer per jaar participeren in het jeugdwerk, op deze manier ontstaan er sterkere verbindingen tussen ouders onderling en tussen ouders en het jeugdwerk Geloofsopvoeding is een belangrijke, maar soms ook moeilijke taak. Wanneer er meer verbindingen zijn tussen de ouders onderling kunnen ze elkaar ondersteunen en leren van elkaar. Ouders kunnen gezamenlijk vormen zoeken om hun kinderen te motiveren voor het jeugdwerk of een andere manier van betrokkenheid op de gemeente. Deze ontmoetingen zouden heel goed ingevuld kunnen worden als momenten van toerusting door jeugdouderlingen en/of kerkenraden. Daarnaast is het direct een goed moment voor de kerkenraden om te horen wat er leeft in gezinnen en welke thema s belangrijk zijn om bespreekbaar te maken of houden in de gemeente. Naast de inzet van gemeenteleden (zie advies 3) zou ook de participatie van ouders een sterkere verbinding tot stand kunnen brengen. Door hen incidenteel in te zetten bij bepaalde thema s of spel/werkvormen raken ze op een laagdrempelige manier betrokken bij het jeugdwerk. Hierbij kan aangesloten worden bij hun expertise, werk of levenservaring Ook kunnen ouders op een positieve manier meedenken met de jeugdleiders, bijvoorbeeld over de thema s die bij hun kinderen spelen. Andersom kan er meer ruimte ontstaan voor jeugdleiders om met ouders hun zorgen en vragen te delen en samen te zoeken naar oplossingen. Het is goed om te zoeken naar natuurlijke manieren waarbij ouders ruimte krijgen om deze gesprekken te voeren (ouderavonden, tijdens jaarlijkse strandwandeling enz.). Vanuit een betrokken houding van ouders zullen ook jeugdleiders meer open staan voor de inbreng van ouders. Samenwerking Advies 5 Maak voor de komende 5 jaar een overtuigde keuze voor samenwerking, waarbij de ontwikkelingen gevolgd worden. Pagina 12

14 Zoals hierboven aangegeven is er bij betrokkenen bij het jeugdwerk, jongeren zelf en hun ouders weinig draagvlak voor het splitsen van het jeugdwerk. Tegelijkertijd zijn er diverse ontwikkelingen om te blijven volgen. Op dit moment zijn er bij de Oosterkerk plannen om meer missionaire activiteiten te gaan ontwikkelen vanuit de Oosterkerk zelf (naast de Perron-activiteiten). Dit kunnen ook jeugdwerkactiviteiten zijn. Verwacht wordt dat dit vooral activiteiten zullen zijn die gericht zijn op de wijk. Het kan een overweging van ouders worden om hun kinderen naar deze activiteiten in de wijk te laten gaan. Tegelijkertijd kunnen ouders de keuze maken om hun kinderen samen met hun vriendjes van school naar een huidige jeugdwerkvorm te laten gaan. Zodra er daadwerkelijk activiteiten ontplooit gaan worden, is het verstandig om met ouders te praten over wederzijdse verwachtingen. Goede communicatie tussen de beide gemeenten is hierbij noodzakelijk. Gekeken moet worden of de huidige communicatielijnen daar toereikend genoeg voor zijn. De samenwerking zorgt voor een groter potentieel om leidinggevenden te vinden. Zeker doordat veel gemeenteleden uit de Oosterkerk zich al inzetten bij het Perronwerk, is er daar minder potentieel voor leidinggevenden. Bij het ontwikkelen van eventueel nieuwe activiteiten zal deze realiteit meegenomen moeten worden. Voor kinderen is het belangrijk dat de activiteiten door de week in verbinding staan met de kerk waar zij op zondag naar toe gaan. Dit gaat bij jonge kinderen vooral op een fysieke manier. De leidinggevenden die ze ook op zondag in de kerk zien of het gebouw zelf waar de club wordt gehouden. Op dit moment kan de Kinderkerk deze functie vervullen voor de kinderen van de Oosterkerk. Bij de Morgensterkerk ligt die verbinding er sterker, doordat er veel leidinggevenden uit hun eigen gemeente zijn en de club in hetzelfde gebouw plaatsvindt. Tieners en jongeren hebben meer behoefte aan massa. Bij het eventueel splitsen van activiteiten is het goed hier rekening mee te houden. Het totaal aantal jongeren van beide kerken samen is