Elke jongere een sterke start

Transcriptie

1 Jeugd, Onderwijs en Samenleving Elke jongere een sterke start VSV-CONVENANT Analyse en activiteitenplan Regio 29: Rijnmond

2 Inhoudsopgave 1. Samenvatting Naar een nieuw convenant Inleiding Leeswijzer Gevraagde besluiten Vervolgproces Analyse convenant is kaderstellend Kabinetsmaatregelen Regio-analyse OCW-targets Analyse regio Uitval op de scholen Redenen van uitval Effectiviteit huidige maatregelen Activiteitenplan en begroting Uitgangpunten Kader activiteitenplan Maatregelen Een nieuw vsv-convenant Noodzaak van een convenant Elementen vsv-convenant Proces Opbouw document Kabinetsmaatregelen Ontwikkelingen bij het voortgezet onderwijs Focus op Vakmanschap Nieuwe meetsystematiek Regio-analyse Opbouw regio-analyse 26 Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

3 3.2 Cijfermatige analyse Targets OCW Beeld regio op basis van definitieve cijfers Resultaten mbo-instellingen in de regio Resultaten vo-instellingen in de regio Score regio Rijnmond in vergelijking met regio Amsterdam Redenen van uitval Belangrijkste redenen voor voortijdig schoolverlaten Effectiviteit huidige maatregelen Loopbaanoriëntatie inclusief overgang vo naar mbo Aanpak van verzuim Studiestakers (uitgevallen jongeren) Zorg (Plusvoorzieningen) Conclusies analyse OCW-targets Analyse regio Uitval op de scholen Redenen van uitval Effectiviteit huidige maatregelen Activiteitenplan Uitgangspunten Kader activiteitenplan Maatregelen Maatregel 1: Loopbaanteams Doel van de loopbaanteams Werkwijze Positionering van de loopbaanteams VSV actiemomenten Criteria Onderbouwing maatregel op basis van de analyse Zomerpilots Doelgroep en effectberekening Begroting loopbaansteams Maatregel 2: Begeleiding naar werk of leer-werk-traject Maatregel 3: Verzuim en studiestakers Verzuimaanpak Studiestakers 81 Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

4 4.7 Maatregel 4: Plusvoorzieningen Criteria Plusvoorzieningen Externe plusvoorziening Verdeling middelen en monitoring Verdeelsleutel plusmiddelen Uiteindelijke inzet van middelen Begroting Plusvoorzieningen Totaalbegroting Bijlagen Overzicht Plusvoorzieningen RMC Rijnmond Subregio Nieuwe Waterweg Noord Subregio Rijnmond Zuid-Oost Subregio Zuid Hollandse Eilanden Subregio Stad Rotterdam Verdeelsleutel plusmiddelen Objectiviteit Verdeelsleutel Reservering vaste middelen voor externe plusvoorziening Mbo en vo: percentage vsv als eerste uitgangspunt Verdeling mbo op basis van vsv en apcg-leerlingen Verdeling vo op basis van vsv en apcg-leerlingen Huidige verdeling van middelen Conclusie verdeelsleutel Documentgegevens 98 Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

