INHOUD. Verhuizing secretariaat Grenspark. Winnaar puzzelwedstrijd Grensparkkrant. Gewijzigde uitgave Wissels

Transcriptie

1 Gewijzigde uitgave Wissels Nieuwbouw voor Secretariaat Grenspark bij de Vroente (Foto: Archief Grenspark) Verhuizing secretariaat Grenspark De verhuizing van het secretariaat van het Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide naar de aanbouw bij de Vroente komt steeds dichterbij. Vanaf 1 juni zitten we in ons nieuwe Winnaar puzzelwedstrijd Grensparkkrant De puzzel in de Grensparkkrant van december 2008 is fanatiek opgelost. Er zijn 83 juiste inzendingen binnengekomen. Van al deze inzendingen heeft het Grensparkteam 6 prijswinnaars getrokken. De heer K. Rommers uit Ossendrecht was de gelukkige winnaar van het boek: Nationale Parken van Nederland, natuur om te koesteren. De overige 5 prijswinnaars hebben de Bezoekerskaart van het Grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide gewonnen, met extra informatie over 6 wandelroutes door het Grenspark. Deze gelukkigen waren: P. Stultiens uit Hoogerheide, G. Engelen uit Kalmthout, J. Goverse uit Bergen op Zoom, M. Verhaert van Wijk uit Huijbergen en M. Quaeyhaegens uit Kalmthout. Iedereen hartelijk gefeliciteerd met de prijzen en nog veel wandelplezier in het Grenspark toegewenst! kantoor. Let wel, het adres van het Grenspark zal dan wijzigen in: Putsesteenweg 129, 2920 (B). Het telefoonnummer blijft ongewijzigd: (0032) (0) De gelukkige winnaar van het boek Nationale Parken van Nederland, de heer Rommers met zijn kleindochter Anouk. (Foto: Archief Grenspark) Als lezer van de Wissels was u altijd gewend om deze 4x per jaar te ontvangen, waarvan 3x in de vorm van een Nieuwsbrief en 1x in de vorm van een Grensparkkrant. Uit budgettaire overwegingen is eind vorig jaar besloten om voortaan de Wissels 3x per jaar uit te brengen, waarvan 2x in de vorm van een Nieuwsbrief en 1x in een nog nieuw uit te denken vorm. In plaats van een kwartaalblad is het dus nu een viermaandelijksblad geworden. De kwaliteit blijft natuurlijk hetzelfde en zo mogelijk proberen we deze nog te verbeteren. We blijven ons best doen om de Wissels voor u zo interessant en aantrekkelijk mogelijk te maken. We houden u op de hoogte van alle ontwikkelingen in het Grenspark. We wensen u veel leesplezier met deze en de volgende Wissels. Een mooie bijkomstigheid het lidmaatschap blijft gratis! INHOUD Gewijzigde uitgave Wissels pag 1 Verhuizing secretariaat Grenspark pag 1 Winnaar puzzelwedstrijd Grensparkkrant pag 1 Allemaal beestjes pag 2-3 Bijzonder natuurverschijnsel pag 3 Gladde slang, een succesverhaal? pag 4-5 Nieuwe boswachter VPR Staatsbosbeheer pag 6 Van Grenspark naar Grenspark-Plus pag 6 Het Grenspark bij WK Veldrijden pag 6 Haasje over; infrastructuur voor dieren pag 7 Voorjaarstrek over het Grenspark pag 7 Activiteitenkalender pag 8 Wandelroute Bos bijlage viermaandelijks nr. 43 april-mei-juni-juli 2009 afgiftekantoor 2910 Essen P

