Samenwerkingsverband Noord-Nederland. De kracht van het Noorden

Transcriptie

1 Samenwerkingsverband Noord-Nederland De kracht van het Noorden

2 2

3 3 De kracht van het SNN Drie provincies, één doel Het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) is al meer dan twintig jaar de stem van het verenigde Noorden: Drenthe, Fryslân en Groningen. De samenwerking heeft één centraal doel: de economie in het Noorden versterken. Daarin spelen de vier grote steden Groningen, Leeuwarden, Emmen en Assen een belangrijke rol. Het SNN werkt samen met het bedrijfsleven, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en andere overheden, ook in het buitenland. Het SNN brengt partijen samen, stimuleert innovatie en jaagt die zoveel mogelijk aan met subsidies.

4 4 Agribusiness Agribusiness is voor het Noorden van groot belang met ruim bedrijven, banen en een toegevoegde waarde van circa 1,3 miljard euro. Er is sterk geïnvesteerd in kenniscentra als de Dairy Campus en het Carbohydrate Competence Center (CCC), het expertisecentrum op het gebied van koolhydraten.

5 5 Inzet op vier taken Afstemming, subsidies, lobby, netwerken Het SNN zet zich op vier manieren in voor Noord-Nederland: als bestuurlijke organisatie, als managementautoriteit, als lobbyorganisatie en als netwerkorganisatie. Bestuurlijke organisatie voor afstemming De drie noordelijke provincies en de vier grote steden stemmen in SNN-verband hun ruimtelijk-economisch beleid op elkaar af. Dat gebeurt onder het wisselende voorzitterschap van de drie commissarissen van de koningin. Ook kijkt het SNN geregeld over de grenzen. Zo zijn er belangrijke samenwerkingsverbanden met Noordwest-Duitsland (Nedersaksen), Noordoost-Europa en Noordwest-Rusland. Managementautoriteit voor subsidies Het SNN is een Europese managementautoriteit. De organisatie beheert en verdeelt de subsidies vanuit het Rijk en Europa, die als doel hebben de economie te versterken. Die subsidies worden voor bepaalde programmaperiodes verstrekt. In de periode ging het om in totaal 1 miljard euro, in de periode om ruim 375 miljoen. Al dat geld is daadwerkelijk in de noordelijke

6 6 G2G-project: samenwerking met Leningrad Oblast Het SNN zoekt zo mogelijk ook samenwerking met overheden en bedrijven in het buitenland, onder meer om kennis vanuit het cluster agribusiness te delen. In het G2G-project (Government to Government) Agro Valley werkt het SNN bijvoorbeeld samen met de Leningrad Oblast om de aardappelteelt in de Russische provincie te verbeteren. Zo maakte een Russische delegatie met wetenschappers, agronomen en directeuren van boerderijen een vierdaagse studietoer in Noord-Nederland. Ze gingen op bezoek bij onderzoeksinstituten, proefboerderijen en agrarische bedrijven, waaronder het Friese kweekbedrijf van HZPC, leverancier van pootgoed. Ook kregen ze bedrijfspresentaties van machineleveranciers en van het Drentse bedrijf Dacom, dat systemen ontwikkelt om betere beslissingen te kunnen nemen over irrigatie en gewasbescherming. Het project Agro Valley biedt niet alleen de Russen kansen, het opent ook deuren voor Nederlandse bedrijven die actief willen worden op de Russische markt. Via de agrarische sector zelf is het lastig om in Rusland voet aan de grond te krijgen, via de overheid is dat veel gemakkelijker. Het G2G-project biedt die mogelijkheid.

7 7 economie geïnvesteerd en heeft in de regio meer dan het driedubbele aan investeringen uitgelokt. De subsidie gaat naar grote infrastructurele en innovatieprojecten, maar is ook bestemd voor stimuleringsregelingen voor het regionale midden- en kleinbedrijf, de motor van de noordelijke economie. Lobbyorganisatie voor één noordelijk geluid De drie provincies en de vier grote steden gebruiken het SNN om samen op te trekken in de richting van het Rijk en de Europese Unie. Ze hebben een gemeenschappelijke agenda en komen op voor de belangen van Noord-Nederland. Het SNN laat zien wat er in het Noorden gebeurt en wat er nodig is om die dynamiek te versterken. Er is geen andere regio in Nederland waar zo intensief wordt samengewerkt. Een sterke gezamenlijke lobby waar niemand om heen kan. Netwerkorganisatie voor krachtenbundeling Het SNN vervult een netwerkfunctie voor overheden, kennisinstellingen en intermediaire organisaties in Noord-Nederland, ook in de richting van buitenlandse overheden, instellingen en bedrijven. Het SNN is het loket waar ze terecht kunnen als ze projecten en activiteiten in of met Noord-Nederland willen starten. Het SNN brengt partijen bijeen en schept of versterkt de randvoorwaarden om projecten tot een succes te maken.

