Zorgstructuur en ZorgAdviesTeam.

Transcriptie

1 Zorgstructuur en ZorgAdviesTeam. (versie 4: maart 2008; na bespreking met domeinleiders) Inleiding. Deze notitie is als volgt opgebouwd: A. Visie da Vinci College op zorg voor deelnemers B. Structuur; organisatie waarmee da Vinci College deze visie handen en voeten geeft. C. Nadere uitwerking en invulling van die structuur, rekening houdend met wat er al is ontwikkeld aan zorgstructuren. D. Vervolgstappen en start implementatie. A. Visie da Vinci College op zorg voor deelnemers. Begeleiding van de loopbaan en het leren tijdens de loopbaan zien wij als een logisch en integraal onderdeel van het onderwijs in ons instituut. Bij ernstige belemmeringen in de loopbaan is soms extra zorg nodig die wij realiseren in samenwerking met jeugdzorg, GGD en anderen 1. Bij (de ontwikkeling van) het competentiegericht leren past begeleiding gericht op (alle aspecten) van de leerloopbaan van de deelnemer. Het gaat om integrale activiteiten met als doel de deelnemer te helpen keuzes te maken in het eigen leer- en ontwikkelingsproces en voor de eigen loopbaan 2. Er is sprake van individuele keuze en planning; de voortgang wordt vastgelegd en gevolgd in het persoonlijk ontwikkelplan en portfolio. Leerbegeleiding, loopbaanbegeleiding en sociaal-emotionele begeleiding vormen bij competentiegericht leren een geïntegreerd begeleidingsterrein 3. De basis voor een goede zorg wordt gelegd in de intake; voor een grote groep deelnemers betekent dit dat voortgebouwd wordt op de zorg die deelnemers in het voorafgaand voortgezet onderwijs kregen. De verantwoordelijkheid voor de begeleiding en zorg ligt bij het opleidingsteam; dit team kan, via servicecentrum - zorgcoördinator de hulp inroepen van da Vinci interne deskundigen of externe deskundigen. De zorgstructuur is ondersteunend aan het kerndoel van een MBO-instelling n.l. zo veel mogelijk jongeren een zo goed mogelijk startpositie (startkwalificatie) bieden voor hun functioneren op de arbeidsmarkt en in de samenleving. B. Zorgstructuur; basisbegeleiding specialistische begeleiding zorgadviesteam. De zorgstructuur kent drie gebieden, die als ringen om elkaar heen liggen: 1 e ring: basisbegeleiding (trajectbegeleider) 2 e ring: interne specialistische begeleiding (diverse deskundigheden) zorgcoördinatie; het servicecentrum is de verzamelnaam voor deze 2 e ring. 3 e ring: zorgadviesteam (ZAT) 4 waarmee externe deskundigheid bij de zorg voor deelnemers betrokken wordt. Deze drie gebieden liggen als concentrische cirkels van binnen naar buiten om elkaar heen 5. C. Nadere uitwerking en invulling van die structuur, rekening houdend met wat er al is ontwikkeld aan zorgstructuren. 1 e Ring: Basisbegeleiding (trajectbegeleider en zorgoverleg per opleiding, domein of locatie). Deze wordt geboden door en in het opleidingsteam in de vorm van een trajectbegeleider voor elke deelnemer. De trajectbegeleider is eerste aanspreekpunt voor de deelnemer als het gaat om leerkeuze- of sociaal-emotionele problemen (leren, kiezen en leven). Trajectbegeleiding is voor een docent een extra taak; de daarvoor noodzakelijke competenties zijn onderdeel van of een aanvulling op de competenties van een docent 6. Elk domein is vrij om de basisbegeleiding vorm te geven, maar er zijn een aantal basisprincipes: Elke deelnemer weet (of kan weten) wie zijn / haar trajectbegeleider is en hoe, waar en wanneer deze bereikbaar is. Van elke deelnemer wordt een pedagogisch dossier 7 bijgehouden waarvan de basis gelegd wordt in de intake. Elk team organiseert deelnemersbesprekingen waar deelnemers die meer dan normale aandacht nodig hebben, besproken worden. Zo nodig en op verzoek woont de zorgcoördinator (zie par. C, 2 e ring) deze bespreking bij. Deelnemersbesprekingen kunnen ook op het niveau van andere organisatorische eenheden (b.v. per locatie) gehouden worden. Van belang is dat docenten trajectbegeleiders die de deelnemer kennen elkaar treffen. Zorgstructuur en ZorgAdviesTeam, versie 4 maart 2008; domeinleiders Pagina 1 van 5

