I have a Tweet. Marieke Ploegmakers September e t. h u n. n v. t j. Onderzoek naar de relatie tussen speeches en Social media. e t.

Transcriptie

1 I have a Tweet Onderzoek naar de relatie tussen speeches en Social media Marieke Ploegmakers September C OM 05 s Com i s e h ct 24 MS gies e t a r t on S i t a c i m un n e ik, t j i e w h it het u n n a nuit v e t g e a i in v n d r t e an, maa oed W j g i e z d het taan ei 2013 s m ont van Uhm, 4 r ete - P

2

3 Auteur: Marieke Ploegmakers Onderwerp: De relatie tussen speeches en Social media Datum: september 2013 Minor Master Thesis, Strategic Communication Group (COM), Wageningen University Opdrachtgever: Tekstbureau Kroes Begeleiding Wageningen University: prof. dr. MNC (Noelle) Aarts Begeleiding Extern: ir. J.J. (Johan) Kroes

4 Voorwoord Als dierwetenschapper ligt de keuze voor dit onderwerp niet zo voor de hand. Al denk ik dat ook in de Agrarische sector communicatie van groot belang is. Het is belangrijk je staande te houden in het maatschappelijke debat, door middel van een open communicatie naar verschillende betrokken partijen. Het combineren van de studie dierwetenschappen met een minor in communicatiewetenschappen hebben mijn beiden interesses samengebracht. Één van de manieren om te communiceren met een groot publiek is het houden van een toespraak. Mijn interesse voor het toespreken en overtuigen van een publiek is aangewakkerd toen ik lid werd van de debatcub van Wageningen University. Tijdens het debatteren speelt het overtuigen van het publiek een belangrijke rol en hier wilde ik meer van weten. Als een frequent Social Media gebruiker, sprak mij het onderwerp van dit onderzoek me dan ook meteen aan. Zelfs na het bekijken van meer dan Tweets ben ik nog steeds enthousiast en kijk ik met veel plezier terug naar de afgelopen periode. Tijdens het onderzoek ben ik door een aantal personen geholpen, die ik hartelijk wil bedanken. Allereerst Johan Kroes, voor het beschikbaar stellen van deze opdracht, het delen van zijn kennis over het speechschrijven en zijn enthousiasme waarmee hij dit rapport ontving. Vanuit de Strategic Communication Group (COM) van Wageningen University had ik de eer om begeleid te worden door Hoogleraar Noelle Aarts. De gesprekken die we voerden heb ik als zeer inspirerend en motiverend ervaren. Tijdens het ontwikkelen van het onderzoeksmodel heb ik gesproken met Jan Willem Schouw van de Academie voor Overheidscommunicatie. Jan Willem wil ik bedanken voor zijn ideeën over de opzet van het onderzoek en het beschikbaar stellen van zijn netwerk. Hierdoor kwam ik in contact met Jan Maessen van Emma communicatie, ik ben hem zeer dankbaar voor zijn bijdrage aan het samenstellen van de datasets. Marieke Ploegmakers September,

5 Samenvatting Door de komst van Social Media is iedereen een beetje journalist geworden. Toespraken worden in razend tempo beoordeeld en geanalyseerd op verschillende Social netwerk sites. Als spreker of speechschrijver is het de kunst om toespraken zo aantrekkelijk te schrijven dat elementen van een toespraak worden gedeeld via Social media. Met dit onderzoek is onderzocht op welke manier speeches worden opgepikt door Twitter, welke patronen hierin te ontdekken zijn en wat dit betekent voor speechschrijvers. Methode Voor dit onderzoek hebben we vier speeches geselecteerd op actualiteit en het feit dat de speeches zijn uitgezonden op nationale tv en daardoor veel reacties op Twitter opleverden. De geselecteerde speeches zijn: - Kersttoespraak Koningin Beatrix, 23 december Afscheidstoespraak Koningin Beatrix, 29 april Toespraak van koning Willem-Alexander tijdens de inhuldiging in de Nieuwe Kerk, 30 april Toespraak Nationale Herdenking 4 mei 2013 Oud-Commandant der Strijdkrachten generaal b.d. Peter van Uhm Deze speeches zijn vervolgens geanalyseerd op de volgende tekst elementen: - Evidentie: anekdotische evidentie en feitelijke evidentie - Stijlfiguren: het contrast, drieslag, de retorische vraag, anafoor en de metafoor. - Woordherhalingen Bij het contrast koppel je twee tegengestelde begrippen aan elkaar. Steve Jobs gebruikt het contrast vaak in zijn toespraken: You can t connect the dots looking forward; you can only connect them looking backwards.. Een anafoor bestaat uit een herhaling van woorden of woordgroepen. Wanneer een herhaling uit drie woorden of zinnen bestaat, spreken we van een drieslag: President Obama gebruikte de drieslag in zijn overwinnnings-speech(de volkskrant, artikel: Retoriek Overwinningsspeech ontleed, november 2012): That s why we do this. That s what politics can be. That s why elections matter. Resultaten Uit deze analyse bleek dat alle vier de toespraken veel woordherhalingen bevatten en dat in de kersttoespraak en de toespraak van Willem-Alexander enkele sterke drieslagen waren verwerkt. De toespraak van Peter van Uhm bevatte een echte oneliner: : Want niet vanuit het ik en het zij, maar vanuit het wij, ontstaan de goede dingen. 4

6 Vervolgens zijn met behulp van trefwoorden Tweets verzameld die gelinked zijn aan de vier toespraken. Deze Tweets zijn ook op de verschillende tekst elementen geanalyseerd. Uit de resultaten blijkt dat in Tweets vaker een waardering wordt uitgesproken dan dat de Tweets inhoud gerelateerd zijn. De kersttoespraak van Koningin Beatrix is hierop een uitzondering. 62% van de Tweets is inhoud gerelateerd en 55% van de Tweets spreekt een waardering uit. De vier toespraken zijn allemaal positief ontvangen bij de Twitteraars, waarbij de toespraken van Koning Willem-Alexander en Peter van Uhm met 96% en 99% zeer positief gewaardeerd worden. De kersttoespraak wordt iets minder positief beoordeeld. De woordherhalingen uit de kersttoespraak, de toespraak van Willem-Alexander en de toespraak van Peter van Uhm zijn in veel Tweets terug te vinden. Drieslagen uit de afscheidstoespraak en de toespraak van Willem-Alexander worden ook verschillende keren opgepikt. Tweets gerelateerd aan de kersttoespraak en de toespraak van Willem-Alexander zijn voornamelijk weergeven in de vorm van een samenvatting. Uit de toespraak van Peter van Uhm worden voornamelijk citaten overgenomen. Conclusie Uit het onderzoek blijkt dat speeches op verschillende manieren worden opgepikt door Social media en hierin patronen te vinden zijn. Uit de analyse blijkt dat juist de elementen, die veelvoudig zijn verwerkt in de toespraken, ook terug komen in de Tweets. Vooral het herhalen van woorden heeft effect, door het herhalen wordt de boodschap door veel Twitteraars opgepikt. Ook het toevoegen van een oneliner vergroot de kans op Tweets, dit is te zien bij de toespraak van Peter van Uhm. Wat betekent dit nu voor speechschrijvers? We kunnen concluderen dat een toespraak wordt opgepikt door Social media wanneer: de toespraak een duidelijke oneliner bevat, de boodschap vaak herhaald wordt. Aan een speechschrijver de taak om de boodschap van een toespraak in 140 tekens te verwoorden in een pakkende oneliner en deze op verschillende plekken in de toespraak te herhalen. 5