5 1. Samenvatting 1.1 Naar een nieuw convenant Inleiding Het kabinet heeft de doelstelling voor het tegengaan van voortijdige schooluitval (vsv) aangescherpt. Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters mag in 2016 nog maar maximaal zijn. Zoveel mogelijk jongeren een startkwalificatie: dat is in de eerste plaats goed voor de jongere zelf. Jongeren met een startkwalificatie komen vijf keer minder vaak voor in criminaliteitscijfers. Ze vinden ook beter hun weg op de arbeidsmarkt: de kans op werkloosheid is voor jongeren zonder startkwalificatie twee keer zo hoog, Zoveel mogelijk jongeren een startkwalificatie is ook gunstig voor ons allemaal: goed opgeleide arbeidskrachten dragen immers bij aan economisch herstel. De afgelopen jaren is het aantal voortijdig schoolverlaters in de regio Rijnmond flink gedaald. Desondanks blijft de regio landelijk koploper. Jaarlijks verlaten in de regio Rijnmond ca jongeren zonder startkwalificatie het onderwijs. Het nieuwe vsv-convenant is op 8 maart 2012 ondertekend in het Bestuurlijk Overleg VSV (BO VSV). In deze notitie wordt de analyse gepresenteerd. Op basis van deze analyse zijn er uitgangspunten geformuleerd. De analyse en de uitgangspunten waarop de maatregelen in het activiteitplan zijn gebaseerd. In dit hoofdstuk een beknopte samenvatting van de belangrijkste conclusies uit de analyse, de uitgangspunten en de maatregelen Leeswijzer Dit document geeft de analyse en de maatregelen weer. Hoofdstukken 2 t/m 5 is vooral bedoeld als naslagwerk en uitwerking. Met de samenvatting (dit hoofdstuk) is een voldoende helder beeld te verkrijgen van de conclusies uit de analyse en over het voorstel voor de maatregelen Gevraagde besluiten Het Bestuurlijk Overleg VSV (BO VSV) wordt gevraagd de volgende beslissingen te nemen. 1. Akkoord met de analyse en uitgangspunten. 2. Akkoord met de criteria (4.7.1) Plusvoorzieningen. De criteria moeten worden uitgewerkt in een helder toetsings- en monitoringskader. 3. Akkoord met verdeelsleutel en begroting Plusvoorzieningen (zie toelichting hieronder). 4. Akkoord met de concepten van de vsv-maatregelen en bijbehorende conceptbegroting en de opdracht geven om deze verder uit te werken en de begroting definitief op te stellen voor het eerstvolgende BO VSV in juni/juli (zie toelichting hieronder). Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

6 Toelichting beslispunt 3 Een Plusvoorziening is een voorziening voor overbelaste jongeren. De verdeelsleutel Plusvoorzieningen is gebaseerd op de huidige werkelijkheid. Jaarlijks worden de ontwikkeling van overbelaste jongeren en uitvalcijfers getoetst om te kijken of er geen verschuiving van middelen moet plaatsvinden. Als de begroting Plusvoorzieningen is vastgesteld, dienen de mbo-scholen en samenwerkingsverbanden hun plannen. Deze plannen dienen te voldoen aan de criteria en moeten recht doen aan de problematiek van de jongeren in de betreffende instelling of subregio. Een toetsingscommissie zal deze plannen beoordelen en van een advies voorzien. Via de projectgroep vsv wordt dit voorgelegd aan het bestuurlijke overleg vsv. In het volgende bestuurlijke overleg worden de plannen dan definitief vastgesteld. Toelichting beslispunt 4 Van belang is om bij de maatregel loopbaanteams te beseffen dat deze maatregel meer kost dan de gevraagde bijdrage uit het convenant. Uit het convenant wordt ca. 1,5 mln per jaar gevraagd terwijl de maatregel op basis van een eerste inschatting 3,3 mln kost. Dat is voor een deel focus aanbrengen in taken en het heralloceren van bestaande mensen en middelen als RMC-middelen, DU-Jeugd, vaste voet vo en mbo. Alleen als de bestuurders hier een principebesluit op nemen, kan deze maatregelen zoals deze bedacht is worden uitgewerkt. Het volgende bestuurlijke overleg moet er dan een uitgewerkt plan met een definitieve begroting liggen Vervolgproces Als conform de beslispunten wordt besloten, zal het vervolgproces als volgt worden vormgegeven. De activiteiten moeten vervolgens waar nodig concreet worden uitgewerkt waar nodig en de uitvoering moet worden voorbereid. Ook moeten er afspraken gemaakt worden over meten=weten. Hoe gaat we sturen op resultaten, welke indicatoren gebruiken we, waar halen we de informatie vandaan? Het is van belang om daar vooraf goede afspraken over te maken. Van belang is dat er een transparante manier van verantwoording wordt opgesteld die regionaal door alle convenantpartners wordt gedeeld. Gemeente Rotterdam is als contactgemeente verantwoordelijk voor het proces van een goede monitoring. Daarnaast moet er een toekomstvisie worden opgesteld. Deze staat op de agenda van het Bestuurlijke Overleg van juni/juli. Op het BO VSV in juni/juli komt dit allemaal samen in de definitieve aanvraag die ingediend moet worden bij DUO. Deze aanvraag komt in juni op de agenda van het Bestuurlijk Overleg VSV. De formele deadline voor het indienen van de aanvraag bij DUO is 15 augustus Analyse convenant is kaderstellend Investeren in jongeren en hun startkwalificaties loont en zeker niet alleen voor de jongeren zelf. Mét een startkwalificatie hebben jongeren betere arbeidsmarktperspectieven. De doelstelling om landelijk maximaal voortijdig schoolverlaters in 2016 te hebben, is ambitieus, maar haalbaar. In de regio ligt de situatie moeilijker. Zoals uit de voorlopige cijfers blijkt, is de daling in de regio nauwelijks voortgezet en is het in Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

