De stem van verzekerden Advies over de legitimiteit en governance van zorgverzekeraars
|
|
- Lennert van der Zee
- 2 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De stem van verzekerden Advies over de legitimiteit en governance van zorgverzekeraars Advies uitgebracht door de Raad voor de Volksgezondheid & Zorg Den Haag, 2014
2 Adviseur in gezondheid en zorg De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) is een onafhankelijk adviesorgaan voor de regering en het parlement. Hij zet zich in voor een kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg. Daarover brengt hij strategische beleidsadviezen uit. Die schrijft de Raad vanuit het perspectief van de burger. Durf, visie en realiteitszin kenmerken zijn adviezen. Samenstelling Raad voor de Volksgezondheid & Zorg Voorzitter Pauline Meurs Leden Anke van Blerck-Woerdman Wim Groot Jan Kremer Johan Mackenbach Marjanne Sint Dick Willems Algemeen secretaris Theo Hooghiemstra
3 Raad voor de Volksgezondheid en Zorg Postbus CK Den Haag Tel Fax URL Colofon Ontwerp: Vijfkeerblauw Fotografie: Eveline Renaud Druk: Vijfkeerblauw Uitgave: 2014 ISBN: U kunt deze publicatie downloaden via onze website (www.rvz.net) publicatienummer 14/05. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg
4 Inhoud Samenvatting 4 1 Introductie 1.1 Aanleiding Probleem- en vraagstelling Begrippen Aanpak Leeswijzer 10 2 Veranderende rollen 2.1 Private organisaties met publieke taken Naast verzekeraar ook zorginkoper Regionale zorgregisseur Pre-concurrentieel samenwerken Meer vrijheidsgraden en risico s Veranderende rol van burger Conclusie 16 3 Legitimiteit 3.1 Bronnen voor legitimiteit Output- en input-legitimiteit Ruimte voor versterking van de legitimiteit 23 4 De governancestructuur 4.1 Het externe toezicht Het interne toezicht De invloed van verzekerden Stemmen met de voeten 40 5 Conclusie en aanbevelingen 45 Bijlagen 49 1 Adviesvoorbereiding 50 2 Afkortingen 52 3 Literatuur 53 RVZ De stem van verzekerden 3
5 Samenvatting De positie van zorgverzekeraars in het zorgstelsel is sinds 2006 veranderd. Van zorgverzekeraars wordt verwacht dat ze namens hun verzekerden betaalbare, toegankelijke en kwalitatief hoogwaardige zorg inkopen. Deze zorg kopen ze in op een concurrerende zorginkoopmarkt, maar ze treden soms ook op als regionale zorgregisseur en als actor binnen een preconcurrentieel samenwerkingsverband. Ze hebben bij het invullen van deze rol steeds meer vrijheidsgraden en lopen hierbij in toenemende mate een financieel risico. Het belang van de zorginkoop zal naar verwachting de komende jaren nog verder toenemen. De zorginkooprol van zorgverzekeraars is echter minder vanzelfsprekend voor en geaccepteerd door verzekerden, patiënten en zorgverleners dan de bekende rol van financiële zorgverzekeraar. Om als zorginkoper gezaghebbend te kunnen optreden moeten zorgverzekeraars investeren in bronnen van legitimiteit. De Raad ziet hier verschillende mogelijkheden en maakt daarbij onderscheid tussen input- en output-legitimiteit. De input-legitimiteit kan vergroot worden door verzekerden en patiënten te laten deelnemen aan de besluitvorming. Zo ziet de Raad ruimte voor zorgverzekeraars om verzekerden en patiënten beter te betrekken bij het beleid, en in het bijzonder de zorginkoop. Dit kan door middel van traditionele instrumenten en middelen als verzekerdenraden, klantenpanels, regionale bijeenkomsten, collectiviteiten en patiëntenverenigingen. Ook zouden hier meer moderne instrumenten voor ingezet kunnen worden zoals digitale communities en crowdsourcing. Het is van belang dat de kennis en ervaring van verzekerden en patiënten al in een vroeg stadium van het inkoopproces worden ingezet en dat dit niet vrijblijvend is. Daarnaast kunnen zorgverzekeraars hun legitimiteit vergroten door de positie van de leden- of de verzekerdenraad te versterken. Het valt de Raad op dat zorgverzekeraars op dit moment de ledenraden heel verschillend invullen en dat de ledenraad bij de ene zorgverzekeraar beter lijkt te functioneren dan bij de andere. Ledenraden kunnen veel van elkaar leren. Op basis van twee bijeenkomsten met leden van de ledenraad van zorgverzekeraars formuleert de Raad de volgende vier voorwaarden voor een goed functionerende ledenraad. De ledenraad moet: RVZ De stem van verzekerden 4
6 - onafhankelijk kunnen opereren ten opzichte van de raad van bestuur en de raad van commissarissen, - voldoende deskundig zijn - representatief zijn - over een lerend vermogen beschikken. Voor de output-legitimiteit is het van belang dat belanghebbenden resultaten kunnen beoordelen en daar consequenties aan kunnen verbinden. Een belangrijk middel voor verzekerden om hun onvrede over resultaten duidelijk te maken is in het uiterste geval overstappen naar een andere zorgverzekeraar (de exit). Verzekerden stappen nu met name over op basis van de hoogte van de premie en het ervaren serviceniveau. Er vindt nog nauwelijks concurrentie plaats op de kwaliteit van de zorginkoop. Om dit te veranderen is het nodig dat zorgverzekeraars aan verzekerden eerlijke informatie geven over de zorginkoop. Het betreft hier inzicht in de criteria bij de inkoop van zorg en in de wijze waarop verzekerden en patiënten bij dit proces betrokken zijn. Tevens zou het voor verzekerden eenvoudig moeten zijn om te achterhalen welke zorgverleners waarvoor gecontracteerd zijn. De output-legitimiteit kan ook worden vergroot door een extern toezicht dat rekening houdt met de brede publieke opdracht van de zorgverzekeraar. Zorgverzekeraars hebben te maken met een groot aantal externe toezichthouders: de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), de Nederlandsche Bank (DNB), de Autoriteit Consument & Markt (ACM), de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP). Dit externe toezicht heeft zich de afgelopen jaren met name gericht op financiële stabiliteit en betaalbaarheid, en minder op de risico s die de relatief nieuwe positie van zorgverzekeraars met zich meebrengt, zoals (verkapte) risicoselectie en een mindere zorgkwaliteit. Met het belangrijker worden van de zorginkooprol en de grotere vrijheidsgraden verandert ook de wijze van toezicht houden: meer op basis van principes en meer gericht op het vergroten van het leervermogen van zorgverzekeraars. Toezichthouders als DNB en de NZa kunnen hun toezichtaanpak beter op elkaar afstemmen. Tot slot vormt de raad van commissarissen als interne toezichthouder een belangrijke schakel in de governancestructuur. De raad van commissarissen opereert onafhankelijk van de raad van bestuur en moet oog hebben voor een evenwichtige afweging tussen de verschillende belangen van stakeholders. Dit vereist een brede deskundigheid en in het bijzonder kennis van de zorg binnen de raad van RVZ De stem van verzekerden 5