7 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Samenvatting 4 1. Inleiding 7 2. Theoretisch kader Speechen Social media Conclusie theoretisch kader Onderzoeksmethode Onderzoeksproces Theoretisch kader Selectie speeches Analyse speeches Selectie en analyse Tweets Relatie speeches en Tweets Resultaten speechanalyse Analyse toespraken Samenvatting speechanalyse Resultaten Tweetanalyse Inhoud versus waardering Waardering Inhoud Citaat, samenvatting of parafrase Samenvatting tweetanalyse Discussie Conclusie 44 Literatuur 45 6

8 1. Inleiding In het najaar van 2012 besloot ik lid te worden van de Wageningen debating club, een club waarbij studenten elke week bij elkaar komen om te debatteren en in het weekend aan verschillende debattoernooien deelnemen. Tijdens de eerste bijeenkomst werden filmpjes getoond van zeer indrukwekkende sprekers tijdens debatten en toespraken. Dit zou ik nooit kunnen, was de eerste gedachte die bij me opkwam. De volgende bijeenkomsten werkten we aan onze sprekers skills en het structureren van een speech. Nu, een studiejaar verder, ligt mijn sprekers niveau nog steeds ver onder dat van president Obama, maar stapsgewijs ontwikkel ik me tot een betere spreker. Vaak denken we dat goede publieke sprekers een bijzonder natuurlijk talent of bekwaamheid bezitten. Het is mogelijk dat natuurlijk talent een rol speelt, maar het is niet zo dat alleen deze mensen een goede speech kunnen geven. Speechen is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen door te trainen (Bjerregaard, 2011;Hudig, 2012: Geel, 2004). Speechen is van alle tijden. In de klassieke oudheid was welsprekendheid en overtuigingskunst een belangrijk vak in het onderwijs. Onder andere het werk van de filosoof Aristoteles en Quintilianus vormen de basis voor hedendaagse speeches. De meest indrukwekkende en onvergetelijke speeches zijn uit Amerika afkomstig: I have a dream - Martin Luther King, Gettysbrug Address - Abraham Lincoln, Fired Up, Ready to Go - Barack Obama. Amerikanen zijn meesters in het spreken in het openbaar. In Nederland is de sprekerscultuur in ontwikkeling. Hudig schrijft in een artikel dat in de jaren tachtig en negentig speeches en debatten voornamelijk technisch van aard waren (NRC, 23 maart 2012). Terwijl nu te zien is dat steeds meer politici toespraken houden met veel beeldspraken, vergelijkingen en oneliners. De afgelopen maanden zijn er verschillende toespraken geweest in Nederland. Onder andere de kersttoespraak van Koningin Beatrix, de toespraak van Koning Willem-Alexander tijdens zijn inhulding als koning en een toespraak van Peter van Uhm op 4 mei tijdens de herdenkingsplechtigheid bij het Nationaal Monument op de Dam. Deze speeches kregen veel aandacht van de reguliere media, maar ook op de Social media waren de speeches onderwerp van gesprek. De groeiende aandacht voor speeches in de media zorgt ervoor dat ook in Nederland het speechen steeds belangrijker wordt gevonden. Speeches worden dan ook zorgvuldig voorbereid door speechschrijvers. De basiselementen die speechschrijvers aan een speech toevoegen zijn al lange tijd onveranderd. Echter sinds de opkomst van media is het voor bestuurders en politici belangrijk zich te realiseren dat een speech wordt opgepikt door de media. Daarbij geeft Social media mensen de mogelijkheid om in het openbaar op een speech te reageren en deze te bekritiseren. Door de komst van Social Media is iedereen een beetje journalist geworden. Toespraken worden in razend tempo beoordeeld en geanalyseerd op verschillende Social netwerk sites. Als spreker of speechschrijver is het de kunst om toespraken zo aantrekkelijk te schrijven dat elementen van een toespraak worden gedeeld via Social media. Hiervoor is het belangrijk om te weten welke specifieke elementen van een speech worden opgepikt door mensen en gedeeld via Social media. 7

9 Onderzoek is verricht naar welke elementen ervoor zorgen dat een speech de grootste overtuigingskracht heeft (Hanoeman, 2012), maar Nederlands onderzoek naar welke elementen worden gedeeld via Social media ontbreekt. Daarom zal dit onderzoek gericht zijn op welke elementen worden opgepikt en gedeeld via Social media na een speech. Dat leidt tot de volgende onderzoeksvraag: Op welke manier worden speeches opgepikt door Social media, welke patronen zijn hierin te ontdekken en wat betekent dit voor speechschrijvers? Het doel van dit onderzoek is te onderzoeken welke elementen een speech moet bevatten om te worden opgepikt door Social media. Hiervoor wordt onderzocht welke elementen van een speech worden gedeeld via Social media netwerksite Twitter. Voor dit onderzoek focussen we op Social netwerk site Twitter. We hebben gekozen voor deze focus, omdat Twitter één van de populairste netwerksites is in Nederland. Daarnaast is Twitter een openbare netwerksite en dus alle data (Tweets) zijn goed te bereiken en te verzamelen. Op Twitter kan de meest actuele data worden verzameld en kunnen data van enige tijd terug worden verkregen. Ook zijn op Twitter voor speechschrijvers interessante doelgroepen te vinden zoals, bestuurders, adviseurs en journalisten. Dit rapport is onderdeel van een Minor Master Thesis bij de Strategic Communication Group (COM) van Wageningen University en wordt uitgevoerd in opdracht van en in samenwerking met Tekstbureau Kroes. Het rapport begint met een uiteenzetting van een theoretisch kader, waarin de kenmerken van het speechen en van Social media worden beschreven. Vervolgens wordt, aan de hand van de informatie die verkregen is, een onderzoeksmodel gepresenteerd. Na de beschrijving van het onderzoeksmodel, volgen de resultaten van het onderzoek. Eerst de resultaten van de speechanalyse waarna de resultaten van de Tweetanalyse volgen. Vervolgens worden de resultaten van beiden analyses naast elkaar gelegd en met relevante literatuur bediscussieerd in de discussie. Tot slot wordt geconcludeerd wat de belangrijkste bevindingen zijn van het onderzoek en wat dit betekent voor speechschrijvers. 8

