In sloot en plas. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres DigilessenPO 19 November 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Inleiding Wat ga je leren? Wat ga je doen? Wat weet je al? Van kikkerdril tot kikker De libel Leven van licht Waterplanten Waterzuivering Vervuiling van sloot en plas Hobby Afsluiting Wanneer ben je klaar? Informatie voor de leerkracht Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Inleiding In deze les ontdek je de natuur in sloten en plassen. Het gaat over dieren, planten, water en ons zelf. Kijk eerst maar naar het filmpje 'Leven in de sloot'. Heb jij ook wel eens waterdiertjes gezien? Welke diertjes in het filmje ken je al? Leven in de sloot kn.nu/wwbc5010c (teleblik.nl) Wat ga je leren? Kijken in het water - Je kunt een aantal dieren en planten opnoemen die in en rond sloten en plassen leven; - je kunt uitleggen hoe een aantal van deze dieren zich voortplant; - je kunt uitleggen hoe een plant zuurstof maakt; - je kunt vertellen wat een metamorfose is; - je kunt een aantal dieren die bedreigd worden opnoemen. Wat ga je doen? Schepnetje Je gaat filmpjes bekijken en er vragen over beantwoorden. Aan het eind van de les ga je een kwartetspel maken. Pagina 2

4 Wat weet je al? Hier zie de een tekening van een sloot onder en boven water. Welke dieren en planten herken je? Weet je ook hoe ze heten? Kijk goed en beantwoord de vragen. Zoekplaatje Onder en boven water Welke dieren en planten zie je op de tekening? a. Waterspin b. Gele plomp c. Adder d. Riet e. Groene kikker Pagina 3

5 In de sloten leven allerlei vissen, bijvoorbeeld het stekelbaarsje. Kijk hoe deze visjes zich voortplanten. Wie doet het meeste werk? Het mannetje of het vrouwtje? kn.nu/ww5ae1f51 (schooltv.nl) Wanneer komen de stekelbaarsjes van zee naar de rivier a. herfst b. lente Waarvan maakt het stekelbaarsje zijn nest? a. steentjes b. plantenresten Waarmee strijkt het stekelbaarsje over het nest? a. met zijn buik b. met zijn vinnen Wat doet het mannetje om aandacht te trekken? a. hij voert een ronddraaidans op b. hij voert een zigzagdans op Als het vrouwtje haar eieren legt... a....gaat het mannetje het nest binnen b....wacht het mannetje bij de ingang Als het vrouwtje haar eieren heeft gelegd... a....zwemt ze het nest uit b....wacht rustig af Wat doet het vrouwtje als de eitjes gelegd en bevrucht zijn? a. ze helpt mee de visjes in het nest te houden b. ze doet niet meer mee Pagina 4

6 In sloten en plassen leven watervogels, zoals bijvoorbeeld de eend. Hoe blijft die eend drijven? kn.nu/wwa35e8d3 (schooltv.nl) De veren van een eend worden niet nat omdat a. hij ze droog houdt met zijn snavel b. de veren vettig zijn Een eend blijft drijven omdat a. hij steeds met zijn zwemvliezen beweegt b. omdat er lucht tussen zijn veren zit eet a. zaden en delen van planten uit het water en van de bodem b. filtert met zijn snavel kleine waterdiertjes uit het water Het duiken om onder water een hapje te nemen heet a. duikelen b. grondelen Pagina 5

7 Van kikkerdril tot kikker Kikkers veranderen van kikkerdril in een kikker. Dat is een hele verandering, die in stapjes gaat. Deze verandering noemen we 'metamorfose'. Over kikkerdril... kn.nu/wwfd8bdaa (schooltv.nl)...en dikkopjes kn.nu/ww77e1d82 (schooltv.nl) Van dril tot kikker. Als je goed hebt gekeken weet je nu de stappen van de metamorfose van een kikker. Sleep de goede teksten naar de plaatjes a. Dan is het een kikker b. Daar zijn ook de voorpootjes c. De staart verdwijnt d. Achterpoten groeien, kieuwen verdwijnen e. In het dril groeit een kikkervisje Pagina 6

8 De libel Natuurlijk kom je bij het water ook insekten tegen. Een bijzonder voorbeeld hiervan is de libel. De libel verandert van uiterlijk, net als de kikker. Metamorfose van een libel kn.nu/wwfa5c17a (schooltv.nl) De libel Zoek de teksten bij de plaatjes a. De larve van de libel komt uit het water b. Lege larvehuis blijft over c. Als de vleugels opgedroogd zijn is de libel af d. Larvehuid barst open, libel komt eruit e. Vleugels opgepompt met lucht en bloed Pagina 7

