Methanisering voor Power to Gas: een case studie Methanisation for Power to Gas: a case study

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Methanisering voor Power to Gas: een case studie Methanisation for Power to Gas: a case study"

Transcriptie

1 Methanisering voor Power to Gas: een case studie Methanisation for Power to Gas: a case study Faculty of Bioscience Engineering Hilde Vandecasteele 23 June 2009

2 Biogas upgrading Biological upgrading Assets for West-Flanders Casestudies Content of presentation

3 Biogas upgrading - composition Component Hoeveelheid Effect(en) CH Vol% Energy carrier CO Vol% Lowering caloric value Better methane number Can produce corrosive hydrogencarbonate in combination with water. H 2 S 0 2 Vol% Corrosive Highly damaging to motor SO 2 < 0,1 Vol% Noxious emission N 2 O 0 5 Vol% Lowering motor preformance Waterdamp 1 5 Vol% Corrosion Dangerous when freezing O Vol% Explosive N Vol% Inert siloxanen 0 50 mg/m³ Abrasive depositions of SiO 2 stofdeeltjes Clugs pipes, etc

4 Biogas upgrading Three Strategies 1. Removing the CO2 2. Addition of reduced substrates in the reactor 3. Additional post-methanation (chemical of biological)

5 Biological upgrading - Partial pressure Law of Henry: p = k h *c Henry-constants biogas components: CO mol/kg*mpa NH3 610 mol/kg*mpa H mol/kg*mpa CH mol/kg*mpa

6 Biological upgrading direct H2 injection (strategy 2) Strevett et al Luo et al Casier, 2012 Voets (2013) onderzoek HOWEST How to inject H2 is the problem due to low solubility

7 Biological upgrading specific reactor (strategy 3) Cfr. Syngas (CO en H2) research preformed CSRT looks the most logical (Rittmann et al. 2013) 3 cases Electrochaea Krajete MicrobEnergy

8 Biological upgrading

9 Assets for (West)-Flanders

10 Assets of (West)-Flanders Biogasinstallation Municipality Installed power Permit capacity (ton/a) (kwe) Agrikracht Moorslede Moorslede Agrikracht Rumbeke Rumbeke Ampower Egem Barts Potato Company Vleteren Bio-Electric bvba Beernem Biomass Center (Ieper) bvba Ieper Digrom Energy nv Ardooie IVVO Ieper Leiestroom nv Menen Senergho bvba Hooglede Shanks Vlaanderen Roeselare Veurne Snack Foods Veurne Waterleau New Energy Ieper

11 Nutrient issues for West-Flanders

12 Technical-economical model: 2 scenario s Buffering of hydrogen Casestudy Selection of feasible sites:

13 Casestudy- Calculations (model)

14 Casestudy- Calculations (model) Input Elektrolyse Elektriciteit inname van net draaiuren/jaar (elektrolyser) draaiuren (waterstofbuffer) draaiuren/jaar (methanatie) draaiuren/jaar (vergister biogas) specifiek grondgebruik elektrolyse specifiek grondgebruik methanatie grootte elektrolyser ogenblikkelijke waterstofproductie zuurstofproductie waterbehoefte elektrolyser watertransport met gas totaal energie inname/jaar totaal waterstof/jaar totaal zuurstof/jaar totaal waterbehoefte/jaar grondgebruik elektrolyse Waterstofbuffer Methanatie gemiddeld daggebruik buffer technische buffer gemiddelde waterstofoutput gebufferde waterstof grootte methanatie unit waterproductie methanatie methaanproductie uit waterstof koolstofdioxide voor methanatie waterstof niet omgezet koolstofdioxide niet omgezet biogas aanvoer voor methanatie niet omgezet gas in methanatie zuiverheid gas uit methanatie Onderdeel CAPEX OPEX Elektrolyse 1000 /kw 4,5% van CAPEX Waterstofbuffer 44 /Nm³ 0,04494 /Nm³ Methanatie 500 /Nm³ reactor 10% van CAPEX Voorbereidingskosten werken 5% investering n.v.t. Inkomsten Methaan 0,535 /Nm³ Zuurstof 0,8 /Nm³

15 Casestudy- Calculations (model) Economical goals set: Debt/equity = 75/25 IRR = 12% Loan = 10 years Outcome: electricity price

16 Casestudy - Hydrogen buffering Off peak production Price ( /MWh) Time (h) June October December

17 Casestudy - Scenario 1: Decentralized 650 Nm³/h biogas (60% CH4) No buffer 2/3 buffer electrolyser 6000 kw kw Instant hydrogen 1083 Nm³/h 3251 Nm³/h production Oxygen production 541 Nm³/h 1625 Nm³/h Methane production 261Nm³/h from H 2 Reactor volume 1390 m³ CAPEX OPEX in year in year 1 Income in year in year 1 Electricity price cap 0,07323 /kwh 0,02707 /kwh