10 2. Theoretisch kader Voor dit onderzoek hebben we eerst een literatuurstudie verricht. In dit hoofdstuk wordt de verkregen literatuur uiteengezet in een theoretisch kader. Allereerst wordt de geschiedenis van het speechen beschreven. Daarna wordt dieper ingegaan op de basiseisen waaraan een goede speech moet voldoen, qua opbouw en structuur. Het doel van een speech is het publiek te overtuigen. In dit hoofdstuk wordt beschreven welke elementen in een speech voor meer overtuigingskracht zorgen. Daarnaast hebben we informatie verkregen over de gebruiksfuncties van (social) media met de focus op Social netwerk site Twitter. 2.1 Speechen Historie Retorica staat voor welsprekendheid en de kunst van het overtuigen. Al tijdens de klassieke oudheid waren retorische vaardigheden van levensbelang, in de politiek en rechtspraak. Een goede toespraak kon bijvoorbeeld zorgen voor het aannemen van een wet. Retorica stond centraal in het onderwijs en opvoeding van aristocratische families. In het Romeinse Keizerrijk was retorica nog steeds een belangrijk vak. Het boek De opleiding tot Redenaar (de Institutio Ortoria) van Quintilianus, uit de romeinse welsprekendheidscultuur, wordt gezien als een samensmelting van het werk van zijn voorgangers (Jong & Andeweg, 2004). Onder andere het werk van de filosoof Aristoteles en Quintilianus geven een beeld van de klassieke retorica en worden nog steeds gebruikt als basisliteratuur op dit gebied. Tabel 1.: De drie soorten welsprekendheid volgens Aristoteles (Jong & Andeweg, 2004) De Aristotelische leer gaat uit van drie toespraakgenres, ook wel welsprekendheid genoemd. De drie soorten welsprekendheid zijn: de politieke rede, de gelegenheidstoespraak en het gerechtelijk pleidooi. In tabel 1 worden deze drie soorten welsprekendheid weergegeven. Bij de politieke rede en het gerechtelijk pleidooi is het onderwerp een discussiepunt, terwijl bij een gelegenheidstoespraak het onderwerp een vaststaand gegeven is (Quintilianus). Voor dit onderzoek richten we ons voornamelijk op de gelegenheidstoespraak. Bij dit onderzoek ligt de focus op de tekstuele inhoud van een toespraak en geven we minder aandacht aan hoe een toespraak beoordeeld wordt. Hiervoor is gekozen om meer neutrale toespraken te gebruiken. Een politieke rede of een gerechtelijk pleidooi bevatten een weloverwogen opinie, waardoor reacties mogelijk vaker kritiek of een oordeel uitspreken in plaats van een reactie over de tekstuele inhoud van de speech. 9 2

11 2.1.2 Opbouw/elementen goede speech In het boek Speech Speech! legt Geel de nadruk op eisen die aan de verschillende soorten speeches gesteld kunnen worden, maar geeft ook algemene basiseisen voor een speech. Geel (2004) geeft aan dat een goede structuur van de tekst van groot belang is. Hiervoor verwijst Geel (2004) naar het klassieke retorische model voor een toespraak, wat nog steeds dient als uitgangspunt voor huidige speech schrijvers (Figuur 1). Figuur 1: Klassieke retorische model voor de opbouw van een toespraak In Het speech boekje van Hudig wordt indirect ook gebruik gemaakt van het klassieke model. Hudig (2012) schrijft hierover dat de spreker in de eerste zinnen van de speech de aandacht van het publiek moet trekken door te beginnen met een verrassing (exordium). In de inleiding van de speech is het belangrijk om sympathie te kweken, waardoor het publiek bereidwillig is om te luisteren. Daarnaast vertel je wie je bent en waar je het over gaat hebben (Narratio). Het middenstuk van de speech bestaat uit een probleemanalyse. Schets het probleem (Propositio) en geef stapsgewijs (Partitio) een oplossing of analyse (Argumentatio), waarna een inspirerende visie wordt geschetst. De speech wordt afgesloten met een wens of oproep (Peroratio) Overtuigen van publiek Retorica staat voor de kunst van het overtuigen. Het hoofddoel van een toespraak is dan ook het overtuigen van het publiek. Overtuigingskracht berust op de kracht van verbale en non-verbale communicatie (Dillard & Pfau, 2002). Volgens Aristoteles zijn de belangrijkste middelen van overtuiging: logos, ethos en pathos. Logos staat voor het overtuigen met logische argumenten, ethos verwijst naar de kwaliteiten van de spreker zelf en door het gebruik van pathos wordt ingespeeld op de emoties van het publiek. Erickson et al. (1978) maakten als eerst een onderscheid tussen een krachtige en niet-krachtige toespraak. Een niet-krachtige toespraak bevat veel afdekkingen (zoals: soort van), aarzelingen (zoals: uhm), versterkers (zoals: ongetwijfeld, zeker), beleefde vormen (zoals: alstublieft). Een krachtige toespraak bevat deze elementen niet en het publiek beschouwt de spreker als meer aantrekkelijk, sociaal en geloofwaardig dan sprekers van een niet-krachtige toespraak (Erickson et al, 1978). Een krachtige toespraak heeft een positief effect op gedragsverandering en daarmee een grote overtuigingskracht. 10

12 Om een toespraak meer overtuigingskracht te geven wordt vaak figuurlijke taal gebruikt (Erickson et al., 1978; Jong & Andeweg, 2004). Bijvoorbeeld stijlfiguren zoals de metafoor, vergelijkingen en personificaties. Sopory et al. (2002) onderzochten het effect van het gebruik van metaforen op het gedrag van het publiek. De term metafoor wordt in dit onderzoek gedefinieerd als: een algemene term om te verwijzen naar alle stijlfiguren van vergelijking. Uit het onderzoek blijkt dat gedragsverandering eerder plaatsvindt bij een metaforische tekst dan bij een tekst zonder metaforen. Waaraan wordt toegevoegd dat het gebruik van één metafoor meer effect heeft dan het gebruik van een groot aantal metaforen. Hanoeman, (2012) onderzocht welke factoren ervoor kunnen zorgen dat de overtuigingskracht van de speech toeneemt. In figuur 2 is het onderzoeksmodel weergegeven. Hanoeman, (2012) onderzocht het effect van evidentietype en stijlfiguren op de overtuigingskracht van een speech. De overtuigingskracht wordt gemeten aan de hand van de geloofwaardigheid, waardering en transportatie van de speech. Met transportatie wordt bedoeld dat het publiek wordt meegevoerd met het verhaal (Hanoeman, 2012). Figuur 2: Onderzoeksmodel Hanoeman (2012) Hanoeman (2012) heeft onder andere onderzocht hoe evidentie bijdraagt aan de overtuigingskracht van een speech. Volgens Reynolds & Reynolds (2002) kan evidentie worden gebuikt om aan standpunten extra kracht bij te zetten. Evidentie wordt door Reynolds & Reynolds (2002 geformuleerd als: data (facts or opinions) presented as proof for assertion. Evidentie bestaat uit data die als bewijs voor een bewering worden gebruikt om de effectiviteit van overtuigende teksten te vergroten. Hanoeman (2012) maakt een onderscheid tussen twee typen evidentie: anekdotische evidentie en feitelijke evidentie. Anekdotische evidentie komt vaak voor in de vorm van een voorbeeld en feitelijke evidentie bevat statistieken en cijfers. Naast evidentie wordt in het onderzoek van Hanoeman (2012) het effect van het gebruik van 4 verschillende stijlfiguren (het contrast, drieslag, de retorische vraag en de anafoor) onderzocht. Bij het contrast koppel je twee tegengestelde begrippen aan elkaar. Steve Jobs gebruikt het contrast vaak in zijn toespraken: You can t connect the dots looking forward; you can only connect them looking backwards. 11