7 Rotterdam zelfs gestagneerd. De tot nu toe ingezette maatregelen hebben niet het gewenste effect gesorteerd. De samenwerking tussen scholen, gemeenten en Rijk in onze RMC-regio wordt opnieuw vastgelegd in een convenant voor de periode Met de ondertekening van het convenant verbinden deze partijen zich aan het verder verminderen van schooluitval en komen scholen in aanmerking voor subsidie. Het totale budget per jaar voor onze regio is 7,8 miljoen (in totaal 23,4 miljoen over de hele convenantperiode). Voor succes op langere termijn moet het voorkomen van uitval onderdeel zijn van de primaire processen binnen scholen, instellingen en de afdeling RMC/leerplicht van gemeenten. Op dit moment is dit nog onvoldoende het geval. Naast de inzet van de regionale middelen en de prestatiesubsidie moet ook goed gekeken worden naar de reguliere taken van het onderwijs en een goed pedagogisch klimaat in het onderwijs. Willen de maatregelen succes hebben, dan moet de filosofie van het convenant ook kaderstellend zijn voor andere budgetten en activiteiten buiten het convenant. De analyse en de uitgangspunten kunnen hier prima voor gebruikt worden. Zo wordt er in zijn totaliteit meer richting gegeven aan het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. De basis moet op orde zijn. Ingrepen in het onderwijs ten aanzien van het pedagogisch klimaat, het binden en boeien van jongeren en het helpen en voorbereiden van jongeren in het maken van keuzes voor een goede vervolgopleiding en beroepskeuze zijn cruciaal. Talentontwikkeling en het begeleiden naar een startkwalificaties staan centraal. De jongeren hebben echter ook zelf de verantwoordelijkheid voor hun eigen toekomst. Om te zorgen dat de maatregelen een optimaal effect hebben, dan is het noodzakelijk dat op deze aspecten worden ingezet Kabinetsmaatregelen Onderdeel van de toekomstvisie op korte tot middellange termijn zijn de maatregelen die het kabinet gaat nemen. Het gaat dan met name om de maatregelen: Passend Onderwijs, Wet Werken naar Vermogen, Focus op Vakmanschap en de transitie van de Jeugdzorg. Elke maatregel heeft consequenties voor uitval, zowel in kansen als bedreigingen. 1.3 Regio-analyse In de notitie wordt een schetst gegeven van de regio in de cijfermatige analyse. Daarna wordt ingezoomd op de redenen van uitval. De effectiviteit van de huidige maatregelen passeren vervolgens de revue. Tot slot volgen de bevindingen. In deze paragraaf staan de belangrijkste conclusies van de analyse. Waar zit de uitval? Waarom vallen de jongeren uit? Wat is de effectiviteit van de maatregelen? Waar moeten we op inzetten om de targets te halen. Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