2 Tekst: Paul Asselbergs Allemaal beestjes Volgezogen hondenteek (Foto: Y.D. Nature) Het voorjaar komt er aan. Een prachtig seizoen om de buitenlucht op te zoeken en van de natuur te gaan genieten. We zijn echter nooit alleen in die natuur. Er zijn ook vogels, planten, reptielen, insecten, schimmels e.d. Voor sommige kleine wezentjes moeten we als bezoeker van het Grenspark toch wel een beetje oppassen. Laat u vooral niet beetnemen. Met name geldt dat voor de teek en de eikenprocessierups. We zullen deze twee soorten hier kort de revue laten passeren. De teek De teek is een spinachtige huidparasiet (1,5 mm groot), die bloed zuigt bij dieren en mensen. Een teek kan niet vliegen, maar zit meestal in struiken, varens of hoog gras en laat zich vallen op passerende mensen of dieren. Hij is het hele jaar in bosrijke gebieden of parken aanwezig, maar wordt pas actief bij temperaturen boven de 10 graden Celsius, dus voornamelijk in de periode van maart tot oktober. Om tekenbeten te voorkomen, is het aan te bevelen om allereerst gesloten schoenen, maar ook een lange broek en bovenkleding met lange mouwen te dragen. Blijf tijdens de wandeling zoveel mogelijk op de paden. Controleer uw lichaam na een wandeling goed op de aanwezigheid van teken. De meeste tekenbeten zijn onschuldig en pijnloos, maar sommige teken kunnen ook besmet zijn met een bacterie (Borrelia burgdorferi), die de ziekte van Lyme over kan brengen. Afhankelijk van de plaats van de beet komt dit in 60 % van de gevallen tot uiting in een rode, ringvormige uitslag met een doorsnede groter dan 5 centimeter. Er kunnen daarna klachten optreden zoals hoofdpijn, keelpijn, vermoeidheid en koorts. Het is zaak om de teek niet te verdoven voordat hij verwijderd wordt. Dan verhoogt u juist de kans op besmetting. De besmettingskans kan voor mens en dier minimaal blijven als de teek binnen 24 uur op de juiste manier wordt verwijderd en het wondje daarna wordt ontsmet met 70 % alcohol. Met een goed te ontsmetten tekenverwijderpincet kunt u heel veel leed voorkomen. Bij klachten dient u direct bij de huisarts langs te gaan! Zie ook Een kringvormige vlek of Erythema migrans. (Foto: Wikipedia) Mannelijke teken zijn zeer klein, hier een mannetje vergeleken met de kop van een lucifer. (Foto: Wikipedia) De teek Als ik thuis kom van het jagen, neem ik meestal snel een bad. Dat is sinds kort zo mijn gewoonte, omdat ik laatst vol teken zat. Kennelijk moeten die mij hebben. Misschien heb ik wel lekker bloed Alleen ben ik daar niet zo blij mee, omdat ik dan steeds krabben moet. Laatst was ik weer thuisgekomen. Ik voelde werkelijk overal jeuk en moest op de gekste plekken krabben. Mijn vrouw die lag mooi in een deuk. Stiekem heeft ze mij gefilmd, onder de douche, ik stond piemelnaakt. s Avonds vertelde ze mij lachend, dat ze een tekenfilm had gemaakt. Tekst: Paul Asselbergs 2

3 Tekst: Paul Asselbergs De Eikenprocessierups Sinds een aantal jaren hebben we in eikenbossen of eikenlanen (Inlandse en/of Amerikaanse eik) te maken met dit mensonvriendelijke diertje. Naast het kaal vreten van bomen veroorzaken deze rupsen vooral ernstige jeukhinder bij mensen, die met de brandharen van de rups in contact komen. Dat gebeurt meestal vanaf half mei, wanneer de rupsen (na hun derde vervelling) microscopisch kleine brandharen krijgen. De belangrijkste effecten die optreden na con- tact met brandharen situeren zich vooral op de huid, de ogen en de luchtwegen. Op de huid treedt huiduitslag op, gepaard gaande met hevige jeuk. Contact met de ogen kan leiden tot pijnlijke reacties en ontstekingen. Bij inademing van brandharen kan irritatie of ontsteking van de bovenste luchtwegen optreden (slik- en ademhalingsstoornissen). Het is dus