13 Een anafoor bestaat uit een herhaling van woorden of woordgroepen. De anafoor gebruikte President Obama ook in zijn overwinnnings-speech(de volkskrant, artikel: Retoriek Overwinningsspeech ontleed, november 2012): America, I believe we can build on the progress we ve made... I believe we can deliver on the promise... I believe we can seize this future... Wanneer, zoals in het vorige voorbeeld, een herhaling uit drie woorden of zinnen bestaat, spreken we van een drieslag. Een drieslag bestaat uit drie woorden of zinnen waarmee naar een climax wordt toegewerkt. Een drieslag zorgt voor ritme en geeft het gevoel van volledigheid. President Obama gebruikte de drieslag in zijn overwinnnings-speech(de volkskrant, artikel: Retoriek Overwinningsspeech ontleed, november 2012): That s why we do this. That s what politics can be. That s why elections matter Om de aandacht van het publiek te trekken wordt vaak het stijlfiguur de retorische vraag gebruikt. Bij een retorische vraag is niet het antwoord van belang maar de denkrichting. Peter van Uhm gebruikte in zijn toespraak op 4 mei 2013 de retorische vraag: Ik vroeg mijzelf: Peter, miljoenen mensen is n keuze ontnomen. Jij hebt wel een keuze. Wat ga jij doen met je leven? Wat ga jij doen om de wereld beter te maken? Uit de studie Our Masters Voices van M. Atkinson (1988) blijkt dat het gebruik van het contrast en de drieslag je het publiek sneller kan laten applaudisseren, zogenoemde claptraps. Claptraps bestaan uit formuleringen die zorgvuldig gekozen zijn en die direct applaus opwekken bij het publiek. Hanoeman (2012) heeft onderzocht in hoeverre de evidentietypes en stijlfiguren effect hebben op de geloofwaardigheid, waardering en transportatie van een speech. Deze 3 factoren zullen, wanneer hoog beoordeeld, de overtuigingskracht van een speech verhogen. Hanoeman selecteerde twee speeches met twee verschillende onderwerpen, elk onderwerp had 4 versies. Een speech met feiten en stijlfiguren, een speech met feiten, maar geen stijlfiguren, een speech met anekdotes en stijlfiguren en een speech met anekdotes zonder stijlfiguren. De respondenten luisterde vier keer naar de ingesproken speeches en gaven daarna scores voor de geloofwaardigheid, waardering en transportatie van de speech. Uit het onderzoek blijkt dat speeches met anekdotes en stijlfiguren de hoogste waardering en transportatie opleveren. Op geloofwaardigheid is geen noemenswaardig verschil opgemerkt. Voor dit onderzoek kijken we ook naar het gebruik van verschillende stijlfiguren in een speech, zoals het contrast, de drieslag en anafoor. Hanoeman (2012) onderzocht of stijlfiguren invloed hebben op de overtuigingskracht van een speech. In dit onderzoek analyseren we welke stijlfiguren worden gebruikt in verschillende speeches en hoe deze tijdens en na een speech worden opgepikt door Social Media. Uit het onderzoek van Hanoeman (2012) blijkt dat de waardering en transportatie van een speech het hoogst zijn bij een speech met anekdotes en stijlfiguren. De vraag is of anekdotes en stijlfiguren ook bijdragen aan de mate waarin elementen van een speech worden gedeeld via Social Media. 12

14 2.2 Social media Gebruiksfuncties Social media Social media zijn de media die we gebruiken om sociaal te zijn. Het eerste gedeelte van de term, social verwijst naar de behoefte die mensen hebben om zich te verbinden met andere (Safko, 2010). Mensen hebben de behoefte om groepen te vormen met gelijkgestemden om gedachten, ideeën en ervaringen te delen, hun mening te uiten en andere van informatie te voorzien. De tweede term, media, verwijst naar de media die mensen gebruiken om deze verbindingen te maken (Safko, 2010). De ontwikkelingen rondom Social media gaan snel en Social media zijn niet meer weg te denken uit de samenleving. Social media worden door mensen gebruikt voor vier verschillende doeleinden: informeren, organiseren, presenteren en communiceren (Aarts, 2011). Social media sites staan vol met informatie over de meest uiteenlopende onderwerpen. Via Twitter raken mensen op de hoogte van het belangrijke gebeurtenissen in de wereld, dit alles in zeer korte tijd. Aarts (2011): In feite bestaat Twitter uit gesprekken zonder einde die voor iedereen zichtbaar zijn en waaraan iedereen mee kan doen. Dit hebben we laatst kunnen zien bij de inhuldiging van de nieuwe koning Willem- Alexander. Gedurende de zeven dagen voor de inhulding zijn meer dan één miljoen tweets geplaatst over deze gebeurtenis. Op 30 april 2013, de dag van de inhuldiging, werden nog eens meer dan 300,000 tweets geplaatst, waarvan een groot aantal over de toespraak van koning Willem-Alexander. Castells noemt in zijn boek Communication Power (2009) de fundamentele verandering op het gebied van communicatie, de opkomst van massa-zelf-communicatie. Hiermee refereert hij naar het gebruik van Internet en draadloze netwerken als platforms voor digitale communicatie. Massa communicatie staat voor het proces waarbij berichten van veel mensen naar nog meer mensen worden verstuurd, waardoor eindeloze netwerken worden verbonden. Castells spreekt van zelf-communicatie omdat het maken van het bericht door de zender zelf wordt gedaan, de bestemming van het bericht is zelfgestuurd en er wordt zelf gekozen welke berichten van Social netwerken sites worden opgehaald. Door massale self-communication op social netwerk sites, zoals Twitter, worden berichten en speeches meteen beoordeeld en beantwoord. Naast informeren, organiseren mensen zich via social media, door gebruik te maken van gemeenschappen en fora. Dit wordt zelforganisatie genoemd; een proces waarin zonder centrale aansturing orde wordt gecreëerd uit chaos (Aarts, 2011). Op 7 september 2012 maakte een 15 jarig meisje een uitnodiging voor haar verjaardag via de event-functie van Facebook. Doordat ze de uitnodiging onbewust op openbaar liet staan, telde het verjaardagsfeestje na een week al potentiële gasten. Onderling werden berichten gestuurd en video s geüpload. De mensen die deelnamen aan de Facebook site organiseerden zich, zodat op 21 september, de verjaardag van het meisje, duizenden mensen naar het dorpje Haren afreisden. Bedrijven of organisatoren van evenementen gebruiken deze event-functie van Facebook regelmatig om aandacht te vragen en mensen uit te nodigen voor een evenement. Op Social netwerk sites zoals Facebook en LinkedIn zijn profielen van mensen te vinden waarin zij zich presenteren. Mensen bepalen zelf hoe ze willen overkomen op andere, oftewel zelfpresentatie (Antheunis en Schouten, 2011). Zelfpresentatie wordt gebruikt om identiteit vorm te geven en verschillende identiteiten uit te proberen (Antheunis en Schouten, 2011). 13