8 1.3.1 OCW-targets Opgave voor de regio VO Gelet op targets van OCW kunnen de volgende conclusies voor het vo worden getrokken. 1. Gestelde targets voor onderbouw vo en bovenbouw vmbo zijn zelfs zonder bijstelling vanwege nieuwe meetsystematiek behaald. Dat neemt niet weg dat inzet nodig blijft om de doelstelling te halen. Onder invloed van enkele kabinetsmaatregelen ligt hier een potentieel risico dat goed moet worden gemonitord. 2. Bij de bovenbouw havo-vwo ligt een grote uitdaging ook zonder potentiële consequenties vanuit kabinetsmaatregelen. Opgave voor de regio MBO Getalsmatig in 3 jaar (cijfers zijn voorlopige cijfers ): Niveau 1 van 547 naar 300 Niveau 2 van 1507 naar 875 Niveau 3 en 4 van 1311 naar 575 Conclusies voor het mbo: 1. Grootste opgave ligt voor scholen op niveaus 2, 3 en 4 en dan in het bijzonder bij niveau Grootste opgave voor gemeenten op niveau 1: uitgevallen jongeren begeleiden naar werk. Voor jongeren mét een niveau 1 diploma zonder startkwalificatie geldt overigens dat met een arbeidscontract van 12 uur niet meetellen in de vsv-cijfers. De targets zijn bekend. Ook de opgave die daarbij hoort. Als regio staan we voor een enorme opgave. Om deze het hoofd te bieden, is het van belang om efficiënt en effectief maatregelen in te zetten daar waar de uitval het grootst is en waar het meeste effect valt te sorteren. Daarvoor is een goede analyse onmisbaar. Dat is het fundament waarop de maatregelen steunen Analyse regio Om een goed beeld van de regio te geven, is een vergelijking gemaakt met de regio Agglomeratie Amsterdam. Rotterdam / Rijnmond en Amsterdam zijn - mede vanwege de omvang van de regio en de problematiek van de grote stad - de regio s met de meeste voortijdige schoolverlaters. Alles overziend ontstaat uit de analyses het beeld dat Rotterdam in vergelijking met Amsterdam een groter deel van de bevolking een lagere sociaal-economische status heeft. Deze groep is meer vatbaar voor uitval. Als we de vsv-cijfers bekijken, blijkt dat grofweg een derde van de deelnemers in de regio woonachtig is in een APCgebied (armoedeprobleemcumulatiegebied), maar dat deze groep wel voor iets meer dan 50% een aandeel levert in het aantal vsv ers. In G4-verband staat Rijnmond op de tweede plek van slechtst scorende regio in de G4 voor wat betreft de daling. Qua percentage vsv t.o.v. het aantal deelnemers staat Rijnmond bovenaan de lijst slechtst scorend. De opgave zit voornamelijk bij de subregio s NWN, RZO en RDAM. Gemeente Rotterdam is koploper in Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

9 absolute aantallen vsv: en heeft een daling van 18,1% gerealiseerd t.o.v. het basisjaar Rotterdam heeft ten opzicht van de definitieve cijfers nagenoeg hetzelfde aantal vsv ers: in en in de voorlopige cijfers Uitval op de scholen Grofweg is het volgende beeld zichtbaar: 78% uitval in mbo en daarbinnen zit 82% op het Albeda en op het Zadkine. Dat pleit voor een focus op de beide ROC s. Daarbij moeten overigens de overige scholen mbo én vo niet uit het oog worden verloren. Ook daar blijft inzet hard nodig. In de analyse is gekeken naar: 1. Uitval naar verblijfsjaar in het mbo. 93,4% van de uitval in het mbo is ouder dan 18 jaar. 29,6% van hen valt uit in het eerste verblijfsjaar. Deze gegevens pleiten voor maatregelen voor jarigen en daarvan de switchers. 2. Uitval in opleidingsdomeinen. Beide ROC s en het Scheepvaart en Transportcollege (STC) hebben onderzocht waar de meeste uitval per opleidingsdomein zit. Er bestaat een wisselend beeld tussen opleidingsdomeinen. Dat is deels te wijten aan complexiteit van de materie bij enkele specialistische opleidingen. Maar ook gemakzuchtige keuze door een jongere voor een meer generieke opleiding als business of handel en dergelijke zorgt voor een relatief hoge uitval. Goede loopbaanoriëntatie is belangrijk. Ook moeten onderwijsteams elkaar opzoeken om te leren van best practices. 3. Uitval jarigen. Het probleem van voortijdig schoolverlaten is vooral een probleem van de leerlingen die 18 jaar en ouder zijn. Bijna 80% van de voortijdig schoolverlaters in Rijnmond was in het schooljaar ouder dan 18 jaar. Als we de doelstelling willen halen, dan zullen we fors op jongeren van 18 jaar en ouder moeten inzetten. Het is precies deze categorie jongeren waarvoor geen enkel handhavingskader is. Zonder handhavingskader blijkt het lastig om verzuimende jongeren te dwingen naar school te komen. Dat pleit voor een handhavingsinstrumenten voor deze leeftijdsgroep. Dat is echter een weg van de lange adem. Het is zeker ook niet het enige wat je kunt doen. Daarom moet er in de maatregelen ook zeker aandacht zijn voor deze doelgroep. 4. Uitval niveaus mbo. Uit de voorlopige cijfers blijkt dat de grootste groep uitvallers op niveau 2 zit: ongeveer Niveaus 3 en 4 samen hebben er ongeveer Om het lijstje compleet te maken: op niveau 1 waren er ca. 550 uitvallers. Als we dat procentueel vergelijken met de uitval in Amsterdam, blijkt dat in niveaus 1, 2 en 3 de uitval hoger is dan in de regio Amsterdam en op niveau 4 lager dan de regio Amsterdam. 5. Ongediplomeerde uitstroom. Voor zowel vmbo als mbo verandert er een aantal zaken. Relevant voor de toekomstige ongediplomeerde uitstroom is de verzwaring van de exameneisen bij het vo en Focus op Vakmanschap binnen het mbo. Hierdoor zullen op het vmbo de komende jaren vermoedelijk meer leerlingen hun diploma niet halen en het mbo zal de ongediplomeerde leerlingen beperkter toelaten. De vo-scholen zullen extra aandacht moeten geven aan leerlingen die (dreigen) vast te lopen Redenen van uitval Willen we maatregelen effectief inzetten dan zijn er drie grote groepen van redenen die om inzet vragen als het om de redenen gaat: Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