18 Casestudy - Scenario 2: Centralized 2000 Nm³/h biogas (60% CH4) Scale advantage: 10% No buffer 2/3 buffer electrolyser kw kw Instant hydrogen 3297 Nm³/h 9890 Nm³/h production Oxygen production 1648 Nm³/h 4945 Nm³/h Methane production 795 Nm³/h from H 2 Reactor volume 4228 m³ CAPEX OPEX in year in year 1 Income in year in year 1 Electricity price cap 0,08279 /kwh 0,03663 /kwh

19 Selection of feasible sites Location Installed wind power (MW) Installed solar power (installations >10kW) (MW) Roeselare-Beveren 4 MWe Izegem: 12,6 13,7 Izegem: 2,6 Menen 4,5 MWe 4,6 7,5 Ieper 6,6 MWe 20,7 9,1 Pittem 7,45 MWe 0 2,5

20 Casestudy - Selection of feasible sites Roeselare Ieper

21 Shanks Vlaanderen Next to Mandel river 4 Mwe 587 Nm²/h biogas 32,5% CO2 Casestudy - Roeselare

22 Fairly the same as scenario 1 Casestudy - Roeselare No buffer 2/3 buffer electrolyser 4400 kw kw Instant hydrogen 795 Nm³/h 2385 Nm³/h production Oxygen production 397 Nm³/h 1192 Nm³/h Methane production 192Nm³/h from H 2 Reactor volume 641 m³ CAPEX OPEX in jaar in jaar 1 Income in jaar in jaar 1 Electricity price cap 0,07447 /kwh 0,02860 /kwh

23 Biomass Center Ieper 2,1 Mwe Waterleau 3,1 Mwe IVVO 1,4 Mwe Casestudy - Ieper 900 Nm³/h biogas 40% CO2 - estimated

24 Casestudy - Ieper Smaller then scenario 2 Scale advantage: 4,5% No buffer 2/3 buffer electrolyser 8250 kw kw Instant hydrogen 1490 Nm³/h 4470 Nm³/h production Oxygen production 745 Nm³/h 2235 Nm³/h Methane production 360 Nm³/h from H 2 Reactor volume 1911 m³ CAPEX OPEX in jaar in jaar 1 Income in jaar in jaar 1 Electricity price cap 0,07753 /kwh 0,03137 /kwh

25 General SWOT Strenghts Staffed and experienced personnel in biological processes Cluster: risk spreading, scale advantage, input/output flexibility Opportunities Increasing power of solar and wind Good natural gas grid Available fleet for biomethane valorization Market changes adding flexibility Weaknesses Bad investment climate in biogas sector Long term strategies missing in most biogas companies Costs of electrolysis Market readiness Land use Threats Competition for other hydrogen purposes Competition with fysicochemical biogas upgrading Cluster: internal competition, crossing public domain

26 University of Ghent - LiWet Jonathan De Mey jonathan.demey@ugent.be jonathan.de.mey@biogas-e.be +32(0) QUESTIONS?

Interreg IVA-project: p. 1 CO 2 en CH 4 als dragers voor regionale ontwikkeling DEEL V: Deel V Case studies

Interreg IVA-project: p. 1 CO 2 en CH 4 als dragers voor regionale ontwikkeling DEEL V: Deel V Case studies Interreg IVA-project: p. 1 Deel V Case studies V.1 Case-study P2G en vergisting in midden West-Vlaanderen (UGent-Liwet) Opgesteld door Jonathan De Mey en Han Vervaeren (UGent-LiWet) Interreg IVA-project:

Nadere informatie

Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid

Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid Economische perspectieven voor waterstof invloed van elektriciteits- en gasmarkt en klimaatbeleid 1 Machiel Mulder Hoogleraar Regulering Energiemarkten Bijeenkomst Energietransitie & Waterstof Noordelijke

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/12/2014

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/12/2014 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/12/2014 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

CO 2 capture overview

CO 2 capture overview CO 2 capture overview Ruud van den Brink, Daan Jansen www.ecn.nl CO 2 emissions are rising faster than in the most pessimistic scenario Source: PNAS, 22 May, 2007 Energy scenario: 65% lower CO 2 emission

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 16/11/2015

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 16/11/2015 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 16/11/2015 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Waterstof. Niets nieuws! Ton van Wingerden. 7 februari 2019 SAFER, SMARTER, GREENER

Waterstof. Niets nieuws! Ton van Wingerden. 7 februari 2019 SAFER, SMARTER, GREENER Waterstof Niets nieuws! Ton van Wingerden 7 februari 2019 1 SAFER, SMARTER, GREENER Global reach local competence 150 350 82 13,500 years offices countries employees The role of Hydrogen in the energy

Nadere informatie

bedrijf Locatie eindproduct Status keuringsattest Acterra Eke Groencompost Voorlopig keuringsattest 28-feb-14

bedrijf Locatie eindproduct Status keuringsattest Acterra Eke Groencompost Voorlopig keuringsattest 28-feb-14 NOTA Vergadering Certificeringscommissie 14.02.2014 Titel Bespreking behandelde dossiers Vlaco Datum 6.02.2014 Deze nota geeft de actuele toestand van de gecertificeerde bedrijven weer op 4 februari 2014,

