Glashelder. Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw Jaargang 6 - Nr Juli 2008

Transcriptie

1 Glashelder Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw Jaargang 6 - Nr Juli 2008 Gazelle in geïntegreerde sierteelt (pagina 3) Geïntegreerde rozenteelt groeit (pagina 5) Phytosure Delta is een uitkomst (pagina 6) GROEI Om de Nederlandse land- en tuinbouw goed van dienst te kunnen zijn, moet Certis meegroeien met de sector. Certis denkt graag in oplossingen. Dat vraagt om producten die elkaar aanvullen en versterken, zoals natuurlijke vijanden (biologie), vangtechnieken en integreerbare chemische gewasbeschermingsmiddelen. Dankzij de strategische samenwerking met Sumitomo zal ons pakket in de toekomst nog breder worden. Het eerste product van Sumitomo - MaxCel - is recentelijk toegelaten in de fruitteelt en wij verwachten dat er in de glasteelt nog velen zullen volgen. Omdat onze oude locatie veel te klein was geworden, zijn we in maart verhuisd naar een ruim kantorencomplex in het stationsgebouw van Maarssen. Hier kunnen we weer volop investeren in medewerkers en faciliteiten om telers optimaal bij te staan. Het eerste bewijs daarvan is het aantrekken van onze nieuwe technisch adviseur voor de glastuinbouw, Lianne van Wijk. Dankzij deze versterking kan ik mij nu volledig concentreren op het productmanagement voor de glastuinbouw. Met een fris en deels nieuw team helpen we de sector om de vele ziekten en plagen onder controle te houden. Als symbool hiervan ontvangt u bij deze Glashelder een handig loepje. Zo houden niet alleen wij, maar ook u de groei er in. Dennis Eekhoff, product manager BREDE TOELATING GAZELLE IN VRUCHTGROENTEN IS POSITIEF Steven Voet: Gazelle is een geschenk voor kleine teelten zoals courgette en peper. Gazelle is recentelijk toegelaten in de bedekte teelt van aubergine, tomaat, paprika en Spaanse peper, alsmede augurk, courgette, komkommer en andere cucurbitaceae met eetbare schil. De dosering van 25 gram per 100 liter water (0,025%) biedt een effectieve bescherming tegen alle soorten luizen en nevenwerking tegen wantsen (nimfen), trips en wittevlieg. Steven Voet van Horticoop is enthousiast over de brede toelating van Gazelle. Veel insecticiden zijn alleen toegelaten in de hoofdgewassen. Gazelle is er ook voor kleinere gewassen zoals Spaanse peper en courgette. Steven Voet heeft positieve ervaringen met Gazelle. Hij noemt het product een geschenk voor kleinere gewassen, maar ziet voor het nieuwe middel ook een rol weggelegd in de hoofdgewassen paprika, komkommer en aubergine. Vooral in het voor- en naseizoen kan het een goede aanvulling zijn. Tijdens het oogstseizoen kun je er ook plaatselijk mee cor- rigeren. Met name voor komkommer, waar geen roofwantsen worden ingezet, biedt Gazelle perspectief. In tomaat ziet Steven een beperkte rol voor alle neonicotinoïden. In dat gewas wordt veel gewerkt met sluipwespen en roofwantsen, die gevoelig zijn voor deze chemische groep. Veilig voor hommels en bijen Veilig en effectief Als sterke punten van Gazelle noemt de adviseur de veiligheid voor hommels, bijen en de meeste natuurlijke vijanden, de effectiviteit tegen alle soorten luizen en de relatief lage prijs. Qua veiligheid onderscheidt het zich van imidacloprid. Of het effectiever is dan thiacloprid, zoals Certis vervolg op pagina 2 Glashelder 1

