De waarheid over ons geld
|
|
- Helena van der Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 en werken met het geld van ieder van ons Omdat alles schaars is moeten we keu GELD Raak brengt een thema dat aan je vel zit, dat je raakt. Kritisch, scherp en genuanceerd tegelijk. De waarheid over ons geld Financieren de banken oorlogstuig met mijn spaargeld? Hoe kan ik mijn centen verantwoord en duurzaam investeren? En hoe zit het intussen met de financieel-economische crisis: is het ergste achter de rug of staat er een nieuwe crash voor de deur? Raak ging te rade bij Netwerk Vlaanderen, die als een waakhond de bankwereld nauwlettend in de gaten houdt. _ Teksten: Mathias Bienstman Geen geld voor wapens Netwerk Vlaanderen onderzoekt of banken het spaargeld van hun klanten verantwoord investeren. Tegelijk voert ze onder de slagzin Mijn Geld. Goed geweten? campagne om klanten en politiek te mobiliseren voor toekomstgericht bankieren. We legden ons oor te luister bij Frank Vanaerschot, die de visie van het campagneteam van Netwerk Vlaanderen uit de doeken doet. Hoe startte de campagne Mijn geld. Goed geweten?? Het begon in In heel de wereld kwamen honderdduizenden mensen op straat tegen de oorlog in Irak. Dat was voor Netwerk Vlaanderen de aanleiding om uit te zoeken of ons spaargeld ook gebruikt werd voor de fabricatie van oorlogswapens. De eerste onderzoeksbevindingen waren ontluisterend. Tot onze verbazing ontdekten we dat alle onderzochte banken het spaargeld van hun klanten investeerden in wapenproductie. Sterker, er ging ook geld vanuit de Belgische banken naar omstreden wapentuig zoals landmijnen en clusterbommen. Die zijn in strijd met het humanitair oorlogsrecht omdat ze veel te veel burgerslachtoffers maken. Wat was de reactie van pers en publiek op dat eerste onderzoek? In de media waren er heftige reacties op de investeringen in landmijnen. Iedereen voelde dat de banken daarmee over de schreef gingen. Ook klanten lieten dat aan hun huisbankier weten. Veranderde er iets? Had de campagne resultaat? Ja. Nu zeven jaar later mogen banken niet langer met Belgisch spaar- en beleggingsgeld de producenten van controversiële wapens financieren. Door de weerklank in de pers en verontwaardigde reacties van klanten, stuurden eerst een aantal banken hun beleid bij. Nadien kwam er een wet die zulke schadelijke investeringen verbiedt. Dat was een onverhoopt goed resultaat. België pionierde zo in de regulering van investeringsstromen. Een voorbeeld dat in steeds meer landen navolging krijgt. Tegenwoordig doet Netwerk samen met vredesorganisaties uit andere landen onderzoek naar de wapeninvesteringen van honderden financiële instellingen uit tientallen landen. Eén trend is duidelijk : de banken die investeren in producenten van controversiële wapens krijgen het steeds moeilijker om in hun gedrag te volharden. 6 september 2010 raak
2 zes maken over investeringen Een echt keerpunt in de economie is nog niet in zic Foto: David Playford Afrit gemist: nog geen uitweg uit de crisis De Griek Hippocrates gebruikte het woord Krisis voor keerpunt in een ziekte. Afgemeten aan de crisis van de banken, de economie en de staatsschuld is onze economie meer dan verkouden. Maar is er al een keerpunt bereikt? Een diagnose van de economische aandoeningen van onze tijd. Foto: Joram van Holen Is alles nu OK? Investeren de banken het spaaren beleggingsgeld ethisch? Nee, uit ons onderzoek voor de website blijkt dat ondernemingen die barslecht presteren op het vlak van respect voor de mensenrechten of het milieu, nog steeds financiering vinden bij de meeste van de banken die in België actief zijn. Maar het is toch de overheid die de ondernemingen moet reguleren, niet de banken? Dat klopt, maar je bedenking is niet helemaal meer van deze tijd. De financiële instellingen kunnen overal ter wereld investeren, dus ook in landen waar overheden lak Bankencrisis 2008: de banken in shock, overheid dient een infuus toe Zonder staatstussenkomst waren alle Belgische grote banken failliet. Dat komt omdat ze alle veel meer risico genomen hebben dan hun kapitaal hen toeliet. (Koen Schoors, professor economie) Wat? In de herfst van 2008 daverden tientallen banken op hun grondvesten. Ook het Belgische Fortis, KBC en Dexia kwamen in de problemen. Ze hadden massaal geld belegd in de Amerikaanse huizenmarkt, via schijnbaar veilig schuldpapier. De huizenprijzen in Amerika stegen al jaren. Daarvoor zorgde gul krediet en bancair wanbeleid. Steeds meer mensen kochten een huis of speculeerden op een waardestijging in de huizenmarkt. Banken en kredietmakelaars verdienden goed. Politici waren blij dat veel kiezers zich rijk waanden met een eigen vastgoed. Maar toen de zeepbel op de huizenmarkt uiteenspatte, deelden ook de Belgische banken in de klappen. Plots kelderde het schuldpapier dat ze in handen hadden in waarde. Gevolg? De bankwereld sloeg in paniek. De financiële instellingen wilden elkaar geen geld meer lenen. Klanten haalden hun spaarboekjes leeg. Verschillende financiële ondernemingen stevenden af op een bankroet. De overheid redde de banken van het faillissement door ze geld toe te steken met kredieten of participaties in het kapitaal. Ze leende daarvoor zelf op de financiële markten, (blz. 9) raak september