10 1. Switchers: school(loopbaan) gebonden. In de regio Rijnmond lijkt iets meer dan de helft om deze reden uit te vallen. 2. Overbelaste leerlingen: persoonsgebonden problemen. Naar schatting 25-30% van de uitvallende leerlingen hebben persoonsgebonden problemen. 3. Niet-willers. Geschat zijn het 15-20% van de leerlingen die als reden van uitval opgeven dat zij niet gemotiveerd zijn en/of liever gaan werken dan op school zitten. De conclusie uit de analyse van de redenen van uitval is dat we in de regio Rijnmond vooral met onze maatregelen willen inzetten op bovenstaande drie redenen van uitval om een significante afname te realiseren. Dus inzetten op betere loopbaanoriëntatie/switchers, op terugdringen van de persoonsgebonden problemen en op het toeleiden naar werk als leerlingen niet meer leerplichtig zijn. Dat is niet nieuw, maar wel onze focus voor de komende jaren Effectiviteit huidige maatregelen Hier worden alleen de belangrijkste conclusies genoemd. Het gaat om vier maatregelen: 1. Loopbaanoriëntatie inclusief overgang vo naar het mbo. De ervaringen met de pilot Intergrip waren positief. Komende overgang vo naar mbo is de hele regio aangesloten. Gekeken wordt of Intergrip uitgebreid kan worden met switchers en ongediplomeerde uitstroom havo-vwo. De effectiviteit van de mbo-punten is moeilijk te duiden en de ervaringen ermee zijn wisselend. Loopbaanoriëntatie is echter een belangrijk onderdeel en het beste van de mbo-punten wordt meegenomen in de ontwikkeling van de nieuwe loopbaanteams. 2. Verzuimaanpak. Het verzuimprotocol wordt als positief ervaren, maar de effectiviteit bij 18+ is minimaal. Er moet worden gekeken hoe deze effectiviteit kan worden verbeterd. Naast een eenduidige procesaanpak (verzuimprotocol) moet ook gekeken worden naar een eenduidige casusaanpak. Locatiegerichte inzet op mbo-locaties wordt als positief ervaren. 3. Studiestakers: uitgevallen jongeren terugleiden naar school. De regio scoort hiermee op het landelijk gemiddelde. Het opsporen en terugleiden kan beter. Er wordt een grote toename van uitvallers bij de Steunpunten verwacht door onder meer Focus op Vakmanschap en Wet Werken naar Vermogen. Er moeten Zomeracties komen en een no-show 2.0-actie (gekoppeld aan Intergrip). 4. Zorg (Plusvoorzieningen). Er zijn in de regio 20 Plusvoorzieningen waarmee ca jongeren bereikt zijn. Het overgrote deel van hen zit nog steeds op school. Niet van elke Plusvoorziening is de effectiviteit goed te bepalen, maar de plusvoorzieningen hebben in ieder geval schooluitval helpen voorkomen. Er moeten strakke kaders zijn waarbinnen de Plusvoorzieningen worden uitgevoerd. Er moet een heldere en eenduidige verdeelsleutel komen. Een Plusvoorziening moet leerlingvolgend zijn en de effectiviteit moet helder in beeld worden gebracht. Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

