Peter Borgdorff: Van minder zeker naar zeker minder

Transcriptie

1 Jaargang 21 Nummer 03 oktober 2014 Peter Borgdorff: Van minder zeker naar zeker minder CLCS Wij helpen onze klanten bij hun zoektocht naar evenwicht tussen de klant, de toezichthouder en de kosten Masterclass: Het FTK van A Z TARGET2-Securities zet Europees settlementverkeer op z n kop

2 INHOUD Voorwoord 3 Peter Borgdorff: Van minder zeker naar zeker minder 4 Masterclass: Het FTK van A-Z 6 TARGET2-Securities zet de post-trading industrie op z n kop 8 Juridisch advieskantoor CLCS denkt met financiële ondernemingen mee 11 Global Custody Netwerk Nieuws 14 Aanvullende pensioenen in Duitsland: 'Afkijken' loont de moeite 16 Uitbestedingsregels voor Nederlandse pensioenfondsen 20 Commentaar op deze uitgave, suggesties voor toekomstige artikelen en verzoeken om op de verzendlijst geplaatst te worden, kunt u richten aan: Client management Tamis Stuker Managing Director tamis.stuker@kasbank.com Business Development Mark van Weezenbeek Managing Director mark.van.weezenbeek@kasbank.com Eindredactie Robbert Veltman robbert.veltman@kasbank.com Vormgeving KoeweidenPostma Drukwerk KAS BANK, Document & Systems Services KAS Selections is een kwartaaluitgave van KAS BANK N.V. te Amsterdam, Londen en Wiesbaden. Hoewel deze uitgave met de meeste zorg wordt samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend. Jaargang 21, nummer 3, oktober 2014

3 Voorwoord Onlangs heeft staatsecretaris Klijnsma de Nationale Pensioendialoog gelanceerd. Het kabinet wil een open gesprek aangaan met alle betrokkenen over de toekomst van ons pensioenstelsel. Een goed initiatief, hoewel de doelstelling misschien wat al te breed is geformuleerd. Pensioen is, afgezien van de AOW, namelijk niet van ons allemaal. Zo zijn ondernemingspensioenregelingen of bedrijfstakpensioenregelingen van de aangesloten deelnemers en pensioengerechtigden. Het lijkt mij niet logisch dat kappers meepraten over de regeling van havenarbeiders of ambtenaren. Maar er zijn ook nog steeds grote groepen in onze samenleving, denk alleen al aan zzp-ers en zelfstandige ondernemers, die niet deelnemen aan een collectieve regeling. Het lijkt mij bijzonder nuttig en interessant om via de Nationale Pensioendialoog hun ideeën over de toekomst van ons pensioenstelsel te vernemen. Zelf zou ik graag zien dat de dialoog, naast dit toch enigszins op het grote publiek inspelende initiatief, wel wordt gedragen door de mening van de specialisten. Het Nederlandse stelsel is er nog altijd één om trots op te zijn. Bij recente bezoeken aan London en Frankfurt viel mij weer op hoe men in Engeland en Duitsland ons systeem toch als de na te streven benchmark hanteert. Dat blijkt ook uit de bijdrage van Frank Vogel in deze KAS Selections. Dus niet teveel dialoog wat mij betreft... Het pensioengesprek verbreden tot buiten de kring van specialisten is wel degelijk een goede zaak. De nieuwe Wet pensioencommunicatie kan daar ook een bijdrage aan leveren. Pensioenuitvoerders moeten meer maatwerk gaan bieden in hun informatieverstrekking om zo de kennis van deelnemers over hun eigen pensioenregeling (verder) te vergroten. Op die manier, is het idee, groeit het pensioenbewustzijn. Is het opgebouwde pensioen bijvoorbeeld wel toereikend voor de gewenste levensstandaard na de pensioendatum? Pensioenopbouw wordt dan meer dan louter sparen en gaat richting financial planning. En dat is goed, want, zoals Peter Borgdorff het kernachtig samenvat: van minder zeker gaan wij naar zeker minder. Er gebeurt dus genoeg in de pensioenindustrie. Dat geldt net zo goed voor verzekeraars, beleggingsfondsen en wealth (o.a. private banks en charitatieve fondsen). De toenemende regelgeving vraagt veel kennis van risicomanagement, governance en compliance. Kennis die niet altijd in huis is. Kleinere zelfstandige instellingen dreigen daardoor het onderspit te delven. Esther Vis-Osendarp en Patrick Lageweg van juridisch kantoor CLCS pleiten juist voor behoud van diversiteit onder vermogensbeheerders. Bijvoorbeeld door goed te kijken naar structuren om de kosten van toezicht, compliance en uitvoering met elkaar te delen. TARGET2-Securities, het nieuwe settlement platform van de Europese Centrale Bank, gaat er voor zorgen dat vrijwel alle belemmeringen voor de afwikkeling van grensoverschrijdend effectenverkeer in Europa gaan verdwijnen. Naar alle waarschijnlijkheid zullen de concurrentieverhoudingen in de post-trading industrie hierdoor stevig veranderen. Hoe dat precies zal uitpakken is nog ongewis, maar alle spelers doen er goed aan zich grondig voor te bereiden op T2S. U leest daar meer over in deze KAS Selections. Uw opmerkingen, feedback of suggesties voor artikelen blijven natuurlijk onverminderd welkom. Zodat wij samen met u kunnen doorgaan met onze dialoog avant-la-lettre. Sikko van Katwijk Raad van Bestuur KAS BANK 3

4 Peter Borgdorff Van minder zeker naar zeker minder Werkgevers, werknemers en het kabinet spreken al jarenlang over de hervorming van ons pensioenstelsel. Eind juni gaf het kabinet eindelijk een klap op de hervormingsplannen en stuurde ze naar de Tweede Kamer. In de plannen zijn positieve punten te ontdekken. Maar wat mij betreft overheersen de zorgen. Het kabinet kiest voor zekerheid. De vraag is wie daar beter van wordt. Eén ding is zeker: het komt onze deelnemers duur te staan. Laat duidelijk zijn: ik ben er met het kabinet en sociale partners van overtuigd dat ons pensioenstelsel aan hervorming toe is. Onzekere economische omstandigheden en het feit dat we steeds langer leven en dus ook langer van ons pensioen willen genieten maken iedereen duidelijk dat er wat moet gebeuren met ons pensioenstelsel. Willen we ons stelsel, één van de beste ter wereld, toekomstbestendig maken dan moeten we het aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Na lang uitstel heeft het kabinet daarover nu eindelijk een ei gelegd. Positieve punten Er zijn beslist positieve punten te vinden in de plannen die het kabinet nu presenteert. Zo worden we minder afhankelijk van dagkoersen op de financiële markten. Daardoor worden de dekkingsgraad én de pensioenpremies stabieler. Dat heeft ook in macro-economisch perspectief positieve effecten. Ook bijsturen in slechte tijden gaat straks met minder heftige schokken: tegenvallers moeten we meteen inboeken, maar we mogen ze uitsmeren over een periode van tien jaar. Al die maatregelen geven rust en duidelijkheid. Dat is goed nieuws. Maar zekerheid wordt duur betaald Toch ben ik niet tevreden met de plannen zoals ze nu in de Tweede Kamer liggen. Want het kabinet kiest in hoge mate voor zekerheid. Dat klinkt mooi, maar een rotsvast en zeker pensioen bestaat niet. Dat wil zeggen: een rotsvast goed pensioen bestaat niet. Een goed pensioen is wat ons betreft een pensioen dat Buffers zijn er om slechte tijden door te komen. Ze zijn er niet om in slechte tijden te worden opgebouwd. meegroeit met de stijgende lonen en zo zijn koopkracht behoudt. Zo n pensioen dat zijn koopkracht behoudt laat zich niet rijmen met absolute zekerheid, want die zekerheid is onbetaalbaar. Balans is zoek Het kabinet stelt in de nieuwe plannen hoge eisen aan pensioenzekerheid. Dat betekent dat pensioenfondsen nog hogere buffers moeten aanleggen dan nu al het geval is. Het kabinet laat met deze plannen wat mij betreft een verkeerde 4 KAS SELECTIONS oktober 2014

