Achtergrondinformatie behorend bij het project: Mechanisch geventileerde scholen in Flevoland
|
|
- Guus Dekker
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Achtergrondinformatie behorend bij het project: Mechanisch geventileerde scholen in Flevoland Voor wie Basisscholen die mee hebben gedaan het project Mechanisch geventileerde scholen in Flevoland Inhoud H1 Binnenmilieu in basisscholen H2 Beschrijving van de werkwijze H3 Toelichting op gebruikte toetsingskader H4 Aandachtspunten bij de keuze van ventilatievoorzieningen Contact Team Medische Milieukunde GGD Flevoland T: E: Versie: November 2013
2 Hoofdstuk 1: Binnenmilieu in basisscholen Bij milieuverontreinigingen wordt meestal alleen gedacht aan het milieu buitenshuis. Maar ook een schoon binnenmilieu is belangrijk, zowel thuis als op school. Kinderen brengen veel tijd op school door. Vaak denkt men dat het binnenmilieu schoner is dan het buitenmilieu. Het tegendeel is echter waar. De lucht in het binnenmilieu is vaak meer verontreinigd dan de buitenlucht. Maar hoe kan het binnenmilieu nu verontreinigd en ongezond worden? De lucht in een lokaal kan verontreinigd raken door uitdamping van vluchtige stoffen afkomstig van diverse materialen, zoals vloerbedekking, gordijnen, beeldbuizen en gebruikte bouwmaterialen. Maar ook de geurstoffen en ziektekiemen van de personen die in het lokaal aanwezig zijn, zorgen voor een verontreiniging van de lucht. Deze verontreinigingen veroorzaken gezondheidsklachten zoals geurhinder, oogirritatie, luchtwegklachten, hoofdpijn, verminderde concentratie en vermoeidheid. Bovendien kunnen ze een nadelig effect op de leerprestatie hebben. Ook onzichtbaar opwervelend stof uit kleding en van vloeren, enz. is een boosdoener. Verbetering van het binnenmilieu Om het binnenmilieu te verbeteren moeten de schoollokalen voldoende geventileerd en schoongemaakt worden. Soms zijn er (technische) aanpassingen aan het schoolgebouw nodig. De GGD vindt het belangrijk dat scholen hier goede aandacht aan geven. Ook het kabinet onderkent deze problematiek en heeft het bewerkstelligen van een gezonde en veilige leefomgeving voor kinderen als één van haar speerpunten benoemd. De Europese Unie en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hechten groot belang aan een verbetering van het binnenmilieu. Dit omdat de negatieve effecten van een slecht binnenmilieu op de gezondheid in brede zin mogelijk groter zijn dan, of vergelijkbaar zijn met, de gezondheidseffecten die worden veroorzaakt door verontreiniging van de buitenlucht. Project Mechanisch geventileerde basisscholen in Flevoland Begin 2008 is de kabinetsvisie Binnenmilieu basisscholen gepresenteerd. Hierin wordt aangekondigd dat alle basisscholen worden door de GGD. Doel is om het bewustzijn onder leerkrachten en leerlingen te vergroten. Tevens worden concrete handvatten geboden om het binnenmilieu op de school te verbeteren. Inmiddels zijn de meeste scholen met natuurlijke ventilatie (ramen) door GGD en bezocht en van advies voorzien. Nu zijn de basisscholen met mechanische ventilatie aan de beurt. De titel van het project is: Mechanisch geventileerde basisscholen in Flevoland. Het is een landelijk project, dat wordt gesubsidieerd door het Ministerie van I&M en OCW. De officiële naam van het project is: Bewustwordingsproject Binnenmilieu Basisscholen In totaal worden ongeveer 500 basisscholen met mechanische ventilatie bezocht door de GGD en in Nederland. De schoolbezoeken zullen plaatsvinden van 2013 tot
3 Hoofdstuk 2: Beschrijving van de werkwijze Het onderzoek van de school bestond uit de volgende onderdelen: Werkwijze in het kort Gedurende een dagdeel worden 4 lokalen van de school onderzocht. Hierbij hoort een intakegesprek met de directeur. Ook is in elk van de vier lokalen een screeningslijst doorgenomen, waarbij gekeken is naar onder meer verwarming, raampartijen, inrichting en schoonmaak. Daarnaast zijn voor deze lokalen de beschikbare natuurlijke en mechanische ventilatievoorzieningen in beeld gebracht en de praktische bruikbaarheid daarvan in de winterperiode beoordeeld. Bij veel scholen is wel voldoende ventilatiecapaciteit aanwezig om in de zomer te ventileren. Voor gebruik in de winterperiode dienen de ventilatievoorzieningen echter zodanig te zijn uitgevoerd en gesitueerd dat er geen tocht- of koudeklachten ontstaan bij gebruik van deze voorzieningen. Daarnaast kunnen mechanische ventilatie systemen veel lawaai maken waardoor deze alleen bruikbaar zijn bij een laag toerental (is geringe capaciteit) van de ventilator. Per klaslokaal is de benodigde ventilatiecapaciteit vergeleken met de praktisch bruikbare ventilatiecapaciteit. Resultaten bespreken met installateur Indien uit het onderzoek blijkt dat de mechanische ventilatie tekort schiet, zal de GGD de school ondersteunen in het gesprek met de installateur en samen zoeken naar mogelijkheden om de kwaliteit van het binnenmilieu op de school te verbeteren. Vragenlijst De school kreeg van te voren een vragenlijst opgestuurd waarin algemene informatie werd gevraagd over het schoolgebouw, binnenmilieu, schoonmaak en gezondheid en welzijn. Meting luchtkwaliteit op basis van kooldioxideconcentratie Om de luchtkwaliteit te beoordelen is er gedurende een week in een lokaal een meting uitgevoerd met een zogenaamde CO 2 -datalogger. Dit apparaat meet de concentratie kooldioxide, de temperatuur en de relatieve luchtvochtigheid. Kooldioxide heeft als symbool CO 2. De concentratie kooldioxide is een maat voor de frisheid van de lucht. Hoe lager de kooldioxideconcentratie, hoe beter de luchtkwaliteit. Het CO 2 -gehalte wordt weergegeven in parts per million (ppm) en geeft weer het aantal CO 2 -deeltjes per miljoen luchtdeeltjes. Naast kooldioxide produceren de leerlingen en leerkrachten geurstoffen die de luchtkwaliteit verminderen. Deze geurstoffen veroorzaken (gezondheids)klachten zoals geurhinder, oogirritatie, hoofdpijn, verminderde concentratie en vermoeidheid. Kooldioxide is slechts een indicator voor de mate waarin de lucht is vervuild met geurstoffen. Kooldioxide heeft zelf geen geur en is pas ongezond bij concentraties vanaf ppm. Bij 1200 ppm CO 2 krijgt circa 20% van de aanwezige personen klachten ten gevolge van de geurstoffen. Het CO 2 -gehalte van de buitenlucht bedraagt op de meeste plaatsen in Nederland circa 400 ppm; in stedelijke gebieden circa 500 ppm. Zodra een groep leerlingen het klaslokaal binnenkomt, begint het CO 2 -gehalte te stijgen. Een verdubbeling van het CO 2 -gehalte ten opzichte van de concentratie in de buitenlucht kan als normaal worden beschouwd, ook onder omstandigheden van goede ventilatie. Bepaling ventilatiecapaciteit De manier waarop de ventilatiecapaciteit wordt bepaald hangt af van het type ventilatie. Deze worden hierna kort toegelicht. Soorten ventilatie Er bestaan twee soorten ventilatie, namelijk natuurlijke en mechanische ventilatie. Natuurlijke ventilatie ontstaat door de invloed van wind op geopende ramen en roosters. Ook verschillen in 2
