Mont Noir INHOUD. Rond dit afgelegen stukje privé-eigendom hangt een waas van. geheimzinnigheid. De diepe en brede grachten eromheen versterken

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Mont Noir INHOUD. Rond dit afgelegen stukje privé-eigendom hangt een waas van. geheimzinnigheid. De diepe en brede grachten eromheen versterken"

Transcriptie

1 Mont Noir Tekst: Hedwig Lauriks Rond dit afgelegen stukje privé-eigendom hangt een waas van geheimzinnigheid. De diepe en brede grachten eromheen versterken het gevoel van verlatenheid en ontoegankelijkheid. Wat gebeurde hier ooit? Hoe kwam het landgoed aan zijn naam? Rond 1846 verkocht de gemeente Kalmthout een stuk heidegrond aan een landbouwer. Een kleine veertig jaar later kwam het in eigendom van Firmin Mignot, een Brussels industrieel. Hij liet er het Roemeens paviljoen, afkomstig van een wereldtentoonstelling, optrekken en doopte zijn landhuis Mont Noir. Ook de eigenaars na hem bleven deze naam behouden. Zij verfraaiden het landgoed en bouwden het verder uit. Tijdens Wereldoorlog II lag de Mont Noir er verlaten bij, wat aanleiding gaf tot plundering en zelfs afbraak van alle bruikbaar bouwmateriaal. Het weer deed de rest en van het eens zo luxueuze optrekje bleef niets meer over. Mont Noir is Frans voor zwarte heuvel. Wat Mignot ertoe dreef om die naam te kiezen, zullen we wel nooit weten. Wel zien we dat sinds de eerste kadasterkaarten (begin 19e eeuw) de ligging wordt aangeduid als Eynd van den Zwartenheuvel. Heuvel is een toponiem dat we ook ten oosten van het natuurreservaat Kalmthoutse Heide terugvinden in de straatnamen Korte Heuvelstraat en Heuvel, en in de parochie Heuvel. Het toponiem heuvel schijnt in de Kempen vrij weinig voor te komen, en wanneer het toch gebruikt wordt, verwijst het naar een markante verhevenheid in het landschap. Niet verwonderlijk misschien dat dit toponiem juist hier gebruikt is, op een plek die deel uitmaakt van de landrug die de waterscheiding vormt tussen Maas- en Scheldebekken, en dus wel degelijk vrij hoog ligt ten opzichte van de wijdere omgeving. Ook de toevoeging zwart zien we bij verschillende toponiemen in de omgeving (Zwarte Duin, Zwarte Beek, Zwartven). Mogelijk verwijst dit naar de zwarte kleur van de grond (donker gekleurde veen- of zandgrond) of het venwater. De Mont Noir, ooit een luxueus landgoed (Foto: Oudheidkundige Kring Kalmthout) Bronnen: Gemeentearchief Kalmthout & Roger De Jongh, Toponymie van Kalmthout tot 1700, Gent, 1972 INHOUD De Mont Noir pag 1 De nachtzwaluw in opmars pag 2 Akkerbeheer pag 2 Padden krijgen veilige oversteek pag 2 Staatsbosbeheer en het Grenspark pag Voortgang HELA-project pag 7 Nieuwe Vlaams/Nederlandse Natuurgidsen pag 7 Activiteitenkalender pag 8 Wandelroute Duin bijlage driemaandelijks nr. 39 maart - april - mei 2008 afgiftekantoor 2910 Essen P

2 Tekst: Ignace Ledegen De nachtzwaluw in opmars Vanuit alle hoeken in Vlaanderen en Nederland horen we positieve geluiden over de nachtzwaluw. Overal nemen de aantallen weer toe. We waren dan ook benieuwd, toen er in 2007 een telling georganiseerd werd in het Grenspark. Als beheerder is het toch weer even in spanning afwachten of deze Rode Lijstsoort het goed doet. Geelgors (foto:y.d. Nature) Akkerbeheer Uit onderstaande grafiek kunnen we afleiden, dat het inderdaad wel de goede kant uitgaat met deze soort. Meer nog; we mogen zelfs stellen, dat het Grenspark met zijn 80 broedparen een belangrijk bolwerk vormt. Bij deze dan ook een woordje van dank aan de vele vrijwilligers, die zich inzetten bij het monitoren. In 2007 kreeg het ANB een voormalige maïsakker in beheer. Deze akker werd, zonder bemesting aan te brengen, ingezaaid met graan en akkeronkruiden. Het graan zou niet geoogst worden, maar dienen voor de overwinterende gorzen en vinken. Het werd een succes. Voor het eerst in jaren konden weer overwinterende geelgorzen geteld worden. Het maximum aantal van 12 exemplaren werd geteld op 14 december, momenteel verblijven er nog steeds minimaal 4. Ook de grauwe gors werd eenmaal gemeld om maar te zwijgen van de tientallen rietgorzen, vinken en kepen. Dat deze akker een rijk gevulde tafel is, werd al snel opgemerkt door de blauwe kiekendief. Vinken, gorzen en muizen bij de vleet. Niet verwonderlijk, dat deze sierlijke roofvogel bijna dagelijks wordt waargenomen, jagend boven de akker. Padden krijgen veilige oversteek Reeds jaren zijn de leden van Natuurpunt en de werkgroep Leefmilieu Essen in de weer om in het voorjaar de padden veilig te helpen oversteken aan de Huybergsebaan in Wildert. Maar tegelijkertijd bleven ze ijveren voor een definitieve oplossing van het probleem in de vorm van paddentunnels. Eindelijk is het zover: de gemeente Essen heeft bij de herinrichting van de weg rekening gehouden met hun vraag. In de grachten worden boordstenen aangebracht die de padden moeten leiden naar de aangebrachte tunnels onder de weg. Ook het Grenspark levert een financiële bijdrage aan deze werken. Een woord van dank aan alle vrijwilligers van Natuurpunt en de Werkgroep die hiervoor geijverd hebben en die bijgedragen hebben aan de overzetactie tijdens de paddentrek. Paddentunnels (foto: R. Peeters) 2 WISSELS NR. 39 maart 2008

3 De beheerders in het Grenspark In het Grenspark zijn drie natuurterreinbeherende organisaties actief. Staatsbosbeheer en de Vereniging Natuurmonumenten in Nederland en het Agentschap voor Natuur en Bos in Vlaanderen. Het leek de redactie van de Wissels wel eens aardig om deze drie organisaties voor u apart voor het voetlicht te brengen. Als eerste is aan de beurt... Tekst: Paul Asselbergs...STAATSBOSBEHEER Waar staat Staatsbosbeheer landelijk voor? 1. Natuur om te koesteren 2. Nieuwe natuur en terugdringen CO 2 3. Recreatief medegebruik 4. Verantwoord hout 5. Beleving van de natuur door de jeugd 6. Staatsbosbeheer in cijfers Zeearend (foto: Y.D. Nature) er broedende vogels zitten. Zulke gebieden worden daarom (tijdelijk) afgesloten. Waar dat mogelijk is, wordt geprobeerd om de bezoekers op een andere manier van die afgesloten gebieden te laten genieten. Een vogeluitkijkpunt aan de rand van een broedkolonie bijvoorbeeld, verstoort de vogels niet, maar biedt wel een schitterend schouwspel. Ook tussen de bezoekers onderling wordt geprobeerd de balans te bewaren. Iemand die een rustig wandelingetje wil maken, doet dat liever niet tussen grote groepen fietsers. Een paard dat kalm over een ruiterroute voortstapt, kan flink schrikken van een voorbijrazende mountainbiker. Om die reden legt Staatsbosbeheer fiets-, wandel- en ruiterroutes zo veel mogelijk gescheiden aan. 1. Natuur om te koesteren Natuur is nodig voor een gezonde leefomgeving. Natuur biedt rust en ruimte om te kunnen ontspannen. Maar door de bouw van wegen, woonwijken en bedrijventerreinen komt de natuur in Nederland steeds meer in het nauw. Staatsbosbeheer beschermt die natuur en ontwikkelt nieuwe natuur. Een wereldwijd bekend voorbeeld van natuurontwikkeling is de Oostvaardersplassen in Flevoland, een ongerept moerasgebied waar de natuur vrij spel heeft. In het voorjaar van 2006 bouwde een zeearendenpaar in de Oostvaardersplassen een nest en bracht een jong groot. Het was voor het eerst sinds mensenheugenis dat deze enorme vogel met de bijnaam vliegende deur in Nederland tot broeden kwam. 2. Nieuwe natuur en terugdringen CO 2 SBB plant nieuwe bossen aan als tegenwicht voor de CO 2 uitstoot door industrie en uitlaatgassen. Er wordt gezorgd voor nieuwe natuur dichtbij de stad aan. Mens en natuur hóren bij elkaar, vindt Staatsbosbeheer. Daarom wordt er alles aan gedaan om zo veel mogelijk mensen op verschillende manieren te laten genieten van de rust en ruimte in zijn natuurgebieden. 3. Recreatief medegebruik 98 Procent van de terreinen van Staatsbosbeheer is opengesteld voor bezoekers. Maar soms is het zoeken naar de juiste balans. Want de mens kan de natuur ook verstoren. Sommige gebieden zijn extra kwetsbaar, bijvoorbeeld als WISSELS NR. 39 maart

