Glashelder22. Trips en wantsen in chrysant (pagina 4)

Transcriptie

1 Glashelder22 Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in glastuinbouw november Jaargang 9 Trips en wantsen in chrysant (pagina 4) Bessenoogst gered met ER II (pagina 5) Aphidsure Mix in anthurium (pagina 6) BIJ DE LES BLIJVEN Meteorologen voorspellen een strenge winter, met temperaturen tot 20 C. Telers zullen dan alles uit de kast moeten halen om de SCELTA IN CHRYSANT: SPUITEN ALS HET KAN, DAARNA FOGGEN energierekening te drukken. Vooralsnog is het zaak om Botrytis buiten de deur te houden en kwaliteitsproducten te blijven afleveren. Kwaliteit kan ons niet voor alles behoeden, blijkt uit de EHEC crisis. Telers en handelaren kampen nog steeds met de naweeën. We moeten dus permanent bij de les blijven. Schoon beginnen (Jet 5!), schoon telen en veilige producten leveren zijn belangrijke randvoorwaarden, maar ook niet meer dan dat. Certis staat telers in dat proces terzijde met adequate biologische bestrijders en verantwoorde chemische middelen. Op beide fronten zijn dit jaar met succes nieuwe producten geïntroduceerd, zoals Edwin Datthijn (l) en Bob van Kester bij het fogapparaat. Eén keer foggen volstaat om de spintdruk genoeg te verlagen. Aphidsure Mix sluipwespen en Scelta tegen spint in siergewassen. Met Scelta zijn zowel in chemische als geïntegreerde strategieën goede ervaringen opgedaan. Dennis Eekhoff, Crop manager glastuinbouw In geïntegreerde teelten is chemisch corrigeren tegen plagen een optie waarop soms moet worden teruggegrepen. Voor siergewassen is het pakket dit jaar uitgebreid met het nieuwe spintmiddel Scelta. Om spint goed te raken is spuiten doorgaans de effectiefste methode. In dichte gewassen, zoals een volgroeide chrysantenteelt, is foggen de trend. Bob van Kester uit Honselersdijk heeft er goede ervaringen mee. Bob van Kester is aangesloten bij telersvereniging Zentoo en teelt op 1,4 ha verschillende soorten troschrysanten. Hij heeft ervaren dat de spintdruk halverwege de teelt kan oplopen. Direct na het planten spuiten we standaard voor met Vertimec, vertelt hij. Een week later zetten we phytoseiulus uit. Toch moeten we soms corrigeren. Spuiten viel tegen Van Kester vindt vier weken voor de oogst het ideale moment voor correctie. Bij een effectief middel dat de biologie ongemoeid laat, werkt dat perfect. Daarna kan phytoseiulus de spint tot het moment van schoonspuiten voldoende onder de duim houden. Scelta laat biologie ongemoeid In overleg met adviseur Edwin Datthijn van Van Iperen paste de teler eind juni Scelta toe. Hij deed dit conform het standaardadvies met twee bespuitingen en een interval van zeven dagen. We wisten dat de werking van Scelta pas na enkele dagen zichtbaar wordt, maar het resultaat viel wat tegen, merkt de advi- vervolg op pagina 2 Glashelder 1

2 vervolg van pagina 1 seur op. Aan het middel mankeert niets, maar je moet de spint er wel goed mee raken. En met spuiten lukt het niet altijd om diep in een dicht gewas door te dringen. Eén keer foggen Datthijn vervolgt: Kort daarna werden de eerste praktijkresultaten bekend van fogbehandelingen en die leken in chrysant beter aan te slaan. Na die eerste ervaring corrigeert Van Kester indien nodig door Scelta eenmalig te foggen. Hij gebruikt daarbij 20 liter water en 2 liter middel per ha. De teler voegt ook wat Eko- Mist toe. Deze hulpstof zorgt voor een fijnere en gelijkmatige druppelgrootte. De nevel