CREA THERA 2010 VREDESOPBOUW DOOR EMPOWERMENT VAN VEERKRACHT EN ZELFMANAGEMENT IN DE GEMEENSCHAP VAN SREBRENICA JAARVERSLAG

Transcriptie

1 CREA THERA 2010 VREDESOPBOUW DOOR EMPOWERMENT VAN VEERKRACHT EN ZELFMANAGEMENT IN DE GEMEENSCHAP VAN SREBRENICA JAARVERSLAG

2 1. Voorwoord p.3 2. Medewerkers p.4 3. Activiteiten p.5 Creatieve workshops Individuele workshops Groep workshops Rockbands Concerten, voorstellingen, toonmomenten 4. Creatief therapeutische activiteiten p.6 Creatieve therapie algemeen Muziektherapie Dramatherapie 5. Psychotherapeutische activiteiten p.10 Persoonlijke ontwikkeling en groei workshop 6. Zorg voor de medewerkers : supervisie en intervisie p Geschiedenis p Financieel verslag p Vooruitblik p Oproep p.24 2

3 1. VOORWOORD CREATIVITEIT Het aantal creatieve workshops is dit jaar verdubbeld. Bovendien is het aanbod breder geworden. Een nieuw soort workshop is de rock workshop. Wekelijks komen kinderen naar het Creatief Therapeutisch Centrum om deel uit te maken van een rockband. Crea Thera komt naar buiten met 2 nieuwe bands : Silverstones en Prokleta Jerina. De locale gemeenschap is blij verrast door deze nieuwe talenten. THERAPEUTISCHE ONTWIKKELINGEN 2010 is het startjaar van een nieuwe therapeutische workshop : de vrouwenwerking. Deze workshop is opgezet voor vrouwen uit Potocari en wordt begeleid door een Bosnische psychotherapeute. Wekelijks komen ze naar het centrum om te praten over verschillende thema s typisch voor hun levenssituatie is ook het jaar waarin er meer acceptatie ontstaat voor het therapeutisch aanbod van Crea Thera. Therapie wordt niet meer zo snel als een bedreiging of een taboe ervaren. Crea Thera geeft verschillende voordrachten en seminaries om de bevolking te informeren over het nut van therapie. Opmerkelijk voor 2010 is de start van de wederopbouw van het kuuroord de Guber. Voor de oorlog van 1992 was Srebrenica onder meer gekend omwille van zijn kuuroord met de vele geneeskrachtige bronnen en diverse lichaamstherapieën. Crea Thera zal in 2011 aan tafel zitten met de eigenaars om een mogelijke samenwerking te bewerkstelligen. CAPACITY BUILDING Capacity building is een belangrijk onderdeel van het werk van Crea Thera en zal er uiteindelijk toe leiden dat locale medewerkers in staat zullen zijn om het Creatief Therapeutisch Centrum zelfstandig te laten draaien. In April 2010 is er een belangrijke eerste trainingsweek narratieve therapie. Het succes ervan leidt tot het besluit om een 2-jarige opleiding vorm te geven. Ook in 2010 is er een begin gemaakt met het geven van een basistraining muziektherapie aan locale Bosnische medewerkers. Deze training loopt over 3 jaar. Ook voor danstherapie, dramatherapie en beeldende therapie komt er een gelijkaardige 3jaar durende basistraining voor locale medewerkers. 3

4 2. MEDEWERKERS 2010 THOMAS DELEU initiatiefnemer en projectleider, muziektherapeut Ervaring in het begeleiden van jongeren met verschillende psychiatrische stoornissen. Stage-ervaring als muziektherapeut met verschillende groepen: verstandelijke gehandicapten psychiatrie, verslavingszorg, forensische psychiatrie. Muziekschool: gitaar en notenleer. In bands gespeeld en Dj. Vrijwilliger in hulpverleningsproject in Srebrenica gedurende verschillende periodes in 2006 en Oprichter en projectleider Crea Thera International (13 oktober 08) WIEKE VAN BELLE dramatherapeute Afgestudeerd als dramatherapeute aan de hogeschool van Nijmegen. Medewerker Crea Thera sinds september 2009 (t/m april 2010). AJLA SELIMDZOVIC psychotherapeut Afgestudeerd als psycholoog aan de universiteit van Sarajevo en als Gestalttherapeut aan de opleiding Gestalttherapie in Sarajevo - Specialisatiejaar psychotherapie in Leuven, België. Medewerker psychotherapeut voor uitbouw van de vrouwenwerking Crea Thera in Srebrenica sinds september 2009 SANELA USTIC workshopassistent vertaalster Voltijds (januari december 2009) assistent/vertaalster voor sessies muziektherapie - Assistent/trainee in het psychotherapeutisch project voor vrouwen. - Coördinator in het leggen en onderhouden van contacten tussen Crea Thera en de gemeenschap van Srebrenica FAHIR CIMIC taalleraar administratief medewerker Afgestudeerd als industrieel ingenieur aan de universiteit van Tuzla. Werkt parttime voor Crea Thera als administratief medewerker en taalleraar. 4