zaak om indien mogelijk, elk contact met deze rupsen te voorkomen. Verwijdering van rupsen en hun nesten is een specialistisch werk, waar u als leek zeker niet zelf aan moet beginnen. Neem hiervoor contact op met de desbetreffende gemeente. Draag in risicovolle gebieden kledij, die de hals, armen en benen bedekt en ga zeker niet op de grond zitten. Bent u toch besmet? Was of spoel de huid dan daarna met water of raadpleeg uw huisarts. Raak niet in paniek. Heeft u nog vragen? Bekijk dan Eikenprocessierups (Foto's: Y.D. Nature) Bijzonder natuurverschijnsel Bij werkzaamheden van ANB tijdens het knotten van de wilgen, ziet de torenvalk ons graag komen met de tractor. Als de tractor stationair staat te draaien voor zo'n knotwilg, zorgen de trillingen ervoor dat de muizen uit hun holletjes komen, en deze torenvalk weet dat... De natuur is toch iets fantastisch hè, waarbij je van de ene verbazing in de andere valt... Tekst: Filip van Boven Biddend vanuit de lucht, op zoek naar zijn volgende hapje (Foto: F. van Boven) Hij hangt dan een metertje boven de tractor te bidden en ik heb hem al op een tweetal meter voor m'n voeten een muis zien pakken. Nog straffer, hij weet ook, dat hij hier optimaal gebruik van moet maken en vangt de ene muis na de andere. Die paal waar hij op zit (zie foto rechts) is hol, en gebruikt hij als opslagplaats. Ik was na een tijdje eens gaan zien in die paal en er lagen al een vijftal dode muizen in. De Torenvalk op zijn opslagplaats in de buurt van de tractor. (Foto: F. van Boven) 3

4 Tekst: Ignace Ledegen Gladde slang (foto: F. van Boven) Gladde slang, een succesverhaal? Zoals de meeste lezers wel weten, herbergt het Vlaamse deel van het Grenspark nog een behoorlijk grote populatie van de gladde slang (Coronella austriaca). Reeds jaren worden deze diertjes door de Hyla-werkgroep van Natuurpunt opgevolgd. Voorzichtig worden ze gevangen, gewogen, gemeten en wordt de koptekening overgetekend of digitaal vastgelegd. Dit koppatroon is namelijk hun identiteitskaart en maakt het mogelijk om de individuen van elkaar te onderscheiden. Het is het werk van specialisten die hun vrije uren hieraan opofferen. Soortenbeschermingsplan Aan Nederlandse zijde waren enkele jaren geleden slechts 2 waarnemingen van de gladde slang gekend, maar zelfs twee waarnemingen bleken al voldoende voor de provincie Noord- Brabant om in het Soortenbeschermingsplan van de gladde slang hiermee rekening te houden. Zo werden in dit plan verschillende maatregelen besproken die in het Nederlandse deel van het Grenspark kunnen uitgevoerd worden, waardoor de kwaliteit van het leefgebied nog kan verbeteren. Beheerdersexcursie Maar echt een afstemming tussen de Vlaamse en Nederlandse collega s over één soort, met name de gladde slang, was nog niet gebeurd. Daarom dat het Grenspark op vrijdag 17 oktober 2008 zijn beheerdersexcursie aan het thema gladde slang heeft gewijd. Alle beheer- ders (Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer aan Nederlandse zijde en het Agentschap voor Natuur en Bos aan Vlaamse zijde) werden samen met de arbeidersploeg, de specialisten van Hyla en het team van het Grenspark in een bus gezet om richting Bergeyk af te zakken. Daar werden we ontvangen door Jeroen van Delft, de medewerker van Ravon in Nederland. Deze vereniging houdt zich bezig met onderzoek naar