11 1.4 Activiteitenplan en begroting Het activiteitenplan is opgesteld op basis van de analyse en de geformuleerde uitgangspunten. Deze uitgangspunten en het kader worden eerst geschetst Uitgangpunten Het activiteitenplan is opgesteld op basis van de analyse en de geformuleerde uitgangspunten. Deze uitgangspunten staan hieronder weergegeven. 1. Structurele versterking van het onderwijs; 2. Nabijheid (in de klas); 3. Accent op de eerste drie maanden (op het mbo); 4. Maatwerk; 5. Leerling centraal; 6. Samenhang. Ad 1 Structurele versterking van het onderwijs Scholen moeten naast kennisoverdracht zorgen voor een goed pedagogisch klimaat. De kwaliteit van docenten kan in dat opzichte versterkt worden. Ook de teams kunnen worden verstrekt in hun aanpak van vsv. Welke teams doen het goed? Waarom doen ze het beter? Wat kunnen teams van elkaar leren? Best practices kunnen meer worden gedeeld. Maar ook het versterken van loopbaanoriëntatie op het vo, zorgen dat jongeren een meer gefundeerde keuze kunnen maken voor een vervolgopleiding. Het verbeteren van taal- en rekenvaardigheden bij jongeren is een ander voorbeeld. De leerlingen moeten voldoende bagage hebben om op het mbo de lesstof te kunnen begrijpen. De centrale vraag is steeds: wat kunnen scholen zelf aan structurele verbeteringen doorvoeren die zorgen dat het aantal vsv ers substantieel vermindert. Met alleen de convenantsmiddelen gaat de regio de daling niet structureel realiseren. Ook de reguliere bekostiging en andere middelen zoals de prestatiesubsidie uit het vsv-convenant, de DU-Jeugd in Rotterdam en Schiedam en andere subsidies die scholen ontvangen moeten gericht zijn op het terugdringen van schooluitval. Ad 2 Dichtbij in de klas Deze richtlijn is gericht op het op school houden van de jongeren en het zoveel mogelijk voorkomen van zap-gedrag (switchers). Alles wat aandacht krijgt groeit. Ken de jongere. Haal hem uit de anonimiteit, met name hierbij het accent leggen op de eerste drie maanden in het mbo. Vroegsignalering van problemen is daarbij cruciaal. Het gaat dan om signalen vanuit prestaties van de jongere, zijn gedrag en zijn aanwezigheid (verzuimaanpak). Bij 18+ is ouderbetrokkenheid een specifiek aandachtpunt. Het hoeft dan niet persé over een ouder gaan, maar bijvoorbeeld een significant adult : iemand waarin de jongere vertrouwen heeft en voor wie hij respect heeft. Het kan dan bijvoorbeeld gaan over een oom, oudere broer of zus, een sportcoach. Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

12 Ad 3 Accent op de 1e drie maanden Bij de eerste drie maanden op het mbo is de opgave om de jongere goed in het vizier te houden. Uit de vsvanalyse blijkt dat jongeren in het mbo vooral kwetsbaar zijn in de beginmaanden van het eerste jaar. Goede dossieroverdracht vanuit het vo is belangrijk. Zorg dat de leerlingen en hun geschiedenis bekend zijn. Daarmee is bekend wie hij is en voelt de jongere zich geen nummer. Vanuit een schoolse, meer kleinschalige vo-omgeving komen de jongeren terecht op het mbo. Kennis van de spelregels is dan belangrijk. Wat wordt van de jongere verwacht? Wat zijn de regels ten aanzien van spijbelen? Als een jongere de vrijere omgeving gebruikt om te gaan spijbelen, dan moet gelijk lik-op-stuk ingegrepen worden bij het eerste uur. Het verzuimbeleid / aanwezigheidsbeleid moet daarop zijn toegerust. Om de gelegenheid tot spijbelen in te perken moet er goede sluitende roosters zijn. Voorkom tussenuren waarin leerlingen de stad ingaan en de rest van de dag niet meer terug komen. Ad 4 Maatwerk Het is onmogelijk om voor alle potentiële uitvallers een apart maatwerktraject op te zetten. Confectiemaatregelen (generieke trajecten) zijn nodig. Naar gelang de zwaarte van de problematiek worden de maatregelen steeds passend gemaakt die afgestemd zijn op de specifieke behoefte van de jongere: hoe zwaarder de problematiek hoe meer maatwerk. Ad 5 Leerling centraal Bij de maatregelen moet de schoolloopbaan van de leerling centraal staan. Uiteraard valt de problematiek niet los te zien van de individuele jongere. Maar door het centraal stellen van de schoolloopbaan worden de problemen geplaatst in het kader van school en het behalen van een startkwalificatie. Door de leerling centraal te stellen zou je ook schooloverstijgende, doorgaande begeleiding moeten kunnen organiseren. Aanwezigheid op school en stage heeft hier een prominente rol. Ad 6 Samenhang Meer dan in het oude convenant moeten de maatregelen in elkaars verlengde liggen en moeten ze elkaar versterken. De maatregelen moeten worden ingezet daar waar het vsv-probleem het grootst is en de maatregelen het meeste effect sorteren. Het gaat echter niet alleen om de regionale convenantsmiddelen. Alle maatregelen die in het onderwijs en bij gemeenten en steunpunten worden genomen ter bestrijding van voortijdig schoolverlaten moeten met elkaar samenhangen en elkaar versterken Kader activiteitenplan Op basis van het de analyse en de uitgangspunten is een samenhangend kader opgesteld waarin de maatregelen schematisch worden weergegeven. Dit schema staat hieronder. Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

