Levenscyclus dieren vmbo-b12

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 11 januari 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Levenscyclus dieren Intro Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Stap 7 Stap 8 Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Levenscyclus dieren Intro Bij sommige dieren, bijvoorbeeld vlinders en kikkers, lijken de volwassen dieren helemaal niet meer op de jonge dieren, die ze eerst waren. Deze verandering van uiterlijk noemen we gedaanteverwisseling of metamorfose. Bekijk het filmpje over de Atalanta maar eens. Video: De Atalanta Vooraf Leerdoelen Na deze opdracht: Kun je het begrip levenscyclus beschrijven. Kun je het verschil tussen een volkomen en onvolkomen metamorfose in je eigen woorden uitleggen. Kun je aangegeven bij welke diergroepen de verschillende vormen van metamorfose voorkomen. Kun je tekeningen maken van de verschillende fasen in een levenscyclus. Eindproduct Je maakt de toets 'Levenscyclus dieren'. Groepsgrootte De eerste satppen werk je alleen. Het practicum doe je in een groepje van 4 personen. De toets maak je ook alleen. Tijd 2 à 3 lesuren. Stap 1 Pagina 2

4 Metamorfose In deze leereenheid ga je van alles leren over metamorfose. Beantwoord de volgende vraag. 1. Wat gebeurt er bij metamorfose? A. Groei van de organen. B. Organen van een dier veranderen. Metamorfose betekent gedaanteverwisseling. Dieren die dit ondergaan krijgen tijdens hun leven een ander uiterlijk. 2. Bij welke diergroepen vindt metamorfose plaats, denk je? A. Bij sommige geleedpotigen en amfibieën. B. Bij sommige wormen en geleedpotigen. C. Bij sommige wormen en amfibieën. Bekijk de afbeelding. 3. Bij welk dier vindt in zijn leven tenminste één keer een metamorfose plaats? A. Vlinder. B. Schildpad. Stap 2 Vlinders Bekijk dit filmpje over het koolwitje. Maak daarna de sleepoefening. clip= _koolwitje01 Geheimen uit een vlinderleven. Na de paring legt een koolwitje eieren, waar rupsen uitkomen. De rupsen groeien en vervellen een paar keer. Als een rups groot genoeg is, verpopt ze. Uit de pop komt tenslotte een vlinder. Pagina 3

5 Vlinders maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ Vlinders Sleep de woorden op de juiste plaats. Een ander woord voor metamorfose is gedaante. Het leven van een vlinder is in vier stadia te verdelen ei, rups, pop en imago. Een imago is een ander woord voor een. In het stadium van groeit het dier het snelst. Het dier eet veel. Om te kunnen groeien moet het dier steeds. Na de laatste vervelling noemen we het de. Uit de cocon komt een volwassen dier vlinder. Het dier kan pas vliegen als de vleugels zijn volgepompt met en opgedroogd. Beschikbare keuzes: bloed, volwassen dier, vervellen, pop, verwisseling, rups Stap 3 Anders leven Voor de metamorfose ziet het jonge dier er heel anders uit dan het volwassen dier. Ze leven vaak ook in een andere omgeving. Dit komt omdat een larve een heel andere levenswijze heeft dan het imago. Een larve eet erg veel, zo kan hij snel groeien. Daarnaast bouwt hij reservestoffen op voor als hij een pop wordt. Kies bij elke zin voor het juiste vervolg. 1. Rupsen hebben Ze kunnen zich Ze leven van Vlinders hebben Ze kunnen zich Ze leven van... A. groene blaadjes. B. nectar uit bloemen. C. geen vleugels. D. wel vleugels. E. snel en gemakkelijk verplaatsen. F. niet snel verplaatsen. Stap 4 Pagina 4