reptielen en amfibieën. Je zou kunnen zeggen: de zusterorganisatie van Hyla in Vlaanderen. Deze plaats was niet zomaar gekozen. In de buurt van Bergeyk zit ook nog een grote populatie gladde slangen. Deze populatie is sterk versnipperd in kleinere deelpopulaties. De laatste jaren werden hier heel wat inspanningen geleverd om deze gescheiden populaties opnieuw met elkaar in verbinding te brengen. Theorie en praktijk De voormiddag kregen we een heleboel theorie te verwerken, namelijk wat je als beheerder allemaal moet weten over de gladde slang om een correct beheer te voeren. In de namiddag werden dan in het terrein de plaatsen bezocht 4

5 In het terrein kunnen op deze manier schuilmogelijkheden aangelegd worden. Deze zullen niet enkel door de gladde slang gebruikt worden. (Foto: Archief Grenspark) waar al speciale maatregelen genomen waren ten behoeve van de gladde slang. Vooral tijdens de excursie konden de beheerders kijken hoe de theorie van de voormiddag omgezet kon worden in de praktijk. Na afloop gaven alle beheerders aan om in de toekomst meer rekening te houden met de gladde slang bij het beheer. Dit kan o.a. door kleinschalig te werken, zorgen dat er hout en plagsel achterblijft in het gebied als schuilplaats. Behoud van ruigtes en zelfs behoud van pijpenstrovegetatie, zorgen voor open verbindingen tussen de geschikte terreinen. Beheer van bosranden is ook belangrijk, zodat zowel vlucht- als zonplekken aanwezig zijn. Aanpassingen in het Grenspark En deze dag miste zijn uitwerking niet, want nu, begin maart 2009, zie je in het terrein al de eerste veranderingen. Zo zijn er op meerdere plaatsen in het HELA-project aan de Paalberg reeds takkenhopen in het terrein blijven liggen die kunnen dienstdoen als schuilplaats. Ook stukken oude pijpenstro en heidevegetatie blijven gespaard. Open heideterreinen werden aan Nederlandse zijde afgelopen winter met elkaar verbonden door het maken van open corridors, met aandacht voor open plekken, maar ook schuilmogelijkheden. Met vrijwilligers van de Hyla-werkgroep en het Grenspark werden aan Vlaamse zijde enkele ligplaatsen optimaal ingericht door ook hier te zorgen voor zonplekken en voldoende schuilmogelijkheid. Uitleg van een deskundige tijdens de beheerdersexcursie in oktober (Foto: Archief Grenspark) Of dit alles voldoende zal blijken, moet de toekomst uitwijzen. Inventariseren blijft dan ook de boodschap, mogelijk moeten we de inventarisatie-inspanningen nog wat verder opdrijven om al deze maatregelen ook te gaan meten. We houden u als lezer op de hoogte. Vrijwilligers aan het werk. Op de voorgrond creëren van open zonplekken, op de achtergrond het maken van een takkenhoop die dienst kan doen als schuilplaats. (Foto: Archief Grenspark) 5

6 Tekst: Raimond Taal Nieuwe boswachter VPR Staatsbosbeheer Ik mag me even voorstellen in deze nieuwe Wissels...Mijn naam is Raimond Taal, sinds de 2de helft 2008 het nieuwe gezicht van Staatsbosbeheer als boswachter voorlichting, PR en recreatie voor zo n ha. natuur ten westen van Breda in Noord- Brabant. Hiervan vallen ook een aantal terreinen binnen het Grenspark en straks het Grenspark-Plus. Ik ben zelf woonachtig in Numansdorp gelegen in de Hoekse Waard, net op de grens tussen Zuid-Holland en Noord-Brabant. Hier ben ik al jaren actief als vrijwilliger van het Hoeksewaards Landschap, een