Nieuwsbrief Nieuwsbrief Aan de goede kant van de eer Aan de goede kant van de eer Deventer Deventer

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Nieuwsbrief Aan de goede kant van de eer Aan de goede kant van de eer Deventer Deventer December Aflevering 3 December Aflevering 3 Cambio is hoofdaannemer voor een viertal Emancipatie/participatieprojecten. Aan de goede kant van de eer is een van deze projecten. In deze laatste nieuwsbrief vindt u een overzicht van de activiteiten, doelstellingen en aanbevelingen, afgewisseld met een aantal interviews met personen die bij het project betrokken zijn geweest. Aan de goede kant van de eer De Gemeente Deventer is een van de tien gemeenten die - in samenwerking met het Ministerie van VROM - het project Aan de goede kant van de eer uitvoeren. Eergerelateerd geweld is: elke vorm van geestelijk of lichamelijk geweld gepleegd vanuit een collectieve mentaliteit in een reactie op een (dreiging van) schending van de eer van een man of vrouw - en daarmee van zijn of haar familie - waarvan de buitenwereld op de hoogte is of dreigt te raken. (Bron: Ferwerda & Van Leiden, 2005, blz. 25) Gedurende twee jaar is het project Aan de goede kant van de eer uitgevoerd; Deventer was een van de tien pilotgemeenten van het Ministerie van VROM. Voor u ligt de laatste nieuwsbrief over het project. In deze speciale editie van de nieuwsbrief kijken we terug op het project: wat is er allemaal gebeurd in die twee jaar? Wat zijn de aanbevelingen om het bestrijden van Eergerelateerd Geweld ook in de toekomst te borgen? Een aantal mensen dat nauw betrokken is geweest bij het project komt in deze nieuwsbrief aan het woord en natuurlijk besteden we aandacht aan de prachtige voorstelling Hart vol eer van Parels. Als leidraad voor de nieuwsbrief hanteren we de zeven doelstellingen van het project

2 De bestrijding van eergerelateerd geweld is een taak van ons allemaal Portefeuillehouder van Eergerelateerd geweld is wethouder Margriet de Jager. Zij tekende namens de Gemeente Deventer in november 2010 het convenant waarin een groot aantal organisaties de intentie uitsprak zich in te zetten voor de doelstellingen van het project Aan de goede kant van de eer. gemeente natuurlijk signaleren en de gemaakte afspraken volgen, maar ik verwacht van de organisaties in de gemeente dat ze het werk doen en daar heb ik ook veel vertrouwen in! Werkwijze in Deventer Op veel verschillende manieren is aandacht gevraagd voor en besteed aan het thema Eergerelateerd Geweld. Door van veel verschillende gereedschappen gebruik te maken en die passend te maken voor de verschillende doelgroepen is iedereen op de juiste manier aangesproken. Kennis werd overgedragen voorlichting en trainingen, films, een theatervoorstelling en lezingen zorgden voor het bespreekbaar maken van het probleem en poogden het taboe te doorbreken. Het is met name de inzet van deze verschillende methoden en middelen die zeer succesvol is gebleken. Niet alleen de ratio, zeker ook de verbeelding is aangesproken tijdens het project, en dit heeft geleid tot grote betrokkenheid bij de deelnemers. In haar toespraak tijdens de ondertekening zei de wethouder onder andere het volgende: Eergerelateerd geweld is onacceptabel in Deventer. Dat laten we vandaag allemaal zien door het convenant te ondertekenen, maar vooral ook door mensen te helpen die in de problemen zitten. De bestrijding van eergerelateerd geweld is een taak van ons allemaal. Deventer is een stad, waar samenleven in diversiteit belangrijk is! Uit de taboesfeer De Jager vindt het vooral belangrijk dat Eergerelateerd Geweld bespreekbaar wordt gemaakt en uit de taboesfeer wordt gehaald. Het project Aan de goede kant van de eer heeft daar volgens haar zeker aan bijgedragen. Ik heb een aantal bijeenkomsten van het project bijgewoond en merk dat de keten zich sluit. Organisaties, maar ook scholen en huisartsen hebben hun kennis vergroot en kunnen beter signaleren. Menukaart Drie werkgroepen uit de werkvelden Samenleving, Scholen en Meldpunt/Politie/ Ketenaanpak hebben samen een menukaart opgesteld waar concrete acties en instrumenten in beschreven stonden. Organisaties hebben vervolgens uit die menukaart activiteiten (gereedschappen) gekozen en uitgevoerd om de doelstellingen te realiseren. Borging De werkgroepen hebben aanbevelingen geformuleerd waarmee na de projectperiode de resultaten worden geborgd; worden vastgelegd in de bestaande structuren en werkwijzen van de diverse organisaties. Zo krijgt Eergerelateerd Geweld, ook ná december 2011 de aandacht die het verdient. Koploper Projecten als deze horen in de gemeente, legt ze uit Wij zijn trotse koploper in Nederland als het gaat om de aanpak van Eergerelateerd geweld, maar nu moet het verankerd worden in de samenleving. Dat betekent dat de organisaties het moeten oppakken, elk vanuit haar eigen verantwoordelijkheid. Het hoort bij de algemene voorzieningen: we blijven als - 2 -

