Glashelder. Ruimtebehandeling BotaniGard werkt goed (pagina 4) Gecombineerde inzet van middelen lost meeldauwprobleem op

Transcriptie

1 Glashelder 29 Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw Mei Jaargang 13 Ruimtebehandeling BotaniGard werkt goed (pagina 4) Phytoseiulus ruimt spint echt op (pagina 7) Nieuwe vangplaat voldoende kleefkracht (pagina 8) Fungaflor en Rocket zowel voor belichte als onbelichte teelt geschikt Gecombineerde inzet van middelen lost meeldauwprobleem op Bij een belichte tomatenteelt ligt meeldauw snel op de loer in de winter. De snelle uitbreiding overviel Noud en Roy Steegh een beetje. Maar door een uitgekiende combinatie van middelen, met oog voor de MRL s, hebben ze het probleem onder de knie gekregen. Kwekerij de Grenspaal in het Limburgse Wellerlooi was het allereerste bedrijf dat ging ontvochtigen met buitenlucht, meer schermen en minder luchten. Vader en zoon Steegh zijn daarmee de pioniers op het gebied van Het Nieuwe Telen. Jarenlang hadden ze in het geconditioneerde klimaat opvallend weinig last van schimmels. Vorig jaar hebben ze in de helft van de kas assimilatiebelichting opgehangen. Daarmee veranderde alles: de manier van telen maar ook de omgang met de ziektedruk. We waren gewaarschuwd: ben waakzaam op meeldauw, zeiden de collega s. We hebben geplant op 20 oktober. Nog voor we gingen belichten, vonden we deze schimmel al. Toen de lampen eenmaal aangingen, moesten we meer luchten dan we gewend waren om de warmte kwijt te raken. Daardoor nam het probleem nog toe, vertelt Noud Steegh. Fungaflor Op advies van Roy Verlinden van Royal Brinkman zette hij Fungaflor in als curatief middel. Ik adviseer normaal een zachter middel, want we weten dat het gewas zeer gevoelig is in deze periode, maar de situatie vroeg om iets anders, zegt hij. Het gewas reageerde op de bespuiting. We hadden s morgens gespoten, en s avonds stonden de bladeren schuin omhoog. De groei Noud Steegh en Roy Verlinden (rechts) bewonderen de perfecte kwaliteit. Door de combinatie Fungaflor en Rocket heeft de teler de meeldauw prima onder controle gekregen. bleef een paar dagen stilstaan en we zagen Het probleem is nu goed onder controle. De ook bladrandschade, zegt de teler. Achteraf aanpak maakt het mogelijk weinig te zwavelen, hebben ze samen met de adviseur gereconstrueerd waardoor dit kwam: het gewas kreeg is opgebouwd. waardoor de Macrolophus-populatie heel fors te veel stressfactoren tegelijk te verwerken. We hadden net het pepinovirus ingezet, er was vrij Rekening houden met MRL s veel zon en tegelijkertijd gingen we volle bak Zowel Fungaflor als Rocket hebben als voordeel belichten. Als we die dag de lampen uit gelaten hadden, was er waarschijnlijk geen schade Verlinden aan. Na die dag zit het residu al onder dat de wachttijd maar één dag is, geeft adviseur geweest, zegt Steegh. de MRL. Bijkomend voordeel van Fungaflor is De telers waren wat huiverig om naderhand dat het middel ook Botrytis remt. nogmaals hetzelfde middel in te zetten, ondanks De combinatie van de middelen is ook goed het feit dat Roy Verlinden nooit problemen zag geschikt voor de onbelichte teelt. Bij de afweging speelt duidelijk de wens van de afnemer bij collega s. Puur uit voorzichtigheid hebben we toen twee keer een zacht middel ingezet, een rol: die wil vaak maar 3 residuen terugvinden. Steegh heeft er nu alle vertrouwen in: Het maar dat loste het probleem niet op, vertelt de productspecialist. Toen hebben we Rocket gewas ziet er heel hard uit onder de lampen. Ik gekozen; dat werkte wel. Vervolgens is Luna verwacht geen meeldauw meer tot eind augustus. We hebben hier veel van geleerd. gedruppeld en een week later nog een keer Rocket gespoten. Glashelder - mei