4 4. Verantwoord hout In de eerste helft van de vorige eeuw werden uitgestrekte naaldbossen aangelegd: lange rijen bomen, dicht op elkaar, voor de houtproductie. Nederlanders zijn grootverbruikers van hout en producten die daarvan gemaakt worden, zoals papier. Hiervan gebruiken we met z n allen jaarlijks veertien miljoen m³. Meer dan negentig procent daarvan komt uit het buitenland. Staatsbosbeheer vindt het belangrijk om duurzaam hout te leveren, voor het maken van bijvoorbeeld vloeren, kozijnen of meubels. Houtproductie gaat goed samen met een gevarieerd bos met bomen van verschillende soorten en leeftijden. Zo n gevarieerd bos biedt ruimte aan meer planten en dieren dan een eenvormig bos. Om te zorgen dat de bomen elkaar niet verdringen en het bos gezond blijft, wordt er regelmatig gekapt. Het is een secuur werkje om te bepalen welke exemplaren tegen de vlakte moeten en welke mogen doorgroeien. De boswachter kijkt daarbij goed naar de leeftijd van de bomen, hoe gezond ze zijn en welke soort hij op welke plaats een kans wil geven. Hoe gevarieerder het bos, hoe gezonder de bomen en dus het hout. Al het hout dat uit de bossen van Staatsbosbeheer komt heeft het FSC-keurmerk, behalve als het gaat om bos dat verdwijnt om plaats te maken voor bijvoorbeeld heide of moeras. Jaarlijks levert SBB meer dan 1 miljoen ton biomassa (zoals snoeimateriaal en houtsnippers) aan energiebedrijven voor het produceren van groene stroom, goed voor huishoudens. 5. Beleving van de natuur door de jeugd Steeds minder kinderen brengen hun vrije tijd in de natuur door. Daardoor weten ze ook steeds minder van het leven buiten, van planten en dieren, en vooral ook hoe belangrijk die zijn voor de mens. Omdat de kinderen van nu wel de natuurbeschermers van morgen zijn, organiseert Staatsbosbeheer veel voor kinderen in de basisschoolleeftijd, zodat ze er al vroeg belangstelling voor krijgen. Deze ideeën worden gedeeld met de Stichting Nationale Boomfeestdag. Verder streeft Staatsbosbeheer ernaar, dat elk kind minimaal één keer per jaar met een boswachter de natuur in gaat. Tijdens dat bezoek ligt de nadruk op het zelf doen en vooral: de natuur beléven. Ook betrekt Staatsbosbeheer graag vrijwilligers bij het uitvoeren van werkzaamheden in het veld zoals b.v. Amerikaanse vogelkers rooien. Het enthousiasme maakt ook andere mensen warm voor dit werk. Ook mensen die met gezondheidsproblemen kampen, kunnen baat hebben bij natuurgebieden. Uit verschillende onderzoeken is gebleken, dat de natuur een belangrijke bijdrage kan leveren aan de gezondheid van de mens. Door therapeutisch werken in de natuur kunnen mensen een burnout of depressie overwinnen. De boswachters zijn regelmatig op TV, en doen mee aan grote publieksevenementen. U kunt Staatsbosbeheer ook tegenkomen in de eigen folders, wandelkaarten en boeken, en op de website of in het magazine Onverwacht Nederland waar u zich via de Website op kunt abonneren. 6. Staatsbosbeheer in cijfers Staatsbosbeheer beheert hectare Nederlandse natuur. Dat is net zo groot als de provincie Flevoland. Hiervan is bijvoorbeeld 40 procent bos, 32 procent grasland, 10 procent open water en 4 procent akkers grazers (koeien, paarden, geiten en schapen) helpen in het dagelijkse natuurbeheer en in 18 van de 20 Nationale Parken in Nederland beheert Staatsbosbeheer natuurgebieden. Geiten in Kortenhoeff (foto: Y.D. Nature) 4 WISSELS NR. 39 maart 2008

5 Staatsbosbeheer in het Grenspark We spraken met twee medewerkers van Staatsbosbeheer die werkzaam zijn voor en in het Grenspark, zowel beleidsmatig (Ralf Joosse) als in het terrein zelf (Albert Goorden). Organisatie SBB in Noord-Brabant Het regionaal kantoor van SBB staat in Tilburg. Voor de structuur van de organisatie wordt ook hier kortheidshalve verwezen naar de uitgebreide website: Ralf Joosse (foto: archief Grenspark) Ralf Joosse is districtsbelangenbehartiger voor het district West-Brabant en heeft zijn kantoor in Breda. Hij is actief lid namens Staatsbosbeheer in de Bijzondere Commissie én de Stuurgroep van het Grenspark. Ralf heeft een breed takenveld. Hij kijkt niet alleen naar zijn eigen terreinen, maar kijkt vooral ook over de eigendomsgrenzen heen. Het belang van het hele natuurgebied staat daarbij voorop. Daarbij wordt, waar mogelijk, ook rekening gehouden met wensen vanuit de omgeving zoals recreatief medegebruik en het meewerken aan de totstandkoming van de Ecologische Hoofdstructuur. De maatschappelijke rol van Staatsbosbeheer is tegenwoordig heel anders dan in het verleden. Staatsbosbeheer doet b.v. ook aan Groene Gebiedsontwikkeling, met name rond de grote steden. Groen in en om de Stad. De lange termijnvisies van Staatsbosbeheer zijn vastgelegd in de Meerjarenvisie 2020 die vervolgens voor iedere beheerseenheid elk jaar wordt vertaald in een jaarplan. Natura Bijzondere aandacht gaat de komende jaren uit naar de Natura 2000-gebieden, waartoe ook het Grenspark behoort. Voor alle Natura gebieden, en dus ook voor het Grenspark, dient op basis van instandhoudingsdoelen een bijbehorend beheersplan geschreven te worden. Voor het Grenspark staan hiervoor het Agentschap voor Natuur en Bos in Vlaanderen en de provincie Noord-Brabant aan de lat. Gezien het grensoverschrijdende karakter neemt het Grenspark initiatief om het opstellen hiervan gezamenlijk op te pakken. Flora- en faunabelangen gaan immers over landsgrenzen heen. Daarenboven dateert het huidige Beleidsplan beheer en inrichting uit 1999 en is enige actualisatie gewenst. Deze zaken kunnen gelijktijdig opgepakt worden. Dat is de grote kracht van de samenwerking, aldus Joosse. Ook de recreatiezonering dient hier nadrukkelijk aandacht te krijgen. Relatie met andere terreinbeheerders Joosse benadrukt nog eens, dat de verschillende terreinbeherende organisaties, in Noord- Brabant kennen we ook nog het Brabants Landschap, géén concurrenten van elkaar zijn. Zij werken met een z.g. invloedssferenkaart. Dit houdt in, dat men afspraken heeft gemaakt welke organisatie waar terreinen koopt. Ook heeft Joosse nog andere taken, bijvoorbeeld wanneer zijn terreinen van buitenaf worden bedreigd of aangetast. Te denken valt b.v. aan stadsuitbreiding of nieuwe infrastructuur. De mooiste klussen zijn echter de samenwerkingsprojecten waar natuur en landschap echt van profiteren en waarvan de mensen vervolgens kunnen genieten. Albert Goorden (foto: archief Grenspark) De beheerder aan het woord Na deze globale inventarisatie van de taken van de heer Joosse komt Albert Goorden, getooid met zijn onafscheidelijke hoed aan het woord. Albert vormt de ogen en oren van het veld. Hij is de praktische uitvoerder van het beheer en werkt daarnaast nauw samen met Theo Bakker die de monitoring in de terreinen verzorgt, maar vooral ook met de boswachter (momenteel nog niet aanwezig). De boswachter, belast met toezicht en handhaving is HET aanspreekpunt voor de bezoekers van de terreinen van Staatsbosbeheer. Tevreden Albert is erg tevreden met de samenwerking en ondersteuning van het Grenspark. Het Grenspark heeft ook een duidelijke loketfunctie voor hem en de terreinbezoekers. Het Grenspark is veel meer in staat om samen met anderen (integraal) recreatieroutes (wandel-, ruiter- en fietsroutes), maar b.v. ook Wombatroutes voor gehandicapten te realiseren. Ook is de totstandkoming van de verbindingszone tussen Groote en Kleine Meer zo n voorbeeld van integraal natuurbeheer c.q. landschapsontwikkeling. En een ander voordeel is: het Grenspark is mede-financierder bij gebiedsgericht werken. Dit voorkomt soms ook extra bureaucratie (geen vergunning nodig). De partners binnen het Grenspark houden elkaar goed op de hoogte vanwege een goed doordachte organisatiestructuur. Er is zelfs ook nog een apart en gespecialiseerd beheerdersoverleg actief, want er wordt natuurlijk aan de zijlijn door de burger goed meegekeken. WISSELS NR. 39 maart