dringt wel overal door, zegt hij tot besluit. In een volgroeid gewas boeken we betere resultaten met één keer foggen dan met twee bespuitingen. Van Kester: We boeken nu betere resultaten. In vroeg stadium spuiten Zolang het gewas voldoende open is om spint goed te raken, adviseren wij om Scelta altijd te spuiten, zegt technisch adviseur Lianne van Wijk. Dat is nu eenmaal het meest effectief en de biologie heeft er geen last van. Wanneer het gewas te dicht is voor spuiten, is foggen een goed alternatief. n Geïntegreerde spintbestrijding in kas- en buitenteelt succesvol verlopen KUIPERS EN ZONEN MIKT VOLLEDIG OP TOPKWALITEIT Sietse en Ron Kuipers uit Boskoop zijn echte skimmiaspecialisten. Ze telen vooral grotere potmaten voor de vakhandel. Daarnaast brengt het bedrijf van september tot Valentijn snijskimmia s voor de klok. Mooie snijskimmia s passen perfect in exclusieve boeketten, maar zijn lastig te telen, zegt Sietse. Het gaat ons goed af en de handel waardeert het product. De specialisatie in skimmia heeft F. Kuipers en Zonen een goede marktpositie opgeleverd. Het Boskoopse bedrijf, 20 jaar geleden 0,5 ha groot, omvat inmiddels 5 ha op vijf locaties, deels met kassen bebouwd. De gebroeders produceren ook zelf hun stekmateriaal. Roofmijten zijn altijd actief Skimmiateler Sietse Kuipers (l) laat volle bloemtrossen met een intense kleur aan Lianne van Wijk zien. De keuze voor topkwaliteit en grotere potmaten vereist een tweejarige teelt. De planten staan in het eerste jaar in de kas, in het tweede jaar buiten onder scherm. Buiten harden de planten beter af en krijg je de mooiste bloemkleur, vertelt Sietse Kuipers tegen technisch adviseur Lianne van Wijk van Certis. Daar wordt je uiteindelijk op afgerekend. Glashelder 2

3 Even voorstellen WOUTER BULK, TECHNISCH ADVISEUR BLOEMBOLLEN Sinds 1 augustus is Wouter Bulk bij Certis in dienst als technisch adviseur bloembollen. In deze functie informeert Wouter de gewasbescherminghandel over de technische aspecten van Certis productenpakket en is hij betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe oplossingen voor de sector. Hij neemt deze taken over van Edwin Hendriks, die zijn carrière bij Certis voortzet als crop manager vollegrondstuinbouw. Wouter Bulk is een bekend gezicht in het bloembollenvak. Tot 2009 leidde hij het bloembollenbedrijf van zijn familie in Noordwijkerhout. Daarna werkte hij 2,5 jaar als stafmedewerker bij de Nederlandse Fruittelers Organisatie. Inmiddels woont hij met zijn gezin in t Zand op een kleine bloembollenkwekerij. Twee jaar geïntegreerd Spint, overwegend citrus- en bonenspint, is veruit de belangrijkste belager van skimmia. Onder glas vindt al twee jaar geïntegreerde bestrijding plaats met de roofmijten Amblyseius californicus en A. andersoni. Het middelenpakket is klein en daar wil ik zuinig mee omgaan, licht de boomkweker toe. Bovendien komen we niet dagelijks op elke locatie en roofmijten zijn in principe altijd actief. We hebben ze dit jaar ook buiten uitgezet en het resultaat viel niet tegen. Correctie vindt in de kas hoofdzakelijk plaats met Floramite. Buiten zet Kuipers indien nodig Nissorun en Torque in. In een andere kas was het resultaat na de eerste bespuiting iets minder, wat ik toeschrijf aan het moment van spuiten. Wanneer de beestjes actief zijn, zul je ze het beste raken. De eerste bespuiting vond plaats op een warme avond, dus onder ideale omstandigheden. Later heb ik Scelta ook