8 8 Healthy Ageing Noord-Nederland heeft in verhouding meer werkgelegenheid in de sector Healthy Ageing dan Nederland als geheel. De brede Noord-Nederlandse gezondheidssector telt bedrijven met banen en is goed voor een omzet van 5 miljard euro.

9 9 SNN focust op innovatie Het succes van de drie O s Noord-Nederland moet het hebben van innovatie. Oftewel slimme groei, groene groei en inclusieve groei, zoals dat in Europa wordt genoemd. Dat wil zeggen: met aandacht voor de combinatie van kennis en innovatie, natuurlijke hulpbronnen, werk gelegenheid en leefbaarheid. Dat is precies wat het SNN nastreeft. Het SNN bevordert actief de samenwerking tussen de drie O s: overheid, onderwijs en onder nemers. Al deze partijen zijn verenigd in de Programmaraad, de economische denktank van het SNN die jaarlijks een agenda opstelt met projecten en andere initiatieven. De drie noordelijke provincies hebben op vijf belangrijke kennisgebieden clusters gevormd waarin de drie O s actief samenwerken. Het gaat om watertechnologie, energie, sensortechnologie, agribusiness (biobased economy) en Healthy Ageing (life sciences). Zo n cluster bestaat uit een groep bedrijven en kennisinstellingen die binnen een bepaald vakgebied en in een bepaalde regio actief zijn. De Noord-Nederlandse kennisclusters behoren tot de top van Europa. Ze hebben geweldige kennis en mogelijkheden in huis en leveren een belangrijke bijdrage aan de grote

10 10 Energie Het aantal bedrijven in de energiesector is tussen 2000 en 2010 in het Noorden met maar liefst 83 procent gegroeid. Het aantal energiebanen groeide met 18 procent; dat is tweemaal zoveel als landelijk. In totaal kent de energiesector in de Energy Valley-regio ruim banen en bedrijven.

11 11 vraagstukken waar Nederland en Europa in deze tijd voor staan. Ook doordat ze elkaar door korte lijnen en dwarsverbanden versterken. Het onderscheidend vermogen van Noord-Nederland zit dan ook in de totaalbenadering. Bijvoorbeeld: Healthy Ageing gaat niet alleen over geneesmiddelen, maar ook over een gezonde leefstijl en innovatieve zorgsystemen. Watertechnologie heeft dwarsverbanden naar energie en sensortechnologie. Het SNN heeft de taak om die samenwerking te faciliteren en te stimuleren. Met bijvoorbeeld als uiteindelijk resultaat dat toponderzoekers gaan samenwerken met hogescholen en bedrijven om nieuwe producten te ontwikkelen die kansrijk zijn op de markt en banen opleveren in Noord-Nederland. Het SNN zorgt ervoor dat mensen die iets voor elkaar kunnen betekenen elkaar tegenkomen.

12 12 NIOF-regeling stimuleert lokale innovatie De Noordelijke Innovatie Ondersteuningsfaciliteit, beter bekend als NIOF, is de meest succesvolle subsidieregeling van het SNN voor het mkb. De NIOF ontvangt 1100 aanvragen per jaar van individuele ondernemers. Parkingware uit Gieterveen is een bedrijf dat al diverse keren een beroep op de regeling heeft gedaan. Directeur Gerard Spin: Wij zijn als bedrijf continu in ontwikkeling. Zonder de NIOF zouden wij de technologische ontwikkelingen niet zo goed kunnen bijbenen. Parkingware richt zich op de ontwikkeling van systemen voor toegangsbeheer en voertuigregistratie op basis van kentekenherkenning. Een voorbeeld is Gateview: een nieuw product voor toegangsbeheer bij slagbomen en in parkeergarages. Abonnementen of kaartjes worden gekoppeld aan een kenteken, zodat automobilisten gemakkelijker kunnen in- en uitrijden. Spin deed voor de ontwikkeling van Gateview een beroep op het NIOF-onderdeel kennisdragers, waarmee tijdelijk onderzoeksexperts kunnen worden aangetrokken. Zo kon hij de binnen het bedrijf werkzame hbo ers aan de slag houden. Als de NIOF er niet zou zijn geweest, hadden we moeten outsourcen naar India of China. Dat zou zonde zijn geweest voor de ontwikkeling hier. We moeten ervoor zorgen dat we Drenthe innoverend houden. De NIOF is er voor ondernemers in Noord-Nederland die willen investeren in innovatie. Bijvoorbeeld op terreinen als energie, water, sensortechnologie, Healthy Ageing en agribusiness. Bedrijven moeten voldoen aan de mkb-criteria en mogen niet actief zijn in de primaire productie of detailhandel. De subsidie kan onder meer worden gebruikt om extern advies in te huren of deel te nemen aan buitenlandse beurzen.