Nadere informatie

Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market

Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market Scriptie Titel: The impact of net metering regulations on the Dutch solar PV market Begeleiders: prof. dr. ir. G.P.J. Verbong J.J.C.M. Huijben MSc Inhoud: 1. Historische reconstructie ontwikkelingen 2004-2013

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 6/09/2018

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 6/09/2018 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 6/09/2018 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) APOLLO Vredestein BV

Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) APOLLO Vredestein BV Duurzaamheid Praktijkcase circulaire economie (Apollo Vredestein) 1 Wie ben ik? 2 Enschede plant 150 Acre facility located in the East part of the Netherlands, close to the German border Capacity: PCR:

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/04/2014

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/04/2014 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/04/2014 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Feedback WG System Operations 21 November 2012

Feedback WG System Operations 21 November 2012 Feedback WG System Operations 21 November 2012 User Group 06/12/2012 Wim Michiels Content Feedback IGCC Winter action plan Draft ENTSO-E winter outlook 2012 2013 Capaciteit noordgrens Overview of dynamic

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 13/06/2014

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 13/06/2014 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 13/06/2014 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 17/02/2017

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 17/02/2017 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 17/02/2017 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk. Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V. Governance Energietransitie Haven en Industrieel Complex Rotterdam Moerdijk Huibert van Rossum Adviseur External Affairs Havenbedrijf Rotterdam N.V. THE WORLD AGREES reach global peaking of greenhouse

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 12/08/2014

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 12/08/2014 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 12/08/2014 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 14/06/2018

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 14/06/2018 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 14/06/2018 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente Update Renewable Energy in the Netherlands Maarten Arentsen University of Twente Dutch political climate since late 2010 Right wing coalition in power with passive parliamentary support of popular party

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 10/04/2019

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 10/04/2019 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 10/04/2019 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/03/2019

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/03/2019 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/03/2019 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/01/2019

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/01/2019 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 11/01/2019 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 9/08/2019

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 9/08/2019 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 9/08/2019 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 20/11/2017

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 20/11/2017 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 20/11/2017 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw Inschatting van de potentie van efficiëntere productie van warmte en CO2 met het HOTCO2 systeem in de tuinbouwsector Erin Kimball (TNO), Ronald-Jan

Nadere informatie

Biomethaan installaties in België?

Biomethaan installaties in België? Biomethaan installaties in België? Achtergrond DMT Environmental Technology & Biolease Nederland Markt ontwikkelingen Ontwikkelingen van biomethaan installaties met membranen Schets van mogelijkheden voor

Nadere informatie

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 9/07/2019

Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 9/07/2019 Overzicht keuringsattesten Vlaco - situatie op 9/07/2019 Deze lijst is een weergave van de geldige keuringsattesten op de aangegeven datum. Er is een onderverdeling gemaakt per type biologische bewerking.

Nadere informatie

Duurzame Energie, integratie met opslag

Duurzame Energie, integratie met opslag Duurzame Energie, integratie met opslag Boudewijn Tjeertes, Business Development Manager Battery, Vattenfall Europe Innovation GmbH Watt Connects, 31 januari 2017 1 INHOUD Toepassingen Ervaring VF/Nuon

Nadere informatie

SERBIA PERSPECTIVE JP SRBIJAGAS. Milan Zdravković. IENE: Opening Up the West Balkans Market Belgrade,

SERBIA PERSPECTIVE JP SRBIJAGAS. Milan Zdravković. IENE: Opening Up the West Balkans Market Belgrade, THE REGIONAL GAS MARKET CHALLENGES SERBIA PERSPECTIVE JP SRBIJAGAS Milan Zdravković IENE: Opening Up the West Balkans Market Belgrade, 07.03.2012 Key issues Gas supply projects to Europe New routes & New

Nadere informatie

Biogas inzetten voor duurzame mobiliteit. technische en financiële haalbaarheid

Biogas inzetten voor duurzame mobiliteit. technische en financiële haalbaarheid Biogas inzetten voor duurzame mobiliteit technische en financiële haalbaarheid Drivers voor duurzame mobiliteit Milieuvoordelen (luchtkwaliteit) Geluidsreductie Sociale drive Congestieproblematiek Beleidskeuze

Nadere informatie

Welkom aan Ondernemerskontakt DE HURK. Eindhoven, October 7, Diederick Luijten

Welkom aan Ondernemerskontakt DE HURK. Eindhoven, October 7, Diederick Luijten Welkom aan Ondernemerskontakt DE HURK Eindhoven, October 7, Diederick Luijten Site Veiligheidsinstructies Ingang In geval van evacuatie, volg de instructies op van de Air Liquide medewerkers. Air Liquide,

Nadere informatie

Methanol. De toekomstige biobrandstof? CCS Dr. Ir. René Cornelissen Zwolle, 14 oktober 2010