5 3. CREATIEVE ACTIVITEITEN CREATIEVE WORKSHOPS Deze workshops zijn bedoeld voor elk kind dat creativiteit wil ervaren. Lang niet alle kinderen in Srebrenica hebben psychologische problemen, maar in deze verharde maatschappij is er wel weinig plaats voor creatieve ontwikkeling. Crea Thera draagt hier haar steentje bij. In 2010 konden kinderen genieten uit 2 creatieve media : muziek en theater. Binnen die media was er een ruime keuze aan workshops. Dit jaar hebben er twee keer zoveel kinderen geparticipeerd. Dit is vooral te danken aan de mond aan mond reclame die de kinderen zelf gemaakt hebben. Wekelijks komen nieuwe kinderen naar het centrum om zich in te schrijven voor deze creatieve workshops. INDIVIDUELE WORKSHOPS Tijdens de individuele workshops staat het individuele proces van het kind op de voorgrond. Kinderen krijgen in deze workshops extra aandacht en kunnen zich meer verdiepen in het leren van een instrument of van een theaterrol. Er zijn ook kinderen uit de groepworkshops die deelnemen aan deze workshops omdat ze hier meer ruimte krijgen om zich te ontwikkelen en te verdiepen. GROEP WORKSHOPS Tijdens de groepworkshops wordt vaak gewerkt rond de groepsdynamiek. Het gaat er vooral om dat er een goeie verbinding gemaakt wordt tussen de verschillende groepsleden. Vrijwel iedere groep heeft het daar in het begin moeilijk mee : het uitleggen van de huisregels. Hoe gaan we met elkaar om? Hoe gaan we met het materiaal om? Tijdens het groepsproces worden verschillende competenties aangeleerd die belangrijk zijn voor het groepsproces zoals bijvoorbeeld samenspel, luisteren, samen improviseren, inspelen op elkaar, elkaars dynamiek leren herkennen enz. ROCK IN SREBRENICA Sinds 2010 is Crea Thera the place in Srebrenica waar rockworkshops gegeven worden. Kinderen en jongeren kunnen er deel uitmaken van een rockband. De workshops zijn vooral bedoeld voor pubers van 16 tot 18 jaar. Rock muziek sluit nauw aan bij verschillende aspecten van de puberteit : zich afzetten tegen het bekende, provoceren, een mening vormen... De muziekstijl die in Srebrenica aanslaat is gerelateerd aan de punk van de jaren 70. Het laat de jongeren toe om gevoelens zoals onvrede, woede en boosheid een stem te geven. In plaats van hun beladen energie om te zetten in destructief gedrag organiseren ze rockconcerten om hun emoties en gedachten te delen met de buitenwereld en zodoende te reguleren en een plaats te geven. Songs over pijnlijke liefde, eenzaamheid, blijheid, een euforisch moment, boosheid... Een van de bands van Crea Thera Prokleta Jerina kreeg dit jaar de kans om een nummer op te nemen in een professionele muziekstudio in Sarajevo. Dit 5

6 was een geschenk voor hun maandenlange harde werken. Een andere band Silverstones is ondertussen een bekende naam geworden in de plaatselijke rockscene van Srebrenica. Ze oefenen hard en treden regelmatig op in plaatselijke culturele centra. CONCERTEN, VOORSTELLINGEN, TOONMOMENTEN Gedurende 2010 zijn er verschillende gelegenheden waar de kinderen hun eigen werk kunnen laten zien. Het is belangrijk voor kinderen om concerten en toonmomenten te hebben. Ze hebben dan iets om naar toe werken. Deze momenten vinden meestal plaats na een periode van hard werken. Het motiveert hen heel erg. Ze zijn trots als ze iets kunnen laten zien dat ze zelf gemaakt hebben. Familieleden, kennissen en vrienden genieten van hun presentatie. De concerten en toonmomenten vinden plaats op verschillende locaties: in het Centrumhuis van Crea Thera, in het jeugdcentrum Omladinske centre en in het cultureel centrum Dom Kultura. 4. CREATIEF THERAPEUTISCHE ACTIVITEITEN THERAPEUTISCHE ACTIVITEITEN VOOR KINDEREN Deze therapeutische sessies zijn bedoeld voor kinderen met psychologische problemen. Hun ouders die de oorlog overleefden lijden nog altijd onder de nasleep van traumatische ervaringen. Kinderen die opgroeien in zo n gezin zijn emotioneel kwetsbaar. De kans op secundaire traumatisering (overdragen van het trauma op het kind) is groot. Kinderen leiden een moeilijk bestaan : sommige leven met angst, kunnen moeilijk gevoelens uiten, vertonen grensoverschrijdend gedrag. Sommigen reageren zich af op de omgeving (agressie, impulsief gedrag,..), anderen trekken zich terug in zichzelf (bang om zich te tonen, stil, ). Er komen jongens en meisjes van uiteenlopende etnische, religieuze achtergrond naar het Centrum. CREATIEVE THERAPIE ALGEMEEN Creatieve therapie is een gerichte psychotherapeutische behandelvorm die veranderings-, ontwikkelings - en/of acceptatieprocessen bewerkstelligt. Creatieve therapie is een handelings- en ervaringsgerichte vorm van therapie. Binnen creatieve therapie staat de werking van het creatief proces centraal. In creatieve therapie wordt het onuitspreekbare en het onbewuste geuit in tekeningen, beelden, teksten, bewegingen, muziek, toneel,... Crea Thera biedt 4 soorten creatieve therapie: muziektherapie, dramatherapie, danstherapie en beeldende therapie. Sommige kinderen participeren aan meerdere therapieën (bv muziektherapie, dramatherapie). Dit hangt af van uiteenlopende factoren zoals de hulpvraag, de beschikbare ruimte, de beschikbaarheid van het kind... Afhankelijk van de hulpvraag van het kind wordt een therapeutisch behandelprogramma opgezet. Iedere therapeut heeft daarvoor zijn eigen 6