2 Als de zorg voor een deelnemer specialistische hulp nodig maakt, bespreekt de trajectbegeleider met de zorgcoördinator welke hulp nodig is en hoe deze ingezet wordt. De trajectbegeleider is ook eerstverantwoordelijk voor het signaleren van ongeoorloofd verzuim van deelnemers. Voor deelnemers die onder leer- of kwalificatieplicht vallen overlegt hij hierover ook met zorgcoördinator en bureau leerplicht VSV. De trajectbegeleider wordt in voldoende mate gefaciliteerd (in tijd en mogelijkheden). Er worden hulpmiddelen, tools voor trajectbegeleiders ontwikkeld waaronder een lijst met signalen aandachtspunten om problematiek van deelnemers op te merken en te duiden 9. Er wordt geïnvesteerd in deskundigheidsbevordering van trajectbegeleiders. 2 e Ring: Interne specialistische begeleiding zorgcoördinatie. Specialistische begeleiding wordt altijd ingeroepen door en ingezet onder verantwoordelijkheid van het onderwijsteam resp. de trajectbegeleider. In overleg tussen zorgcoördinator 8 en trajectbegeleider wordt bepaald welke vorm van specialistische hulp nodig is. Dit kan ook georganiseerd worden in de vorm van een zorgoverleg zoals in Gorinchem bestaat. De trajectbegeleider blijft verantwoordelijk voor de deelnemer. De specialistische deskundigheid kan zijn: begeleiding coaching bij complexe sociaal-emotionele problemen, studie & handicap, loopbaan- en keuzebegeleiding, remediale hulp, trainingen faalangstreductie of sociale vaardigheden, (school)maatschappelijk werk 9 en vertrouwenspersoon. N.B.: Voor deelnemers met LeerlingGebonden Financiering (LGF) is al afgesproken dat de extra zorg gecoördineerd en geregeld wordt door het servicecentrum. Taakaanduiding zorgcoördinator. Een speciale rol is weggelegd voor de zorgcoördinator. Hij / zij koppelt en coördineert de basisbegeleiding en de specialistische begeleiding en organiseert rechtstreeks (waar mogelijk) of via een zorgadviesteam, ook de externe hulpverlening - zorg. De zorgcoördinator is gekoppeld aan het servicecentrum en heeft een aantal domeinen onder zich 10. De handreiking ZorgAdviesteams in het MBO (par. 2.7) benoemt voor de zorgcoördinator een aantal taken die passen in het beeld van drie ringen van zorg. De zorgcoördinatoren: (op verzoek van trajectbegeleiders) participeren in de deelnemersbespreking zorgoverleg per domein opleiding locatie. adviseren op hun verzoek trajectbegeleiders bij meer complexe of onduidelijke problematiek van deelnemers. verbinden zorg voor individuele deelnemers, zowel van de da Vinci interne specialisten (2 e ring) als van externen via het ZAT. signaleren of de zorgstructuur dekkend is en zo niet doen voorstellen tot verbetering. vergroten van de zorgdeskundigheid van de opleidingsteams. vertegenwoordigen het da Vinci in de contacten met externe hulpverlening. zorgen in onderling overleg dat er eensluidend met de zorg buitenwereld gecommuniceerd wordt. zijn ambtshalve lid van het ZAT 11 Daarnaast kunnen de zorgcoördinatoren ook een uitvoerende taak hebben bij het ondersteunen en begeleiden, op verzoek van trajectbegeleiders, deelnemers met sociaal emotionele problematiek. 3 e Ring: Zorgadviesteam externe hulpverlening. Het zorgadviesteam komt in beeld op basis van een gezamenlijk besluit van trajectbegeleider en zorgcoördinator. Het ZAT krijgt een zo duidelijke mogelijke vraag of probleemstelling voorgelegd. Een ZAT heeft de volgende functies 12 : Advies en consultatie Probleemtaxatie / handelingsgerichte diagnostiek Snelle activering van en toeleiding naar passende lokale of geïndiceerde (jeugd)zorg 9. Zorgafstemming [leerlingenzorg en (jeugd)zorg] Relatie ZorgAdviesTeam en het bestaande multidisciplinair intaketeam. Zorgstructuur en ZorgAdviesTeam, versie 4 maart 2008; domeinleiders Pagina 2 van 5