3 van de vergrijzing komt er aan Rechtstreeks investeren in wind is interessant De GELD Foto: Herman Vanaerschot Op 2 juni ging de campagne Bankroet van start. Netwerk Vlaanderen én kwb roepen de banken op om niet langer te investeren in klimaatonvriendelijke projecten. Nog meer steenkoolcentrales, nog meer CO 2 -uitstoot, daar doen wij niet aan mee! Teken de petitie op of op hebben aan regulering. Denk aan Birma: dat land is rijk aan grondstoffen maar wordt al jarenlang geleid door een meedogenloos dictatoriaal regime. Bedrijven zoals Total, Chevron en Petronas pompen er olie en gas op. De dictators blijven in het zadel door het geld dat de oliebedrijven naar hen doorsluizen. In zulke situaties vinden we dat een financiële instelling zelf een ethische ondergrens moet hanteren. Ze kan zeggen: dit is niet meer netjes, hier blijven we weg met kredieten en financiële diensten. Banken werken tenslotte met het geld van ieder van ons. Maar hoe kan een bank te weten komen of alle bedrijven waarin ze investeert wel verantwoord te werk gaan? Dat lijkt misschien onmogelijk, maar is het niet. We hebben het hier over een gegeven aantal grote, beursgenoteerde ondernemingen. Diegene met een hoog risico op wanpraktijken, zoals ondernemingen in de olie-, gas- en mijnbouwsector, worden nauwlettend in het oog gehouden door allerlei onderzoekinstellingen en NGO s. Maar het belangrijkste van al: die kennis is vaak al in de bank aanwezig! De meeste banken bieden immers duurzame beleggingsfondsen aan. Om de selectie voor die fondsen te doen, gebruiken ze info over povere prestaties van ondernemingen op het vlak van de mensenrechten of het milieu. Netwerk Vlaanderen vraagt dat de grootste probleemgevallen geweerd worden voor alle investeringen, totdat ze hun gedrag bijsturen. Maar is ethiek niet altijd relatief: de ene wil niet dat er in tabak geïnvesteerd wordt, de andere niet in varkensvlees? Dat is een relevante vraag. Enerzijds zijn er normen die afhankelijk zijn van je overtuiging of religie, zoals in de voorbeelden die je geeft. De bank is vrij om producten op maat te ontwikkelen die in de smaak vallen bij bepaalde klanten, zoals religieuze organisaties. Maar een aantal normen zijn universeel, ze staan niet ter discussie, zoals het verbod op slavenarbeid of het verbod op gebruik van wapens in strijd met het oorlogsrecht. Is het te veel gevraagd dat financiële instellingen bij investeringen niet enkel rekening houden met risico en rendement, maar ook met die breed aanvaarde normen? 8 september 2010 raak
4 zon levert gratis, zuiver en geluidloos energie Banken werken met het geld van ied wat de overheidsschuld liet stijgen. In België ging er van de verschillende overheden iets meer dan 20 miljard euro naar de bankwereld. De staatsschuld steeg van 84% van het BNP in 2007 naar 100% nu. Met het verse overheidsgeld konden de banken hun verliezen verteren en het vertrouwen van klanten, aandeelhouders en kredietgevers herstellen. Keerpunt? De komende jaren beloven meer van hetzelfde, maar ditmaal strikter gereguleerd en van dichterbij opgevolgd. De overheden geloven vooralsnog dat banken met wat stevigere schokdempers, die van tijd tot tijd getest en gecontroleerd worden door toezichthouders, niet in een nieuwe crisis terecht zullen komen. Meer structurele oplossingen op het niveau van de bank, de economie of de handel zijn er nog niet. Banken kunnen nog steeds risicovolle beleggingen doen met spaargeld. Politici zullen nog steeds verleid worden om het stagnerend inkomen van de actieve bevolking te verdoezelen met gul krediet. De onevenwichtige handelsbalans tussen China en de VS tenslotte, blijft schokken door het financiële systeem jagen. Klinkt als een retorische vraag. Maar hoe ziet de financiële wereld er in de toekomst voor jullie idealiter uit? De meeste grote banken in België hebben wortels in organisaties van arbeiders, landbouwers of ondernemers. Ze hadden een duidelijke sociale missie. Ze hielpen de emancipatie van die groepen vooruit door het sparen te bevorderen, de toegang tot betaalbaar krediet te creëren of een goede verzekering te bieden. Dat zijn duidelijke doelstellingen. Winst was daarbij slechts een middel. Maar diezelfde banken zijn in de laatste decennia gefusioneerd tot grote financiële spelers met heel andere dan emancipatorische belangen. De sociale missie vervaagde en ze hanteerden allen hetzelfde kompas als de rest van de bedrijfswereld. Ze zeggen als we zoeken naar het maximale rendement, met oog voor een zo klein mogelijk risico, dan geeft dat voor iedereen het beste resultaat. De bankencrisis heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat het niet zo is. Iedereen is er bekaaid vanaf gekomen. Honderden miljoenen euro s Belgisch spaargeld gingen naar een zeepbel in de Amerikaanse Foto: David Playford Economische crisis 2009: de economie in shock, centrale banken dienen infuus toe Samen staan we voor twee crisissen: de klimaatverandering en de problemen in de wereldeconomie. Maar ze bieden ons een kans om ze tegelijk aan te pakken met massale groene investeringen, een Green New Deal. (Ban Ki Moon, VN secretaris-generaal) Wat? Door de problemen in de bankwereld raakte de economie in de Westerse landen uit vorm. Mensen vreesden voor hun spaargeld en hun job, bedrijven vreesden voor moeilijker te verkrijgen bankkrediet en een slabakkende vraag naar hun producten. Al die onzekerheid en angst zorgden voor minder investeringen en consumptie. De economie vertraagde en belandde uiteindelijk heel 2009 in een recessie. (blz. 11) raak september
5 Elektriciteit wordt alsmaar belangrijker, kijk maar naar de auto-industrie. Maar wat baat het om met een elektrische auto te gaan rijden, als die stroom niet uit hernieuwbare bronnen komt? Voor mij is groene stroom daarom de energie van de toekomst. Ik steun dan ook elk initiatief dat bijdraagt aan een schonere toekomst voor onze provincie. De coöperatieve Limburg wind is zo n initiatief. Aan het woord is Frederic Robben, zaakvoerder van bakkerij Cools in Hasselt. Hij kocht een aantal aandelen van de nieuwe coöperatieve Limburg wind. Zo hoopt hij de uitbouw van windenergie te ondersteunen en er tegelijk een centje aan over te houden. In Vlaanderen bestaan er verschillende coöperatieve bedrijven die zich zoals Limburg Wind toeleggen op de uitbouw van windmolenparken en andere hernieuwbare energie. Sommigen, zoals Ecopower, leveren ook elektriciteit aan hun aandeelhouders. Een aandeel in een coöperatieve geeft recht op een stem tijdens de algemene vergadering. Zo kan een aandeelhouder meebeslismdat alles schaars is moeten we keuzes maken over investeringen Een echt keerpu GELD De zon levert gratis, zuiver en geluidloos energie huizenmarkt. Wat hadden de banken daar in de eerste plaats te zoeken? Investeren in wat het meeste opbrengt, verraadt een desinteresse in de andere functie van investeringen: de economie oriënteren. Ons pleidooi is om terug de discussie te starten over de rol van bankinvesteringen