7 commissarissen. In dit advies wordt gepleit voor een betere afstemming tussen het interne en externe toezicht en een verantwoording over wat er is gedaan met concrete aanwijzingen en gesignaleerde risico s van de externe toezichthouder. De Raad concludeert dat de legitimiteit van zorgverzekeraars kan worden versterkt door de stem van verzekerden en patiënten in het zorginkoopproces te verankeren en daarover actief verantwoording af te leggen aan de diverse belanghebbenden. RVZ De stem van verzekerden 6
8 1 Introductie 1.1 Aanleiding De RVZ heeft op 19 december 2013 een advies uitgebracht over de governance van zorginstellingen (RVZ, 2013). Er is toen geen aandacht besteed aan de governance van zorgverzekeraars. De Raad vond het - gezien de specifieke kenmerken van zorgverzekeraars ten opzichte van zorginstellingen - beter om dit onderwerp apart te behandelen. Het voorliggende advies is hier de uitwerking van. Belangrijkste aanleiding voor het advies is dat met de hervorming van het stelsel in 2006 zorgverzekeraars als private partijen steeds grotere verantwoordelijkheden kregen bij het borgen van publieke belangen. Met de komst van de Zorgverzekeringswet (Zvw) hebben ze een duidelijke rol gekregen als zorginkoper, en deze nieuwe rol voeren ze in toenemende mate uit in een risicodragende omgeving. Met de voorgenomen aanpassing van artikel 13 van de Zvw zal het belang van de selectieve of gedifferentieerde zorginkoop naar verwachting verder toenemen. Daarnaast worden er steeds meer taken vanuit de AWBZ overgeheveld naar de Zvw, denk aan de geestelijke gezondheidszorg en extramurale verpleging. Over het functioneren van zorgverzekeraars in deze nieuwe rol zijn zowel positieve als kritische geluiden te horen. Volgens sommigen misbruiken zorgverzekeraars hun machtspositie (Skipr, en Een Vandaag, ) en hebben ze onvoldoende expertise van de zorginkoop (De Groene Amsterdammer, ). Ook zijn er kritische geluiden te horen over de hoge reserves die zorgverzekeraars aanhouden en de hoge winsten die ze maken (De Telegraaf, ). Anderen zien deze kritische geluiden juist als een teken dat het stelsel begint te werken en verzekeraars hun rol aan het oppakken zijn (Olsthoorn en Visser, 2013). Zij juichen het toe dat zorgverzekeraars de machtspositie van de zorgaanbieders aan het doorbreken zijn. 1.2 Probleem- en vraagstelling Zorgverzekeraars hebben sinds 2006 een andere positie binnen het stelsel. Van zorgverzekeraars wordt verwacht dat ze de rol van zorginkoper oppakken. Als vertegenwoordiger van de RVZ De stem van verzekerden 7
9 verzekerde burger moeten ze doelmatige, kwalitatief hoogwaardige en toegankelijke zorg inkopen. Met de Zvw is beoogd dat burgers zich opstellen als kritische zorgverzekeringsconsumenten en via deze weg zorgverzekeraars stimuleren om hier op een goede manier invulling aan te geven. Het is de vraag of burgers voldoende bekend zijn met deze nieuwe rol van zorgverzekeraars en of zij de zorgverzekeraar als hun vertegenwoordiger in deze zien. Mocht dit niet het geval zijn, dan kan dit leiden tot een legitimiteitsvraagstuk. De governancestructuur, en met name de invloed van verzekerden op zorgverzekeraars, zou een middel kunnen zijn om deze legitimiteit te versterken. De centrale vragen in dit advies zijn: - Hoe is het gesteld met de legitimiteit van zorgverzekeraars vanuit het perspectief van de verzekerde burger (die soms patiënt is)? - Is er ruimte voor versterking van deze legitimiteit? - Zo ja, kan de governancestructuur helpen om deze legitimiteit te versterken? 1.3 Begrippen In dit advies staat een aantal begrippen centraal: legitimiteit, governancestructuur en verantwoording. Legitimiteit is een complex begrip. Het hangt samen met verwante begrippen als aanvaarding, vertrouwen en tevredenheid (Hendriks et al., 2011). Voor dit advies maken we onderscheid tussen twee vormen van legitimiteit: input- en output-legitimiteit (Dijstelbloem en Meurs, 2004). Inputlegitimiteit betreft de wijze waarop besluiten tot stand zijn gekomen en de participatie hierbij van burgers. Outputlegitimiteit heeft betrekking op de vraag of gewenste resultaten uiteindelijk behaald worden. Er zijn ook verschillende bronnen op basis waarvan organisaties legitimiteit kunnen behalen (zie bijvoorbeeld Suchman, 1995; Van der Scheer, 2008). Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen formele bronnen (wet- en regelgeving), morele bronnen (vertolker en hoeder van bepaalde waarden) en cognitieve bronnen (kennis en ervaring). Legitimiteit kan ook gebaseerd zijn op geleverde prestaties (reputatie en geboekte resultaten). Ten slotte wordt persoonlijk gezag of charisma ook vaak aangemerkt als een bron van RVZ De stem van verzekerden 8