3 Doelstelling 1. Het realiseren van een laagdrempelig lokaal meldpunt, zo mogelijk aangehaakt aan het bestaande meldpunt huiselijk geweld In 2011 zijn de rollen van verschillende partijen opnieuw geformuleerd. De politie IJsselland heeft het initiatief genomen om met betrokken organisaties en personen de rolverdeling en de afstemming van ieders rollen te bespreken in een apart overleg. De meldstructuur voor Eergerelateerd Geweld is definitief ondergebracht bij het Steunpunt Huiselijk Geweld Zwolle (SHG Kadera). Bij dit meldpunt kan iedereen terecht als het gaat om Eergerelateerd Geweld, zowel professionals als burgers. De communicatie hierover moet in samenwerking met Kadera nog in gang worden gezet. Aanbeveling aan Kadera Laat Kadera, als uitvoerder van het SHG, een gerichte periodieke communicatie rondom het Meldpunt realiseren. Hiermee moet duidelijk worden dat het Meldpunt aangewezen is voor het melden van en informatie en advies inwinnen over specifieke vormen van huiselijk geweld en dus ook eergerelateerd geweld. Iedereen weet nu van elkaar wat hij doet Zafer Aydogdu (senior beleidsambtenaar) heeft vanuit de gemeente Aan de goede kant van de eer aangestuurd. In 2009 werd Deventer immers aangewezen als een van de tien pilotgemeenten van dit project. Hij kijkt terug op een succesvolle periode. Het project heeft in de meeste opzichten voldaan aan wat we voor ogen hadden, vertelt Zafer. Twee jaar is natuurlijk heel kort voor een complexe materie als eergerelateerd geweld, maar we hebben wel veel bereikt, vooral als het gaat om betrokkenheid en bewustwording. Zafer realiseert zich dat er in Deventer de afgelopen jaren door verschillende vooral Turkse organisaties al veel is geïnvesteerd in de problematiek van eergerelateerd geweld. De Deventer organisaties liepen daarmee wel voorop, vertelt Zafer, zij besteedden aandacht aan Eergerelateerd Geweld voordat de landelijke overheid het in 2005 opgepikt heeft. Dat heeft in 2009 geresulteerd in het project Aan de goede kant van de eer. Dankzij dit project weet elke organisatie in Deventer nu van andere organisaties wat ze doen. Dat is belangrijk, want zo kunnen we elkaar goed vinden. Dat is juist ook onze kracht. Wat andere pilotgemeenten minder lukte, is ons wel gelukt met zo veel partners. Natuurlijk zegt dit niet alles; alleen met een project kun je niet alle problemen uit de wereld helpen. Juist hierna moeten wij alert en waakzaam zijn. Ik heb vertrouwen in Deventer en onze burgers dat dat gaat lukken