7 observatieplan bij de hand. Tijdens een therapeutische periode wordt gewerkt aan verschillende doelen. Voorbeeld: controleren van emoties. Via de gekozen therapie verwerft een kind dat hier moeite mee heeft nieuwe handvaten om daar beter mee om te leren gaan. MUZIEKTHERAPIE - Muziektherapie is sinds de oprichting van Crea Thera altijd aanwezig geweest en heeft zich daarom het meest kunnen ontwikkelen. Het muziektherapeutisch programma van Crea Thera komt in 2010 in een verdiepende fase. De vertrouwensband met de kinderen is sterker geworden. Dit schept veiligheid en intensifieert het therapeutisch proces. - Veel kinderen komen al langer naar de muziektherapie. Ze zijn door meerdere processen gegaan en hebben een hoop nieuwe kwaliteiten verworven. Een kind dat 2 jaar geleden kwam en heel onzeker was, is nu in staat om het podium op te gaan en zichzelf krachtig neer te zetten. Het geniet met trots van de kwaliteiten die het ontwikkeld heeft en laat de buitenwereld meegenieten.. - De drempel om deel te nemen aan muziektherapie is lager geworden. Kinderen horen van anderen positieve dingen over muziektherapie en komen al snel naar het Creatief Therapeutisch Centrum om zelf ook eens aan een sessie deel te nemen. - Ook kunnen we nu echt spreken van muziek therapie. In het begin was het woord therapie veel meer een taboewoord. Doorheen het jaar organiseerden we verschillende samenkomsten waar informatie gegeven werd over de werking en het nut van muziektherapie. Daardoor is het contact tussen de ouders en Crea Thera sterker geworden. Ouders komen tegenwoordig zelfs mee naar het centrum om te kijken wat zijn/haar kind doet tijdens de muziektherapie. 7

8 Enkele van de muziektherapeutische workshops die gegeven zijn in 2010 Bewust worden van jezelf en van de ander. Veel kinderen gedragen zich onrustig, kunnen hun emoties moeilijk controleren, hebben een lage concentratieboog, zijn snel prikkelbaar en hebben het lastig om rustig te blijven in een groep. Deze kinderen gaan vaak luid spelen, het instrument ruw aanslaan, kunnen moeilijk bij zichzelf blijven, laten zich snel afleiden door de ander. Via gestructureerde oefeningen leren ze hier beter mee om te gaan. Instrumenten die ingezet kunnen worden: djembe, gitaar, piano, marimba. Contact maken met jezelf via zingen De stemlocatie bij kinderen zit vaak verkeerd. Stress en innerlijke onrust spelen hier een rol in. Ze zingen vaak vanuit het hoofdgebied, met een bepaalde verkramptheid en ze hebben moeite bij het vinden van tonen. In de therapie leren ze om meer vanuit het middengebied (buik) te zingen met behulp van simpele ademhalingsoefeningen, zangoefeningen en stemcoaching. Kanaliseren van agressie Kinderen hebben soms te kampen met innerlijke agressie. Via muziektherapeutische oefeningen wordt gezocht naar manieren om hier constructief mee om te gaan, met name om de agressie om te zetten in positieve energie. De agressie wordt in de eerste plaats erkend. Ze mag er zijn. In een djembe-oefening bijvoorbeeld gaan kinderen dan heel luid en heftig spelen. Van daaruit leren ze gaandeweg om meer verfijnd te spelen, met meer dynamiek. Instrumenten die hier vaak ingezet worden: ritme-instrumenten (conga, djembe, drum, percussie-instrumenten). Leren samenspelen Sommige kinderen zijn snel afgeleid, hebben concentratieproblemen en kunnen met moeite naar de ander luisteren. Ze leren via muziektherapeutische oefeningen om terug te focussen, zich open te stellen voor de ander (luisteren). Instrumenten die ingezet worden: piano, gitaar, marimba, djembe. Omgaan met grenzen Kinderen vertonen vaak grensloos gedrag, ze hebben moeite met structuur. Gedurende het therapeutische proces onderzoekt het kind zijn grenzen. Ritmeinstrumenten worden hier vaak voor ingezet (conga, djembe, drum, percussieinstrumenten). Andere therapeutische doelen versterken van zelfbewustzijn, verbinden met de ander, leren controleren van emoties, Omgaan met conflict DRAMATHERAPIE Dramatherapie is een non-verbale therapie. Via dramatische expressie en dramaoefeningen worden gevoelens en ervaringen onderzocht en 8

9 vormgegeven, daarnaast worden er vaardigheden versterkt en ontwikkeld. Alle workshops zijn er op gericht om creativiteit en inventiviteit bij de kinderen te vergroten. Juist in Srebrenica waar veel apathie heerst ten gevolge van de dramatische nasleep van de burgeroorlog is dat van groot belang. In het dramatisch spel is die apathie zichtbaar als passiviteit en leren kinderen dit te doorbreken. Het vormgeven aan agressie en het ervaren van empathie is een ander terugkerend thema binnen de dramatherapie. Kinderen dragen een lading met zich mee, ze leven in een verharde samenleving. In spel wordt de mogelijkheid geboden deze lading te uiten op een gecontroleerde manier. In Srebrenica wordt er op verschillende manieren gewerkt, afhankelijk van de vraag van de doelgroep. Er wordt gewerkt met kinderen tussen de 5-16 jaar oud. De aanpak en werkwijze verschillen per doelgroep. Non-verbale Communicatietherapie -Afstemmen en contact maken -Zintuiglijke waarneming versterken -Non-verbale expressie vergroten Structuurgroep -Ervaren spelplezier -Het ervaren van structuur -Het ik-bewustzijn versterken door het afgrenzen en vormgeven van een eigen plek -Agressie leren uiten op een gecontroleerde wijze Ontwikkelingsgroep In deze groep zitten kinderen tussen jaar met leer- en ontwikkelingsproblemen. De werkwijze is vooral supportief. Belangrijkste doelen: -Versterken zelfbewustzijn door het spelen van lievelingsrollen (vaak zijn ze gewend dat anderen bepalen wat het beste is voor hen) -Ruimte in laten nemen -Ervaren van spelplezier -Contact met eigen belevingswereld versterken -Gevoelens en gedachten vormgeven in spel dramatherapie voor kinderen met een minder uitgesproken problematiek. De belangrijkste doelen: -vergroten van de inventiviteit en de creativiteit. -Het ervaren van spelplezier -Het uiten en vormgeven van gevoelens en conflicten -Samenwerken en afstemmen 9