4 temperatuur tussen binnen- en buitenlucht (schoorsteenwerking) hebben invloed. De ventilatiecapaciteit wordt berekend door het oppervlak van de raamopening te vermenigvuldigen met de gemiddelde luchtsnelheid. Bij natuurlijke ventilatie onderscheidt men twee varianten, namelijk dwarsventilatie en enkelzijdige ventilatie. Dwarsventilatie is het meest effectief. Dwarsventilatie is alleen mogelijk als er roosters en/of (klep)ramen in twee tegenoverstaande gevels zitten. De lucht komt aan de ene zijde het lokaal binnen, en gaat er aan de andere zijde weer uit. Bij enkelzijdige ventilatie kunnen alleen aan één zijde van een lokaal ramen en/of roosters open. In deze situatie is de ventilatiecapaciteit slechts 20% van die van dwarsventilatie. Het probleem is dat bij enkelzijdige ventilatie tegelijkertijd bij één raam zowel verse lucht naar binnen moet als verbruikte lucht naar buiten. Dat werkt niet efficiënt. Bij natuurlijke luchttoevoer wordt tocht (een koude luchtstroom) voorkómen door alleen die ramen en roosters te gebruiken waarvan de onderzijden meer dan 1,80 m (liefst 2,40 m) boven de vloer zitten. Bij hoge ramen mengt de koude buitenlucht zich met warme binnenlucht voordat deze de leefzone bereikt. Bij de beoordeling van de bruikbaarheid van ventilatievoorzieningen in de winter (stookseizoen) gaat de GGD daarom uit van ramen en roosters waarvan de onderzijde zich meer dan 1,80 m boven het vloeroppervlak bevindt. Verder leert de ervaring van de GGD dat bij natuurlijke luchttoevoer ongeveer twee maal zoveel toevoercapaciteit dan het theoretische minimum gewenst is om in de praktijk voldoende ventilatie mogelijk te maken. Dat komt doordat klepramen en ventilatieroosters in diverse situaties vanwege kou- en tochtklachten worden gesloten. Bijvoorbeeld omdat de leerkracht haar/zijn stoel en tafel vlak naast het raam heeft staan, de klas zo vol zit dat veel kinderen vrijwel tegen de buitengevel zitten, enz. Indien in dergelijke situaties slechts enkele klepramen of roosters aanwezig zijn, heeft de leerkracht te weinig keuzemogelijkheden bij het openen van ramen of roosters. Daarnaast blijken klepramen minder tochtklachten te geven wanneer ze op een kierstand worden gezet in plaats van helemaal open. Ook om die reden is meer dan minimale toevoercapaciteit zeer gewenst. Mechanische ventilatie komt tot stand door ventilatoren die lucht uit een ruimte zuigen en/of in een ruimte blazen. De capaciteit van mechanische ventilatiesystemen wordt gemeten door een meetapparaat (debietmeter) tegen de luchttoevoer of -afvoer te houden. In dit project worden debietmeters gebruikt die voldoen aan de eisen van NEN1087; deze beschikken over een systeem waardoor de inwendige luchtweerstand van de meter wordt gecompenseerd. Op sommige typen van luchttoevoer of-afvoer past de debietmeter niet. Hierdoor is het mogelijk dat sommige lokalen/ scholen niet mee kunnen doen aan het onderzoek. 3
5 Hoofdstuk 3: Toelichting op het gebruikte toetsingskader Het onderzoek en het advies zijn gebaseerd op de meest recente inzichten en richtlijnen die door de GGD en in Nederland worden gehanteerd. Hieronder worden de belangrijkste grenswaarden voor binnenmilieufactoren beschreven. CO 2 -gehalte als indicator voor luchtkwaliteit Als indicator voor deze kwaliteit gebruikt men het CO 2 -gehalte van de lucht. Hoe lager dit gehalte hoe beter de luchtkwaliteit. De CO 2 -concentratie in de buitenlucht varieert tussen de 400 en 500 ppm. Door de CO 2 in de uitgeademde lucht van leerlingen en leerkrachten neemt de concentratie in de groepsruimte toe. Een verdubbeling van het CO 2 -gehalte ten opzichte van de concentratie in de buitenlucht kan als normaal worden beschouwd, ook onder omstandigheden van goede ventilatie (CO 2 -gehalte <800 ppm). Toetsingskader ventilatievoorzieningen In dit rapport wordt in de uitgegaan van 1200 ppm als grenswaarde, omdat de bouw- en installatiebranche uitgaan van normen uit het Bouwbesluit. De GGD hanteert haar eigen normen als richtinggevend als het gaat over advisering bij het aanpassen van ventilatiesystemen. Het Bouwbesluit vormt de wettelijke basis voor de ventilatienormen waaraan gebouwen moeten voldoen. De ventilatienormen in het Bouwbesluit beogen de CO 2 -concentratie te beperken tot de grens van 1200 ppm. Deze grenswaarde is gebaseerd op een advies van de Gezondheidsraad. In het Bouwbesluit van vóór 2012 was het vloeroppervlak van de groepsruimte maatgevend voor de vereiste ventilatiecapaciteit. Voor een groepsruimte van standaard afmetingen komt de eis uit het Bouwbesluit neer op 630 m 3 /u. In het Bouwbesluit van 2012 vormt het aantal personen in de ruimte de basis voor de capaciteitseis. Uitgaande van 25 personen geldt een eis van 750 m 3 /u. De GGD hanteert eigen adviesnormen. De GGD-normen LCM1400 en LCM1000 beogen het CO 2 - gehalte te beperken tot maximaal 1400 ppm, respectievelijk 1000 ppm. Deze GGD-normen zijn afhankelijk van het aantal personen in de klas. De GGD beschouwt een concentratie beneden de 800 ppm als goed, tussen 800 en 1000 ppm als acceptabel, tussen 1000 en 1400 als zeer matig, maar tijdelijk toelaatbaar. Bij concentraties boven de 1400 ppm is snelle uitbreiding van de capaciteit gewenst. Spuiventilatie In het huidige Bouwbesluit zijn eisen ten aanzien van de spuiventilatie vastgelegd. Uit gezondheidskundig oogpunt is spuiventilatie ook van belang. Dit geldt met name wanneer er sprake is van oververhitting. Of bijvoorbeeld incidenteel wanneer er veel meer personen in een ruimte zitten dan waarvoor de ventilatiecapaciteit is berekend (gemeenschapsruimte, aula, etc.). Dan is er extra ventilatiecapaciteit nodig. De spuiventilatie-eis in het Bouwbesluit bedraagt circa 1100 m 3 /u. De GGD adviseert echter 4000 m 3 /u spuiventilatie per lokaal (gebaseerd op de NPR 1090). Temperatuur De optimale temperatuur voor hersenactiviteit is 20 C-22 C. Een aangename temperatuur in scholen ligt tussen de 18 C en 22 C. Vanaf 22 C nemen klachten over het binnenmilieu (sick building syndrome) toe met toenemende temperatuur. Vanaf 25 C neemt de behaaglijkheid af en wordt het prestatievermogen minder. In de winter is het belangrijk om de temperatuur s nachts niet beneden de 15 C te laten komen. Bij lagere temperaturen kan vocht namelijk makkelijker neerslaan op ramen, of in muren en plafonds trekken, waardoor vocht- of schimmelplekken kunnen ontstaan. 4