13 Dit schema is opgebouwd uit vier onderdelen. De loopbaan van de jongere, welke risicomoment zich voordoen, hoe de risico s gesignaleerd worden en welke interventies (maatregelen) uit het convenant worden genomen Maatregelen Het activiteitenplan bestaat uit een samenhangend geheel aan maatregelen en een begroting per jaar voor de komende 3 schooljaren uit de nieuwe convenantsperiode. De maatregelen zijn: 1. Loopbaanteams; 2. Begeleiden naar werk of leer-werktraject; Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

14 3. Verzuim en studiestakers; 4. Plusvoorzieningen. Hieronder staan de maatregelen in het kort weergeven. Voor de uitwerking en meer gedetailleerde begroting wordt verwezen naar hoofdstuk 4 van deze notitie. Loopbaanteams en verzuim/studiestakers hebben een grote verbinding met elkaar. Deze moeten integraal nader worden uitgewerkt. Ad 1: Loopbaanteams Eén van de pijlers van de nieuwe aanpak zijn de loopbaanteams. In loopbaanteams worden de nu nog losstaande maatregelen van het huidige convenant (overgang vmbo-mbo, loopbaancoaching en een aantal activiteiten uit de plusmiddelen zoals schoolloopbaancoaches, mbo-punten overbelasten) samengevoegd en sluitend gemaakt. Naast een integrale en sluitende aanpak van vsv beoogt deze teams ook het onderwijs een spiegel voor te houden. Hiermee treedt een lerend effect op. Doel loopbaanteams Het doel van de loopbaanteams is om door meer samenhang in de begeleiding en resultaatgerichtheid de efficiency en de effectiviteit van de begeleiding te vergroten. Dit willen we bereiken door het bijeenbrengen van de verschillende begeleiders en de verschillende losse activiteiten in resultaatverantwoordelijk teams. Ook zorgen de loopbaanteams voor onafhankelijke en deskundige feedback aan onderwijsteams waardoor de onderwijsteams advies en ondersteuning krijgen, met als doel het onderwijs en het pedagogisch klimaat binnen de opleiding te verbeteren. Werkwijze Loopbaanteams bieden integrale begeleiding aan risicojongeren waarbij de aanpak zich kenmerkt door vroegtijdige signalering en identificatie van loopbaanproblemen, intensivering van de activiteiten om de leerling op school of in stage/werk te houden en een empatisch met een rechte rug benadering. Een risicojongere die eenmaal in beeld is, blijft onder monitoring van het loopbaanteam met de mogelijkheid direct de begeleiding te intensiveren als de jongere begint te verzuimen of andere signalen van uitval vertoont. Het loopbaanteam blijft de loopbaan van de jongere volgen tot de startkwalificatie is behaald. Hiermee worden de begeleidingsactiviteiten die nu los van elkaar worden ingezet gebundeld en kunnen ze elkaar versterken. Het onderwijsteam en de school waar de jongere op dat moment onderwijs volgt, blijven in de eerste plaats verantwoordelijk voor hun leerling. Het loopbaanteam is aanvullend op en ondersteunend aan de reguliere taken van de school. Positionering De loopbaanteams bestaan uit begeleiders vanuit het vo en mbo en vanuit de RMC-Steunpunten, aangevuld met een deskundige op het gebied van de arbeidsmarkt en stage of BBL-plekken. De loopbaanteams werken nauw samen met de ondersteuningsstructuur van vo en mbo. De medewerkers in de loopbaanteams blijven in dienst van hun eigen organisatie maar werken in het loopbaanteam. Binnen het team worden informatie, kennis en expertise gedeeld en uitgewisseld, zodat effectiever en efficiënter gewerkt kan worden binnen de teams én binnen de betrokken organisaties. Het is wel de bedoeling dat medewerkers niet Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98