10 legitimiteit. In dit advies laten we deze laatste bron buiten beschouwing. De bronnen werken we in hoofdstuk drie verder uit. De Raad vindt het belangrijk om hier alvast te vermelden dat legitimiteit zowel een oorzaak als een gevolg is. Zo kan formele legitimiteit aan de voorkant de kans op acceptabele resultaten bij burgers, patiënten en verzekerden vergroten. Andersom kan het bereiken van goede resultaten of het werken met kennis van zaken weer van invloed zijn op de ervaren legitimiteit aan de voorkant. Onder de governancestructuur verstaat de Raad (RVZ, 2013): - de organisatie besturen (leiden, aansturen, beheersen); - de verantwoordelijkheden en bevoegdheden en de zeggenschap van interne en externe belanghebbenden toedelen en regelen; - verantwoording afleggen aan belanghebbenden; - toezicht houden op deze taken. De focus ligt in dit advies op de verzekerde burger als primaire belanghebbende. De Raad ziet verantwoording als een belangrijk onderdeel van de governancestructuur en als één van de middelen om de legitimiteit te versterken. Van zorgverzekeraars wordt verwacht dat ze hun handelen toelichten en rechtvaardigen tegenover verzekerde burgers, zorgverleners, toezichthouders en politiek (zie Schillemans, 2007). Het oordeel van deze partijen is niet vrijblijvend en kan consequenties hebben: verzekerden kunnen overstappen, zorgaanbieders kunnen contracten weigeren, toezichthouders kunnen sancties opleggen en de overheid kan wet- en regelgeving veranderen. 1.4 Aanpak Om de centrale vragen te beantwoorden heeft de Raad voor de volgende aanpak gekozen: - Er is een brede consultatie gehouden onder zorgverzekeraars, externe toezichthouders, stakeholders en experts (zie bijlage 1). - Mevrouw M. de Lint heeft een achtergrondnotitie geschreven over de juridische aspecten van de governance van zorgverzekeraars. RVZ De stem van verzekerden 9
11 - Bureau Veldkamp heeft twee focusgroepen gehouden met leden van de ledenraad c.q. de verzekerdenraad van zorgverzekeraars. - De relevante literatuur is bestudeerd. 1.5 Leeswijzer In dit advies gaat de Raad ten eerste in op de veranderende positie van zorgverzekeraars in het stelsel. Daarna wordt ingegaan op de legitimiteit van zorgverzekeraars bij het uitvoeren van deze relatief nieuwe rol. Vervolgens komt de vraag aan de orde of de governancestructuur van zorgverzekeraars kan bijdragen aan een grotere legitimiteit. We gaan hier in op het interne en externe toezicht, de invloed en betrokkenheid van verzekerden en de mogelijkheid voor verzekerden om met de voeten te stemmen. Tot slot worden de drie beleidsvragen beantwoord en volgen enkele aanbevelingen. RVZ De stem van verzekerden 10
12 2 Veranderende rollen 2.1 Private organisaties met publieke taken Zorgverzekeraars zijn privaatrechtelijke organisaties. Ze kunnen verschillende rechtsvormen aannemen: de naamloze vennootschap (nv), de besloten vennootschap (bv) en de onderlinge waarborgmaatschappij (UA of wel uitgesloten aansprakelijkheid). De meeste zorgverzekeraars (VGZ, CZ, Menzis, DSW, Zorg en Zekerheid en ENO) zijn een onderlinge waarborgmaatschappij. Dit is een consumentencoöperatie. Verzekerden hebben niet alleen als klant invloed, maar hebben ook - via de ledenraad - in formele zin zeggenschap over de zorgverzekeraar. Bij een nv of bv ligt de uiteindelijke zeggenschap bij de aandeelhoudersvergadering. Een aantal verzekeraars is een nv of bv, namelijk Achmea, ONVZ en ASR. Bij Achmea (voor 65%) en ONVZ (voor 100%) zijn de aandelen in handen van een vereniging. Leden van deze vereniging zijn de klanten van de verzekeraar, en de vereniging heeft een ledenraad. Via deze constructie ligt ook hier in principe zeggenschap bij de leden. Het verzekeringsconcern Achmea biedt overigens niet alleen zorgverzekeringen aan, maar ook schade- en inkomensverzekeringen. Naast de Vereniging Achmea heeft de Rabobank 30% van de Achmea-aandelen in bezit. De enige verzekeraar waarvan de klanten het formeel niet voor het zeggen hebben is ASR. Deze op winst gerichte verzekeringsmaatschappij - die overigens als gevolg van de bankencrisis tijdelijk eigendom is van de Nederlandse Staat kent een aantal merken die zorgverzekeringen aanbieden. Het is niet uitgesloten dat er in de toekomst meer op winst gerichte zorgverzekeraars toetreden. Zorgverzekeraars voeren als private organisaties zowel publieke taken als private activiteiten uit. Wat betreft de publieke taken gaat het om het aanbieden van een verplichte basisverzekering op basis van de Zorgverzekeringswet (Zvw). Daarnaast voeren ze als concessiehouders via de zorgkantoren de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) uit, en per 1 januari 2015 de nieuwe Wet langdurige zorg (Wlz). Een voorbeeld van een private kernactiviteit is het aanbieden van aanvullende verzekeringen voor zorgkosten. Deze verzekeringen die op basis van vrijwilligheid afgesloten worden, betreffen zorgkosten die niet onder de RVZ De stem van verzekerden 11
13 basisverzekering vallen. De uitvoering van de AWBZ door zorgkantoren en het aanbieden van aanvullende verzekeringen vallen overigens wel vaak onder andere juridische rechtspersonen. 2.2 Naast verzekeraar ook zorginkoper De positie van zorgverzekeraars in het zorgstelsel is de laatste jaren aanzienlijk veranderd. In de periode vóór 2006 kenden we een duaal stelsel met ziekenfondsen en particuliere zorgverzekeraars. Ziekenfondsen voerden met name wettelijke taken uit en de zorginkooprol was beperkt. Ziekenfondsen waren wel naturaverzekeraars, maar kenden een contracteerplicht en werkten met landelijke standaardcontracten op basis van modelovereenkomsten. Pas rond 2000 kregen de ziekenfondsen enige stimulans om doelmatig in te kopen en ruimte om af te wijken van de standaardcontracten. Particuliere verzekeraars werkten met een restitutiemodel en deden nauwelijks aan zorginkoop. Particulier verzekerden konden zelf kiezen naar welke zorgverlener ze gingen en de rekening werd achteraf vergoed. Met de komst van de Zvw en de basisverzekering in 2006 is dit veranderd. Het stelsel is gebaseerd op het model van gereguleerde competitie. Dit model gaat uit van drie interacterende markten: de zorgverzekeringsmarkt, de zorginkoopmarkt en de zorgverleningsmarkt. Op de zorgverzekeringsmarkt concurreren verzekeraars om de gunst van de verzekerde. Dit doen ze mede door op de zorginkoopmarkt doelmatige zorg in te kopen bij concurrerende zorgaanbieders. Vervolgens kiezen patiënten op de zorgverleningsmarkt voor een al dan niet gecontracteerde zorgverlener. Van zorgverzekeraars wordt verwacht dat zij naast de traditionele zorgverzekeraarsrol (denk aan de premie-inning, de verzekerdenadministratie, het afwerken van zorgdeclaraties) ook de rol van zorginkoper oppakken. Zo staat in de memorie van toelichting op de Zvw (TK 2003/2004): Zij treden op als onderhandelingspartners van de zorgaanbieders, als het gaat over de prijs, inhoud en organisatie van de zorg. Zij mogen bij de uitvoering van de wet winstbeogend zijn. Naar hun verzekerden hebben zij een wettelijke zorgplicht, die zij op verschillende manieren kunnen invullen. De zorgverzekeraars kunnen afspraken maken met zorgverleners en hun verzekerden keuzes laten binnen het gecontracteerde zorgaanbod. De RVZ De stem van verzekerden 12