2 vervolg van pagina 1 beweert, kan ik niet beoordelen. Het is wel jammer dat alleen de lage luisdosering is toegestaan van 25 gram per 100 liter; thiacloprid is ook inzetbaar in de hoge standaarddosering tegen wittevlieg. Ten slotte waarschuwt de adviseur Gazelle niet af te wisselen met andere neonicotinoïden. Ook wijst hij op het gevaar van kruisresistentie bij wittevlieg die verminderd gevoelig is voor imidacloprid. GAZELLE IN VRUCHT- GROENTEN Veilig voor hommels, bijen en de meeste andere nuttige insecten Europese MRL Veiligheidstermijn drie dagen LET OP! Op het huidige etiket van Gazelle staat een fout. In meloen, pompoen en sqaush mag Gazelle niet gebruikt worden. Het nieuwe etiket moet zijn: in de bedekte teelt van aubergine, tomaat, paprika en Spaanse peper en augurk, courgette, komkommer en andere vruchtgroenten van Cucurbitaceae met eetbare schil. GAZELLE NU OOK TOEGELATEN IN VRUCHT- GROENTEN EN GRONDGEBONDEN SIERTEELT Sinds kort is het breed werkende insecticide Gazelle ook toegelaten in een flink aantal vruchtgroenten en in alle siergewassen, inclusief grondgebonden teelten. De werkzame stof acetamiprid beschermt gewassen tegen onder andere luizen, wittevlieg, wantsen en trips. Het is veilig voor bijen en hommels en relatief veilig voor natuurlijke vijanden. Gazelle past daarom goed in geïntegreerde teeltsystemen. contact translaminair systemisch Door het wegvallen van oude middelen en de uitbreiding van belichte teelten vormen insecten een groeiend probleem in de glastuinbouw. Gazelle beschermt gewassen snel en langdurig tegen vele insecten, waaronder tal van luizen, wittevlieg, trips, wantsen en cicaden. Meervoudige werking Gazelle pakt insecten op meerdere fronten aan. De gebruiksvriendelijke spuitkorrel (SG) bevat 20% acetamiprid, een neonicotinoïde. Deze stof blokkeert de overdracht van zenuwprikkels, waardoor het insect verlamd raakt en snel dood gaat. Gazelle werkt via rechtstreeks contact en opname door het insect. De werkzame stof wordt snel door het blad opgenomen en verspreidt zich translaminair en systemisch door het gewas. De sapstroom brengt het middel bij de groeipunten. Hierdoor profiteert het gewas optimaal van de lange duurwerking. Uitstekend integreerbaar Natuurlijke vijanden zijn belangrijk om onder andere wittevlieg, spint, trips en wantsen onder Effect van bladbespuiting met Gazelle op nuttige insecten ei larve/nymph adult populatie nawerking Amblyseius cucumeris 0 Amblyseius degenerans 0 Aphidius spp. 2 Encarsia formosa 2 Marcrolophus caliginosus 2-3 Orius spp. 2 Phytoseiulus persimilis 0 Bombus spp. 0 Onschadelijk Licht schadelijk Matig schadelijk Schadelijk controle te houden. Gazelle is veilig voor hommels en bijen (inclusief broed) en relatief veilig voor nuttige insecten, roofwantsen uitgezonderd. Dankzij de korte nawerking op natuurlijke vijanden (zie tabel) past het uitstekend in de geïntegreerde teelt. Met Gazelle kan de teelt schoon starten, zijn na introductie van natuurlijke vijanden correcties mogelijk en is de teelt ook schoon te beëindigen. Glashelder 2

3 GAZELLE: DE BESTE KEUS VOOR DE GEÏNTEGREERDE SIERTEELT Tal van siertelers houden hun gewas al vrij van plaaginsecten met Gazelle. Het wordt gebruikt voor een schone start of afsluiting van de teelt en als correctiemiddel in zowel conventionele als geïntegreerde teeltwijzen. Ook in grondgebonden teelten zoals chrysant is Gazelle nu toegelaten. Telers zijn enthousiast over zijn brede en effectieve werking, zijn veiligheid voor nuttige insecten en zijn gunstige prijs/ kwaliteitverhouding. In tal van proeven is Gazelle zeer effectief gebleken. Het boekt onovertroffen resultaten tegen katoenluis, wolluis en nimfen van wantsen en werkt goed tegen schildluis, kas- en tabakswittevlieg en volwassen wantsen. Ook andere plaaginsecten, zoals cicaden en bladvlooien, worden effectief bestreden. Aantal luizen per