6 Relatieve luchtvochtigheid De relatieve luchtvochtigheid geeft aan in welke mate de lucht verzadigd is met vocht. De relatieve luchtvochtigheid dient tussen circa 30% en 70% te zijn. Een (beduidend) lagere luchtvochtigheid is op zich geen probleem, maar kan in combinatie met stoffigheid leiden tot irritaties van de slijmvliezen van ogen, neus en keel. Wanneer de luchtvochtigheid langdurig te hoog is, kunnen schimmels en/of huisstofmijten zich beter ontwikkelen. Dit kan vervolgens leiden tot (verergering van) luchtwegklachten, vooral bij mensen met gevoelige luchtwegen. 5
7 Hoofdstuk 4: Aandachtspunten bij keuze van ventilatievoorzieningen Naar het oordeel van de GGD bestaat het ideale ventilatiesysteem (nog) niet. Aan alle bestaande typen kleven voor- en nadelen. Het is daarom belangrijk dat u zich goed informeert en goede prestatieafspraken maakt met de leverancier. In onderstaande tabel staan de belangrijkste aandachtspunten op een rij. Ook wordt een korte toelichting gegeven. Meer informatie treft u aan in het boekje De Frisse Basisschool. Hierin vindt u tevens voorbeelden van goedkope oplossingen om de ventilatie te verbeteren. Tabel 1: Overzicht met aandachtspunten per type ventilatiesysteem. Type ventilatiesysteem Aandachtspunten Energiebesparend? Natuurlijk Natuurlijk/mechanisch Gebalanceerd met WTW Luchttoevoer Via geopende (klep)ramen en roosters Via geopende (klep)ramen en roosters Via ventilator en roosters in plafond/muur Luchtafvoer Via (klep)ramen en roosters Via ventilator en roosters in plafond/muur Via ventilator en roosters in plafond/muur - Kouklachten - Onderhoud roosters - Geluid van buiten - Kouklachten - Ventilatiegeluid - Geluid van buiten - Onderhoud roosters afzuigventielen/kanale n - *Inregeling - Ventilatiegeluid - Onderhoud roosters ventielen/kanalen/filte rs - Klachten over hoge temperatuur (zorg voor een bypass op de WTW) - *Inregeling * Inregeling: juiste afstelling van ventilatieroosters zodanig dat de beoogde debieten (luchthoeveelheden) ook daadwerkelijk geleverd worden. Nee Mogelijk Natuurlijke ventilatie Bij natuurlijke ventilatie via ramen en roosters vormen kouklachten regelmatig een belemmering voor een optimale ventilatie in de winter. Dit kan men voor een belangrijk deel voorkomen door: Meer (klep)ramen en roosters in de gevel op te nemen dan minimaal noodzakelijk is om aan de eisen van het Bouwbesluit te voldoen. In plaats van één of twee kleine ramen helemaal te openen, zet men zoveel mogelijk alle ramen op een kleine kierstand; Ramen en roosters zo hoog mogelijk in de gevel plaatsen (onderzijde minimaal 1,80 m boven de vloer); Een onbelemmerde gelijkmatige warme luchtstroom vanaf cv-radiatoren omhoog (geen plank erboven; alle radiatoren voorzien van thermostaatknop); Eventuele geluidhinder van bijvoorbeeld verkeer kan worden bestreden door toepassing van geluiddempende roosters (suskasten). Ja 6
8 Mechanische ventilatie Mechanische ventilatie komt tot stand door ventilatoren die lucht uit een ruimte zuigen en/of in een ruimte blazen. Bij mechanische ventilatie vormt systeemgeluid een heel belangrijk aandachtspunt. Het lawaai belemmert vaak een optimaal gebruik. Het nieuwe Bouwbesluit schrijft als maximum systeemgeluid 35 db(a) voor bij de geëiste ventilatiecapaciteit! Sommige systemen bestaan uit meerdere ventilatie-units per klaslokaal. Bedenk daarbij dat het geluid van de units tezamen uitgerekend moet worden en dan niet meer dan 35 db(a) mag bedragen. Verder blijkt de afstelling (inregeling) van inblaas- en/of afzuigventielen (roosters) in de praktijk vaak niet te kloppen. Mede hierdoor wordt de noodzakelijke capaciteit niet gehaald. Een verkeerde inregeling kan tevens tot tochtklachten leiden. Bij gebalanceerde ventilatie met warmte-terugwin-unit (WTW) vormt naast systeemgeluid en de verkeerde inregeling ook het onderhoud van filters en inblaas- en afzuigventielen (roosters) een belangrijk aandachtspunt. Vervuilde filters kunnen een bron van gezondheidsklachten vormen. Sluit daarom een goed onderhoudscontract af! Verder vormt het optreden van te hoge temperaturen een vaak voorkomende klacht. Daardoor neemt de neiging toe om een koelinstallatie aan te schaffen. Door het energieverbruik van een dergelijk systeem zal het energiebesparende effect van de WTW (deels) teniet worden gedaan. Hoge temperaturen kunnen worden voorkomen door: de bypass van de WTW in te schakelen; het juist gebruik van goede zonwering (uitvalschermen); toepassen van nachtventilatie Nachtventilatie geschiedt bij voorkeur via grote inbraakveilige roosters. Daarbij kan toepassing van gecombineerde IR/radar inbraaksensoren vals alarm helpen voorkomen. Uiteraard wilt u ook op energiegebruik besparen. Kijk daarvoor in eerste plaats naar een juiste afstelling van de verwarming (vaak genoeg brandt die ook in het weekend of de vakantie); isolatie van muren, dak en vloer. De warmte uit mechanisch afgezogen lucht kan in de winter gebruikt worden om energie te besparen. Dit kan met een WTW (zie boven) of met een warmtepomp die de warmte op een nadere manier teruglevert aan het gebouw. Capaciteit Bij mechanische ventilatie wordt bovenop de ventilatiebehoefte een toeslag berekend van 20% om te compenseren voor slijtage en enige vervuiling; deze eis komt te vervallen indien een goed onderhoudscontract is afgesloten. Spuiventilatie Zorg voor voldoende spuiventilatievoorzieningen. In het huidige Bouwbesluit staan geen eisen vermeld ten aanzien van de spuiventilatie. De nieuwe spuiventilatie-eis in het Bouwbesluit eist tenminste 1080 m 3 /u. De GGD adviseert echter 4000 m 3 /u spuiventilatie per lokaal (gebaseerd op de NPR 1090). Dit betekent indien er sprake is van dwarsventilatie 1 1,5 m 2 gevelopening (raam, deur) voor spuiventilatie per gevel. Bij enkelzijdige ventilatie 2 geldt 6 m 2 gevelopening voor spuiventilatie. 1 Dwarsventilatie: ventilatievoorzieningen in tegenoverliggende gevels. 2 Enkelzijdige ventilatie: ventilatievoorzieningen in één gevel. 7
Basisscholen die meedoen aan het project Mechanisch geventileerde basisscholen in Zuid-Holland Zuid. Hoofdstuk 1 Binnenmilieu in basisscholen...