15 volledig worden vrij gemaakt, maar deels. Zo blijft aanhaking binnen de eigen organisatie geborgd en worden de loopbaanteams niet aparte entiteiten. Het moeten netwerkorganisaties zijn, met een sterke verankering van de deelnemers in de moederorganisaties. De loopbaanteams zijn autonoom en schooloverstijgend en worden direct aangestuurd door een onafhankelijke projectleider. Binnen elk team is een meewerkend voormens actief die dagelijkse werkzaamheden coördineert. De loopbaanteams zijn subregionaal gebonden. In de regio Rijnmond zullen zes loopbaanteams actief zijn, waarvan drie in de subregio Rotterdam en in elke andere subregio 1. De woonplaats van de jongere is dus leidend. De uitvoering van de maatregel wordt gemonitord door de Projectgroep VSV en staat onder de bestuurlijke verantwoordelijkheid van het BO VSV. Indien nodig kunnen knelpunten worden opgeschaald naar de stuurgroep. Aansluiting analyse In de analyse werkgroep hebben we veel gegevens over de jongeren op een rij gezet. We weten dat in Rijnmond jongeren tussen de 12 en 23 jaar onderwijs volgen en nog geen startkwalificatie hebben. Van deze jongeren volgen onderwijs op het vo en op het mbo. Voor een groot deel van deze jongeren verloopt de schoolloopbaan zonder al te grote problemen. Sommige leerlingen lopen echter een groot risico om uit te vallen met name op overgangsmomenten in de loopbaan. Op deze vsv-risicomomenten zal het loopbaanteam vooral inzetten en zullen risicoleerlingen inbeeld komen bij de loopbaanteams. Uit de analyse blijkt, dat een groot deel van schooluitval wordt veroorzaakt door een verkeerde studiekeuze. Dit geldt vooral voor leerlingen op niveau 3 en 4 van het mbo. Door zowel risicoleerlingen te begeleiden bij hun schoolloopbaan en de loopbaanbegeleiding binnen de scholen te versterken, zal de uitval als gevolg van een verkeerde of onvoldoende gemotiveerde studiekeuze afnemen. Ook met het oog op de maximale verblijfsduur in het mbo en het bindend studieadvies is het erg belangrijk dat leerlingen duurzame en weloverwogen keuzes maken. Planning en bereik In de zomer van 2012 zal in een of twee subregio s (ZHE en/of NWN) en op Rotterdam Zuid alvast een pilot worden uitgevoerd om een start te maken met de maatregel loopbaanteams en ervaring op te doen met de werkwijze. Op basis van deze eerste ervaringen zal ook worden geëvalueerd en gekeken naar het versterken van de intake en de warme overdracht. Tot 1 oktober 2012 zullen alle activiteiten uit het huidige convenant rondom de overstap worden voortgezet, zodat er geen gat ontstaat in de zomer waarbij leerlingen uit beeld verdwijnen. De Kick off is op donderdag 1 november Vanaf mei tot november worden de plannen uitgewerkt en teams geformeerd en ontwikkeld. Een nadere uitwerking van de loopbaanteams wordt voor het volgende bestuurlijke overleg geagendeerd. De maatregel richt zich op risicojongeren van 12 tot 23 jaar in de regio Rijnmond, zowel in het vo als in het mbo. Op basis van de ervaringen tot nu toe is een prognose gemaakt van het aantal risicoleerlingen in het Analyse en Activiteitenplan vsv-convenant v08d.doc Marco de Waal 20 april van 98