6 Wensen voor de toekomst Staatsbosbeheer heeft nog flinke toekomstwensen, die wellicht gerealiseerd kunnen worden als Grenspark Plus een feit is. Bestrijding van de verdroging en spreiding/zonering van de recreatie zijn daarbij de belangrijkste doelstellingen. In het huidige Grenspark bezit Staatsbosbeheer ca. 300 ha eigendom. Kortenhoeff en de Staartse Heide zijn daarvan de bekendste terreinen. In Grenspark Plus bevinden zich het Moretusbos en Stoppelbergen, ook goed voor ruim 300 ha (zie kaartje). Een goed doordachte mountainbikeroute is ook nog steeds een vurige wens van deze groep recreanten in de Zuidwesthoek, maar ook het verkeersluw maken van de Abdijlaan staat bij Albert Goorden hoog in het vaandel. Kortom, genoeg redenen om met groot enthousiasme in het Grenspark te participeren. S Stoppelbergen Moretusbos Beenbreek (foto: R. van der Made) OGIS - Staatsbosbeheer - Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend Sc Afd Topo Bronven (foto: R. van der Made) 6 WISSELS NR. 39 maart 2008

7 Nieuwe Vlaams/Nederlandse Natuurgidsen! Natuurgidsen Tekst: Ad de Vos Voortgang HELA-project Op het moment dat u dit leest, is de rust bijna weergekeerd in het projectgebied. Vanaf 15 maart worden alle werkzaamheden gestopt, omdat daarna het broedseizoen van start gaat. Even terugblikken op de voorbije werken en vooruitblikken op de toekomst Het Grenspark, en de Vlaamse en Nederlandse natuurorganisaties (resp.cvn en IVN) hebben in 2006 de handen ineengeslagen en een INTERNATIONALE natuurgidsencursus georganiseerd. De cursus omvatte 30 lesavonden, 15 excursies en een praktijkweekeinde. De natuurgidsencursus is nu beëindigd en de deelnemers kregen op dinsdag 15 januari een Vlaams en een Nederlands getuigschrift uitgereikt. De 22 gediplomeerden werd veel lof toegezwaaid door diverse sprekers. Ook de docenten en begeleiders werden letterlijk en figuurlijk in de bloemetjes gezet. Aan Jan Ingelbrecht uit Brasschaat, voormalig bankier te Brussel, en Fred Severin uit Huijbergen, voormalig politiechef in westelijk Noord Brabant, vroegen we enige wederwaardigheden over de cursus. Waarom ben je de cursus gaan volgen? Fred wilde als kind al boswachter worden. Deze jeugddroom is niet uitgekomen, maar hij heeft er nog steeds plezier in om met de natuur bezig te zijn en wil dat plezier ook graag op anderen overbrengen. Jan zegt, dat zijn biotoop tot voor kort de bankwereld was in Brussel. De natuurbeleving beperkte zich tot wandelen. Na beëindiging van zijn functie zocht hij naar een zinvolle invulling van zijn tijd in de groene biotoop. Wat vond je het interessantste aspect? Beiden zijn organisatorisch geboeid door de cultuurverschillen die zich zowel bij docenten als cursisten voordeden. De grens tussen 2 landen is meer dan een streepje op de kaart; er bestaat een wereld van verschil. Het mooie is, dat die cultuurverschillen gaandeweg oplossen en de samenwerking op een Jan Ingelbrecht (l) en Fred Severin natuurlijke wijze gestalte krijgt. De verscheidenheid aan lesstof vonden beiden heel interessant, evenals de methodieken die zijn aangeleverd om de kennis over te brengen en de aandacht vast te houden. Wat vind je het mooiste plekje in het Grenspark? Jan spreekt niet zo zeer van het mooiste plekje. Hij is vooral geboeid door de verschillende weertypen en de daarbij behorende wolkenluchten. Fred kent heel veel mooiste plekjes ; één daarvan is de hoogte tussen Hazenduinen en Putse Moer waar je een wijds overzicht over de heide hebt. Wat ga je doen met de opgestoken kennis? Jan: Actief worden binnen de natuurgidsengroep regio Kalmthout. Fred heeft een cursuspakket Bos en Bomen opgezet, aan de hand waarvan hij een dagdeel kan aanbieden waarin een memoryspel, een quiz, een diaserie en een natuurwandeling zijn verwerkt. Hij wil dat graag aanbieden aan iedere geïnteresseerde. Hij wil zich ook graag voor de natuurverenigingen inzetten. Daarnaast houdt hij zich intensief bezig met natuurfotografie en stelt op afspraak zijn foto s graag tentoon. De foto s zijn ook te zien op en www. nederpix.nl. Fred en Jan kijken met veel plezier terug op de cursus. Zij zijn zeer benieuwd naar de toekomst. De bossen die plaats moeten ruimen voor heide en open zand, zijn geveld. Nu komt het erop aan om vóór het broedseizoen het laatste hout af te voeren. Niet alleen het stamhout, maar ook het takhout moet verwijderd worden. Het grootste deel van het takhout zal gebruikt worden om groene stroom op te wekken. Takhout afvoeren (foto: Y.D. Nature) Het hout, dat niet tijdig kan afgevoerd worden, zal even moeten blijven liggen Maar niet alle bomen zijn gekapt. In de laag gelegen delen van het projectgebied was het te nat en zijn delen van het bos blijven staan. Voor één keer hopen beheerders op een droge zomer om het werk te kunnen afronden. Ook de Amerikaanse vogelkers is stevig aangepakt. Nog even en je zal op zoek moeten gaan naar deze exoot in het projectgebied. Bestuurdersexcursie 23 november 2007 Niet verwonderlijk dat onze bestuurdersexcursie dit jaar in het teken stond van het Hela-project. Zo konden de bestuurders kennis maken met het project in uitvoering. WISSELS NR. 39 maart

8 Wandelingen Alle wandelingen vinden plaats onder begeleiding van een gids. Laarzen (of waterdichte stapschoenen) meebrengen. Verrekijker kan nuttig zijn. Alle activiteiten zijn gratis (tenzij anders vermeld). Vertrek steeds vanaf NEC De Vroente, Putsesteenweg 129, te Kalmthout (tenzij anders vermeld). Zondag 13 april en 15 juni: excursie LIFE-project Vertrek: uur vanaf parking camping Hazeduinen, 1ste Verdelingsweg te Putte (NL) Organisatie: Grenspark i.s.m. Natuurgidsen regio Kalmthout/IVN Zondag 6 april: Natuurwandeling op de Kalmthoutse Heide Vertrek:10.00 uur Organisatie: Natuurgidsen regio Kalmthout Zaterdag 19 april: Natuurwandeling Kortenhoeff Vertrek: uur Geitenstal, Abdijlaan te Huijbergen Organisatie: Natuurgidsen regio Kalmthout organisaties die betrokken en geïnteresseerd zijn in de ontwikkelingen in het grenspark De Zoom- Kalmthoutse Heide. De in deze nieuwsbrief gepubliceerde meningen geven niet noodzakelijk het beleid van de Bijzondere Commisssie weer. Verantwoordelijke uitgever Grenspark Nieuwstraat 77 B-2910 Essen Tel: (00-32)-(0) info@grensparkzk.be Aan dit nummer werkten mee: Paul Asselbergs, Ralph Joosse, Albert Goorden, Fred Severin, Jan Ingelbrecht, Barbara Van Eeckhoutte, Milenka Wyckmans, Bart Hoes, Hedwig Lauriks, Veerle Mees, Karel Molenberghs, Ad de Vos Eindredactie Ignace Ledegen Vormgeving en productie Nilsson BV - Goes Oplage 1550 exemplaren, gedrukt op milieuvriendelijk papier (100% recycled) Copyright Artikelen mogen met bronvermelding worden overgenomen. C O L O F O N Deze nieuwsbrief is bestemd voor personen en Website Activiteitenkalender Zondag 20 april: Voorjaarstocht Kalmthoutse Heide Vertrek: uur parking zuid, Verbindingsstraat te Kalmthout Zondag 27 april: Tussen Withoefse Hei en Cambuusduinen Vertrek: uur Organisatie en vooraf inschrijven: Dienst Toerisme Kalmthout Zondag 27 april: Opening toeristisch seizoen Opendeurdag NEC De Vroente Zaterdag 3 mei: Dauwtrip Kalmthoutse Heide Vertrek: uur i.s.m. Natuurgidsen regio Kalmthout Maandag 12 mei: Groote Meer Vertrek: uur (duur 4 uur) Parking kerk Essen-Hoek, Moerkantsebaan, Essen Zaterdag 24 mei: Landschapstocht Vertrek: uur tot uur i.s.m. Natuurgidsen regio Kalmthout Zaterdag 7 juni: Natuurwandeling Kalmthoutse Heide Vertrek: uur Organisatie: Natuurgidsen regio Kalmthout Vorming Woensdag 9 april: Vorming voor grootouders (natuurbeleving met je kleinkinderen) Start: uur tot uur NEC De Vroente Inschrijven: NEC De Vroente vóór 2 april Woensdag 9 april: Vorming voor leerkrachten kleuter- en lager onderwijs (waterdiertjes) Start: uur tot uur NEC De Vroente Inschrijven: NEC DE Vroente vóór 2 april Vrijdag 16 mei: Lezing Vlinders in mijn tuin Start: uur NEC De Vroente Tentoonstellingen Alle tentoonstellingen vinden plaats in NEC De Vroente, Putsesteenweg 129 te Kalmthout en kunnen vrij bezocht worden tijdens de openingsuren. Maart: Foto s, kleurencomposities en gedichten van Marius en Jeanne Weber April: Natuurfoto's van Jeroen Deriemaeker Mei: Natuurfoto s van Pierre Volpe Juni: Aquarellen van Germaine Van Tichelt 15 maart 2008 tot 2 maart 2009: Interactieve tentoonstelling Schone slapers In de tentoonstelling Schone slapers kun je met leuke activiteiten en passende foto s beleven hoe het slapen verloopt bij mens en dier. Op een speelse manier worden heel wat tips en antwoorden gegeven zodat je nog meer kan genieten van je bed. Met dit initiatief wil De Vroente de aandacht vestigen op de essentiële rol van het slapen bij mens en dier. Contactadressen Agentschap voor Natuur en Bos: Karel Molenberghs, natuurwachter. Tel: (00-32)-(0) karel.molenberghs@lne.vlaanderen.be Dienst Toerisme Kalmthout: Putsesteenweg 131, 2920 Kalmthout. Tel: (00-32)-(0) toerisme@kalmthout.be Openingsuren: dinsdag t/m zondag van tot uur en van tot uur Natuurpunt afdeling Noorderkempen: Hedwig Lauriks. Tel: (00-32)-(0) helau@pandora.be NEC De Vroente: Putsesteenweg 129, 2920 Kalmthout. Tel: (00-32)-(0) Openingsuren: maandag tot en met vrijdag: 9.00 tot uur zaterdag en zondag: tot uur. Natuurgidsen regio Kalmthout: Chris Vander Sypt. Tel: (00-32)-(0) chrisvandersypt@skynet.be Vereniging Natuurmonumenten Wilton de Dooij. Tel: (00-31)-(0) Staatsbosbeheer Boswachter Tel.: (00-31)-(0) Winnaar Puzzelwedstrijd Grensparkkrant: Mevr. Ribbens uit Kalmthout werd als winnares uit de inzendingen getrokken. Ze ontving het Grensparkboek. 8 WISSELS NR. 39 maart 2008