2 Karma heel effectief tegen meeldauw, maar telers willen graag droog gewas verwerken Studenten onderzoeken natslaan rozen in relatie tot Karma de tuinbouwstudenten te achterhalen hoe het komt dat met Karma behandelde rozen eerder natslaan. Het is beslist niet zo dat alle telers en cultivars er last van hebben, merkt begeleidster Lianne van Wijk op. Karma is heel effectief tegen meeldauw, maar telers willen ook graag een droog gewas verwerken. Plan van aanpak Om meer grip te krijgen op de problematiek en mogelijke oplossingen, heeft Certis de hulp ingeroepen van Reinder en Kristian. Het is een mooie opdracht, waar rozentelers veel waarde aan hechten, aldus Kisteman. Over de uitkomsten kunnen we nu nog niets zeggen, want we zijn net uit de startblokken. In overleg met Lianne en onze docent is eerst een plan van aanpak opgesteld en hebben we de beschikbare literatuur en achtergrondinformatie doorgespit. De proefopzet is nu rond, dus binnenkort starten we bij verschillende telers met de proeven. Dat traject zal zo n 2,5 maand duren. Kristian Kisteman en Reinder van der Spek: De proefopzet is nu rond, dus binnenkort starten we bij verschillende telers met de proeven. Onderzoeksvragen Het onderzoek heeft betrekking op verschillende cultivars. Reinder van der Spek: We nemen zowel behandelde als onbehandelde rozen onder de loep en brengen onder andere de vochtopname van de rozen in de koelcel en het klimaat binnen en buiten de hoes in kaart. We willen ook weten of het vocht op de bladeren afkomstig is uit de tak/het gewas of uit de omgevingslucht. Karma splitst na het oplossen in waterstofcarbonaat en kaliumionen, vult Kristian aan. Die hebben mogelijk invloed op de stand van de huidmondjes. Met porometers willen we de huidmondjes tijdens de groei, na de oogst en in de koeling blijven volgen. Een onafhankelijk laboratorium voert op gewasmonsters plantensapanalyses en drogestofmetingen uit. Twee jaar na introductie heeft Karma bij veel rozentelers een vaste plaats in het spuitschema tegen meeldauw. Sommige cultivars waarin dit middel is toegepast, slaan echter gemakkelijk nat na een nacht in de koelcel. Dat is niet wenselijk, want in een nat gewas kan ook na de oogst nog Botrytis optreden. In opdracht van Certis en met medewerking van enkele telers onderzoeken twee studenten wat het natslaan veroorzaakt en hoe dit probleem is op te lossen. Twintig weken lang, van 1 februari tot 1 juli, werken Kristian Kisteman en Reinder van der Spek full time aan hun afstudeeropdracht voor HAS Hogeschool. Tijdens die periode proberen Alle opties open Mogelijk brengt het onderzoek ook duidelijkheid over een eventueel verband tussen het natslaan en de EC van de voedingsoplossing. Sommige telers denken dat een hogere EC van de voedingsoplossing tot een kleiner EC-verschil leidt tussen de plant intern en het oppervlak van bespoten bladeren en dat het natslaan daarmee zou zijn te verminderen, merkt Reinder op. We zullen daar zeker naar kijken, maar houden alle opties open. Over een paar maanden weten we meer. Toepassing Karma tegen echte meeldauw Karma is bewezen effectief tegen echte meeldauw. Tegen de werkzame stof kaliumcarbonaat is nog nooit resistentieopbouw waargenomen. - Aanbevolen dosering: 0,2% (max. 5 kg/ha); - Aanbevolen spuitinterval: 7 dagen; - Frequentie: maximaal 20 toepassingen per 12 maanden; - Meng Karma niet met andere middelen om de kans op een gewasreactie te verkleinen. De kenmerkende witte poederachtige vlekken. Glashelder - mei