14 zorgverzekeraars kunnen ook de verzekerde geheel zelf laten bepalen tot welke zorgverlener hij zich wil wenden en de verzekerde de kosten van die zorg vergoeden, waarbij zij op verzoek van de verzekerde bemiddelen bij het vinden van zorgverleners. Het gegeven dat alle verzekerden ongeacht leeftijd of gezondheid jaarlijks van zorgverzekeraar kunnen veranderen, vormt een belangrijke stimulans voor een goede dienstverlening en een doelmatige zorginkoop, en versterkt de concurrentie tussen zorgverzekeraars. Hoewel binnen de stelsellogica de rol van de zorgverzekeraar verandert naar die van zorginkoper wordt dit in de wet niet verplicht opgelegd. Verzekeraars kunnen er ook voor kiezen alleen een restitutieverzekering aan te bieden (RVZ, 2014). Wanneer zorginkoop leidt tot meer doelmatige zorg, kan een zorgverzekeraar zich in positieve zin onderscheiden en hier een concurrentievoordeel door behalen. Dit leidt dan tot een duidelijke toegevoegde waarde voor de verzekerde burger. 2.3 Regionale zorgregisseur Zorgverzekeraars hebben soms een dusdanig sterke regionale positie dat ze in staat zijn om zich als zorgregisseur op te stellen. De inkoop van zorg krijgt dan een ander karakter. Het marktmechanisme maakt plaats voor een meer hiërarchische aansturing. Binnen deze regionale aanpak werken zorgverzekeraars overigens vaak samen met zorgaanbieders en patiëntenorganisaties. Er zou hierdoor ook gesproken kunnen worden van zorgnetwerken. Wel is de zorgverzekeraar de dominante partij. Het duidelijkste voorbeeld hiervan is zorgverzekeraar De Friesland, onderdeel van het concern Achmea. De Friesland heeft samen met de andere merken van Achmea een regionaal marktaandeel van bijna 80%. Met het project Friesland voorop wil de verzekeraar gezamenlijk met patiënten, zorgprofessionals en bestuurders komen tot een herinrichting van het Friese zorglandschap (Significant, 2012). Ook andere zorgverzekeraars kennen - hetzij in mindere mate - hoge regionale marktaandelen. CZ kent een regioregieaanpak en heeft hiervan pilots lopen in Oostelijk Zuid- Limburg, de Westelijke Mijnstreek en Zeeuws-Vlaanderen (CZ/Regioregie, 2013). Tevens werkt CZ samen met VGZ in de regio Eindhoven aan de proeftuin Slimmer met zorg. Menzis heeft een visie ontwikkeld op de herinrichting van de zorg in Noordoost-Groningen onder de naam NOG Beter (Menzis, ). Binnen deze regiovisies zijn ook plannen RVZ De stem van verzekerden 13
15 opgenomen om in te zetten op preventie en samen te werken met gemeenten. 2.4 Pre-concurrentieel samenwerken Er is een beperkt aantal situaties waarin de zorgverzekeraars samenwerken in plaats van concurreren. Vanwege het voordeel voor de burger laat de Autoriteit Consument en Markt (ACM) dit toe. Dit wordt pre-concurrentieel samenwerken genoemd. Het idee is dat verzekeraars eerst samenwerken om bepaalde innovaties tot stand te laten komen en op te schalen. Wanneer de innovaties vervolgens breed toegepast worden, kan er weer geconcurreerd worden. Een voorbeeld is het project Zelfzorg Ondersteund (zie Dit is een project waarin zorgverzekeraars gezamenlijk samenwerken met patiëntenvertegenwoordigers en zorgaanbieders om zelfzorg en e-health op grote schaal te implementeren. Een ander voorbeeld is de totstandkoming van kwaliteitsregistraties die zorgverzekeraars gezamenlijk hebben opgepakt (Skipr, ). Een ander vlak waarop zorgverzekeraars in eerste instantie wilden samenwerken, is de inkoop van spoedzorg. Dit was ingegeven door het idee dat hierop niet geconcurreerd kon worden. Deze samenwerking is echter stopgezet, omdat de ACM van mening was dat de plannen te veel invloed zouden hebben op de rest van het ziekenhuis en via die weg een beperking van de keuzemogelijkheden voor patiënten zouden betekenen. Daarnaast staan er volgens de ACM geen grote voordelen van de concentratie tegenover (Paauw, ). Zo stelt de ACM op haar website: Zonder onafhankelijke en goed onderbouwde kwaliteitsstandaarden voor spoedeisende zorg zijn zorgverzekeraars niet in staat om aan te tonen dat de geclaimde voordelen van de concentratie van spoedeisende zorg voor de patiënt en verzekerde opwegen tegen het wegvallen van de keuzemogelijkheden (ACM, ). Zorgverzekeraars Nederland (ZN) heeft inmiddels het Zorginstituut Nederland gevraagd om onafhankelijke kwaliteitsstandaarden vast te stellen voor de spoedeisende zorg (ZiN, ). Mogelijk komt er dus nog een vervolg. RVZ De stem van verzekerden 14
16 2.5 Meer vrijheidsgraden en risico s Bij het uitvoeren van al deze rollen verschillen de vrijheidsgraden voor zorgverzekeraars. 1. Wet- en regelgeving op basis van gesloten normen. Denk bijvoorbeeld aan de verplichte verzekerde aanspraken in het kader van de Zvw. Er is hier relatief weinig tot geen beleidsruimte. 2. Wet- en regelgeving met open normen. Denk aan de zorgplicht, waarbij het gaat om tijdigheid, kwaliteit en bereikbaarheid. De inhoud van deze normen is niet exact omschreven. Hoewel de NZa deze verder heeft ingevuld met beleidsregels, is de inhoud niet exact omschreven (NZa, 2013). 3. Er is geen wet- en regelgeving. Verzekeraars kunnen er al dan niet voor kiezen activiteiten te ontplooien. Denk bijvoorbeeld aan het aanbieden van een aanvullende verzekering of het investeren in preventie. Er is dan veel beleidsruimte. Bij de rol van zorginkoper zien we dat de vrijheidsgraden steeds verder toegenomen zijn. Zo geldt er bijvoorbeeld een steeds groter vrij segment waarin zorgverzekeraars met zorgverleners mogen onderhandelen over volume en prijs. Mocht de voorgenomen wetswijziging van artikel 13 van de Zvw doorgang vinden, dan zijn zorgverzekeraars bij nietgecontracteerde medisch specialistische zorg en ggz niet meer verplicht een vergoeding te betalen. In artikel 13 stond namelijk dat zorgverzekeraars ook voor niet-gecontracteerde zorg een vergoeding moeten betalen. De Hoge Raad heeft bepaald dat het hier om een redelijke vergoeding moet gaan, zodat er voor verzekerden geen hinderpaal ontstaat om naar niet-gecontracteerde zorgaanbieders te gaan. Dit komt in de praktijk neer op ongeveer 80% van het marktconforme tarief. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) wil deze minimale vergoeding schrappen om zo zorgverzekeraars meer mogelijkheden te geven voor het inkopen van doelmatige zorg. Dit heeft geleid tot een fel debat, waarbij tegenstanders aangaven dat dit ten koste gaat van de vrije artsenkeuze en de solidariteit. Uiteindelijk is een meerderheid in de Tweede Kamer akkoord gegaan met de aanpassing, maar is er tegelijkertijd een aantal amendementen aangenomen. Zo wordt onder meer een deel van de eerstelijnszorg uitgesloten en moeten verzekeraars hun inkoopbeleid voor 1 april transparant RVZ De stem van verzekerden 15