Achtergrondinformatie project mechanisch geventileerde basisscholen in Zuid-Holland Zuid Achtergrondinformatie behorend bij het project Mechanisch geventileerde basisscholen in Zuid-Holland Zuid Voor wie
Nadere informatieGGD-criteria bij de Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009
GGD-criteria bij de Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009 Inleiding De Regeling verbetering binnenklimaat huisvesting primair onderwijs 2009 stelt subsidie aan gemeenten
Nadere informatieBij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:
Project: Brede School Rembrandtkwartier te Rijswijk Projectnr.: 6.053 Datum: 20 februari 2017 Betreft: Ontwerpnotitie Ventilatie 1. UITGANGSPUNTEN Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante
Nadere informatieSamenvatting. Invloeden op de gezondheid en op het cognitief functioneren
Samenvatting Het kabinet stelde in 2008 dat de kwaliteit van het binnenmilieu op basisscholen te wensen overlaat. Het gaat dan vooral om de luchtkwaliteit tijdens het stookseizoen, de temperatuur in de
Nadere informatieGezonde binnenlucht op school? Van belang voor je gezondheid!
Gezonde binnenlucht op school? Van belang voor je gezondheid! www.airatschool.be www.mmk.be/onderwijs www.vlaamselogos.be www.zorg-en-gezondheid.be www.vigez.be Gezonde binnenlucht op school? Belang voor
Nadere informatieVERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN. Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu. Basisschool O.B.S. Elckerlyc
VERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu Basisschool O.B.S. Elckerlyc GGD Gooi & Vechtstreek Bezoekadres 1 Heuvellaan 50 Postadres Postbus 514 1200 AM Hilversum
Nadere informatieBinnenmilieu-onderzoek
Binnenmilieu-onderzoek Rapportage binnenmilieu-onderzoek voor school Naam School : Basisschool De Reuzepas te Ewijk Datum : Januari 2014 Uitgevoerd door : Thea Hiemstra en Vivian van Hooren Samenvatting
Nadere informatieVERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN. Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu
VERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu Basisschool Augustinusschool te Hilversum GGD Gooi & Vechtstreek Bezoekadres Onderzoek naar de kwaliteit van het
Nadere informatieGezond binnenmilieu op kindercentra
Gezond binnenmilieu op kindercentra Gezond binnenmilieu op kindercentra Gezond binnenmilieu Een slechte kwaliteit van de binnenlucht kan leiden tot gezondheidsklachten bij kinderen en leidsters, zoals
Nadere informatieVentilatie van woningen
Ventilatie van woningen Ventileren betekent: Verse buitenlucht naar binnen, Vervuilde binnenlucht naar buiten! Goed ventileren is 24 uur per dag ventileren 13 december 2012 Veel gestelde vragen zijn: Kan
Nadere informatieGEZOND BINNENMILIEU IN KINDERCENTRA
GEZOND BINNENMILIEU IN KINDERCENTRA GGD IJsselland en GGD Twente Team Milieu en Gezondheid Gezond binnenmilieu Een slechte kwaliteit van de binnenlucht kan leiden tot gezondheidsklachten bij kinderen en
Nadere informatieVERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN. Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu. Basisschool
VERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu Basisschool GGD Gooi & Vechtstreek Bezoekadres Heuvellaan 50 Postadres Postbus 514 1 1200 AM Hilversum T: 035-6 926
Nadere informatieGezond binnenmilieu op kindercentra
Gezond binnenmilieu op kindercentra www.vggm.nl Gezond binnenmilieu op kindercentra Gezond binnenmilieu Een slechte kwaliteit van de binnenlucht kan leiden tot gezondheidsklachten bij kinderen en werknemers,
Nadere informatieVERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN. Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu. Basisschool
VERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu Basisschool GGD Gooi & Vechtstreek 1 Bezoekadres Heuvellaan 50 Postadres Postbus 514 1200 AM Hilversum T: 035-6 926
Nadere informatieHet binnenmilieu binnenste buiten
Het binnenmilieu binnenste buiten Resultaten van het onderzoek Gezondheid en ventilatie in woningen in Vathorst GGD Eemland in samenwerking met het ministerie van VROM In opdracht van de gemeente Amersfoort
Nadere informatieBouwfysica. Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica. eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte
Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie hoofdstuk 6 Bouwfysica 1 Onderwerpen Inleiding Bouwbesluit eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Ventilatie Basisventilatie (luchtverversing) Spuiventilatie (zomerventilatie)
Nadere informatieGezond wonen. Een gezond binnenmilieu De belangrijkste boosdoeners Ventileren en luchten
Gezond wonen Een gezond binnenmilieu De belangrijkste boosdoeners Ventileren en luchten Een gezond binnenmilieu Dat een schoon milieu belangrijk is voor onze gezondheid, dat weten we allemaal. Wat velen
Nadere informatieRapportageformulier. Rapportage jaar School Locatie adres. (In te vullen door de preventiemedewerker) vorige volgende. Binnenmilieuscan Basisscholen
(In te vullen door de preventiemedewerker) Rapportage jaar School Locatie adres controle kwartaal 1 controle kwartaal 2 controle kwartaal 3 controle kwartaal 4 Naam rapporteur Naam rapporteur Naam rapporteur
Nadere informatieGoed ventileren in huis
Goed ventileren in huis Wist u dat de binnenlucht meestal viezer is dan de buitenlucht? Eén op de tien huizen heeft schimmel en in veel woningen is er meer fijnstof dan buiten. Daarom is ventileren zo
Nadere informatieMechanische ventilatie in de school GGD - Informatieblad voor schoolleiding
Mechanische ventilatie in de school GGD - Informatieblad voor schoolleiding Goede ventilatie in school is belangrijk voor de gezondheid van leerlingen en personeel. Met het regelmatig verversen van de
Nadere informatieVERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN. Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu. Goudenregenschool te Hilversum
VERBETERING VENTILATIE BASISSCHOLEN Schooladvies over de kwaliteit van het binnenmilieu Goudenregenschool te GGD Gooi & Vechtstreek Bezoekadres 1 Heuvellaan 50 Postadres Postbus 514 1200 AM T: 035-6 926