13 13 Veel aandacht voor het mkb Innovatieve ondernemers brengen groei Het SNN heeft veel aandacht voor het bedrijfsleven, met name voor het midden- en kleinbedrijf. Het mkb is immers de motor van de noordelijke economie. Naast grotere programma s zoals de aanleg van bedrijventerreinen, infrastructuur en haven gebonden infrastructuur, ondersteunt het SNN ook individuele bedrijven. Sinds 1993 voert het SNN subsidieregelingen uit voor individuele bedrijven. Dat begon met een investeringsregeling om bedrijven te stimuleren zich in Noord-Nederland te vestigen. Later kwamen daar subsidieregelingen voor bijvoorbeeld innovatie en toerisme bij. Per jaar ontvangt het SNN tussen de 1200 en 1400 subsidieaanvragen van individuele bedrijven. Het SNN voert op dit moment verschillende regelingen uit, ook voor provincies en gemeenten: Noordelijke Innovatie Ondersteunings faciliteit (NIOF) subsidie voor innovatieve projecten. Toeristische regelingen subsidies voor toeristische projecten in de verschillende provincies. Energiebesparingsregelingen subsidies voor energiebesparing bestemd voor woningbezitters en wooncorporaties. 123subsidie.nl Om ondernemers te ondersteunen in hun zoektocht naar subsidieregelingen heeft het SNN de website gelanceerd. De website biedt toegang tot zo n 80 verschillende subsidiemogelijkheden (dus niet alleen van het SNN) voor het mkb in Noord-Nederland. In drie stappen zien onder nemers welke subsidieregeling aansluit bij hun plannen en de behoeften van hun bedrijf. Vanaf de website kunnen ze rechtstreeks doorklikken naar de subsidieverstrekkende instantie. Met deze gebruiksvriendelijke website en de achterliggende helpdesk is de zoektocht naar beschikbare subsidies een stuk eenvoudiger geworden.

14 14 Watertechnologie Watertechnologie is een groeiende sector in het Noorden. Er zijn 150 bedrijven actief in de watertechnologie met circa banen en een toegevoegde waarde van 150 miljoen euro.

15 15 Resultaat van de eerste twintig jaar Het Noorden heeft een enorme inhaalslag gemaakt Noord-Nederland heeft in de afgelopen twintig jaar een geweldige inhaalslag gemaakt vergeleken met de rest van het land. De verschillende stimuleringsprogramma s van het SNN hebben daarbij een belangrijke rol gespeeld. Het SNN is erin geslaagd om het beschikbare geld daad werkelijk te benutten. Bovendien blijkt uit controles van verschillende instanties dat de gelden goed en verantwoord zijn besteed Kompas voor het Noorden Het eerste grote stimuleringsprogramma dat het SNN heeft uitgevoerd, is Kompas voor het Noorden. Dit programma ging in 2000 van start en werd in 2012 definitief afgerond met een afrekening en verantwoording. Het Kompasprogramma is het meest omvangrijke stimuleringsprogramma dat ooit in Noord- Nederland is uitgevoerd: in totaal ging het om 1 miljard euro, deels afkomstig van het Rijk, deels van de Europese Unie. Het programma is zeer succesvol gebleken: al het beschikbare geld is daadwerkelijk benut en de belangrijkste doelen zijn behaald: de economische achterstand van het Noorden op de rest van het land is verkleind; er zijn in Noord-Nederland nieuwe voltijdsbanen gecreëerd.