17 maken. Op het moment van schrijven van dit advies moet de Eerste Kamer zich nog over het wetsvoorstel buigen. Tegenover de grotere vrijheidsgraden staat dat zorgverzekeraars steeds meer financiële risico s lopen, doordat de expost-compensaties geleidelijk afgeschaft worden. Daarnaast hebben zorgverzekeraars bestuurlijke hoofdlijnenakkoorden gesloten met aanbieders en zorgverleners voor de ziekenhuiszorg, de huisartsenzorg en de ggz. In deze akkoorden hebben de partijen afspraken gemaakt over een beheerste ontwikkeling van de zorgkosten, maar ook voor verbetering van de kwaliteit. Deze akkoorden hebben hun neerslag gekregen in het zorginkoopbeleid van zorgverzekeraars. 2.6 Veranderende rol van burger Het nieuwe stelsel impliceert ook een veranderende positie voor burgers. Van hen wordt verwacht dat zij jaarlijks als kritische consument een keuze maken tussen verschillende concurrerende zorgverzekeraars. De verwachting is dat verzekerden deze keuze maken op basis van zowel prijs als kwaliteitsaspecten (bijvoorbeeld van de serviceverlening en de zorginkoop). De preferenties van verzekerde burgers zullen verschillen. Zo zal bijvoorbeeld een deel van de burgers relatief weinig tot geen zorg gebruiken en vooral belang hebben bij een zo laag mogelijke premie. Een ander deel van de burgers maakt relatief veel gebruik van zorg en zal vooral een uitgebreid pakket en zorg van de beste kwaliteit wensen. Er is dus niet sprake één verzekerde. Zorgverzekeraars zullen voortdurend verschillende belangen van verzekerden tegen elkaar moeten afwegen. 2.7 Conclusie De zorginkooprol, in relatie tot meer vrijheidsgraden om deze in te vullen, roept de vraag op hoe het is gesteld met de legitimiteit van de zorgverzekeraar als zorginkoper en/of als regioregisseur. Zorgverzekeraars gebruiken de termen license to operate of license to play om invulling te geven aan deze maatschappelijke rol. Deze nieuwe rol en verantwoordelijkheid moet waargemaakt worden. Het vervullen van deze rollen is minder vanzelfsprekend en geaccepteerd door relevante RVZ De stem van verzekerden 16
18 anderen, of het nu verzekerden, patiënten of zorgaanbieders zijn. In het volgende hoofdstuk gaan we in op het thema legitimiteit in het licht van de hiervoor beschreven veranderende rol van de zorgverzekeraar. RVZ De stem van verzekerden 17
19 3 Legitimiteit Legitimiteit is een veelomvattend concept en is voor meerderlei uitleg vatbaar (Kratochwil, 2006). Wat het concept extra lastig maakt, is het feit dat legitimiteit een zekere vanzelfsprekendheid kent. Legitimiteitsvragen komen meestal pas aan de orde als die vanzelfsprekendheid wegvalt, als de situatie anders is dan we verwachten. Dit punt zien we duidelijk terug in het debat over de veranderde rol van zorgverzekeraars. Beschikken zorgverzekeraars over voldoende legitimiteit om de rol van zorginkoper en/of regioregisseur te vervullen? En als het antwoord nee is, wat is er dan nodig om die legitimiteit te verwerven? Er zijn verschillende bronnen op basis waarvan legitimiteit wordt verkregen. Daarnaast zijn er verschillende vormen van legitimiteit te onderscheiden, zoals input- en output-legitimiteit (Dijstelbloem en Meurs, 2004). Ook zijn er verschillende actoren die legitimiteit verschaffen aan zorgverzekeraars. In dit advies gaat het om legitimiteit vanuit het perspectief van de verzekerde burger. 3.1 Bronnen voor legitimiteit Legitimiteit kent verschillende bronnen: formele bronnen (wet- en regelgeving), morele bronnen (vertolker en hoeder van bepaalde waarden) en cognitieve bronnen (kennis en ervaring). Legitimiteit kan ook gebaseerd zijn op geleverde prestaties (reputatie en geboekte resultaten, zie bijvoorbeeld Suchman, 1995; Van der Scheer, 2008). De vraag is hoe het met deze bronnen voor legitimiteit is gesteld bij zorgverzekeraars en met name rond de zorginkoop- en zorgregisseursrol. Wet- en regelgeving als formele bron van legitimiteit Zorgverzekeraars kennen in de wet- en regelgeving omschreven taken en bevoegdheden. Te denken valt aan het aanbieden van de verplichte basisverzekering en het uitvoeren van de AWBZ. Ook de nieuwe positie van zorgverzekeraars binnen het stelsel volgt uit wetgeving. Er gelden hier echter relatief veel meer vrijheidsgraden dan bij de rol van verzekeraar in engere zin. Er geldt uiteraard een zorgplicht, maar deze kent open normen. Anders gezegd, er zijn bij deze rollen meer interpretatiemogelijkheden en RVZ De stem van verzekerden 18
20 beoordelingsverschillen en dit kan de formele legitimiteitsbasis verkleinen. Zorgverzekeraars kunnen de wet op verschillende manieren invullen: met een restitutiepolis of een naturapolis. Wanneer een zorgverzekeraar zich als regioregisseur opwerpt dan kan de zorgverzekeraar zich nog minder beroepen op weten regelgeving, Deze rol staat niet beschreven en volgt niet direct uit het wetgevend kader dat de positie en rol van zorgverzekeraar regelt. Hoeder van bepaalde waarden als morele bron van legitimiteit Morele legitimiteit kennen actoren toe wanneer zij zich kunnen vinden in de doelen van de organisatie en zich hierachter scharen. Neem bijvoorbeeld de waarde van solidariteit. Een verzekerde kan het belangrijk vinden dat iedereen gelijke toegang heeft tot zorg. Vanuit deze waarde zal hij legitimiteit toekennen aan een zorgverzekeraar die dit in de praktijk toepast en geen barrières opwerpt voor bepaalde groepen verzekerden, bijvoorbeeld via verkapte risicoselectie. Dat dit vervolgens voor de verzekerde zelf tot een iets hogere premie leidt, neemt deze dan voor lief. De morele