buiten gebruikt. Conform het advies gebruikt Kuipers 100 ml Scelta per 100 l water en gebruikt hij voldoende water om de spint goed te raken. Blijven afwisselen Scelta past goed in zowel geïntegreerde als chemische strategieën. In een jaar met hoge spintdruk kan de verleiding groot zijn om WINNAAR SCELTA PRIJSVRAAG Mooi resultaat met Scelta Toen Scelta in juni werd toegelaten, had de teler juist twee zware spinthaarden waargenomen in één van de kassen. Ik heb het direct toegepast, mede omdat Scelta veilig is voor de roofmijten. Al na één bespuiting was alle citrusspint weg. Dat had ik niet verwacht. het frequent te gebruiken. Lianne van Wijk: Beperk de inzet van Scelta tot maximaal twee blokbespuitingen per jaar en gebruik daartussen tenminste twee middelen uit andere chemische groepen. Spint krijgt dan weinig kans om verminderd gevoelig te worden. n De heer Otani van Otsuka, basisfabrikant van het product Scelta, trekt de winnaar van de Scelta prijsvraag. De prijs, een heuse VW tent, gaat naar Cornald van Wijk, chrysantenkweker uit Nieuwaal. 3 Glashelder

4 VAN WANTSEN WETEN WE NOG TE WEINIG Jean Aerts van Lenti Chrysanthemum uit Venlo is een pionier in biologische plaagbestrijding. Nu spint en trips met natuurlijke vijanden worden bestreden en chemische middelen in de kast blijven, krijgen wantsen meer ruimte. Het eerste jaar had ik daar veel last van. BotaniGard, dat ik primair gebruik tegen trips, gaf me weer grip op de wants, zegt de teler. afdoende. De inzet van chemie blijft beperkt tot een bespuiting met Vertimec bij de plantenkweker, een sporadische correctie met Actara tegen wantsen en luis en schoonspuiten voor de oogst. Nog veel vragen Van wantsen weten we nog te weinig, aldus Aerts. Vroeger vormden ze nooit een probleem. Navraag bij Certis leerde dat de sporen temperaturen tot 46 C goed kunnen doorstaan. Voor de zekerheid liet de teler toch grotere sproeiers en tanks op de pulsfog aanbrengen. Hierdoor kan hij meer water vernevelen en is de uitworptemperatuur 37 C. Methode werkt Aerts: Vanaf medio juli fog ik eens per week met 35 liter spuitvloeistof en 80 liter water op 3 ha. Daarbij gebruik ik 4,5 tot 6 liter BotaniGard. Daarmee houd ik zowel trips als wantsen in bedwang. Het is goed om te horen dat deze methode werkt, vult Van Wijk aan. Gevoelsmatig zou je zeggen dat er met nevelen te weinig vocht meekomt. Zonder kieming zou je echter geen resultaat zien en dat zien jullie wel. Ja, we zien regelmatig geïnfecteerde larven van zowel trips als wantsen, bevestigt Zegers. Het was even zoeken naar de juiste methode. Wantsen verrassen ons niet meer In het najaar heeft Swirskii moeite om trips op eigen kracht onder controle te houden. BotaniGard biedt dan voldoende ondersteuning. En de kans dat wantsen ons nog verrassen is een stuk kleiner dan drie jaar geleden. n Jean Aerts: Een spuitronde kost me zes uur. Foggen biedt meer flexibiliteit en werkt ook. Door wantsen aangeprikte knoppen leveren vaak misvormde, dus waardeloze bloemen op. En wantsen prikken flink om zich heen. Jean Aerts heeft ervaren dat de behaarde wants en de groene brandnetelwants soms massaal binnenvliegen, vooral tijdens de maïsoogst. Dit jaar is de druk hoog, zegt hij tegen adviseur Edwin Zegers (Bestebreurtje) en Lianne van Wijk. BotaniGard behoedt me voor grote problemen, maar ik moet wel opletten. Maximaal 15 trips per vangplaat Biologisch tegen trips en spint Van december tot half april teelt Aerts