behoorlijke IVN-afdeling. Binnen een aantal werkgroepen op het gebied van vogels en excursies draag ik mijn steentje bij. Dit deed ik echter buiten werktijd naast een drukke commerciële functie...en dat was natuurlijk altijd tijd te kort. Ik ben dan ook erg blij met deze nieuwe job waardoor ik iedere dag vol enthousiasme met dat stuk natuur bezig kan zijn. Mensen verwonderen voor deze natuur heb ik, en gelukkig mijn werkgever ook, hoog in het vaandel staan. Als kleine jongen was het een pimpelmeesje voor het schoolraam dat mij in bezit nam. Sinds die tijd is mijn zitplaats, op zowel school als werk, in ieder geval aan het raam geweest. Wat bij mij een pimpelmeesje was is bij u als lezer misschien een eekhoorn, paddestoel, bloem of anders.maar, tenslotte gaat het om de beleving en het proces dat dit moment hopelijk bij een ieder van u in gang heeft gezet...de liefde voor de natuur! Tot ziens in het veld. Raimond Taal, nieuw gezicht bij Staatsbosbeheer (Foto: Archief Staatsbosbeheer) Tekst: Barbara Van Eeckhoutte Van Grenspark naar Grenspark-Plus (Grenspark+) Zoals we al in vorige Wissels meldden; bepaalde delen van het Grenspark kampen met verdroging. Ook bestaan er meerdere recreatieve wensen; het ontwikkelen van toegangspoorten en het aanleggen van meer fietspaden, mede ter ontlasting van NEC de Vroente en het natuurreservaat Kalmthoutse Heide. Als mogelijke uitbreidingsgebieden werden de omgeving van Essen, Ravenhof en de Volksabdij/ Huijbergen genoemd. Medio afgelopen januari werden er bijeenkomsten georganiseerd om de kansen van de voorgestelde uitbreidingen te toetsen op draagvlak en haalbaarheid. Projecten Om de verdrogingsproblematiek aan te pakken dienen maatregelen genomen te worden. Ook kunnen er samen met ondernemers verschillende recreatieve toegangspoorten ontwikkeld Het Grenspark bij WK Veldrijden Veldrijders in actie. (Foto: Archief Grenspark) In het weekend van 31 januari en 1 februari 2009 vond in Hoogerheide het WK Veldrijden plaats. Ook het Grenspark was bij deze wereldbekerwedstrijd aanwezig. Met een gedeelde stand, met de Gebiedscommissie Brabantse Delta, in het promodorp werd aan de bezoekers informatie gegeven over het Grenspark en de Brabantse Wal. Ondanks de kou zat de sfeer er goed in. Eerst Marianne Vos (NL) die als eerste binnenkwam bij de vrouwen en daarna Niels Albert (B) die als eerste de finish passeerde bij de mannen. Nederland en België aan de top...net zoals in het Grenspark! Tekst: Bianca de Craen worden. Elke poort zou een specifiek karakter kunnen krijgen, en er kunnen ook extra fietspaden aangelegd worden. Daarnaast moet de natuurkwaliteit in het totale Grenspark verbeterd worden en wat te denken van de ontwikkeling van een kleinschalig agrarisch cultuurlandschap in Essen? Inspraak Alle inspraakgegevens zijn in de afgelopen maanden verwerkt. Op donderdag 26 maart j.l. werden ook alle eigenaren in deze lobben gehoord, want zij allen zijn van vitaal belang voor de realisering van de plannen. Momenteel worden de inspraakresultaten verwerkt. Het is de bedoeling, dat de beide verantwoordelijke ministers in Nederland en Vlaanderen dit najaar over ons (en uw) voorstel zullen beslissen. We houden u op de hoogte. Deze nieuwsbrief is bestemd voor personen en organisaties die betrokken en geïnteresseerd zijn in de ontwikkelingen in het