4 Doelstelling 2. Het verbeteren van communicatie en samenwerking tussen instanties, instellingen, en maatschappelijke groepen, zodat snel ingegrepen kan worden. Samenwerking met multiculturele (koepel)organisaties (STO, IOT, SMN en VON) en belangenbehartigers, Politie en Openbaar Ministerie Deze samenwerking en (verbeterde) communicatie heeft tijdens de looptijd van het project naar behoren gefunctioneerd. De landelijke koepelorganisaties hebben een kleinere rol gespeeld: omdat hun deelname aan het project feitelijk al in 2010 is geëindigd. In Deventer bestaan vrijwel geen banden tussen lokale zelforganisaties en de landelijke koepels. In de drie werkgroepen ( Samenleving, Scholen en Meldpunt/Politie/Ketenaanpak ) zijn concrete afspraken gemaakt. Buiten de werkgroepen weet men elkaar snel te vinden. Aanbeveling aan landelijke koepels en lokale zelforganisaties Overleg, minstens een maal per jaar, over het uitgeven van een - eenvoudige - digitale nieuwsbrief. Een dergelijke nieuwsbrief brengt het onderwerp weer onder de aandacht en houdt de communicatie over Eergerelateerd Geweld in stand. De lokale HEG-groep moet hierbij met nadruk worden betrokken. Doelstelling 3. Eergerelateerd geweld bespreekbaar maken door middel van het geven van voorlichting op middelbare scholen, moskeeën, buurthuizen en andere plekken waar risicogroepen zich bevinden In een uitgebreid programma, deels in samenwerking met Studium Generale van Saxion, zijn vier bijeenkomsten georganiseerd voor een breed publiek en zeven bijeenkomsten voor een specifiek gezelschap. De speciale voorstelling van Stichting Parels Hart vol eer is een aantal keren in Deventer opgevoerd. Voor- en nabesprekingen van lezingen en voorstellingen zorgden ervoor dat de aanwezigen konden meepraten, meedenken en ervaringen uitwisselen. Daar is veel gebruik van gemaakt. Aanbeveling aan lokale zelforganisaties Maak gebruik van de mogelijkheden van Deventer culturele instellingen (Filmhuis, Theater, Bibliotheek, maar ook van bijvoorbeeld Studium Generale). In besloten kring of voor een groter gezelschap organiseert u jaarlijks een bijeenkomst waar een bijzondere voorstelling of lezing, aanleiding is voor het bespreken van Eergerelateerd Geweld

5 Samenwerken is de basis voor een goede aanpak van Eergerelateerd Geweld Marcia Albrecht (zelfstandig consultant) raakte als ketenregisseur van de Gemeente Rotterdam betrokken bij Eergerelateerd Geweld en heeft sindsdien veel expertise opgebouwd rondom dit onderwerp. Marcia is dagvoorzitter op de slotbijeenkomst op 1 december in Deventer. Bij zo n bijeenkomst vraag ik me altijd af: is dit het einde of is dit het begin? Want Deventer heeft mooie stappen gezet als het gaat om het bestrijden van Eergerelateerd Geweld, maar hoe ga je dan nu verder? Eergerelateerd Geweld vraag bijzondere aandacht en die moet worden geborgd, aldus Marcia. Tijdens het project van Eergerelateerd Geweld binnen hun eigen organisatie moeten borgen. Daarmee alleen ben je er niet. Dan rijzen bij mij onmiddellijk de vragen: Wat is de visie van Deventer op die borging? Wie gaat dat dat faciliteren? Hebben de organisaties nagedacht over de invulling ervan: wie is aanspreekpunt? Wie beheert de relaties en hoeveel tijd wordt er voor ingeruimd? En ook: welke manager is portefeuillehouder binnen de organisatie? Dat zijn allemaal vragen waarop je de antwoorden moet vastleggen in een plan. Samenwerken; daar gaat het om Samenwerken, dat is de basis voor een goede aanpak van Eergerelateerd Geweld, is de stellige overtuiging van Marcia. Alle organisaties die zich ermee bezig houden moeten de keten sluitend houden. Dat moet worden gedragen van uit het college of de gemeenteraad, dus er moet een opdracht aan ten grondslag liggen. Dan kan je ook de komende jaren verder met het bestrijden van Eergerelateerd Geweld. Aan de goede kant van de eer is veel kennis opgedaan, er is een convenant ondertekend door een groot aantal partijen en iedereen heeft laten zien dat zijn of haar organisatie van goede wil is. Maar hoe nu verder? Volgens Marcia is het niet voldoende als wordt gezegd dat organisaties nu de aanpak - 5 -