Methanol. De toekomstige biobrandstof? CCS Dr. Ir. René Cornelissen Zwolle, 14 oktober 2010 Methanol De toekomstige biobrandstof? CCS Dr. Ir. René Cornelissen Zwolle, 14 oktober 2010 1 Onderwerpen CCS CCS & Biomassa Methanol & DME als brandstof Varnamo Biomethanol Kosten Conclusies 2 CCS Klein

Nadere informatie

STRATEGO: Coaching session

STRATEGO: Coaching session STRATEGO: Coaching session 19-11-2014 www.warmtebedrijfrotterdam.nl Content Integrated business model al chart Heat chain Sources heating grid Rotterdam Delivery of industrial waste heat History & lessons

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Digestaatbehandeling en recirculatie: invloed op de anaerobie

Digestaatbehandeling en recirculatie: invloed op de anaerobie Digestaatbehandeling en recirculatie: invloed op de anaerobie Tetraproject N 150156 5 e Vlaams Vergistingsforum 14 december 2017 KU Leuven Campus De Nayer Inhoud van de presentatie Inleiding Doel van het

Nadere informatie

TGC in Flanders. Analysis and Results.

TGC in Flanders. Analysis and Results. TGC in Flanders. Analysis and Results. REALISE Forum Salzburg, September 7, 005 Aviel Verbruggen University of Antwerp Contents Facts & Figures since Jan., 00 Effectiveness Efficiency Equity Conclusions

Nadere informatie

Flood risk developments in the Rhine Basin and its Delta

Flood risk developments in the Rhine Basin and its Delta Flood risk developments in the Rhine Basin and its Delta Philip Bubeck, Aline te Linde, Jasper Dekkers, Hans de Moel and Philip Ward Content Study Area Problem description and research goals Current flood

Nadere informatie

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu A. van der Drift December 2013 ECN-L--13-081 GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu Bram van der Drift Clean Tech Business Day 11 december

Nadere informatie

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings

Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings Experiences with ATES applications in Belgium Operational results and energy savings H.Hoes 1 Klik om ATES het opmaakprofiel system results van de Monitoring within Energy Demonstration Program to 30%

Nadere informatie

Nuon Magnum. Een volgende stap in de energietransitie. Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum. Utrecht, 6 december 2006

Nuon Magnum. Een volgende stap in de energietransitie. Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum. Utrecht, 6 december 2006 Nuon Magnum Een volgende stap in de energietransitie Rien van Haperen, Project Directeur Nuon Magnum Utrecht, 6 december 2006 Nuon in het kort Nuon is een zelfstandig, internationaal energiebedrijf gevestigd

Nadere informatie

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Drs. Ing. F. Pierie Drs. L.J.M. Heijne Prof. Dr. A.J.M. Schoot Uiterkamp 6/14/2017 1 6/14/2017 2 Inleiding vergisting Onderdelen in de keten 6/14/2017

Nadere informatie

ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert

ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert ECN Lunchcolloquium EnTranCe: the Energy Transition Centre November 3, 2014 Wim van Gemert HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN General information e Hanze University of Applied Sciences, Groningen was founded in

Nadere informatie

INDC Suriname : Renewable Energy

INDC Suriname : Renewable Energy INDC Suriname : Renewable Energy Mw. N. Plet Nationale Coördinatie Milieubeleid Kabinet van de President van de Republiek Suriname Donderdag 23 Juni 2016 Marriot Presentatie opbouw Waarom er is gekozen

Nadere informatie

Competencies atlas. Self service instrument to support jobsearch. Naam auteur 19-9-2008

Competencies atlas. Self service instrument to support jobsearch. Naam auteur 19-9-2008 Competencies atlas Self service instrument to support jobsearch Naam auteur 19-9-2008 Definitie competency The aggregate of knowledge, skills, qualities and personal characteristics needed to successfully

Nadere informatie

E-RATIONAL is a BEP Europe division E-RATIONAL Ten Briele 6 8200 Brugge Belgium T +32 50 40 85 40 F +32 50 38 01 60 www.e-rational.

E-RATIONAL is a BEP Europe division E-RATIONAL Ten Briele 6 8200 Brugge Belgium T +32 50 40 85 40 F +32 50 38 01 60 www.e-rational. E-RATIONAL is a BEP Europe division E-RATIONAL Ten Briele 6 8200 Brugge Belgium T +32 50 40 85 40 F +32 50 38 01 60 www.e-rational.net Van restwarmte naar Duurzame Energie Agenda Introductie BEP Europe

Nadere informatie

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010

Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Komt CCS op tijd of haalt duurzame energie in? Pieter Boot Vijfde nationaal CCS Symposium 25 juni 2010 Cutting Energy Related CO 2 Emissions Baseline Emissions 62 Gt BLUE Map Emissions 14 Gt 2030 Key aspects

Nadere informatie

Wilt u verder rekenen of gegevens wijzigen? Importeer de pdf dan in de Calculator.