plant Figuur 1. Aantal levende wantsen per plant 0 Figuur onbehandeld water pymetrozine 0,02 % T1 T1 + 3 dagen T1 + 7 dagen T dagen thiacloprid 0,025 % thiacloprid 0,025 % Positionering De werkzame stof van Gazelle - acetamiprid - behoort tot de groep van neonicotinoïden. Het laat zich het beste vergelijken met andere toegelaten stoffen uit deze groep, zoals imidacloprid, thiacloprid en thiamethoxam. Toch zijn er duidelijke verschillen, zoals blijkt uit de figuren 1 en 2. Imidacloprid wordt geroemd om zijn effectiviteit, maar is vanwege zijn nevenwerking op nuttige insecten niet geschikt om te verspuiten in geïntegreerde teeltsystemen. Gazelle is minstens zo effectief, maar een stuk veiliger voor nuttige insecten. Alleen roofwantsen krijgen bij gebruik van Gazelle een gevoelige tik. Thiacloprid is duidelijk minder effectief. Thiamethoxam tenslotte is de afgelopen jaren op grote schaal ingezet tegen o.a. trips, maar heeft zijn werking deels verloren door resistentieopbouw bij plaaginsecten. Effect op katoenluis in potchrysant. Bron: De Bredelaar, Elst imidacloprid 0,01 % thiamethoxam 0,04 % imidacloprid 0,02 % Werking tegen wants. Bron: PPO glastuinbouw Gazelle 0,025 % nimfen T1 + 7 dagen volwassenen T1 + 7 dagen imidacloprid druppelen 14 g/1000 pl Gazelle 0,05 % Om dit bij Gazelle te voorkomen, dient u het regelmatig af te wisselen met middelen uit andere chemische groepen. Wants Toepassing Gazelle Doseer 25 g/100 l (luis) of 50 g/100 l (wittevlieg en wants). Gebruik tot l water met uitvloeier voor een goede gewasbedekking. De werking hangt niet af van de temperatuur, zoals bij pyretroïden. Bovendien is Gazelle snel regenvast, waardoor het flexibel inzetbaar is. Wissel Gazelle af met andere middelen om resistentieopbouw te voorkomen. Gazelle is goed mengbaar met fungiciden en insecticiden. GEÏNTEGREERDE GEWASBESCHERMING IN CHRYSANT Luizen zijn in de geïntegreerde chrysantenteelt moeilijk biologisch te bestrijden. Omdat het grootschalig inzetten van sluipwespen te duur is, wordt meestal gekozen voor integreerbare chemische middelen, zoals Pirimor, Plenum en Actara. Elk van deze middelen heeft in meer of mindere mate beperkingen. Gazelle is zeer effectief tegen luis en wants en heeft een goede nevenwerking op trips. In combinatie met Vertimec zorgt het voor een schone start van de teelt. Na het inzetten van roofmijten (Phytosure of Phytosure Delta) is Gazelle een perfect middel tegen luizen. Gebruik daarnaast BotaniGard om tripsen en wantsen te bestrijden. De schimmel BotaniGard is een goede afwisselpartner in het kader van resistentie managment. Bij het schoonspuiten vanaf de achtste week speelt de veiligheid voor natuurlijke vijanden geen rol meer. Schakel dan bij voorkeur over op nietselectieve middelen. 3 Glashelder

4 WUR EN PRI ONDERZOEKEN ALTERNATIEVE WANTSBESTRIJDING Gerben Messelink van Wageningen UR Glastuinbouw deed onderzoek naar de geïntegreerde bestrijding van schadelijke wantsen in de glastuinbouw. Hij beproefde onder andere Gazelle en BotaniGard in aubergine. Natuurlijke vijanden en sommige biologische middelen werken goed tegen eieren en nimfen, maar minder goed tegen volwassen wantsen. Samen met PRI onderzoeken wij nu de mogelijkheden van feromonen, vanggewassen en repellente stoffen. In Nederland vormen de behaarde wants, de brandnetelwants en de groene appelwants een probleem. Volwassen exemplaren prikken knoppen en bloemen aan, wat in vruchtgroenten - tomaat uitgezonderd - tot slechtere zetting, beschadigde en misvormde vruchten leidt. In komkommer worden zelden populaties opgebouwd en draait het uitsluitend om