Naast antwoorden blijken er veel vragen en twijfels

Naast antwoorden blijken er veel vragen en twijfels De Paalberg Grenspaal Paalberg. De grenspaal stond voorheen tussen de bossen verscholen. Door de werkzaamheden van het HELA LIFE-project is een groot deel van het bos op de Paalberg gekapt en staat de

Nadere informatie

Stand van zaken HELA-LIFE project

Stand van zaken HELA-LIFE project Stand van zaken HELA-LIFE project Tekst: Ignace Ledegen En naast het herstel van de droge heide, streven we in het project ook naar herstel van venranden en natte heide. Ook hier zal een laagje humus afgevoerd

Nadere informatie

Werken aan het herstel van open zand (foto: I. Ledegen)

Werken aan het herstel van open zand (foto: I. Ledegen) Nieuwstraat 77 B-2910 Essen Stand van zaken LIFE-project Installatie De nieuwe leden van de Bijzondere Commissie op een rij (foto: M. Wyckmans) Dankzij de LIFE-financiering en restfinanciering van de provincie

Nadere informatie

Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide

Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide 22 april 2013 Informatieavond voor eigenaren Grenspark Grenspark de Zoom Kalmthoutse Heide Strategische speerpunten 1- algemene informatie over het Grenspark 2- het

Nadere informatie

Samenwerking voor de gladde slang in Noord-Brabant, Jeroen van Delft & Arnold van Rijsewijk Vught, 1 december 2017

Samenwerking voor de gladde slang in Noord-Brabant, Jeroen van Delft & Arnold van Rijsewijk Vught, 1 december 2017 Samenwerking voor de gladde slang in Noord-Brabant, 1997-2017 Jeroen van Delft & Arnold van Rijsewijk Vught, 1 december 2017 2/35 Gladde slang Habitats Droge, reliëf- en structuurrijke heiden Drogere delen

Nadere informatie

De Berk en Kelsdonk. Wandelen. Twee prachtige natuurgebieden ten noorden van Etten-Leur

De Berk en Kelsdonk. Wandelen. Twee prachtige natuurgebieden ten noorden van Etten-Leur Wandelen Twee prachtige natuurgebieden ten noorden van Etten-Leur De Berk en Kelsdonk Staatsbosbeheer Regio Zuid Spoorlaan CH Tilburg T - www.staatsbosbeheer.nl Rust, vogels en natte voeten Wie even de

Nadere informatie

Nieuwe schaapskudde in deelgebied de Kalmthoutse Heide

Nieuwe schaapskudde in deelgebied de Kalmthoutse Heide Nieuwe schaapskudde in deelgebied de se Heide Reeds meer dan 30 jaar worden heideschapen ingezet bij het beheer van de se Heide. Mede door deze begrazing wordt het heidelandschap open gehouden en blijft

Nadere informatie

Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept

Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Concept a Toekomst voor eeuwenoud bos Samenvatting van het beheerplan Norgerholt Colofon Deze samenvatting is een uitgave van de

Nadere informatie

- NIEUWSBRIEF JANUARI 2016 - Welkom op onze activiteiten

- NIEUWSBRIEF JANUARI 2016 - Welkom op onze activiteiten - NIEUWSBRIEF JANUARI 2016 - Welkom op onze activiteiten Nieuwe Resterheidegidsen gezocht. Natuurpunt Hechtel-Eksel organiseert in maart 2016 een nieuwe opleiding voor Resterheidegidsen. Resterheide? Het

Nadere informatie

GRENSPARK DE ZOOM KALMTHOUTSE HEIDE. Het nieuwe Beleidsplan Beheer en Inrichting

GRENSPARK DE ZOOM KALMTHOUTSE HEIDE. Het nieuwe Beleidsplan Beheer en Inrichting GRENSPARK DE ZOOM KALMTHOUTSE HEIDE Het nieuwe Beleidsplan Beheer en Inrichting INHOUD HET PLAN Een toelichting door Paul Ganzevles ERVARINGEN VANUIT HET VELD Ervaringen vanuit betrokken beheerders (Rosan

Nadere informatie

Wiedenweetjes. De Wieden WAARNEMINGEN. [Trek de aandacht van uw lezer

Wiedenweetjes. De Wieden WAARNEMINGEN. [Trek de aandacht van uw lezer [Trek de aandacht van uw lezer Wiedenweetjes met een veelzeggend citaat uit het document of gebruik deze ruimte om een belangrijk punt te benadrukken. De Wieden november 2015 Samenstelling door Regina

Nadere informatie

Op wegen en paden De openstelling van natuur in Nederland

Op wegen en paden De openstelling van natuur in Nederland Op wegen en paden De openstelling van natuur in Nederland Wegen_paden.indd 1 04-05-2006 17:22:48 Wandelen, genieten en verwonderen Wandelen, hardlopen en fietsen. Of gewoon tot rust komen en vol verwondering

Nadere informatie

Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting

Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting Samenvatting van het beheerplan 2012-2017 een bijdrage aan het Europese programma Natura 2000 Het beheerplan is

Nadere informatie

Grenspark+: werken aan verspreiding, verdroging en versterking

Grenspark+: werken aan verspreiding, verdroging en versterking Poort NEC de Vroente Kalmthout INHOUD Grenspark+ pag 1 Nieuwe medewerkster pag 2 Natuurpunt pag 3 Reebronst in juli pag 6 Natuurspel Life: Schattenjagers pag 7 Easy roller op proef in september pag 7 Activiteitenkalender

Nadere informatie

Welkom op onze activiteiten

Welkom op onze activiteiten - NIEUWSBRIEF APRIL 2015 - Welkom op onze activiteiten Vrijdag 17 april 2015 om 14.00 uur Geocachetocht Wil je op zoek naar schatten in de natuur? Kom dan zeker naar onze geocachezoektocht. Rond de Katershoeve

Nadere informatie

PROGRAMMA 2015 INSTITUUT VOOR NATUUREDUCATIE EN DUURZAAMHEID AFDELING BEST

PROGRAMMA 2015 INSTITUUT VOOR NATUUREDUCATIE EN DUURZAAMHEID AFDELING BEST PROGRAMMA 2015 INSTITUUT VOOR NATUUREDUCATIE EN DUURZAAMHEID AFDELING BEST KIJK OP ONZE WEBSITE VOOR MEER INFORMATIE OVER DE GENOEMDE ACTIVITEITEN EN OM U AAN TE MELDEN, INDIEN NODIG JANUARI 2015 vrijdag