Nadere informatieToetswaarden voor ventilatie in scholen en kindercentra
Toetswaarden voor ventilatie in scholen en kindercentra Frans Duijm arts medisch milieukundige Kenniscentrum Milieu & Gezondheid GGD s Groningen, Friesland, Drenthe 21 maart 2007 ventilatie in scholen
Nadere informatieClimaRad en binnenmilieu Achtergrondinformatie voor de consument CLIMARAD-EN-BINNENMILIEU-2011.001-NL
ClimaRad en binnenmilieu Achtergrondinformatie voor de consument CLIMARAD-EN-BINNENMILIEU-2011.001-NL Inleiding Het binnenmilieu in woningen en gebouwen krijgt steeds meer aandacht van zowel de consumentenorganisaties,
Nadere informatievoorkomt schade aan uw woning door vocht en schimmel
ventileren goede ventilatie... voorkomt schade aan uw woning door vocht en schimmel is beter voor uw gezondheid bespaart energie Ventilatie is: gebruikte lucht eruit en frisse lucht erin. Goed ventileren
Nadere informatieOp weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen
Op weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen Seminar Swegon Air Academy 11 november 2008 ir. Froukje van Dijken BBA Binnenmilieu 010-2447025 www.binnenmilieu.nl Dagelijks 20.000 leerlingen
Nadere informatieGezond Wonen. Binnenmilieu en gezondheid. Ad Dilven Monique Scholtes
Gezond Wonen Binnenmilieu en gezondheid Ad Dilven Monique Scholtes Stichting Futura November 2010 Inhoud Bureau: voorstellen Binnenmilieu en gezondheid Wat doet Bureau GMV? Casuïstiek (5X) Samenwerking?
Nadere informatieBewoners, huisdieren en planten produceren dagelijks tien liter vocht. onderhouden+verbouwen. Ventilatie Onderhoud. eigen huis magazine
onderhouden+verbouwen eigen huis magazine Bewoners, huisdieren en planten produceren dagelijks tien liter vocht Ventilatie Onderhoud 32 eigen huis magazine jan 2013 31 24 uur per dag frisse lucht Ventileren
Nadere informatieWoningventilatie en renovatie
Woningventilatie en renovatie Bouwbesluit, bewoners en de praktijk Workshop Energie Nul73 Ir. H.J.J. (Harm) Valk Nieman Raadgevende Ingenieurs BV 19 mei 2015 Ventilatie Waarom ventileren? Kwaliteit en
Nadere informatieBinnenmilieu op de basisschool verdient meer aandacht
Binnenmilieu op de basisschool verdient meer aandacht Het binnenmilieu in basisscholen is niet altijd wat het zijn moet. De luchtkwaliteit laat soms te wensen over, wat gezondheidsklachten kan veroorzaken.
Nadere informatieMeten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven. Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009
Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven ir. Henk Versteeg Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009 Lichtveld Buis & Partners BV Raadgevende ingenieurs
Nadere informatieGezond binnenmilieu voor kinderopvang Adviezen voor ver- en nieuwbouw
Gemeente Den Haag Gezond binnenmilieu voor kinderopvang Adviezen voor ver- en nieuwbouw 1 GEZONDE KINDEROPVANG, ontwerp en inrichting Adviezen voor ver- en nieuwbouw Samengesteld door afdeling Leefomgeving,
Nadere informatieVocht, schimmels & gezondheid
Vocht, schimmels & gezondheid Ongeveer 15 procent van de woningen in Nederland is vochtig. Te veel vocht vermindert de kwaliteit van de binnenlucht. Dit kan luchtweg- en andere gezondheidsklachten bij
Nadere informatieventileren wonen met karakter
ventileren wonen met karakter goede ventilatie... voorkomt schade aan uw woning door vocht en schimmel is beter voor uw gezondheid bespaart energie Ventilatie is: gebruikte lucht eruit en frisse lucht
Nadere informatieDe frisse basisschool. Samen aan de slag voor gezonde en behaaglijke ventilatie op school
De frisse basisschool Samen aan de slag voor gezonde en behaaglijke ventilatie op school De frisse basisschool Samen aan de slag voor een gezonde en behaaglijke ventilatie op school Jan van Ginkel Paul
Nadere informatieOp weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie
Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Themabijeenkomst De Nieuwe Standaard In Ventileren ing. G.A. (Gerton) Starink Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. 22-5-2015 2 1 Op weg
Nadere informatie1. Welk lesaanbod/lespakket voert de school uit voor het thema binnenmilieu? (meerdere antwoorden mogelijk)
Vignet Milieu, po Vragenlijst Milieu Educatie 1. Welk lesaanbod/lespakket voert de school uit voor het thema binnenmilieu? (meerdere antwoorden mogelijk) o Energieke Scholen o Anders, namelijk... o Geen
Nadere informatieWat is er aan de hand? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_broeikaseffect02
Wat is er aan de hand? http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20080701_broeikaseffect02 Goed nieuws: JIJ kunt verschil maken! Target Onze school gaat een steentje bijdragen! De uitdaging: krijg met de hele
Nadere informatieGezond ventileren lekkere lucht is hoofdgerecht van gezond wonen. Evert Hasselaar Onderzoeksinstituut OTB, TUDelft 12 november 2009
Gezond ventileren lekkere lucht is hoofdgerecht van gezond wonen Evert Hasselaar Onderzoeksinstituut OTB, TUDelft 12 november 20 Inhoud Gezond wonen Gezond wonen en ventilatie Gedrag en energiegebruik
Nadere informatieGebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning (wtw)
Gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning (wtw) Onderhoud / storing Belangrijk: Maak 1x per maand de twee filters in de wtw-unit schoon en vervang ze minimaal 2 per jaar. Zowel voor het schoonmaken
Nadere informatieUw ventilatiesysteem: Decentrale ventilatie
Uw ventilatiesysteem: Decentrale ventilatie Systeemopbouw: In één of meerdere vertrekken heeft u een decentrale ventilatieunit die voor de ventilatie van dat vertrek zorgt. In de overige vertrekken is
Nadere informatieWOONLASTEN 4 15. Zijn de maandlasten voor huur + energie in een Passiefhuis lager dan in een normale woning? 4
PASSIEFHUIZEN COLUMBUSKWARTIER ALMERE VEEL GESTELDE VRAGEN PASSIEFHUIZEN EN WONEN IN EEN PASSIEFHUIS 2 1. Wat is een Passiefhuis? 2 2. Wat is het voordeel van een Passiefhuis? 2 3. Wat zijn bewonerservaringen
Nadere informatieVentileren. Antwoorden op de meest gestelde vragen. Tel. 050/32.33.40 - Fax. 050/32.33.27 - E-mail info@airflux.be - www.airflux.