3 Chrysantenteler Peter Scholtes: Meegeven BotaniGard via de regenleiding werkt prima Signaleerplaat én vangplaat Bij het ontwikkelen van nieuwe gewasbeschermingsmiddelen vindt veel onderzoek plaats naar het effect op nuttige insecten om op die manier een geïntegreerde teelt mogelijk te maken. Bij de geïntegreerde gewasbescherming (internationaal bekend onder de naam Peter Scholtes: Ik beregen bij voorkeur midden op de dag, omdat de trips dan het actiefste is. In de zomer van 2014 kreeg chrysantenteler Peter Scholtes uit Naaldwijk veel Berg stond Scholtes met raad en daad bij en vorige zomer een halt toe te roepen. Van den last van trips. Chemisch ingrijpen en een hield de tellingen bij op de vangplaten in de kas. wekelijkse behandeling met BotaniGard ES In het najaar was alles weer onder controle, (vloeibaar) via de regenleiding verlaagden zegt de adviseur. Begin januari telde ik gemiddeld één trips per plaat per week, vanaf week de plaagdruk na enkele maanden tot een aanvaardbaar niveau. We zijn de winter zes liepen de aantallen weer iets op tot bijna goed doorgekomen en hebben het schimmelpreparaat in februari/maart nog een was toen al gestart en een week of vier na de vier per plaat. Het beregenen met BotaniGard keer of vijf ingezet. Momenteel kunnen de eerste gietbeurt was het gewas vrijwel schoon. roofmijten het alleen af en gieten of spuiten we niets tegen trips. Roofmijten Scholtes giet of spuit al ruim een maand niets Hoewel veel telers BotaniGard op traditionele tegen trips. De roofmijten kunnen het nu kennelijk heel goed alleen af. We hebben linten met wijze verspuiten, dient Peter Scholtes het middel al geruime tijd toe via de regenleiding. cucumeris hangen en strooien montdorensis Het werkt eenvoudiger en ik heb er goede bij, waarvan we in de aanloop naar de oogst ervaringen mee, verklaart hij. Ik doe het bij wat meer uitzetten. En wanneer de druk desondanks begint op te lopen, haal ik als eerste voorkeur midden op de dag, omdat de trips dan het actiefste is. BotaniGard uit de kast. Het bevalt me goed en Belangrijk bij toepassing is dat de RV hoog het middel is bovendien betaalbaar. genoeg is en het gewas voldoende lang vochtig blijft voor een optimale werking, voegt adviseur Marlon van den Berg van Van Iperen toe. Schoon de winter in De teler legt uit dat hij in één minuut 0,7 l/m 2 over het gewas beregent, tot de vloeistof begint af te druipen. Hij vermoedt dat het middel in beperkte mate ook in de bodem werkt, waar de schimmelsporen via intrekkend vocht de daar aanwezige tripspoppen kunnen infecteren. Het zullen geen grote aantallen zijn, want zodra de oplossing van het gewas begint te druipen Hoewel de roofmijten het nu alleen moeten opknappen, zien Marlon van den Berg en Lianne van Wijk stop ik met gieten. Maar alles is meegenomen. Het kostte enige moeite om de uitbraak van (rechts) nauwelijks trips. IPM: Integrated Pest Management) denken we meteen aan biologische bestrijders en groene middelen. Maar een belangrijk onderdeel van IPM is het signaleren van ziekten en plagen. Vooral de plagen kunnen prima in kaart worden gebracht door een goede scouting met behulp van signaleerplaten. Door regelmatig te tellen, kan een teler bijhouden in welke mate de druk toeneemt of afneemt. Certis heeft onlangs zijn platen vernieuwd waardoor de signaleerplaat nu ook een vangplaat is. Want voorkomen is beter dan genezen. Elk weggevangen insect kan geen eitjes meer leggen en op die manier voorkom je vroegtijdig de opbouw van een populatie. Met het op