overblijvende of invliegende wantsen. Gedragsbeïnvloeding Voor een duurzame en effectieve aanpak van volwassen wantsen onderzoeken WUR Glastuinbouw en PRI nu feromonen, repellente stoffen en vanggewassen. die het gedrag van volwassen wantsen kunnen beïnvloeden. Daarmee kun je wantsen weren uit of wegvangen in kassen, aldus Messelink. Vanggewassen zijn aantrekkelijke waardplanten. Wantsen die zich daar concentreren kun je selectief bestrijden, zonder gevolgen voor het biologisch evenwicht in de kas. De noodzaak daarvoor groeit naarmate effectieve, breed werkende middelen weggevallen. Gazelle verruimt de keuze, maar werkt in lage dosering onvoldoende tegen volwassen wantsen. Daarnaast kan het druppelen van Admire worden beperkt; waterschappen meten hoge residuen van imidacloprid. Het mede door het PT gefinancierde onderzoek duurt drie jaar. Het wordt geleid door Anton van der Linden (Wageningen UR Glastuinbouw) en Rob Meijer (PRI). EU HARMONISEERT MRL S, RETAILERS STELLEN EXTRA EISEN Bij de export van groente en fruit is het zeer belangrijk om rekening te houden met de maximale residuniveaus (MRL s) voor gewasbeschermingsmiddelen. Die kunnen per land verschillen. Kwaliteitsmanager Jacco Vooijs van telerscoöperatie FresQ is blij dat de Europese Unie kiest voor harmonisatie. Anderzijds worden we steeds vaker geconfronteerd met aanvullende eisen van afnemers. Het zal nog veel tijd kosten voor de MRL s van toegelaten gewasbeschermingsmiddelen in alle landen gelijk zijn. Nieuwe toelatingen, zoals Gazelle in vruchtgroenten, krijgen al een Europese MRL opgeplakt. Wij juichen dat toe, want de papierwinkel rond residuen voor alle exportbestemmingen kost ons 10 uur per week, zegt Jacco Vooijs van FresQ. De kwaliteitsmanager stelt vast dat Nederlandse producenten gewend zijn om schoon en veilig te werken. Dat is ook in hun eigen belang vanwege de biologische gewasbescherming. 70% tot 80% van onze vruchtgroenten bevat zelfs helemaal geen residu. Voor het overige liggen ze doorgaans ruim binnen de wettelijke grenzen. Aanvullende eisen Het is Vooijs en de telers dan ook een doorn in het oog dat afnemers (lees: supermarktketens) steeds vaker aanvullende, veel scherpere eisen stellen. Veiliger dan veilig kan een product niet zijn, merkt hij op. Een MRL ligt altijd lager dan de acute reference dose. Dat is 1% van de dosis waarbij ratten ziek worden. Een mens heeft daar niets van te vrezen, maar dat vinden retailers kennelijk niet genoeg. Hierdoor vindt er opnieuw een administratieve lastenverzwaring plaats. Afgezien daarvan zijn scherpere normen een nieuwe stok om telers te slaan. De ervaring leert dat die vooral wordt gebruikt wanneer er elders goedkopere producten verkrijgbaar zijn. Die hoeven niet altijd schoner te zijn, het is gewoon een centenkwestie Normaal doseren De kwaliteitsmanager waarschuwt dat telers die onverhoopt chemisch moeten ingrijpen niet met lagere doseringen moeten werken dan op het etiket staat aangegeven, omdat dit resistentieopbouw bij ziekten en plagen in de hand kan werken. Gebruik een gewasbeschermingsmiddel volgens etiket en meld dat. De verkopers kijken vervolgens waar het product wel en niet naar toe kan. Microbiologische veiligheid Vooijs denkt dat er de komende jaren meer nadruk wordt gelegd op de microbiologische veiligheid van voedingsmiddelen. Microbiologische veiligheid houdt nauw verband met dierlijke meststoffen en de waterkwaliteit. Het staat hoog op de agenda van Global GAP en de Voedsel en Waren Autoriteit kijkt er al scherp naar. 500 TOT 600 ANALYSES PER JAAR Telerscoöperatie FresQ u.a. is in 1997 gevormd om de aangesloten telers (verenigingen) te ondersteunen bij hun bedrijfsvoering en de afzet van vruchtgroenten. Tot 2001 opereerde deze coöperatie onder de naam CTR. Anno 2008 vertegenwoordigt FresQ zo n 80 producenten met een gezamenlijke omzet van 350 miljoen euro. De leden werken ondermeer samen op de gebieden van productie, innovatie, sorteren en (klein)verpakken, kwaliteitszorg en marketing. FresQ laat jaarlijks 500 tot 600 residuanalyses uitvoeren. Glashelder 4