Ventileren Antwoorden op de meest gestelde vragen 1. Waarom deze brochure? Goed ventileren is enorm belangrijk. Niet alleen omdat frisse en schone lucht in huis prettig is, maar vooral omdat het gezond
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door goede ventilatie. voltalimburg.nl/ventilatie
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door goede ventilatie voltalimburg.nl/ventilatie Wist u dat... Ventileren zelfs energie kan besparen? Het opwarmen van vochtige lucht in de woning kost meer energie.
Nadere informatie, relatieve luchtvochtigheid (RH) en temperatuur hoeft u zelf helemaal niets te doen.
DUCO at HOME De standaard voor woningventilatie Bij Duco Ventilation & Sun Control staat de gezondheid van de bewoners op de eerste plaats. Het Duco Comfort System en het DucoTronic System bieden de garantie
Nadere informatieGezonder binnenklimaat = verbetering van leerprestaties
Vraaggestuurd ventileren op basis van Gezonder binnenklimaat = verbetering van leerprestaties Fris en gezond binnenklimaat Lage onderhoudskosten Lagere energiekosten Laag geluidsniveau Gebruiksvriendelijk
Nadere informatieEenvoudige oplossingen voor ventilatieproblemen in de kinderopvang
1 Eenvoudige oplossingen voor ventilatieproblemen in de kinderopvang vijf casussen onderzocht W/E adviseurs: Marit Béguin en Cees Leenaerts BOinK, Belangenvereniging Ouders in de Kinderopvang: Gjalt Jellesma
Nadere informatieAdvieswijzer: verwarmen en ventileren
100% wonen Vochtproblemen in huis, condens op de ramen, een beschimmelde muur u kunt het voorkomen door goed te en te verwarmen. Zorg voor voldoende frisse lucht in huis. Lees deze advieswijzer aandachtig
Nadere informatieBewonersinformatie over het gebruik van gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning
Bewonersinformatie over het gebruik van gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning Comfo en energi De argumenten en het comfort zijn overtuigend. WAT IS VENTILATIE? Ventilatie is hetzelfde als luchtverversing.
Nadere informatieBouwfysica Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica
Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie hoofdstuk 6 Bouwfysica 1 Onderwerpen Inleiding Bouwbesluit eisen eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Ventilatie Basisventilatie (luchtverversing) Spuiventilatie (zomerventilatie)
Nadere informatiePROTOCOL TEMPERATUUR, VOCHTBEHEERSING EN HITTE
PROTOCOL TEMPERATUUR, VOCHTBEHEERSING EN HITTE 1 Temperatuur en vochtbeheersing T.a.v. de omgevingstemperatuur en vochtbeheersing hanteert Sisa Kinderopvang het volgende beleid: Stel de temperatuur in
Nadere informatieVentilatie is het proces waarbij verse lucht van buiten naar binnen wordt toegevoerd en gebruikte lucht van binnen naar buiten wordt afgevoerd.
VENTILEREN Ventilatie is het proces waarbij verse lucht van buiten naar binnen wordt toegevoerd en gebruikte lucht van binnen naar buiten wordt afgevoerd. Met ventilatie kan worden voorkomen dat hinderlijke
Nadere informatieInstructie Ventilatie
Instructie Ventilatie Type woning Bij de bouw van een woning wordt er rekening mee gehouden dat de woning geventileerd kan worden. Hierin is onderscheid te maken in 3 type woningen; woningen met luchtkanalen,
Nadere informatie, relatieve luchtvochtigheid (RH) en temperatuur hoeft u zelf helemaal niets te doen.
DUCO at HOME De standaard voor woningventilatie Bij Duco Ventilation & Sun Control staat de gezondheid van de bewoners op de eerste plaats. Het Duco Reno System, Duco Comfort System en DucoTronic System
Nadere informatiemens en CO 2 verfris het Bouwbesluit Rudy Tuik nvvk-congres 30/3/2017 A-rt b.v. Rudy Tuik mens en CO 2 nvvk-congres 30/3/ / 11
mens en CO 2 verfris het Bouwbesluit Rudy Tuik A-rt b.v. nvvk-congres 30/3/2017 Rudy Tuik mens en CO 2 nvvk-congres 30/3/2017 1 / 11 Doel Bouwbesluit bouwbesluit hst. 3.6 : Luchtverversing (art. 3.28-40):
Nadere informatie, relatieve luchtvochtigheid (RH) en temperatuur hoeft u zelf helemaal niets te doen.
DUCO at HOME De standaard voor woningventilatie Bij Duco Ventilation & Sun Control staat de gezondheid van de bewoners op de eerste plaats. Het Duco Comfort System en het DucoTronic System bieden de garantie
Nadere informatieDUCO at CARE. De beste zorg voor een gezond binnenklimaat. We inspire at www.duco.eu
DUCO at CARE De beste zorg voor een gezond binnenklimaat Het binnenklimaat in ziekenhuizen of zorginstellingen laat nog al te vaak te wensen over. Te warm of te koud, onvoldoende verse en frisse lucht
Nadere informatieVocht en ventilatie. Ventileren en luchten! Door constant te ventileren en dagelijks te luchten behoudt u een gezonde en droge lucht binnenshuis.
Vocht en ventilatie 2 Vocht en ventilatie Goede isolatie van de woning scheelt veel stookkosten. Maar in een goed geïsoleerd huis is regelmatig ventileren wel noodzakelijk, anders neemt vocht in huis teveel
Nadere informatieUw ventilatiesysteem: natuurlijke toevoer, mechanische afvoer
Uw ventilatiesysteem: natuurlijke toevoer, mechanische afvoer Onderhoud / storing Belangrijk: Reinig de (toevoer)roosters in de gevel en de afvoerventielen minimaal 1x per jaar of zoveel vaker als nodig
Nadere informatieVentileren. Informatieblad. dus niet met ventileren. Want ventileren doe je 24 uur per dag. Ventileren, waarom eigenlijk?