Nadere informatie

Sporten in de natuur Voorbeelden uit de praktijk

Sporten in de natuur Voorbeelden uit de praktijk Sporten in de natuur Voorbeelden uit de praktijk Lise Hendrick Regiobeheerder Hoge Kempen Agentschap Natuur en Bos 22 juni 2017, Hofstade Regiobeheerder? Evenwicht bewaken Tussen de P s Binnen de P s

Nadere informatie

De Vuursche. Scootmobiel. Door de bossen met de scootmobiel

De Vuursche. Scootmobiel. Door de bossen met de scootmobiel Staatsbosbeheer Regio West Naritaweg 221, 1043 CB Amsterdam T 020-7073700 www.staatsbosbeheer.nl Scootmobiel De Vuursche Door de bossen met de scootmobiel Scootmobielroute in De Vuursche In deze folder

Nadere informatie

Een wandeling door het natuurbeleid

Een wandeling door het natuurbeleid Een wandeling door het natuurbeleid Wat heb IK hier nu aan? Wat is natuurbeleid? = spelregels rond natuur Natuurgidsen & natuurbeleid? Doe de BBB-test (bedreigd, beschermd, beheerd?) 5 Hoe overleef je

Nadere informatie

NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014

NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014 NATUURPUNT MALDEGEM-KNESSELARE nominatie Groene Pluim 2014 NATUURPUNT vzw Een onafhankelijke organisatie gedragen door vrijwilligers grootste natuurbeschermingsorganisate in Vlaanderen eind 2001 opgericht

Nadere informatie

REPORTAGE: HOPPER JEUGDVERBLIJF MERKENVELD, LOPPEM (ZEDELGEM)

REPORTAGE: HOPPER JEUGDVERBLIJF MERKENVELD, LOPPEM (ZEDELGEM) NOTA REPORTAGE: HOPPER JEUGDVERBLIJF MERKENVELD, LOPPEM (ZEDELGEM) Datum: 1 augustus 2007 REPORTAGE: HOPPER JEUGDVERBLIJF MERKENVELD, LOPPEM (ZEDELGEM) 1 augustus 2007 pagina 1 > 6 1 Hopper Jeugdverblijf

Nadere informatie

Activiteiten bij De Helderse Vallei - maart 2016

Activiteiten bij De Helderse Vallei - maart 2016 dinsdag 1 maart en donderdag 3 maart: Aan de slag op de kinderboerderij 14.30-16.00 uur Kom kijken welke dieren er allemaal op de kinderboerderij leven! Je ontdekt hoe de dieren heten, wat ze eten, welk

Nadere informatie

Indeling lezing. Herstel van leefgebieden voor de gladde slang. Ringslang. Gladde slang. Adder

Indeling lezing. Herstel van leefgebieden voor de gladde slang. Ringslang. Gladde slang. Adder Indeling lezing Herstel van leefgebieden voor de gladde slang De gladde slang; uiterlijk, verspreiding en habitat Beheer Monitoring Jeroen van Delft Bladel, 13 september 2013 2/31 Ringslang Slanke bruine

Nadere informatie

Struinen door De Stille Kern

Struinen door De Stille Kern 58 Horsterwold Struinen door De Stille Kern Een 900 hectare groot natuurgebied waar natuurlijke processen volop de ruimte krijgen. Het gebied wordt begraasd door een kudde konikpaarden, die zorgen voor

Nadere informatie

De Gooren en Krochten

De Gooren en Krochten Staatsbosbeheer Regio Zuid Spoorlaan 444 5038 CH Tilburg T 013-7074800 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen De Gooren en Krochten Afwisselende natuur langs de grens bij Zundert Grenzenloze natuur aan de grens

Nadere informatie

Bijlage 2 Uitvoeringsprojecten biodiversiteit en leefgebieden. Voorbeeld 1 Leefgebieden gladde slang in De Kempen (binnen EHS)

Bijlage 2 Uitvoeringsprojecten biodiversiteit en leefgebieden. Voorbeeld 1 Leefgebieden gladde slang in De Kempen (binnen EHS) Bijlage 2 Uitvoeringsprojecten biodiversiteit en leefgebieden Voorbeeld 1 Leefgebieden gladde slang in De Kempen (binnen EHS) Inleiding In 2006 heeft RAVON in opdracht van de Provincie Noord-Brabant het

Nadere informatie

Excursies 2015 in de Goudse groengebieden

Excursies 2015 in de Goudse groengebieden Excursies 2015 in de Goudse groengebieden Uit de serie Groenwandelingen in Gouda 4 Heempad in het voorjaar Broedende eend 2 Bloesem peer Grasland Kievitsbloemen Excursies 2015 in de Goudse groengebieden

Nadere informatie

De Worp. Wandelen. De Worp en omgeving; natte natuur en historie rondom Drimmelen

De Worp. Wandelen. De Worp en omgeving; natte natuur en historie rondom Drimmelen Wandelen De Worp en omgeving; natte natuur en historie rondom Drimmelen De Worp Staatsbosbeheer Regio Zuid Spoorlaan CH Tilburg T - www.staatsbosbeheer.nl Ongerepte natuur met een historische naam In de

Nadere informatie

Nederlandse kroonprins op bezoek!

Nederlandse kroonprins op bezoek! Nieuwstraat 77 B-2910 Essen Nederlandse kroonprins op bezoek! Prins Willem-Alexander luistert aandachtig naar de uitleg over de verdrogingsproblematiek bij de Groote Meer. (foto: D. de Boer) Op 30 november

Nadere informatie

Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit.

Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit. Ecoduct Een moeilijk woord voor Natuurbrug is Ecoduct. Wat dat nu precies is, legt de schrijver Frank van Pamelen hieronder nog eens uit. Ecoduct Wat is dat dan precies, een ecoduct? Zo vroeg een jonge

Nadere informatie

Excursies 2017 in de Goudse groengebieden

Excursies 2017 in de Goudse groengebieden Excursies 2017 in de Goudse groengebieden Uit de serie Groenwandelingen in Gouda 4 kreeft zwanebloem 2 oeverzwaluwhotel grasland kievitsbloemen Excursies 2017 in de Goudse groengebieden Excursies onder

Nadere informatie

ENQUÊTE VAN IVN NIJKERK

ENQUÊTE VAN IVN NIJKERK December 2015 ENQUÊTE VAN IVN NIJKERK Deze enquête is gericht aan alle leden en donateurs van de natuurvereniging IVN Nijkerk. Het doel van de enquête is IVN Nijkerk inzicht te geven in welke richting

Nadere informatie

LANDGOED BEERZE. ROUTE 4,2 km

LANDGOED BEERZE. ROUTE 4,2 km LANDGOED BEERZE ROUTE 4,2 km Een heerlijke wandeling voor de hele familie door de bossen bij Beerze, vlak bij Ommen. Lekker lopen langs heide, stuifduinen en ook via het oude huis Beerze. Route gemaakt

Nadere informatie

Quickscan natuur terrein aan de Bosruiter in Zeewolde

Quickscan natuur terrein aan de Bosruiter in Zeewolde Quickscan natuur terrein aan de Bosruiter in Zeewolde 22 december 2011 Zoon buro voor ecologie Colofon Project: Quickscan natuur terrein aan de Bosruiter in Zeewolde Opdrachtgever: mro Uitvoerder Zoon

Nadere informatie

Defensie en Natuur: Ja, Natuurlijk!

Defensie en Natuur: Ja, Natuurlijk! Defensie en Natuur: Ja, Natuurlijk! Defensie staat voor vrede en veiligheid, in eigen land en daarbuiten. Men denkt dan al snel aan rondvliegende F-16 s en Chinooks, rondrijdende tanks, het opruimen van

Nadere informatie

Bureauonderzoek natuurwaarden wijzigingsplan Boekenrode

Bureauonderzoek natuurwaarden wijzigingsplan Boekenrode Bureauonderzoek natuurwaarden wijzigingsplan Boekenrode Natuurwaardenkaart Voor het inventariseren van de natuurwaarden van Heemstede zijn in het rapport Natuurwaardenkaart van Heemstede Waardering van

Nadere informatie

Excursies 2012 in de Goudse groengebieden

Excursies 2012 in de Goudse groengebieden Excursies 2012 in de Goudse groengebieden Uit de serie Groenwandelingen in Gouda 4 Heempad in het voorjaar Bloesem peer Herfst in het moeras 2 Grasland Kievitsbloemen Excursies 2012 in de Goudse groengebieden

Nadere informatie

IGP Laarakkerse Waterleiding: nieuw perspectief

IGP Laarakkerse Waterleiding: nieuw perspectief Nieuwsbrief IGP Laarakkerse Waterleiding: nieuw perspectief Voor u ligt de eerste nieuwsbrief van het Integraal Gebiedsprogramma (IGP) Laarakkerse Waterleiding. In deze brief vindt u informatie over een

Nadere informatie

Het Diemerbos. Onder de rook van Amsterdam

Het Diemerbos. Onder de rook van Amsterdam Staatsbosbeheer Naritaweg 221, 1043 CB Amsterdam T 020-7073700 www.staatsbosbeheer.nl Welkom buiten. Buiten is voor iedereen en er is elke dag wat te beleven. Daarom willen we zoveel mogelijk mensen uitnodigen

Nadere informatie

GrasGoed Natuurlijk groen als grondstof De natuur als deel van een circulaire economie?

