STEMMING CBS: stroomproductie met aardgas 'fors gestegen'

Transcriptie

1 STEMMING CBS: stroomproductie met aardgas 'fors gestegen' 20 november 2014 Olie De olieprijzen stonden in de afgelopen handelsdagen opnieuw onder druk, na een scherp, doch kortstondig herstel afgelopen vrijdag. Het januari-contract van Brent sloot woensdag op USD 78,10 per vat. Dit is week op week bezien een prijsdaling van 3,7%. De Amerikaanse tegenhanger WTI sloot gisteren op USD 74,50 per vat, dit is een prijsdaling van 3,4%. Beleggers speculeerden op een verlaging van het productieniveau in de Opec-landen. De organisatie van olieexporterende landen vergadert op 27 november. Hoger dan een slotprijs van USD 75,82 per vat kwam WTI niet uit de afgelopen handelsweek en voor Brent was het (historisch lage) hoogste punt USD 79 per vat. Naar verwachting zal olie zich relatief zijwaarts bewegen richting de Opec-top. In de aanloop naar die vergadering vinden er tal van ontmoetingen plaats met als centraal vraagstuk hoe de olieprijzen kunnen worden gestabiliseerd. Afgelopen weekeinde werd aangekondigd dat de olieministers van Iran en Koeweit naar Saoedi-Arabië, veruit de grootste producent binnen Opec, afreizen. Andere lidstaten, vooral Libië, Venezuela en Ecuador, dringen al langer aan op een productieverlaging.

2 Steenkool Steenkoolprijzen stegen in de afgelopen handelsweek, hoofdzakelijk als gevolg van een aangekondigde productiestop door Glencore Xstrata, mondiaal een van de grootste exporteurs van steenkool. Glencore liet vorige week vrijdag weten zijn kolenmijnen in Australië vanaf half december tijdelijk te sluiten in verband met de aanhoudende gebrekkige vraag naar steenkool. Volgens nieuwsbureau Montel heeft de stap van Glencore ook te maken met het feit dat China, waar nog wel groeiende vraag naar steenkool is, de import van "Australische kolen van lage kwaliteit" heeft geblokkeerd. Europese steenkoolprijzen zitten hierdoor in de lift, met op woensdag bij EEX een slotprijs van EUR 72,43 per ton in het Cal 15-contract voor kolenlevering in de Ara-hub (Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen). Het Q1-contract sloot woensdag op EUR 72,53 per ton, een plus van bijna 1% week op week. Voor December-levering -de maand waarin de Australische mijnen gesloten worden- kwam de prijs op EUR 74,18 per ton, week op week een plus van 1,17%.

3 CO2 De prijzen voor CO2-emissierechten verstevigden hun positie boven de EUR 7 woensdag, zij het met enkele centen. Dinsdag werd voor het eerst sinds maart van dit jaar boven de EUR 7 per ton gesloten, nadat een overleg binnen het Europese Parlement over de stabiliteitsreserve positief uitpakte voor voorstanders daarvan. In een vergadering van de industriecommissie (ITRE) bleek brede steun voor de market stability reserve. Dat kwam als een grote verrassing voor veel partijen in de markt, gezien de verwerping van het backloadingsysteem door ITRE in januari Dat zorgde er destijds voor dat de CO2-prijs kelderde tot onder de EUR 3 per ton. Woensdag sloot Dec 14, dat nog tot eind december verhandeld wordt, op EUR 7,04 per ton. Dec 15, dat geleidelijk aan uitgroeit tot het leidende CO2-contract, kwam op EUR 7,15 per ton. Beide dikten week op week 2,8% aan. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wist vorige week te vertellen dat de CO2-uitstoot in Nederland in het derde kwartaal met 0,4% was gestegen ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Wanneer wordt gecorrigeerd voor het zachte weer (verminderde warmtevraag) is de stijging zelfs 1%, waar de Nederlandse economie vertaald naar jaarlijkse groei met 1,1% groeide in het derde kwartaal. De CO2-uitstoot nam toe bij zowel de industrie als bij de transportsector als bij de elektriciteitsproductie (zie ook clean spreads).