6 Stichting Parels speelt Hart vol eer Een indrukwekkende voorstelling over familie, wij, maagdelijkheid en eerherstel. Speciaal voor het Deventer project Aan de goede kant van de eer is de voorstelling Hart vol eer ontwikkeld en geschreven. Drie verhalen Drie korte verhalen, gespeeld door drie vrouwen met een verschillende culturele achtergrond, maken pijnlijk duidelijk hoe het leven in een wij-cultuur, het moeten verdedigen van de familie-eer en het beschermen van de maagdelijkheid levens kunnen verwoesten. De drie scènes worden aan elkaar verbonden met muzikale fragmenten en vormen samen één voorstelling, maar kunnen ook afzonderlijk gespeeld en bekeken worden

7 Diepe indruk De voorstelling heeft op iedereen die haar heeft gezien een diepe indruk achtergelaten en is een uitstekende manier om de problematiek rondom stigmatisering en Eergerelateerd Geweld bespreekbaar te maken. Stichting Parels gelooft in de toekomst als we samen geschiedenis opbouwen. Zij daagt vrouwen van alle culturen uit elkaar te leren kennen en geïnspireerd te raken. Zij maakt theater en organiseert ontmoetingen vol levenskunst. Stichting Parels: om andere vrouwen te ontmoeten

8 Doelstelling 4. Het bevorderen van deskundigheid onder professionals, die te maken (kunnen) hebben met Eergerelateerd Geweld, waardoor ze beter in staat zijn om (dreigend) Eergerelateerd Geweld te signaleren. In de loop van 2011 zijn zeven trainingen gegeven aan ruim 100 professionals in Deventer. Op verschillende manieren en door verschillende personen kregen zij handvatten aangereikt om signalen van Eergerelateerd Geweld te herkennen en actie te ondernemen. Aanbeveling aan de professionals in onderwijs, welzijnswerk, zorginstellingen en politie Blijf in de eigen organisatie de noodzaak aankaarten om in bijscholing- en opfris-cursussen ook een multiculturele component in te brengen. Doelstelling 5. Het versterken van preventie door middel van weerbaarheidstrainingen Voor de vrijwilligers van het HEG-netwerk is aanvullende scholing gerealiseerd met behulp van FORUM. De Deventer onderwijsinstellingen hebben er bewust voor gekozen alle aandacht in eerste instantie te geven aan het versterken van de kennis en expertise van de eigen professionals (zorgcoördinatoren) voordat zij het thema onder de leerlingen/studenten ter sprake willen brengen. Met het invoeren van de (wettelijk verplichte) Meldcode en het inrichten van een meer uitgebreide zorgstructuur, is een grote stap gezet in de richting van preventie en vroegtijdig signaleren van belemmeringen in persoonlijk functioneren van leerlingen. Aanbeveling aan de Deventer onderwijsinstellingen Wanneer de eigen professionals voldoende zijn versterkt en de meldstructuur goed is ingericht en gecommuniceerd, neem dan in het bestaande programma van weerbaarheid voor leerlingen ook het thema individu versus sociale omgeving op