deze manier wegvangen van een grote hoeveelheid adulten, kan weer een puzzelstuk worden toegevoegd aan de bestrijding van plaaginsecten, met name van trips. Deze techniek, ook wel mass trapping genoemd, is naast het signaleren van plagen de volgende stap om plagen preventief aan te pakken. Deze methode is het toppunt van geïntegreerd telen en dus hartstikke IPM. Voor de telers die nog overtuigd willen worden van de goede vangcapaciteiten van de Certis signaleerplaat 2.0 hebben we een plaat toegevoegd, ik zou zeggen, een goede vangst gewenst. Dennis Eekhoff, Cropmanager glastuinbouw 3 Glashelder - mei 2015

4 Bedrijfsleider Serge van de Vlekkert, Chrysantenkwekerij Michel Grootscholten: De omstandigheden bepalen Een goed jaar geleden nam Chrysantenkwekerij Michel Grootscholten uit Monster een Halofog in gebruik voor het koud vernevelen van BotaniGard. Dankzij de hoge nevelcapaciteit en de krachtige ventilator wordt 120 meter padlengte moeiteloos overbrugd en zijn in één keer (met tussentijds keren) twee afdelingen van elk 1 ha te behandelen. Je hebt er nauwelijks omkijken naar, maar soms geef ik de voorkeur aan de spuit, zegt bedrijfsleider Serge van de Vlekkert. De chrysantenkwekerij van Michel Grootscholten omvat 11 ha kassen. Aan beide zijden van het middenpad, waaronder een lopende band de geoogste takken naar de verwerkingsruimte vervoert, bevinden zich zes klimaatafdelingen van elk bijna 1 ha, die met verticale schermen van elkaar zijn te scheiden. De imposante Halofog waarmee de vorige avond BotaniGard is verneveld, valt moeilijk te missen. We hebben er nu een jaar ervaring mee, zegt Van de Vlekkert tegen technisch adviseur Lianne van Wijk. Voorheen spoten we altijd met ruim water en dat doen we nog steeds als het zo uitkomt. Het foggen biedt echter veel meer gebruiksgemak en de resultaten zijn gelijk. Primeur in chrysantenteelt De bedrijfsleider merkt op dat pas tot aanschaf werd overgegaan, nadat de fog ter plaatse uitgebreid was getest. Samen met Grootscholten en leverancier Veugen voerde Van Wijk een reeks proeven uit om de verdeling in het gewas te monitoren. De verdeling was prima, ook in de moeilijker bereikbare hoeken, vertelt ze. De nevel drong overal door, zodat de sporen tot diep in het gewas en ook op de grond terechtkwamen. Vroeg spuiten Aanleiding voor de aanschaf was het gegeven dat 11 ha chrysanten niet in één ochtend met de spuit zijn te behandelen. Als de hele tuin in één keer is beregend zou dat wel moeten, maar je redt het gewoon niet, licht de Westlander toe. Spuiten kan alleen s ochtends vroeg, omdat het gewas dan lang genoeg nat blijft om de sporen van BotaniGard te laten kiemen en tripslarven te infecteren. Later op de dag droogt het gewas sneller en zullen er minder sporen ontkiemen. We spuiten nu overwegend plaatselijk of kapsgewijs. De fog heeft een deel van het werk overgenomen. Het vernevelen vindt s avonds plaats na een gietbeurt, zodra het doek is gesloten. Dit Het imposante fogapparaat levert uitstekend werk af en neemt Serge van de Vlekkert veel werk uit handen. Glashelder - mei

