Grenspark+: werken aan verspreiding, verdroging en versterking

Transcriptie

1 Poort NEC de Vroente Kalmthout INHOUD Grenspark+ pag 1 Nieuwe medewerkster pag 2 Natuurpunt pag 3 Reebronst in juli pag 6 Natuurspel Life: Schattenjagers pag 7 Easy roller op proef in september pag 7 Activiteitenkalender pag 8 Grenspark+: werken aan verspreiding, verdroging en versterking De vergroting van het Grenspark is nabij! Er wordt al 2 jaar over gesproken, en nu ligt het Beslisdocument voor de uitbreiding van het Grenspark er. Een historisch belangrijke stap is gezet... Op 27 mei jl. hebben de vertegenwoordigers van de bewindslieden van de Bijzondere Commissie unaniem ingestemd met de vergroting van het Grenspark. Dit is nodig om gericht aan de slag te kunnen gaan met de huidige problematieken van recreatie, waterhuishouding en robuuste natuur. De verruiming van het Grenspark is pas écht definitief, wanneer de beide landsministers hun handtekening onder dit Beslisdocument zullen gezet hebben. We hopen dat zij in het najaar hiervoor een plaatsje in hun agenda kunnen vinden en dat de ondertekening in ons Grenspark kan plaatsvinden. Dit wordt een uniek moment. De ministers zijn bij deze van harte uitgenodigd. Begrenzing Het Grenspark is nu nog een natuurgebied van ca ha groot. Als de verruiming definitief is, dan zal het natuurgebied een oppervlakte hebben van ca ha. Een vergroting van maar liefst 60%. De nieuwe grenzen sluiten zo veel als mogelijk aan op de Natura 2000-grens. Voor eigenaren van percelen binnen de gebiedsbegrenzing en voor onze buren is samenwerking mogelijk, máár niet noodzakelijk. De nieuwe begrenzing biedt kansen naar recreatie, waterhuishouding en natuur toe. Wat zijn deze mogelijkheden? 1. Opvang recreatiedruk De recreatiedruk in het Grenspark concentreert zich nu bij de zgn. recreatieve poort, het NEC de Vroente te Kalmthout. De ruime parking is het ideale vertrekpunt voor vele wandelingen. Maar er zijn méér mooie plekjes in ons natuurgebied te ontdekken. Daarom bestaat het idee om nog 3 vergelijkbare recreatieve poorten te ontwikkelen. Helemaal goed zou zijn, indien er in elke Grensparkgemeente een dergelijk natuurvriendelijk toeristisch uitvalspunt zou komen. Vergelijkbaar Poort Ravenhof/Moretusbos Gloriëtte Stabroek/Putte viermaandelijks nr. 47 augustus

2 Poort Volksabdij OLV ter Duinen Woensdrecht - Ossendrecht met het NEC de Vroente te Kalmthout zouden trekpleisters in de gemeenten Stabroek, Essen en Woensdrecht ontwikkeld kunnen worden. Het zou dan gaan om de uitbreiding met respectievelijk het domein Ravenhof/Moretusbos (Stabroek/Putte ), het domein Hemelrijk/Kiekenhoeve (Essen) en de Volksabdij OLV ter Duinen (Woensdrecht - Ossendrecht). 2. Aanpak verdroging Het meest opvallend is de verdrogingsproblematiek, zichtbaar in het ven de Groote Meer. Dit ven staat te vaak droog en dit is niet goed voor de planten en de dieren. Meer vochtige heide en toename van o.a. de geoorde fuut. Daar gaan we voor. Een eenvoudige oplossing bestaat niet. Reeds jaren onderzoeken specialisten wat er moet gebeuren om zowel méér als beter water in de Groote Meer te krijgen. Gelukkig kwamen de diverse overheden, eind 2009, overeen dat op bepaalde plaatsen, bij voorbeeld bij de locatie Jagersrust (gem. Woensdrecht) de huidige landbouw plaats dient te maken voor natuur. Dit zal de kwaliteit van het (grond)water ten goede komen. Ook zal door het graven van vennen het water langer in het natuurgebied blijven. 