10 5. PSYCHOTHERAPEUTISCHE ACTIVITEITEN Ajla Terzic-Selimadzovic (Psychologe/ psychotherapeute) 5.1. Workshop groei en ontwikkeling/psychotherapie Workshop groei en ontwikkeling Deze heeft verschillende doelen en perspectieven. In 2010 bestond onze doelgroep voornamelijk uit jongvolwassen en volwassen vrouwen. We zijn met twee verschillende creatieve workshops gestart met verschillende invalshoeken. - T-shirts leren bedrukken (met vrouwen uit Potocari) - Persoonlijke ontwikkeling en groei (ook met vrouwen uit Potocari) De T-shirt workshop was een onderdeel van de narratieve trainingsweek in april We slaagden er toen in om een groep vrouwen uit Srebrenica, Bratunac en Potocari (leeftijd tussen de 25 en 30 jaar) bij elkaar te brengen in deze workshop onder leiding van Laurence en Kristin uit België. De bedoeling was om kennis te maken met deze vrouwen en om hun interesse te toetsen voor toekomstig creatief werk. De vrouwen uit Potocari toonden interesse voor het idee van een creatieve workshop en dus begonnen we met hen een eerste cyclus van mei tot eind juni 2010 en hernamen van september tot eind oktober. Aanvankelijk was het enkel een creatieve activiteit maar al snel veranderde de inhoud naar een workshop voor persoonlijke ontwikkeling. Deze workshop kreeg andere en specifiekere doelstellingen: - Bijeenbrengen van vrouwen met als doel sociale contacten te leggen - Een veilige plaats aanbieden om de problemen van elke dag en levenservaring te delen - Psychologische ondersteuning - Opvoeding en nieuwe technieken leren - Vrouwen uit de regio bijzondere vaardigheden aanleren - Tijd voor henzelf geven, ontspanning en koffie aanbieden - Elkaar ondersteunen om te kunnen omgaan met de dagelijkse beslommeringen De belangrijkste punten waar rond gewerkt werd waren: familie, eigen ontwikkeling, bewustzijn, eigen waarden, opvoeding, toekomstperspectieven Voorbeelden : - Mijn identiteit - Verleden en heden - Familie en ouderschap : mijn rol in de familie, hoe om te gaan met het dagelijks werk in mijn familie. (een voorbereid thema met open discussie) - Huwelijk en partnerschap : Het belang van de relatie met de partner, het belang van intimiteit, stappen om de relatie met mijn partner te verbeteren. - Emoties en kunst : emoties uiten door het maken van juwelen - Huis inrichting : doe het zelf 10

11 - Schoonheid en gezondheid : make up workshop - Groepsondersteuning in gesprekken over persoonlijke items - Alcoholmisbruik bij mannen - De relatie met de kinderen Tijdens deze twee cycli toonden de vrouwen zich bijzonder betrokken en gemotiveerd. Er ontstond spontaan een positieve sfeer en een veilige omgeving om met elkaar te delen en elkaar te vertrouwen. 5 vrouwen namen deel en waren zeer tevreden dat ze actief konden zijn en herkend worden in hun eigenheid. Ze hielden ervan om een eigen plaats te hebben en een ruimte om vrij te discussiëren, koffie te drinken en elkaar beter te leren kennen. Een belangrijk onderdeel van deze workshop was de aandacht voor de kinderen. De deelneemsters aan de workshop voor persoonlijke ontwikkeling hadden moeilijkheden om oppas voor hun kinderen te krijgen. Daarom organiseerden we muzikale activiteiten voor deze 4 à 5 kinderen onder begeleiding van Thomas Deleu, muziektherapeut. Ajla Terzic-Selimadzovic, psycholoog-psychotherapeut, begeleidde de werkgroep. Het was haar rol om de deelnemers te gidsen en te begeleiden naar een bepaald doel. Haar belangrijkste taak was het modereren en het creëren van een veilige omgeving zodat er ruimte ontstond voor psychologische ondersteuning van de hele groep en van individuen bij het behandelen van persoonlijke items. Alle deelneemsters waren overlevenden van de voorbije oorlog, hadden verlies geleden en extreme trauma s beleefd. Tijdens het werk werd er niet specifiek gefocust op trauma s en verlies, maar deze thema s kregen wel de herkenning die ze verdienden. Het objectief was eerder hen te leren om hun eigen mogelijkheden in te zetten voor een betere kwaliteit in hun huidig leven. Vooral om verder te gaan met hun leven nu en de gebeurtenissen uit het verleden te verwerken en te integreren in het heden Psychotherapie met cliënten CREA THERA en de geestelijke gezondheidszorg in de regio Srebrenica. Crea Thera international is een organisatie gevestigd in Srebrenica die in het belang van de burgers en de samenleving in Srebrenica creatieve therapieën aanbiedt. Het concept creatieve therapie en psychologische steun van Crea Thera international kan ook bijdragen aan het verrijken en hervormen van de geestelijke gezondheidszorg in de republiek Srpska. Het kan ook geïmplementeerd worden in de verbetering van de geestelijke gezondheidszorg in Bosnië- Herzegovina. (zie Creatieve therapie kan begeleiding bieden voor kinderen, adolescenten, volwassenen en families die worstelen met woede, depressie, trauma s angsten, verdriet, verlies enz. Creatieve therapie biedt een aantal gevarieerde technieken om elke cliënt te helpen in zijn persoonlijke zoektocht naar oplossingen, heling en groei. 11