GrasGoed Natuurlijk groen als grondstof De natuur als deel van een circulaire economie? GrasGoed Natuurlijk groen als grondstof De natuur als deel van een circulaire economie? Katrien Wijns Projectcoördinator GrasGoed Natuurpunt Beheer vzw Waar het allemaal begint natuurbeheer Natuurpunt

Nadere informatie

Water: meten en balanceren...

Water: meten en balanceren... Stationsstraat 23 B-2910 Essen Water: meten en balanceren... Het Grenspark zet alles op alles om meer water in het gebied te houden. Om dat zo goed mogelijk te kunnen doen is er veel kennis en inzicht

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Deltaplan voor het Landschap, Moerenburg-Heukelom-Koningshoeven

Nieuwsbrief. Deltaplan voor het Landschap, Moerenburg-Heukelom-Koningshoeven Moerenburg- Inhoud: Zichtbare resultaten Kavelruil Heukelom 6 Kavelruil belangrijk voor realisatie doelstellingen Toekomstige plannen Deelname aan de Nationale Natuurwerkdag Procesmanager Nellie Raedts

Nadere informatie

Gierzwaluw. Boomleeuwerik. Witte kwikstaart. Nachtzwaluw

Gierzwaluw. Boomleeuwerik. Witte kwikstaart. Nachtzwaluw Boomleeuwerik Leeft in droge, schrale heidevelden met losse boompjes en boomgroepen. Broedt ook in jonge aanplant van naaldbos (spar of den). Gierzwaluw Broedt onder daken van oudere gebouwen in Roermond.

Nadere informatie

Werk mee aan het herstel van biodiversiteit en cultuurhistorie in uw eigen streek. Start uw eigen project voor de terugkeer van de vlechtheg.

Werk mee aan het herstel van biodiversiteit en cultuurhistorie in uw eigen streek. Start uw eigen project voor de terugkeer van de vlechtheg. Werk mee aan het herstel van biodiversiteit en cultuurhistorie in uw eigen streek. Start uw eigen project voor de terugkeer van de vlechtheg. Rond 1900 lag er rond akkers en weilanden in Oost- en Zuid-Nederland

Nadere informatie

Het Diemerbos. fietsen. Wandelen. Paardrijden. Onder de rook van Amsterdam

Het Diemerbos. fietsen. Wandelen. Paardrijden. Onder de rook van Amsterdam Staatsbosbeheer Naritaweg 221, 1043 CB T 020-7073700 www.staatsbosbeheer.nl Welkom buiten. Buiten is voor iedereen en er is elke dag wat te beleven. Daarom willen we zoveel mogelijk mensen uitnodigen om

Nadere informatie

Uw bos. Sander Jansens. Beslissingsniveau ANB. Eigenaar. (on)toegankelijk!?! Inverde. Bosdecreet en natuurdecreet. Toegankelijkheidsbesluit

Uw bos. Sander Jansens. Beslissingsniveau ANB. Eigenaar. (on)toegankelijk!?! Inverde. Bosdecreet en natuurdecreet. Toegankelijkheidsbesluit Uw bos Sander Jansens Inverde Beslissingsniveau Bosdecreet en natuurdecreet Toegankelijkheidsbesluit Toegankelijkheidsregeling Eigenaar ANB 1 Wie mag wat zonder toegankelijkheidsregeling? Op de boswegen

Nadere informatie

Het sprookje van. Wonen. op het mooiste plekje van. Uden

Het sprookje van. Wonen. op het mooiste plekje van. Uden Het sprookje van Wonen op het mooiste plekje van Uden park maashorst parkmaashorst.nl P ark M aashorst 1 Uden Noord, grenzend aan Maashorst, is het ideale gebied voor een bijzondere ontwikkeling. Op de

Nadere informatie

Johanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen

Johanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen 1 Gedichten, geïnspireerd door bomen Geheimen In het donker huizen bomen die overdag gewoner zijn. Wij slaan de bochten van een pad mee om en gaan, ontkomen aan het licht af op geheimen.kleine geluiden

Nadere informatie

Beleidsplan 2015 en volgende jaren

Beleidsplan 2015 en volgende jaren Beleidsplan 2015 en volgende jaren A. Inleiding De Stichting Vrienden van Brabantse Landgoederen is medio 2012 opgericht. Doelstelling van de stichting is het bij een groter publiek onder de aandacht brengen

Nadere informatie

1.2 landschap, natuur en recreatie. Landschap

1.2 landschap, natuur en recreatie. Landschap 1.2 landschap, natuur en recreatie Landschap Radio Kootwijk vormt een belangrijke schakel in een aaneengesloten open tot halfopen droog tot vochtig stuifzand- en heidegebied dat zich uitstrekt van het

Nadere informatie

Uitvoering herstelmaatregelen voor kommavlinder en bruine eikenpage in Overijssel [Voer de ondertitel in]

Uitvoering herstelmaatregelen voor kommavlinder en bruine eikenpage in Overijssel [Voer de ondertitel in] Uitvoering herstelmaatregelen voor kommavlinder en bruine eikenpage in Overijssel [Voer de ondertitel in] Uitvoering herstelmaatregelen voor kommavlinder en bruine eikenpage in Overijssel Uitvoering herstelmaatregelen

Nadere informatie

De inrichting en het beheer van de kwelders sluit aan bij het Kwelderherstelprogramma Groningen.

De inrichting en het beheer van de kwelders sluit aan bij het Kwelderherstelprogramma Groningen. Beschrijving kwelderherstelmaatregelen 1 1.1 Inleiding Aan de noordkust van Groningen heeft Groningen Seaports, mede ten behoeve van RWE, circa 24 ha. kwelders aangekocht. Door aankoop van de kwelders

Nadere informatie

Beleidsplan

Beleidsplan Beleidsplan 2014-2024 2 3 foto s: ruud maaskant, pwn, kenneth stamp, mark kras Vooraf Nationaal Park Zuid-Kennemerland behoort met zijn duinen en bossen tot de mooiste en waardevolste natuurgebieden van

Nadere informatie

Voorbereiding post 1. Werken voor de hei Groep 4-5

Voorbereiding post 1. Werken voor de hei Groep 4-5 Voorbereiding post 1 Werken voor de hei Groep 4-5 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: Werken voor de hei, voor groep 4 en 5. Inhoud: Algemeen Verhaal

Nadere informatie

Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten

Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten Foto J. Schwiebbe - http://www.birdphoto.nl April 2009, Matthijs Broere (Waarneming.nl) & Fred Hustings (SOVON) 1. Inleiding Afgelopen winter

Nadere informatie

Werkstuk ANW Milieugroepen

Werkstuk ANW Milieugroepen Werkstuk ANW Milieugroepen Werkstuk door een scholier 1558 woorden 28 april 2005 4,7 10 keer beoordeeld Vak ANW 1. Welke Milieugroepen zijn rondom en in jou woonplaats aanwezig? - It Fryske Gea: www.fryskegea.nl

Nadere informatie

Hoe kun je via cursussen vrijwilligers rekruteren?

Hoe kun je via cursussen vrijwilligers rekruteren? Hoe kun je via cursussen vrijwilligers rekruteren? Totaal deelnemers procent uit middenkust 2011 Vogels op het Strand 23 74 2012 Paddestoelen 17 53 Natuur in de Tuin 14 71 2013 Vogels op het Strand 29

Nadere informatie

1 Natuurinrichtingsproject Berlare Broek Donkmeer

1 Natuurinrichtingsproject Berlare Broek Donkmeer 1 Natuurinrichtingsproject Berlare Broek Donkmeer Het waterrijk landschap en de groene omgeving van het Donkmeer bekoort de mens al lang. Turfontginning, de aanleg van visvijvers, weilanden, akkers en

Nadere informatie

Agentschap voor Natuur en Bos

Agentschap voor Natuur en Bos Agentschap voor Natuur en Bos Besluit van de administrateur-generaal houdende goedkeuring van de toegankelijkheidsregeling voor het bosgebied 'Het Geleg' en 'Voorste en Achterste Hoeve', gelegen op het

Nadere informatie

Bezoekers van de site kiezen de publiekswinnaar. Dit loopt nog tot donderdag 21 juni, de dag waarop de zomer begint.