Wilt u verder rekenen of gegevens wijzigen? Importeer de pdf dan in de Calculator. Dit document bevat resultaten van een stikstofdepositieberekening met AERIUS Calculator. U dient dit document te gebruiken ter onderbouwing van een vergunningaanvraag in het kader van de Natuurbeschermingswet

Nadere informatie

CCR - Straatsburg 24 april 2013

CCR - Straatsburg 24 april 2013 Voortvarend schone binnenvaart CCR - Straatsburg 24 april 2013 Wilco van der Lans Havenbedrijf Rotterdam N.V. 22-4-2013 1 Duurzaamheid en beïnvloedingsfeer Port of Rotterdam Authority Port and industrial

Nadere informatie

Shell NL & Shell New Energies

Shell NL & Shell New Energies Shell NL & Shell New Energies An outlook towards a clean and renewable energy system Dr.-Ing. Peter Breithaupt September 2017 1 Contents New Energies Themes New Fuels Renewable Power Connected Customer

Nadere informatie

Toolbox for Circle Regions. UrbanWINS Webinar

Toolbox for Circle Regions. UrbanWINS Webinar Toolbox for Circle Regions UrbanWINS Webinar 5-7-2017 Paul Mul paul.mul@rhdhv.com Programme Toolbox for Circle Regions How does it work? Some examples Case 1: Plastic factory city Almere Case 2: Circular

Nadere informatie

Agenda: Rotary Industry Group

Agenda: Rotary Industry Group KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business

Nadere informatie

Welkom Kiemt Najaarscongres. 09 oktober 2017 SO FAR SO GOOD? Creative Energy in Progress

Welkom Kiemt Najaarscongres. 09 oktober 2017 SO FAR SO GOOD? Creative Energy in Progress Welkom Kiemt Najaarscongres 09 oktober 2017 SO FAR SO GOOD? Creative Energy in Progress WORKSHOP OUTPUT - USING SCENARIOS TO INNOVATE 09 oktober SO FAR SO GOOD? Creative Energy in Progress Ciarán McGinley,

Nadere informatie

Hydrogen Roadmap. VEMW Energiedag, Rotterdam, June 7, Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas

Hydrogen Roadmap. VEMW Energiedag, Rotterdam, June 7, Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas Hydrogen Roadmap How the smallest element in the periodical system can become the largest driving force for the energy and chemical feedstock transition Jörg Gigler & Marcel Weeda TKI Nieuw Gas VEMW Energiedag,

Nadere informatie

Dynamic Asset Management (DYNAM) Functional System Design

Dynamic Asset Management (DYNAM) Functional System Design Dynamic Asset Management (DYNAM) Functional System Design DYNAM1 is a Dynamic Life Cycle Assessment Model for Wind & Aqua Farming Synergy DYNAM1 field of interest Final version, 17-12-2014 Blauwdruk Requirements

Nadere informatie

Waterstof uit elektrolyse voor maatschappelijk verantwoord netbeheer

Waterstof uit elektrolyse voor maatschappelijk verantwoord netbeheer 23/11/2018 TNO, DNV GL Waterstof uit elektrolyse voor maatschappelijk verantwoord netbeheer Resultaten van een door TNO en DNV.GL voor Enpuls uitgevoerd onderzoek Inhoudsopgave Waterstof uit elektrolyse

Nadere informatie

NEW BUSINESS. Guy Konings

NEW BUSINESS. Guy Konings 2015 Guy Konings Stedin is verantwoordelijk voor transport van gas en elektriciteit in West Nederland Onze missie: Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam KERNGETALLEN

Nadere informatie

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.

De noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen. De noodzaak van waterstof InnoTeP 2017 Jochem Huygen. Story line Korte introductie HyMove Uitdagingen energietransitie Wat wordt de elektriciteitsvraag? Hoe kan het net het aan? Rol van waterstof HyMove

Nadere informatie

Delta Programme Freshwater

Delta Programme Freshwater Delta Programme Freshwater Luit-Jan Dijkhuis Venice, 14 October 2011 Flood control 2 Agriculture 3 Navigation 4 Nature 5 Headlines on Drought in news papers Zwemverbod langs IJmeer na dood honden AMSTERDAM

Nadere informatie

Making new energy flow. Eén platform voor jouw energie

Making new energy flow. Eén platform voor jouw energie Making new energy flow Eén platform voor jouw energie Yuso, een nieuwe kijk op energie management INJECTIE. LEVERING. OPSLAG. YUSO, EEN NIEUWE KIJK OP ENERGIE MANAGEMENT 2012 OPRICHTING YUSO YUSO, EEN

Nadere informatie

Kosten en baten van walstroom voor zeeschepen in Nederland. Den Haag, 17/12/2015

Kosten en baten van walstroom voor zeeschepen in Nederland. Den Haag, 17/12/2015 Kosten en baten van walstroom voor zeeschepen in Nederland Den Haag, 17/12/2015 CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige

Nadere informatie

Duurzame Warmte uit Biomassa

Duurzame Warmte uit Biomassa Duurzame Warmte uit Biomassa Ir. Kees W. Kwant Chair IEA Bioenergy Contents 1. Bioenergy Heat in the sustainable Global Energy Mix 2. Stimulering van duurzame warmte 1. ISDE 2. EIA 3. SDE 3. Subsidie budgetten