5 Peter Borgdorff is Directeur van Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW). PFZW belegt een kleine 140 miljard euro voor het pensioen van iedereen die werkt of ooit heeft gewerkt in de sector zorg & welzijn. Bij elkaar zijn dat circa 2,5 miljoen mensen. Daarnaast is hij o.a. Voorzitter Uitvoeringsraad bij Pensioenfederatie en voorzitter bij Stichting Eumedion, de belangenbehartiger van institutionele beleggers op het gebied van corporate governance en duurzaamheid. visie zien op het idee van buffervorming. Buffers zijn er om slechte tijden door te komen. Ze zijn er niet om in slechte tijden te worden opgebouwd. En toch moet er nu, in deze moeilijke tijden, nóg meer geld op de plank blijven liggen voor mogelijk toekomstige nog slechtere tijden. Een reserve opbouwen vind ik verstandig, laat dat duidelijk zijn. Maar de balans dreigt nu zoek te raken. Wij zijn op de wereld om pensioenen uit te betalen, nu en in de verre toekomst. Dát is onze verantwoordelijkheid, met alle voorzichtigheid die daarbij past. Maar wat het kabinet ons nu opdraagt, is op een grote pot met geld te blijven zitten. De hogere buffers die we moeten aanleggen, betekenen dat we ook de komende jaren de pensioenen niet kunnen aanpassen aan de stijgende lonen en prijzen. De koopkracht van gepensioneerden, en de toekomstige koopkracht van de huidige werknemers, gaat daardoor verder achteruit. En die koopkracht heeft de afgelopen jaren al flinke tikken gekregen. Stapelen van prudentie Naast de eis van het aanhouden van hogere buffers, is er nog een trits van maatregelen die extra zekerheid moet garanderen. Zekerheid die verder ten koste gaat van de koopkracht van pensioendeelnemers. In totaal gaat het om maar liefst negen maatregelen, die prudentie toevoegen ten opzichte van het huidige toezichtskader. Het kabinet stapelt daarmee voorzichtigheid op voorzichtigheid. Zo is er bijvoorbeeld ook het voornemen om met een lager te verwachten beleggingsrendement te moeten rekenen dan nu het geval is. Verder moeten pensioenfondsen bij het vaststellen van de waarde van de verplichtingen een rekenrente gaan hanteren die ruim onder de rente ligt waarmee verzekeraars moeten rekenen. Dat is gek, want de zekerheidseisen die gelden voor verzekeraars zijn hoger dan die van pensioenfondsen. Koopkrachteffect Al met al schatten wij in dat met de nieuwe plannen onze deelnemers er in 15 jaar 5,5% op achteruit gaan. En dat terwijl de afgelopen crisisjaren zoals gezegd al veel koopkracht is ingeleverd. Een gemiddelde deelnemer aan ons fonds loopt zo straks vele honderden euro s per jaar mis. De plannen van het kabinet laten zich al met al eenvoudig samenvatten: we gaan van wat minder zeker, naar zéker minder. Dat lijkt me niet de juiste weg naar een toekomstbestendig pensioen. Deze bijdrage van Peter Borgdorff verscheen eerder als blog op het kennis- en discussiepodium van KAS BANK over actuele onderwerpen in de pensioensector. 5

6 Masterclass: Het FTK van A tot Z Tijdverslindend. Overbodig. Wie gaat dat betalen? De 30 deelnemers aan de KAS BANK Masterclass Het FTK van A tot Z (focus op verplichte rapportages) lieten er geen gras over groeien: het nieuwe FTK 2015 is geen verbetering maar vooral een lastenverzwaring voor pensioenfondsen. En wat gaat DNB met alle informatie doen? Op 1 januari 2015 treedt het nieuwe Financieel Toetsingskader (FTK) voor pensioenfondsen in werking. Een onderdeel waar nog niet veel over gesproken is, zijn de verplichte rapportages die pensioenfondsen moeten opleveren aan DNB, de FTK staten. Toezichthouder De Nederlandsche Bank heeft met deze staten een duidelijk doel voor ogen. Zij wil de kwaliteit van het toezicht verscherpen en meer inzicht verkrijgen over het financiële reilen en zeilen van de Nederlandse pensioenfondsen. Zo moet voortaan onder meer specifiek over de derivaten in beleggingsfondsen in de beleggingsportefeuilles worden gerapporteerd, moet er meer worden getoond over rente- en kredietrisico's en wordt flink uitgebreid in onderliggende beleggingscategorieën. Het nieuwe FTK past in de trend naar meer transparantie en meer verantwoording van pensioenfondsen richting toezichthouders, deelnemers en andere belanghebbenden van het fonds. Dat leidt ertoe dat bij sommige kwartaalstaten meer dan 1200 velden ingevuld moeten worden. De benodigde data moeten door het pensioenfonds zelf bij elkaar worden gebracht. Daarvoor is o.a. de medewerking van de vermogensbeheerder(s) vereist. Het verzamelen van alle data is een enorme klus waarvoor niet alle pensioenfondsen zijn toegerust. Zij besteden deze taak daarom liever uit aan een derde partij die voor hen de volledige FTK rapportage verzorgt. Masterclass FTK Over de precieze invulling van het nieuwe FTK bestaat nog de nodige onduidelijkheid. Op 3 september organiseerde KAS BANK daarom een Masterclass onder de veelzeggende titel Het FTK van A tot Z. Een breed samengesteld deelnemersveld van in totaal 30 bestuurders, uitvoerders, consultants en een vermogensbeheerder, werd bijgepraat en discussieerde over de impact van het FTK KAS SELECTIONS oktober 2014