grenspark De Zoom- Kalmthoutse Heide. De in deze nieuwsbrief gepubliceerde meningen geven niet noodzakelijk het beleid van de Bijzondere Commisssie weer. Verantwoordelijke uitgever Grenspark Nieuwstraat 77 B-2910 Essen Tel: (00-32)-(0) info@grensparkzk.be Aan dit nummer werkten mee: Paul Asselbergs, Filip van Boven, Bianca de Craen, Barbara Van Eeckhoutte, Bart Hoes, Ignace Ledegen, Maayke Snel, Raimond Taal, Glenn Vermeersch. Eindredactie Bianca de Craen Vormgeving en productie Nilsson B.V. - Goes Oplage 1600 exemplaren, gedrukt op milieuvriendelijk papier (100% recycled) Copyright Artikelen mogen met bronvermelding worden overgenomen. Website C O L O F O N 6

7 Haasje over; infrastructuur voor dieren Aanleg faunatunnel (Foto: Archief provincie Noord-Brabant) Op veel plaatsen in Noord-Brabant zijn wegen aangelegd die een natuurgebied doorsnijden. De dieren in zo n natuurgebied moeten maar zien hoe ze aan de andere kant van de weg komen. Meestal gaat dat dus over de weg met alle gevaren van dien. De oplossing? Bouw een faunatunnel of een andere zogenaamde faunavoorziening. Faunatunnels In de afgelopen 7 jaar heeft de provincie Noord- Brabant op 200 plaatsen 300 zogenoemde kleine voorzieningen aangebracht, in allerlei varianten. Zo ook onder de Putseweg (N289) Das (Foto: Archief provincie Noord- Brabant) Tekst: Maayke Snel door. In totaal zijn onder deze weg 7 faunatunnels aangelegd waar kikkers, egels, kleine marterachtigen en andere kleine dieren onder door kunnen en veilig aan de andere kant van de weg kunnen komen. Onderhoud en monitoring Naast het aanleggen van faunavoorzieningen worden de tunnels en bijbehorende rasters onderhouden en gemonitord. Daarbij wordt gekeken welke dieren gebruik maken van de voorziening. Uit onderzoek elders in Brabant is gebleken, dat dieren veelvuldig gebruik maken van de tunnels. Met behulp van inkt- en zandbedden is het mogelijk pootafdrukken vast te leggen welke later gedetermineerd kunnen worden. Ook zijn videobeelden gemaakt van dieren die door de tunnels lopen. Onder andere marters, bunzingen, dassen en zelfs vossen maken gebruik van deze tunnels. Op de website van de provincie Noord-Brabant is een mooie compilatie gemaakt van passages die in 6 weken tijd door 60 tunnels zijn gegaan. De moeite waard dus om even een kijkje te nemen op wildtunnels. Momenteel is de provincie bezig met het voorbereiden van een viertal grote faunavoorzieningen, namelijk natuurbruggen. Meer informatie is te vinden op de hierboven genoemde website. Voetafdrukken monitoren (Foto: Archief provincie Noord-Brabant) Tekst: Glenn Vermeersch Voorjaarstrek over het Grenspark Als wandelaar sta je er waarschijnlijk niet bij stil, maar elk voorjaar trekken vele duizenden vogels over het Grenspark op weg naar hun broedgebieden in het noorden. Veel vogels nemen ook even de tijd voor een tussenstop om op krachten te komen van de inspanningen. In dezelfde periode arriveren ook de vogels van de heide zelf en is het dus een drukte van jewelste. Vooral in de buurt van vennen troepen soms vele vogelsoorten bijeen, maar ook in de bossen en op de heide staat de drukke lente in schril contrast t.o.v. de stilte van de winterperiode. Welke soorten kan je dan zoal aantreffen en waar kan je best gaan kijken? Halthouden en goed rondkijken In feite volstaat het om een tijdje halt