5 Harold Heemskerk kreeg spint biologisch weer onder controle GEÏNTEGREERDE TEELT MAAKT OPGANG IN ROOS Rozenteler Harold Heemskerk uit De Kwakel werkt sinds september biologisch. Aanvankelijk kon hij het enthousiasme van adviseur Ronald Vervloed (Gebr. Eveleens) niet delen, omdat de spintpopulatie zich uitbreidde. Al vrij snel kregen de roofmijten de overhand, erkent de teler. Sindsdien zijn de plagen onder controle. Biologische bestrijders doen hun werk continu en dat geeft een gerust gevoel. De 2,5 ha Grand Prix van Harold Heemskerk is vitaal uit de winter gekomen. Nu ik nauwelijks meer spuit lijkt het blad gezonder en harder te zijn, waardoor het minder gevoelig is voor meeldauw, merkt hij op. Ruimtebehandelingen met zwavel kunnen daarom ook achterwege blijven. Dat komt zowel de gewasgroei als de levensduur van de lichtinstallatie ten goede. V.l.n.r. Rozenteler Harold Heemskerk, Ronald Vervloed en Dennis Eekhoff. Overstappen Vorig jaar kreeg Heemskerk al vroeg last van spintdruk. Ondanks vele bespuitingen bleef het een probleem. Een aantal collega s in de buurt had goede ervaringen met biologische bestrijding, vertelt de rozenteler. In overleg met Gebroeders Eveleens besloot ik om over te stappen. In september werd gestart met Phytosure (phytoseiulus) tegen spint en Amblyseius cucumeris tegen trips en spint. Swirskii, die van wat meer warmte houdt, volgde in april om wittevlieg te beheersen. Het gaat naar wens, aldus de sierteler. Vlak na de start had ik het echter best benauwd, want de spintpopulatie breidde zich aanvankelijk uit. We zetten toen wekelijks roofmijten uit. De eerste twee keer volvelds, daarna alleen plaatselijk. Het was een rare situatie: Vervloed zei enthousiast dat de roofmijten goed aansloegen, terwijl ik met het zweet in de handen stond en in gedachten alweer aan het spuiten was. Begeleiding noodzakelijk Na vijf weken begon Heemskerk vertrouwen te krijgen. Dennis Eekhoff herkent dat patroon. De eerste acht weken na introductie van natuurlijke vijanden zijn altijd het moeilijkste, weet hij. De teler moet nog ervaring opbouwen en vertrouwen krijgen. Het is zaak dan niet in paniek te raken. Goede begeleiding is in deze fase een must, want er moet veel kennis worden overgedragen. Ronald Vervloed knikt instemmend: Telers moeten ontwikkelingen in de populaties leren herkennen en interpreteren. Dat kost nu eenmaal tijd. Handmatig Van meet af aan zet Heemskerk handmatig zakjes met roofmijten uit. Om de populaties op peil te houden, gebeurt dat telkens om de twee tot drie weken op een deel van het bedrijf. Pas in april kwamen de eerste spintplekjes opzetten, maar er waren ook roofmijten actief. Ze hebben het dus gehaald, concludeert hij. Het plaatselijk en handmatig uitzetten dwingt de ondernemer tot gedisciplineerd scouten. Vervloed: Dat blijft een must. Wie verzaakt, komt voor vervelende verrassingen te staan en moet alsnog chemisch bijsturen of de biologie tijdelijk helemaal staken. Dat is hier gelukkig nog niet nodig gebleken. Sporadisch corrigeren Zijn cliënt bevestigt dat hij slechts sporadisch en alleen vaksgewijs hoeft te corrigeren met Floramite of Nissorun. De biologie houdt goed stand, maar er moeten wel effectieve correctiemiddelen beschikbaar blijven, zegt de teler. Zo denken de meeste rozentelers er over. Niet iedereen durft nog vanuit een biologische basis te werken en het zal heus weleens mis gaan, maar in zijn hart laat elke teler het liefste de beestjes het werk doen. Die zijn 24 uur per dag actief en dat geeft mij een gerust gevoel. CERTIS IS VERHUISD Sinds 1 maart is het bezoekadres: Safariweg MA Maarssen Tel Fax Het postadres is hetzelfde gebleven: Postbus 1180, 3600 BD Maarssen. 