Wijkvernieuwing Bijvank Noord een voorstel van de bewoners

Transcriptie

1 Wijkvernieuwing Bijvank Noord een voorstel van de bewoners Bewonerscommisie Bijvank Noord augustus 2009

2 Inhoudsopgave Samenvatting 2 1 Inleiding 3 2 Uitgangspunten 4 3 Randvoorwaarden De woning De woonomgeving Randvoorwaarden Het Plan Woningen en openbare ruimte De brinken Renovatie Sloop Nieuwbouw Toegankelijkheid buurt De groene ruimte Koop van huidige woning Renovatiefonds Inspraak van bewoners Sociale visie Sociale opbouw van de buurt Welzijn en samenleven Spelen Bijzondere groepen Plattegrond en toelichting 20 Ontsluiting 20 Gewenste ruimtelijke effecten 20 5 Verwachtingen 22 Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 1

3 Samenvatting Dit plan van de bewoners van Het Bijvank Noord heeft als doel duidelijk kenbaar te maken naar gemeente Enschede en verhuurder, woningcorporatie Domijn, op welke wijze de bewoners invulling aan de vernieuwing van hun buurt willen geven. Daarom zijn er zowel concrete voorstellen omtrent de te renoveren en de nieuw te bouwen woningen opgenomen als ook voorstellen om de sociale structuur in de buurt te versterken. Het bewonersplan dient dan ook als opmaat tot een constructieve samenwerking tussen woningcorporatie Domijn, gemeente Enschede en buurtbewoners van Het Bijvank Noord. Net als de gemeente en Domijn is de inzet van de bewoners een duurzame buurt waar het de komende 30 tot 40 jaar prettig wonen is. In dit plan wordt er van uitgegaan dat de sociale en maatschappelijke functie van woningcorporaties het bouwen en beheren van sociale huurwoningen is. De bewoners zien dit uitgangspunt in de huidige plannen van woningcorporatie Domijn onvoldoende terug. Zo is er in de plannen van Domijn voor zeer velen van hen geen plaats meer in de buurt, omdat veel sociale woningen gesloopt zullen worden zonder dat daarvoor vervangende sociale huisvesting gerealiseerd zal worden. Ook de opdeling van de buurt in aparte straten met dure koopwoningen en goedkope huurwoningen wordt als ongewenst beschouwd. De bewuste keuze in dit plan van de bewoners voor een buurt met sociale koop- en huur woningen binnen een gevarieerd woningaanbod maakt de buurt aantrekkelijk voor inwoners van Enschede met verschillende inkomens en achtergronden. De bewoners zijn zich er van bewust dat het ambitieniveau van hun plan hoog is, wellicht hoger dan de huidige wijkvernieuwingsplannen van woningcorporatie Domijn en gemeente Enschede. Het behouden van de huidige bewoners in de buurt Het Bijvank Noord en het verbeteren van hun maatschappelijke positie is uiteindelijk de echte uitdaging. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 2

4 Inleiding 1 De bewoners van Het Bijvank vinden het belangrijk om inspraak te hebben in het samenstellen en uitvoeren van plannen voor het verbeteren van de buurt, de zogenaamde wijkvernieuwing. De respons van 63% op het door de Woonbond verrichte woonwensenonderzoek geeft aan dat een meerderheid van de bewoners zich betrokken voelt bij de toekomst van de buurt. Veel bewoners vinden de huidige plannen van Domijn onacceptabel omdat geheel aan hun wensen en belangen voorbij wordt gegaan. Zo is er in de plannen van Domijn voor zeer velen geen plaats meer in de buurt. Verder zijn de bewoners het niet eens met het beeld dat het Bijvank Noord een probleembuurt is. Wel vinden ze dat door de jarenlange verwaarlozing van de woningen door woningcorporatie Domijn en de woonomgeving door de gemeente Enschede de buurt dringend aan onderhoud toe is, zoals ook uit het woonwensenonderzoek naar voren komt. De bewoners steunen het idee van wijkvernieuwing maar hebben andere ideeën dan woningcorporatie Domijn en gemeente Enschede omtrent de invulling. Met de wijkvernieuwing dient niet alleen het aanzicht maar ook de sociale structuur van de buurt versterkt te worden. Wanneer bewoners niet naar de buurt kunnen terugkeren dan wordt hun positie niet verbeterd omdat ze geen deel meer uitmaken van de verbeterde buurt. Ze worden veelal verplaatst naar andere nog te renoveren wijken. Op deze wijze schiet het wijkvernieuwingsproject op het sociale vlak zijn doel voorbij. In dit plan wordt er van uitgegaan dat de sociale en maatschappelijke functie van woningcorporaties het bouwen en beheren van sociale huurwoningen is. Het plan van Domijn, waarin de buurt wordt opgedeeld in aparte straten met dure koopwoningen en goedkope huurwoningen, zorgt juist voor segregatie, spanningen en onbegrip tussen bewoners in de buurt en wordt daarom als ongewenst beschouwd. De bewuste keuze in dit plan voor een buurt met sociale woningbouw bestaande uit een gevarieerd woningaanbod maakt de buurt aantrekkelijk voor inwoners van Enschede met verschillende inkomens en achtergronden. Doordat men daadwerkelijk elkaars buren is kunnen de sociaal zwakkere bewoners zich optrekken aan die met een betere sociale positie. Dit plan heeft als doel duidelijk kenbaar te maken naar gemeente en verhuurder op welke wijze de bewoners invulling aan de vernieuwing van hun buurt willen geven. Daarom zijn er in dit plan zowel concrete voorstellen omtrent de te renoveren en de nieuw te bouwen woningen opgenomen als ook voorstellen om de sociale structuur in de buurt te versterken. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 3