potrozen in een samenwerkingsverband met Ruud Vosbeek B.V.. De chrysantenteelt op het 3 ha grote bedrijf start medio mei, wat ruimte biedt voor 1,5 teeltronde op het hele bedrijf. Bij de start telden we dit jaar 60 tripsen per vangplaat, vertelt Zegers. Hij komt iedere week langs om te scouten en Aerts advies te geven. Swirskii en BotaniGard hebben dat nu teruggebracht tot maximaal 15 per plaat. Dat is aanvaardbaar. Tegen spint werkt Phytoseiulus Wantsen zijn gevoelig voor chemie en werden altijd meegepakt bij de bestrijding van andere plagen. Ik werk nu enkele jaren biologisch en ben nog steeds op zoek naar de juiste BotaniGard werkt goed strategie. Dat BotaniGard goed werkt is wel duidelijk. Maar er liggen ook nog veel vragen. Onder welke omstandigheden richten wantsen de meeste schade aan? Hoe verloopt de levenscyclus in de kas precies en wat is het beste moment om in te grijpen? Daar is nog geen gericht onderzoek naar gedaan. Foggen flexibeler BotaniGard wordt meestal s avonds met veel water verspoten, zodat de schimmelsporen goed kunnen kiemen. Toen Aerts in 2009 met BotaniGard begon, heeft ook hij dat gedaan. Deze kassen zijn oud en laag. Een spuitronde kost me zes uur, vertelt de Limburger. Foggen biedt meer flexibiliteit. Het was echter de vraag of de schimmelsporen de hoge uitstoottemperatuur zouden verdragen. Edwin Zegers loopt de vangplaten na. Glashelder 4

5 WE HEBBEN DE BESSENOOGST GERED MET ER II Jan Snijders (links) en René Simons zien dat het gewas vrij is van dopluis. met ER II. Dopluis kruipt graag weg in de kleinste kiertjes van de bast. Toen ik zag dat ze actiever werden en gingen lopen, heb ik direct gespoten. Dat heb ik na een week herhaald. Toen er later weer dopluis werd waargenomen, heb ik opnieuw twee keer gespoten. In de frambozen en bramen zette Simons ER II met succes in tegen spint. We spuiten zo min mogelijk, maar soms moet het, vertelt Simons. ER II is effectief, geeft geen residu en past daarom goed in ons beleid. n Zachtfruitkweker René Simons uit Haaren teelt rode bessen, frambozen en bramen. Dankzij eigen koeling en vroege en late plantingen kan hij een groot deel van het jaar verpakken en leveren. Vorig jaar kreeg de fruitteler onverwacht een zware dopluisaantasting in de rode bessen. ER II klaarde de klus. Simons werd midden in het seizoen verrast door de dopluis, waardoor zijn bessenstruiken onder de roetdauw zaten. Roetdauw kan vruchten onverkoopbaar maken, dus de oogst stond op het spel, vertelt de Brabander. Door zijn stevige schild en zijn gewoonte om in kleine kiertjes weg te kruipen is dopluis moeilijk te bestrijden. Bovendien boden veel middelen geen uitkomst vanwege het MRL voor bessen. Teeltadviseur Jan Snijders van Joh. Vos Capelle B.V. bracht uitkomst met ER II, een insecticide van natuurlijke oorsprong op basis van zetmeel. Verstikkend laagje Insecten, larven en eieren die met ER II worden geraakt gaan snel dood, omdat het middel na droging een verstikkend laagje vormt. Van vliegende insecten, zoals wittevlieg, blijven de vleugels aan elkaar plakken. Snijders heeft onder andere in aardbeien veel ervaring met ER II tegen wittevlieg en spint. Bovendien laat ER II geen residu achter. Het leek ons de beste keuze, zegt hij. Raken is pakken Simons: We hebben de bessenoogst gered ER II TOEGELATEN BINNEN REGELING UITZONDERING BESTRIJDINGSMIDDELEN (RUB) ER II is in alle land- en tuinbouwgewassen toegelaten binnen de Regeling