5 Glashelder

6 Peter Jonkers, chrysantenteler te Gameren: PHYTOSURE DELTA IS ECHT EEN UITKOMST luchtvochtigheid moet hij weleens corrigeren met Floramite, zoals in april vorig jaar voorkwam, zegt hij. Phytoseiulus houdt daar niet van, maar spint des te meer. Toen de resistente stam Phytosure Delta medio 2007 op de markt kwam, stapte de chrysantenteler op advies van voorlichter Dirk Soer van Heins van Zijl direct over. De timing was perfect. Er zaten wantsen in mijn gewas, dus ik kon direct met Decis ingrijpen zonder de biologische spintbestrijding te schaden. Die extra correctiemogelijkheid naast Botanigard is me goed bevallen. Systeem werkt s Winters spuit de teler niet voor, vanaf maart gebeurt dit bij de start van de teelt met Decis of Actara, Vertimec en lokfructose. Jaarrond zet Jonkers in elke teelt na 3 weken 10 roofmijten per m 2 uit met de Mite Applicator. Er wordt wekelijks gescout, waarbij Soer meekijkt. Het systeem werkt goed, vindt de gewasbeschermingsspecialist. De tripsdruk is hier structureel laag. Indien nodig wordt er gecorrigeerd met BotaniGard, Decis of Actara. Sporadisch adviseer ik Trigard tegen mineervlieg larven, en Decis tegen de volwassen vliegen. Op advies van Dirk Soer (links) stapte Peter Jonkers over op Phytosure Delta. Hij kon de aanwezige wantsen direct bestrijden met Decis. Peter Jonkers van Kwekerij Hanenburcht in Gameren behoort tot de eerste gebruikers van Phytosure Delta. Deze roofmijten zijn resistent tegen deltamethrin, de werkzame stof van onder andere Decis. Ik heb tot nu toe een aantal keren met Decis gecorrigeerd en het feit dat dit kan is een hele geruststelling. Phytosure Delta vergroot de flexibiliteit van geïntegreerde gewasbescherming. Zes jaar geleden verruilde Peter Jonkers zijn baan als onderhoudsmonteur bij HAK voor het vrije ondernemerschap. Hij nam een bedrijfje over van 1 hectare en ging chrysanten telen. Nu teelt hij op twee locaties bijna 6 ha Anastasia in diverse kleuren. Sinds vier jaar teelt Jonkers biologisch. Chemisch was spint niet meer te beheersen, verklaart de sierteler. Diverse middelen waren niet meer beschikbaar of verminderd werkzaam door resistentieopbouw. Werken met beestjes was de enige optie. Al kort na introductie van de roofmijten was de situatie sterk verbeterd. Overstappen Met Phytosure van Certis, geleverd via Heins van Zijl in Zaltbommel, hield Jonkers de spintdruk structureel laag. In uitzonderlijke gevallen zoals met warm weer in combinatie met lage Week Schoon starten Alleen middelen met een korte of geen nawerking op biologische bestrijding. Verzekeringspremie Phytosure Delta is ongeveer 5% duurder dan niet-resistente phytoseiulus. Jonkers heeft dat er graag voor over. Ik vind het belangrijk om de biologie zo lang mogelijk in stand te houden. Phytosure Delta is echt een uitkomst. Die kleine meerprijs zie ik als een verzekeringspremie voor extra flexibiliteit. Mocht het plaatselijk eens uit de hand lopen, dan heb je met Decis een breed werkend correctiemiddel dat de roofmijten ongemoeid laat. Phytosure Delta BotaniGard tegen trips en wants Gazelle tegen luis, trips en wants Alleen middelen die veilig zijn voor biologische bestrijding Schema voor geïntegreerde gewasbescherming in chrysant (systeem Certis) Afspuiten Middelen om alles op te ruimen. Hoeft niet geïntegreerd te zijn Glashelder 6

