Statenmededeling aan Provinciale Staten

Transcriptie

1 Statenmededeling aan Provinciale Staten Onderwerp Beleidsevaluatie art. 217a Provinciewet van het programma Aan Provinciale Staten van Noord-Brabant, Kennisnemen van de beleidsevaluatie ex art 217a Provinciewet van het Programma Aanleiding Voortbouwend in de traditie van de IDOP s en het Slimme Zorg programma is in 2012 gestart met het programma Leefbaarheid@Brabant (PS 45/12, ). Met de vaststelling van dit programma is het leefbaarheidsbeleid in al zijn samenhang hernieuwd. Investeerden we met de IDOP s vooral op lokaal niveau in maatschappelijke innovatie, met het nieuwe L@B programma hebben we de aanpak verbreed. Onze ambitie is om te bewerkstelligen dat diverse coalities van maatschappelijke organisaties, bewoners, ondernemers en (lokale) overheden op (sub)regionaal niveau de handen ineen slaan en uitvoering geven aan projecten die de leefbaarheid in dorpen, wijken en kernen ten goede komen. Het is niet de provincie die bepaalt hoe leefbaarheid in steden en dorpen eruit ziet, de lokale opvattingen zijn nadrukkelijk van belang, net als de kennis en ervaring van deze lokale en subregionale partijen. We sluiten daarom aan op initiatieven vanuit de samenleving, met een kleiner budget en een gevarieerder instrumentarium (menukaart). L@B maakt onderdeel uit van de nieuwe koers voor stad en platteland waarin participatie en betrokkenheid van burgers en ondernemers centraal staat. Omdat het uitvoeringsprogramma Leefbaarheid@Brabant eind 2015 ten einde loopt, hebben wij het programma laten evalueren. We laten daarmee zien wat onze interventies hebben opgeleverd, of het programma leefbaarheid zijn doelen heeft bereikt en wat de maatschappelijke effecten 1/5

2 zijn. De evaluatie levert ook inzicht op over de effectiviteit van het uitgevoerde programma. Dit levert informatie op om in de uitvoering van het programma in 2015 al enkele verbeteringen door te voeren en toekomstige activiteiten beter of anders te doen. Bevoegdheid Met de vaststelling van het beleidskader in 2012 heeft u de kaders gegeven voor de uitvoering van het programma L@B. Wij informeren u via deze statenmededeling over de resultaten van de evaluatie van dit beleid. Kernboodschap 1. Uit de evaluatie blijkt dat de samenwerking van partijen, om maatschappelijke vraagstukken op te lossen, is gegroeid en ge ntensiveerd. L@B heeft meer cofinanciering losgeweekt dan dat er subsidie is ingestoken en draagt bij aan sociale innovatie en leefbaarheid in de provincie. Samenwerking De beleidsevaluatie geeft aan dat er een versterking van het zelforganiserend vermogen heeft plaatsgevonden. Indicatoren hiervoor zijn de toename en verbreding van samenwerkingsverbanden evenals het probleemoplossend vermogen bij belemmeringen. Gemiddeld zijn ruim drie partijen betrokken bij het netwerk van een L@B initiatief. Sinds de start van het programma hebben zich 415 netwerken met een L@B initiatief aangemeld bij de provincie. Grofweg is de provincie bij een derde van deze initiatieven financieel betrokken, bij een derde deel wordt op andere wijze ondersteuning geboden via de menukaart (met name via de inzet van provinciale steunfuncties en netwerken). De rest van de initiatieven heeft niet geleid tot enige vorm van provinciale ondersteuning. Hetgeen overigens niet betekent dat deze initiatieven geen doorgang hebben gevonden. De helft van de L@B initiatieven die niet hun gevraagde subsidie hebben gekregen, zijn toch van start gegaan. Cofinanciering De cofinancieringsfactor bedraagt 1,48, d.w.z. dat elke euro subsidiegeld 1,48 aan cofinanciering heeft losgetrokken. Anders dan in de Idop regeling en veel andere subsidieprogramma s is de cofinanciering nu niet afkomstig van overheden, maar vooral van bedrijfsleven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Totaal is 16,4 mln. aan cofinanciering gerealiseerd met een provinciale inzet van 11 mln. Het gemiddelde aandeel van de provincie in projecten is 40,3%. Deze scores zijn positief. In subsidieprogramma s van provincies en rijk wordt vaak uitgegaan van 50%-cofinanciering. Met het L@B programma wordt nu meer dan deze norm gerealiseerd. 2/5