5 of we spuiten of foggen gebeurt volautomatisch bij een dosering van 1 kg BotaniGard WP (spuitpoeder) per 2 ha, waarbij de fog halverwege 180º wordt gedraaid. Na drie tot vier uur worden de luchtramen en doeken weer vrijgegeven om desgewenst af te luchten, behalve in de wintermaanden. Chemisch corrigeren niet nodig In principe gebruiken we tegen trips alleen nog dit middel in combinatie met roofmijten, vervolgt de bedrijfsleider. Alleen direct na het planten doen we een ronde met NeemAzal of Spruzit, daarna passen we iedere week Botani- Gard toe. Nu we het voorjaar ingaan en de gietfrequentie omhoog gaat, wordt het eens per vijf dagen. Chemisch corrigeren is tot nu toe niet nodig gebleken, we hebben de trips goed onder controle. Lianne van Wijk: De verdeling was prima, ook in de moeilijker bereikbare hoeken. Uitbreiding etiket voor veelzijdig toepasbaar BotaniGard Het schimmelpreparaat BotaniGard is al jaren op de markt en is in verschillende teelten een vaste waarde in de strijd tegen trips en/of wittevlieg. Naast de al langer bestaande vloeibare formulering voor de chrysantenteelt is er een in water oplosbare WP formulering voor andere teelten, waaronder tomaat. Zowel in het etiket als in toepassingstechnieken heeft verbreding plaatsgevonden. Hierdoor is het middel nog flexibeler en veelzijdiger in gebruik en past het in tal van teelten en teeltwijzen. De etiketverbreding vond vorig jaar plaats. Het middel mag nu ook worden toegepast in aardbei onbedekte teelt, houtig kleinfruit, vaste planten en zomerbloemen voor de bestrijding van wittevlieg, trips en slawortelboorder. Voor een volledig overzicht van de toelatingen, toepassingen en doseringen kunt u terecht op onze website of op de productwijzer app. Ook in vruchtgroenteteelten is een ruimtebehandeling met BotaniGard WP mogelijk tegen wittevlieg en trips. en eieren bestrijdt. Bovendien past het goed in een residuarme teelt. Afnemers worden steeds kritischer op aantal werkzame stoffen op het product. Het schimmelpreparaat geeft geen residu en is ook geschikt voor biologische teelten. petrischalen in het gewas geplaatst en is na toepassing vastgesteld of er in deze schalen Beauveria bassiana tot ontwikkeling kwam. Ook zijn er na toepassing tripsen verzameld uit het gewas en zijn deze vervolgens op een voedingsbodem gezet om te zien of er schimmelsporen op de tripsen gingen kiemen. Voor beide toepassingsmethoden geldt dat zij de proeven met glans hebben doorstaan. Hierdoor kan met recht worden vastgesteld dat dit schimmelpreparaat veelzijdig toepasbaar en bewezen effectief is tegen zowel trips, wittevlieg en slawortelboorder. Veilig en effectief BotaniGard is veilig voor natuurlijke vijanden. Hierdoor is het ook in vruchtgroenten een waardevolle aanvulling in de strijd tegen wittevlieg en trips. Dankzij de goede werking op larven van wittevlieg combineert dit middel uitstekend met ER II, dat juist de adulten Toepassingstechnieken Tot voor kort werd BotaniGard altijd met ruim water verspoten over het gewas. In 2014 onderzocht Certis of de sporen van Beauveria bassiana een goede kiemkracht laten zien en de in kassen aanwezige trips bereiken bij toepassing via LVM of via de regenleiding. Voor dit onderzoek zijn Op trips die na toepassing was verzameld, kwam de witte schimmel in vitro tot ontwikkeling. Dit bewijst dat in de kas parasitering had plaatsgevonden. 5 Glashelder - mei 2015

6 Certis ook lid van de Club van 100 Wageningen UR Glastuinbouw heeft eind 2014 de Club van 100 opgericht, waarmee toeleveranciers in de glastuinbouw laagdrempelig toegang krijgen tot de brede expertise van Wageningen UR Glastuinbouw en mede bijdragen aan de financiering van het toegepast-strategische onderzoek in Nederland. Hiermee nemen deze bedrijven hun verantwoordelijkheid om de kennisinfrastructuur mede in stand te houden en voor de uitvoering van het innovatiegedreven onderzoek en pre-competitieve projecten. De Club van 100 krijgt in de sector steeds meer bekendheid. Het aantal leden groeit gestaag en de teller staat op dit moment op 39 leden. Sinds kort is ook Certis