5 Uitgangspunten 2 De meeste bewoners, 80% volgens het woonwensenonderzoek, geven de voorkeur aan een sociale huurwoning. Veel bewoners hebben een laag inkomen en maken gebruik van huurtoeslag. Uitgangspunt van de wijkvernieuwing dient dan ook het behoud van sociale woningbouw voor gezinnen, ouderen, eenpersoons- en tweepersoonshuishoudens te zijn. Onder sociale woningbouw wordt in dit plan verstaan; woningen waarvan de maximale huur onder de huurtoeslaggrens ligt. Uit het woonwensenonderzoek blijkt verder dat: 62% van de bewoners ontevreden is over de onderhoudstoestand van de woning. 74% van de bewoners wil dat hun woning wordt gerenoveerd. Er ook behoefte is aan andere woningtypen met keuken en woonkamer op de begane grond en appartementen met lift. Bewoners ontevreden zijn over het onderhoud van de woonomgeving. Een deel van de bewoners heeft interesse in het kopen van de huidige woning. Hoewel niet genoemd in het woonwensen onderzoek blijkt in de praktijk dat de toegankelijkheid van de buurt te wensen overlaat. In dit plan wordt daarom uitgegaan van het volgende: Het renoveren van een deel van de bestaande woningen. Het vervangen van een deel van de bestaande woningen door nieuwe sociale woningbouw. De mogelijkheid om in de toekomst een woning te kopen. Het waarborgen van structureel onderhoud. Het waarborgen van structureel onderhoud van de woonomgeving. Het versterken van de sociale samenhang in de buurt. Het verbeteren van de toegankelijkheid van de buurt. De woningen blijven bereikbaar voor mensen met een laag inkomen. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 4

6 Randvoorwaarden 3 Om een aangename buurt te realiseren met de geplande wijkvernieuwing hebben de bewoners van Het Bijvank Noord aan de hand van de volgende punten randvoorwaarden opgesteld met betrekking tot de woning en de woonomgeving. 3.1 De woning Veel bewoners willen in hun huidige woning blijven wonen. Uitgangspunt van de wijkvernieuwing moet daarom renovatie van de huidige hobbykamer woningen zijn. Daarnaast bestaat er een behoefte aan woningen met de woonkamer op de begane grond en appartementen met een lift. Om dit te realiseren zal er ook ruimte in de wijk gemaakt moeten worden voor nieuwe ontwikkelingen. In de huidige situatie verbruiken de woningen veel energie. Veel bewoners klagen over kou en tocht. Ook zijn ze niet tevreden over de verwarming. Na renovatie dienen de woningen comfortabeler te zijn en minder energie te verbruiken. De bewoners zijn ontevreden over de staat van onderhoud van de woningen. Het aanzicht van de woning dient verbeterd te worden. Om een lange levensduur van de woningen te garanderen dienen de toegepaste materialen duurzaam te zijn. Ook dienen er afspraken met de gemeente en de woningcorporatie te worden gemaakt om het onderhoud van de woningen te garanderen. De woningen dienen betaalbaar te blijven voor de huidige bewoners van de wijk, (sociale woningbouw), ook na renovatie en eventuele nieuwbouw. Bewoners die tijdelijk gedwongen worden te verhuizen, door renovatie en/of sloop dienen terug te kunnen keren in de wijk met behoud van hun huidige huurcontract. Indien gewenst krijgt de bewoner de mogelijkheid de huidige woning te kopen na de renovatie. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 5