9 Leven van licht Planten maken hun eigen voedsel, dat noemen we fotosynhese. Hoe werkt dat? Fotosynthese kn.nu/ww000f01a (schooltv.nl) Bouwstoffen Wat hebben planten nodig om hun eigen voedsel te maken? a. zonlicht, koolmonoxide en water b. koolzuur, water en zonlicht c. water, zonlicht en koolstofdioxide Voedingsstof Wat is de voedingstof die de plant maakt? a. Water b. Suiker c. Zuurstof Hulpmiddelen Welke hulpmiddelen heeft de plant om zijn eigen voedsel te maken? Welke drie antwoorden zijn goed? a. Wortels b. Huidmondjes c. Bladeren d. Stengels e. Knoppen f. Bloemen Pagina 8

10 Waterplanten Er zijn vier groepen waterplanten: Vier groepen waterplanten 1. Een oeverplant groeit aan de rand van het water. 2. Een vastzittende waterplant groeit onder water. De wortels zitten vast in de grond. Een deel van de plant drijft op het water. 3. Zuurstofplanten groeien helemaal onder water. Ze nemen voedsel op uit het water en geven zuurstof af. 4. Drijvende waterplanten liggen los op het water. Ze hebben wortels die ze gebruiken om voedsel uit het water te halen. Waterplanten Zet de goede plantsoort bij het plaatje a. drijvende waterplant b. vastzittende waterplant c. oeverplant d. zuurstofplant Pagina 9

11 Waterzuivering Water zuiveren Onze sloten en plassen worden ook gebruikt voor het zuiveren van ons rioolwater. Bekijk hier een filmpje over de werking van het riool. Waterzuivering Op volgorde: sleep de nummers naar de goede plaatjes a. 2. Voorbezinktank: de hark haalt afval uit het water. b. 4. Nabezinktank: het slib wordt weggehaald. c. 5. Het zelfreinigende vermogen van het oppervlaktewater. d. 3. Het beluchtingscircuit met goede bacterieën. e. 1. Het grofvuilrooster haalt rommel uit het water. Pagina 10

12 Vervuiling van sloot en plas Niet alle planten zijn altijd goed voor de sloot. Van een aantal soorten moeten er niet teveel zijn. In dit filmpje zie je wat er dan gebeurt. Overlast door waterplanten kn.nu/wwfd48ba7 (youtu.be) Vervuiling door waterplanten Als het 's zomers erg warm wordt gaan sommige waterplanten erg woekeren. Daardoor kunnen vissen sterven. a. Er zit teveel zuurstof in het water. b. Er zit afwisselend teveel of te weinig zuurstof in het water. c. Er zit te weinig zuurstof in het water. Pagina 11

13 Hobby Je weet nu heel wat meer over het leven in sloten en plassen. Wie weet, ga je het zelf nog meer verkennen. Dat kan op allerlei manieren. In het laatste filmpje zie je een voorbeeld van mensen die voor hun hobby vaak langs de oevers van sloten of plassen zitten. Wie weet, lijkt het jou ook leuk. Of misschien vind je het maar niks... Vissen kn.nu/ww2fa58bc (youtu.be) Pagina 12

14 Afsluiting Kwartetspel Je gaat een kwartet maken. Doe je het samen met een klasgenoot? Bedenk eerst 8 categorieen over het onderwerp sloot en plas. Dit worden je kwartetten. Hier zijn een paar voorbeelden: dieren onder water, dieren met vleugels, planten aan de waterkant. Nu bedenk je bij ieder kwartet vier woorden. Bij ieder woord zoek je een foto of maak je een tekening. Om je kwartet te maken kun je het 'werkblad kwartet' gebruiken. Je kan ook je eigen kwartetten maken. Werkblad kwartet kn.nu/wwbe18064 (docx, maken.wikiwijs.nl) Wanneer ben je klaar? Je bent klaar - als je kwartetspel 8 kwartetten heeft; - als je mooi afgewerkt is; - als je het kwartetspel hebt gespeeld met andere kinderen. Pagina 13

15 Informatie voor de leerkracht Wikiles '', informatie voor de leerkracht kn.nu/ww (docx, maken.wikiwijs.nl) Herkomst gebruikte afbeeldingen kn.nu/ww63374ca (docx, maken.wikiwijs.nl) Werkblad kwartet kn.nu/ww8adde8b (docx, maken.wikiwijs.nl) Pagina 14