Nadere informatie

Deltaplan Waterstof. Heeft waterstof de toekomst? De zin en onzin, kansen en ontwikkelingen belicht. Dagvoorzitter: Eric Kouters

Deltaplan Waterstof. Heeft waterstof de toekomst? De zin en onzin, kansen en ontwikkelingen belicht. Dagvoorzitter: Eric Kouters Deltaplan Waterstof Heeft waterstof de toekomst? De zin en onzin, kansen en ontwikkelingen belicht Dagvoorzitter: Eric Kouters Welkom! door Gertjan Brand, regiocoördinator Pioneering & wethouder Jan Uitslag,

Nadere informatie

Cluster Power to Gas

Cluster Power to Gas Cluster Power to Gas Adwin Martens WaterstofNet Doorn, 13 december 2018 WaterstofNet Gestart in 2009 als non-profit organisatie (geen structurele overheidsfinanciering) Focus op concrete projecten en roadmaps

Nadere informatie

De waterstofeconomie en Noord-Nederland

De waterstofeconomie en Noord-Nederland De waterstofeconomie en Noord-Nederland SER Noord-Nederland Bijeenkomst energietransitie 11 juni 2019 Catrinus Jepma Rijksuniversiteit Groningen New Energy Coalition 1. Hoe loopt de energietransitie in

Nadere informatie

MANHATTAN RENTAL MARKET REPORT

MANHATTAN RENTAL MARKET REPORT MANHATTAN RENTAL MARKET REPORT JANUARY 2019 TABLE OF CONTENTS 03 INTRODUCTION 04 A QUICK LOOK 07 MEAN MANHATTAN RENTAL PRICES 11 MANHATTAN PRICE TRENDS 12 NEIGHBORHOOD PRICE TRENDS 12 BATTERY PARK CITY

Nadere informatie

Future of the Financial Industry

Future of the Financial Industry Future of the Financial Industry Herman Dijkhuizen 22 June 2012 0 FS environment Regulatory & political pressure and economic and euro crisis 1 Developments in the sector Deleveraging, regulation and too

Nadere informatie

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra. Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra www.ecn.nl energiegebruik Alarmerende stijging energiegebruik klimaatproblemen duurzame energievoorziening noodzakelijk Ambitieus &

Nadere informatie

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Frank Pierie Onderzoeker Hanzehogeschool Groningen 3/30/2017 1 Agenda 1. Introductie

Nadere informatie

Bijeenkomst Circulaire Economie 16 februari 2018

Bijeenkomst Circulaire Economie 16 februari 2018 Bijeenkomst Circulaire Economie 16 februari 2018 Agenda 13.30 uur Welkomstwoord 13.40 uur Onderzoeksresultaten 14.00 uur Pitch per thema 14.30 uur Brainstorm sessie per thema 15.30 uur Uitkomsten per thema

Nadere informatie

Developments in SWAT modelling

Developments in SWAT modelling Developments in SWAT modelling Erik Querner Environmental Modelling SWAT model SWAT use in the Limpopo basin > SWAT CUP New developments: Link SIMGRO SWAT Rainfall runoff module for shallow groundwater

Nadere informatie

Power-naar-methaan (P2M): het alternatief van de biologische route

Power-naar-methaan (P2M): het alternatief van de biologische route Jan Peter Nap Hanze Research Energy & Hanze Research Biobased Economy Power-naar-methaan (P2M): het alternatief van de biologische route groene elektriciteit voor nieuw groen gas? Bron: NRC 210917 Klimaatminister?

Nadere informatie

Business Case Logistieke Automatisering

Business Case Logistieke Automatisering Business Case Logistieke Automatisering Workshop Swisslog Inspiratiedagen 2016 Michiel Veenman Page: 1 Automated IntraLogistics an overview in pictures Page: 2 BUSINESS CASE ONTWERP VOOR GEAUTOMATISEERDE

Nadere informatie

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage

Hernieuwbare brandstoffen in transport. en de bredere betekenis van bioraffinage Hernieuwbare brandstoffen in transport en de bredere betekenis van bioraffinage Nederland als internationaal tankstation 962 PJ 1124 PJ Onderdeel van Klimaatakkoord 1990 wegvervoer 2018 scheepvaart scheepvaart

Nadere informatie

University of Groningen. Techno-Economic Modelling of Biogas Infrastructures Hengeveld, Evert Jan

University of Groningen. Techno-Economic Modelling of Biogas Infrastructures Hengeveld, Evert Jan University of Groningen Techno-Economic Modelling of Biogas Infrastructures Hengeveld, Evert Jan IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite

Nadere informatie

Power to Power Energy management systems for local grids

Power to Power Energy management systems for local grids Power to Power Energy management systems for local grids MTSA Technopower MTSA Technopower ontwerpt en bouwt klantspecificieke installaties, machines en apparaten Pilot plants Demo plants Productie plants