9 Stigmatiseren is ook ons niet vreemd Arabist en Turkoloog Rob Ermers heeft in Deventer verschillende cursussen gegeven in het project. Volgens Ermers komt Eergerelateerd geweld voort uit de angst gestigmatiseerd te worden. niet negeren, daar moet je iets mee doen, jij moet dan zien goed te maken wat jij zelf of je familielid verkeerd gedaan heeft. Als je wordt gestigmatiseerd val je buiten de groep, legt Ermers uit. De angst om buiten de groep te vallen is leidend; dan hoor je immers niet meer bij de groep en dat is heel bedreigend. Wangedrag kan er toe leiden dat je uit de groep gezet wordt. Met groep bedoel ik buren, collega s, kennissen, vrienden, medeleerlingen, kortom iedereen behalve je familie. Als je je misdraagt in de ogen van die anderen word je buitengesloten en op dat moment verlies je je eer. Het gaat er niet om of jij vindt dat je je misdraagt, maar dat die anderen dat vinden. Denk maar aan wat docenten overkomt die door een leerling vaak volstrekt ten onrechte beticht worden van misbruik. Het is dus de gemeenschap die bepaalt of jij je eer verliest. Dat kan je Escalatie voorkomen Die angst om uitgestoten te worden is bij iedereen aanwezig en heeft niet per definitie met verschillen in cultuur te maken. Mensen zijn immers overal ongeveer hetzelfde; ze leven volgens soortgelijke patronen. Een groep mensen vórmt een cultuur, of dat nu een Nederlandse, een Turkse of een Afghaanse cultuur is, betoogt Ermers. Wij Nederlanders gebruiken het woord eer niet, maar we hebben wel degelijk eer en kunnen die ook verliezen. Stigmatiseren is ons echt niet vreemd. Vraag in een bejaardencentrum maar eens of er mensen zijn die in de oorlog waren aangesloten bij de NSB. Dat zal niemand toegeven, want dan kan die persoon wel vergeten dat hij nog met de andere bewoners een kaartje mag leggen of een kop koffie drinken. Dan ligt hij er definitief uit. Die angst voor een stigma is reëel. Mensen houden dit soort zaken angstvallig geheim, bekendmaken ervan kan leiden tot geweld. Als je begrijpt dat mensen bang zijn en waarom ze bang zijn, dan weet je waarover je moet praten. Je kan het je als mens namelijk niet permitteren om die angst niet te hebben, aldus Ermers. Als je dat begrijpt kun je samen proberen escalatie te voorkomen. Ik hoop dat ik dat tijdens mijn korte cursussen in Deventer duidelijk heb kunnen maken! - 9 -

10 Doelstelling 6. Meerjarig onderzoek naar Eergerelateerd Geweld in de gemeente Deventer Deze doelstelling is voor een deel gerealiseerd. De opdracht voor een eerste fase van onderzoek is verstrekt aan Hogeschool Windesheim. De uitkomst daarvan zal nog in 2011 gerapporteerd worden. Voor een vervolgonderzoek aansluitend aan deze nulmeting zijn op dit moment geen middelen beschikbaar. Misschien kunnen onderwijsinstellingen zelf op zoek naar mogelijkheden om een maatschappelijk relevant thema als Eergerelateerd Geweld in de komende jaren verder te volgen. Aanbeveling aan de gemeente Deventer Overleg met Hogeschool Windesheim (of met een andere instelling) over de mogelijkheden een jaarlijks vervolgonderzoek uit te voeren en de ontwikkelingen in Deventer als het gaat om Eergerelateerd Geweld te monitoren. Doelstelling 7. Het inrichten van een structurele regierol door de gemeente In 2011 heeft de verantwoordelijk wethouder het voorzitterschap van de stuurgroep bekleed en deze vier maal voorgezeten. De gemeente heeft opdracht gegeven voor uitvoeren van het project Aan de goede kant van de eer en daarmee nadrukkelijk richting gegeven aan het bereiken van de doelstellingen van het project. Aanbeveling aan de gemeente Deventer Laat de stuurgroep in naam bestaan onder voorzitterschap van de portefeuillehouder en roep deze een maal per jaar bijeen. Gebruik de overige aanbevelingen als een checklist bij deze bijeenkomst en houd op die manier als regisseur de aandacht van alle betrokkenen gericht op het thema. Gebruik de resultaten en aanbevelingen van Aan de goede kant van de eer bij het samenstellen van de beleidsvisie Meedoen en neem waar mogelijk - onderdelen op in het Overgangsprogramma Meedoen