15 Social netwerk sites hebben de ideale omgeving om dit te verwezenlijken. Op de Social netwerk site Facebook kunnen mensen door middel van het toevoegen van foto s, levensgebeurtenissen, interesses ect. een eigen profielpagina inrichten, waarmee ze zichzelf presenteren aan anderen. Mensen over de hele wereld communiceren dagelijks via Social media, niet alleen individuen maar ook organisaties en bedrijven communiceren vaak via Social netwerk sites. Tegenwoordig zijn Social media niet meer weg te denken uit de netwerksamenleving Twitter Twitter is een online dienst voor sociale netwerken en microblogging die gebruikers in staat stelt om tekstberichten te versturen van maximaal 140 tekens, bekend als Tweets. The Pew Research Center onderzocht wat de gebruikers zoal doen op de website van Twitter. De resultaten zijn te zien in figuur 3. Figuur 3: weergaven van wat gebruikers zoal doen met Twitter (The pew Reseach Center) De resultaten laten zien dat mensen Twitter voornamelijk gebruiken voor het plaatsen van persoonlijke en werk gerelateerde updates. Maar ook worden vaak links naar nieuwsberichten en algemene dagelijkse observaties gedeeld. Bijvoorbeeld tijdens en na belangrijke speeches wordt veel getweet en ge-re-tweet. De vraag is dan, wat Twitteren deze mensen? Wohn & Eun-Kyung (2011) onderzochten wat voor type berichten mensen delen via Twitter wanneer ze televisie kijken en hoe deze berichten overeenkomen met de inhoud van het programma. 14

16 Ze analyseerde hiervoor onder andere de Tweets rondom de nobelprijs speech van president Obama. Wohn & Eun-Kyung besloten de inhoud van een Tweet te analyseren op twee criteria: of een bericht subjectief of objectief is en of een bericht over de Twitteraar zelf gaat of niet over de Twitteraar zelf en dus over een televisieprogramma. Voor de analyse ontwikkelden ze een 2x2 matrix waarin vier type berichten worden weergegeven: Aandacht-zoekend (een objectief bericht over zichzelf), Informatie (een objectief bericht over het programma), Emotion (een subjectief bericht over zichzelf) en een Mening (een subjectief bericht over het programma). Uit de analyse blijkt dat de Tweets rondom de speech van Obama vaker subjectief waren (61,1%) dan objectief (38,9%) en dus vaak een emotie (23%) of mening (38%) weergaven. Vaak wordt een waardering gegeven over de toespraak. Bijvoorbeeld tijdens en na de toespraak van Peter van Uhm op 4 mei 2013 was indrukwekkend een vaak terugkerend woord in Tweets. Naast een waardering kunnen mensen de toespraak ook beoordelen op de inhoud van de tekst. Tweets kunnen bijvoorbeeld bestaan uit een samenvatting of een citaat uit de speech. Bij een samenvatting wordt de belangrijkste boodschap samengevat in eigen woorden en geeft een breed overzicht van het originele materiaal (Driscoll & Brizee, 2012). Een citaat is identiek aan de originele bron en moet worden toegeschreven aan de oorspronkelijke auteur(driscoll & Brizee, 2012). Naast samenvatten en citeren is er ook de mogelijkheid tot parafraseren met het gebruik van Tweets. Met parafraseren wordt bedoeld het overnemen van een passage uit de originele bron door het gebruik van eigen woorden. Kort gezegd, iets in eigen woorden omschrijven(driscoll & Brizee, 2012). Social media zijn voor veel mensen niet meer weg te denken uit hun dagelijkse leven. Persoonlijke gebeurtenissen en ervaringen worden gedeeld via verschillende netwerk sites, uitstapjes, schoolresultaten en zelfs de eerste stapjes van de kinderen worden door middel van foto s en video s gedeeld met een groot netwerk. Naast het delen van persoonlijke gebeurtenissen, wordt via Social media ook kritisch gekeken naar actuele gebeurtenissen uit de maatschappij. Door het gebruik van Tweets wordt onmiddellijk gereageerd op bijvoorbeeld een nieuwsbericht óf een toespraak. De vraag voor dit onderzoek is: Welke elementen van een toespraak delen mensen via Social media en op welke manier doen ze dit? 2.3 Conclusie theoretisch kader Uit het literatuuronderzoek blijkt dat het toespreken van een publiek van alle tijden is. Al in de klassieke oudheid werd in het onderwijs veel aandacht besteed aan welsprekendheid en overtuigingskracht. De sprekerscultuur in Nederland is nog niet zover als in de V.S., maar ontwikkelt zich steeds meer. In een artikel, naar aanleiding van een interview, in het NRC (NRC, 23 maart 2012) verklaart Huib Hudig dat huidige debatten en speeches van politici vol staan met oneliners en beeldspraak, dit was in de jaren tachtig en negentig zeker niet het geval. De groeiende aandacht voor speeches in de media speelt hierin een rol. Speeches worden live gevolgd op televisie en op hetzelfde moment kritisch beoordeeld via Social media netwerk sites. De structuur en elementen van een speech zijn al lange tijd hetzelfde gebleven. Echter sinds de opkomst van de (Social) media, is het belangrijk dat speeches worden opgepikt door de media. Uit het onderzoek van Hanoeman (2012) blijkt dat speeches met anekdotes en stijlfiguren de hoogste waardering en transportatie opleveren, wat bijdraagt aan de overtuigingskracht van een speech. De vraag is welke aspecten van een speech worden opgepikt door, in dit onderzoek, Twitter. 15

17 Voor het literatuuronderzoek is gezocht naar informatie over de relatie tussen speeches en Social media. Echter hebben we beperkte literatuur gevonden over deze relatie en kunnen we spreken van een zogenoemde knowledge gab. Het doel van dit onderzoek is de relatie tussen speeches en Social media te onderzoeken. Hiervoor onderzoeken we welke elementen van een speech worden gedeeld op Social netwerk site Twitter en welke patronen hierin zichtbaar zijn. Tot slot wordt bekeken wat deze resultaten betekenen voor speechschrijvers. 16