in de uitbouw van onze economie. Want het miljard euro dat naar een nieuwe kolencentrale gaat, die dertig jaar lang het milieu vervuilt, kan niet gebruikt worden voor oplossingen voor de klimaatverandering. Net omdat alles schaars is: grondstoffen, tijd maar ook geld; moeten we weloverwogen, en best ook democratisch, keuzes maken over investeringen. Pleiten jullie dan voor een vorm van staatsgeleid bankieren? Zo ver hoef je niet te gaan. Banken kunnen op eigen houtje investeringskeuzes maken. Maar de overheid en de klanten kunnen een stuk actiever betrokken worden bij het uitzetten van de grote lijnen. Zo zou een logische reactie op de bankencrisis zijn: voortaan geen gespeculeer of schadelijke investeringen meer met ons spaargeld, maar wel maatschappelijk nuttige kredietverlening die jobs creëert. Nu gebeurt het tegenovergestelde. De overheid is de grootste stemgerechtigde aandeelhouder in BNP Paribas, een Europese bank van formaat en heeft een belangrijke stem in Dexia en KBC. Maar wat blijkt: aan de bestuurstafel doet ze vooral haar best om zoveel mogelijk als een bankier te klinken. Ze is bekommerd om de waarde van haar eigen participatie. Maar over wat haar eigenlijk aanbelangt, het algemeen belang en maatschappelijk zinvolle investeringen, zegt ze nauwelijks iets. Groene investeringen: dubbel interessant De wind en de zon kunnen ons van hernieuwbare en schone energie voorzien. De ontwikkeling van die energiebronnen komt nog maar net op gang. Door zélf spaargeld te investeren in projecten voor hernieuwbare energie kan je de overgang versnellen. Zulke groene investeringen leveren ook aardig wat op. In dit artikel overlopen we de mogelijkheden om zélf op wind en zon in te zetten. Aandelen van erkende coöperatieven voor windenergie 10 september 2010 raak
6 nt in de economie is nog niet in zicht De kost van de vergrijzing komt er aan Rech Foto: C-Power N;V., 2009 Gevolg? De VS tekende in 2009 een krimp op van 2,4%, de EU van 4,7% van het BNP. De werkloosheid steeg vaak naar 10% of meer van de actieve bevolking. In de Europese welvaartstaten zorgde de sociale zekerheid in vergelijking met de VS voor minder leed bij de gewone man. Maar voor de 6,7 miljoen mensen die in VS hun werk verloren, betekende werkloosheid vaak ook een uithuiszetting, een onbetaalbare ziekenhuisfactuur of zelfs bittere armoede. Keerpunt? De centrale banken van de landen in recessie lieten de rente naar bijna 0% dalen. Goedkoop geld zou de economie terug aanzwengelen. Overheden timmerden investeringsplannen in elkaar. Hoewel een Green New Deal hoog op de agenda stond, geïnspireerd door de urgentie van de klimaatproblematiek, bleef het in de meeste landen bij een lappendeken aan stimulerende maatregelen van slooppremies tot belastingsvermindering voor de bouw. Een echt keerpunt in de economie is nog niet in zicht: zodra de groei herneemt zal ze opnieuw de kapitaalkrachtigen bevoordelen en aanbotsen tegen de begrensde draagkracht van de aarde, haar ecosystemen en de eindige voorraad grondstoffen. Landencrisis 2010: landen in shock, behandeling in testfase We zitten in een vergelijkbare situatie als in de bankencrisis. Vandaar dat een krachtige respons nodig is om de euro te beschermen. (Didier Reynders, minister van financiën) Wat? Landen zijn voor de (her)financiering van hun staatsschuld afhankelijk van de financiële markten. Pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen of banken willen wel wat staatsschuld kopen als dat genoeg rente opbrengt en het risico op wanbetaling door de overheden beperkt blijft. Net daar knelt het schoentje. De staatsschuld van heel wat landen was spectaculair gestegen door de banken- en economische crisis. Het risico voor wanbetaling groeide, volgens de markt het meest in Griekenland maar ook in Spanje, Portugal, Ierland, Italië of zelfs België. Die landen moeten een steeds hogere rente betalen om (blz. 13) raak september
7 teren in wind is interessant De zon levert gratis, zuiver en geluidloos energie Ban GELD Foto: Declan K In onderstaande tabel zie je een aantal mogelijkheden van coöperatieven voor windenergie waarvan je aandelen kan kopen. Prijs aandeel Verwacht rendement Maximaal aantal Uitstap mogelijk Info Tel Ecopower 250 6,00% 50 om de 6 jaar Limburg wind a 6% 20 na 5 jaar Groenkracht 125 6,00% onbeperkt om de 3 jaar BeauVent 250 6,00% 7 om de 5 jaar Wasewind % 1 jaarlijks sen over de toekomstige koers van het bedrijf. Rechtstreeks investeren in wind is redelijk interessant. De meeste coöperatieven geven jaarlijks een dividend van 5 a 6 %. Als je bijvoorbeeld voor 1000 euro aandelen koopt, dan krijg je ieder jaar 60 euro dividend. Bij een latere verkoop van je aandelen krijg je de 1000 euro terug. Bovendien is een bedrag van 170 euro dividend per jaar vrijgesteld van belastingen. Een rendement van 6% is een stuk meer dan wat een spaarboekje of een kasbon oplevert. Toch zijn de formules moeilijk te vergelijken. Coöperatieven zijn op zoek naar lange termijn investeerders. Dat vertaalt zich vaak in een vereiste om een aantal jaren aandeelhouder te blijven. Bovendien deel je als aandeelhouder bij een faling mee in de klappen. Hoewel dat risico erg klein is, hou je er best toch rekening mee. Diversifieer je beleggingen en koop slechts een beperkt aantal aandelen. Bij de meeste van de coöperatieven voor windenergie is het sowieso niet toegelaten om veel aandelen te kopen: zo blijft het bedrijf een échte coöperatieve die in handen is van vele kleine eigenaars. Zon op je dak Als je met de trein reist en een blik werpt op de achterzijde van huizen merk je dat de Vlaming massaal in zonnepanelen investeert. De cijfers bevestigen dat: in 2009 kwamen er maar liefst installaties voor zonneenergie bij, ruim viermaal meer dan het jaar voordien. In heel Vlaanderen staan er nu installaties. Die enorme interesse voor elektriciteit uit zonlicht is niet verwonderlijk. De zon levert gratis, zuiver en geluidloos energie. Bovendien daalt de kostprijs van fotovoltaïsche panelen jaar na jaar. De royale ondersteuning van de federale en Vlaamse overheid tenslotte, met een belastingsaftrek en premies onder de vorm van groenestroomcertificaten, doen de rest van het overtuigingswerk. Een vereenvoudigd rekensommetje leert vlug dat eenieder met een goed georiënteerd en geïsoleerd dak er nog 12 september 2010 raak