legitimiteit van de verzekeraar kan ook versterkt worden als het recht op informatie als belangrijke waarde ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd. Wordt er eerlijke informatie gegeven over het zorginkoopproces, over de polis en breder over de aard van de dienstverlener? Is de zorgverzekeraar ook in staat om te laten zien hoe in zijn beleid de zorgvuldige besteding van premiegeld handen en voeten krijgt: geen verkwisting en inzicht in de totstandkoming van de hoogte van de premie? Kennis en ervaring als bron van legitimiteit Een belangrijke bron van legitimiteit is het handelen en spreken met kennis van zaken. Die kennis wordt opgebouwd door enerzijds de juiste mensen aan boord te hebben (deskundigheid) en anderzijds door ervaringen op te doen en daarvan te leren. Als een organisatie of persoon gedurende een langere tijd een bepaalde rol vervult, ontstaat er een vorm van gewenning en een vorm van vanzelfsprekendheid. Voor de rol van zorgverzekeraar in engere zin is die vanzelfsprekendheid er zeker; als zorginkoper en regioregisseur ontbeert de zorgverzekeraar op dit moment die vanzelfsprekendheid. Kennis en ervaring moeten worden opgebouwd. Geleverde resultaten als bron van legitimiteit Hoe meer er sprake is van resultaten waar in dit geval patiënten, cliënten, verzekerden en zorgaanbieders over te spreken zijn, hoe meer de zorgverzekeraar aan legitimiteit zal RVZ De stem van verzekerden 19
Inspraak door verzekerden bij zorginkoop
Inspraak door verzekerden bij zorginkoop Nijmegen, 30 september 2015 Martin Buijsen M.A., LL.M., Ph.D. Hoogleraar Gezondheidsrecht buijsen@bmg.eur.nl Inhoud Voorgeschiedenis Inspraak verzekerden Ledenraad
10 jaar Zvw: een evaluatie
10 jaar Zvw: een evaluatie Masterclass NieuweZorg 3.0, 11 februari 2016 Wim Groot Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing
De rol van de NZa bij zorginkoop
De rol van de NZa bij zorginkoop Toezicht in het belang van de consument Henk van Vliet Raadadviseur NZa De zorgdriehoek NZa is marktmeester in de zorg Missie: De NZa maakt en bewaakt goed werkende zorgmarkten.
April 26, 2016 Bernard van den Berg
15-Jul-16 1 Financiële organisatie van het Nederlandse zorgsysteem: Welke gezondheidseconomische principes liggen ten grondslag aan het Nederlandse zorgstelsel? April 26, 2016 Bernard van den Berg Email:
Eerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2013 2014 33 253 Wijziging van de Wet marktordening gezondheidszorg, de Wet cliëntenrechten zorg en enkele andere wetten in verband met het tijdig signaleren
Datum 20 oktober 2015 Betreft Commissiebrief Tweede Kamer inzake PGB in de Zorgverzekeringswet in verhouding tot de Wet marktordening gezondheidszorg
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Zorginkoopbeleid 2018
Zorginkoopbeleid 2018 Trombosediensten Samengesteld op 30 maart 2017 Zorginkoopbeleid 2018 Trombosediensten Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Strategie... 2 2.1 Algemeen... 2 2.2 Marktconforme prijs en reëel
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 29 689 Herziening Zorgstelsel Nr. 517 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Gezond samenwerken in de zorg? Workshop ACM en NZa over horizontaal toezicht
Gezond samenwerken in de zorg? Workshop ACM en NZa over horizontaal toezicht Hein Tacken, Susan van Velzen, Wim Komrij en Bas Jurling Landelijk congres Horizontaal toezicht zorg Utrecht 12 april 2017 Inhoud
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 31 augustus 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Zorginkoopbeleid 2018
Zorginkoopbeleid 2018 Radiotherapeutische instellingen Samengesteld op 30 maart 2017 Zorginkoopbeleid 2018 Radiotherapeutische instellingen Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Strategie... 2 2.1 Algemeen... 2
Samengesteld op 30 maart 2016
Samengesteld op 30 maart 2016 Zorginkoopbeleid 2017 Zorginkoopbeleid Zorg en Zekerheid 2017 In dit stuk vindt u de missie en visie van Zorg en Zekerheid op de inkoop van zorg. Het inkoopbeleid voor de
U heeft namens Dermatologisch Centrum Wetering (DCW) een klacht ingediend bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) tegen zorgverzekeraar Menzis U.A.
Dermatologisch Centrum Wetering T.a.v. mevrouw dr. R. Krijnen Nieuwe Weteringstraat 11 1017 ZX AMSTERDAM Newtonlaan 1-41 3584 BX Utrecht Postbus 3017 3502 GA Utrecht T 030 296 81 11 F 030 296 82 96 E info@nza.nl
Met welke ontwikkelingen en strategische factoren houdt ACM rekening bij toezicht op de ziekenhuiszorg?
Autoriteit Consument & Markt (ACM) en ziekenhuiszorg Kaart 1 Kaart 2 De Autoriteit Consument en Markt (ACM) ziet toe op mededinging zorg in het belang van consumenten. ACM houdt toezicht op zowel zorgaanbieders
Behandeld door Telefoonnummer E-mailadres Kenmerk Toezicht & Handhaving 030 296 81 65 109538/153162
De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Newtonlaan 1-41 3584 BX Utrecht Postbus 3017 3502 GA Utrecht T 030 296 81 11 F 030 296 82 96 E info@nza.nl I www.nza.nl
De ambitie van de zorgverzekeraars voor de Nederlandse zorg in 2025
De ambitie van de zorgverzekeraars voor de Nederlandse zorg in 2025 Missie zorgverzekeraars Nederland Zorgverzekeraars Nederland heeft ten doel om de zorgverzekeraars te verenigen, hun gezamenlijke belangen
De zorgverzekeringsmarkt
De zorgverzekeringsmarkt Masterclass NieuweZorg 7 april 2017 Wim Groot Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Onderwerpen
Datum 5 februari 2016 Betreft Commissiebrief Eerste Kamer inzake Vragen nav voortgangsrapportage Kwaliteit Loont.
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Postbus 20017 2500 EA Den Haag Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
De zorgverzekeraar: Vriend of vijand?
De zorgverzekeraar: Vriend of vijand? Workshop HEAD Congrens 2016 DSW ZORGVERZEKERAAR Houten, Vrijdag 10 juni 2016 Bas Keijzer 2 3 VWS: De Zvw is een wet die iedere nederlander van een breed basispakket
Behandeld door Telefoonnummer adres Kenmerk E. Langeveld RA
ZN Zorgverzekeraars Zvw Externe accountants van de zorgverzekeraars VWS CVZ Moeder Teresalaan 1 3527 WB Utrecht Postbus 317 352 GA Utrecht T 3 296 81 11 F 3 296 82 96 E info@nza.nl I www.nza.nl Behandeld
Verzekerd van vrije keuze.