7 In het eerste deel van de masterclass presenteerde Chris van der Gulik de huidige opzet en inrichting van de FTK kwartaalstaten. Daarna besprak Robbin van Cadsand de sturingsmechanismen voor het toezicht door DNB: de nieuwe UFR curve en de aanpassing van de parameters betreffende het Vereist Eigen Vermogen (VEV). Voor de bepaling van de rentetermijnstructuur komt een nieuwe methodiek, de C-UFR. De C-UFR curve kan substantiële verschillen opleveren bij de berekening van de nieuw in te voeren beleidsdekkingsgraad. Bij het VEV worden parameters verhoogd, maar voor kredietrisico naar verwachting heel anders ingericht, waardoor pensioenfondsen voor staatsobligaties significante buffers moeten aanhouden. Daarnaast is er een trend Zij besteden deze taak daarom liever uit aan een derde partij die voor hen de volledige FTK rapportage verzorgt. dat het standaardmodel vervangen gaat worden door (partieel) interne modellen oftewel maatwerk. Van Cadsand benadrukte nog maar eens dat de bestuurders altijd zelf verantwoordelijk zijn voor de controle of het standaardmodel van DNB voldoet voor hun pensioenfonds. Uiteraard kunnen zij zich daarbij laten ondersteunen door een derde partij. Look through Een ander belangrijk aandachtspunt in het FTK is de look through informatie over de onderliggende beleggingen in beleggingsfondsen. De focus is hierbij vooral gericht op derivaten. DNB wil inzicht in exposures en de impact van voorgeschreven schokscenario s voor verschillende derivaten categorieën kunnen analyseren. Maar hoe kunnen de fondsen alle derivatencontractinformatie boven water krijgen? Daarvoor is de medewerking van de vermogensbeheerder vereist of een onafhankelijke waardebepaling door derden. Na de twee presentaties barstte een geanimeerde discussie los. Een Werkgroep van DNB, waarin ook KAS BANK zitting heeft, bespreekt de voorstellen van DNB in relevantie tot de markt. Vrijwel alle deelnemers aan de Masterclass plaatsten hier kanttekeningen bij. Zij waren het er snel over eens dat het nieuwe FTK veel werk, tijd en geld kost. De nieuwe staten zijn zo gedetailleerd dat het erg moeilijk wordt om alle benodigde informatie boven tafel te krijgen. Tegelijkertijd wordt DNB stringenter bij de handhaving van haar beleid. Fondsen die niet, te laat of onjuist rapporteren kunnen een fikse bestuurlijke boete tegemoet zien. En de rekening komt uiteindelijk bij de deelnemers terecht. De nieuwe beleggingsstaten lopen zo flink in de papieren.* Als vervolg op de Masterclass van 3 september organiseert KAS BANK nog een vervolgsessie waarin de look through vereisten centraal komen te staan. Voor een toelichting op het nieuwe FTK 2015 kunt u ook altijd contact opnemen met uw relatiebeheerder. * Zie ook de blog van Robbin van Cadsand op 7

8 TARGET2-Securities zet Europees settlementverkeer op z n kop Ingrijpende hervormingen hebben vaak een lange adem nodig. Dat geldt zeker voor TARGET2-Securities. Dit in 2006 door de Europese Centrale Bank gelanceerde idee voor een uniform Europees settlement platform krijgt in juni 2015 eindelijk zijn beslag. Die lange bevalling is niet zo vreemd. TARGET2-Securities is een van de grootste infrastructurele projecten voor de effectenmarkten tot nu toe. Alle marktdeelnemers worden er dan ook direct of indirect door geraakt. TARGET2-Securities (T2S) is een directe ingreep op de infrastructuur voor de afwikkeling van effectentransacties en de structuur van de post trading-industrie in Europa. Het laat de verschillen tussen binnenlandse en grensoverschrijdende ( cross-border ) settlements goeddeels verdwijnen. Hierdoor vindt een harmonisatie plaats van de post-trade services en markktstandaarden op de 24 markten van de 21 deelnemende landen. Daardoor zal naar alle waarschijnlijkheid een ommekeer ontstaan in de concurrentieverhoudingen binnen de Europese post-trading dienstverlening. En daarmee in de prijs en kwaliteit van de dienstverlening over de gehele effectenketen. TARGET2-Securities is een uniform settlement platform voor de afwikkeling van effectentransacties in centraal bankgeld. Het T2S platform wordt gebouwd en beheerd door de ECB en de 18 Nationale Centrale Banken (NCB) in het Eurogebied. T2S brengt effectenrekeningen ( securities accounts ) en een nieuw type geldrekeningen, de dedicated cash accounts, samen op één technisch platform voor real-time gross settlement (RTGS). Bij aanvang in juni 2015 wikkelt het platform alleen settlements in Euro af, maar is het wel direct multi-currency. De eerste settlements in niet-euro valuta vinden vanaf 2018 plaats, te beginnen met settlements in Deense Kroon. Om te kunnen aansluiten op het nieuwe settlement platform zijn grote investeringen en aanpassingen vereist van de Central Securities Depositories (CSD s) systemen en de directe deelnemers. Mede daarom wordt TARGET2-Securities stapsgewijs ingevoerd in 4 waves. De eerste wave gaat live op 22 juni 2015, de vierde wave op 6 februari Deze lange tijdspanne onderstreept nog eens dat de hele operatie geen sinecure is. Bovendien wordt voorafgaand aan T2S eerst nog T+2 ingevoerd als nieuwe settlement standaard voor de deelnemende markten. Het TARGET2-Securities platform is zelf geen CSD (Central Security Depository) noch zal het in de toekomst een CSD worden. De CSD s in de deelnemende landen en markten zijn de enige partijen die een contractuele relatie aangaan met T2S. De CSD blijft altijd zelf verantwoordelijk voor de juridische en zakelijke relaties met zijn klanten. Ook zullen alle andere aanvullende diensten, zoals custody, asset servicing, tax, corporate actions en regulatory reporting, nog steeds worden uitgevoerd door de lokale CSD s. Wat zijn de voordelen van T2S? TARGET2-Securities maakt het Europese settlementverkeer efficiënter, veiliger en goedkoper. Het vermindert bijvoorbeeld het tegenpartijrisico en het settlement agent risico door een uiterst robuuste business continuity oplossing. Andere voordelen van T2S zijn: - Realtime verwerking van effecten en geld - Op de aangesloten markten hebben settlementinstructies een uniform karakter - Alle markten hanteren straks dezelfde settlement dagcyclus - Sterk versimpelde afhandeling van cross-csd (grensoverschrijdende) settlements binnen T2S. In plaats van via een spaghetti van crossborder interfaces tussen de CSD s in Europa, gaan crossborder instructies voortaan direct naar het T2S platform voor verdere afwikkeling. (Zie figuur 2.) - T2S zal de settlement kosten reduceren. - Instructies worden door het T2S platfom STP (straightthrough processing) verwerkt. Daardoor ontvangt u eerder (pre-)matching informatie over uw settlements in de deelnemende markten. 8 KAS SELECTIONS oktober 2014