8 ken werken met het geld van ieder van ons Omdat alles schaars is moeten we ke investeerders te overtuigen nog overheidsobligaties te kopen. Die hogere rente dreigt een gevaarlijke rentesneeuwbal te creëren waarbij de overheid steeds meer betaalt en toch haar schuld verder ziet aandikken. voordeel bij heeft om zonnepanelen te plaatsen. Een doorsnee gezin betaalt 700 euro per jaar voor een verbruik van 3500 kwh. Een installatie die zeker 30 jaar die hoeveelheid stroom kan opwekken, kost momenteel tussen de en euro. Maar door allerlei voordelen bedraagt de terugverdientijd niet 20 jaar (14.000/700), maar slechts 5 tot 8 jaar. Nadien heb je gratis stroom en ontvang je daarbovenop nog tot 20 jaar na de ingebruikname van de installatie 350 euro per 1000 kwh groene stroom productie. Dat je zonnepanelen zo snel terug verdient, komt door de combinatie van de groenestroomcertificaten en een belastingsaftrek tot 3600 euro. Bovendien hoef je niet langer tegen de investering op te zien. Je kan bij de bank ook terecht voor een groene lening. Zo n krediet voor de aanleg van zonnepanelen, wordt door de federale overheid ondersteund met een rentekorting van 1,5%. Duurzaam sparen Een laatste mogelijkheid om je spaargeld te investeren in hernieuwbare energie, is het op een duurzame spaarrekening plaatsen. Triodos bank, VDK en BNP Paribas Fortis bieden zo een spaarboekje aan. De bank garandeert daarbij dat ze met het geld kredieten geeft aan verantwoorde ondernemingen, onder andere in de sector van de hernieuwbare energie. Maar je spaargeld op zo een rekening kan evengoed naar cultuur of zorg gaan. Voordeel: je spaargeld slaapt veilig, beter: werkt veilig aan een aangenamere wereld. Gevolg? Omdat Griekenland haar staatsschuld niet meer gefinancierd kreeg op de financiële markten, schoten andere Europese landen te hulp met een pakket van 750 miljard euro. Tegelijk eisten de EU en het Internationaal Monetair Fonds draconische besparingen van probleemlanden zoals Griekenland. Enkel door het tekort op de begroting terug te brengen, kan op termijn de staatsschuld dalen en het vertrouwen op de markten terugkeren, luidde de redenering. Dezelfde overheden die een jaar eerder nog de economie zouden stimuleren, gaan nu stevig snoeien in de ambtenarenlonen, de pensioenen en andere grote kostenposten. Keerpunt? Door dat snoeiwerk in de overheidsuitgaven vergroot de kans op een double dip, een tweede recessie, volgend op die van Overheden geraken geklemd tussen hamer en aambeeld: de economie stimuleren maar afstevenen op een onbetaalbare staatsschuld, of de overheidsuitgaven saneren maar in een economische recessie tuimelen. Ondanks het opbod aan bezuinigingsplannen van Europese landen is het vertrouwen op de financiële markten nog niet teruggekeerd. De premie voor een verzekering tegen wanbetaling van overheidsschulden, zeg maar de graadmeter voor dat vertrouwen, stond in juni 2009 nog steeds historisch hoog. Stilletjes lijken de markten ervan uit te gaan dat het tot een schuldherschikking komt in landen zoals Griekenland. De kost van de vergrijzing komt er immers nog aan. De bank voor Internationale Betalingen voorziet in één generatie tijd tot een verdubbeling van de staatsschuld in de meeste Westerse landen. De investeerders in overheidspapier geloven dat sommige landen op de duur hun schulden niet meer zullen kunnen terugbetalen, dat ze er langer over zullen doen of op eigen houtje de rente zullen verlagen. raak september
Aan het college van burgemeester en schepenen,
Ham, 19 september 2011 Aan het college van burgemeester en schepenen, Betreft: Schriftelijke vraag met schriftelijk antwoord over de Gemeentelijk Holding Geacht college, De Gemeentelijk Holding (verder:
Nadere informatieTwaalf grafieken over de ernst van de crisis
Twaalf grafieken over de ernst van de crisis 1 Frank Knopers 26-04-2012 1x aanbevolen Voeg toe aan leesplank We hebben een aantal grafieken verzameld die duidelijk maken hoe ernstig de huidige crisis is.
Nadere informatieMichiel Verbeek, januari 2013
Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor
Nadere informatieWaarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015
Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 4 Onderwerpen: 1. De financiële crisis van 2008 2. Geldschepping 3. Hoe staan de landen er economisch voor? 4. De
Nadere informatieSlechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!
Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.
Nadere informatieBeste lezers van De Geldfabriek,
Beste lezers van De Geldfabriek, Ik hoop dat jullie veel plezier hebben gehad met het lezen van dit verhaal. Vonden jullie ook dat Pippa wel erg veel aan mooie spullen dacht? En dat sommige mensen onaardig
Nadere informatieKenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI 2011-2012
Kenneth Wyffels 2L2 19 JAARTAAK SEI 2011-2012 April- 30/04/ 12 Artikel 1. Jean-Luc Dehaene van de CD&V kan bijna 3 miljoen euro opstrijken. Door een aantal jaar geleden een pakket aandelenopties te kopen
Nadere informatieDe Pensioenkrant. Wilt u ook uw pensioen veilig stellen? Lees verder in de pensioenkrant...
De Pensioenkrant Wilt u ook uw pensioen veilig stellen? Lees verder in de pensioenkrant... Het probleem Levensstandaard behouden wordt moeilijker Uit cijfers van het nationaal instituut voor statistiek
Nadere informatieOp de bank, of op de beurs? Sparen of beleggen: wat kies jij?
Op de bank, of op de beurs? Sparen of beleggen: wat kies jij? 1 Inhoud Inleiding... 3 Sparen... 3 A. Waarom wel?... 3 B. Waarom niet?... 4 Beleggen... 4 A. Waarom wel?... 4 B. Waarom niet?... 5 Besluit:
Nadere informatieHoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011
Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 3 oktober Grote Recessie was geen Grote Depressie Wereldhandel Aandelenmarkt 9 8 7 8 VS - S&P-5 vergelijking met crash 99 Wereld industriële
Nadere informatieWaarom je blauw betalen aan energie?