4 Aardgas Gasprijzen op de termijnmarkt gingen in de afgelopen week door een dal, waarbij de milde temperaturen voor de tijd van het jaar en de ruime voorraden volgens handelaren aanvankelijk op de prijzen wogen. Vanaf maandag werd echter een stijgende lijn ingezet, waarbij weer oplopende spanningen tussen Rusland en Oekraïne volgens een handelaar een rol speelden en verwachting van lagere temperaturen een rol speelden. Week op week bekeken staan toch verliezen op de borden. Cal 15 sloot woensdag bij Ice-Endex op EUR 22,98 per MWh, wat 0,3% minder was dan vorige week woensdag als slot werd aangeduid. Q1 koerste woensdag naar EUR 23,24 per MWh (een daling van 0,2%), terwijl het decembercontract uitkwam op EUR 22,90 per MWh, 0,15% lager dan een week eerder. South Stream De Italiaanse minister van Industrie Federica Guidi zei woensdag dat de South Stream-pijplijn, die ter discussie staat sinds de annexatie van de Krim door Rusland, niet langer prioriteit heeft. "Het is bruikbare infrastructuur, maar misschien staat het niet langer op de prioriteitenlijst", stelde hij. Al eerder kreeg een een voorstel van europarlementariër Bas Eickhout dat opriep de gaspijpleiding South Stream niet aan te leggen, een meerderheid in het Europees Parlement. Dit heeft alleen symbolische werking, het Europees Parlement kan de aanleg niet verhinderen.

5 Kortetermijngas laat in tegenstelling tot de contracten op de lange termijn week op week een plus zien. De stijging werd veroorzaakt door verwachtingen van kouder weer deze week, stellen handelaren. De Britse spotgasprijs steeg in de afgelopen maandag nog tot een hoogste niveau in acht maanden, vanwege de lagere temperaturen en een licht tekort aan gastoevoer. De prijs voor levering vandaag van TTF-gas kwam bij Icap uit op EUR 23 per MWh, wat 2,6% boven de prijs van levering vorige week donderdag is.

6 Elektriciteit De maand november wordt getypeerd door een op en naar gaande golf van prijsstijgingen en - dalingen die elkaar afwisselen bij de termijncontracten van Ice-Endex. Voor afgelopen weekeinde is de laatste opgaande beweging ingezet, die met name een gevolg is van eenstijgende CO2- prijs, die echter wel weer aan het afvlakken is geslagen. Dat leidde woensdag bij Ice-Endex tot een MWh-prijs van EUR 45,50 voor het december-contract, EUR 46,16 voor het Q1-contract en EUR 43,37 voor het Cal 15-contract. In Duitsland liggen bij EEX de termijnprijzen momenteel ongeveer een tientje onder de Nederlandse prijzen. Het Deutsches Wirtschaftsinstitut (DIW) publiceerde woensdag een studie over de gevolgen als in Duitsland 9 GW aan steenkoolcapaciteit zou sluiten per Dat zou een gemiddelde EUR 13 prijsstijging op leveren, aldus het DIW. Het sluiten van kolencentrales is genoemd als manier om Duitslands CO2-doelstellingen te halen, maar leidt tot veel discussie. Duitsland grootste producent RWE sluit niet uit dat, gezien de lage stroomprijzen, nog meer centrales in Nederland en Duitsland moet sluiten of in de mottenballen gaat zetten dan eerder aan aangekondigd, zo heeft RWE-directeur Matthias Hartung tegen nieuwsbureau Montel gezegd. Bij de presentatie van halfjaarcijfers is aangegeven dat RWE tot MW in Nederland en Duitsland offline gaat halen.