7 3.2 De woonomgeving Er zijn in de nabijheid van de buurt voldoende voorzieningen. Het nabij gelegen winkelcentrum, het stadskantoor, de sportvelden en de diverse scholen zijn op de fiets of lopend goed bereikbaar. Met de diverse bushaltes in de buurt is de bereikbaarheid via het openbaar vervoer goed. Echter de brinken zijn in de huidige situatie met de auto alleen via één ingang aan Het Bijvank toegankelijk. Veel bewoners zouden het op prijs stellen dat hun woningen beter bereikbaar zouden zijn. Bewoners vinden het belangrijk om de sterke punten van de wijk te behouden, zoals: Weinig verkeer in de brinken. Veel speelruimte voor kinderen. Veel groen en ruimte; De gezelligheid van de buurt. Het aanzicht van de wijk kan verbeterd worden door bijvoorbeeld de erfafscheidingen aan te passen en de vuilcontainers buiten het straatbeeld te plaatsen. De maatschappelijke voorzieningen in de wijk kunnen uitgebreid en/of verbeterd worden om zo sociale wrijvingen in de buurt te verminderen. 3.3 Randvoorwaarden Op basis van voorgaande paragrafen zijn de volgende randvoorwaarden geformuleerd waaraan een wijkvernieuwingsproject volgens de bewoners dient te voldoen. Renoveren van het merendeel van de hobbykamerwoningen. Creëren van architectonische verscheidenheid. Verminderen van het energieverbruik van de woningen. Nieuwbouw van appartementen met lift. Nieuwbouw van woningen met keuken en woonkamer op de begane grond De huur dient lager dan de huurtoeslaggrens te zijn. Werkzaamheden dienen zo uitgevoerd te worden dat terugkeer van bewoners reëel is. Huurders dienen de mogelijkheid te krijgen hun woning te kopen. Verbetering van de ontsluiting van de buurt. Behouden van ruime opzet en verkeersluwe karakter van de buurt. Verbeteren van het aanzicht en de netheid van de buurt. Waarborgen van het onderhoud aan de woningen. Waarborgen van het onderhoud aan de openbare ruimte. Verbeteren van toezicht en handhaving in de buurt. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 6

8 Het Plan 4 Uitgaande van de hierboven geformuleerde doelen en randvoorwaarden is het volgende plan tot stand gekomen. Dit plan voorziet onder andere in uitbreiding van de diversiteit van de woningtypen in de buurt en garanties voor het onderhoud van de woningen en de woonomgeving in de toekomst. Niet alleen de fysieke kant, de woningen en de openbare ruimte, maar ook de bewoners en hun welzijn worden in dit plan behandeld. 4.1 Woningen en openbare ruimte De brinken Voor de herstructurering van de buurt wordt uitgegaan van een strakke moderne architectuur in combinatie met ruim openbaar groen. Op de brinken wonen is als wonen in een dorp waar de mensen elkaar nog kennen. Ieder woonblok is weer anders. Door de schakeling van verschillende type gevels in één woonblok ontstaat een prettig gevarieerd straatbeeld. Het toepassen van diverse kleuren in de gevels geeft een levendig en stijlvol aanzicht van de brink. Hoewel de ruime woningen duidelijk herkenbare uiterlijke overeenkomsten hebben zijn er ook opvallende onderlinge verschillen in kleuren en gevels. Met een eigen parkeerplaats zijn het aantrekkelijke woningen voor verschillende gezinssamenstellingen. Via een poort aan de achterzijde zijn de tuinen achter de huizen bereikbaar. Hier is een voorziening getroffen voor het plaatsen van de vuilcontainers buiten het straatbeeld. De plaatsing van stenen erfafscheidingen aan de zijkant van de hoekwoningen dragen bij aan een verzorgd aanzicht van de brink. De huidige bestrating wordt vervangen door een inrichting zonder hoogteverschillen tussen rijbaan en loopstrook. Door verschillende kleuren in het straatbeeld toe te passen wordt onderscheid gemaakt tussen de rijbaan, de parkeervakken en de loopstroken. De herinrichting van de bestrating zal de woonfunctie benadrukken en de veiligheid voor spelende kinderen en voetgangers vergroten. In het toekomstige beeld zal via gekleurde loopstroken een versmalling van de rijbaan ontstaan waardoor de automobilist gedwongen wordt zijn snelheid aan te passen. De vernieuwde brinken zullen voor een brede groep inwoners van Enschede een aantrekkelijke woonomgeving vormen. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 7

9 Renovatie Van de hobbykamerwoningen worden in dit plan 393 stuks gerenoveerd. Bij 36 van deze woningen wordt daarbij de voor- en achterkant verwisseld waarbij de tuin naar de westzijde verplaatst wordt. Door het verwisselen voor- en achterzijde wordt de structuur van de groene ruimte tussen de woningen versterkt. Hier door zijn vrijwel alle woningen op het groen georiënteerd. Door de bestaande woningen te voorzien van nieuwe geïsoleerde gevels, ramen, nieuwe dakbedekking met isolatie neemt het energieverbruik van de woningen af en kunnen zij minimaal voldoen aan energielabel B, zoals opgesteld door het ministerie van VROM. Door de toepassing van afwisselende gevels en kleuren wordt het aanzicht van de brinken verfraaid. Per blok kunnen de bewoners kiezen uit een aantal plannen van architecten. Voor elk blok is dan een aantal varianten beschikbaar. De bewoners kunnen kiezen uit onder andere de raamindeling, de uitvoering van de deuren van de berging en een eventuele uitbouw van de hobbykamer. Waar de gekozen opties onder de basisrenovatie vallen zal er geen sprake zijn van huurverhoging. Bij opties die verdergaan dan de basisrenovatie, zoals een uitbouw, wordt dit door de verhuurder gefinancierd en zal de huurprijs worden aangepast. Voorzieningen voor eventueel later aan te brengen zonweringen worden in de nieuwe gevel elementen aangebracht. Bij de renovatie worden duurzame materialen toegepast en het eventuele aanwezige asbest in en aan de woningen verwijderd. In die gevallen dat een erfafscheiding beeldbepalend is voor een brink wordt er gekozen voor een gemetselde stenen versie. Deze stenen erfafscheidingen zijn duurzaam waardoor ook in de toekomst een verzorgde uitstraling gewaarborgd is. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 8