Uitzondering Bestrijdingsmiddelen (RUB). Voorlopig blijft dat zo. Certis werkt echter aan een reguliere toelating, zodat het product ook op lange termijn beschikbaar blijft. Voor veel kleine gewassen, zoals houtig kleinfruit, is slechts een smal middelenpakket beschikbaar. ER II is voor deze gewassen zeer interessant door zijn brede werking tegen insecten en mijten, zonder MRL en wachttijd. GERBERATELERS BLIJ MET TERUGKEER ROCKET Na een korte afwezigheid werd Rocket vorig jaar opnieuw toegelaten voor meeldauwbestrijding in gerbera. De gebroeders Hen en Erik Groenewegen uit De Lier zijn daar blij mee. Je kunt het goed toepassen met LVM. Dat biedt veel gemak, zegt Hen. Bovendien past Rocket in onze geïntegreerde teeltwijze. Op de moderne, zes ha grote kwekerij staan tien verschillende gerberarassen. Tegen de voornaamste plaag wittevlieg zetten de broers sinds enkele jaren Encarsia in. De plaagdruk was minder hoog dan vorig jaar, zodat Encarsia het goed kon redden, vertelt Hen Groenewegen. Om de sluipwesp te ontzien konden we echter niet zwavelen tegen meeldauw, terwijl dit juist een echt meeldauwjaar was. Het kwam goed uit dat Rocket opnieuw beschikbaar is. Bij hoge ziektedruk spuiten Groenewegen past het middel bij voorkeur toe via de LVM, vaak in combinatie met Steward tegen rupsen. We starten zodra onze scout het eerste meeldauwvlekje heeft Wesley Akkermans (l) en teler Hen Groenewegen praten eens per twee weken bij. waargenomen. Na twee of drie behandelingen, telkens met een week interval, is de plant er doorheen gegroeid en kun je drie tot vier weken wegblijven. We gebruiken meestal ruim een liter Rocket per ha. Groenewegen spuit alleen bij hoge ziektedruk en op plaatsen die de LVM vanaf het middenpad niet goed bereikt. Dit gebeurt afwisselend met Rocket, Collis (preventief) en Nimrod (curatief). Goed gewerkt Adviseur Wesley Akkermans van Nic. Sosef bevestigt dat deze strategie goed heeft gewerkt. Hij bezoekt het bedrijf eens per twee weken voor overleg met Hen en de parttime scout. Ze heeft er lol in en is bloedfanatiek; haar ontgaat niets, zegt hij waarderend. Eens per maand schuift ook de teeltvoorlichter aan. Als er aanleiding is om de strategie te wijzigen, dan gebeurt dat. Gelukkig kon de biologie dit jaar gewoon zijn werk blijven doen. n 5 Glashelder

6 Constant klimaat in anthuriums houdt sluipwespen zeer actief DE OMSTANDIGHEDEN ZIJN PERFECT VOOR SWIRSKII EN SLUIPWESPEN Van der Knaap: Aphidsure Mix werkt breder en eenvoudiger. met Pirimor rook en Calypso (LVM). In april start het uitzetten van natuurlijke vijanden. We doen eerst een volledige ronde swirskii, zes weken later volgt er nog een halve dosering, vertelt de anthuriumkweker. De zakjes met roofmijten hangen we aan de bladeren. Om de week zetten we sluipwespen en galmuggen uit. Als er plaatselijk luishaarden ontstaan corrigeren we chemisch. Twee kokertjes Op het grootste deel van het bedrijf worden de snijbloemen meerdere keren per week geoogst. De medewerkers komen een eventuele luishaard dan vanzelf tegen en maken Ideaal klimaat Aphidsure Mix biedt veel gemak en is breed werkzaam, stelt Tom Konijn (Horticoop). De combinatie van zes soorten sluipwespen beschermt het gewas tegen alle soorten bladluizen. Aardappeltopluis, groene perzikluis en de rode bladluis komen hier het vaakste voor. De omstandigheden zijn hier perfect Bas van Diemen van Certis vult aan: De koker bevat twee inheemse soorten die vorig jaar nog