7 Zowel in Nederland als Duitsland klimmen de spotprijzen naar een wat hoger niveau. Bij APX kwam de gemiddelde Nederlandse basislastprijs voor deze donderdag uit boven de EUR 50, wat eerder deze maand ook het geval was, en wel op EUR 50,78 per MWh. Duitse spotstroom voor deze donderdag ligt daar enkele euro's onder met een MWh-prijs van EUR 46,60. Mogelijk reageren de spotprijzen op de laatste termijn-opleving (in Duitsland bereikte het Cal 15-contract een prijsniveau van EUR 35,40 wat het hoogste sinds ruim twee maanden was). Daarnaast ligt in Duitsland de windproductie onder het seizoensgemiddelde, zeggen analisten tegen Montel.

8 Clean spreads Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) constateerde in het derde kwartaal in Nederland dat elektriciteitsproducenten relatief meer aardgas als brandstof kozen dan steenkool. Dit hing volgens het CBS samen met een gedaalde marktprijs voor aardgas in de maanden juli, augustus en september, maar eigenlijk was die lagere prijs een gunstige bijkomstigheid in plaats van een oorzaak, blijkt bij navraag uit de uitleg van hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. Het CBS constateerde een gestegen vraag naar elektriciteit in het derde kwartaal, naast verminderde import. Die extra stroom is dus in Nederland geproduceerd. Van Mulligen: "De Nederlandse kolencentrales worden optimaal gebruikt, dus als de elektriciteitsproductie stijgt zal dat vooral uit andere bronnen moeten komen. Daarbij is aardgas eigenlijk de enige flexibel extra inzetbare bron." Het CBS heeft geen concrete cijfers paraat, die volgen eind van dit jaar. Maar dat de stroomproductie met aardgas gestookte centrales significant is toegenomen, blijkt onder meer uit het feit dat de CO2-uitstoot door 'energiebedrijven, waterbedrijven en afvalbeheer' in het derde kwartaal hoger was dan een jaar eerder. Van Mulligen spreekt over "een forse stijging". Opmerkelijk is dat de stijging van de elektriciteitsvraag die het CBS in het derde kwartaal waarnam, niet zichtbaar is in de verbruikscijfers van Tennet die elke maand langskomen. Dat komt vooral doordat Tennet, overigens in samenwerking met het CBS, gebruik maakt van voortschrijdende jaartotalen: het verbruik in een bepaalde maand plus de elf voorgaande maanden. Van Mulligen hierover: "[Voortschrijdende jaartotalen] zijn handig voor een analyse van trends, maar geven wat minder fijn inzicht in korte termijnveranderingen in de markt zoals die zich nu voordoen".

9 De hier weergegeven spreads voor kalenderjaar 2014 ontwikkelden zich afgelopen week in het nadeel van stroomproducenten. De clean spark spread werd week op week 8,6% negatiever en kwam woensdag in de berekeningen van Energeia uit op EUR -2,51 per MWh. De clean dark spread eindigde op EUR 10,63 per MWh, 6,1% onder de stand van vorige week woensdag. De clean spark spread (CSS) en de clean dark spread (CDS) zijn een maatstaf voor de rentabiliteit van respectievelijk gas- en kolencentrales. De hier weergegeven cijfers hebben betrekking op Nederland in Voor gascentrales is een gemiddeld rendement van 53% genomen (bovenwaarde) en een emissiefactor van 0,187. Voor kolencentrales is gerekend met een gemiddeld rendement van 39% (bovenwaarde) en een emissiefactor van 0,34. Als verbrandingswaarde is gerekend met 25,12 MJ/kg steenkool. De kolenbelasting is EUR 5,35 per MWh. De wisselkoers: 1 USD = EUR 0,7974. De weergegeven spreads zijn afgeleid uit de Cal 15- prijzen voor stroom (Ice-Endex), gas (Ice-Endex) en steenkool (Ara; EEX) en het Dec 15-contract voor CO2-emissierechten op Ice-ECX. Onderhoudskosten zijn niet meegenomen., Energeia/Montel, 2014