9 Deelnemende landen en markten In onderstaand overzicht ziet u alle 21 deelnemende T2S landen (in het donkergroen) en het tijdschema voor de invoering van T2S. WAVE 1 22 juni 2015 WAVE 2 28 maart 2016 WAVE 3 12 september 2016 WAVE 4 6 februari 2017 Griekenland Malta Italië Zwitserland (EUR) Roemenië (EUR) Nederland België (Euroclear) België (NBB-SSS) Frankrijk Portugal Duitsland Luxemburg (LuxCSD) Luxemburg (VP Lux) Oostenrijk Denemarken (EUR) Hongarije (EUR) België (BNY Mellon) Estland (EUR) Letland (EUR) Finland Litouwen Slowakije Slovenië Spanje Figuur 1. Bron: Griekenland zal alleen deelnemen met obligaties, de processing van aandelen blijft ongewijzigd. Nieuw type CSD: de Investor CSD Bij de invoering van TARGET2-Securities wordt gelijktijdig een nieuw type CSD geïntroduceerd, de Investor CSD. Een Investor CSD faciliteert de binnenlandse en grensoverschrijdende afwikkeling van effectentransacties voor meerdere T2S markten. De Investor CSD opent hiervoor een effectenrekening direct bij de CSD s in de T2S markten of via een lokale custodian. De Investor CSD is ook verplicht om de vereiste asset servicing dienstverlening te leveren. De Investor CSD opereert naast de bestaande CSD s en International CSD s. Bestaande CSD s kunnen straks ook de rol van Investor CSD gaan vervullen. Asset Servicing Het T2S platform is puur een settlement platform. Asset services zoals corporate actions verwerking vallen dus niet binnen de services van T2S. Dit blijft een taak van de CSD s. T2S zal de CSD s wel ondersteunen bij het managen van de asset services door de benodigde informatie ter beschikking te stellen. Om ervoor te zorgen dat de harmonisatie door T2S ook wordt gerealiseerd binnen Custody Services zijn door de Corporate Actions Joint Working Group (CAJWG) 'Market Normen voor Corporate Actions Verwerking' opgesteld. Het is nog niet bekend of hier wijzigingen uit voortkomen die onze klanten ook zullen raken. Voorbereidingen door KAS BANK KAS BANK heeft een zeer uitgebreid netwerk in de markten die deelnemen aan T2S. De komst van de Investor CSD biedt ons de mogelijkheid om de settlements van meerdere T2S markten via één provider af te wikkelen en via één provider asset services te ontvangen. Momenteel wordt onderzocht of deze mogelijkheid in overeenstemming is met onze onafhankelijke positie in de markt en de dienstverlening die wij onze klanten bieden. Verder onderzoeken wij of harmonisatie van de kleinere markten binnen ons internationale netwerk bij 9

10 een of twee Investor CSD s tot de mogelijkheden behoort. Onze directe aansluitingen naar de belangrijkste T2S markten blijven dan gewoon bestaan. ICP Verder heeft KAS BANK besloten om als Indirectly Connected Participant aan te sluiten op T2S. Een ICP verstuurt zijn settlement instructies rechtstreeks naar de gecontracteerde CSD of (sub)custodian. Een Directly Connected Participant (DCP) heeft een contract met één CSD die hem toestemming moet geven om rechtstreeks te communiceren met het T2S-platform in uitsluitend het nieuwe ISO20022 formaat. Een ICP-aansluiting brengt derhalve de minste aanpassingen voor onze systemen met zich mee. De aansluiting is verder nagenoeg even snel als die van een DCP (nog geen seconde vertraging). Een ICP blijft ook alle custody en settlement gerelateerde berichten ontvangen in het huidige SWIFT ISO15022 formaat. Ten slotte geeft een ICP aansluiting ons de mogelijkheid onze huidige externe rekeningenstructuur bij onze rechtstreekse aansluitingen en (sub)custodians te behouden. Instructies Na de overgang naar T2S kunt u uw instructies blijven sturen in het huidige ISO15022 formaat. Intussen houden wij de ontwikkelingen met betrekking tot het ISO20022 formaat nauw in de gaten. Indien het merendeel van de markten en van onze klanten kiest voor het nieuwe formaat ISO20022, dan zullen wij dit formaat uiteraard eveneens implementeren. Het huidige settlement landschap binnen de Europese Unie Marktparticipanten Custodians CSD A CSD C CSD E CSD B CSD B CSD X Custodians links Geen geïntegreerd grensoverschrijdend settlement proces - 19 CSD s in Euro-gebied - 2 ICSD s - 16 andere EU CSD s Het toekomstige landschap met T2S Marktparticipanten Custodians CSD A CSD B CSD C CSD X Directe aansluiting TARGET2-Securities Eén geïntegreerd settlement proces (binnenlands en grensoverschrijdend) Eén technisch platform voor afwikkeling van effectentransacties door CSD s Figuur 2. Het huidige settlement landschap in Europa en het toekomstige landschap na invoering van TARGET2-Securities. Bron: 10 KAS SELECTIONS oktober 2014

11 CLCS: denkt met financiële ondernemingen mee Velen in de financiële sector beschouwen wet- en regelgeving als iets dat moet in plaats van iets wat wenselijk is. Zij zien het eerder als commercieel belemmerend dan als een ontwikkeling die ook toegevoegde maatschappelijke waarde heeft. Esther Vis-Osendarp en Patrick Lageweg van juridisch bureau CLCS zien dat anders. Zij willen hun klanten juist graag overtuigen van het nut en het belang van een goede toepassing van de Wft en integer handelen. CLCS is een niche kantoor met veel expertise op het gebied van wet- en regelgeving. Wat zien jullie als de belangrijkste ontwikkelingen in de financiële sector? Esther: Ik voorzie dat door het aangescherpte beloningsbeleid, waarbij tot maximaal 20 procent variabel beloond mag worden, een verschraling gaat optreden in het aanbod van zelfstandige vermogensbeheerders. Grote spelers kunnen het vaste salaris verhogen. Voor kleinere beleggingsondernemingen zal het echter steeds moeilijker worden om hun medewerkers op hetzelfde niveau te betalen. Als je daar toch in mee gaat, wordt het voor kleine zelfstandige vermogensbeheerders lastig om voort te bestaan. Ik pleit juist voor behoud van een zo groot mogelijke diversiteit. Kleinere ondernemingen leveren vaak meer maatwerk en persoonlijke aandacht dan grote instellingen met eigen huisfondsen. Vermogende klanten willen echter juist geen eenheidsworst maar een onafhankelijk advies, product of instelling die bij persoonlijke situatie past. Patrick: De gedachte achter het beloningsbeleid en andere regelgeving is dat bij financiële ondernemingen perverse prikkels tot risicovol gedrag zouden hebben aangezet. Door die prikkel weg te nemen moet risicomijdend gedrag bevorderd worden. Ook moet de klant weer centraal komen te staan. Het is maar de vraag of dat via wetgeving lukt, want gedragsverandering moet vooral van binnenuit komen. Auto rijden onder invloed was heel lang min of meer maatschappelijk geaccepteerd gedrag. Nu durft bijna niemand meer met een borrel teveel op in de auto te stappen. Zo werkt het volgens mij met belonen ook. Uiteindelijk betalen de eindbeleggers alle kosten van een beleggingsonderneming, waar de beloning een onderdeel van is. Pas als zij druk gaan uitoefenen op de onderneming zal er een verandering gaan optreden. Esther: Meer regels betekent onvermijdelijk ook meer kosten. Neem alleen al de verplichting voor beleggingsinstellingen onder de AIFMD om de prospectussen van hun beleggingsproducten te herschrijven. De documentatie- en rapportage-eisen nemen ook steeds meer toe. 11