niet beschikbaar waren. In kassen vullen ze de overige vier perfect aan. De omstandigheden zijn hier perfect voor swirskii en sluipwespen. Van maart tot december is de etmaaltemperatuur constant 19 tot 20 C, zegt Ronald van der Knaap. In de winter houden we 18 C aan, maar dan is de luisdruk ook laag. n Ronald van der Knaap uit De Kwakel teelt 3,4 ha snijanthuriums. Eén ras wordt zomers niet geoogst. Daar hielden galmuggen en Aphidsure Mix zes soorten sluipwespen in één koker de bladluizen dit seizoen onder controle. Ik heb er nauwelijks omkijken naar gehad, zegt de sierteler. Waarschijnlijk zet ik dit product volgend jaar op het hele bedrijf in. Van der Knaap volgt al jaren een geïntegreerde bestrijdingstrategie tegen trips en luizen. De roofmijt Amblyseius swirskii houdt trips onder controle, sluipwespen parasiteren en galmuggen prederen op luizen. Spint komt in deze teelt weinig voor. En als het de kop op steekt weet swirskii er wel raad mee, merkt hij op. Beginnen met een volledige ronde swirskii In het vroege voorjaar, vanaf 1 maart, wordt het gewas eerst chemisch van plagen ontdaan Tom Konijn, Ronald van der Knaap en Bas van Diemen inspecteren de snijanthurium Eros. daar melding van. Op m 2 echter blijft het in de zomerperiode rustig. Daar staat het ras Eros en die wordt dan niet gesneden. Van der Knaap: Omdat we hier veel langer wegblijven, zette ik in voorgaande jaren naast galmuggen ook Aphidius ervi uit, al dan niet in combinatie met colemani. Dit jaar wees adviseur Tom Konijn me op Aphidsure Mix. Dat werkt breder en veel eenvoudiger. Eens per 14 dagen legt iemand twee kokertjes op een paar bladeren en de sluipwespen doen de rest. Samen met de galmuggen, die we steeds in de tussenliggende weken uitzetten, hebben ze de afdeling de hele zomer vrijgehouden van luizen. Waarschijnlijk zet ik dit product volgend jaar op het hele bedrijf in. EVENWICHT TUSSEN BIOLOGIE EN BLADLUIS Aphidsure Mix bevat mummies van de sluipwespen Aphidius colemani, ervi en matricariae, Aphelinus abdominalis, Ephedrus cerasicola en Praon volucre. Ze parasiteren zowel grote als kleinere soorten bladluizen. Het is dus minder belangrijk om de bladluissoort exact te bepalen. Preventief uitzetten leidt sneller tot evenwicht tussen biologie en bladluis. Glashelder 6

7 Theo van der Kaaij is positief over biologie van Certis BCP ZO LANG MOGELIJK PREVENTIEF WERKEN IS EEN KUNST Zwavelen in overleg Omdat Macrolophus vrij gevoelig is voor zwavel, is er in het voorjaar niet veel gezwaveld tegen meeldauw. Zo lang mogelijk preventief werken is een kunst. In de zomer zijn we in overleg met Jet toch meer gaan zwavelen, omdat het risico ons te groot werd, vertelt de tomatenteler. Door voorzichtig te werken heeft Macrolophus dat goed doorstaan. De Vries vult aan: In de opbouwfase van de populatie is er twee nachten per week gezwaveld. In de zomer gebeurde dat vier keer per week. Ik ben de aantallen Macrolophus per plant wel wekelijks blijven tellen. Theo van der Kaaij is tevreden over het verloop van de geïntegreerde plaagbestrijding. Theo en Arjan van der Kaaij telen in het Later bladplukken Friese Berlikum nu ruim negen hectare Vanwege de lage plaagdruk in die periode werden de roofwantsen direct bijge- Capricia, een middelgrove trostomaat. De broers hebben goede ervaringen met de voerd met EggSure. Op die manier kon hommels en biologische bestrijders van Macrolophus snel een gezonde populatie Certis BCP, waarop