3 Het bestaande multidisciplinair intaketeam (onderdeel van aanmelding intake plaatsingsproces) en een te vormen ZorgAdviesTeam zullen met elkaar samenvallen. In die gevallen waarin volgens trajectbegeleiders / specialistische begeleiders resp. intakers sprake is van complexe (sociaal-emotionele) problematiek wordt het ZAT ingeschakeld. Een ZAT buigt zich over de vraag welke (specifieke) zorg nodig is voor een deelnemer om hem / haar een grotere kans te geven het beoogde einddoel (kwalificatie) te behalen en hoe deze zorg gerealiseerd kan worden. Voorwaarde voor een ZAT. Een ZAT kan alleen functioneren als de onderliggende zorgstructuur resp. intake goed georganiseerd is. Immers vanuit de zorgstructuur resp. intake moeten de juiste deelnemers doorgemeld worden naar een ZAT. Daarnaast zijn voor een ZAT de volgende voorwaarden van belang: Bestuurlijke en beleidsmatige dekking: bestuurders van gemeenten, instellingen en onderwijs moeten verantwoordelijkheid nemen voor een ZAT opdat continuïteit gegarandeerd is en opdat (adviezen van) het ZAT ook vertaald worden in beleid en uitvoering van de (onderwijs)instelling. Inbedding in de interne zorgstructuur en de externe zorgstructuur: Het ZAT is de vaste (oever)verbinding tussen de interne zorg van het AOC-ROC en externe partners. Beide oevers moeten er dan wel zijn en intact zijn. Een goed functionerende zorgstructuur bij het AOC-ROC 13 om (uiteindelijk) de pedagogische opdracht waar te maken is de ene oever. Van hieruit wordt tijdig (d.w.z. op het moment dat er nog succesrijke interventies mogelijk zijn) een brug geslagen naar de externe partijen en hun mogelijkheden en traject Organisatie en randvoorwaarden moeten helder beschreven zijn. Werkprocessen in het ZAT Deelnemers aan het ZAT: deelnemers aan het ZAT moeten de gezamenlijke doelen onderschrijven. Zij moeten binnen de eigen instelling de positie hebben om taken en verantwoordelijkheden die voortvloeien uit hun ZAT-lid-zijn waar te maken. Zorgadviesteams MBO-breed, subregionaal georganiseerd. Er komt een ZAT voor Wellant- en da Vinci College in Dordrecht en omgeving en een ZAT voor Wellant-da Vinci in Gorinchem e.o. Deze tweedeling is nodig omdat de noodzakelijke externe zorg en deskundigheid ook subregionaal georganiseerd is. Voor een MBO-breed ZAT is het niet noodzakelijk dat de zorgstructuur van da Vinci- en Wellantcollege op dezelfde manier georganiseerd is. Wel is het nodig dat een ZAT voor beide colleges op dezelfde manier kan functioneren als brug tussen de interne zorgstructuur en de externe hulpverlening. Samenstelling ZAT. Het ZAT bestaat uit een vaste kern van instanties / functionarissen en daarnaast instanties die aanschuiven indien nodig. De vaste kern is: Bureau Jeugdzorg uitvoerend Schoolmaatschappelijk Werkende GGZ voor jeugdigen of jeugdarts Trajectbegeleider leerplicht RMC Orthopedagoog Functionaris van het servicecentrum als voorzitter. De zorgcoördinator MBO van wie een deelnemer besproken wordt. Aanschuiven kunnen: LGF-coördinator MBO Verslavingszorg Ambulant begeleider REC-4 Politie (jeugd)reclassering Behandelcoördinator van de Steiger bij deelnemers met een stoornis in het autistisch spectrum. Zorgstructuur en ZorgAdviesTeam, versie 4 maart 2008; domeinleiders Pagina 3 van 5

4 Werkwijze ZAT. Een ZAT vergadert alleen als daartoe aanleiding 14 is. Een bepaald minimum aantal vergaderingen is wel noodzakelijk om elkaar te leren kennen en niet alleen afhankelijk te zijn van goede persoonlijke contacten elkaars deskundigheid te vergroten door casusbesprekingen. Agendering en voorzitterschap (tevens proces en voortgangsbewaking) is in handen van de functionaris van t servicecentrum. Kosten zorgstructuur en ZAT. De, in deze notitie, beschreven zorgstructuur zal niet (veel) meer kosten dan de zorg nu kost 15. Voor een ZAT geldt het volgende: uitgangspunt is dat de organisaties aan een ZAT deelnemen als onderdeel van hun reguliere, wettelijke taak. Voor het MBO zal een ZAT niet meer kosten dan de inzet van eigen menskracht daarin. D. Vervolgstappen en start implementatie 1. Samenhang ontwikkeling zorgstructuur en installatie ZAT. Ontwikkeling zorgstructuur en invoering ZAT gaan hand in hand maar het ZAT kan niet functioneren als niet tenminste de ontwikkelingsrichting van de MBO-zorgstructuur vastgelegd is. Ook moeten de afspraken tussen alle partners in een ZAT duidelijk vastgelegd zijn. Vaststellen visie en structuur zorgstructuur: maart 2008 Vastleggen verantwoordelijkheden partners in het ZAT: april - mei 2008 Participanten in een ZAT betalen hun eigen inzet als onderdeel van hun reguliere of wettelijke taak. Vertegenwoordiger in ZAT vanuit