12 Dat vraagt veel expertise en kost handenvol tijd en geld. Kleinere beheerders kunnen dat niet opbrengen. Fusies en bundeling van krachten op platforms zijn dan onvermijdelijk. Wij denken met onze klanten mee hoe zij zich kunnen blijven onderscheiden. Daarbij kijken wij onder andere naar de kostenstructuur en hun core business. Wat doe je zelf en wat besteed je uit op het gebied van risicomanagement, compliance, IT, administratie? Misschien is het wel beter om de kosten middels een platform met elkaar te delen. Dan kun je jezelf blijven onderscheiden met je producten en het klantcontact. Patrick: Wat wij graag zouden zien, is dat een collectieve vergunning mogelijk wordt waar kleinere partijen op kunnen aanhaken. Vergelijk het maar met een grote zorgverzekeraar die verschillende labels aanbiedt maar wel de kosten deelt. Esther: Aan de andere kant bevordert regelgeving de transparantie in de financiële sector. Een uitgebreid prospectus zal nooit een page-turner worden maar geeft wel duidelijkheid over o.a. de risico s en het risicomanagement, voor wie het lezen wil. Met alle verplichte documentatie kun je in ieder geval je beslissingen goed onderbouwen. Patrick: En dan moet het risicomanagement wel in de hele keten goed geregeld zijn, van prospectus tot de uitvoering van het beleggingsbeleid. Honderd procent zekerheid heb je natuurlijk nooit. Anders is het (ook) 100 procent zeker dat je nooit je beleggingsdoelstelling haalt. Welke trends zien jullie bij jullie klantgroepen? Esther: Bij private banks zijn dat vooral kosten en dossiervorming. Zij moeten de risicoprofielen van hun klanten goed vaststellen en documenteren. Om de kosten te beheersen zoeken zij steeds vaker naar uitbestedingsmogelijkheden maar onderzoeken zij ook of nog steeds dezelfde vergunning nodig is. Want iedere vergunning kost geld en vraagt om rapportages enzovoorts. Zelfstandige vermogensbeheerders moeten steeds meer informatie leveren aan custodians en depotbanken. Tegelijkertijd moeten zij hun verdienmodel herzien door het provisieverbod en het verdwijnen van de kick back en aanbrengvergoeding. De AFM wil volgens mij het liefst uurtje factuurtje, maar onderzoek in de UK heeft uitgewezen dat dat uiteindelijk niet uitmaakt qua prijs. Bovendien: hoe verdeel je researchkosten over de portefeuilles van al je klanten? Wij helpen onze klanten bij hun zoektocht naar evenwicht tussen de klant, de toezichthouder en de kosten. Patrick: Aan de andere kant zijn er ook instellingen die toezicht juist toejuichen, zoals charitatieve instellingen. Er komen steeds strengere eisen aan bestuurders en de professionaliteit van de organisatie. Dan is het aanlokkelijk om een deel van je taken uit te besteden aan een instelling die onder toezicht staat. Op die manier worden die charitatieve instellingen zelf ook transparanter. De family offices, zeker de internationaal opererende offices, bewegen als beleggingsonderneming ook richting vergunning. Zij bekijken steeds vaker of ze wel of niet vergunningsplichtige activiteiten ondernemen. Zij zitten op grote potten geld, dus het vermogensbeheer is over het algemeen wel goed geregeld. Compliance wordt bij deze groep steeds belangrijker. En (zeker) bij trusts zit DNB er als toezichthouder de laatste tijd bovenop. Esther: Voor fondsen en fondsbeheerders slurpt de keuze van een bewaarder op dit moment alle aandacht op. Ik heb de indruk dat velen onder druk van 22 juli, de live datum van de AIFMD, even snel een bewaarder hebben aangesteld. Vaak krijgen zij dan te maken met een soort koppelverkoop waarbij zij naast de bewaarder ook custody diensten moeten afnemen. Maar laat die keuze nou aan de beheerder. Ik denk dat fondsbeheerders, nu de kruitdampen een beetje zijn opgetrokken, straks alle overwegingen nog eens op een rijtje gaan zetten en misschien wel weer van bewaarder zullen wisselen. Waar gaat de aandacht van de markt de komende tijd vooral naar uit? 12 KAS SELECTIONS oktober 2014