12 De psychologische ondersteuning en psychotherapie van Crea Thera biedt een breed spectrum aan mogelijkheden om volwassenen en kinderen met emotionele of mentale problemen te helpen door hen te leren gebruik te maken van hun eigen creatieve vaardigheden. Crea Thera biedt ook trainingen aan voor professionelen die op zoek zijn naar nieuwe mogelijkheden in creatieve therapie, sociale vaardigheden en andere therapeutische interventies. (Waarop deze professionelen die kennis op hun beurt kunnen doorgeven aan locale collega s.) Crea Thera biedt creatieve therapie, psychotherapie, opvoeding en research. Crea Thera heeft een engagement aangegaan om de specifieke noden van de gemeenschap te ondersteunen. Daarom worden er creatieve technieken en psychologische hulp geboden aan hen die anders verstoken zouden zijn van deze diensten De regio en zijn problemen Srebrenica is een ruraal gebied in een naoorlogse overgangssituatie. Psychotherapie met cliënten is een gevoelig onderwerp in de streek. Crea Thera is de enige organisatie die zulk een dienst aanbiedt. Zelfs 15 jaar na de oorlog is er nog geen uitgebouwde structuur voor gezondheidszorg. In het plaatselijke hospitaal (Dom Zdravlja) is er geen psycholoog of psychiater. In de zomer van 2010 begon CESVI (een Italiaanse organisatie in Srebrenica) samen met het Ministerie van gezondheid en sociale zaken van de republiek Srspka met de heropbouw van het centrum voor geestelijke gezondheidszorg. Op dit ogenblik liggen de werken stil wegens gebrek aan geld. Er is weinig begrip voor de noodzaak van geestelijke gezondheidszorg. Crea Thera is de enige organisatie met een programma voor therapeutisch werk : psychotherapie en creatieve therapie. De creatieve activiteit is goed ontwikkeld en zeer succesvol dankzij de creatieve workshops (muziek, dans, drama, kunst). Therapeutisch werk startte pas in oktober 2009 en werd vertraagd door volgende factoren: - Er is geen goede infrastructuur voor geestelijke gezondheidszorg - Gebrek aan promotie door de lokale overheid van dit soort zorg - Grote vooroordelen over deze vorm van gezondheidszorg - Sterke weerstand van mensen om hun emotionele en psychologische problemen aan te pakken - Mensen met psychische stoornis worden gestigmatiseerd - Onwetendheid over professionelen in de geestelijke gezondheidszorg (psychologen, psychiaters, therapeuten) - Onbekendheid met het therapeutisch werk van Crea Thera. Crea Thera erkent de moeilijke situatie van de geestelijke gezondheidszorg in Srebrenica, maar blijft geloven in het belang van ondersteuning van hen die hulp vragen. Tot hiertoe waren er twee wegen om deze hulpvragers te helpen : psychologische ondersteuning van families in nood en individuele therapie. (1) Individuele therapie : in 2010 kwamen de eerste individuele cliënten op consultatie. Het gaat om individuele sessies van een uur, waarbij gebruik gemaakt wordt van Gestalttherapie. Thema s die aan bod komen: trauma, verlies, gemis, 12

13 levensfaseproblemen en persoonlijke ontwikkeling (2) Psychologische ondersteuning van families in crisis De praktijk in Srebrenica leert ons dat de mensen er een sterke nood hebben aan gesprek over hun problemen, maar tegelijkertijd een even sterke weerstand ervaren om hulp te vragen. Het is hier niet gebruikelijk om professionele hulp te aanvaarden ivm geestelijke gezondheid. Daarom is het belangrijk om goede methodieken en strategieën te ontwikkelen die de mensen tegemoet komen Film workshop voor adolescenten Deze workshop is een pilootproject en startte in oktober Hij is bedoeld voor de jongeren van de muziekworkshops. Tien jongens en meisjes tussen 13 en 16 jaar namen deel. Het doel is om op een indirecte manier thema s ivm persoonlijke ontwikkeling aan te snijden. Leren praten over sommige thema s, een kritische mening leren vormen, open discussiëren over problemen in de regio. De workshop werd geleid door Ajla Selimadzovic en Thomas Deleu. De vertoonde film was: Weakness. Er werd eerst samen naar de film gekeken. Daarna werd er gepraat over het thema, de karakters en de problematiek. Er werden verbanden gezocht tussen de karakters en hun problemen in de film en de problemen die adolescenten hebben in hun dagelijks leven. Verschillende thema s kwamen aan bod : drugverslaving, groeiproces, schoolproblemen, relatie met volwassenen (ouders of andere belangrijke volwassenen), relaties met leeftijdsgenoten, liefdesperikelen, sexualiteit, leren over drugs, contraceptie, hulp zoeken in moeilijke situaties. De workshop was zeer succesvol, ook omdat drie meisjes van de tien deelnemers naar de open gesprekken kwamen. Ze willen verder gaan met deze workshop, houden van de werkmethode en zeiden dat ze nieuwe dingen geleerd hadden. Het is een begin. In een kleine plaats zoals Srebrenica is er een groot gebrek aan plekken waar jonge mensen kunnen samenkomen om over gevoelige onderwerpen en taboes in de samenleving in gesprek te gaan. Er is heel veel schaamte ten aanzien van volwassenen. Ze hebben een vriendelijke toenadering nodig en een open geest die vertrouwen wekt Een seminarie over Gestalttherapie en creatieve therapie In december 2010 verzorgden Ajla Terzic Selimadzovic, Zina Drnda en Thomas Deleu een seminarie over Gestalttherapie en Creatieve Muziektherapie in het Crea Thera Centrum in Srebrenica. Het doel was om jonge professionele hulpverleners uit Srebrenica en Bratunac bij elkaar te brengen om kennis, opleiding, ervaring, nieuwe vaardigheden en technieken met elkaar te delen. Crea Thea wil ook een plaats zijn waar mensen kennis kunnen opdoen en nieuwe perspectieven kunnen leren kennen. De deelnemers waren enthousiast over de inhoud en voelden zich meer verbonden met collega s in het werkveld. Omdat er in Srebrenica een gebrek is aan bijeenkomsten voor werkers in de geestelijke gezondheidszorg zal dit soort educatieve ervaringsnabije bijeenkomsten meer georganiseerd worden in de toekomst. 13