aantrekkelijk voor jongeren. Ook wordt onder tieners vooral gezocht naar verbinding en zijn kerkelijke grenzen minder belangrijk. Wanneer gekozen wordt voor het voortzetten van de samenwerking vraagt dit van alle betrokkenen en beide kerkenraden een commitment. Doordat er de afgelopen jaren een aantal wisselingen zijn geweest bij de jeugdambtsdragers zijn niet alle ontwikkelingen goed en transparant gecommuniceerd. Het is belangrijk dat de verschillende betrokken mensen, maar ook de Taakgroep Jeugd (Oosterkerk) en de Hervormde jeugdraad streven naar optimale communicatie en transparantie over en weer. Als aan de slag wordt gegaan met advies 3 (verbinding met gemeente), vraagt dit om duidelijke communicatieve lijnen. Zeker omdat een en ander om praktische afstemming vraagt. Met twee gemeenten vraagt dit uiteraard net iets meer inspanning. Pagina 13

15 Overige adviezen Onderstaande adviezen zijn zinvol voor een goed jeugdwerk, maar de prioriteit ligt bij bovenstaande adviezen. Advies 6a Onderzoek samen met de 23-plussers of er vorm is waarbij zij elkaar kunnen ontmoeten en samen kunnen nadenken over thema s die hun geloof en leven raken. De aansluiting van de twintigplussers en de gemeente is een lastige. Men raakt op deze leeftijd wat uitgekeken op de diverse jeugdwerkvormen en is op zoek naar een relevante vorm voor hun eigen leven. Inhoud en saamhorigheid gaan hier hand in hand. Sleutel om deze jongeren te binden is ook hier de verantwoordelijkheid en inschakeling van jongeren zelf. Dus niet iets voor hen organiseren, maar samen met hen. Een aantal betrokkenen zijn al bezig met de doordenking hiervan. Advies 6b Zorg voor differentiatie bij de diverse jeugdwerkvormen, zodat de leeftijdsgroepen niet te klein hoeven te worden. Bij de jeugdwerkleiders leeft het verlangen om de leeftijdsgrenzen aan te passen. Dit is enerzijds begrijpelijk. De verschillen tussen bijvoorbeeld tieners als ze 12 of 15 zijn, zijn behoorlijk groot. Tegelijkertijd zullen jongeren altijd verder willen naar een oudere groep. Dit voorkom je niet door de leeftijdscategorieën te verkleinen. Tegelijkertijd zal gezocht moeten worden naar een manier waarop je de diversiteit van de groep blijft aanspreken (dit geldt trouwens niet alleen voor leeftijd, maar ook voor bijvoorbeeld niveau en interesse). Dit zou kunnen door differentiatie tijdens de activiteit. Gedacht kan worden aan opsplitsen na een gezamenlijke opening of het medeverantwoordelijk maken van de oudere tieners/jongeren. Ook een diversiteit aan werkvormen kan helpen om de diverse jongeren betrokken te houden. Wanneer toch besloten wordt tot een splitsing is het goed om na te denken over het aantal leidinggevenden wat dit vraagt. Daarnaast is het goed om te kijken of er genoeg potentiele deelnemers zijn, want als de groepen te klein zijn wordt de jeugdwerkvorm voor jongeren minder aantrekkelijk. Advies 6c Zorg voor een doorgaande inhoudelijke lijn in de jeugdwerkvormen. In de observaties valt op dat er voor tieners een gat dreigt te vallen als het gaat om de inhoudelijke lijn van het jeugdwerk. De doelstelling van Kompas is gericht op het maken van vriendschappen in de kerk. Hierdoor is er bij de huidige jeugdwerkvormen geen doorgaande lijn als het gaat om bezig zijn met de bijbel en geloven. Hierdoor is voor sommige tieners de aansluiting bij Wegwijs lastig. Het zou goed zijn om samen met de leidinggevenden van Kompas te zoeken naar een manier waarop zij het leven en geloven van tieners meer kunnen verbinden. Opgemerkt moet worden dat dit behoorlijk lastig kan zijn bij deze leeftijdsgroep. Deze groep vraagt om een afwisselende, aansprekende manier waarop de Bijbel ter sprake wordt gebracht, aansluitend bij hun eigen leven en belevingswereld. Er zal dan ook goed geïnvesteerd moeten worden in begeleiding en training van de jeugdleiders. Belangrijk in dit proces is dat jeugdleiders mee worden genomen in dit proces en kunnen meedenken op welke manier dit vormgegeven zou kunnen worden. Pagina 14