13 Nieuwe wetgeving is goede wetgeving als het ook nieuwe initiatieven stimuleert. Esther: We zijn nog niet klaar met de AIFMD. Ook bij UCITS fondsen zal vermoedelijk het een en ander gaan veranderen. Hoe dat allemaal geregeld moet worden is een beetje learning on the job. Het gaat hier om principle based wetgeving en dat moet de praktijk uitwijzen hoe je dat samen invult. Bovendien staat het de lidstaten vrij om zelf een inkleuring aan de AIFMD te geven. Sommige landen zullen misschien kiezen voor rule based wetgeving en dan ligt de zaak weer anders. Overigens staat in Nederland de AFM wel dichter bij de markt dan vroeger. Ook zij beseft dat we het allemaal samen moeten doen en staat open voor suggesties. Patrick: Nieuwe wetgeving is in mijn ogen goede wetgeving als het ook nieuwe initiatieven stimuleert. Commerciële partijen willen graag iets nieuws brengen dat binnen de kaders past maar wel ruimte geeft voor ondernemen. Dat is nog steeds niet altijd het geval. Het blijft een beetje een vierkant door een rond gat duwen. Onze klanten zoeken naar kostenbesparingen, vooral via uitbesteding van taken of het verkleinen van hun vergunning. Mainstream beleggingsproducten zijn zeer gewild maar er blijft altijd een groep die wél persoonlijk geadviseerd wil worden. Zij gaan op zoek naar boetieks die sterk klantgericht zijn. Daar zit natuurlijk wel een grens aan. Als zelfstandige vermogensbeheerder moet je uiteindelijk wel voldoende marge maken om je broek te kunnen ophouden. Wij helpen onze klanten bij hun zoektocht naar evenwicht tussen de klant, de toezichthouder en de kosten. Helaas moeten kleine instellingen net zoveel rapportages opleveren en in dezelfde tijd als de hele grote aanbieders. Als je niet op tijd bent kan dat een forse boete opleveren. Krachtenbundeling is daarom noodzakelijk maar een consolidatieslag blijft vooralsnog uit. Vooral de zelfstandige vermogensbeheerders die zelf eigenaar zijn van hun zaak voelen vaak een zeer persoonlijke band met hun klanten en omgekeerd. Zo n band knip je niet zomaar door. Wat voor rol vervullen jullie in dat proces? Esther: In de regelgeving is veel aandacht voor compliance. Zeker bij grote of groter wordende partijen is compliance geen taak meer die iemand er nog even bij doet. Raden van Toezicht of Raden van Commissarissen vragen ook steeds nadrukkelijker hoe de compliance geregeld is. Wij worden dan ook steeds vaker gevraagd om als externe compliance officer op te treden of als adviseur. Om die rol goed in te vullen moet je de regelgeving kunnen vertalen naar de strategie van het bedrijf. Tegelijk moet er een zeker spanningsveld blijven bestaan met de commerciële afdelingen van een bedrijf. Maar ook als je slecht nieuws brengt moet je meedenken over oplossingen. Patrick: CLCS fungeert voor veel klanten als brug naar de toezichthouder. Wij zitten dicht bij de bron en weten wat er speelt of gaat spelen. Als je inzicht hebt in de denkwijze van de toezichthouder hoef je ook niet overal ja en amen op te zeggen. Daarin zien wij overeenkomsten met KAS BANK. Jullie begeleiden als gespecialiseerde boetiek klanten ook van A tot Z, bijvoorbeeld het inregelen van aansluitingen of de inrichting van hun risicomanagement. Daarbij gaat het om kwaliteit en inhoud gekoppeld aan onafhankelijkheid. Dat levert de synergie op die klanten toegevoegde waarde biedt. Esther Vis-Osendarp is compagnon bij CLCS. Na haar studie, met als bijvakken European Financial Law en Effectenrecht, heeft zij zich bij de afdeling Juridische Zaken van de AFM ontwikkeld tot een expert op het gebied van effecten- en toezichtwetgeving. Ook was zij nauw betrokken bij de totstandkoming van de Wet op het financieel toezicht. Bij CLCS begeleidt Esther o.a. beleggingsondernemingen, beleggingsinstellingen en andere financiële ondernemingen bij het aanvragen van vergunningen en in hun contacten met de AFM en DNB. Patrick Lageweg werkte jarenlang als aandelenhandelaar op de vloer van Beursplein 5. Na het voltooien van zijn rechtenstudie heeft hij als compliance consultant met name beleggingsondernemingen en instellingen geadviseerd en daarnaast als advocaat opgetreden in de financieel rechtspraktijk. Bij CLCS treedt hij sinds augustus 2013 op als externe compliance officer voor verschillende cliënten. 13

14 Global Custody Netwerk Nieuws BINNEN EUROPA Europa/Rusland Europese Unie treft sancties tegen Rusland Per 1 augustus 2014 is het financiële instellingen in de Europese Unie niet langer toegestaan om, direct of indirect, te investeren en handelen in bepaalde financiële instrumenten of de uitgifte daarvan te ondersteunen. Dit geldt voor financiële instrumenten met een looptijd van meer dan 90 dagen uitgegeven door de volgende instellingen: Sberbank, VTB Bank, Gazprombank, Vnesheconombank (VEB) en Rosselkhozbank. De beperkingen gelden alleen voor financiële instrumenten die zijn uitgegeven na 31 juli De beperkingen met betrekking tot effecten en geldmarktinstrumenten zijn: - Maatregelen voor bedrijven in de defensie-industrie en de overheid ondernemingen in de olie-industrie. - Verbod op nieuwe leningen of kredieten met een looptijd van meer dan 30 dagen, met uitzondering van handels financiering. De sancties betreffen de volgende financiële transacties: - Transacties op de kapitaalmarkt met betrekking tot financiële instellingen. - Financiële diensten ter ondersteuning van de export en de aankoop van de volgende goederen: Dual-use-goederen (in het bijzonder expliciet vermelde entiteiten, financiering van deze goederen en financiële diensten in dit opzicht) of technologie. Technologie ten behoeve van de olie-industrie. Goederen of technologie vermeld op de gemeenschappelijke lijst van militaire goederen, verzekering en herverzekering zijn expliciet genoemd als verboden. Meer informatie over de sancties kunt u terugvinden op Portugal Novo Banco vervangt Banco Espirito Santo als subcustodian van KAS BANK Vanaf 3 augustus 2014 fungeert Novo Banco SA als subcustodian van KAS BANK in Portugal. Novo Banco SA is de opvolger van Banco Espirito Santo (BES). De nieuwe bank is opgericht door de Portugese centrale bank naar aanleiding van financiële problemen bij de Espirito Santo Group, de financiële holding boven Banco Espirito Santo. De nieuwe bank verzorgt alle kernactiviteiten van BES die uit de boedel met problematische activa van de Espirito Santo Group zijn gelicht. Alle activa en passiva, rechten en verplichtingen, producten en diensten uit de oude BES zijn overgebracht naar Novo Banco. De nieuwe bank neemt ook alle lidmaatschappen en deelnemingen over van BES in de verschillende clearingsystemen en ICDS s. Tevens vervangt zij BES in de binnenlandse en internationale bancaire netwerken, organisaties of fora. De oprichting van Novo Banco heeft geen operationele impact op klanten van KAS BANK. Het bewaarbedrijf van BES is volledig overgedragen aan Novo Banco SA. Verenigd Koninkrijk & Ierland Afwikkelingsdiscipline regime veranderingen in de UK & Ierland Sinds 1 september 2014 hanteert Euroclear UK & Ireland een 100% matching target voor daarvoor in aanmerking komende transacties op de Britse en Ierse markt. Dit houdt in dat alle transacties op T+1 gematched moeten zijn. Bij een mismatch wordt een boete in rekening gebracht bij de partij die als laatste heeft geïnstrueerd of een instructie heeft gewijzigd. De boetes worden tweemaandelijks in rekening gebracht met terugwerkende kracht. Zij zijn niet van toepassing op interne instructies via Crest. De 100% matching target betreft Leveringen, Residuals en Stock Loan transacties in de categorieën FTSE 100, FTSE mid 250, Irish Equivalent 100, Irish Equivalent 250, andere Britse en Ierse settlements en Residual Brits en Iers. 14 KAS SELECTIONS oktober 2014