Waarom je blauw betalen aan energie? Energieprijzen Voordeel van energievriendelijke installaties Opbrengst spaarboekje Haal je voordeel uit energievriendelijke oplossingen voor warmte en water! Bespaar
Nadere informatieVeel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen
Veel gestelde vragen kwartaalcijfers pensioenfondsen 1. De kwartaalcijfers van de pensioenfondsen zijn negatief. Hoe komt dat? Het algemene beeld is dat het derde kwartaal, en dan in het bijzonder de maand
Nadere informatieCRISIS shoppen ANDERS OMGAAN. Letsers hebben veerkracht. Wegwijzer groen investeren. September - Oktober - November 2010
België - Belgique PB 1000 Brussel 1 1/1366 September - Oktober - November 2010 Magazine Netwerk Vlaanderen verschijnt driemaandelijks, 28 e jaargang, nr 3 ANDERS OMGAAN met geld CRISIS shoppen Letsers
Nadere informatie"De financiële sector is het probleem,
1 van 5 22-2-2019 07:44 sg.uu.nl "De financiële sector is het probleem, niet de oplossing" 6-8 minuten Investeren in een duurzamere wereld? Als het aan de aandeelhouders ligt, liever niet. Onderzoeker
Nadere informatieEen nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering
Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het
Nadere informatieEuropa in crisis. George Gelauff. Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering
Europa in crisis George Gelauff Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering Opzet Baten en kosten van Europa Banken en overheden Muntunie en schulden Conclusie 2 Europa in crisis Europa veruit
Nadere informatieDe grootste financiële beslissing in een mensenleven
De grootste financiële beslissing in een mensenleven 1 520.000.000.000,- ( 520 mrd) Totale hypotheekschuld van Nederlandse huishoudens Bron: NMa 2 170.000,- De gemiddelde grootte van een hypotheek in Nederland
Nadere informatieVerdieping: Kan een land failliet gaan?
Verdieping: Kan een land failliet gaan? Korte omschrijving werkvorm De leerlingen lezen fragmenten uit artikelen over wat het betekent als Griekenland failliet gaat en maken daar verwerkingsvragen over.
Nadere informatieThe New Consumer Barometer Prof. dr. Gino Verleye, Ugent N=2000; 2014
The New Consumer Barometer Prof. dr. Gino Verleye, Ugent N=2000; 2014 18-34 55-70 Wallonia 18-34 Brussels 55-70 Flanders 35-54 Flanders 35-54 Brussels Dynamiek since long security & transparancy drive
Nadere informatieGEEN EIGEN DAK, WEL EIGEN ZONNEPANELEN? KOOP NU PANELEN OP ZONSTATION 1. EEN COLLECTIEF ZONNEDAK OP METROSTATION REIGERSBOS
ZONSTATION GEEN EIGEN DAK, WEL EIGEN ZONNEPANELEN? KOOP NU PANELEN OP ZONSTATION 1. EEN COLLECTIEF ZONNEDAK OP METROSTATION REIGERSBOS Amsterdam staat aan de vooravond van een energietransitie. Van vieze
Nadere informatieSPEL VAN DE GOUDEN EEUW - LESMATERIAAL
Amsterdam in 1594, aan het begin van de Gouden Eeuw. De Nederlandse kunst, wetenschap en vooral de economie bloeien op. Ondernemers krijgen nieuwe kansen en kunnen steeds grotere investeringen doen. De
Nadere informatieE F F E C T U E E L. augustus 2011-18. Slachtoffer van eigen succes? Hilaire van den Bergh
E F F E C T U E E L augustus 2011-18 Slachtoffer van eigen succes? Hilaire van den Bergh Hilaire van den Bergh werkt bij BCS Vermogensbeheer B.V. te Rotterdam. De inhoud van deze publicatie schrijft hij
Nadere informatieBouw je eigen pensioen Ontdek het licht aan het eind van de duistere tunnel
z Bouw je eigen pensioen Ontdek het licht aan het eind van de duistere tunnel Stephan Toom Inleiding Om maar gelijk met de deur in huis te vallen: dit is geen eeboek om je te verleiden je aan te sluiten
Nadere informatieFactsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU?
Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Als gevolg van de wereldwijde economische en financiële crisis heeft de EU met een laag investeringsniveau te kampen. Alleen met gezamenlijke gecoördineerde
Nadere informatieNaslagwerk Economie van Duitsland. Hoofdstuk 8: Financiële stelsel. 8.1 Overzicht
Naslagwerk Economie van Duitsland 8.1 Overzicht Het Duitse bankenstelsel is anders georganiseerd dan in de meeste andere landen. Naast een centrale bank, de Bundesbank, de reguliere zaken en retailbanken
Nadere informatieDocentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)
Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van
Nadere informatieBoek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen
Boek 4 Hoofdstuk 7: De overheid en ons inkomen Valt het mee of tegen? a Als Yara een appartement koopt moet ze een hypotheek afsluiten. Hiervoor betaalt ze iedere maand een bepaald bedrag. Dit zijn haar
Nadere informatieMinisterie van Financiële Alternatieven plechtig geopend in...
1 sur 6 20/12/12 14:40 Gepubliceerd op DeWereldMorgen.be (http://www.dewereldmorgen.be) Ministerie van Financiële Alternatieven plechtig geopend in Brussel door Daphne van den Blink wo, 2012-12-19 17:46
Nadere informatieFinanciële repressie: twee sleutelwoorden voor elke financieel intermediair in dit decennium. FiDiB, Vught, 17 september 2012
Financiële repressie: twee sleutelwoorden voor elke financieel intermediair in dit decennium FiDiB, Vught, 17 september 2012 Agenda Waar hebben we mee te maken? Structurele gevolgen deze crisis Financiële
Nadere informatieWat is mis met onze banken? Presentatie 15 juni - Bank to Basics
Wat is mis met onze banken? Presentatie 15 juni - Bank to Basics 1 Voorbeeld debat Wat is mis? Oorzaken financiële crisis Foute evaluatie van het risico door banksector Massale investeringen in VS-rommelhypotheken
Nadere informatieObligaties 4-4-2014. Algemeen economisch:
Obligaties 4-4-2014 Algemeen economisch: Over de afgelopen maanden zet de bestaande trend zich door. De rente blijft per saldo onder druk, ondanks een tijdelijke hobbel na de start van het afbouwen van
Nadere informatieOpinieonderzoek toekomst financiële sector
Opinieonderzoek toekomst financiële sector Presentatie afsluitende bijeenkomst 24 november Lessen en vragen voor de toekomst Martijn Lampert 1 Vertrouwen Betekenis (Van Dale): 1. Met zekerheid hopen 2.