16 Antwoorden Zoekplaatje Welke dieren en planten zie je op de tekening? 1. c 2. b 3. e 4. d 5. a Wanneer komen de stekelbaarsjes van zee naar de rivier 1. herfst 2. lente Stekelbaarsjes komen in de lente vanuit de zee onze rivieren en sloten binnen om zich voort te planten. Waarvan maakt het stekelbaarsje zijn nest? 1. steentjes 2. plantenresten Elk mannetje kiest een eigen territorium. Daar maakt hij een nest van plantenresten. Om de nestkuil dieper te maken hapt hij zand op en spuugt dat verderop uit. Waarmee strijkt het stekelbaarsje over het nest? 1. met zijn buik Nu strijkt hij met zijn buik over het nest om de planten aan elkaar te plakken. 2. met zijn vinnen Wat doet het mannetje om aandacht te trekken? 1. hij voert een ronddraaidans op 2. hij voert een zigzagdans op Om de aandacht te trekken voert het mannetje een zigzagdans op. Hij wijst haar de ingang van zijn nest. Als het vrouwtje haar eieren legt gaat het mannetje het nest binnen 2....wacht het mannetje bij de ingang Het mannetje wijst het vrouwtje de ingang van zijn nest. Het vrouwtje duikt het nest in en legt daar haar eieren. Het mannetje wacht bij de ingang. Als het vrouwtje haar eieren heeft gelegd... Pagina 15

17 1....zwemt ze het nest uit Terwijl het vrouwtje haar eieren legt is, duwt het mannetje met zijn snuit tegen haar staart. Daarna kruipt hij ook naar binnen. Het vrouwtje zwemt dan het nest uit wacht rustig af Wat doet het vrouwtje als de eitjes gelegd en bevrucht zijn? 1. ze helpt mee de visjes in het nest te houden 2. ze doet niet meer mee Het mannetje stoot zijn homvocht over de eitjes uit om ze te bevruchten. Hij blijft bij het nest. Hij stuurt vers water door het nest. Het vrouwtje doet niet meer mee. Na een week komen de jongen uit. De veren van een eend worden niet nat omdat 1. hij ze droog houdt met zijn snavel 2. de veren vettig zijn Een eend blijft drijven omdat 1. hij steeds met zijn zwemvliezen beweegt 2. omdat er lucht tussen zijn veren zit eet 1. zaden en delen van planten uit het water en van de bodem 2. filtert met zijn snavel kleine waterdiertjes uit het water Het duiken om onder water een hapje te nemen heet 1. duikelen 2. grondelen Van dril tot kikker. Als je goed hebt gekeken weet je nu de stappen van de metamorfose van een kikker. Sleep de goede teksten naar de plaatjes. 1. e 2. d 3. b 4. c 5. a De libel Zoek de teksten bij de plaatjes Pagina 16

18 1. a 2. d 3. e 4. b 5. c Bouwstoffen Wat hebben planten nodig om hun eigen voedsel te maken? 1. zonlicht, koolmonoxide en water 2. koolzuur, water en zonlicht 3. water, zonlicht en koolstofdioxide Voedingsstof Wat is de voedingstof die de plant maakt? 1. Water 2. Suiker 3. Zuurstof Hulpmiddelen Welke hulpmiddelen heeft de plant om zijn eigen voedsel te maken? Welke drie antwoorden zijn goed? 1. Wortels 2. Huidmondjes 3. Bladeren 4. Stengels 5. Knoppen 6. Bloemen Waterplanten Zet de goede plantsoort bij het plaatje 1. a 2. c 3. d 4. b Waterzuivering Op volgorde: sleep de nummers naar de goede plaatjes. 1. d 2. a 3. c 4. b 5. e Pagina 17

19 Vervuiling door waterplanten Als het 's zomers erg warm wordt gaan sommige waterplanten erg woekeren. Daardoor kunnen vissen sterven. 1. Er zit teveel zuurstof in het water. 2. Er zit afwisselend teveel of te weinig zuurstof in het water. 3. Er zit te weinig zuurstof in het water. Pagina 18

20 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur DigilessenPO Laatst gewijzigd 19 November 2015 om 10:23 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau PO groep 3; Primair onderwijs; PO groep 4; PO groep 1; PO groep 8; PO groep 7; PO groep 6; PO groep 5; PO groep 2; Leerinhoud en Natuur; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 0 uur en 50 minuten Trefwoorden eend, fotosynthese, kikker, libel, plas, riool, sloot, stekelbaarsje, water, waterplant, watervervuiling., zurstofplant Bronnen Bron Leven in de sloot Over kikkerdril... dikkopjes Type Video Video Video Video Video Pagina 19

21 Bron Metamorfose van een libel Fotosynthese Overlast door waterplanten Vissen Type Video Video Video Video Pagina 20