16 16 Sensortechnologie Net als Watertechnologie is sensortechnologie een groeiende sector in Noord-Nederland. Dit cluster is goed voor circa banen en heeft een toegevoegde waarde van circa 100 miljoen euro.

17 17 Europa Kijkdagen Het SNN organiseert elk jaar in mei de Europa Kijkdagen. In het weekend na de Dag van Europa (9 mei) zetten projecten die met hulp van Europese subsidie tot stand zijn gekomen hun deuren open voor het publiek. Het gaat bijvoorbeeld om bouwprojecten, projecten voor natuurbehoud, scholingsprojecten en innovaties. In Noord-Nederland zijn de Europa Kijkdagen elk jaar een groot succes. Het evenement wordt niet alleen in Noord-Nederland gehouden, maar in het hele land. Er doen verschillende Europese fondsen aan mee. Alle projecten die met subsidie vanuit de Europese Unie worden ondersteund, zijn ook te vinden op de website Europaomdehoek.nl. Het Kompas is het begin geweest van de ontwikkeling van de kennisclusters in Noord-Nederland. Er ontstonden niet allerlei losstaande initiatieven, er werd juist gefocust op kansrijke sectoren. Voorbeelden van initiatieven die in de Kompasperiode zijn ontstaan, zijn het water technologieinstituut Wetsus in Fryslân, Energy Valley in Groningen en LOFAR ( s werelds grootste radiotelescoop) in Drenthe Koers Noord en Operationeel Programma Noord In 2007 ging het tweede economische stimuleringsprogramma van start: opnieuw met subsidies van het Rijk (Koers Noord) en van Europa (Operationeel Programma Noord). Samen goed voor in totaal ruim 370 miljoen euro. Alle subsidies zijn uitgegeven. Om de laatste 21 miljoen van het Rijksgeld uit te zetten, heeft het SNN tenders gehouden, waarvoor projectvoorstellen konden worden ingediend. Op de website europaomdehoek.nl zijn alle projecten te vinden die met Europese subsidie zijn ondersteund Nieuwe programmaperiode In 2014 gaat de nieuwe programmaperiode vanuit Europa van start. Het SNN staat voor de uitdaging om aan het Rijk en de Europese Unie te laten zien dat de innovatieagenda s van zowel Den Haag als Brussel zeer gebaat zijn bij de ontwikkeling en versterking van de noordelijke kennisclusters. Om bij te dragen aan de maatschappelijke uitdagingen waar Europa voor staat. Hoe groot de fondsen voor Noord-Nederland worden, in een tijd waarin zowel het Rijk als Europa moeten bezuinigen, is nog niet bekend.

18 18 SNN: een strakke organisatie Heldere lijnen, brede samenwerking Het SNN is een dynamische organisatie met zo n 70 medewerkers, die zich inzetten voor de bestuurlijke organisatie, de uitvoering van subsidies, internationale samen werking en lobby. Het kantoor van het SNN is gevestigd in Groningen. De afdeling Interne en Bestuurszaken verhuist mee met het voorzitterschap, en zit dus afwisselend in Assen, Groningen of Leeuwarden. Het SNN heeft een Dagelijks Bestuur (DB), bestaande uit de drie commissarissen van de koningin, zes gedeputeerden en de burgemeesters van de vier grote steden. Het Algemeen Bestuur (AB) bestaat uit het DB aangevuld met negen leden uit de drie Provinciale Staten. De onderwerpen waar het SNN over gaat, worden besproken in twee bestuurscommissies: Economische Zaken (EZ) en Stedelijke Ontwikkeling en Mobiliteit (SOM). De Programmaraad, in 2012 ingesteld, bestaat uit 35 leden: het DB van het SNN en vertegenwoordigers van kennisinstellingen, het bedrijfsleven, clusterorganisaties en maatschappelijke organisaties. De Programmaraad stelt jaarlijks een gezamenlijke uitvoeringsagenda op.

19 19

20 Uitgave Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) Teksten Corien Lambregtse Fotografie Ewoud Rooks, Willem Jan Kleppe, Reyer Boxem, Niels Cornelis Meijer, Rien Linthout en anderen SNN januari 2013 Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) Laan Corpus den Hoorn 200, 9728 JS Groningen Postbus AT Groningen T +31 (0) F +31 (0) E info@snn.eu