Nadere informatieKwartaalbericht. 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015. Samenvatting cijfers per 31 december 2014
Kwartaalbericht 4e kwartaal 2014 Den Haag, 30 januari 2015 Samenvatting cijfers per 31 december 2014 Dekkingsgraad: 111,5% Beleidsdekkingsgraad: 112,6% Belegd vermogen: 19,6 miljard Rendement 2014: 27,6%
Nadere informatieSterke toename van beleggingen in Duits en Frans schuldpapier. Grafiek 1 - Nederlandse aankopen buitenlandse effecten
Sterke toename van beleggingen in Duits en Frans schuldpapier Nederlandse beleggers hebben in 21 per saldo voor bijna EUR 12 miljard buitenlandse effecten verkocht. Voor EUR 1 miljard betrof dit buitenlands
Nadere informatieZonnepanelen met burgerparticipatie. 7 mei 2019
Zonnepanelen met burgerparticipatie 7 mei 2019 Inhoud Voorstelling Druifkracht Voorstelling Pajopower / Ecopower Zonneproject Tervuren Hoe participeren? Druifkracht, Pajopower & Ecopower: burgercoöperaties
Nadere informatieOverijssel maakt werk van nieuwe energie!
Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire
Nadere informatieMaak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo
Maak werk van zon & wind Tynaarlo Aanleiding Najaarsnota 2008 aankondiging plannen voor duurzame energie Voorjaar 2009 ontwikkelen scenario s Mei 2009 raadpleging inwoners Tynaarlo Juni 2009 voorstellen
Nadere informatieImpact maatschappelijke rol van Eandis op nettarieven
31 maart 2011 Impact maatschappelijke rol van Eandis op nettarieven 1. Inleiding: samenstelling energiefactuur In de verbruiksfactuur van de energieleverancier zijn de kosten van verschillende marktspelers
Nadere informatie1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp.
Tekst lezen 1. Lees de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp. 2. Er staan een aantal moeilijke woorden in de tekst. Hieronder staat een rijtje.
Nadere informatieGoede tijden, slechte tijden. Soms zit het mee, soms zit het tegen
Slides en video s op www.jooplengkeek.nl Goede tijden, slechte tijden Soms zit het mee, soms zit het tegen 1 De toegevoegde waarde De toegevoegde waarde is de verkoopprijs van een product min de ingekochte
Nadere informatieDe begroting voor een eigen woning: een kopzorg voor de Belgen!
De begroting voor een eigen woning: een kopzorg voor de Belgen! 13 februari 2014 In aanwezigheid van: 1 Johan Vande Lanotte, vice-eersteminister en minister van Economie en Consumenten 2 Koen Geens, minister
Nadere informatieGemiddelde hypotheekrentes in 2012 met NHG
rente rente Datum: 2 januari 2013 Terugblik renteontwikkeling 2012: de hypotheekmarkt is dood 2012 was een heel saai jaar. Er waren maar heel weinig wijzigingen in de hypotheekrentes. Je kunt wel zeggen
Nadere informatieDe crisis is te groot om ze met halve maatregelen op te lossen.
De crisis is te groot om ze met halve maatregelen op te lossen. Durfplan voor Vlaanderen. Een plan voor morgen en overmorgen. Op 7 juni kiest u hoe we samen de toekomst ingaan. Mét of zonder plan. Ons
Nadere informatieExamen HAVO - Compex. economie 1
economie 1 Examen HAVO - Compex Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Maandag 23 mei totale examentijd 2,5 uur 20 05 Vragen 1 tot en met 19 In dit deel staan de vragen waarbij de computer niet
Nadere informatieOverijssel maakt werk van nieuwe energie!
Overijssel maakt werk van nieuwe energie! U wilt met uw onderneming of woningcorporatie werk maken van nieuwe energie of energiebesparing. Maar u krijgt de financiering niet (volledig) rond via een bancaire
Nadere informatieUw pensioenbulletin juli 2011. Beleggingsbeleid doorgelicht. Beambtenfonds voor het Mijnbedrijf
Uw pensioenbulletin juli 2011 Beleggingsbeleid doorgelicht Beambtenfonds voor het Mijnbedrijf Externe deskundigen hebben in opdracht van het bestuur een zogenaamde ALM-studie (Asset Liability Management)
Nadere informatieNIEUWSBRIEF WOONWINKEL REGIO TIELT
NIEUWSBRIEF Dentergem, Meulebeke, Pittem, Ruiselede, Tielt & Wingene Demonstratiewoning Gezond Thuis te Tielt Kom zeker een kijkje nemen! Groepsaankoop groene energie Resultaten 4 e groepsaankoop groene
Nadere informatieHet businessmodel en de focus van kleinere banken in België Voorstelling Triodos Bank 1
Het businessmodel en de focus van kleinere banken in België Voorstelling Triodos Bank 1 Muriel Van Gompel - Director Retail Banking, Triodos Bank In 1980 zette Triodos Bank een ander bancair model in de
Nadere informatieFinancieel Forum West-Vlaanderen Kortrijk 4 mei Herman Daems
Financieel Forum West-Vlaanderen Kortrijk 4 mei 2010 Na de financiële storm Hoe gaan we verder? Herman Daems Deze presentatie is onvolledig zonder de mondelinge toelichting. Gelieve niet te citeren zonder
Nadere informatieTurnhout, 28 februari 2016
Turnhout, 28 februari 2016 Royal Bank of Scotland noteert achtste jaarverlies op rij Door Xavier Boutinge op Feb 26, 2016 De Royal Bank of Scotland kon vrijdag niet profiteren van het optimisme van investeerders.
Nadere informatieSCHULD EN BOETE IN HET WESTEN. Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2012
SCHULD EN BOETE IN HET WESTEN Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2012 1 Wie zijn de schuldenaren? Bedrijven zij lenen om te investeren Gezinnen zij lenen om een huis te kopen (of om de aankoop
Nadere informatieWelke soorten beleggingen zijn er?
Welke soorten beleggingen zijn er? Je kunt op verschillende manieren je geld beleggen. Hier lees je welke manieren consumenten het meest gebruiken. Ook vertellen we wat de belangrijkste eigenschappen van
Nadere informatie1 140 miljard euro bij
PRIVATE S.A. Page: 1+2 3 Circulation: 330835 92b4f4 1390 De Nieuwe Gazet No. of publications: 2 ECB drukt 1 140 miljard euro bij Met die som in 50 euro biljetten kan je de negen bollen van het Atomium
Nadere informatieWegwijs in de wereld van (mijn) geld
Wegwijs in de wereld van (mijn) geld Handleiding ontwikkeld door het Sint-Pieterscollege in samenwerking met KHLeuven- departement Economisch Hoger Onderwijs September 2013 With the support of the Lifelong
Nadere informatiePraktische opdracht Economie Kredietcrisis in Nederland
Praktische opdracht Economie Kredietcrisis in Nederland Praktische-opdracht door een scholier 2625 woorden 16 augustus 2010 5,3 48 keer beoordeeld Vak Economie Wat zijn de gevolgen van de kredietcrisis?