toegetreden tot deze club. Om de herkenbaarheid voor alle leden te vergroten is een eigen logo ontwikkeld wat door Wageningen UR Glastuinbouw gebruikt gaat worden bij alle nieuwsberichten en publicaties. Elke productgroep een eigen kleur Aantal toepassingen Rocket Rocket EC bewijst zich iedere keer weer als een buitengewoon effectief middel tegen meeldauw in komkommers, tomaten en courgettes. De werkzame stof is triflumizool 200 g/l, een molecuul uit de imidazool groep van de EBR s. Op het etiket van Rocket staat in de gebruiksaanwijzing een zin over resistentiemanagement. In deze zin staat dat er maximaal 2 blokken van 3 bespuitingen uitgevoerd mogen worden in komkommer, courgette en roos. Dit betekent dat er dus totaal 6 toepassingen per teelt uitgevoerd mogen worden. Voor tomaat geldt een advies van maximaal 5 toepassingen (blok van 3 en blok van 2 bespuitingen). Doorontwikkeling Certirol verloopt voorspoedig Met het doorontwikkelen van het roofmijtenlint Certirol van Certis zijn de afgelopen maanden grote vorderingen gemaakt. De meest recente praktijkproeven, uitgevoerd in maart en april van dit jaar, zijn met goed resultaat afgesloten. In de eerste plaats is de samenstelling van het witte lint veranderd. Dit zorgt voor een nog snellere droging van het lint aan de bovenzijde na een beregening in chrysant. Bovendien is de inhoud van het kweekzakje van Amblyseius cucumeris verder doorontwikkeld. Dit resulteert in een hoge uitloop aan roofmijten in het gewas, wat duidelijk zichtbaar is aan de aantallen roofmijten die 6 weken lang in de spoelproeven zijn aangetroffen. Op dit moment worden nog een aantal kleine veranderingen doorgevoerd aan het product en de machine en worden deze herhaaldelijk getest. De verwachting is dan ook dat we in de volgende editie van de Glashelder uitgebreider kunnen ingaan op de ervaringen van Certirol in de praktijk. Wijzigingen etiket Turex spuitpoeder er II insecticide Certis Europe B.V., Safariweg 55, 3605 MA Maarssen, Tel.: l Certis gaat zijn labels omzetten in een nieuw format. De nieuwe look wordt bepaald door kleuren. De kleur van het label geeft aan uit welke productgroep het betreffende middel komt. Zo staan rood voor insecticide, blauw voor fungicide en roze voor acaricide. Er zijn al diverse producten omgezet naar dit format, zoals bijvoorbeeld ER II. De herregistratie van het middel Turex is inmiddels een feit. Er zijn een aantal belangrijke wijzigingen in het etiket opgetreden. De dosering van Turex is verruimd. De huidige dosering is 0,05%-0,1% met een maximum van 1 kg/ha. In het verleden stond een veiligheidstermijn van 7 dagen op het etiket voor diverse groente- en kleinfruit gewassen. Deze veiligheidstermijn staat niet meer op het huidige W3 etiket. Voor alle teelten geldt nu een veiligheidstermijn van 0 dagen. De bestrijding van rupsen met Turex wordt met deze wijziging een stuk makkelijker in deze teelten. Glashelder - mei

7 Arjan Koster, teler van snijhortensia s: Phytoseiulus ruimt spint echt op, ook onder in een dicht gewas slechts korte tijd onderweg zijn en hun vitaliteit behouden. Volgens Van der Meer maakt hun aanwezigheid in het hele gewas de topfitte roofmijten extra waardevol. Bij snijhortensia s telt ook de sierwaarde van het blad mee. Schade door spintaantasting aan de onderste bladeren verlaagt de waarde van een tak significant. Een goede bestrijding onderin is dus essentieel. Phytoseiulus krijgt dat in een dicht gewas vaak beter voor elkaar dan chemische middelen. Corrigeren Als het warmer wordt is het desondanks niet te voorkomen dat spint plaatselijk