zij vorig jaar overstapten. Jet de Vries van Horticoop blikt Het bladplukken hebben we bewust uitge- opbouwen. samen met Theo terug op de ervaringen steld, vult Theo van der Kaaij aan. In het van dit jaar. voorjaar duurt het langer voor de eieren van Macropohus uitkomen en je moet het kind Naast BeeSure hommels voor de bestuiving niet met het badwater weggooien. zijn er op de tomatenkwekerij Macrolophus Van week 8 tot 18 is er ook Encarsia uitgezet om wittevlieg te bestrijden tot macrol- roofwantsen (MacSure), Encarsia sluipwespen (EncSure) en plaatselijk Feltiella galmuggen ophus het volledig kon overnemen. Van der uitgezet. Met Ephestia eieren (EggSure) is Kaaij: Ook met Encarsia levert bijtijds beginnen het beste resultaat op. De medewerkers Macrolophus in het begin van het seizoen bijgevoerd. hebben kaartjes bij zich, waarmee ze de haardjes markeren. We kunnen de natuurlijke vijanden dan snel op de juiste plaats aan Vroeg introduceren Op advies van De Vries werd Macrolophus het werk zetten. In combinatie met gericht bijtijds in de kas gebracht om wittevlieg en scouten en het monitoren van vangkaarten rupsen geen kans te geven. Zowel in week weten we vrij nauwkeurig waar wittevlieg zit 8 toen wittevlieg de kop op stak als in en hoe groot de plaagdruk is. ER II Op enkele plaatsen werd spint gezien, waartegen Feltiella galmuggen zijn uitgezet. Er werd eerst gecorrigeerd met Floramite. Tegen wolluis is tijdens de teelt onder andere met ER II gespoten. De biologie heeft zijn werk goed gedaan Wolluis zit onderin het gewas, aldus De Vries. Daar moet je dit middel niet te vaak spuiten, anders worden de vruchten plakkerig. Eventueel kun je de wolluis met ER II aansmeren of met een brander onschadelijk maken. Wittevlieg is in het najaar bestreden door ER ll door de kop van het gewas te spuiten. Het is een van de weinige middelen die goed tegen volwassen wittevlieg werkt. Van der Kaaij: De geïntegreerde strategie heeft goed gewerkt, mede dankzij de samenwerking met Horticoop en Certis BCP. We zijn er tevreden over. n Meerdere plagen onder controle week 10 werden er 0,5 roofwantsen per m 2 uitgezet. Wanneer je vroeg voldoende Macrolophus hebt uitgezet, krijgen wittevlieg en rupsen in de rest van het seizoen nauwelijk meer een kans, verklaart De Vries. Bovendien wil je met Tuta absoluta geen enkel risico nemen. Macrolophus pakt ook af en toe een luisje, spint en mineervlieglarve mee. Het is een echte generalist, waarmee je meerdere plagen onder controle houdt. Jet de Vries: Macrolophus is een echte generalist. Vroege introductie houdt meerdere plagen onder controle. 7 Glashelder

8 WATERBROEI MET RECIRCULATIE VRAAGT OM BRANDSCHONE BAKKEN De gebroeders Gerard en Kees Reus uit Lutjebroek telen samen met hun zonen Robert en Maurice 35 ha tulpenbollen. Van november tot mei broeien zij ook zo n 11 miljoen tulpen. De broeierij vindt plaats in open kunststof bakken op eb/vloed systeem. Het water wordt volledig gerecirculeerd en ontsmet. Dit vereist strikte hygiëne. Na gebruik krijgen de broeibakken een uitgebreide schoonmaakbeurt. Jet 5 speelt daarin een belangrijke rol. Een groot deel van de door Reus geteelde bollen is bestemd voor de export, overwegend naar Noord-Europa en de Verenigde Staten. Daarnaast is er een eigen broeierij, waar op eb en vloed systeem 11 miljoen tulpen voor het zwaardere segment worden getrokken. Eind september, enkele weken voor aanvang van het broeiseizoen, worden