Nadere informatieIs jouw eurocent al gevallen
Crisis graad 3 Is jouw eurocent al gevallen Lesvoorbereiding Projecteer de krantenkoppen of verzamel zelf krantenkoppen over de economische crisis. Knip het verhaal van de crisis in 6 stukken (1 deel voor
Nadere informatie3e kwartaal 2016 Den Haag, oktober 2016
Kwartaalbericht 3e kwartaal 2016 Den Haag, oktober 2016 Samenvatting cijfers per 30 september 2016 Dekkingsgraad (UFR): 99,7% Beleidsdekkingsgraad: 99,1% Belegd vermogen: 24,3 miljard Rendement 2016 t/m
Nadere informatieVerschuiving van lasten op arbeid naar btw is beste scenario
De Standaard 13 november 2013 Opinies Verschuiving van lasten op arbeid naar btw is beste scenario 1. 15.000 jobs, gratis en voor niks Dat de relancediscussie nu nog niet beslecht is, Gert Peersman en
Nadere informatieAllianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrentespaarrekening. Sparen voor een aanvulling op mijn pensioen.
Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz Lijfrentespaarrekening Sparen voor een aanvulling op mijn pensioen. Extra sparen voor een aanvulling op uw pensioen? Kies voor zekerheid met de Allianz Lijfrentespaarrekening
Nadere informatieCoöperatieve Burgerbank
Coöperatieve Burgerbank Probleem Private banken en de rijkste 1% teveel macht en eigenbelang Structureel veel te hoge rente Structureel teveel (speculatieve) misbruik van het geldsysteem Oplossing Invoeren
Nadere informatie10-puntenplan voor het herstel van de Nederlandse economie
10-puntenplan voor het herstel van de Nederlandse economie Nederland zit in een grote economische crisis. Het consumentenvertrouwen is dramatisch laag. Nederlanders zijn onzeker over hun baan, hun huis,
Nadere informatieDe economische wereldcrisis
De economische wereldcrisis (9.2) Onderzoeksvraag: Wat waren de oorzaken van de economische wereldcrisis van 1929 en waarom duurde die crisis zo lang? Kenmerkend aspect: De crisis van het wereldkapitalisme.
Nadere informatieRoads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1
Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand
Nadere informatieAllianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen.
Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz Lijfrenterekening Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Beleggen voor een aanvulling op uw pensioen? Kies dan voor goede prestaties met de Allianz
Nadere informatieKorte toespraak Joanne Kellermann uitreiking Benchmark VBDO 2014
Korte toespraak Joanne Kellermann uitreiking Benchmark VBDO 2014 1. Opening Hartelijk dank voor de presentatie en deze benchmark. Als we bedenken dat duurzaamheid in het beleggingsbeleid nog niet eens
Nadere informatieDuurzaam beleggen. Een kleine positieve verandering bij een beursgenoteerde onderneming heeft een mondiale impact.
Duurzaam beleggen Een kleine positieve verandering bij een beursgenoteerde onderneming heeft een mondiale impact. Triodos Investment Management bv, dochteronderneming van Triodos Bank nv, is de beheermaatschappij
Nadere informatieRuilen over de tijd (havo)
1. Leg uit dat het sparen door gezinnen een voorbeeld is van ruilen in de tijd. 2. Leg uit waarom investeren door bedrijven als ruilen over de tijd beschouwd kan worden. 3. Wat is intertemporele substitutie?
Nadere informatieEen huis kan je kopen of huren. De voordelen en nadelen tussen kopen en huren staan in tabel 1.
Kopen of huren. Een huis kan je kopen of huren. De voordelen en nadelen tussen kopen en huren staan in tabel 1. Tabel 1. Het verschil tussen kopen en huren. huis kopen huis huren rente en aflossing of
Nadere informatieEzcorp Inc. TIP 2: Verenigde Staten. Ticker Symbol. Credit Services
TIP 2: Ezcorp Inc. Beurs Land Ticker Symbol ISIN Code Sector Nasdaq Verenigde Staten EZPW US3023011063 Credit Services Ezcorp (EZPW) is een bedrijf dat leningen verstrekt en daarnaast tweedehands spullen
Nadere informatieDe rente stijgt: welke gevolgen heeft dat voor u?
De rente stijgt: welke gevolgen heeft dat voor u? Onafhankelijke informatie voor consumenten Wat is renterisico? Als u geld nodig heeft, kunt u een lening afsluiten. U moet het geleende geld wel terugbetalen.
Nadere informatieZonnestroom voor VvE s. Week van de VvE februari 2019 Amsterdam
Zonnestroom voor VvE s Week van de VvE februari 2019 Amsterdam 1 Even voorstellen Joost de Valk Judith Roodenrijs Zonne-adviseurs coöperatie U.A. advies aan: VvE s, bedrijven, scholen > 160 VvE s in Amsterdam
Nadere informatieLeedsestraat 22, 9770 Kruishoutem Moretusstraat 6, 9120 Beveren-Waas. staes.siegfried@telenet.be, tel: 0478/313.389, http://www.siegfriedstaes.
versie 27/06/2014 Financieel Overzicht - Vragenlijst voor de cliënt (=verzekeringnemer): Naam:.Voornaam:... Voor welke perso(o)n(en) wordt dit document ingevuld? voor uzelf samen met uw partner enkel voor
Nadere informatieExperiment economie HAVO / VWO gooi maar in mijn bed
Experiment economie HAVO / VWO gooi maar in mijn bed Nr. 15 Achtergrond: Economische verschijnselen hangen met elkaar samen. Daarbij zijn meerdere verbanden mogelijk. Bijvoorbeeld: 1. Chronologische volgorde.
Nadere informatie1. Leg uit dat het sparen door gezinnen een voorbeeld is van ruilen in de tijd. 2. Leg uit waarom investeren door bedrijven als ruilen over de tijd beschouwd kan worden. 3. Wat is intertemporele substitutie?
Nadere informatieToelichting op uw jaaroverzicht
Bedenk je toekomst Toelichting op uw jaaroverzicht Inzicht in uw producten met mijnaegon.nl De visie achter onze beleggingsbeslissingen Toekomstverwachtingen Aegon in de prijzen Inzicht in uw producten
Nadere informatieAllianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Beleggersrekening. Beleggen om uw geld te laten groeien.
Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz Beleggersrekening Beleggen om uw geld te laten groeien. Wilt u beleggen om uw geld te laten groeien? Kies dan voor goede prestaties en flexibiliteit met
Nadere informatieValutamarkt. De euro op koers. Havo Economie 2010-2011 VERS
Valutamarkt De euro op koers Havo Economie 2010-2011 VERS 2 Hoofdstuk 1 : Inleiding Opdracht 1 a. Dirham b. Internet c. Duitsland - Ierland - Nederland - Griekenland - Finland - Luxemburg - Oostenrijk
Nadere informatieUw pensioenbulletin juli 2011. Beleggingsbeleid doorgelicht. Algemeen Mijnwerkersfonds
Uw pensioenbulletin juli 2011 Beleggingsbeleid doorgelicht Algemeen Mijnwerkersfonds Externe deskundigen hebben in opdracht van het bestuur een zogenaamde ALM-studie (Asset Liability Management) uitgevoerd.