3. Vergroting robuustheid natuur Uitbreiding van het huidige Grenspark kan de robuustheid van de huidige biotopen vergroten. Immers, hoe groter het goed beheerde gebied, hoe beter de natuurwaarden zich kunnen ontwikkelen. Zo zal bijvoorbeeld de boomleeuwerik, wanneer hij beschikt over een groter leefgebied, zich hier beter thuis voelen. Hij zal in grotere aantallen broeden, waardoor de totale populatie zal toenemen. In de veronderstelling dat de ministers instemmen met de uitbreiding, dan is er nog veel werk aan de winkel om dit alles te kunnen verwezenlijken. De voorliggende afgeronde studie heeft een globaal karakter dat nog verder uitgewerkt dient te worden in een concreet nieuw Beheer- en Inrichtingsplan Dit kan nog wel een jaar duren. Tijd die het Grenspark graag neemt, om samen met de betrokkenen en belanghebbenden naar een gedragen document te komen. Wenst u meer info, neem dan gerust contact op met de coördinator van het Grenspark, mw. Barbara Van Eeckhoutte, tel of mail b.vaneeckhoutte@grensparkzk.be. Tekst: Barbara Van Eeckhoutte Nieuwe medewerkster Grenspark: Poort Hemelrijk/Kiekenhoeve - De Tasberg Essen Vanaf 1 juni 2010 is Kristel Van Ryckeghem als nieuwe administratief/ financieel medewerkster gestart bij het Grenspark. Zij is geen onbekende in de Vroente-gangen als gids en vrijwilliger bij het Bijenteeltmuseum. 2 WISSELS NR. 47 augustus 2010

3 Tekst: Sofie Versweyveld - Natuurpunt De beheerders in het Grenspark Tot hiertoe waren er drie natuurterreinbeherende organisaties actief in het Grenspark: Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten in Nederland en het Agentschap voor Natuur en Bos in Vlaanderen. Sinds kort is er een nieuwe beheerder en tevens ook eigenaar in het Grenspark bijgekomen. Even voorstellen Natuurpunt Met gezinnen als lid en hectare natuur in beheer is Natuurpunt veruit de grootste natuurvereniging in Vlaanderen. Duizenden enthousiaste vrijwilligers vormen het kloppende hart van Natuurpunt. We organiseren geleide natuurwandelingen en cursussen, zamelen fondsen in om natuurgebieden aan te kopen, organiseren beheerwerken in die natuurgebieden, leggen wandelpaden aan, brengen fauna en flora in kaart Dagelijks is Natuurpunt in de weer om de natuur in jouw buurt mee de bescherming te geven die ze verdient. Dat doet Natuurpunt niet alleen door aankoop en beheer van gebieden, maar ook door beïnvloeding van het overheidsbeleid. Door tussenkomsten in diverse adviesraden en rechtstreeks overleg met de beleidsmakers pleiten we voor het behoud van natuur en open ruimte. Eind 2009 kreeg Natuurpunt de kans om een deel van de Kalmthoutse Heide, dat tot dan afgesloten was voor het publiek, aan te kopen. Een unieke kans die Natuurpunt met beide handen aangreep. Het waardevolle natuurgebied van 360 ha maakt deel uit van ongeveer 600 ha natuuren bosgebied op Vlaams grondgebied uit de erfenis Carlier (Petrofina). Het omvat behalve het bekende Stappersven ook de bossen van de Boterbergen, de Nolse duinen en het moerasgebied De Nol in Essen. Het is de kern van het leefgebied van de gladde slang in Vlaanderen, de meeste westelijke groeiplaats van de jeneverbes. Natuurpunt hoopt met het juiste beheer de indrukwekkende soortenlijst van het huidige Grenspark De Zoom - Kalmthoutse Heide verder te kunnen aanvullen. We willen er alles aan doen om deze unieke lappendeken van droge en vochtige heide, vennen, bossen en stuifzanden veilig te stellen. De financiering van dit prachtige project was een enorme uitdaging. Aankoopsubsidies van de Vlaamse overheid hielp Natuurpunt al een flink eind op weg. Toch kon de aankoop van het gebied alleen maar gerealiseerd worden als Natuurpunt erin slaagde om euro aan giften en schenkingen bijeen te brengen. Momenteel staat de teller reeds op euro, een geslaagde missie. Natuurpunt