Verzekerd van vrije keuze. Zorgdialoog: Kiezen en sturen op kwaliteit? 19 maart 2015 De krachten en machten in het zorgveld Rol van de zorgverzekeraar Ontwikkelingen (op het gebied van kwaliteit) Hoe verder
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 19 januari 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34
Nederlandse Zorgautoriteit
Nederlandse Zorgautoriteit De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Newtonlaan 1-41 3584 BX Utrecht Postbus 3017 3502 GA Utrecht T 030 296 81 11 F 030 296 82 96
Bird s eye view: over de invloed van patiënten, cliënten, verzekerden in het zorgstelsel. 30 september 2015. Ernst van Koesveld
Bird s eye view: over de invloed van patiënten, cliënten, verzekerden in het zorgstelsel 30 september 2015 Ernst van Koesveld OUTLINE PRESENTATIE - BIRD S EYE VIEW Zorgverzekeringswet - Kwaliteit Loont
Zorginkoopbeleid 2018
Zorginkoopbeleid 2018 Eerstelijns Diagnostische Centra Samengesteld op 30 maart 2017 Zorginkoopbeleid 2018 Eerstelijns Diagnostische Centra Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Strategie... 2 2.1 Algemeen... 2
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Leijten (SP) over plannen van een nieuw toetredende zorgverzekeraar (2012Z10354).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340
Toetsingskader. Voor de langdurige zorg. Van goede zorg verzekerd
Toetsingskader Voor de langdurige zorg Van goede zorg verzekerd 2 Het Toetsingskader voor de langdurige zorg Het Toetsingskader voor de langdurige zorg 3 Wat is het Toetsingskader? Het Toetsingskader is
ACM wil met dit document de ziekenhuissector meer duidelijkheid geven over de toepassing van de Mededingingswet in dit wijzigende landschap.
Beoordeling fusies en samenwerkingen ziekenhuiszorg Inleiding Het ziekenhuislandschap is volop in beweging. Specialisatie en concentratie wordt gezien als een belangrijke route om kwaliteit en doelmatigheid
Verzekerd van vrije keuze. Zorgdialoog: Kiezen en sturen op kwaliteit? 16 oktober 2014.
Verzekerd van vrije keuze. Zorgdialoog: Kiezen en sturen op kwaliteit? 16 oktober 2014. 1 De krachten en machten in het zorgveld Rol van de zorgverzekeraar Ontwikkelingen (op het gebied van kwaliteit)
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Bruins Slot (CDA) over budgetplafonds die de vrije artsenkeuze inperken (2015Z23118).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 31 januari 2017 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34
Actieplan wachttijden in de zorg 11 mei 2017
De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Newtonlaan 1-41 3584 BX Utrecht Postbus 3017 3502 GA Utrecht T 030 296 81 11 F 030 296 82 96 E info@nza.nl I www.nza.nl
Zorginkoopbeleid. 2018Trombosediensten. Eno Zorgverzekeraar
Zorginkoopbeleid 2018Trombosediensten Eno Zorgverzekeraar Trombosediensten 2018 Inhoudsopgave 1 2 Inleiding 5 Inkoopbeleid 6 2.1 VRZ Zorgverzekeraars 6 2.2 Visie op de zorg 6 2.3 Eisen aan zorgaanbieders
a.s.r. ziektekosten/ Ditzo Inkoopbeleid Medisch Specialistische Zorg 2017 Trombosediensten
a.s.r. ziektekosten/ Ditzo Inkoopbeleid Medisch Specialistische Zorg 2017 Trombosediensten Een toelichting voor zorgaanbieders op het inkoopjaar 2017 1 Inhoud Vooraf... 3 1. Inkoopbeleid... 3 1.1 Algemeen...
Gedragscode onafhankelijk zorgadvies
1 1. INLEIDING Aanleiding Het huidige zorgstelsel bestaat in 2016 exact 10 jaar. Sinds de invoering hiervan heeft het aantal zorgcollectiviteiten een vlucht genomen. De idee achter de collectiviteiten
Juridisch Document ZORG
Juridisch Document ZORG Wat is de actualiteit van het hinderpaalcriterium van artikel 13 Zvw? 01 augustus 2014 Zorg Zaken Groep Mr. W. Wickering Mr. M.N. Minasian Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze
Meldactie Zorginkoop Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar?
Meldactie Zorginkoop Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar? April 2011 Ir. T. Lekkerkerk, projectleider Juli 2011 Rapport meldactie Wat is de invloed van uw zorgverzekeraar NPCF 2011-298/DSB/01.01.01/TL/hm
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 7 juli 2016 Betreft Beleidskader van de ACM voor de zorg
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Ruud Janssen, Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg, Hogeschool Windesheim
Ruud Janssen, Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg, Hogeschool Windesheim Netwerkbijeenkomst decentraliseren = innoveren, georganiseerd door Zorg voor Innoveren, Utrecht, 26 juni 2014 Zorgverzekeringswet
Zorginkoopbeleid 2018
Zorginkoopbeleid 2018 Dialysecentra Samengesteld op 30 maart 2017 Zorginkoopbeleid 2018 Dialysecentra Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Strategie... 2 2.1 Algemeen... 2 2.2 Marktconforme prijs en reëel volume...
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340 78
Informatiebijeenkomst
Informatiebijeenkomst Zorginkoop 2016, GGZ-instellingen DSW ZORGVERZEKERAAR Inhoud 1. Doelstelling 2. Introductie DSW Zorgverzekeraar 3. Algemene uitgangspunten zorginkoop 4. Zorginkoopbeleid 2016 5. Contractmodule
Behandeld door Telefoonnummer adres Kenmerk / Acties NZa voor en tijdens de overstapperiode 2 juni 2017
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport T.a.v. mevrouw drs. E.I. Schippers Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Newtonlaan 1-41 3584 BX Utrecht Postbus 3017 3502 GA Utrecht T 030 296 81 11 F 030 296
Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
29689 Herziening Zorgstelsel 25424 Geestelijke gezondheidszorg Nr. 599 Brief van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 29 689 Herziening Zorgstelsel Nr. 657 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Corporate governance. (werktitel) Startconferentie RVZ 7 februari 2013
Corporate governance (werktitel) Startconferentie RVZ 7 februari 2013 Voorstel om de adviesaanvraag in twee delen te splitsen: 1. Governancescan zorginstellingen 2. Governance van zorgverzekeraars February
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 4 november 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 14 maart 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Bruins Slot (CDA) over omzetplafonds in de zorg (2014Z22725).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34
Tot zover uw rechten en zekerheid. Wat moet u zelf doen? Ten eerste: hoe zit het nu met de kosten?