Nadere informatieECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK
ECONOMIE IN TIJDEN VAN MONETAIR EXPANSIEVE POLITIEK Geert Gielens, Ph.D. hoofdeconoom 19 mei 2015 Agenda Het verschil met vorig jaar De euro zone De VS De ECB & haar beleid Besluit 2 Het verschil met vorig
Nadere informatiePENSIOENSPAREN ZO DOE JE HET
ZO DOE JE HET 1. WAT IS PENSIOENSPAREN? Wie aan pensioensparen doet, bouwt op individuele basis een extra pensioen op. Wat je spaart, kan je bovendien fiscaal in mindering brengen via de personenbelasting.
Nadere informatieInflatie creëeren door geld drukken
De heilige schrift stelt dat de bron van alle kwaad geld zou zijn. In I Tim.6:10, wordt dat terecht genuanceerd: de wortel van alle kwaad is geldzucht. Geld maken met geld Geld is een vreemd goedje. Met
Nadere informatieEindexamen economie pilot havo 2011 - I
Beoordelingsmodel Vraag Antwoord Scores Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore
Nadere informatieBeleggersprofiel - Vragenlijst voor de klant(en) :
Beleggersprofiel - Vragenlijst voor de klant(en) : Naam persoon 1 :.Voornaam :.. Naam persoon 2 :.Voornaam :.. Adres :. Heeft u een partner? : ja / neen Aantal kinderen ten laste + hun leeftijd :. Voor
Nadere informatieVooraleer de leerlingen de teksten lezen, worden de belangrijkste tekststructuren overlopen (LB 265).
5.2.1 Lezen In het leerboek krijgen de leerlingen uiteenlopende teksten te lezen. Op die manier worden de verschillende tekstsoorten en tekststructuren nogmaals besproken. Het gaat om een herhaling van
Nadere informatie1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% Er is helemaal geen klimaatprobleem. Weet niet / geen mening
1. Hoe dringend vindt u het klimaatprobleem? Helemaal niet dringend, we 1% kunnen wel even wachten met grote maatregelen 17% 1 Een beetje dringend, we kunnen nog wel even wachten met grote maatregelen,
Nadere informatieDoel is om voor deelnemers een beeld te schetsen van hoe het pensioen in elkaar steekt en hoe hun eigen pensioen er voorstaat.
Majesteit, dames en heren. Hartelijk welkom! En, Majesteit, ik weet zeker dat ik hier namens alle aanwezigen spreek als ik zeg dat wij buitengewoon vereerd zijn dat U bij een deel van dit programma aanwezig
Nadere informatieMaak uw eigen Miljoenennota
Maak uw eigen Miljoenennota Er is weer economische groei, de huizenmarkt trekt aan, en volgens de rijksbegroting gepresenteerd op Prinsjesdag gaat bijna iedereen er volgend jaar financieel op vooruit.
Nadere informatieZonne-energie in 6 stappen
Zonne-energie in 6 stappen Bart van den Bosch 10 / 9 / 2014 U bent enthousiast over het idee om zelf zonneenergie op te wekken. En u overweegt om zonnepanelen aan te schaffen voor uw woning. Zeer waarschijnlijk
Nadere informatieKans op Amerikaanse dubbele dip is klein
Kans op Amerikaanse dubbele dip is klein De Verenigde Staten gaan meestal voorop bij het herstel van de wereldeconomie. Maar terwijl een gerenommeerd onderzoeksburo recent verklaarde dat de Amerikaanse
Nadere informatieScenario 1 Er liggen ongeopende letters op tafel. Ze liggen er al langer dan een week.
Aanvullende dialogen Scenario 1 Er liggen ongeopende letters op tafel. Ze liggen er al langer dan een week. Scenario 1 Er liggen ongeopende letters op tafel. Ze liggen er al langer dan een week. Scenario:
Nadere informatieCoöperatieve Vereniging voor Zonne-energie in Oosterhesselen UA
Coöperatieve Vereniging voor Zonne-energie in Oosterhesselen UA Wie zijn wij? Wat willen wij? 1 Het fundament, de basis van ons project, waarom willen wij de Coöperatieve Vereniging voor Zonne-energie
Nadere informatieSectorwerkstuk Economie Economische crisis
Sectorwerkstuk Economie Economische crisis Sectorwerkstuk door A. 2214 woorden 2 februari 2013 6,6 119 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode Deelvraag 1: Wat zijn de oorzaken van de Economische
Nadere informatieVCB vraagt handhaving van woonbonus en aanpassing van kredietvoorwaarden
Bij meerderheid van aannemers daalt orderboek voor huizen en flats VCB vraagt handhaving van woonbonus en aanpassing van kredietvoorwaarden Bij 54% van de aannemers ligt het aantal orders voor nieuwe huizen
Nadere informatieRENT-A-ROOF : verhuur je dak en geniet van goedkope groene stroom
RENT-A-ROOF : verhuur je dak en geniet van goedkope groene stroom Veel mensen schrikken terug voor investeringen in zonneboilers, fotovoltaïsche zonnepanelen, kleine windturbines, maar bijv. ook warmtepompen.
Nadere informatieHernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA
Hernieuwbaar energie-aandeel in Vlaamse nieuwbouwprojecten Ontdek de zonnestroomoplossingen van SMA Verplicht aandeel hernieuwbare energie in nieuwbouw Vanaf 1 januari 2014 moet elke nieuwe woning, kantoor
Nadere informatieGoeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering!
Beste vrienden, Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering! Vooreerst, en vanuit de grond van mijn hart: Bedankt! Bedankt om al weken keihard campagne te voeren. Bedankt voor jullie tijd, energie,
Nadere informatieHet belang van rechtstreekse burgerparticipatie in windprojecten
Het belang van rechtstreekse burgerparticipatie in windprojecten 1 Rechtstreekse burgerparticipatie betekent dat je eigenaar wordt van de windturbines én van de geproduceerde groene stroom. Daarmee neem
Nadere informatieLuminus Groen : 100% Belgische, groene energie
Luminus Groen : 100% Belgische, groene energie Een leader in windenergie in België We houden momenteel 53 windmolens draaiende. In 2004 bouwde Luminus haar eerste windmolenpark in Villers-le-Bouillet.
Nadere informatie