10 Sloop Complex 131, de zogenaamde duplex-woningen worden in deze plannen gesloopt, omdat deze woningen niet in de nieuwe structuur van de buurt passen. Op de Pollenbrink bijvoorbeeld vormen de duplexwoningen grenzend aan de Piksenbrink een rommelige en donkere plek in de buurt. De verouderde indeling en het ontbreken van een lift maken de appartementen in de MUWI flats alleen geschikt voor een beperkte doelgroep. Door hun plaats in de buurt zijn zij in negatieve zin bepalend voor het aanzicht van de brinken. Daarom maken de MUWI flats in dit plan plaats voor nieuwe ontwikkelingen. Sloop van de MUWI flats en duplex woningen betekent een verlies van 149 appartement woningen in de buurt. Om ruimte te creëren voor nieuwe ontwikkelingen en het versterken van de structuur van de buurt worden 64 hobbykamerwoningen gesloopt. Voor een verdere uitwerking wordt verwezen naar de plattegrond. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 9

11 Tabel 1: Overzicht van de te slopen woningen. Piksenbrink Hobbykamerwoning 8 Pollenbrink Sibculobrink Totaal Huisnummers 95 t/m 102 (8) 15 t/m 26 (12) 69 t/m 78 (10) 89 t/m 96 (8) 97 t/m 110 (14) 111 t/m 122 (12) Duplexwoning Huisnummers 27 t/m 32 (6) 201 t/m 208 (8) 49 t/m 56 (6) 161 t/m 168 (8) 27 t/m 32 (6) 79 t/m 86 (8) MUWI appartement t/m 274 (35) 169 t/m 205 (35) 177 t/m 216 (35) Totaal Tabel 2: Overzicht van de nieuw te bouwen woningen. Piksenbrink Pollenbrink Sibculobrink Totaal Eengezinswoning Veranda-woning Hoekappartement Begeleid wonen Appartementen Totaal 288 Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 10

12 Nieuwbouw Uit het woonwensenonderzoek blijkt dat er behoefte bestaat aan grondgebonden sociale huurwoningen met keuken en woonkamer op de begane grond. In dit plan word dit gerealiseerd door nieuwbouw van grondgebonden woningen 52 stuks met twee en 58 stuks met drie woonlagen. In totaal worden er 110 grondgebonden woningen nieuw gebouwd waardoor er een toename van 46 grondgebonden woningen gerealiseerd wordt. Het totale aantal grondgebonden woningen in de buurt komt hier mee op 504 stuks. De nieuw te bouwen woningen vallen binnen de sociale huursector waarbij de woningen met twee woonlagen een alternatief vormen voor appartementen ten behoeve van starters, alleenstaanden en kleine gezinnen. De woningen met drie woonlagen, zijn eengezinswoningen met op de begane grond een woonkamer met open keuken, hal en toilet. Op de eerste verdieping bevinden zich drie slaapkamers en een badkamer met tweede toilet. De tweede verdieping biedt plaats aan een berging en een extra slaap- of studeerkamer. Het totale woonoppervlak bedraagt ongeveer 120 m². Aan de achterzijde van de woning bevindt zich een tuin van ca. 50 m2 met een vrijstaande berging voor tuingereedschap, fietsen en afvalcontainers. De woningen met twee woonlagen zijn eengezinswoningen met op de begane grond een woonkamer met open keuken, hal en badkamer met toilet. De eerste verdieping biedt ruimte aan twee slaapkamers en een berging. De woning heeft geen eigen tuin, maar beschikt aan de voorzijde over een ruime veranda en een berging voor fietsen en afvalcontainers. De woningen zijn niet direct aan de straat geplaatst maar worden omgeven door openbaar groen. Het totale woonoppervlak bedraagt ongeveer 75 m². Een voorbeeld van de hier boven beschreven aan drie zijden geschakelde verandawoningen. De woningen zijn levensloop bestendig en daardoor geschikt voor een brede doelgroep. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 11