Bezoekers van de site kiezen de publiekswinnaar. Dit loopt nog tot donderdag 21 juni, de dag waarop de zomer begint. Uitreiking fotowedstrijd Ontdek MooiFlevoland.nl: natuurlijk doen! De afgelopen weken organiseerde MooiFlevoland.nl een fotowedstrijd om deze slogan te verbeelden. Deelnemers aan de fotowedstrijd legden

Nadere informatie

INHOUD. Boswachter, Rob van der Made aan het woord:

INHOUD. Boswachter, Rob van der Made aan het woord: Nieuwstraat 77 B-2910 Essen Boswachter, Rob van der Made aan het woord: Als we Rob van der Made (Dinteloord, 1975) willen interviewen is hij druk bezig: drie ruiters maken melding van een illegale vuilstort.

Nadere informatie

Toegankelijkheidsregeling voor het erkend natuurreservaat Stappersven en het Vlaams natuurreservaat Kalmthoutse Heide

Toegankelijkheidsregeling voor het erkend natuurreservaat Stappersven en het Vlaams natuurreservaat Kalmthoutse Heide Toegankelijkheidsregeling voor het erkend natuurreservaat Stappersven en het Vlaams natuurreservaat Kalmthoutse Heide Artikel 1. Toepassingsgebied 1.1. Deze regeling heeft betrekking op het erkend natuurreservaat

Nadere informatie

Zand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen.

Zand en klei 1. Van veen tot weiland 2. Blad 1. Heide Een lage plant met paarse bloemen. 5 Lastige woorden Blad Zand en klei Heide Een lage plant met paarse bloemen. Voedingsstoffen Voedsel dat planten nodig hebben om te groeien. Boomgaard Een stuk land met fruitbomen. Greppel Een kleine droge

Nadere informatie

AMSTERDAM OPEN AIR FESTIVAL GAASPERPLAS

AMSTERDAM OPEN AIR FESTIVAL GAASPERPLAS NATUURBELEVEN AMSTERDAM OPEN AIR FESTIVAL GAASPERPLAS QUICKSCAN FLORA- EN FAUNAWET NatuurBeleven b.v. dr. M. Kuiper Oostermeerkade 6 1184 TV Amstelveen 020/4720777 mark@natuurbeleven.nl Opdrachtgever:

Nadere informatie

Jaarverslag IVN-Apeldoorn Jaarverslag 2017 samenvatting - Pagina 1 -

Jaarverslag IVN-Apeldoorn Jaarverslag 2017 samenvatting - Pagina 1 - Jaarverslag 217 IVN-Apeldoorn Jaarverslag 217 samenvatting - Pagina 1 - IVN Apeldoorn - Jaarverslag 217 - Samenvatting IVN-afdeling Apeldoorn wil bijdragen aan een duurzame samenleving door uitvoering

Nadere informatie

De Oude Weg Elst. Wonen in de Amerongse Bovenpolder. 3 Royale kavels met luxe vrijstaande villa s

De Oude Weg Elst. Wonen in de Amerongse Bovenpolder. 3 Royale kavels met luxe vrijstaande villa s De Oude Weg Elst Wonen in de Amerongse Bovenpolder 3 Royale kavels met luxe vrijstaande villa s Riant WOnen Tussen de bossen van de Utrechtse Heuvelrug en de uiterwaarden van de Nederrijn ligt het sfeervolle

Nadere informatie

Natuurwaarden versterkt rond surfplas, woonwijk en bedrijventerrein

Natuurwaarden versterkt rond surfplas, woonwijk en bedrijventerrein Natuurzones T58-Boschkens Goirle-Tilburg Natuurwaarden versterkt rond surfplas, woonwijk en bedrijventerrein Natuurzones T58-Boschkens Natuurwaarden versterkt rond surfplas, woonwijk en bedrijventerrein

Nadere informatie

Nieuwsbrief Jaar van de Patrijs in Zeeland

Nieuwsbrief Jaar van de Patrijs in Zeeland Nieuwsbrief Jaar van de Patrijs in Zeeland 2013 is door Vogelbescherming Nederland en Sovon uitgeroepen tot het Jaar van de Patrijs. Deze fraaie vogel is de laatste decennia sterk afgenomen (-95%).Ten

Nadere informatie

Waken over het Fochteloërveen

Waken over het Fochteloërveen Herman Feenstra Waken over het Fochteloërveen Vogelbescherming noemt ze trots de ogen en oren van onze organisatie. Dankzij het netwerk van vrijwillige WetlandWachten wordt veel onheil in natuurgebieden

Nadere informatie

Bestuurlijke samenvatting. Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal

Bestuurlijke samenvatting. Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal Bestuurlijke samenvatting Laatste onderzoeksresultaten De Groote Meer op de Brabantse Wal De Groote Meer, deels gevuld met water De Brabantse Wal: een afwisselend natuurgebied met een grote variatie aan

Nadere informatie

Natuurpad De Mient. Wandelen. In het Nationaal Park Duinen van Texel

Natuurpad De Mient. Wandelen. In het Nationaal Park Duinen van Texel Staatsbosbeheer Duinen van Texel Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog T 0222-312228 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen Natuurpad De Mient In het Nationaal Park Duinen van Texel Natuurpad De Mient De Mient was een

Nadere informatie

vzw Kempens Landschap

vzw Kempens Landschap vzw Kempens Landschap Een unieke en exemplarische landschapsvereniging vzw Kempens Landschap Een unieke en exemplarische landschapsvereniging In 1997 werd vzw Kempens Landschap opgericht om landschap en

Nadere informatie

Notitie gevolgen inrichting natuur en landschap voor agrarische bedrijfsvoering

Notitie gevolgen inrichting natuur en landschap voor agrarische bedrijfsvoering Notitie gevolgen inrichting natuur en landschap voor agrarische bedrijfsvoering Pina Dekker Gemeente Ooststellingwerf, beleidsmedewerker en ondersteunend lid van de werkgroep Es van Tronde. Deze notitie

Nadere informatie

Nieuwsbrief de XXXste, december 2013 Stichting Eendenkooi Maaspoort

Nieuwsbrief de XXXste, december 2013 Stichting Eendenkooi Maaspoort Nieuwsbrief de XXXste, december 2013 Stichting Eendenkooi Maaspoort Voor U ligt de laatste nieuwsbrief van het 8 ste jaargang. Waarin U kunt zien wat er in de maanden oktober, november en december gebeurd

Nadere informatie

Bijlagen en Kaartbijlagen. Bijlage 1a: Natura 2000: begrenzing Nederlands deel. Bijlage 1b: Natura 2000: begrenzing Vlaams deel

Bijlagen en Kaartbijlagen. Bijlage 1a: Natura 2000: begrenzing Nederlands deel. Bijlage 1b: Natura 2000: begrenzing Vlaams deel Bijlagen en Kaartbijlagen Bijlage 1a: Natura 2000: begrenzing Nederlands deel Bijlage 1b: Natura 2000: begrenzing Vlaams deel Bijlage 1c: Natura 2000: doelen (habitattypen) Bijlage 1d: Natura 2000: doelen

Nadere informatie

Natuur op Eerde uniek in Nederland

Natuur op Eerde uniek in Nederland Natuur op Eerde uniek in Nederland Eerde is méér dan mooi. Tijdens een wandeling met boswachter Jos Schouten van Natuurmonumenten wordt pas echt duidelijk hoe bijzonder de natuur op het historische landgoed

Nadere informatie

Wandelroute Sprengenberg, op de Sallandse Heuvelrug

Wandelroute Sprengenberg, op de Sallandse Heuvelrug Wandelroute Sprengenberg, op de Sallandse Heuvelrug 5.6 km wandelen Wandel op de heuvelachtige Sprengenberg en laat je verrassen door de uitgestrekte bossen, glooiende heidevelden en vele planten en dieren.