Nadere informatie

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering Klimaatneutaal bouwen in de praktijk Chiel Boonstra directeur De uitdaging van het klimaat Wat is klimaatneutraal bouwen Waarom passief bouwen Projectvoorbeelden BergenopZoom, oktober 9. Uitdaging klimaat

Nadere informatie

KOSTPRIJSANALYSE WINDENERGIE OP LAND

KOSTPRIJSANALYSE WINDENERGIE OP LAND KOSTPRIJSANALYSE WINDENERGIE OP LAND DAVID DE JAGER EN NIELS VERKAIK NATIONAAL WINDENERGIE EVENT, BUNNIK, 18 MEI 2017 1 / ECOFYS, A NAVIGANT COMPANY. ALL RIGHTS RESERVED DOEL EN AANPAK Doel - Welke technologische

Nadere informatie

MANHATTAN RENTAL MARKET REPORT

MANHATTAN RENTAL MARKET REPORT MANHATTAN RENTAL MARKET REPORT FEBRUARY 2019 TABLE OF CONTENTS 03 INTRODUCTION 04 A QUICK LOOK 07 MEAN MANHATTAN RENTAL PRICES 11 MANHATTAN PRICE TRENDS 12 NEIGHBORHOOD PRICE TRENDS 12 BATTERY PARK CITY

Nadere informatie

BREEDVELD & WEAVER HYDRAULICS

BREEDVELD & WEAVER HYDRAULICS GENERAL SALES APPLICATION TECHNISCHE HANDELSONDERNEMING BREEDVELD & WEAVER HYDRAULICS Revision and repair of hydraulics Already 50 years of experience in repairing hydraulic components. We are especially

Nadere informatie

Technology Investment Risk Profiling bij Duurzame Energie Projecten

Technology Investment Risk Profiling bij Duurzame Energie Projecten Technology Investment Risk Profiling bij Duurzame Energie Projecten Bart van Beers sr. consultant Consultants & Engineers 6 februari 2017 KIVI vakafdeling Duurzame Technologie Meet & Greet Antropia congrescentrum

Nadere informatie

Uitdagingen en oplossingen voor waterstof als optie voor lange termijn energieopslag

Uitdagingen en oplossingen voor waterstof als optie voor lange termijn energieopslag Uitdagingen en oplossingen voor waterstof als optie voor lange termijn energieopslag Marcel Weeda en Jeroen de Joode ECN-L--14-047 KIVI Solar-PV 2050 Power Lab, deel 2 24 april 2014, Utrecht www.ecn.nl

Nadere informatie

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl

ARTIST. Petten 24 September 2012. www.ecn.nl More info: schoots@ecn.nl ARTIST Assessment and Review Tool for Innovation Systems of Technologies Koen Schoots, Michiel Hekkenberg, Bert Daniëls, Ton van Dril Agentschap NL: Joost Koch, Dick Both Petten 24 September 2012 www.ecn.nl

Nadere informatie

Titelstijl van model bewerken

Titelstijl van model bewerken Titelstijl van model Sudan Dairy Sector Potential or dead-end street? Martin de Jong Sudan Business Seminar, The Hague - 27th October 2016 Content Country Profile Dairy farming sector Titelstijl van model

Nadere informatie

Concept development. Haga Hospital. 17 september 2015

Concept development. Haga Hospital. 17 september 2015 Concept development Haga Hospital 17 september 2015 Marije Talstra 2015 Healthcare consultant at fluent 2003-2015 Healthcare consultant at Twynstra Gudde TUDelft, real estate & housing, urban planning

Nadere informatie

SLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE. Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het

SLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE. Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het SLACHTOFFER CYBERPESTEN, COPING, GEZONDHEIDSKLACHTEN, DEPRESSIE Cyberpesten: de implicaties voor gezondheid en welbevinden van slachtoffers en het modererend effect van coping Cyberbullying: the implications

Nadere informatie

Juni 2011. www.groupmachiels.com

Juni 2011. www.groupmachiels.com Juni 2011 www.groupmachiels.com Agenda GROUP MACHIELS BIO ENERGY: Biomassa als energiebron CONCLUSIE Group Machiels Anno 2011 Familiebedrijf, actief sinds 1941 en nu al de 3e generatie Machiels. Group

Nadere informatie

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010

Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Issues in PET Drug Manufacturing Steve Zigler PETNET Solutions April 14, 2010 Topics ANDA process for FDG User fees Contract manufacturing PETNET's perspective Colleagues Michael Nazerias Ken Breslow Ed

Nadere informatie

Water elektrolyse Van industrieel proces tot bouwsteen voor de integratie van hernieuwbare energie

Water elektrolyse Van industrieel proces tot bouwsteen voor de integratie van hernieuwbare energie Water elektrolyse Van industrieel proces tot bouwsteen voor de integratie van hernieuwbare energie BMG Workshop: Elektrochemische membraanprocessen voor energieopwekking en (bio)chemische conversie. Jan

Nadere informatie

How to get the consumer in the driver s seat

How to get the consumer in the driver s seat How to get the consumer in the driver s seat Peter Niermeijer Date: November 11, 2016 Who is RECS International? Membership organization with over 130 members representing the whole chain in renewable