13 Verder blijkt uit het woonwensenonderzoek dat er behoefte bestaat aan appartementen met lift. Dit word gerealiseerd door de bouw van 42 appartementen in de verloren ruimte in de in hoek tussen twee blokken hobbykamerwoningen. De nieuwbouw van een markant appartementen complex langs de Wesselerbrinklaan biedt plaats aan nog eens 120 woningen. Het totale aantal appartementen in de buurt komt hiermee op 162 stuks. Dit betekent een toename van 13 appartementen ten opzichte van de huidige situatie. De appartementen in de hoek tussen de hobbykamerwoningen zijn bestemd voor senioren en mindervaliden. De blokken zijn opgebouwd uit 4 woonlagen en beschikken over een berging op de begane grond. De entree aan het plein van de brink is geschikt voor rolstoelgebruikers. De appartementen zijn drempelloos en beschikken over een woonkamer met open keuken, een slaapkamer,een logeerkamer en een ruime badkamer met toilet. Het balkon biedt uitzicht op het openbare groen achter de hobbykamerwoningen. Het woonoppervlak bedraagt ongeveer 75 m². Het nieuwe appartementencomplex aan de Wesselerbrinklaan ligt in het verlengde van de Broekheurnestede. Het vormt komende uit de richting van het centrum een markant aanzicht van de wijk Wesselerbrink. Door de open constructie van de onderste twee bouwlagen heeft men van de Wesselerbrinklaan vrij zicht op de achtergelegen parkpleinen en woningen. Het complex bestaat uit 6 blokken met 4 woonlagen met op elke woonlaag 5 appartementen. Onder het complex bevindt zich per blok van 20 appartementen een trappenhuis met lift, berging en een verdiepte parkeerplaats. Een rij op de wesselerbrinklaan georiënteerde gevels vormt een stedelijker alternatief voor het hier beschreven appartementencomplex. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 12

14 De appartementen variëren in grootte tussen de 75 m² en 90 m² en zijn geschikt voor gezinnen, eenoudergezinnen, alleenstaanden en huishoudens bestaande uit twee volwassenen. De kleinere appartementen bestaan uit een hal, een woonkamer met open keuken, een badkamer met toilet, twee slaapkamers en een ruimte voor een wasmachine en een droger. De grotere appartementen beschikken over de zelfde indeling maar dan met 3 slaapkamers. Aan de ingangen van de Sibculobrink en Piksenbrink bevinden zich twee buurtaccommodaties. Het plan voorziet in gebouwen bestaande uit twee bouwlagen met gesloten galerijen die uitkomen op een gemeenschappelijke toegang. Deze gebouwen bieden plaats aan enkele besloten woningen voor individuele bewoners of gezinnen die begeleiding nodig hebben om zelfstandig te wonen. Tevens worden het welzijnswerk, de buurtpost van Domijn en het kantoor van de wijkagent in deze complexen gehuisvest. Nadere uitwerking valt buiten het bestek van dit plan. Overzicht van de nieuwe situatie, zie ook bladzijde 21. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 13

15 Toegankelijkheid buurt Door de wegenstructuur van de brinken aan te passen is het mogelijk om via de aangrenzende brink toegang te krijgen tot de woningen. Zo is het mogelijk om in geval van calamiteiten de brink niet alleen via de hoofdingang aan Het Bijvank te benaderen maar ook via een tweede ingang. De tweede aansluiting van het Het Bijvank op de Geessinkweg tussen de Heksel- en Piksenbrink zorgt er voor dat de aanrijroutes naar de brinken verkort wordt, zonder extra doorgaand snelverkeer, sluiproutes, in de brinken zelf toe te laten. Doordat de Piksen-, Pollen- en Sibculobrink samen een omsloten woongebied vormen, zijn mogelijke ingangen via de Rhaanbrink en Ramelerbrink (Broekheurnestede) niet in het plan opgenomen. Voor een verdere uitwerking wordt verwezen naar de plattegrond hier onder. Overzicht van de nieuwe wegen struktuur. De groene ruimte In dit plan is er naar naar gestreefd om de structuur van de groene ruimte op de brinken te versterken. De groene ruimte is minder versnipperd dan in de huidige situatie. Waardoor een aantal ruime pleinen en groene stroken zijn gevormd. De woningen grenzen aan deze pleinen en stroken. Bij de herinrichting blijven de aanwezige monumentale bomen zoveel mogelijk behouden. Het goed onderhouden openbare groen tussen de woningen en langs de wegen geeft de buurt een vriendelijk en natuurlijk uiterlijk. Het geheel resulteert in een parkachtige woonomgeving. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 14