14 Deelnemers: Ivana Jozic (Jez. Psychologe), Mirjana Bunijevac Petrovic (psychologe), Dijana Radi (psychologe, studente REBT in Belgrado), Alma Garagic (defectologe), Ajla Terzic Selimadzovic (psychologe-gestalttherapeute), Zina Drnda (psychologe-gestaltherapeute), Thomas Deleu (muziektherapeut). 6. ZORG VOOR DE MEDEWERKERS : SUPERVISIE EN INTERVISIE Supervisie Mirela Badurina - Sarajevo Supervisie wordt geleid door Mirela Badurina, gestalttherapeute, psychologe en erkend supervisor, werkzaam in Grbavica, Sarajevo. Het gebeurt individueel of in groep. Supervisie maakt essentieel deel uit van de werking omdat het werk van Crea Thera niet zonder risico is : burnout, secundaire traumatisering en emotionele disregulatie liggen op de loer. Medewerkers moeten goed voor zichzelf zorgen. Supervisiesessies bieden een mogelijkheid om afstand te nemen van de situatie, emoties te kanaliseren, inzicht te krijgen in overdracht en tegenoverdracht, en support te krijgen van collega s. De therapeut die voor Crea Thera werkt gaat 2 maal per maand naar een supervisiesessie in Sarajevo. Vaak worden problemen verkend en onderzocht met behulp van Gestalt-oefeningen. Intervisie Crea Thera De leden van de Intervisiegroep 2010: een dramatherapeut,een muziektherapeut, een psychotherapeute en lokale assistente. Tijdens een intervisiesessie brengt iemand een probleem naar voor, is er een observator die de tijd en de relevantie van de vragen bewaakt en stellen twee deelnemers vragen aan de inbrenger. De methode van de intervisiegroep is gebaseerd op een holistisch model samengesteld door Crea Thera. Het is een integratie van elementen uit het analoge model (dramatherapie), uit de Gestalttherapie (psychotherapie) en uit het antroposofisch mensbeeld (muziektherapie). 14

15 7. GESCHIEDENIS 2006 Zomer Muziektherapeut Thomas Deleu ( 1978 Brugge) begeleidt muzikale workshops in Srebrenica, als vrijwillig medewerker van de Werkgroep Nederland-Srebrenica. Oktober 2006 Thomas neemt initiatief tot het oprichten van MOTHER, een feitelijke vereniging Lente 2007 Samen met een Antwerpse danstherapeute, een toneelregisseur én met mensen uit Srebrenica realiseert MOTHER een eerste project in de lente van Een kleine groep sympathisanten zorgt voor een budget van Gedurende 2 weken komen 35 kinderen samen om te dansen, toneel te spelen, te rappen, te zingen, te musiceren en uiteindelijk een aangrijpend theaterdansstuk op scène te zetten The Lost Mirror. Zomer Thomas begeleidt opnieuw muzikale en creatieve workshops met WNS voor 34 kinderen van 7 tot 15 jaar uit de vluchtelingengemeenschap van Tuzla, uit Srebrenica en uit Potocari. Deze workshopperiode wordt bekroond met de opvoering van My wish. Een positief groepsproces, creatieve inzet en groeiende motivatie kenmerken het contact tussen Servische en moslimkinderen en de goede samenwerking met jonge Bosnische tolken. -Tijdens diezelfde zomer legt Thomas locale contacten ter voorbereiding van een nieuwe periode workshops voor het volgende jaar. Oktober 2007 Oprichting van de Vriendenkring België-Srebrenica. Beloofde steun van de federale regering blijft uit door verkiezingen en wachten op een nieuwe regering. Een oproep in kringen van familie, vrienden, kennissen en sympathisanten resulteert in vele kleine maandelijkse bijdragen. Onder de schenkers van het eerste uur : drie scholen, twee bisschoppen, twee volksvertegenwoordigers, een Europarlementslid, een serviceclub, een psychiatrische kliniek, een vormingscentrum, een kloostergemeenschap, een bistrot, een kunstenaar 2008 Februari 2008 Totaal onverwacht komt er steun van de Vlaamse Overheid (Departement Buitenlandse Zaken van Geert Bourgeois) voor het verzorgen van 6 workshopperiodes in Een degelijk instrumentarium kan aangekocht 15