3 Sociale innovatie en leefbaarheid Het evaluatierapport geeft ook aan dat bijdraagt aan sociale innovatie en leefbaarheid. Dit kan worden afgeleid uit de goede inhoudelijke aansluiting van de initiatieven bij de vraagstukken rondom leefbaarheid, de vele innovatieve oplossingen op technologisch, organisatorisch en sociaal gebied en de uitbreiding van succesvolle projecten naar gemeenten, dorpen en wijken. Twee derde van de gesubsidieerde initiatieven merkt al een verbetering van de leefbaarheid in de regio waar het initiatief plaatsvindt. Het dominerende thema waarop wordt samengewerkt is wonen-zorgwelzijn. In samenhang met dit thema wordt ook veel ondernomen om zorgco peraties op te zetten en te professionaliseren en goede zorg aan huis te organiseren met behulp van digitale infrastructuur. De samenvattende conclusie is dat: het programma een enorme energie heeft opgewekt bij burgers, ondernemers, maatschappelijke organisaties en gemeenten. De Brabantse beweging van zelf in actie komen en meedoen ingezet met de programma s IDOP en Slimme Zorg, is in het L@B voortgezet en versterkt. Ruim 400 breed samengestelde netwerken die zich aanmeldden met L@B initiatieven. Veel nieuwe netwerken en veel uitgebreide netwerken. Een breed scala aan thema s die opgepakt worden om de leefbaarheid te versterken. Projecten met een grote maatschappelijke relevantie en hoog innovatiegehalte. Een flink bedrag aan cofinanciering. Kortom, Brabant is enthousiast! (conclusies evaluatierapport, p.29) 2. Er zijn ook verbeterpunten, deze liggen vooral op het vlak van de niet-financiºle inzet van de menukaart het instapmoment (professionalisering van netwerken) de hoogte van financiºle prikkel en de wijze van monitoring Hieronder volgt een toelichting op deze punten gevolgd door onze reactie. Niet-financiºle inzet menukaart Het evaluatierapport geeft aan dat de menukaart beter benut kan worden zoals die is bedoeld, namelijk voor het ondersteunen van netwerken die een uiteenlopende behoefte aan ondersteuning hebben. Tot nu toe ligt het accent sterk op het subsidieonderdeel en wordt gesignaleerd dat een aantal initiatieven nog niet concreet genoeg is ingevuld om effectief te zijn. Wij hebben het L@B programma breed ingestoken bij de start. Wij onderschrijven dat de subsidieverstrekking in de eerste periode veel aandacht heeft gevraagd. In het eerste jaar is veel tijd besteed aan 3/5

4 begeleiden en beoordelen van aanvragen. Aangezien de subsidietranches nu zijn afgerond ontstaat meer ruimte om de huidige menukaart gerichter in te zetten. Kennisdeling en andere onderdelen van de menukaart zullen wij nu intensiveren. Met de recente kennisdelingsbijeenkomst van en de co peratie dag hebben we al een eerste aanzet daarvoor gemaakt. Het instapmoment Volgens de evaluatie had de effectiviteit van het programma hoger kunnen zijn als bij de aanvragen niet het principe van wie het eerst komt, wie het eerst maalt was gehanteerd. Hierdoor hebben bij wijze van spreken initiatieven die nog niet uitvoeringsrijp waren, de plaats ingenomen van initiatieven die misschien kansrijker en effectiever waren geweest. Wij hebben bij de vaststelling van de subsidieregeling bewust de keuze gemaakt om subsidieaanvragen op volgorde van binnenkomst te behandelen. Reden hiervoor is dat wij niet hebben gestuurd op inhoud, maar op de totstandkoming van de samenwerking. Om ons uitsluitend te richten op de koplopers in samenwerking, leek ons in strijd met onze bedoeling om de beweging van onderop te stimuleren. In de praktijk betekent dit dat een aantal van de gesubsidieerde projecten meer aandacht van ons vragen in de verdere uitwerking en begeleiding. De hoogte van de financiºle prikkel Uit het rapport blijkt dat initiatieven die om een financiºle bijdrage verzoeken (dit betreft slechts een deel van de initiatieven) ook met minder grote subsidiebedragen van de grond zullen komen. Dit wordt afgeleid uit het feit dat van de afgewezen initiatieven de helft toch nog van start is gegaan en dat een derde van de lopende initiatieven ook zonder subsidietoekenning gestart zou zijn. De gemiddelde bijdrage per initiatief is ,-. Een verkleining van de financiºle bijdrage per initiatief wordt in overweging gegeven. Meer netwerken kunnen worden ondersteund en het prikkelt netwerken om meer co financiers te vinden. Hierdoor wordt het zelforganiserende vermogen weer versterkt. De hoogte van onze financiºle inzet op leefbaarheid is in vergelijking met onze inzet op de IDOPS flink gedaald. Daarnaast hebben we de hoogte van de subsidiebedragen niet al te klein willen maken omdat we wilden inzetten op de oplossing van maatschappelijke vraagstukken in grootschaliger (bovenlokaal) verband. Bij de uitwerking van uw motie over Doe-budgetten zullen wij rekening houden met bovenstaande constateringen. De wijze van monitoring Het rapport geeft aan dat inzicht en overzicht essentieel zijn om te kunnen leren van het programma. Dit kan door de initiatieven afzonderlijk te 4/5

5 volgen (wat momenteel gebeurt), maar ook door de als totaliteit en in hun samenhang te kennen. Met name in dat laatste kan het programma verbeteren. Wij zullen dit punt oppakken door bij het PON de monitoring en effectmeting van de brede beweging van maatschappelijke initiatieven in Brabant leggen. Ook wetenschappers benadrukken het belang van monitoring van zelforganisatie om te leren van maatschappelijke initiatieven en zelforganisatie. Dit is ook in het kader van veerkrachtig bestuur voor provincie en gemeenten van belang. Consequenties 1. Er zijn geen tussentijdse beleidswijzigingen nodig. In 2015 zullen we het programma verder door ontwikkelen met in acht neming van de verbeterpunten uit de evaluatie. Europese en internationale zaken In samenwerking met andere provinciale programma s nemen wij deel aan diverse Europese thema s en programma s zoals active and healthy ageing en rural alliances Bijlagen - L@B overzicht en inzicht. Evaluatie van Leefbaarheid@Brabant. (Panteia, september 2014) Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant, de voorzitter de secretaris prof. dr. W.B.H.J. van de Donk mw. ir. A.M. Burger Auteur: P.H. Ritsema, pritsema@brabant.nl, (073) Cluster Cultuur en Samenleving/Afdeling Samenleving 5/5