en het Grenspark Natuurpunt is bijzonder verheugd om toe te treden als partner. Als uniek, grensoverschrijdend natuurgebied is een goede afstemming van het beheer tussen alle partners en eigenaars een noodzaak. Het Grenspark is volgens Natuurpunt bij uitstek geschikt om dit proces te begeleiden. Natuurpunt zal dan ook bij de opmaak van het beheerplan voor het Stappersven terdege rekening houden met de reeds ontwikkelde visie. Ook bij het monitoren van planten en dieren wil Natuurpunt de standaardmethodieken volgen die nu reeds gehanteerd worden. Op iets langere termijn is Natuurpunt graag bereid om samen met het Grenspark en andere partners na te denken over een nieuw Europees Life+-project dat de unieke natuurwaarden verder kan herstellen. Natuur voor iedereen Natuurpunt ziet een duurzame toekomst voor het Stappersven, zowel voor de vele planten en dieren die er leven als voor de bezoekers. Momenteel is het Stappersven te bewonderen via de Stappersvenwandeling, een bestaande wandelroute die langs het grote ven loopt. Maar de toekomst belooft zeker een meerwaarde voor de natuurminnende bezoeker. Wat Natuurpunt zoal hoopt te bereiken kan je in een volgende Wissels lezen! Foto: Marc Slootmaekers WISSELS NR. 47 augustus

4 Ontdek het Stappersven en de nieuwe Bosbeswandelroute! Op zondag 26 september vieren we feest op de Kalmthoutse Heide. Natuurpunt nodigt alle donateurs en het grote publiek uit om het Stappersven te komen ontdekken wanneer de natuur er op zijn mooist is. Ook het nieuwe wandelpad Bosbes zal die dag geopend worden. Vanuit het bezoekerscentrum De Vroente organiseren we wandelingen naar het Stappersven, en er wordt gezorgd voor animatie, een hapje en een drankje. Voor wie niet al te ver wil wandelen, is er een pendelbus tussen De Vroente en de randparking in de omgeving van het Stappersven. Afspraak op zondag 26 september vanaf 10u in De Vroente in Kalmthout. We maken er een feest van voor het hele gezin! Meer info op stappersven Foto: Marc Slootmaekers Stappersven: Vrijwilligers gezocht Een groep enthousiaste (brug-)gepensioneerden houdt ook weekwerkdagen. Uiteraard is een aankoop een eerste grote stap, maar het gebied moet ook beheerd worden. De lokale afdeling, Natuurpunt, zal samen met de buurafdeling Antwerpen Noord en de professionele ploeg hier een grote rol in spelen. Een enthousiast beheerteam werd reeds opgericht. En ondertussen heeft het beheerteam (te bereiken op al de eerste werkwinter achter de rug. Wil je het gebied van een andere kant leren kennen, dan is een beheerdag een unieke kans. Het model van Natuurpunt is werken met vrijwilligers, daarom doen we een oproep aan iedereen om te komen helpen. Het is gezond en leerrijk en je voelt je betrokken bij de evolutie van het gebied. Man of vrouw, jong of oud, er is werk voor ieders kunnen en vermogen. De volgende beheerdagen staan al op de kalender, telkens van 9u tem 15u30: 4 september oktober november december januari februari maart 2011 Dit is in principe iedere eerste zaterdag van de maand van september t.e.m. maart, maar best eerst eventjes checken op de website om de plaats van afspraak te weten. 4 WISSELS NR. 47 augustus 2010

5 Igor Vandamme René Peeters Afdelingen actief in het Stappersven: Natuurpunt, Natuurpunt Antwerpen-Noord, Beheerteam Stappersven: Igor Vandamme, René Peeters, Verantwoordelijken Natuurpunt: Stefan Versweyveld, Kevin Lambeets, WISSELS NR. 47 augustus