16 Koop van huidige woning Uit het woonwensenonderzoek blijkt dat een deel van de bewoners interesse heeft in het kopen van de huidige woning. Bij een geslaagde wijkvernieuwing is het te verwachten dat de interesse in het kopen van een huurwoning in de buurt zal toenemen. De gerenoveerde en nieuw gebouwde huurwoningen kunnen via een koopgarantregeling verkocht worden door de corporatie waarbij de aanwezige huurder het eerste recht op koop heeft. Natuurlijk blijft de huurder die niet kopen wil gewoon zijn woning huren. De koopgarant-regeling biedt de mogelijkheid om tegen een korting van ca. 25 tot 30% op de getaxeerde marktwaarde de woning te kopen echter met de verplichting dat de eigenaar bij verkoop de woning weer aan de woningcorporatie dient te verkopen. Het verschil van de marktwaarde, daling of stijging van de huizenprijs, in de periode tussen koop en verkoop wordt gedeeld tussen de woningcorporatie en de verkoper. Renovatiefonds Een renovatiefonds dient te worden opgericht waaraan eigenaren, (particulieren en woningcorporatie(s)), en gemeente een verplichte jaarlijkse bijdrage afstaan. Uit dit fonds dienen de bestedingen ten behoeve van de toekomstige renovaties en groot onderhoud van de woningen en woonomgeving gefinancierd te worden. Zo kan het huidige ambitieniveau ook op de langere termijn gegarandeerd worden. Aan de buitenzijde van de woningen zal het onderscheid tussen huur- en koopwoning in de brinken niet te zien zijn. Ook niet na een eventuele latere renovatie, over een periode van ca. 20 jaren, waarbij particuliere eigenaren en woningcorporatie(s) woningen in de brinken zullen bezitten. Toelichting: Bij de huidige renovatie van de hobbykamerwoningen aan Het Lang in het kader van de herstructurering van Wesselerbrink Noord doen particuliere eigenaren niet mee met de renovatie. Dit komt veelal omdat het hen aan de financiële middelen ontbreekt om de kosten van de renovatie te betalen. Dit brengt een ongewenst onderscheid in de kwaliteit van de woningen in de brinken, waarbij de kwalitatief mindere woningen een negatieve uitstraling op de buurt hebben en een kortere levensduur. Een renovatiefonds biedt de garantie dat een dergelijke situatie op het Bijvank Noord niet zal ontstaan. Voor de binnenstad van Enschede bestaat reeds een ontwikkelingsfonds om eigenaren financieel te ondersteunen bij onder andere het onderhouden van de buitenzijde van hun woningen. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 15

17 Inspraak van bewoners Om de leefbaarheid nu en op de langere termijn, een periode van zo n 30 jaar, te waarborgen worden met de gemeente Enschede en de woningbouwcorporatie Domijn schriftelijke afspraken gemaakt waarin duidelijk de verantwoordelijkheden met betrekking tot de te onderhouden woningen en woonomgeving worden vastgelegd. Het hierboven genoemde renovatiefonds vormt een onderdeel van deze afspraken. Een nog op te richten huurdersvereniging voor Bijvank Noord vormt een vast aanspreekpunt voor bewoners, gemeente en verhuurder voor de leefbaarheid in de buurt. Een huurdersvereniging op wijkniveau is in de praktijk al te afstandelijk om daadwerkelijk contact met buurtbewoners te realiseren. Daarom dient een huurdersvereniging op buurtniveau gerealiseerd te worden. Door de directe betrokkenheid van de bewoners bij het onderhoud en de leefbaarheid van de buurt voelen zij zich meer verantwoordelijk. De vereniging dient toezicht te houden op de uitvoering van de gemaakte afspraken tussen de gemeente en de woningcorporatie op het gebied van leefbaarheid en huisvesting in de buurt. Het dagelijks bestuur van deze huurdersvereniging heeft een mandaat van de bewoners om hen te vertegenwoordigen in besprekingen met de gemeente en de woningcorporatie. Buurtoverleg op de Pollenbrink. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 16

18 4.2 Sociale visie Sociale opbouw van de buurt Doel van wijkvernieuwing is het verbeteren van de woonomgeving van de huidige bewoners. In dit streven past het niet om deze bewoners te verplaatsen naar andere buurten. In de praktijk blijkt dat in veel gevallen de minst draagkrachtigen in een achterstandswijk terecht komen waardoor hun sociaal economische positie niet verbeterd wordt. Om dit te voorkomen dienen de te renoveren en nieuw te bouwen woningen in Bijvank Noord betaalbaar te blijven voor zowel inwoners van Enschede met modale inkomens als die met weinig draagkracht. Door de variatie in woningtypen, zie het hoofdstuk over woningen, is de buurt aantrekkelijk voor inwoners van Enschede met verschillende achtergronden zoals, starters, afgestudeerden, en ouderen. Maar ook is het aantrekkelijk voor huishoudens met werkenden en kinderen om zich in de rustige, ruime buurt te vestigen door onder andere de speelruimte voor kinderen en de Brede school met naschoolse opvang. Voor deze groep zijn er gerenoveerde hobbykamerwoningen en eengezinswoningen met keuken en huiskamer op de begane grond. Ook zijn de karakteristieke hobbykamerwoningen zeer geschikt voor bewoners met een klein bedrijf aan huis. De woningen met twee woonlagen vormen een alternatief voor appartementen ten behoeve van starters, alleenstaanden en kleine gezinnen. Voor senioren en mindervaliden zijn er appartementen met lift. De ruimere appartementen zijn geschikt voor gezinnen, eenoudergezinnen en alleenstaanden. De bewuste keuze voor sociale woningbouw voorkomt dat een scheiding van bewoners in de buurt via dure en goedkope straten ontstaat. Waar verschillende soorten huishoudens bij elkaar in de straat wonen mengen zij zich door hun dagelijkse contacten. In de huidige situatie is het Bijvank Noord al een wijk waar multiculturele integratie plaats vindt. Kinderen met verschillende culturele achtergronden spelen met elkaar. Dit heeft tot gevolg dat ook hun ouders op een positieve manier met elkaar in contact komen. Ook door de bewoners georganiseerde evenementen, zoals het jaarlijks terugkerende multiculturele buurtfestival, dragen bij aan de sociale samenhang van de buurt. Het jaarlijkse multiculturele festival. De sociale samenhang in de buurt dient behouden te blijven. Door het creëren van een buurt die aantrekkelijk is voor werkenden met een modaal inkomen en bereikbaar voor de laagste inkomensgroepen ontstaat een buurt waarin sociaal zwakkeren zich daadwerkelijk kunnen optrekken aan anderen in hun directe omgeving met een betere positie. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 17