de overhand krijgt. Corrigeren met Scelta (foggen) of Cantac (pleksgewijs spuiten) is dan voldoende om de haarden te decimeren en het evenwicht te herstellen. Tegen spint hoef ik gelukkig niet vaak in te grijpen, zegt de sierteler tot besluit. Als ik terugkijk op de tijd dat we alleen chemisch werkten, is de spintdruk nu duidelijk en structureel lager. Dat geeft rust. C o l o f o n Een goede bestrijding onderin is essentieel, zeggen teler Arjan Koster (links) en adviseur Henk van der Meer. Phytoseiulus krijgt dat in een dicht gewas vaak beter voor elkaar dan chemische middelen. Glashelder Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw In het plaatsje Heinenoord, gelegen in de Hoekse Waard even ten zuiden van Rotterdam, teelt Arjan Koster met vader Jan en oom Arjo in 1,2 ha kassen snijhortensia s. In april zet hij twee keer Phytoseiulus roofmijten uit om spint onder controle te houden. Dat bevalt uitstekend, want de kleine rovers weten de plaag ook in een dicht gewas overal te traceren. Het grootste deel van Koster s kas is het hele jaar gevuld met hortensia s. Van begin januari tot eind maart is m 2 voorbehouden aan rabarberplanten, die daarvoor op 2 ha in de vollegrond zijn opgekweekt. Het forceren van rabarber geeft ons dan wat te doen en houdt de kasstroom op gang, legt Arjan Koster uit. De planten zijn net weer naar buiten gegaan en hebben plaatsgemaakt voor hortensia s van buiten. Die gaan we nu eerst onkruidvrij maken. Daarnaast telen we buiten nog 1 ha Ilex. Snijhortensia s vormen echter de kernactiviteit. Koude teelt, late introductie De heteluchtkachels, die in het begin van de rabarbertrek flink moeten werken, beperken zich in de hortensiateelt voornamelijk tot het vorstvrij houden van de teeltruimte. Afhankelijk van het ras bloeit het koel geteelde gewas op één- of op tweejarig hout. Omdat het een koude teelt betreft, komen de roofmijten pas laat in de kas. Vorig jaar gebeurde dat door het extreem zachte weer al eind maart, maar dit jaar zijn we op 21 april gestart, zegt gewasbeschermingsadviseur Henk van der Meer van Van Iperen. In vergelijking met andere teelten is dat erg laat. Je moet daardoor ook steviger inzetten om te voorkomen dat spint voet aan de grond krijgt. Hoe later je begint, hoe groter dat risico immers wordt. Overal actief Koster knikt instemmend. Dat doen we door in twee achtereenvolgende weken telkens tien roofmijten per vierkante meter uit te zetten. Daarmee zitten we de spint direct goed op de huid. Phytoseiulus vormt een robuuste populatie en ruimt de spint echt op, ook onder in een dicht gewas. Met de spuit kun je die plaatsen niet altijd goed bereiken, wat tot tegenvallende resultaten kan leiden. De roofmijten zijn afkomstig van het kweekbedrijf Certis BCP in Engeland, waardoor ze Redactie: Dennis Eekhoff, Certis Tijs Kierkels Jan van Staalduinen Vormgeving: Van de Sande, Nootdorp Beeld: Wilma Slegers Jan van Staalduinen Wageningen UR Glastuinbouw Certis Europe B.V. biedt systeemoplossingen voor milieubewuste, geïntegreerde gewasbescherming. Certis levert de kennis en producten, zoals biologische en chemische middelen, natuurlijke vijanden, feromonen en vangtechnieken. Certis ondersteunt hiermee telers van specialistische, hoogwaardige gewassen bij de ontwikkeling van een gezonde en duurzame teelt. Postbus BD Maarssen Safariweg MA Maarssen T +31(0) F +31(0) E info@certiseurope.nl Technisch adviseurs: Lianne van Wijk: Bas van Diemen: Glashelder - mei 2015