7 PHYTOSURE DELTA IS AANWINST VOOR GEÏNTEGREERDE GERBERATEELT lang mogelijk in stand houden van de populaties natuurlijke vijanden. Vanuit dat perspectief ziet hij toekomst in resistente biologische bestrijders. Het verruimt de mogelijkheden om verantwoord te kunnen corrigeren. Ook voor leveranciers is het aantrekkelijk, omdat zij zich daarmee kunnen onderscheiden. Particulier adviseur gewasbescherming Bert Duijndam is gespecialiseerd in gerbera en glasvruchtgroenten. Mede dankzij zijn brede kennis en 30 jaar ervaring heeft de geïntegreerde gerberateelt een grote vlucht genomen. Chemische middelen blijven echter nodig. Hij is daarom blij met de roofmijt Phytosure Delta, die resistent is tegen deltametrin (Decis). Geïntegreerde gewasbescherming in gerbera is complex vanwege de vele plagen en de variatie aan cultivars per bedrijf, zegt Duijndam. De resultaten variëren daarom van jaar tot jaar. Veel hangt af van het aanbod van nieuwe middelen en bestrijders, zoals Teppeki tegen luis en wittevlieg, Phytosure Delta tegen spint en Amblyseius swirskii tegen witte vlieg. Deze kunnen een push geven naar maximaal geïntegreerd telen. waarin biologie en chemie elkaar aanvullen en de kosten beperkt dienen te blijven. Daarvoor moet je gedisciplineerd scouten, de waarnemingen analyseren en op basis van schadedrempels maatregelen nemen. Je moet goed weten wat je wel en niet kunt combineren, rekening houdend met de noodzaak van resistentiemanagement en het zo OOK BOTANIGARD IS EEN NUTTIGE AANVULLING Afgelopen najaar beproefden Duijndam en gerberateler Dirk-Jan Oudijk het schimmelpreparaat BotaniGard in combinatie met Plenum tegen wittevlieg en Echinotrips. We wilden zien of we langs deze weg ook in de winter biologisch konden blijven werken, zodat de swirskii populatie kon overleven, licht de adviseur toe. Het is te riskant om daarvoor alleen op Admire te vertrouwen. BotaniGard is werkzaam tegen wittevlieg, trips en wantsen, Plenum versterkt de wittevliegbestrijding. Bladrollers Wat Phytosure Delta voor heeft op andere roofmijten is zijn resistentie tegen deltametrin. Dat maakt het mogelijk om Decis in te zetten tegen bladrollers. Duijndam: Mijn eerste ervaring daarmee dateert van najaar Eén van mijn klanten had toen een paar keer met Decis gespoten tegen bladrollers. Om weer snel met spintroofmijten te kunnen starten, is toen gekozen voor Phytosure Delta. Het sloeg goed aan en is gelijkwaardig is aan andere stammen van Phytoseiulus. Door zijn tolerantie tegen deltametrin voorziet Phytosure Delta duidelijk in een behoefte. Echinotrips De combinatie werd van november t/m april om de 8 tot 18 dagen verspoten. Het is een dure methode, maar niet zonder perspectief. BotaniGard is vooral interessant vanwege zijn effectiviteit tegen Echinotrips. Dat is een groeiend probleem in de gerberateelt. Swirskii is Witte vlieg de winter redelijk doorgekomen, maar er moest wel worden bijgezet. Het effect tegen wittevlieg was matig. De Echinotrips was niet helemaal weg, maar bleef wèl beheersbaar. BotaniGard lijkt me daarom een nuttige aanvulling, waarmee we meer ervaring moeten opdoen. Trips Puzzelen De oprichter van adviesbureau Crop Protection beschouwt zijn werk als een uitdagende puzzel, 7 Glashelder