11 Ambassadrice Adelheid Roosen Theatermaakster Adelheid Roosen is ambassadrice van Eergerelateerd Geweld. In diverse theaterstukken brengt zij het probleem onder de aandacht. Op de dag dat het convenant in Deventer werd ondertekend sprak Adelheid een speciale videoboodschap in voor de deelnemers in Deventer. Opzij met die ego s Ze geeft aan trots te zijn op Deventer dat laat zien een voorloper te zijn op het gebied van de aanpak van Eergerelateerd Geweld. Zet die ego s opzij en sla de handen ineen om Eergerelateerd Geweld te bestrijden. Dat kan alleen als je samenwerkt. Het komt niet alleen voor bij bepaalde bevolkingsgroepen, maar overal. Houd je oren en ogen open en vertrouw op je gevoel. Dat gevoel zegt je of er iets mis is, heb dan de moed om hulp in te schakelen. Eer sluit geweld uit Sabahat Kinaci is projectleider van Aan de goede kant van de eer in Deventer. Het was aan haar om alle partijen en organisaties bij elkaar te brengen. Dat is goed gelukt; alle partijen die te maken hebben met Eergerelateerd Geweld in Deventer hebben aan het project deelgenomen, constateert Sabahat. Ook zij geeft aan dat het een begin is van een traject dat nog veel van de organisaties vraagt. We hebben een flinke slinger aan het wiel gegeven, maar er moet nog veel werk worden verzet. Er is steeds meer openheid en de organisaties hebben inmiddels heel veel kennis en deskundigheid in huis. Nu moet elke organisatie er voor zorgen dat Eergerelateerd Geweld op de prioriteitenlijst blijft staan. Stigma Zelf heeft ze gedurende het project veel kennis op gedaan over Eergerelateerd Geweld. Eervol handelen sluit geweld uit. Het is vooral de angst voor een stigma die geweld veroorzaakt. Als je dat weet, begrijp je ook meer van de problematiek. Ik denk dat dat gaandeweg het project wel heel duidelijk is geworden en dat is pure winst

12 Samenwerkende organisaties De maatschappelijke verantwoordelijkheid om de doelgroepen te bereiken ligt in het belang van de Deventer samenleving bij de hele gemeente. Het is belangrijk dat alle partijen die specifieke ervaring hebben in het werken met de doelgroep meewerken aan het project zodat uiteindelijk op elk onderdeel van het traject de meest ervaren en professionele krachten worden ingezet. De volgende organisaties hebben - ieder op eigen wijze en in willekeurige volgorde - een bijdrage geleverd aan Aan de goede kant van de eer : Gemeente Deventer, Cambio, Rastergroep, ROC Aventus, het Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders (SMN), Politie IJsselland, Etty Hillesum Lyceum, Inspraak Orgaan Turken (IOT), Vluchtelingenwerk Overijssel en HEG-vrouwennetwerk Gelderland-Overijssel, Vluchtelingenorganisaties Nederland (VON), Amnesty International Deventer, COC Deventer, Stichting Acacia (vrouwenvereniging), PvdA Deventer, Stichting Islamitische Ouderen Deventer (SIOD), Algemeen Deventer Belang, Stichting Parels, Alevitische vereniging Deventer Haci Bektas Veli Kültür Dernegi, Marokkaanse Moskee Deventer, Kadera, Dimence. cambio Meer weten over Aan de goede kant van de eer? Neem dan contact op met: Sabahat Kinaci Projectleider sabahatkinaci@home.nl Tel: Wilt u het volledige eindrapport ontvangen en de reacties op de aanbevelingen, laat dat dan weten aan de projectleider. Meer informatie vindt u ook op Meer informatie over Cambio en de andere projecten op: Colofon Digitale Nieuwsbrief Aan de goede kant van de eer Tekst: Cambio Fotografie: Cambio, Stichting Parels en Viorica Cernica (