19 Welzijn en samenleven Uit het woonwensenonderzoek blijkt dat bewoners weinig overlast van elkaar ervaren. Wel geeft men aan dat automobilisten die hard rijden op de brinken een bron van zorg zijn voor ouders met spelende kinderen. Ook wordt er aangegeven dat er een gebrek is aan voorzieningen voor de oudere jeugd en ergert men zich aan zwerfvuil. Net als in iedere andere wijk zijn er incidenten als burengerucht zoals harde muziek en burenruzies. Bij de bewoners bestaat er behoefte aan hulp bij het oplossen van incidenten of het aanspreken van medebewoners op hun gedrag. Zo zouden de wijkagent en wijkconsulent een meer bemiddelende rol bij conflicten tussen bewoners dienen te vervullen. Repressief op treden na klachten werkt vaak averechts omdat de klager slechts een eenzijdig beeld van de situatie geeft, het conflict blijft dan sluimeren. Voor bewoners dient het duidelijk te zijn waar zij met vragen of klachten terecht kunnen. Daarom zijn in dit plan de kantoren van de wijkconsulent, de wijkagent en het welzijnswerk op een herkenbare plaats bij de toegang tot de brinken geplaatst. Zo kunnen bewoners een beeld vormen van wat de diverse maatschappelijk betrokken organisaties betekenen voor hun welzijn. De gezamenlijke huisvesting bevordert het uitwisselen van informatie en het op elkaar afstemmen van1 de werkzaamheden. In het woonwensenonderzoek geven bewoners aan dat er behoefte is aan voorzieningen voor de oudere jeugd in de buurt. Nu is er voor deze groep alleen het wijkcentrum de Magneet bij Winkelcentrum Zuid. De openingstijden van dit wijkcentrum zijn beperkt waardoor toezicht vaak ontbreekt. Ook is het door de afstand voor veel jongeren niet aantrekkelijk om het wijkcentrum te bezoeken. Jongeren geven er de voorkeur aan om elkaar in de buurt te ontmoeten. De ruimte rond De Brede school ontwikkelt zich tot een ontmoetingsplek gekozen door deze jongeren. Het is voor hen een herkenbare en overzichtelijke plek in de buurt. Het is mogelijk om bij De Brede school de voorzieningen uit te breiden of een andere locatie in de buurt aantrekkelijk te maken voor de oudere jeugd door plaatsing van bijvoorbeeld bankjes en beschutting. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 18

20 Spelen De ruime brinken met pleintjes en verkeersluwe straten zijn ideaal voor gezinnen met kinderen. Op de pleintjes is er voldoende speelruimte zodat de kinderen niet tussen de geparkeerde auto's hoeven te spelen. Door de ligging van de woningen hebben de ouders goed zicht op de spelende kinderen. Op de pleintjes spelen niet alleen kinderen maar sporten ook volwassenen en oudere jeugd. Dit is terug te zien in de inrichting van de speelplekken. Een deel van de speelplekken is bestemd voor speeltoestellen en een deel voor sportveldjes voor onder andere volleybal en basketbal. De speelplekken in dit plan worden ingericht in overleg met de bewoners en de oudere jeugd met het doel om ook het beheer van de speelplekken deels bij de bewoners te leggen. Hierbij wordt gedacht aan het per speelplek aanstellen van een bewoner die als beheerder tegen een redelijke vergoeding toeziet op het gebruik en zorg draagt voor de netheid. Het welzijnswerk in de buurt blijft eindverantwoordelijke voor het beheer van de speelplekken en houdt toezicht op het functioneren van de beherende bewoner. Zomers zorgen de bewoners voor waterpret op de brinken. Bijzondere groepen Dit plan voorziet in een actieve bijdrage aan de huisvesting van zogenaamde bijzondere groepen in de samenleving. Hierbij wordt gedacht aan individuele bewoners of gezinnen die begeleiding nodig hebben om zelfstandig te wonen. Voor deze bewoners worden enkele besloten woningen gerealiseerd grenzend aan wijkposten van de woningcorporatie, welzijnswerk en het kantoor van de wijkagent. Deze gebouwen bieden tevens ruimte voor buurtactiviteiten en een kinderhuiskamer. Het integreren van woningen voor bijzondere groepen met de huisvesting van maatschappelijke instanties in de buurt biedt deze bewoners een solide basis om een doorstart in de maatschappij te maken. Toelichting: In de huidige situatie worden vaak woningen in de brinken toegewezen. De bewoners worden dan als het ware losgelaten in de maatschappij. De verantwoordelijke instanties gaan er gemakshalve van uit dat de buurtbewoners in de brink de nieuwkomers wel zullen corrigeren. Door het ontbreken van toezicht en begeleiding ontstaat er overlast in de wijk in de vorm van onder andere burengerucht en lawaai op straat. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 19