Informatieblad Ventileren Ventileren, waarom eigenlijk? Een goede en gezonde lucht in huis is belangrijk voor uw gezondheid. Ventilatie zorgt ervoor dat vervuilde lucht wordt afgevoerd en schone lucht
Nadere informatieHoofdbediening CO 2. RF en Uitbreidingssensor CO 2. RF Handleiding voor de gebruiker. Verwarming Koeling Ventilatie Filtering
Hoofdbediening RF en Uitbreidingssensor RF Handleiding voor de gebruiker In de Kasbah geplaatst in het voorjaar 2015 Verwarming Koeling Ventilatie Filtering www.dekasbah.nl Inhoudsopgave 1. Introductie
Nadere informatieEnergie Regeneratie Ventilatie. Op EPBD lijst. Energie efficiënte balansventilatie met warmte- én vochtuitwisseling ERV
Energie Regeneratie Ventilatie Op EPBD lijst Energie efficiënte balansventilatie met - én uitwisseling ERV ERV: Energie efficiënte ventilatie voor gezonde binnenlucht Samsung ventilatiesysteem D is erkend
Nadere informatieGeef verse lucht de ruimte, woon en werk gezonder
Geef verse lucht de ruimte, woon en werk gezonder Geef verse lucht de ruimte, woon en werk gezonder Gebouwen zijn steeds beter geïsoleerd. Goed voor de energierekening en het comfort in huis en op kantoor,
Nadere informatieOnderhoud nr. 2. Goed ventileren in huis
Onderhoud nr. 2 Goed ventileren in huis Inleiding Wist u dat de de lucht in huis meestal viezer is dan de buitenlucht? Eén op de tien huizen heeft schimmels en in veel woningen is er meer fijnstof dan
Nadere informatie> Verwarmen en ventileren
> Verwarmen en Verwarmen en Vochtproblemen in huis, condens op de ramen, een beschimmelde muur u kunt het allemaal voorkomen door goed te en te verwarmen. Zorg voor voldoende frisse lucht in huis. Lees
Nadere informatieVentileren in huis. Handleiding warmte-terug-win-installatie
Ventileren in huis Handleiding warmte-terug-win-installatie Samen met uw huisgenoten, huisdieren en kamerplanten produceert u iedere dag gemiddeld tien liter vocht. Tel daarbij op de waterdamp die vrijkomt
Nadere informatieGefeliciteerd met uw vernieuwde woning!
Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Verbeteringen aan uw woning Condens aan de buitenkant: Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! De verbeteringen die we hebben doorgevoerd verschillen per woning,
Nadere informatieVentilatie van de woning
Ventilatie van de woning Ventileren en luchten In een woning met een aangenaam klimaat (niet te vochtig en een goede temperatuur) is het verblijf aangenamer en kost minder energie dan het verwarmen van
Nadere informatieGezonde, frisse lucht in huis
Een buitengewoon binnenklimaat VENTILATIE VOOR WONINGBOUW Gezonde, frisse lucht in huis EEN HELDERE KIJK OP VENTILATIE Heerlijk, continu frisse lucht in mijn werkkamer. Zo kan ik goed geconcentreerd thuis
Nadere informatieDe juiste dampkap op de juiste plaats
De juiste dampkap op de juiste plaats De juiste dampkap op de juiste plaats De meest toegepaste dampkappen zijn conventionele dampkappen, luchtinductie dampkappen en impulslucht dampkappen. Deze kappen
Nadere informatieUw ventilatiesysteem: Vraaggestuurde ventilatie met natuurlijke toevoer, mechanische afvoer;
Uw ventilatiesysteem: Vraaggestuurde ventilatie met natuurlijke toevoer, mechanische afvoer; Onderhoud / storing Belangrijk: Reinig de (toevoer)roosters in de gevel en de afvoerventielen minimaal 1x per
Nadere informatie4 mogelijke ventilatieprincipes.
4 mogelijke ventilatieprincipes Systeem C Luchttoevoer: natuurlijk, zelfregelend en eventueel akoestisch Luchtafvoer: mechanisch, minstens kloksturing (IDA-C3) eventueel vraaggestuurd (IDA-C4/5/6) indien
Nadere informatieVentilatiemetenmetCO2alstracergas2009
VentilatiemetenmetCO2alstracergas2009 Ventilatie meten met CO 2 als tracergas December 2009 G. Meijer F. Duijm GGD Groningen Postbus 584 9700 AN Groningen Samenvatting De capaciteit van mechanische ventilatie
Nadere informatieScholen. Gezonde. lucht. Duurzaam. Gezond. Comfortabel
Scholen Duurzaam Gezond Comfortabel Gezonde op school lucht ClimaRad SVS (School Ventilatie Systeem) Met het ClimaRad SVS wordt een volledig frisse school gerealiseerd. Uiteraard frisse klaslokalen, maar
Nadere informatieVochtoverlast en ventilatie in de woning
Vochtoverlast en ventilatie in de woning Soms hebben mensen last van vocht in hun woning. Vochtoverlast wordt meestal in een laat stadium ontdekt. Er komen schimmelplekken op de muur, behang laat los en
Nadere informatieGefeliciteerd met uw vernieuwde woning!
Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Verbeteringen aan uw woning Condens aan de buitenkant: Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! De verbeteringen die we hebben doorgevoerd verschillen per woning,
Nadere informatieGebruik van de WTW-installatie:
Gebruik van de WTW-installatie: Voor een zorgeloos gebruik van de WTW-installatie hoeft u slechts het volgende in acht te nemen: Koken: Als u gaat koken dient u de bedieningsschakelaar boven het aanrecht
Nadere informatieVERBETERING VENTILATIE SCHOLEN. Advies over de kwaliteit van het binnenmilieu. Haagse Mytylschool De Piramide
VERBETERING VENTILATIE SCHOLEN Advies over de kwaliteit van het binnenmilieu Haagse Mytylschool De Piramide GGD Den Haag Yke Heeg Medisch milieukundig hygiënist gezondheidenmilieu@ocw.denhaag.nl januari
Nadere informatieVereniging van eigenaren
este bewoners, rahmslaan 22-62 te Leiden Diverse woningen kampen met vochtige buitenmuren al dan niet in samenhang met vocht- en schimmelplekken. De VVE heeft de firma Cauberg-Huygen een onderzoek laten
Nadere informatieWat kun je meten én verbeteren bij klimaatklachten in gebouwen?
Wat kun je meten én verbeteren bij klimaatklachten in gebouwen? Pagina 1 van 6 Inhoud Inhoud... 2 Klimaatklachten... 3 Welke klachten zijn het meestal?... 3 Klimaatonderzoek kan klimaatklachten verbeteren...