15 Global Custody Netwerk Nieuws BUITEN EUROPA Hongkong/China Overeenkomst inzake Shanghai-Hong Kong Stock Connect Op 4 september 2014 hebben de beurzen Hong Kong Limited, Shanghai Stock Exchange en de clearingorganisaties Hong Kong Securities Clearing Limited en China Securities Depository en Clearing Corporation Limited een vier-partijen overeenkomst getekend voor de oprichting van Shanghai-Hong Kong Stock Connect. De verbindingen tussen de vier partijen bestaan uit Trading Links en Clearing Links. Shanghai-Hong Kong Stock Connect maakt wederzijdse markttoegang mogelijk. Beleggers in Hongkong en het Chinese vasteland kunnen daardoor op beide markten handelen en settelen via de beurs en de clearingorganisatie van hun lokale markt. Hong Kong Exchanges en Clearing Limited (HKEx) gaat Shanghai-Hong Kong Stock Connect officieel lanceren nadat alle relevante handels- en clearing regels zijn afgerond en alle wettelijke goedkeuringen zijn verleend. Ook moeten alle relevante systemen nog ontwikkeld worden en moeten marktpartijen voldoende gelegenheid hebben om hun eigen systemen hierop aan te passen. Voor beleggers worden gebruikerstrainingen georganiseerd. De officiële lanceerdatum is daarom nog niet bekend. Israël Tel Aviv Stock Exchange verkent mogelijkheden tot wijziging van handelsdagen Singapore Verkleining coupures aangekondigd door Singapore Exchange Per 19 januari 2015 gaat Singapore Exchange (SGX) de standaard grootte van coupures ( board lot ) aanpassen van naar 100 eenheden. De nieuwe coupures van 100 eenheden zijn van toepassing op gewone aandelen, vastgoed beleggingsinstellingen, bedrijfsleningen (warrants), gestructureerde warrants en uitgebreide settlement contracten. Bestaande coupures van 100 of minder eenheden blijven ongewijzigd. Beursgenoteerde fondsen (ETF) worden eveneens teruggebracht tot 100 eenheden. De grootte van de coupures voor American Depositary Receipts (ADR) en vastrentende instrumenten blijft ongewijzigd. Verenigde Staten Herziene W8-IMY, W8BEN en W8-BEN-E instructieformulieren De Amerikaanse Internal Revenue Service (IRS) heeft herziene instructies en formulieren vrijgegeven die voldoen aan de eisen van FATCA. De volgende formulieren zijn herzien of nieuw verschenen: - IRS-formulier W-8-IMY: herzien formulier voor buitenlandse intermediairs - IRS-formulier W-8BEN: herzien formulier voor buitenlandse (niet-amerikaanse) individuen - IRS-formulier W-8BEN-E: nieuw formulier voor Entities (Certificate of Entities Status of beneficial Owner for United States Tax Withholding and Reporting). De Tel Aviv Stock Exchange (TASE) onderzoekt of de huidige handelsweek (van zondag tot en met donderdag) omgezet kan worden naar de internationaal meer gebruikelijke maandag-vrijdag cyclus (op vrijdag handel tot uur lokale tijd). De TASE raadpleegt momenteel haar leden over de mogelijke gevolgen van de aanpassing. 15

16 Aanvullende pensioenen in Duitsland: 'Afkijken' loont de moeite Nederlandse pensioenfondsen zijn op het gebied van kostprijstransparantie en rapportageverplichtingen al sterk gereguleerd. Ook in Duitsland komt steeds meer regelgeving voor Einrichtungen der betrieblichen Altersversorgung (EbAV). Frank Vogel, Managing Director van KAS BANK N.V. - German Branch, legt uit waarom het voor de Duitse EbAVs goed zou zijn om eens een kijkje bij hun Nederlandse buren te nemen hoe zij dat geregeld hebben. Als gevolg van de nieuwe Europese richtlijn IORP II zullen de eisen op het gebied van transparantie, rapportage en risicomanagement ook voor EbAV toenemen. Het ontwerpbesluit van de Europese Commissie van maart 2014 onderstreept deze trend. De implementatie van de herziene IORP-richtlijn in nationale wetgeving vindt naar verwachting eind 2016 plaats. Deskundigen schatten dat de nieuwe EU-richtlijn inzake instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening in Duitsland extra kosten van maximaal met zich mee brengt per jaar. Zelfs als aan het eind van de rit geen volledige harmonisatie van de verschillende nationale wetgeving is bereikt, dan zal toch minstens sprake zijn van constructieve afstemming. EbAVs in Duitsland doen er daarom goed aan om zich snel aan te passen aan de strengere regelgeving die in andere Europese markten al realiteit is. Stappenplan Een blik op Nederland laat zien hoe een mogelijk stappenplan voor een veranderende regelgeving in de Bondsrepubliek eruit kan zien. Bedrijfspensioenregelingen zijn in Nederland veel meer ontwikkeld dan in Duitsland en al veel zwaarder gereguleerd. De cijfers illustreren deze voortrekkersrol: Elke inwoner van Nederland is goed voor ongeveer euro aan pensioenvermogen, elke Brit voor nog steeds rond de , terwijl de gemiddelde Duitse burger slechts 4500,- pensioenvermogen heeft. Bij de verhouding pensioenvermogen en bruto binnenlands product is de toppositie van Nederland vergelijkbaar dominant. De activa van de pensioenfondsen maken ongeveer 170 procent van het jaarlijks bruto binnenlands product uit. In het Verenigd Koninkrijk is dat 131 procent en in de Verenigde Staten 113 procent. In Duitsland, echter, bedroeg het pensioenvermogen slechts 14 procent van het bruto binnenlands product (zie grafiek). De redenen voor de Nederlandse voorsprong zijn duidelijk. Ten eerste is het bedrijfspensioen een veel wijder verbreid fenomeen. Ongeveer 90 procent van de Nederlanders heeft op basis van de huidige pensioenstelselstructuur - AOW en een aanvullend pensioen - een bedrijfspensioenplan. Bovendien is, in tegenstelling tot Duitsland, de kapitaaldekking van de pensioenverplichtingen bij wet voorgeschreven. 16 KAS SELECTIONS oktober 2014