16 I M P L E M E N T A T I E & V E R V O L G S T A P P E N Niet alle adviezen kunnen direct bij de start van seizoen 16/17 geïmplementeerd worden. Om te voorkomen dat het advies een papieren tijger wordt, zal er onder de jeugdwerkleiders gewerkt moeten worden aan draagvlak. Diverse adviezen zullen pas gaan werken als ze jeugdwerk-breed gedragen worden. Ook is het belangrijk om de jeugdwerkleiders zelf in te zetten om te komen tot een concretisering van een aantal adviezen. Om te komen tot een goede zorgvuldige implementatie van deze adviezen zal, na goedkeuring van de beide kerkenraden, de werkgroep samen met de HGJB een eerste aanzet maken voor het plan van communicatie naar de diverse betrokkenen en een plan van implementatie. De HGJB heeft hierbij een adviserende rol. Eventueel kan de HGJB gevraagd worden om bij de uitwerking van het plan van implementatie een rol te spelen in de uitvoering. Ook dit kan worden opgenomen in het stappenplan van de implementatie. Pagina 15

17 T E R U G K O P P E L I N G Wat heeft dit traject opgeleverd? Het is de terechte vraag die na elk onderzoek- en bezinningstraject naar boven komt. De opdrachtformulering spreekt over het vormen van een toekomstbestendig plan voor het jeugdwerk. Het adviesrapport hoopt hieraan bij te dragen door middel van de verschillende adviezen. In de opdrachtomschrijving word ook gesproken over specifieke aandachtspunten waarmee rekening gehouden moest worden. Deze aandachtspunten zijn als een rode draad verweven door het traject en de adviezen. Voor de duidelijkheid een kort overzicht. - Inzicht krijgen in de toekomstbestendigheid van het jeugdwerk Deze vraag is de rode draad geweest voor alle gegeven adviezen. Met name advies 1 (de participatie van jongeren) en advies 2 (de ontmoeting en toerusting van leidinggevenden) zijn daarin van groot belang. Op deze manier raken jongeren meer zelf betrokken. Door de toerusting van de jeugdleiders kan de kwaliteit van het jeugdwerk gewaarborgd worden, ook in veranderende tijd en samenleving. - In hoeverre is de gemeenschappelijkheid passend bij de diverse jeugdwerkvormen? Het antwoord ligt met name verscholen in advies 5. Op dit moment levert de samenwerking meer op dan splitsing, zowel in kwantiteit als kwaliteit. Dit zal de komende jaren een terugkerende vraag blijven, afhankelijk van diverse ontwikkelingen. - Hoe kan de jeugd integraal betrokken worden in de gemeente? Het antwoord ligt vooral verscholen in advies 3 en 4. Door diverse gemeenteleden meer te betrekken bij het jeugdwerk, kan de verbondenheid met de gemeente versterkt worden. Ook op het gebied van communicatie en ouderbetrokkenheid kan een slag gemaakt worden. - Hoe kunnen we 14+ jongeren meer en blijven betrokken houden in het jeugdwerk en de gemeente? Het antwoord hierop zit met name in advies 1, de inschakeling van jongeren zelf. Hen laten meedenken en meehelpen met diverse activiteiten, zowel binnen het jeugdwerk als in de gemeenten. Dit kan echter niet pas gestart worden bij de 14+-ers zelf. Dit is een beweging die door het gehele jeugdwerk van jongs af aan moet worden opgepakt, in gezamenlijkheid met ouders en diverse gemeenteleden. Dit traject is geen eindpunt maar vraagt om vervolgkeuzes. Over gaan tot de uitvoering van de adviezen vraagt zowel een tijdsinvestering alsook een financiële investering. Tegelijkertijd is het ook een investering in mensen (jeugdouderlingen, jeugdleiders, jeugd, gemeenteleden) en in goed jeugdwerk. Het is een investering waarvan sommige uitkomsten nog onzeker zijn. Maar het is ook een investering die realiseerbaar, haalbaar en meer dan de moeite waard zal zijn. Tegelijk is niets in de kerk maakbaar en vraagt dit ook een afhankelijke houding van onze Hemelse Vader. In het vertrouwen dat God het werk van Zijn handen niet los laat (Psalm 138:8). Pagina 16