18 3. Onderzoeksmethode 3.1 Onderzoeksproces Het onderzoek is opgebouwd uit verschillende stappen die we achtereenvolgens hebben doorlopen. Het onderzoeksproces met de bijbehorende stappen zijn in onderstaand figuur weergegeven. 3.2 Theoretisch kader Voor dit onderzoek hebben we eerst een literatuurstudie verricht. Hierbij is onderzoek gedaan naar de geschiedenis van het speechen, de opbouw van een speech en naar de verschillende elementen van een speech. Daarnaast hebben we informatie verkregen over de gebruiksfuncties van (social) media met de focus op Social netwerk site Twitter. Ook hebben we gezocht naar literatuur over de relatie tussen speeches en Social media. Uit het literatuuronderzoek blijkt dat hier weinig tot geen onderzoek naar gedaan is en we kunnen spreken van een zo genoemde knowledge gab. 3.3 Selectie speeches 17 Voor het onderzoek zijn vier speeches geselecteerd. De speeches zijn geselecteerd op actualiteit, de speeches zijn minder dan een jaar oud. De speeches zijn alle vier uitgezonden op nationale tv en leverden een groot aantal reacties op via het sociale netwerk Twitter. Deze selectie maakt het mogelijk de speeches met elkaar te vergelijken. Al moeten daarbij ook enkele kanttekeningen worden gemaakt. De speeches verschillen van elkaar in onderwerp, lengte, context en spreker. De invloed van de spreker, door bijvoorbeeld achtergrond of status, wordt in dit onderzoek niet meegenomen. - Kerst toespraak Koningin Beatrix, 23 december Afscheidstoespraak Koningin Beatrix, 29 april Toespraak van koning Willem-Alexander tijdens de inhuldiging in de Nieuwe Kerk, 30 april Toespraak Nationale Herdenking 4 mei 2013 Oud-Commandant der Strijdkrachten generaal b.d. Peter van Uhm

19 3.4 Analyse speeches De vier geselecteerde speeches zijn geanalyseerd op verschillende tekstelementen. Het onderzoek van Hanoeman (2012) dient als uitgangspunt voor de analyse van de vier geselecteerde speeches. De analyse van de speeches is gebruikt om de Tweets te analyseren op de verschillende elementen. Tijdens de analyse zijn de volgende elementen onderscheiden: - Evidentie: anekdotische evidentie en feitelijke evidentie - Stijlfiguren: het contrast, drieslag, de retorische vraag, anafoor en de metafoor. - Woordherhalingen 3.5 Selectie en analyse Tweets Met behulp van Social netwerk site Twitter is onderzocht welke elementen van een speech worden gedeeld via Social media. Met Social Media monitor tool Coosto zijn met behulp van zoekwoorden Tweets rondom de vier geselecteerde speeches verzameld, resulterend in een dataset van Tweets (Kersttoespraak: , Afscheidstoespraak: 2.709, Willem-Alexander: en Peter van Uhm: ). Allereest zijn de Re-Tweets uitgeselecteerd, vanwege het tijdsbestek waarin dit onderzoek plaatsvindt, worden de Re-Tweets niet meegenomen in dit onderzoek. Vervolgens is geselecteerd op bruikbare Tweets voor dit onderzoek. Met bruikbaar wordt bedoeld Tweets die een waardering uitspreken of een element van de inhoud van de toespraak weergeven. De data sets bestonden voor een groot deel uit onbruikbare Tweets voor dit onderzoek. Bijvoorbeeld een groot deel van de Tweets rondom de Kerst toespraak van Koningin Beatrix waren onbruikbaar, omdat deze refereerde aan het lekken van de toespraak. De toespraak was voor de geplande datum al te vinden op internet. Na de selectie bestond de dataset uit Tweets (Kersttoespraak:706, Afscheidstoespraak: 1058, Willem-Alexander: 872 en Peter van Uhm: 4217). Vervolgens zijn de bruikbare Tweets met behulp van Microsoft Excel 2010, geanalyseerd op verschillende elementen, dit onderzoeksmodel is weergegeven in onderstaande figuur. 18

20 Een Tweet kan een waardering weergeven van een speech bijvoorbeeld indrukwekkend of een beoordeling van de tekst op inhoud. Wanneer een speech op inhoud wordt beoordeeld kan dit gedaan worden door een stuk tekst te citeren, een samenvatting te geven of door de tekst te parafraseren. Vervolgens hebben we gekeken of in deze inhoudelijke Tweets bepaalde elementen uit de speech worden opgepikt van een speech zoals evidentie, stijlfiguren of woordherhalingen. Bij evidentie is een onderscheid gemaakt tussen anekdotische en feitelijke evidentie en de stijlfiguren die zijn meegenomen in dit onderzoek zijn het contrast, de anekdote, de drieslag, de anafoor en de metafoor. Het is ook mogelijk dat een Tweet een waardering weergeeft én aan de inhoud gerelateerd is, dan is een Tweet in het onderzoek meegeteld bij zowel de inhoudelijke Tweets als bij de Tweets die een waardering uitspreken. 3.6 Relatie speeches en Tweets Nadat we de vier geselecteerde speeches geanalyseerd hebben op de verschillende elementen (evidentie, stijlfiguren en woordherhalingen) en we ook de Tweets hebben geanalyseerd op deze elementen, is de relatie tussen de speeches en Tweets onderzocht. Hiervoor zijn de resultaten van de analysis naast elkaar gelegd en vergeleken, om zo patronen te kunnen waarnemen. Hieruit is duidelijk geworden welke elementen van de speeches (het vaakst) zijn gedeeld via Twitter. 19

21 4. Resultaten speechanalyse De vier geselecteerde speeches zijn geanalyseerd op de volgende elementen: - Evidentie: anekdotische evidentie en feitelijke evidentie - Stijlfiguren: het contrast, drieslag, de retorische vraag, anafoor en de metafoor. - Herhalingen: woordherhalingen - De analyse van de speeches presenteren we achtereenvolgens in dit hoofdstuk. 4.1 Analyse toespraken Kerst toespraak Koningin Beatrix, 23 december 2012 Op 23 december 2012 hield Koningin Beatrix haar laatste kersttoespraak. Haar toespraak begint de Koningin met een sterke drieslag: geloof, hoop en liefde. Vervolgens spreekt de Koningin van verbondenheid, dit in de vorm van verschillende contrasten. Opvallend in de toespraak is het feit dat de Koningin dertien keer een vorm van het woord vertrouwen herhaald. De toespraak wordt afgesloten met dezelfde drieslag als in het begin van de toespraak: geloof, hoop en liefde. 20