8 Plaat heeft voldoende kleefkracht om alles wat er tegenaan vliegt vast te houden Nieuwe droge vangplaat maakt systeem tripsbeheersing rond Beheersing van trips in chrysant vergt een gecombineerde aanpak. Daarin past de nieuwe droge vangplaat van Certis, ingezet als middel voor mass trapping, uitstekend. We merkten al snel dat deze plaat beter vangt dan oudere types, vergelijkbaar met natte platen. Jan en zoon Maurice van Tuijl van chrysantenkwekerij Monnikenwaard in het Gelderse Nieuwaal zijn deze winter extra voorzichtig geweest bij de aanpak van trips. Ze leveren voor het eerst nieuwe innovatieve Santinisoorten en willen het product perfect op de veiling zetten voor een goede eerste indruk. Dat is de belangrijkste reden dat we één ronde geen biologie hebben gebruikt. We kennen deze soorten nog onvoldoende, vertelt Maurice van Tuijl. In week 11 hebben we weer roofmijten ingezet. Nu verwachten we dat het volledig biologisch kan, eventueel met aaltjes en BotaniGard als correctiemiddelen. Combinatie van maatregelen Bij de start van de teelt hangen ze vangplaten op om de volwassen trips te vangen. Die wordt namelijk niet door de roofmijten aangepakt. Trips verpopt in de grond. Als ze eruit kruipen, gaan ze op zoek naar bloemen. Bij gebrek daaraan komen ze op de vangplaten terecht, die ingezet worden als middel voor mass trapping, vertelt adviseur Jan Sonneveld van Alliance. Het probleem trips is zo lastig dat je een combinatie van maatregelen moet inzetten: stomen, mass trapping, één of twee keer Bij teler Van Tuijl hangen 50 platen aan een wegklapbare beugel op elke m 2. Jan Sonneveld (midden) laat aan Maurice van Tuijl (links) en Bas van Diemen zien dat de nieuwe, droge platen voldoende kleefkracht bezitten om alles wat er tegenaan vliegt vast te houden. een integreerbaar middel, roofmijten, aaltjes, Jan Sonneveld heeft er veel moeite in gestoken om het nieuwe product te testen. Vooraf BotaniGard en eventueel chemie. Vooralsnog is de plaagdruk bij van Tuijl erg laag: waren we kritisch, maar de conclusie is dat ze hij moet echt zoeken om een vastgeplakte trips competitief zijn ten opzichte van natte platen, en te vinden. Een paar jaar geleden was dat wel dus beter dan oude type droge platen, zegt hij. anders: toen konden ze de witte troschrysant Arctic Queen pleksgewijs niet oogsten vanwege Wegklapbare beugel een te grote aantasting door het tomatenbronsvlekkenvirus, dat overgebracht wordt door de hij. Als je een bespuiting of een behandeling Voor de kosten hoef je het niet te laten, vindt trips. Daarom tolereren we vrijwel geen trips, met aaltjes uitspaart, is het altijd rendabel. Het geeft hij aan. enige punt is dat we niet exact kunnen aangeven welke bijdrage dit levert aan de beheersing Nieuwe platen beter dan oude type van het probleem. Zoals gezegd: het is de combinatie van maatregelen die het doet. Droge vangplaten zijn aantrekkelijker in het gebruik dan natte, omdat niet alles onder de De teler heeft 50 platen per m 2 opgehangen, ze gaan erin bij het planten en eruit lijm komt te zitten. Maar voorheen waren natte platen wel effectiever dan droge. Certis heeft bij de oogst. In gezamenlijk overleg zijn teler daarom het bestaande product doorontwikkeld. en adviseur tot het idee voor een wegklapbare We gebruiken een andere lijm en concentratie, vertelt teeltadviseur Bas van Diemen van Zo kan de plantmachine ongehinderd door beugel gekomen, waar de plaat aan hangt. Certis. Zo realiseren we een droge plaat met de neergeklapte ijzers zijn gang gaan. Na het voldoende kleefkracht om alles wat er tegenaan planten worden de beugels weer rechtop gezet vliegt vast te houden. en de platen ingehangen. 8 Glashelder - mei 2015