8 LIANNE VAN WIJK, TECHNISCH ADVISEUR GLASTUINBOUW EN FRUITTEELT toeleverancier van Lentse potgrond en tuinbouwmaterialen. Hier was zij als account manager gewasbescherming vooral actief in de boomkwekerij en in de pot- en perkplantenteelt. Lianne s kennis en ervaring inzake chemische en biologische gewasbescherming komt goed van pas in haar nieuwe functie bij Certis. Als technisch adviseur informeert zij afnemers en eindgebruikers over de technische aspecten van producten voor de glastuinbouw en fruitteelt. In dat verband verzorgt zij groeps- en beurspresentaties, schrijft zij technische informatiebulletins en geeft zij telefonisch en persoonlijk advies. Vanaf 1 juli kunt u Lianne bereiken via telefoonnummer en per via vanwijk@certiseurope.nl. Edwin Hendriks met zijn nieuwe collega Lianne van Wijk Groei is ons motto en dat geldt ook voor Lianne van Wijk. Vanaf 1 juli is zij technisch adviseur Glastuinbouw en Fruit bij Certis Europe. Lianne is 32 jaar. Na haar tuinbouwstudie aan de HAS in Den Bosch werkte zij twee jaar als voorlichter bij DLV Fruit en acht jaar bij coöperatie Colent, C o l o f o n Glashelder Nieuwsmagazine van Certis Europe B.V. voor ondernemers in de glastuinbouw CERTIS VERMARKT NIEUWE PRODUCTEN VAN SUMITOMO IN NEDERLAND Sumitomo Chemical Agro Europe S.A.S. heeft Certis Europe B.V. aangesteld als agent voor de ontwikkeling en marketing van een aantal nieuwe producten in Nederland. Het eerste product is MaxCel voor de fruitteelt. Binnenkort verwachten beide bedrijven een nieuw acaricide voor de sierteelt en de vruchtgroenten te kunnen introduceren. Voor de nabije toekomst zijn ook producten in de akkerbouw in ontwikkeling. Rechtstreeks toegang tot Nederlandse markt MaxCel is op 23 april door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (Ctgb) toegelaten als dringend vereist middel voor vruchtdunning van appels. De aanvraag is gedaan door de Nederlandse Fruitteelt Organisatie (NFO). Nieuwe mijlpaal De overeenkomst met Sumitomo vormt een nieuwe mijlpaal in de groei van Certis en versterkt haar portfolio in de Nederlandse landen tuinbouw. De samenwerking past goed in de strategie van Certis Europe; in Duitsland en Groot-Brittannië is Certis al jaren distributeur van Sumitomo. Sumitomo, bekend van onder andere Admiral en Sumicidin, is een belangrijke basis fabrikant voor de glastuinbouw. Thierry Nuytten, Business Manager North Europe van Sumitomo, stelt dat het partnerschap zijn bedrijf rechtstreeks toegang biedt tot de Nederlandse markt. De keuze voor Certis vloeit voort uit haar brede en goed aansluitende portfolio, haar stevige marktpositie in Nederland en haar vermogen om nieuwe producten te helpen ontwikkelen en actief te ondersteunen. Redactie: Vormgeving: Beeld: Dennis Eekhoff, Certis Jan van Staalduinen, Rotterdam Crown Communication, Zeist BCP-Certis/Ward Stepman, Marcel Bekken, Engel Lameijer, NFP, PPO Naaldwijk, Twan Wiermans, Fotostudio Gerard Vlekke, WUR, Jan van Staalduinen Geregistreerde handelsmerken: Actara, Pirimor, Plenum, Vertimec en Trigard van Syngenta Crop Protection bv; Admire, Calypso en Decis van Bayer CropScience bv; Teppeki van Belchim Crop Protection nv/sa; Admiral en Sumicidin van Basf Nederland bv. Certis Europe B.V. biedt systeemoplossingen voor milieubewuste, geïntegreerde gewasbescherming. Certis levert de kennis en producten, zoals biologische en chemische middelen, natuurlijke vijanden, feromonen en vangtechnieken. Certis ondersteunt hiermee telers van specialistische, hoogwaardige gewassen bij de ontwikkeling van een gezonde en duurzame teelt. Postbus BD Maarssen Safariweg MA Maarssen T +31(0) F +31(0) E info@certiseurope.nl Technisch adviseur: Dennis Eekhoff: Lianne van Wijk: Glashelder