Nadere informatie

Europese subsidies Projectgroep Biomassa & WKK, Utrecht 13 februari Mark Strootman

Europese subsidies Projectgroep Biomassa & WKK, Utrecht 13 februari Mark Strootman Europese subsidies Projectgroep Biomassa & WKK, Utrecht 13 februari 2013 Mark Strootman Agenda Algemene opmerkingen Actuele mogelijkheden Periode 2014-2020 Vragen Algemeen Verschillende projectvormen &

Nadere informatie

Voorbereidingsdagen 15 en 16 augustus 2012 NSC C1

Voorbereidingsdagen 15 en 16 augustus 2012 NSC C1 Voorbereidingsdagen 15 en 16 augustus 2012 NSC C1 3 Preferential Subjects C1 Planning options to ensure reliability, sustainability and flexibility as the power system changes across all voltage levels

Nadere informatie

CO2 uit biogas Toepassing glastuibouw. Presentatie door Jeroen de Pater - Gastreatment Services 10 september 2009

CO2 uit biogas Toepassing glastuibouw. Presentatie door Jeroen de Pater - Gastreatment Services 10 september 2009 CO2 uit biogas Toepassing glastuibouw Presentatie door Jeroen de Pater - Gastreatment Services 10 september 2009 CO2 uit biogas - Inleiding - GPP -systeem - Kwaliteitseisen CO 2 voor glastuinbouw - Toepasbaarheid

Nadere informatie

ENERGY FOR DEPARTMENT OF DEFENSE INSTALLATIONS. JOSEPH CORRIGAN, PE Kelley Drye & Warren

ENERGY FOR DEPARTMENT OF DEFENSE INSTALLATIONS. JOSEPH CORRIGAN, PE Kelley Drye & Warren ENERGY FOR DEPARTMENT OF DEFENSE INSTALLATIONS JOSEPH CORRIGAN, PE Kelley Drye & Warren jcorrigan@kelleydrye.com Agenda Market drivers Changing installation energy policies Appropriated funds expenditures

Nadere informatie

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011

ROTTERDAM BIOPORT. Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 ROTTERDAM BIOPORT Frans Jan Hellenthal Business Developer Havenbedrijf Rotterdam 8 december 2011 Havenbedrijf Rotterdam N.V. Structuur: Overheids-N.V., aandeelhouders: de gemeente (70%) en het Rijk (30%)

Nadere informatie

Potentieel van waterstof binnen smart grids

Potentieel van waterstof binnen smart grids Potentieel van waterstof binnen smart grids Thomas Decamps, Head of Sourcing& Supply WE-POWER Smart Grid School 09/10/2013 Brussel 8.311 million Turnover (2012-2013) 25.775 Employees (2013) 2 3 Waterstof

Nadere informatie

Micro-CHP: Overview of Technologies and Markets

Micro-CHP: Overview of Technologies and Markets Micro-CHP: Overview of Technologies and Markets Eefje Peeters VITO I-SUP, 22-25 April 2008 1 Micro-CHP: Overview of Technologies and Markets Technologies: Internal combustion engines Microturbines Stirling

Nadere informatie

Milieuvriendelijke wagens Fiscaal regime. Woensdag 20 mei 2015

Milieuvriendelijke wagens Fiscaal regime. Woensdag 20 mei 2015 Milieuvriendelijke wagens Fiscaal regime Woensdag 20 mei 2015 1. Globaal perspectief 1. Globaal perspectief: evolutie van CO² emissie tot 2005 The big picture 1971 General Motors, 1971 Buick Riviera Owner

Nadere informatie

DUURZAME DATA-PARKEN HET FUNDAMENT VAN EEN SCHAALBARE SMART CITY-STRATEGIE

DUURZAME DATA-PARKEN HET FUNDAMENT VAN EEN SCHAALBARE SMART CITY-STRATEGIE DUURZAME DATA-PARKEN HET FUNDAMENT VAN EEN SCHAALBARE SMART CITY-STRATEGIE GREEN IT AMSTERDAM COMMUNITY STRATEGY & ACTIVITIES Energy Efficient Datacenters Smart IT solutions Smart Energy & Smart Grids

Nadere informatie

meerwaarde, ook een economische meerwaarde Francies Van Gijzeghem projectleider Bio-Energie platform

meerwaarde, ook een economische meerwaarde Francies Van Gijzeghem projectleider Bio-Energie platform HE: naast een duurzame meerwaarde, ook een economische meerwaarde Francies Van Gijzeghem projectleider Bio-Energie platform 20 oktober 2009 INHOUD o ODE Bio-Energie platform o Vaststellingen en feiten

Nadere informatie

Lezing FHI te Leusden

Lezing FHI te Leusden Lezing FHI te Leusden M. Geusebroek Maart 2014 ECN-L--14-012 Gasanalyse bij ECN Ervaringen op micro-en macroschaal Lezing FHI - Leusden Maart 2014 www.ecn.nl Inhoud 1. ECN en ECN Environment & Energy Engineering

Nadere informatie