er op het moderne, MPS A en Eurep GAP gecertificeerde bedrijf nog volop bollen uitgeleverd voor de export. Gerard Reus en Arno Vlaming (Agrifirm) praten met technisch adviseur bloembollen Wouter Bulk van Certis over bedrijfshygiëne en de rol van Jet 5. Gerard en Robert Reus tonen een broeibak. Na de broei worden achtergebleven wortelresten met hogedruksproeiers verwijderd, daarna volgt een dompelbad in water met Jet 5. Ziekteverspreiding voorkomen Broeien op eb/vloed met recirculatie geeft zware tulpen. Het werkt prettig en efficiënt mits het water schoon blijft, steekt Gerard Reus van wal. Als je niet oppast, kun je via deze teeltwijze heel makkelijk ziekten verspreiden en gezonde partijen infecteren. Wij besteden daarom de uiterste zorg aan de bedrijfshygiëne. Dat wordt ook geëist van een gecertificeerd bedrijf, vult adviseur Arno Vlaming aan. Om met schone bakken te kunnen starten, moet je ze direct na gebruik grondig reinigen. Jullie beschikken daarvoor over een heel mooie schoonmaaklijn. Een brandschoon resultaat Hogedrukreinigers Reus legt uit hoe het schoonmaakproces is ingericht. Na de broei gaan de bakken eerst over de band door de vuilfrees. De hardnekkige wortelresten verwijderen we met twee hogedrukreinigers, die elk met vijf sproeiers zijn uitgerust. De bakken zijn dan in principe schoon. Om de laatste aanslag, organische restjes, virussen en micro-organismen te verwijderen, volgt er tenslotte een dompelbad in water met Jet 5. Daarna zijn de bakken brandschoon. Onovertroffen werking De ondernemer vervolgt: Jet 5 werkt heel goed, maar heeft wel een sterke azijngeur. Het zou mooi zijn als jullie daar iets aan kunnen doen. Die geur is onlosmakkelijk verbonden met perazijnzuur en waterrstofperoxide, licht Wouter Bulk toe. Daar kunnen we niets aan veranderen. De werking van Jet 5 is onovertroffen. Het product is geformuleerd en bevat een uitvloeier voor een maximale contactwerking. Bewuste keus Reus kiest bewust voor Jet 5. De bewezen werking en het feit dat Jet 5 wettelijk is toegestaan zijn belangrijke aspecten, benadrukt Vlaming. Een teler is tenslotte ook verantwoordelijk voor zijn personeel. Sommige bedrijven kiezen voor andere alternatieven. De meeste daarvan zijn van mindere kwaliteit of domweg niet toegelaten. De aanpak op dit bedrijf is in alle opzichten verantwoord. n Arno Vlaming: Jet 5 is in alle opzichten verantwoord en effectief reinigen. C o l o f o n Glashelder Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw Redactie: Dennis Eekhoff, Certis Jan van Staalduinen, Rotterdam Vormgeving: Comm Unity, Capelle a/d IJssel Beeld: Certis-BCP/Ward Stepman, Jan van Staalduinen Geregistreerde handelsmerken: Actara, Pirimor en Vertimec van Syngenta Crop Protection B.V.; Calypso van Bayer Crop Science B.V. Steward van DuPont Crop Protection Products Nederland B.V.; Collis en Torque van BASF Nederland B.V.; Nimrod van Makteshim - Agan Benelux & Nordic B.V. Certis Europe B.V. biedt systeemoplossingen voor milieubewuste, geïntegreerde gewasbescherming. Certis levert de kennis en producten, zoals biologische en chemische middelen, natuurlijke vijanden, feromonen en vangtechnieken. Certis ondersteunt hiermee telers van specialistische, hoogwaardige gewassen bij de ontwikkeling van een gezonde en duurzame teelt. Postbus BD Maarssen Safariweg MA Maarssen T +31(0) F +31(0) E info@certiseurope.nl Technisch adviseurs: Lianne van Wijk: Bas van Diemen: Wouter Bulk: Glashelder