Bureau Jeugdzorg moet bevoegdheid hebben om indicatie te stellen en moet invloed hebben om snel hulp te laten starten. Bestaande, goed functionerende contacten en afspraken tussen trajectbegeleiders zorgcoördinatoren en hulpverlening worden niet vervangen door een ZAT; het is wel belangrijk dat m.n. zorgcoördinatoren op de hoogte gesteld worden van gemaakte afspraken. Installatie van ZAT in mei Voorwaarden en hulpmiddelen. Signaleringslijst ten behoeve trajectbegeleiders. Facilitering trajectbegeleiders. Taak, taakverdeling en verantwoordelijkheden zorgcoördinatoren. Criteria voor inschakeling ZAT 3. Diensten servicecentrum, specialistische begeleiding in de 2 e ring op de andere locaties dan LP en MBW. 4. Deelnemersbesprekingen, ontwikkelen handreiking. 5. Pedagogisch dossier en relatie tot portfolio onderwijskundig dossier. 6. Onderzoek naar en vaststellen van competenties van diverse functionarissen in de zorgstructuur. Welke competenties, deskundigheden zijn waar in het da Vinci al aanwezig i.s.m. personeelszaken. In sa,mewerking met HRM PZ bestaand competentieprofiel van docent bekijken op specifieke trajectbegeleidingscompetenties. Deskundigheidsbevordering trajectbegeleiders via Connesione. 7. Beschikbaarheid en rol van schoolmaatschappelijk werk in de interne zorgstructuur. 8. Relatie tussen trajectbegeleiders-zorgcoördinatoren en vertrouwenspersonen. 9. Privacyprotocol. 10. Afspraken en voorwaarden als de uitvoering van zorg voor deelnemers ten koste gaat van t onderwijs. Denk aan 850 urennorm; recht op studiefinanciering etc. Ditzelfde punt is ook van belang voor deelnemers die verwezen worden naar een, in oprichting zijnde (Dordrecht) of bestaande (Gorinchem Leerdam), time out of rebound voorziening. Zorgstructuur en ZorgAdviesTeam, versie 4 maart 2008; domeinleiders Pagina 4 van 5

5 In beeld. Externe hulpverlening via zorgadviesteam rechtstreekse contacten Zorgcoördinator - Servicecentrum Basisbegeleiding (trajectbegeleider) Voetnoten en opmerkingen. 1 Handreiking Zorgadviesteams in het MBO, par. 2.5, pag. 26; wij in dit citaat is het Albeda College. 2 Hierbij moet aangesloten worden bij de beschrijving van kerntaak 1 en 2 in het brondocument Leren, Loopbaan en Burgerschap 3 Handreiking Zorgadviesteams in het MBO, par. 2.5, pag Zorgadviesteam staat voor een aantal functies (nader uitgewerkt in par. C); één of meer van deze functies kunnen soms ook op een andere wijze uitgevoerd worden b.v. via directe contacten en korte lijnen met hulpverlening. 5 Vaak wordt een indeling in 1 e, 2 e en 3 e lijnszorg gehanteerd, waarbij er sprake is van een opklimmende graad van complexiteit van de problematiek en een daarvoor hoger niveau van specialisme. Deze indeling zal in deze notitie niet gebruikt worden. 6 In de notities Ooit een tevreden deelnemer ontmoet en trajectbegeleiding en deelnemersbegeleiding (cluster Economie Oranjelaan) staan de specifieke trajectbegeleidingscompetenties opgesomd. 7 In het pedagogisch dossier worden de (extra) zorg voor deelnemers, de gemaakte afspraken met de deelnemer en met de hulpverlening en de resultaten daarvan vastgelegd. 8 Dit is geen nieuwe functionaris; onder de naam deelnemersbegeleider bestaat deze functie al. In Gorinchem heeft Nel Spelt deze rol al. 9 Zie laatste paragraaf van deze notitie: nader uit te werken en vervolgstappen 10 Rekening houdend met de taakverdeling tussen de beschikbare zorgcoördinatoren. 11 Bij bespreking van hun deelnemers 12 Handreiking zorgadviesteams in het MBO, par. 2.8; elk van deze punten worden daar uitgewerkt; hier heb ik me beperkt tot de zaken die in onze situatie als eerste geregeld en vastgelegd moeten worden. 13 Aansluitend bij die van het voorafgaande onderwijs. 14 In veel gevallen zal het ook mogelijk zijn te werken met de (bestaande) rechtstreekse contacten tussen zorgcoördinatoren en externe hulpverlening. 15 Er van uitgaande dat elk domein opleiding ook nu al investeert in trajectbegeleiding en zorg. Er is ook al een servicecentrum met daaraan verbonden specialistische begeleiders en zorgcoördinatoren. Zorgstructuur en ZorgAdviesTeam, versie 4 maart 2008; domeinleiders Pagina 5 van 5