te houden tijdens een wandeling en gewoon in zuidelijke richting de lucht af te speuren. Je zal, vooral in de ochtendperiode, versteld staan van het aantal vogels dat je in noordelijke richting ziet overvliegen. Zwaluwen vaak laag over de vlakte, buizerds hoog in de lucht en daar tussenin vele tientallen andere soorten. Een goede plek om dit eens uit te testen is de zitbank langs de Verbindingsstraat ter hoogte van Parking Zuid. Zeldzame vogels Het voorjaar is ook de periode waarin je kans maakt op een paar zeldzaamheden zoals de beflijster of doortrekkers zoals de kemphaan. Die eerste lijkt sterk op een merel, maar de mannetjes hebben een opvallende witte bef. De kemphaan was ooit nog een broedvogel van de weilanden rondom de heide, maar ondertussen is die soort hier verdwenen en krijg je hem alleen nog tijdens de trekperiode te zien. De meest recente waarnemingen van vogels in Kalmthout vind je steeds terug op www. noorderkempen.be. De kemphaan (Foto: G. Vermeersch) 7

8 Activiteitenkalender Wandelingen Alle wandelingen vinden plaats onder begeleiding van een gids. Laarzen (of waterdichte stapschoenen) meebrengen. Verrekijker kan nuttig zijn. Vertrek steeds vanaf NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, (tenzij anders vermeld). De meest actuele activiteiten kunt u vinden op de website actueel/ agenda. Zondag en 14 juni en 9 augustus: excursie LIFE-project Vertrek: 10.00u, parking camping Hazeduinen, 1ste Verdelingsweg te Putte (NL) Organisatie: Grenspark i.s.m. Natuurgidsen regio Kalmthout / IVN Zaterdag 18 april 2009 Lekker Mèhkkere Startplaats: Costa Kabrita, Weg naar Wouw 1 te Huijbergen Tijd: 10.00u 15.30u. Inschrijving: Verplicht Aanmelden bij: Raimond Taal (0031) (0) Organisatie: Staatsbosbeheer Zaterdag 18 april en 19 juli: Natuurwandeling Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide Vertrek: 10.00u, Parking Manege De Wolf, Staartsestraat 55 te Huijbergen (NL) Organisatie: Natuurgidsen regio Kalmthout Zondag 19 april: Natuurwandeling Kalmthoutse Heide (vogels) Vertrek: 8.00u-12.00u, parking Zuid, Verbindingsstraat. Zondag 26 april: Opening toeristisch seizoen: Opendeurdag in De Vroente Tijd: 14.00u 17.00u. Organisatie: NEC de Vroente, gratis toegang. Dagtrip Grenspark Tijd: 10.00u 17.00u, wandelen (9km) en fietsen (8km) Deelname: 25 euro p.p., vooraf inschrijven verplicht Heidewandeling Biodiversiteit Tijd: 14.00u 16.00u. Deelname: gratis, vooraf inschrijven verplicht Voorjaar op landgoed Groote Meer Vertrek: 10.00u 12.00u, Loods bij Abdijlaan 43a te Ossendrecht Deelname: Inschrijven verplicht op Organisatie: Natuurmonumenten Zaterdag 9 mei: Dauwwandeling Vlaams natuurreservaat de Kalmthoutse Heide (vogels) Vertrek: 5.30u. Organisatie: Natuurgidsen regio Kalmthout i.s.m. Natuurpunt Noorderkempen Zondag 10 mei: Tussen Dodendraad en V-bommen (heide-excursie) Vertrek: 10.30u u Zondag 17 mei: Van woeste grond tot landgoed: Putse Moer en Mont Noir Vertrek: 14.00u-17.00u Maandag 1 juni: Tussen Dodendraad en V-bommen (heide-excursie) Vertrek: 14.00u-16.30u Landschapswandeling Domein Cogels Vertrek: 13.00u-17.00u, Kerk Essen-Hoek, Moerkantsebaan te Essen Deelname: 4 euro p.p., Zaterdag 6 juni en 1 augustus: Avond-natuurwandeling Vlaamse natuurreservaat de Kalmthoutse Heide Vertrek: 19.00u, parking Zuid, Verbindingsstraat Organisatie: Natuurgidsen