16 worden en de aanloop naar een Creatief Therapeutisch Centrum kan genomen worden. Maart 2008 tot oktober 2008 Mother Project 2 in uitvoering Er wordt gewerkt op twee locaties in Srebrenica. Zeven medewerkers (uit België en Nederland), assistent-tolken uit Bosnië zetten zich ten volle in voor het welslagen van de workshops. Ook verborgen medewerkers dragen hier en in Bosnië hun steentje bij (lees meer daarover in onze Nieuwsbrieven Sinds juni is er ook toelating van de Koning Boudewijnstichting om geld op een projectrekening te storten. Elke storting uit België en Nederland is belastingaftrekbaar. 13 oktober 2008 Geboorte van vzw Crea Thera international. De organisatie heeft nu een duidelijk concept: geven van creatieve en therapeutische workshops en coachen van lokale mensen. Objectief 2009 : een blijvend Creatief Therapeutisch Centrum in Srebrenica Samenwerking met Music Bus Om het werk verankering en continuïteit te bieden binnen de bestaande maatschappelijke context is samenwerking met een Bosnische organisatie belangrijk. Deze organisatie heet Musicians without Borders Bosnia- Herzegovina (Sarajevo) en begeleidt sinds 2006 in Srebrenica het project MUSIC BUS opgericht door MwB-Nederland. MUSIC BUS biedt de kinderen in Srebrenica een creatief milieu door het begeleiden van verschillende creatieve workshops: muziek-, theater-, dans- en beeldende workshops. Van Juli tot eind 2008 werkt Mother (thans Crea Thera international) samen met MUSIC BUS. Verschillende workshops worden gezamenlijk aangeboden en op basis van deze ervaring zullen beide organisaties een coachingprogramma samenstellen. Eén jaar lang zullen locale mensen gecoacht worden in het geven van creatief-therapeutische workshops. Het gaat daarbij vooral om het aanleren en superviseren van een creatieftherapeutische houding en van creatief-therapeutische vaardigheden Registratie van Crea Thera in Bosnië. Begin van 2009 besluit Crea Thera om zich te laten registreren in Bosnie. Deze beslissing werd genomen om zo meer verankerd te raken in de Bosnische maatschappij. Na een moeizame bureaucratische weg is de registratie sinds het najaar 2009 een feit. Daardoor verwerft Crea Thera ook meer erkenning en ondersteuning van het gemeentebestuur van Srebrenica en is samenwerking met andere organisaties meer haalbaar. Een nieuw team Februari Crea Thera krijgt een nieuw team. Sanela Ustic, een 30 jarige jonge moeder uit Srebrenica stapt in het project. 16

17 Zij assisteert tijdens de muziektherapeutische workshops, is contactfiguur tussen Crea Thera en verschillende instanties (gemeentehuis, NGO s,..), krijgt coaching in de toepasing van verschillende basistechnieken (psychotherapie, creatieve therapie, narratieve therapie). Sanela bepaalt ook grotendeels het beeld van Crea Thera in de Srebrenica-gemeenschap. Zij kent er het leven en de mensen en heeft voeling met wat nodig is. Emmelie Tanghe is dramatherapeute en werkt tot de zomer. Dit doet ze samen met Erica Van Kampen, een danstherapeute die al meermaals voor Crea Thera gewerkt heeft (voor een verslag van het werk van Emmelie en Erica : zie projecten ). In Mei 2009 houden we een evaluatie- en planningsweek in Srebrenica, met de collega s uit Nederland en Belgie. Alle leden zijn aanwezig: zowel uit Srebrenica als uit Belgie en Nederland. Tijdens die week klinkt heel nadrukkelijk de vraag van Sanela Ustic om een vrouwengroep op te starten. We beslissen om dit nieuwe project leven in te blazen vanaf September. Na de zomer komt Wieke Van Belle, de nieuwe dramatherapeute uit Nederland. Zij is van plan om 8 maanden als vrijwilligster mee te werken. Een sterk gemotiveerde vrouw die zich snel verbindt met de gemeenschap van Srebrenica. In september komt ook een psychotherapeute uit Sarajevo, Ajla Selimadzovic naar Srebrenica om er te werken met de vrouwen. Zij zal starten met jonge vrouwen (tussen 18 en 30 jaar) en daarnaast ook samen werken met de creatieve therapeuten. Voor meer informatie: lees projectbeschrijving. Oktober 2009: geen subsidie voor 2010? Crea Thera wordt geconfronteerd met een moeilijke tijd. De ad-hoc subsidie van de Vlaamse overheid zal voor 2010 niet worden toegekend. De voortzetting en uitbreiding van de werking komt in het gedrang. Een moeilijke uitdaging! In 2010 zal wel een projectaanvraag ingediend worden binnen het reguliere kader (projecten van 3 jaar vanaf 2011), maar voor 2010 is er een probleem. Sinds 15 oktober zijn een hoop mensen in de weer om alsnog bijkomende financiële middelen te vinden voor volgend jaar. De sfeer is optimistisch: we geloven in de toekomst van Crea Thera, het is alleen een kwestie van tijd. Een project als dit kan niet stopgezet worden. Ook inwoners en beleidsmensen uit Srebrenica vinden het werk van Crea Thera belangrijk : de pijn en het leed die ons zijn aangedaan kunnen verzacht worden door een organisatie als deze Oktober tot December 2009: werken met jonge vrouwen uit Srebrenica Jonge vrouwen uit Srebrenica komen samen in het centrum van Crea Thera om te praten over verschillende thema s: hoe ga ik om met emoties?, wat is mijn positie binnen de gemeenschap, hoe ga ik om met seksualiteit?, werken rond zelfzekerheid en assertiviteit,...de workshops werden begeleidt door Ajla Selimadovic (psychotherapeute) en Sanela Ustic (lokaal assistente). 17