Nadere informatieSAMSUNG ERV. Ventilation is our business. Energie - Regeneratie - Ventilatie WTW unit met vochtrecuperatie. Clima Construct
luchttechniek groothandel - fabrikant Ventilation is our business SAMSUNG ERV Energie - Regeneratie - Ventilatie WTW unit met vochtrecuperatie Samsung ERV 800 Bij het goed ventileren van een verblijfsruimte
Nadere informatieComfoFan CO 2 -systeem. Koeling Ventilatie Filtering
-systeem Verwarming Koeling Ventilatie Filtering - systeem nog eenvoudiger ventileren Voor een optimaal binnenklimaat is continue ventilatie onontbeerlijk. Hiervoor wordt verse buitenlucht toegevoerd en
Nadere informatieVerwarmen en ventileren. Advies voor frisse lucht in huis
Verwarmen en Advies voor frisse lucht in huis 1 Vochtproblemen in huis, condens op de ramen, een beschimmelde muur u kunt het allemaal voorkomen door goed te en te verwarmen. Zorg voor voldoende frisse
Nadere informatieVENTILEREN. Goed ventileren is 24 uur per dag ventileren, met verstand!
VENTILEREN Goed ventileren is enorm belangrijk. Niet alleen omdat frisse en schone lucht in huis prettig is, maar vooral omdat het gezond is. Een vochtige en ongezonde lucht in huis veroorzaakt tal van
Nadere informatieDe Home Supply Unit (HSU)
e ome Supply Unit (SU) Thermo Air is een Nederlands producent van hoogwaardige luchtbehandelingsproducten e ome Supply Unit (SU) e SU wordt net zoals een radiator op een CV-combiketel of stadsverwarming
Nadere informatieBron van zuivere lucht...
Bron van zuivere lucht... Brainy, Bron van zuivere lucht Prestaties van leerlingen en docenten hangen direct samen met een gezonde luchtkwaliteit in de klaslokalen. Uit onderzoek is echter gebleken dat
Nadere informatieSensorgestuurde, natuurlijke ventilatie. Vent-O-System CO2. Een optimaal binnenklimaat zonder omkijken
Sensorgestuurde, natuurlijke ventilatie Vent-O-System CO2 Een optimaal binnenklimaat zonder omkijken Vent-O-System CO 2 -gestuurd Ventileren zonder onnodig energieverlies maar ook met een permanent optimale
Nadere informatieGoed ventileren is 24 uur per dag ventileren. Februari 2007
Goed ventileren is 24 uur per dag ventileren Februari 2007 Vraag en antwoord Algemeen Vocht 1. Waarom is ventileren belangrijk? 2. Hoe zorg ik voor een goede ventilatie? 3. Moeten de ventilatieroosters
Nadere informatieRapportage BINNENMILIEU IN ZORGINSTELLINGEN. Project in samenwerking met de gemeente Arnhem gefinancierd door de
Rapportage BINNENMILIEU IN ZORGINSTELLINGEN Project in samenwerking met de gemeente Arnhem gefinancierd door de Academische Werkplaats Medische Milieukunde 10 juli 2014 www.vggm.nl BINNENMILIEU IN ZORGINSTELLINGEN
Nadere informatieet presteen echanische entilatie- Het presteren van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen
et presteen van echanische Het presteren van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen entilatie- Inleiding Klachten over mechanische ventilatie In 2008 was het uitgebreid in het nieuws:
Nadere informatieGoed ventileren is 24 uur per dag ventileren
Goed ventileren is 24 uur per dag ventileren Vraag en antwoord Algemeen Vocht 1. Waarom is ventileren belangrijk? 2. Hoe zorg ik voor een goede ventilatie? 3. Moeten de ventilatieroosters altijd open staan?
Nadere informatieHet hoofd in de wolken
Het hoofd in de wolken Evert Hasselaar Trees Wouda, 1947 Fijn stof binnenshuis transport Van vervuilingsbron naar effect Bron vervuiling of hinder emissies Concentratie blootstelling opname gezondheids
Nadere informatieTekst: Cees van de Sande
Het lijkt zo vanzelfsprekend als we zeggen dat klaslokalen zijn gemaakt om optimaal te kunnen leren. Helaas is dat niet altijd het geval. Het klimaat in klaslokalen kan zelfs een negatief effect op de
Nadere informatieEenvoudige oplossingen voor ventilatieproblemen in de kinderopvang vijf casussen onderzocht
Eenvoudige oplossingen voor ventilatieproblemen in de kinderopvang vijf casussen onderzocht W/E adviseurs: Marit Béguin en Cees Leenaerts BOinK, Belangenvereniging Ouders in de Kinderopvang: Gjalt Jellesma
Nadere informatieMet dank aan de voormalig projectcoördinator en de projectmedewerkers: Marja van Rossenberg en Manon Rutjes, Remke Roes, Iris Drost en Brenda de Wolf
Eindrapport BEWUSTWORDING BINNENMILIEU BASISSCHOLEN EINDVERSLAG VAN HET PROJECT FRISSE LUCHT OP SCHOOL IN GELDERLAND 2008-2012 Maart 2013 www.vggm.nl GGD Regio Nijmegen Brenda de Wolf en Manon Vaal Team
Nadere informatieRapport Bewustwording Binnenmilieu Basisscholen Frisse Lucht op School in Gelderland
Rapport Bewustwording Binnenmilieu Basisscholen 2010-2011 Frisse Lucht op School in Gelderland September 2011 Marja van Rossenberg Rapport Bewustwording Binnenmilieu Basisscholen 2010-2011 Frisse Lucht
Nadere informatieLucht om te leren. TROX SCHOOLAIR Energiebesparende ventilatie-oplossingen voor scholen
Lucht om te leren TROX SCHOOLAIR Energiebesparende ventilatie-oplossingen voor scholen The art of handling air Goede lucht is een stuk levenskwaliteit. Of het nu in de natuur of in een gesloten ruimte
Nadere informatie5 OPNAMEFORMULIER BINNENMILIEUPROFIEL WONINGEN
5 OPNAMEFORMULIER BINNENMILIEUPROFIEL WONINGEN Inleiding In dit hoofdstuk staat het opnameformulier weergegeven dat een adviseur nodig heeft voor het opnemen van een woning voor het Binnenmilieuprofiel.
Nadere informatieEffectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen. Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid
Effectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid Inleiding Langdurige blootstelling aan luchtverontreiniging
Nadere informatieGEZONDE LUCHT OP SCHOOL
GEZONDE LUCHT OP SCHOOL KINDEREN HEBBEN RECHT OP GEZONDE BINNENLUCHT! Gezonde lucht op school Wist u dat het binnenklimaat in bijvoorbeeld gevangenissen vele malen beter is dan in een schoolgebouw? Onderzoeken
Nadere informatieAuerhaan geeft lucht......frisse lucht Frisse scholen en kinderdagverblijven
Auerhaan geeft lucht......frisse lucht Frisse scholen en kinderdagverblijven Auerhaan geeft lucht...... met warmteterugwinning Alarmerende binnenluchtkwaliteit Omdat we meer en meer isoleren en alle kieren
Nadere informatie