6 Half juli, reebronst! Tekst: Igor Timmermans Het is 05:00 uur als ik zachtjes de deur dicht druk van mijn auto. Het is nu al warm en de muggen trappen niet in mijn camouflage. Ze ruiken bloed en weten met akelige precisie net dat ene stukje hals te vinden dat niet onder mijn muggennetje bedekt is. Op iedere 500 foto's is er eentje speciaal. Dit is er zo eentje... (Foto: I. Timmermans) Zucht... laat ze maar... verstand op nul en stilletjes de eikenlaan op. Het is al warm. Eerder drukkend. Een merel slaat aan - met vaste regelmaat -.alsof hij op de interval staat... tsiek... tsjiek... tsiek... tsiek... stjiek. Ik ben er niet van overtuigd dat ik de reden ben van zijn tirade. Het zou zo maar een vos kunnen zijn waar hij zijn mede bosbewoners voor wil waarschuwen. Genoeg reden om bij een rododendron stil te zitten. 10 minuten verstrijken. Ik ga maar eens verder. Langs het pad is een kruidige rand met klaprozen, Jacobskruiskruid, grote berenklauw, wingerd, en vingerhoedskruid. De onderlaag bestaat uit klaver, weegbree en ander snoepgoed waar reeën zich graag aan tegoed doen. Voetje voor voetje loop ik er langs, de wind goed in de gaten houdend. Het zal niet de eerste keer zijn als een ree op enkele meters vanuit deze dekking me aan staat te kijken. Ik ben nu bij de grote open vlakte. Omzoomd door oude eiken ligt het veld met koolzaad er loom en geurend bij. Een grote witte buizerd laat zich van een tak glijden en maakt een routine- (Foto: I. Timmermans) vlucht boven de weide. Na 300 meter strijkt hij geluidloos neer op z'n uitkijktak en fatsoeneert zijn dekveren alsof hij zich alvast prepareert voor zijn volgende vlucht. In mijn ooghoek zie ik beweging in het stukje gras naast de weide. Tjop.. tjop..tjop..een vrolijke bunzing springt speels en vastberaden op me af, niet wetend dat de struik die hij ziet eigenlijk bestaat uit 90 kilo organisch materiaal, katoen en Chinees hightech fotomateriaal. Zoekend naar muizen en ander gespuis springt hij over een flap van mijn camouflagenet en verdwijnt in een slootje dat rond deze tijd van het jaar droog staat en een ideale schuilplaats is voor padden en heikikkers. In de verte zie ik op diverse plaatsen koolzaad bewegen. Er is activiteit van reewild. Ik besluit even door te lopen. Een vers karrenspoor biedt me een knispervrije sluiproute. Links van me een behoorlijk stuk rododendron. In deze dekking liggen de reeën graag. Ik vervolg mijn weg. De kruidenlaag op het weitje is van jongere datum. Ik zie een reegeit midden op het weitje snoepen van wat verse blaadjes. Ik weet dat ze dit afgelopen voorjaar een zorgzame moeder was voor twee bokbroertjes. De wind staat voor mij gunstig. Aan de voet van een beuk zet ik mijn statief neer en ga er eens lekker voor zitten. Mijn oorspronkelijke plan was eigenlijk om mijn lokfluitje uit te proberen. Deze geit, het strijkende ochtendlicht en de variëteit in bloemenkleuren doet mij besluiten om maar eens rustig af te wachten wat er komen gaat. Dit kan zomaar een mooie foto opleveren verwacht ik. Zo zit ik inmiddels een kwartiertje het tafereel te bekijken. Zo nu en dan maak ik een foto, op momenten dat de compositie me er toe dwingt. Vrij laat bemerk ik pas het zwiepende koolzaad achter in de hoek van de wei. Het is windstil, hier is iets anders aan de hand. Ik zie een prachtige bok. Mooi op kleur, stevig gespierd en flink opgezet. Dan ontvouwt zich een schouwspel zoals ik het nog niet gezien had. De bok, volledig gefixeerd op de geit die nog niets in de gaten heeft, sluipt naar haar toe alsof hij een tijger in hoog steppegras is. 50 meter, 40 meter, 20 meter... en dan een sprint. De geit springt af en moet zich rot geschrokken zijn. Dan begint het spel zoals wij mensen dat ook wel spelen... nee ik wil niet... nee ik wil niet... ok dan toch wel. In volle vaart stuiven de twee door het bos, mij