18 2010 Breder creatief en therapeutisch aanbod Door het ruimere aanbod en de sterke verankering van Crea Thera in de locale gemeenschap melden zich meer kinderen en volwassenen aan. Er is meer vertrouwen in Crea Thera en men komt al snel eens langs om te kijken wat er mogelijk is. Rock workshops Er wordt een nieuw soort creatieve workshop opgestart: de rockworkshop. Kinderen kunnen deel uitmaken van een rockband. En in no time is deze workshop een ware hype geworden in Srebrenica. In een korte tijd ontstaan er 5 rockbands. Twee ervan de Silverstones en Prokleta Jerina oefenen hard en nemen een plaats in in de plaatselijke rockscene. Narratieve therapie In April wordt een eerste training gegeven in narratieve therapie. De training is een succes en er wordt beslist om een 2-jarige opleiding te starten die plaats zal vinden vanaf De training wil vooral lokale mensen opleiden die na die 2 jaar als narratief therapeut aan de slag zullen gaan in het centrum van Crea Thera. De eerstvolgende trainingsweek gaat door van 11 tot 15 april Vrouwenwerking (Mei - November 2010) Psychotherapeute Ajla Selimadovic en lokaal assistente Sanela Ustic starten workshops voor moslimvrouwen uit Potocari. De workshops bestaan uit verschillende onderdelen. Het is in eerste instantie de bedoeling om de vrouwen een veilige en gezellige plaats te geven waar ze kunnen samenkomen. Ze leven vrij geïsoleerd en hebben daardoor weinig sociaal contact. Tijdens de workshops wordt er over uiteenlopende thema s gepraat typerend voor hun leven (zie activiteiten, vrouwenwerking). Daarnaast is er ook een creatief deel: silk screen printing, juwelen maken, beeldende kunst, make-up en zelfzorg. Werken met de kinderen van Leptir Leptir ( Vlinder ) is een organisatie voor verstandelijke gehandicapten. Wieke van Belle, dramatherapeute, gaat wekelijks naar de organisatie om dramatherapie te geven aan deze kinderen. Kleuterschool Srebrenica Wieke Van Belle geeft wekelijks dramatherapie in de kleuterschool van Srebrenica. Crea Thera wordt heel positief ontvangen door de directrice van het schooltje. Ze vind het noodzakelijk dat een organisatie als Crea Thera een bijdrage levert in de ontwikkeling van deze kinderen. Wieke werkt er ook individueel met enkele kinderen. 18

19 Crea Thera s bijdrage aan de ontwikkeling van de gezondheidszorg in Rep. Srpska In 2010 wordt er nagedacht over de positie van Crea Thera als therapeutische organisatie en wat die kan bijdragen aan de ontwikkeling van het zorgstelsel in de regio. Een plan over de hervorming van het zorgstelsel in Rep. Srpska ondersteund door het ministerie van gezondheidszorg in Banja Luka dient als basisdocument. Crea Thera is de eerste therapeutische organisatie die permanent actief is in Srebrenica sinds Crea Thera in de landelijke Bosnische pers Een week voor de vijftiende 11 Juli herdenking verschijnt een uitgebreid artikel over het werk van Crea Thera in een bekend Bosnisch tijdschrift. Het belang van deze organisatie voor de gemeenschap wordt in de picture gezet. Geen focus op terror of trauma, maar aandacht voor de positieve invloed van creatief en therapeutisch werk op kinderen en volwassenen. 11 Juli 2010: 15de herdenkingsdag Deze dag staat in het teken van rouw. Het is 15 jaar geleden dat de genocide plaatsvond in Srebrenica. 15 jaar na het drama worden nog altijd mensen geïdentificeerd en begraven. Dit jaar worden er 800 mensen begraven op de begraafplaats van Potocari. Het Crea Thera-team woont de plechtigheid bij samen met mensen. September 2010: brief burgemeester In September schrijft de burgemeester van Crea Thera een hartverwarmende referentiebrief waarin hij het belang van het werk van Crea Thera erg valideert. De brief zal dienen om verdere contacten te bewerkstelligen en om projectaanvragen te ondersteunen (lees op 3 jarenplan Crea Thera ( ) Tijdens de zomer wordt er hard gewerkt aan een 3-jarenplan voor de periode Een belangrijk onderdeel van het plan is de capacity building : lokale mensen zullen een basistraining krijgen in narratieve therapie en creatieve therapie. Via stages, literatuur en supervisie zullen ze opgeleid worden om uiteindelijk het werk van Crea Thera in Srebrenica (en elders in Bosnië?) zelfstandig verder te zetten. December 2010: seminarie over Gestalt- en muziektherapie In december verzorgt Crea Thera een seminarie in Srebrenica voor psychologen, leraars en sociaal werkers uit de regio. Bedoeling is om deze mensen informatie te geven over het therapeutisch werk van Crea Thera. Er zijn voordrachten over Gestalttherapie en muziektherapie en er worden praktijkoefeningen gedaan. 19

20 December 2010: Ajla Selimadovic verlaat Crea Thera Ajla beslist om de organisatie te verlaten. Ze is zwanger en kan daardoor niet meer in Srebrenica werken. Haar werk zal verder gezet worden door een nieuwe psychotherapeute. Ajla voelt zich sterk verbonden met de organisatie en is van plan om in de toekomst nauw contact te houden met Crea Thera. Kers op de taart in 2010 : Prokleta Jerina neemt een nummer op in een muziekstudio in Sarajevo Een rockbandje uit Srebrenica krijgt de kans om een nummer op te nemen in een professionele muziekstudio in Sarajevo. De opname is deel van een weekendje uit, een geschenk van Crea Thera aan de bandleden voor twee jaar hard werken met een sterke motivatie en een grote wil om muzikant te worden... Het begon 2 jaar geleden in het Crea Therahuis met het leren van eenvoudige gitaarakkoorden. Na een tijdje besloten de meiden een rockband te vormen. Prokleta Jerina is ondertussen wereldbekend in de rockscène van Srebrenica. 20