22 Afscheid Koningin Beatrix, 29 april 2013 Op 29 april bedankte Beatrix in haar toespraak het Nederlandse volk en nam afscheid van de troon. Ook in deze toespraak van Koningin Beatrix zijn de stijlfiguren het contrast en de drieslag meerdere malen gebruikt. Daarnaast gebruikt de Koningin verschillende metaforen, zoals een metafoor over Europa: Het verscheurde Europa droeg lang de littekens uit een verleden van oorlog en geweld. De Koningin spreekt vier keer over vertrouwen in haar toespraak. Een opvallende passage in de toespraak is de passage over haar man Claus. Ze zegt het grote geluk te hebben gehad zich door hem gesteund te voelen en voegt daaraan toe dat de keuze voor haar echtgenoot haar beste beslissing is geweest. 21

23 22

24 Toespraak van Koning Willem-Alexander tijdens de inhuldiging 30 april 2013, heel Nederland staat op z n kop, een nieuwe Koning treed aan. Het is een groot evenement waar de toespraak in de Nieuwe Kerk deel van uitmaakt. Willem-Alexander begint zijn toespraak met een visie voor de toekomst. Vervolgens bedankt hij op een persoonlijke manier zijn moeder. Zoals zijn moeder gebruikt Koning Willem-Alexander de stijlfiguren: contrast, drieslag en metafoor. Daarnaast is ook elf keer de herhaling van het woord vertrouwen terug te vinden in de toespraak. 23

25 24

26 25

27 26

28 Toespraak Oud-Commandant der Strijdkrachten generaal b.d. Peter van Uhm In de toespraak van Peter van Uhm zijn veel verschillende elementen gebruikt. De volgende elementen zijn aanwezig in de toespraak: anekdote, metafoor, anafoor, drieslag, contrast, retorische vraag en woordherhalingen. Het valt op dat in een toespraak die 5 minuten duurde veel elementen zijn gebruikt. Het contrast dat meerdere malen wordt herhaald door Peter van Uhm is het contrast: Want niet vanuit het ik en het zij, maar vanuit het wij, ontstaan de goede dingen. Dit contrast vertegenwoordigt de kern van zijn boodschap. 27

29 28

30 4.2 Samenvatting speechanalyse - In alle vier de toespraken komen veel woordherhalingen voor. De Koningin en Willem-Alexander herhalen vaak een vorm van het woord vertrouwen en Peter van Uhm herhaalt de woorden ik, zij, wij meerdere malen. - De kersttoespraak van de Koningin bevat een sterke drieslag aan het begin en eind: geloof, hoop en liefde. - De toespraak van Koning Willem-Alexander bevat ook een aantal sterke drieslagen, zoals: Vindingrijkheid, ijver en openheid en verbindingen leggen, verbanden signaleren en uitdragen. Daarnaast bevat de toespraak een aantal contrasten, zoals: In het winnen van wederkerig vertrouwen ligt een voortdurende opgave, in het klein en in het groot. - De toespraak van Peter van Uhm bevat een echte oneliner: Want niet vanuit het ik en het zij, maar vanuit het wij, ontstaan de goede dingen. In de andere toespraken is een oneliner niet terug te vinden. Tijdens de analyse van de Tweets bekijken we in welke mate deze opvallende punten worden opgepikt en worden weergegeven in Tweets. 29

31 5. Resultaten Tweetanalyse Voor de analyse is een database van Tweets gebruikt( Kersttoespraak: , Afscheidstoespraak: 2.709, Willem-Alexander: en Peter van Uhm: ). Allereest is zijn de re-tweets uitgeselecteerd, omdat deze niet worden meegenomen in dit onderzoek. Vervolgens is geselecteerd op bruikbare Tweets voor dit onderzoek. Met bruikbaar wordt bedoeld Tweets die een waardering uitspreken of een element van de inhoud van de toespraak weergeven. De data sets bestonden voor een groot deel uit onbruikbare Tweets voor dit onderzoek. Bijvoorbeeld een groot deel van de Tweets rondom de Kersttoespraak van Koningin Beatrix waren onbruikbaar, omdat deze refereerden aan het lekken van de toespraak. De toespraak was voor de geplande datum al te vinden op internet. Na de selectie bestond de dataset uit Tweets (Kersttoespraak:706, Afscheidstoespraak: 1058, Willem-Alexander: 872 en Peter van Uhm: 4217). Deze dataset is geanalyseerd op verschillende elementen, in dit hoofdstuk bespreken we deze achtereenvolgens. 5.1 Inhoud versus waardering Tabel 1: Absolute resultaten van de Tweet analyse op inhoud en waardering of waardering+inhoud De Tweets zijn geselecteerd op inhoud gerelateerde Tweets en Tweets die een waardering uitspreken of Tweets waarin beiden voorkomen. In tabel 1 zijn de absolute getallen van deze selectie weergegeven voor de vier speeches. Tabel 1: Absolute resultaten van de Tweet analyse op inhoud en waardering of waardering+inhoud 2 30

32 In figuur 1 is de verhouding tussen inhoud gerelateerde Tweets en Tweets die een waardering uitspreken en waarin beiden voorkomen weergegeven in percentages. Figuur 1: Verhouding inhoud gerelateerde Tweets en Tweets die een waardering uitspreken.(in procenten% van totaal aantal tweets). Uit de resultaten blijkt dat in Tweets vaker een waardering wordt uitgesproken dan dat iets over de inhoud van een toespraak wordt gezegd. Bij drie van de vier toespraken is het percentage Tweets dat een waardering weergeeft hoger ten opzichte van Tweets die over de inhoud van een toespraak gaan. De kersttoespraak van Koningin Beatrix is hierop een uitzondering. Uit de resultaten blijkt dat de Tweets over deze toespraak voor 62% inhoud gerelateerde Tweets zijn en 55% van de Tweets een waardering uitspreekt. De kersttoespraak is altijd voor een deel staatskundig en bevat daardoor directe en indirecte politieke uitspraken. Dit draagt mogelijk bij aan meer inhoud gerelateerde reacties. De Koningin sprak in haar toespraak over Europa: Europa, dat zijn wij zelf. Haar woorden over Europa zijn door veel mensen opgepikt en verwoord in een Tweet. Voorbeeld: 31

33 Uit tabel 1 en figuur 1 blijkt dat over de afscheidstoespraak van Koningin Beatrix alleen een vorm van waardering werd uitgesproken in de Tweets. Uit de speechanalyse blijkt dat de speech redelijk veel elementen bevat, toch is voornamelijk een waardering uitgesproken. Deze toespraak van de Koningin is voornamelijk een dankwoord met daarnaast bemoedigende woorden voor de nieuwe Koning. Uit de Tweets blijkt dat in Nederland veel respect is voor hoe Koningin Beatrix haar ambt heeft vervuld en in de Tweets wordt hier dan ook waardering voor uitgesproken. Ook het stuk waarin Beatrix over haar man Claus sprak werd door veel mensen opgepikt.voorbeeld: Ook de Tweets rondom de toespraken van Willem-Alexander en Peter van Uhm spreken voornamelijk een waardering uit. Beiden zijn gelegenheidstoespraken die onderdeel zijn van een groter evenement. De Tweets rondom de toespraak van Willem-Alexander gaan voornamelijk over het feit dat een nieuwe Koning aantreed en het hele evenement eromheen, maar ook over de toespraak, of beiden. 32