af en toe een korte glimp gunnend van hun prachtige roodbruine verschijning. Ik zit in dubio. Natuurlijk geniet ik van dit schouwspel. Maar ik ben gekomen om een foto te schieten. Dat gaat zo niet lukken. En ik ga niet als een soort oorlogsverslaggever achter de twee aan rennen, het idee alleen al. Het is inmiddels 06:20 uur. Ik besluit tot een strategie die op z'n zachtst gezegd erg weinig kans van slagen heeft, maar niet geschoten is altijd mis zeggen wij fotografen nu eenmaal. Zo'n meter of twintig links naast me is een lichte plek op het met gras begroeide bospad. Ik zet mijn statief neer, breng mijn camera in gereedheid en stel met mijn 300mm objectief handmatig af op een plaats waar ik het liefdespaar al eens heb zien oversteken. Sluitertijd op 125 e seconden, ISO 400 en wachten maar. Vanwege mijn diafragma van 2.8 heb ik een enorm kleine scherptediepte, het kan echter niet anders omdat ik anders geen sluitertijd kan halen die nog wat scherpte oplevert. De kans dit hier een scherpe foto gemaakt gaat worden is één op duizend. Gekraak en onrust in het bos. Steeds dichterbij... ik heb mijn vinger op de ontspanner... en wacht op dat ene unieke moment. Dan opeens rennen ze van rechts naar links het pad over. In een flits reageer ik en kan één foto maken. Ik knipper één keer met mijn ogen en ze zijn verdwenen. 6 WISSELS NR. 47 augustus 2010

7 Verwacht in september 2010: GEZOCHT: Schattenjagers! Vanaf 1 september 2010 gaat er in het Grenspark een gloednieuwe familiewandeling van start. Onder de vleugels van het Life-project wordt er in het NEC De Vroente een natuur-verzamelleerpad ontworpen. Groot en klein kunnen samen tijdens de tocht op zoek naar allerlei natuurschatten. de bij) helpen je daarbij. Welke topstukken mogen er niet ontbreken? Dit familiepakket is een echte aanrader voor gezinnen met kinderen die uit zijn op een wandeling met net dat ietsje meer. Al die vondsten worden bewaard in doosjes, potjes, buisjes en bokaaltjes die samen met de handleiding veilig opgeborgen zitten in een rugzak. Zes verwoede verzamelaars (waaronder kampioenen als Graai de gaai en Buzzy Het spel Natuurschattenjacht wordt mede gefinancierd door LIFE. Life is een Europees fonds voor natuur-, milieu- en ontwikkelingsprojecten. Tekst: Rudy Sempels Easy Roller op proef in het Grenspark Personen die zich beperkt voelen in het lopen of (tijdelijk) een mindere conditie hebben, kunnen in de maand september gebruik maken van een alle-terrein rollator om de prachtige natuur van het Grenspark te ontdekken. De Easy Roller is dankzij de speciale luchtbanden geschikt om in moeilijk begaanbare terreinen zoals bos en hei te rijden. Dankzij handige voorzieningen kan er een tas, wandelstok of krukken op meegenomen worden. De hoogte is verstelbaar en de handremmen zorgen ervoor dat de wielen geblokkeerd kunnen worden als men even op het middengedeelte wil gaan zitten. Vanaf 6 september tot en met 3 oktober kan de Easy Roller uitgetest worden. De ervaringen van de gebruikers zullen genoteerd worden, zodat na deze proefperiode een evaluatie kan gemaakt worden, met een eventuele aankoop tot gevolg. Wil je de Easy Roller gratis uittesten? Contacteer de Dienst voor Toerisme Kalmthout (gebouw NEC De Vroente) aan de Putsesteenweg 129 te Kalmthout (B). Van daaruit kan men onmiddellijk het Grenspark ontdekken. Graag vooraf reserveren op (0032) of toerisme@kalmthout.be Tekst: Milenka Wyckmans Contactadressen Agentschap voor Natuur en Bos: Karel Molenberghs, boswachter Tel: (00-32)-(0) karel.molenberghs@lne.vlaanderen.be NEC De Vroente: Putsesteenweg 129, 2920 Kalmthout. Tel: (00-32)-(0) Openingsuren: maandag tot en met vrijdag: 9.00 tot uur. zaterdag en zondag: tot uur. Deze nieuwsbrief is bestemd voor personen en organisaties die betrokken en geïnteresseerd zijn in de ontwikkelingen in het grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide. De in deze nieuwsbrief gepubliceerde meningen geven niet noodzakelijk het beleid van de Bijzondere Commisssie weer. Vereniging Natuurmonumenten Wilton de Dooij Tel: (00-31)-(0) w.dedooij@natuurmonumenten.nl Staatsbosbeheer Dianne Renders Tel.: (00-31)-(0) d.renders@staatsbosbeheer.nl Natuurpunt beheerteam Stappersven Igor Vandamme: 0473/ igor.vandamme@skynet.be René Peeters: 03/ rp.topokaarten@telenet.be Dienst Toerisme Kalmthout: Putsesteenweg 131, 2920 Kalmthout. Tel: (00-32)-(0) toerisme@kalmthout.be Openingsuren: dinsdag t/m zondag van tot uur en van tot uur Natuurpunt afdeling : Hedwig Lauriks Tel: (00-32)-(0) helau@pandora.be Natuurgidsen regio Kalmthout: Chris Vander Sypt Tel: (00-32)-(0) chrisvandersypt@skynet.be Aan dit nummer werkten mee: Barbara van Eeckhoutte, Sofie Versweyveld, Igor Timmermans, Rudy Sempels, Bart Hoes, Ad de Vos, Anne Hoefnagels, Paul Asselbergs, Milenka Wyckmans Eindredactie: Milenka Wyckmans Vormgeving en productie: Nilsson B.V. - Goes Verantwoordelijke uitgever: Grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide Putsesteenweg 129, B-2920 Kalmthout Tel: (00-32) - (0) info@grensparkzk.be WISSELS NR. 47 augustus C O L O F O N

8 Activiteitenkalender Wandelingen Alle wandelingen vinden plaats onder begeleiding van een gids. Laarzen (of waterdichte stapschoenen) meebrengen. Verrekijker kan nuttig zijn. Alle activiteiten zijn gratis (tenzij anders vermeld). Vertrek steeds vanaf NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, te Kalmthout (tenzij anders vermeld). De meest actuele activiteiten kunt u vinden op de website be/actueel/agenda. Zondag 18 juli: Natuurwandeling in Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide Vertrek: uur, Parking manege De Wolf, Staartsestraat 55 in Huybergen. Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout Zondag 18 juli: De Cambuus, moeder Kee achterna Vetrek: 9.30 uur. Kosten: 4 /persoon. Inschrijven: toerisme@kalmthout.be 03/ Zaterdag 24 juli: Op zoek naar de nachtzwaluw Landgoed Groote Meer (volwassenen) Vertrek: uur aan de voormalige Wilhelminakazerne, Putsebaan, Ossendrecht. Kosten: leden NM 4, niet-leden NM: 7. Let op: stevige wandeling, neem zaklamp mee. Inschrijven: of (0031) Zaterdag 7 augustus: Natuurwandeling in Vertrek: uur, Parking Zuid, Verbindingsstraat - Kalmthout. Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout Zaterdag 14 augustus: Natuurwandeling in Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide Vertrek: uur, Ingang Kortenhoeff, Abdijlaan te Huybergen. Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout Zaterdag 4 september: Natuurwandeling in Vertrek: uur, Infobord Korte Heuvelstraat, Kalmthout. Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout Zaterdag 4 september: Beheerswerken domein Boterbergen Stappersven Start: 9.00 u tot uur, De Ster, Verbindingsstraat Kalmthout. Organisatie: Natuurpunt Zondag 12 september: Excursie LIFE-project Vertrek: 10.00u, parking camping Hazeduinen, 1ste Verdelingsweg te Putte (NL). Organisatie: Grenspark i.s.m. Natuurgidsen regio Kalmthout / IVN Zondag 12 september: Excursie Groote Meer, bloeiende heide en stuivend zand Start: tot uur, parkeerplaats Puts Meuleke, Putseweg 50, Ossendrecht. Kosten: leden NM 4, niet-leden NM: 7, kinderen: 2. Inschrijven: of (0031) Zondag 26 september: Natuurpunt Sponsordag Wandelingen naar het Stappersven, animatie, pendelbus. Plaats: De Vroente vanaf 10 uur Meer info op Zondag 26 september: Brabantse Waldag Plaats: Landgoed Lievensberg Bergen Op Zoom. Bezoekers zijn welkom. Zaterdag 2 oktober: Beheerswerken domein Boterbergen Stappersven Start: 9.00 tot uur, De Ster, Verbindingsstraat Kalmthout. Organisatie: Natuurpunt Zondag 3 oktober: Natuurwandeling in Vertrek: uur, Infobord Korte Heuvelstraat, Kalmthout. Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout Zondag 10 oktober: Week van het bos wandeling domein Boterbergen Stappersven Vertrek: uur Parking Zuid, Verbindingsweg, Kalmthout. Organisatie: Natuurpunt Zaterdag 16 oktober: Natuurwandeling in Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide Vertrek: uur, Ingang Kortenhoeff, Abdijlaan te Huybergen. Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout Zondag 17 oktober: Excursie Wintergasten en Weetjes in de Noordpolder van Ossendrecht/ Brabantse Wal (Grenspark+ gebied) Vetrek: uur, De Maareberg, Noordpolder van Ossendrecht. Kosten: leden NM 4, niet-leden NM: 7, kinderen: 2. Inschrijven: of (0031) Zondag 24 oktober: Natuurwandeling in het Ravenhof (Grenspark+ gebied) Vertrek: uur, Kasteel Ravenhof, Oud Broek 4, Stabroek. Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout Zaterdag 6 november: Beheerswerken domein Boterbergen Stappersven Start: 9.00 u tot uur, De Ster, Verbindingsstraat Kalmthout. Organisatie: Natuurpunt Zondag 21 november: Natuurwandeling in Vertrek: uur, Parking NEC de Vroente, Putsesteenweg Kalmthout. Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout Vrijdag 26 november: Voordracht: Trekvogels Tijd: 20.00u tot 22.00u, NEC De Vroente Inschrijven: verplicht vóór 18 november bij NEC de Vroente Zaterdag 4 december: Beheerswerken domein Boterbergen Stappersven Start: 9.00 u tot uur, De Ster, Verbindingsstraat Kalmthout. Organisatie: Natuurpunt Zondag 5 december: Natuurwandeling in Vertrek: uur, Parking NEC de Vroente, Putsesteenweg 129, KalmthoutOrganisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout/Natuurpunt Zondag 12 december: Excursie LIFE-project Vertrek: 10.00u, parking camping Hazeduinen, 1ste Verdelingsweg te Putte (NL). Organisatie: Grenspark i.s.m. Natuurgidsen regio Kalmthout / IVN Vorming Zaterdag 18 september: Vorming Natuurateliers voor begeleiders in kinderopvang, animatoren, Tijd: 10.00u 12.00u, NEC de Vroente, Putsesteenweg te Kalmthout. Prijs: Gratis. Inschrijving: verplicht vóór 11 september bij NEC de Vroente Dinsdag 21 september: Vorming voor leerkrachten uit het BO - Verhalend ontwerpen met Rovers in het Biezebos Tijd: 13.30u 16.30u. Prijs: Gratis. Inschrijven: verplicht vóór 13 september bij NEC de Vroente Najaar 2010: Vorming Milieu en Gezondheid op straat (datum nog te bepalen) Tijd: 13.30u 16.00u. Prijs: Gratis. Inschrijven: verplicht bij NEC de Vroente Tentoonstellingen Alle tentoonstellingen vinden plaats in NEC De Vroente, Putsesteenweg 129 te Kalmthout en kunnen vrij bezocht worden tijdens de openingsuren. Doorlopende tentoonstelling: Dier en plant als migrant (juli-aug.: tijdelijk gratis rondleiding voor groepen) Plaats: NEC De Vroente Organisatie: NEC De Vroente Juli 2010: Natuurfoto s van Fauna Flora Fotoclub Schoten Augustus 2010: Aquarellen van Germaine Van Tichelt September 2010: werk van Tom Nagels & Romy Vereycken Oktober 2010: Grafisch werk van Patrick Boets November & december 2010: cartoons van huistekenaar MOS Zomerwedstrijd: Fietsfotozoektocht door Kalmthout en omliggende gemeenten van 26/06/2010 tot en met 26/09/2010. Deelnameformulier gratis te verkrijgen bij de Vroente en Dienst Toerisme Kalmthout. 8 WISSELS NR. 47 augustus 2010