21 4.3 Plattegrond en toelichting De plattegrond geeft een mogelijke invulling van het hier boven beschreven plan weer en dient gezien te worden als een voorstel om samen met gemeente en woningcorporatie nader uit te werken. Ontsluiting Het aansluiten van het Bijvank op de Geessinkweg geeft het bestemmingsverkeer een tweede toegang tot het Bijvank. Zo is de Brede School beter bereikbaar en word de aanrijtijd van de hulpdiensten verkort. Om sluipverkeer te weren wordt de aansluiting als uitrit uitgevoerd en het nieuwe stuk weg als 30 kilometer zone ingericht. De onderlinge verbinding aan de noordzijde maakt de brinken beter toegankelijk, ook als één van de toegangswegen aan het Bijvank is afgesloten. De mogelijkheid bestaat om ook de noordzijde van de Piksenbrink op de Geessinkweg aan te sluiten, ook deze aansluiting dient als uitrit te worden uitgevoerd. Gewenste ruimtelijke effecten Door het verwisselen voor- en achterzijde van twee rijen hobbykamerwoningen, sloop, en vervangende nieuwbouw van woningen wordt de structuur van de groene ruimte tussen de woningen versterkt. Hier door zijn vrijwel alle woningen op het groen georiënteerd. De ruime groene pleinen geven de buurt een vriendelijk en open karakter. De hofjes aan de noordwestelijke zijde van de Piksenbrink worden ingericht als autovrije groene hofjes. Laag groen vervangt hier de huidige scheiding tussen de Rhaanbrink en Piksenbrink. Zo ontstaat een vloeiende overgang tussen de Rhaanbrink en het aansluitende deel van de Piksenbrink. Het nieuwe appartementengebouw aan de Wesselerbrinklaan bepaalt het beeld van de entree van Enschede Zuid. De open constructie van de onderste twee bouwlagen geeft van af de Wesselerbrinklaan uitzicht op de achtergelegen parkpleinen en woningen. De randbeplanting rondom de achtertuinen geeft de buurt een parkachtig karakter. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 20

22 Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 21

23 Verwachtingen 5 In de toekomstvisie Enschede 2020 stelt de gemeente: Bewoners het voortouw te geven in de ontwikkeling van wijken en dorpen. en wijken en dorpen ontwikkelen op deze wijze hun eigen identiteit en kwaliteiten De bewoners van het Bijvank Noord kunnen zich goed vinden in deze stellingen. Dit bewonersplan dient dan ook als opmaat tot een constructieve samenwerking tussen woningcorporatie, gemeente en buurtbewoners. Net als de gemeente en Domijn is de inzet van de bewoners een duurzame buurt waar het de komende 30 tot 40 jaar prettig wonen is. Belangrijk uitgangspunt hierbij is de sociale en maatschappelijke functie van woningcorporaties; namelijk het bouwen en beheren van sociale huurwoningen. Ook de gemeente speelt een belangrijke rol; zij ziet er op toe dat de wijkvernieuwing is afgestemd op de behoefte van haar inwoners. Uit de publicatie 'Inkomens en verhuizingen in Enschede, uitgave CBS 2007' blijkt dat in % van de inwoners van Enschede een laag inkomen en 39% een midden inkomen had. En dat de verhouding laag-, midden- en hoog inkomen in de periode 1999 tot 2005 vrijwel onveranderd bleef. De verwachting is dat de komende 10 jaren het zelfde beeld laten zien. Het ligt daarom voor de hand om wijkvernieuwing in Enschede af te stemmen op de behoefte van inwoners met een laag of midden inkomen. Sociale versterking van de buurt kan ook door het aantrekken van starters met een midden inkomen van buiten Enschede. Bijvoorbeeld door het bieden van een voor deze groep aantrekkelijke woonomgeving met betaalbare huurwoningen met de mogelijkheid deze te kopen. Het bovenstaande past goed bij wat de bewoners van het Bijvank Noord met de wijkvernieuwing willen bereiken. Het Bijvank Noord dient een sociale buurt te blijven. Een sociale buurt met gezelligheid, veel groen en goed onderhouden woningen. Een sociale buurt met woningen die aantrekkelijk en betaalbaar zijn voor zowel kwetsbare groepen als mensen met een laag of midden inkomen. Een sociale buurt waar starters hun eerste woning vinden met ruimte voor opgroeiende kinderen. Maar ook een buurt waar in zowel de bewoners als de maatschappelijk verantwoordelijke partijen. hun verantwoordelijkheid nemen om de buurt leefbaar te houden. De bewoners zijn zich er van bewust dat het ambitieniveau van het hier voorgestelde plan hoog is, wellicht hoger dan de huidige wijkvernieuwingsplannen van Domijn en gemeente. Want het behouden van de huidige bewoners in de buurt en het verbeteren van hun maatschappelijke positie is uiteindelijk de echte uitdaging. Wijkvernieuwing Bijvank Noord, een voorstel van de bewoners. 22