6 Amfibieën Een kikker behoort tot de groep van amfibieën. Bekijk het filmpje en let er op in welke volgorde de metamorfose bij een kikker verloopt. clip= _groenekikker01 De beste kwaker krijgt een vrouwtje. Groene kikkers zijn goed gecamoufleerd. Ze vallen niet op tussen de waterplanten. Een mannetje lokt een partner door keihard te kwaken. Opblaasbare kwaakblazen werken als geluidversterker. De eieren heten kikkerdril. De jongen maken een gedaanteverwisseling door. Ook bij amfibieën ziet een jong dier er heel anders uit dan een volwassen dier. En ook bij deze dieren heeft dat met hun leefomgeving te maken. Het maakt ook dat de dieren in leefwijze verschillen. Zoek de juiste paren bij elkaar. Zo ontstaat er een soort verhaaltje met goed lopende zinnen. 1. Kikkervisjes leven Kikkervisjes halen adem door Kikkervisjes eten Kikkers leven Kikkers halen adem door Kikkers eten... A. op het land en in het water. B. in het water. C. insecten. D. algen. E. kieuwen en huid. F. longen en huid. Stap 5 Levenscyclus Een levenscyclus is een opvolging van verandering binnen het leven van een organisme. Van ei naar jong dier en volwassen dier + voortplanting. Pagina 5

7 Stap 6 Sprinkhanen Niet alle dieren hebben een metamorfose zoals bij vlinders of vleesvliegen. Ze maken wel een gedaanteverwisseling door, maar het jonge dier lijkt al erg op het volwassen dier. De gedaanteverwisseling is dus niet volledig. Je noemt dit onvolkomen metamorfose. Kijk maar eens naar het filmpje over de sprinkhaan wat er dan gebeurt. clip= _sprinkhaan03 Een sprinkhaanei komt uit. Het barst open en een klein, wit sprinkhanenlarfje komt naar buiten. De larve lijkt nog niet op een volwassen sprinkhaan. Ze moet eerst verschillende keren vervellen. Zij maakt een gedaanteverwisseling door. Vul de juiste woorden in, op de open plaats. Kies uit: vervelt - ei - onvolkomen - sprinkhaan met vleugels - sprinkhaan zonder vleugels Als sprinkhanen volwassen zijn paren de mannetjes met de vrouwtjes. De volgorde waarin het nageslacht zich ontwikkelt, is: > > Pagina 6

8 Tijdens zijn jonge leven het dier een aantal keer. Deze levenscyclus is een voorbeeld van metamorfose. 1 =... 2 =... 3 =... 4 =... en 5 =... Stap 7 Practicum Metamorfose van vliegen Ontdek zelf de levenscyclus van een vleesvlieg. Bestudeer hoe een insect zich ontwikkelt van ei tot volwassene. Download het werkblad Metamorfose. Lees het werkblad een keer helemaal door. Zoek de benodigdheden bij elkaar. Verdeel de werkzaamheden. Overleg met je docent. Doorloop alle stappen. Vul de tabel in. Beantwoord ook de twee vragen onder de tabel. Klaar? Lever het werkblad met de resultaten in bij je docent. Zie ook bij beoordeling. Stap 8 Eindtoets Je sluit deze opdracht af met het maken van een toets. Probeer een zo hoog mogelijke score te halen. Klik op start om te beginnen. Succes! Levenscyclus dieren maken.wikiwijs.nl/p/questionnaire/standalone/ van 5 Wat gebeurt er bij een metamorfose? a. Groei van de organen b. Verandering van de organen 2 van 5 Bij welke diergroepen vindt metamorfose plaats? Pagina 7

9 Meerdere antwoorden mogelijk. a. geleedpotigen b. amfibieën c. wormen d. zoogdieren 3 van 5 Het leven van een vlinder is in vier stadia te verdelen. In welk alternatief staan de stadia in de juiste volgorde? a. ei - pop - rups - imago b. ei - rups - imago - pop c. ei - rups - pop - imago 4 van 5 Bij een kikker vindt er een metamorfose plaats. Welke 'eigenschappen' horen bij een kikkervisje? Meerdere antwoorden mogelijk. a. leven op het land en in het water. b. leven in het water. c. eten insecten. d. eten algen. e. ademen door kieuwen en huid. f. ademen door longen en huid. 5 van 5 Een sprinkhaan vervelt tijdens zijn leven een aantal keer. De gedaanteverwisseling van de sprinkhaan is niet volledig. Hoe wordt zo'n gedaanteverwisseling genoemd. a. gedeeltelijke metamorfose b. onvolkomen metamorfose c. halve metamorfose Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 11 januari 2018 om 16:40 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau Leerinhoud en doelen Eindgebruiker Moeilijkheidsgraad Studiebelasting Trefwoorden VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 1; VMBO basisberoepsgerichte leerweg, 2; Groei en ontwikkeling; Biologie; Instandhouding en ontwikkeling; leerling/student gemiddeld 3 uur en 0 minuten leerlijn, rearrangeerbare Pagina 9