34 De toespraak van Peter van Uhm op de Dam op 4 mei werd door veel mensen gewaardeerd als zeer indrukwekkend. Vooral is bij de Twitteraars veel sympathie voor Peter van Uhm, waarbij verwezen wordt naar zijn zoon die sneuvelde in de oorlog. 5.2 Waardering De waardering die wordt gesproken in de Tweets kan positief of negatief zijn. In tabel 2 zijn de resultaten van deze analyse weergegeven. Tabel 2: Absolute resultaten van de waardering gerelateerde Tweets In figuur 2 zijn de resultaten weergeven in percentages. Uit figuur 2 blijkt dat alle vier de toespraken over het algemeen positief beoordeeld zijn, waarbij de toespraken van Koning Willem- Alexander en Peter van Uhm met 96% en 99% zeer positief gewaardeerd worden. Bij beiden gelegenheidstoespraken kregen de sprekers veel sympathie van de Twitteraars. Willem-Alexander voor het feit dat zijn eerste optreden als Koning goed verliep en Peter van Uhm voor het feit dat hij ondanks dat hij zijn zoon verloor, toch op de Dam staat om deze toespraak te houden. 33

35 Figuur 2: Verhouding positieve en negatieve waardering voor de vier geselecteerde toespraken (in procenten% van totaal aantal waardering Tweets). De kersttoespraak van Koningin Beatrix is vaker negatief gewaardeerd(173 Tweets). Een mogelijke verklaring ligt bij de voorafgaande gebeurtenis. De kersttoespraak was een dag voordat de toespraak zou plaatsvinden al te zien op internet. Door veel Twitteraars wordt deze gebeurtenis in negatieve zin gekoppeld met het thema van de toespraak vertrouwen. Daarnaast bevat de toespraak een aantal politieke uitspraken, zoals over Europa, waar door Twitteraars kritisch op wordt gereageerd. Ook gaven veel mensen aan de toespraak niet te snappen, de Koningin gebruikte te veel moeilijke woorden. 34

36 5.3 Inhoud De inhoud gerelateerde Tweets zijn geanalyseerd op de volgende elementen: - Evidentie: anekdotische evidentie en feitelijke evidentie - Stijlfiguren: het contrast, drieslag, de retorische vraag, anafoor en de metafoor. - Herhalingen: woordherhalingen In tabel 3 zijn de resultaten van deze analyse weergegeven. Het is mogelijk dat een Tweet meerdere elementen bevat en het totaal van elementen niet overeen komt met het totaal aantal Tweets voor een toespraak. Tabel 3: Absolute resultaten van de analyse van de inhoud gerelateerde Tweets Uit de geanalyseerde Tweets blijkt dat bij de afscheidstoespraak van de Koningin en bij de Toespraak van Willem-Alexander het aantal Tweets dat gerelateerd is aan de inhoud van de toespraak laag is. Bij de afscheidstoespraak Koningin Beatrix zijn acht Tweets gerelateerd aan de inhoud waarin elf elementen zijn waargenomen en bij de Toespraak van Willem-Alexander 96 Tweets, waarin 68 elementen zijn waargenomen. In figuur 3 zijn de resultaten van deze analyse weergegeven in percentages, voor de vier geselecteerde toespraken. 35 Figuur 3: Verhouding Tweets van verschillende tekstelementen.(in procenten% van totaal aantal inhoud gerelateerde Tweets).

37 Uit de resultaten blijkt dat bij drie van de vier toespraken woordherhalingen vaak worden getwitterd. Uit de speechanalyse blijkt dat juist ook deze toespraken veel woordherhalingen bevatten. In de kersttoespraak wordt het woord vertouwen dertien keer herhaald. In de toespraak van Willem-Alexander wordt het woord vertouwen elf keer herhaald en in de toespraak van Peter van Uhm worden de woorden ik, jij en wij meerdere malen herhaald. De afscheidstoespraak van de Koningin bevat 4 maal een herhaling van het woord vertrouwen, dit wordt niet opgepikt door de Twitteraars. Uit figuur 3 blijkt dat 54% van de Tweets gerelateerd aan de Kersttoespraak van de Koningin een woordherhaling uit deze toespraak weergeven. Het gaat hierbij om de herhaling van het woord vertrouwen. Veel Twitteraars koppelen deze woordherhaling aan het thema van de toespraak. Ook Koning Willem-Alexander herhaald meerdere malen een vorm van het woord vertrouwen. Deze woordherhaling is in veel Tweets terug te vinden. Uit Figuur 3 blijkt dat de Tweets relateert aan de toespraak van Peter van Uhm op 4 mei eveneens veel woordherhalingen bevatten. 92% van de Tweets bevat een woordherhaling uit de toespraak. De woorden die Peter van Uhm meerdere malen herhaalt in zijn toespraak zijn de woorden: Ik, zij en wij. In de toespraak zijn deze woorden onder andere terug te vinden in de vorm van een contrast. 71% van de Tweets geven een contrast weer. 36

38 De drieslag uit de afscheidstoespraak van de Koningin is 7 maal teruggevonden in de Tweets (tabel 3). Het gaat hierbij om de drieslag: In het dagelijks leven kan de Koning bijdragen tot respect voor de democratie, tot stimulering van saamhorigheid in de maatschappij en tot integratie en zelfontplooiing van alle bevolkingsgroepen. Ook de drieslag uit de Kersttoespraak is opgepikt door de Twitteraars: Uit tabel 3 blijkt dat uit de toespraak van Koning Willem-Alexander 24 maal een drieslag is weergegeven in een Tweet. Willem-Alexander gebruikt 7 verschillende drieslagen in zijn toespraak en deze zijn opgepikt door de Twitteraars. De drieslag die meerdere malen is opgepikt is: Vindingrijkheid, ijver en openheid zijn al eeuwenlang onze kracht. Verder blijkt uit de resultaten dat ook contrasten worden opgepikt. 13% van de Tweets rondom de Kersttoespraak van de Koningin bevat een contrast, deze Tweets gaan voornamelijk over het contrast over Europa: Bevrijding uit die negatieve instelling begint met het besef dat Europa niet een vreemde mogendheid is maar onze eigen gemeenschap in dit werelddeel. Europa, dat zijn wij zelf. Uit de toespraak van Willem-Alexander worden ook contrasten opgepikt (15%). Het contrast dat voornamelijk werd opgepikt is het contrast over afzondering en samenwerking. Uit de speech analyse blijkt dat de vier toespraken ook allemaal enkele metaforen en anekdotes bevatten, uit de resultaten van de Tweet analyse blijkt dat deze weinig worden opgepikt. 37