regio Kalmthout Dagtocht Landschapstocht Grenspark Vertrek: 9.00u-16.00u. Meebrengen: picknick, voldoende drank Zondag 7 juni: Natuurexpeditie voor kinderen Vertrek: 10.00u 12.30u Deelname: Inschrijven verplicht op Organisatie: Natuurmonumenten Vrijdag 12 juni: Kalmthoutse Heide Nachtzwaluwen Vertrek: 22.00u-23.30u, parking Noord, Verbindingsstraat Zondag 21 juni: Vroege-vogels-wandeling met biologisch ontbijt Vertrek: 6.00u, NEC de Vroente, Putsesteenweg Inschrijving: verplicht, voor 12 juni, deelname aan ontbijt: 5 euro Organisatie: NEC de Vroente. Zomerwedstrijd: Fietsen in de Noorderkempen 27/06/2009 tot en met 06/09/2009. Deelnameformulier te verkrijgen bij de Vroente. Zaterdag 4 juli: Natuurwandeling Vlaams natuurreservaat de Kalmthoutse Heide. Vertrek: 19.00u. Parking Zuid, Verbindingsstraat Organisatie: Natuurgidsen regio Kalmthout Zondag 5 juli: De Cambuus, moeder Kee achterna Vertrek: 10.00u-13.00u, parking Zuid, Verbindingsstraat Zondag 12 juli: Turf, het bruine goud. Vertrek: 14.00u-17.00u Zaterdag 25 juli: Op zoek naar de nachtzwaluw Vertrek: 20.30u 23.30u, Parkeerplaats Puts Meuleke, Putseweg 50 te Ossendrecht Deelname: Inschrijving verplicht op Organisatie: Natuurmonumenten Vorming Zondag 26 april: Opening toeristisch seizoen. Vakantieatelier voor kinderen: Lenteschoonmaak bij dieren Tijd: 10.00u 16.00u, NEC de Vroente, Putsesteenweg Inschrijving: verplicht, NEC de Vroente, voor 30 maart Woensdag 13 mei: Vorming voor leerkrachten SO: Schoolse NME, mag het iets meer zijn? Tijd: 14.00u 16.30u, NEC de Vroente, Putsesteenweg Inschrijving: verplicht, voor 6 mei, gratis deelname. Zaterdag 13 juni & 11 juli: Nachtvlinders cursus determinatie. Tijd: 9.00u 11.30u, NEC De Vroente, Putsesteenweg Inlichtingen: Joris Pinseel (03/ ) Kosten: 4 euro/ les. Zaterdag 20 juni: Kalmthoutse Heide Grassen & Schijngrassen. Tijd: 13.00u 15.30u, parking NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, Kalmthout Inlichtingen: Joris Pinseel (03/ ) Vrijdag 3 juli: Vakantieatelier voor kinderen; Samen op stap! Tijd: 10.00u 16.00u, NEC de Vroente, Putsesteenweg Inschrijving: verplicht, voor 26 juni Kosten: 5 euro (broodmaaltijd en drankje inbegrepen) Organisatie: NEC de Vroente Tentoonstellingen Alle tentoonstellingen vinden plaats in NEC De Vroente, Putsesteenweg 129 en kunnen vrij bezocht worden tijdens de openingsuren. April: Schilderijen van Antoon Luyckx Mei: Aquarellen van Ingrid van Meel Juni: Grafisch werk van Patrik Boets Juli: Acrylschilderijen van C.G. Van de Broek Augustus: Fauna- en Fotoclub Schoten: Natuurfoto s Contactadressen Agentschap voor Natuur en Bos: Karel Molenberghs, natuurwachter. Tel: (00-32)-(0) karel.molenberghs@lne.vlaanderen.be Dienst Toerisme Kalmthout: Putsesteenweg 131, 2920 Kalmthout. Tel: (00-32)-(0) , toerisme@kalmthout.be Openingsuren: dinsdag t/m zondag van tot uur en van tot uur Natuurpunt afdeling Noorderkempen: Hedwig Lauriks. Tel: (00-32)-(0) helau@pandora.be NEC De Vroente: Putsesteenweg 129, 2920 Kalmthout. Tel: (00-32)-(0) Openingsuren: maandag tot en met vrijdag: 9.00 tot uur zaterdag en zondag: tot uur. Natuurgidsen regio Kalmthout: Chris Vander Sypt. Tel: (00-32)-(0) chrisvandersypt@skynet.be Vereniging Natuurmonumenten Wilton de Dooij. Tel: (00-31)-(0) w.dedooij@natuurmonumenten.nl Staatsbosbeheer Boswachter Tel.: (00-31)-(0)