17 EbAV s en de IORP richtlijn Einrichtungen der betrieblichen Altersversorgung (EbAV) behoren in Duitsland tot de Pensionskassen onder 118a van de Versicherungsaufsichtsgesetzes (VAG) en Pensionsfonds in de zin van 112 van de VAG. Ofschoon de IORP richtlijn een andere indruk wekt (de richtlijn spreekt consequent over pensioenfondsen), vallen de Pensionskassen wel degelijk onder de reikwijdte van IORP. Deze afkorting staat immers voor Institutions for occupational retirement provision (IORP). De Europese IORP-richtlijn streeft naar een gelijk speelveld tussen alle pensioenaanbieders, dus ook de private pensioenverzekeraars, via een geharmoniseerd raamwerk voor Europese pensioenfondsen. De Europese pensioentoezichthouder EIOPA pleit in dat verband voor de invoering van de zogenaamde Holistic Balance Sheet (HBS)- benadering. De Nederlandse Pensioenfederatie ziet dat niet zo zitten. Zij wil aanvullende impact studies naar de kwantitatieve effecten van de HBS-benadering. Zo houdt de Quantative Impact Analysis van de EIOPA geen rekening met de mogelijkheid in de Nederlandse pensioenwet om eventueel pensioenverlagingen door te voeren. Ook de Nederlandse regering heeft nog vragen bij de invoering van IORP. Volgens het kabinet zou het streven van de Commissie naar een gelijk speelveld met private pensioenverzekeraars er toe kunnen leiden dat de huidige pensioenen als eenzelfde product worden gedefinieerd als verzekeringen. Indien vervolgens vergelijkbare solvabiliteitseisen als voor private verzekeraars (volgens Solvency II) worden gesteld, dan zouden de financiële buffers voor Nederlandse pensioenfondsen aanzienlijk vergroot moeten worden. Ten aanzien van reeds toegezegde pensioenaanspraken zou dat heel veel geld kunnen kosten, met als resultaat dat daardoor ófwel de uitkeringen heel sterk gekort moeten worden, ófwel de premies aanzienlijk zouden moeten stijgen. Het kabinet vraagt zich daarom af waarom de Richtlijn eigenlijk herzien moet worden. Aangezien het grensoverschrijdende belang van pensioenstelsels is, gezien de verwevenheid met de nationale arbeidsmarkten, te verwaarlozen is, ziet het kabinet geen dringende redenen voor dieper Europees ingrijpen. De wettelijk voorgeschreven minimale dekkingsgraad van een Nederlands pensioenfonds bedraagt 105 procent van de totale pensioenverplichtingen. Inclusief de aanvullende vereiste kapitaalbuffer om tegenslagen op te kunnen vangen, bedraagt de dekkingsgraad gemiddeld procent. Ter vergelijking: In Duitsland bedroeg de dekkingsgraad van de pensioenfondsen van ondernemingen genoteerd aan de Duitse aandelenindex DAX per 30 juni 2014 slechts 61,3 procent, en bij bedrijven genoteerd aan de MDAX slechts 48,1 procent. Dit wordt verklaard door het feit dat in Duitsland geen wettelijke voorschriften dat de pensioenverplichtingen van bedrijven voor 100% of meer gedekt moeten zijn. Dit betekent echter niet dat er een groter risico bestaat dat pensioenen niet worden uitgekeerd. Duitse werkgevers zijn altijd volledig aansprakelijk voor hun pensioentoezeggingen, ongeacht of de vereiste pensioen activa voldoende omvang hebben of niet. Dat kan leiden tot forse bijstortingen en daarmee een hoger balansrisico. Toezichteisen blijven toenemen Inherent aan het Nederlandse systeem is dat een drastische onderdekking van pensioenverplichtingen ernstige gevolgen kan hebben. Zo reageerden de wetgevers en toezichthouders tamelijk heftig toen in de nasleep van de financiële crises van het nieuwe millennium de gemiddelde dekkingsgraad drastisch was gedaald. Zo daalde de dekkingsgraad begin 2009 tot 92 procent, tegen 150 procent voor het uitbreken van de crisis. Al in 2007 werd daarom een regelgevend kader voor de beoordeling van de Nederlandse pensioenfondsen op financiële soliditeit (FTK, Financieel toetsingskader) opgericht. Naast verhoogde solvabiliteitsvereisten werden bijvoorbeeld strenge eisen gesteld aan de dagelijkse, marktprijsgerichte evaluatie van de activa en passiva. De rapportages - op basis waarvan tekorten worden gesignaleerd en volgens duidelijk gedefinieerde grondslagen eventuele herstelmaatregelen genomen moeten worden - hebben sindsdien alleen maar aan belang gewonnen. Beleggingsresultaten met betrekking tot de benchmarks zijn net zo belangrijk als de stresstesten van de portefeuille voor verschillende rentescenario's, een overzicht van relevante risicoparameters en de gedetailleerde analyse van de toekomstige kasstromen - om een paar voorbeelden te noemen. De komende herziening van het FTK in 2015 zorgt voor nog meer regelgeving voor pensioenfondsen in Nederland. Zelfs vandaag de dag leiden de regels uit 2007 al tot aanzienlijke financiële lasten. Berekeningen door de branche zelf laten zien dat bij een middelgroot pensioenfonds 1-2 medewerkers nodig zijn om aan de uitgebreide eisen ten aanzien van rapportages en risicomanagement te voldoen. De nieuwe regelgeving zou er zelfs toe kunnen leiden dat de invloed op pensioenfondsen van toezichthouder De Nederlandsche Bank nog verder toeneemt. 17

18 Pension Assets 2013 (USD bn) Ireland % GDP in bn USD France Germany Switzerland The Netherlands UK 180% ,359 3, % 160% 1, % 131% 140% 120% 1, % 2,000 80% 2,500 59% 60% 40% 3,000 14% 20% 6% 3,500 0% Pension Assets %GDP in bn USD Aanzienlijke extra kosten Intussen staat vast dat de reeds in het laatste ontwerp van de EU-Commissie geformuleerde aanvullende informatie-eisen ook voor de EbVA s aanzienlijke extra kosten gaan opleveren. Een voorbeeld hiervan is de verplichte Pension Benefit Statement, PBS. Alle deelnemers, inclusief gepensioneerden, moeten voortaan ten minste om de 12 maanden op een gestandaardiseerde manier geïnformeerd worden over de kosten, risico's en kenmerken van de pensioenregeling. De Europese Commissie schat de kosten voor alleen de PBS op ongeveer 22 euro kosten per deelnemer aan de bedrijfspensioenregeling. Daarbovenop komen jaarlijks nog 80 eurocent exploitatiekosten per jaar. Voor pensioenfondsen kunnen de totale kosten daarmee makkelijk oplopen tot aan extra kosten. Kostentransparantie als potentieel concurrentievoordeel De bedrijfspensioenvoorzieningen in Duitsland zien zichzelf aan dezelfde spanningen blootgesteld als in de rest van Europa: lage rendementen op vastrentende kapitaalmarktinstrumenten en de toegenomen levensverwachting, waardoor aanspraken en uitkeringen aan de ene kant omhoog gaan terwijl het toezicht en de regelgeving steeds uitgebreider worden. Deze uitdagingen alleen met de vraag naar belastingvermindering tegemoet treden, is niet genoeg. Om de vereiste prestaties te kunnen leveren zijn uitgebreider maatregelen noodzakelijk. Het is daarom raadzaam om mee te liften op de ervaring van de toonaangevende Europese bedrijfspensioenregelingen en om kansen te identificeren vanwege de toenemende regelgeving. Want de eisen rondom kostentransparantie, zowel in de asset allocatie alsmede de controle van de investeringsmandaten, kunnen ook positief worden benut. Grotere transparantie door uitgebreide rapportages en gedetailleerde kostendeclaraties kan een aanzienlijk concurrentievoordeel opleveren. Veel mechanismen waarmee dit potentieel kan worden verhoogd, zijn, - aangepast - ook in Duitsland met succes toe te passen. Men moet dan echter wel met deze mechanismen bekend zijn - zoals KAS BANK German Branch. 18 KAS SELECTIONS oktober 2014