Nadere informatie

Jeugdlokalen Ravels-Eel

Jeugdlokalen Ravels-Eel 1/7 Jeugdlokalen Ravels-Eel Eelstraat 4 2380 Ravels-Eel De jeugdlokalen van Ravels-Eel zijn nieuwbouwlokalen, volledig toegankelijk voor rolstoelgebruikers, voorzien van een volledig ingerichte keuken,

Nadere informatie

4. Toeristisch landschap

4. Toeristisch landschap 4. Toeristisch landschap 4.1 Tabel onderzoek toeristische bestemming 1.Toeristische aantrekkingsfactoren a. van natuurlijke oorsprong Elementen Bossen-zandberg-vennen-heide b. van menselijke oorsprong

Nadere informatie

REGIONAAL LANDSCHAP DE VOORKEMPEN SAMEN MAKEN WE WERK VAN NATUUR EN LANDSCHAP

REGIONAAL LANDSCHAP DE VOORKEMPEN SAMEN MAKEN WE WERK VAN NATUUR EN LANDSCHAP REGIONAAL LANDSCHAP DE VOORKEMPEN SAMEN MAKEN WE WERK VAN NATUUR EN LANDSCHAP 2 REGIONAAL LANDSCHAP DE VOORKEMPEN IS... EEN STREEK WAT DOEN WE? gelegen ten noordoosten van de stad Antwerpen en maakt onderdeel

Nadere informatie

Deelgebied Stappersven

Deelgebied Stappersven Witte snavelbies Foto: Archief Grenspark Planteninventarisatie Grenspark 2008 Deelgebied Stappersven Rapport planteninventarisatie aandachtssoorten Beleidsplan 2 INHOUD: 1. Inleiding 3 2. Gebiedsbeschrijving

Nadere informatie

Natuurburen. In samenwerking met Stichting Welzijn Zorgcentra Basisscholen NME Centrum. Doel Saamhorigheid in de wijk versterken Elkaar leren kennen

Natuurburen. In samenwerking met Stichting Welzijn Zorgcentra Basisscholen NME Centrum. Doel Saamhorigheid in de wijk versterken Elkaar leren kennen Natuurburen In samenwerking met Stichting Welzijn Zorgcentra Basisscholen NME Centrum Doel Saamhorigheid in de wijk versterken Elkaar leren kennen Projectbeschrijving Ouderen en jongeren voeren samen activiteiten

Nadere informatie

Over de grenzen heen. Ben je op zoek naar een boeiende administratieve job bij het Grenspark?

Over de grenzen heen. Ben je op zoek naar een boeiende administratieve job bij het Grenspark? Putsesteenweg 129 B-2920 Kalmthout E x t r a E d i t i e VACATURE Ben je op zoek naar een boeiende administratieve job bij het Grenspark? Kijk snel op pag. 7 Over de grenzen heen (foto: F. Van Boven) Voor

Nadere informatie

De Moerputten. Wandelen. Hoog boven de witte waterlelies. Staatsbosbeheer, beheerseenheid De Meierij, Haanwijk 4a 5271 VG St.

De Moerputten. Wandelen. Hoog boven de witte waterlelies. Staatsbosbeheer, beheerseenheid De Meierij, Haanwijk 4a 5271 VG St. Staatsbosbeheer, beheerseenheid De Meierij, Haanwijk 4a 5271 VG St. Michielsgestel T 073-55 13 036 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen De Moerputten Hoog boven de witte waterlelies Laagveenmoeras Hoog en droog

Nadere informatie

Wandeling Landgoed Wouwse Plantage ca. 9km.

Wandeling Landgoed Wouwse Plantage ca. 9km. Wandeling Landgoed Wouwse Plantage ca. 9km. De wandeling gaat door een afwisselend landschap, gedeeltelijk open gebied maar voornamelijk loofbos. De paden kunnen op sommige plaatsen modderig zijn in natte

Nadere informatie

WERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen

WERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen Dassenwerk WERKBLAD OPDRACHTEN Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je gaat een onderzoek doen in een klein gebied van Nationaal

Nadere informatie

BEELDHOUWEN EN SCHILDEREN IN NOORD FRANKRIJK ATELIER MOOI WERK. Na lang voorbereiden gaat in deze zomer mijn eerste cursus in Frankrijk van start.

BEELDHOUWEN EN SCHILDEREN IN NOORD FRANKRIJK ATELIER MOOI WERK. Na lang voorbereiden gaat in deze zomer mijn eerste cursus in Frankrijk van start. BEELDHOUWEN EN SCHILDEREN IN NOORD FRANKRIJK ATELIER MOOI WERK Na lang voorbereiden gaat in deze zomer mijn eerste cursus in Frankrijk van start. In Noord Frankrijk, 385 km van Den Haag, net onder de Franse

Nadere informatie

Monitoring op natuurboerenerven. Uitleg over de systematiek van het monitoren

Monitoring op natuurboerenerven. Uitleg over de systematiek van het monitoren Monitoring op natuurboerenerven Uitleg over de systematiek van het monitoren Inleiding Boerenzwaluwen op het erf, korenbloemen in de akkers, fladderende citroenvlinders tussen de schuren. Al dat pracht

Nadere informatie

1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden

1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden BO 6 Tijdsinvestering: Bomen meten Tijdstip: lente, zomer of herfst 1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden Nodig: Materiaal hoogtemeter Meetlint werkbladen potloden

Nadere informatie

NATUURONTWIKKELINGSPROJECT STAPSTEEN T ZWANENBROEKJE. Nieuwsbrief nummer 13 juni 2011

NATUURONTWIKKELINGSPROJECT STAPSTEEN T ZWANENBROEKJE. Nieuwsbrief nummer 13 juni 2011 NATUURONTWIKKELINGSPROJECT STAPSTEEN T ZWANENBROEKJE Natuurgebied t Zwanenbroekje Ecologische verbindingen in de Ooijpolder Stapsteen t Zwanenbroekje is een particulier initiatief, ongeveer vijftien jaar

Nadere informatie

Planteninventarisatie Grenspark 2008 Deelgebied De Nol

Planteninventarisatie Grenspark 2008 Deelgebied De Nol Beenbreek Foto: Maarten jacobs Planteninventarisatie Grenspark 2008 Deelgebied De Nol Rapport planteninventarisatie aandachtssoorten Beleidsplan 2 INHOUD: 1. Inleiding 3 2. Gebiedsbeschrijving 3 3. Materiaal

Nadere informatie

Verslag Bezoekersavond 2013 Noordhollands Duinreservaat

Verslag Bezoekersavond 2013 Noordhollands Duinreservaat Verslag Bezoekersavond 2013 Noordhollands Duinreservaat 12-06-2013 Puur water & natuur www.pwn.nl Bezoekersavond Noordhollands Duinreservaat (NHD) Woensdag 12 juni 2013 organiseerde PWN haar jaarlijkse

Nadere informatie

Het onderzoek van de burgemeester 5/6

Het onderzoek van de burgemeester 5/6 Het onderzoek van de burgemeester De burgemeester hoorde dat kinderen ongerust zijn. Nee, ze zijn niet bang voor onweer of harde geluiden. Ze maken zich zorgen over de natuur. Dieren krijgen steeds minder

Nadere informatie

Vogels en Vleermuizen

Vogels en Vleermuizen Vogels en Vleermuizen bij windenergieprojecten Informatiebijeenkomst Nijverdal 24 mei 2016 Niels Jeurink Onderwerpen Natuurbescherming in Nederland in een notendop Windmolens en natuurbescherming Het bepalen

Nadere informatie

HOUTOOGST: VAN PLAN TOT PLANK

HOUTOOGST: VAN PLAN TOT PLANK HOUTOOGST: VAN PLAN TOT PLANK beheerplan Om te bepalen welke functies in een bos van belang zijn en welke werkzaamheden er worden uitgevoerd maakt de boseigenaar een beheerplan. In het beheerplan staan

Nadere informatie

Herstel biodiversiteit in Noord-Brabant,

Herstel biodiversiteit in Noord-Brabant, Herstel biodiversiteit in Noord-Brabant, hoe doen we dat en werkt het? Wiel Poelmans Programma Natuur Provincie Noord-Brabant Wat komt er aan de orde? Positie biodiversiteit in natuurbeleid Waarom, wat,

Nadere informatie

REPORTAGE: SPEELZONE LEMBEEKSE BOSSEN (KAPRIJKE)

REPORTAGE: SPEELZONE LEMBEEKSE BOSSEN (KAPRIJKE) NOTA REPORTAGE: SPEELZONE LEMBEEKSE BOSSEN (KAPRIJKE) Datum: 1 augustus 2007 REPORTAGE: SPEELZONE LEMBEEKSE BOSSEN (KAPRIJKE) 1 augustus 2007 pagina 1 > 6 1 Speelzone Lembeekse bossen (Kaprijke) 1.1 KORT

Nadere informatie

De Kraanvogel. Kansen voor kraanvogels in Limburg en Brabant

De Kraanvogel. Kansen voor kraanvogels in Limburg en Brabant De Kraanvogel Kansen voor kraanvogels in Limburg en Brabant De kraanvogel komt er aan! Binnen een paar jaar zouden ze zo maar in Brabant en Limburg kunnen broeden. Stel je voor, staand aan de rand van

Nadere informatie

Reisverslag Turkije (15 ) Jacques Vanheuverswyn brengt een verslag van een natuurreis naar Turkije en heeft mooie vogelfoto s mee.

Reisverslag Turkije (15 ) Jacques Vanheuverswyn brengt een verslag van een natuurreis naar Turkije en heeft mooie vogelfoto s mee. Programma 13 mei 2009 Inleiding voorstelling komende activiteiten mededelingen van het bestuur (15 ) Kiekendieven (20 ) Niko Van Wassenhove geeft een overzicht over de Kiekendiefsoorten die we in onze

Nadere informatie

Etten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl)

Etten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Etten-Leur (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Introductie Etten-Leur is een middelgrote gemeente in Brabant, gelegen ten westen van Breda. De gemeente bestaat uit één kern van ruim 40.000 inwoners. Door

Nadere informatie