Uw zorgverzekering Wist u dat de zorgverzekering verplicht is? Wist u dat u altijd geaccepteerd moet worden voor een basisverzekering? Wist u dat een zorgverzekeraar een zorgplicht heeft om u de zorg uit
Zorg en betaalbaarheid - de rol van zorgverzekeraars. AndrØ Rouvoet, Voorzitter Zorgverzekeraars Nederland Zorgseminar AvØro Achmea, 3 september 2013
Zorg en betaalbaarheid - de rol van zorgverzekeraars AndrØ Rouvoet, Voorzitter Zorgverzekeraars Nederland Zorgseminar AvØro Achmea, 3 september 2013 Rode draad De kosten van de zorg: een probleem? Rol
ZORGINKOOP PRESENTATIE
ZORGINKOOP PRESENTATIE voor Themadag CNV in Nijkerk Woensdag 25 mei 2016 door Sabrina Weij Zorginkoper / Relatiebeheerder Care Inhoud presentatie Uitleg werkzaamheden Zorgkantoor DSW Transities / overhevelingen
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Leijten (SP) over de gevolgen van extramuralisering voor zorgaanbieders (2013Z05339).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Kenmerk
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Leijten (SP) over de reclames van de zorgverzekeraars (2010Z19431).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340
Opbouw. Zorgverzekeringswet 2006 Redenen voor hervorming. De kern van Zvw. Privaat zorgstelsel met veel publieke randvoorwaarden
Opbouw De visie van zorgverzekeraars Jaarcongres V&VN, 10 april 2015 Marianne Lensink Het stelsel en de rol van zorgverzekeraars Opgaven voor de toekomst: - minder meer zorguitgaven - transparantie over
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 13 september 2011 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 25 maart 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 19 januari 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Memorie van antwoord. 1. Inleiding
34100 Wijziging van de Implementatiewet richtlijn solvabiliteit II en de Implementatiewet richtlijn financiële conglomeraten I ter implementatie van de richtlijn 2014/51/EU van het Europees Parlement en
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van de Kamerleden Leijten (SP) en Van Gerven (SP) over de nieuwe zorgverzekeraar Anno12 (2014Z16670).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78
Vertrouwen in zorgverzekeraars hangt samen met opvatting over taken zorgverzekeraars Renske J. Hoefman, Anne E.M. Brabers en Judith D.
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Hoefman, R.J., Brabers, A.E.M., en Jong, J.D. de. Vertrouwen in zorgverzekeraars hangt samen met opvatting over taken zorgverzekeraars.
Toetsingskader. Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Mevrouw drs. E.I. Schippers Postbus EJ DEN HAAG
Aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Mevrouw drs. E.I. Schippers Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Datum 13 mei 2015 Onderwerp Reactie op consultatie-versie Wijziging Wet Marktordening Gezondheidszorg
Deze regeling is van toepassing op Wlz-uitvoerders als bedoeld in artikel 1, sub e, van de Wmg.
REGELING Controle en Administratie Wlz-uitvoerders Gelet op artikel 31, sub a, artikel 31, sub c, en artikel 36, derde lid, van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg), heeft de Nederlandse Zorgautoriteit
Vergelijkingssites voor zorgverzekeringen. Tweede onderzoek naar kwaliteit van vergelijkingssites voor zorgverzekeringen op het internet
Vergelijkingssites voor zorgverzekeringen Tweede onderzoek naar kwaliteit van vergelijkingssites voor zorgverzekeringen op het internet december 2008 Inhoud Vooraf 5 Managementsamenvatting 7 1. Inleiding
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Slob (CU) over contant betalen bij de apotheek (2013Z00311).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34
1 Over de grenzen van de risicoverevening
1 Over de grenzen van de risicoverevening 1.1 APE, 15 februari 2016 Inleiding In dit paper betrekken we de stelling dat het primaire doel van risicoverevening het waarborgen van solidariteit is. Doelmatige
Zorgverzekeraars Nederland mr. A. R. Datum 24 oktober 2014 Betreft Zorgpunten ten aanzien van de overhevelingen naar de Zorgverzekeringswet in 2015
> Retouradres Postbus 20350 2500 EA DEN HAAG Zorgverzekeraars Nederland mr. A. R. Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340 78 34 www.rijksoverheid.nl Inlichtingen bij Datum
Het Nederlandse Zorgstelsel
Het Nederlandse Zorgstelsel Een heldere blik op de regels in de gezondheidszorg Corné Adriaansen 12 september 2012 Door de bomen het bos niet meer te zien? Zorgstelsel Nederland 2012 Financieringsstromen
Stappenplan realiseren structurele financiering innovatieve ouderenzorg
Stappenplan realiseren structurele financiering innovatieve ouderenzorg introductie Marc Soeters Gerrold Verhoeks Samenvatting Inleiding Het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) heeft de start van tal
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 29 689 Herziening Zorgstelsel Nr. 215 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Deze regeling is voorts van toepassing op zorgverzekeraars als bedoeld in artikel 3.10 hierna.
NADERE REGEL Macrobeheersinstrument verpleging en verzorging 2016 Gelet op de artikelen 36, 37, 62 en 68 van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg), besluit de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) tot
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Kenmerk
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 10 november 2015 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34
Zorgkantoor Friesland Versmalde AWBZ (Wlz)
Zorgkantoor Friesland Versmalde AWBZ (Wlz) & De Friesland Zorgverzekeraar Toewijsbare Wijkverpleegkundige Zorg (Zvw) Niet-toewijsbare Wijkverpleegkundige Zorg (Zvw) Inhoud Presentatie Hervormingen Langdurige
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 18 december 2009 Betreft ziekenhuisverplaatste zorg
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Zorginstituut Nederland
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Algemene Rekenkamer t.a.v. drs. C.C.M. Vendrik, wnd voorzitter Lange Voorhout 8 Postbus 20015 2500 EA DEN HAAG Betreft 2740.2015036391 Reactie op het Conceptrapport
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 26 april 2016 Betreft Voorhangbrief kwaliteitsstatuut ggz
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directie Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11
Betere zorg: een kwestie van kiezen?
Betere zorg: een kwestie van kiezen? VGE Congres Consumer choice: De juiste keuze? 30 november 2006 Erik Schut Instituut Beleid en Management Gezondheidszorg (ibmg) Erasmus Universiteit Rotterdam 1 Populaire
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 8 december 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34
Ronde Tafel Gesprek / bijzondere procedure - 19 januari 2015 Tweede Kamer
Ronde Tafel Gesprek / bijzondere procedure - 19 januari 2015 Tweede Kamer Dames en heren, Kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg dat is de inzet van de overheid, de verzekeraars en de aanbieders.
Samen verzekerd van goede zorg. André Rouvoet, voorzitter Zorgverzekeraars Nederland Congres Arts en Organisatie 10 juni 2016
Samen verzekerd van goede zorg André Rouvoet, voorzitter Zorgverzekeraars Nederland Congres Arts en Organisatie 10 juni 2016 Status van de Nederlandse gezo dheidszorg Bron: VWS Nederland in internationaal
Inkoopbeleid Wijkverpleging 2016 Multizorg VRZ. Een toelichting voor zorgaanbieders op het inkoopjaar 2016
Inkoopbeleid Wijkverpleging 2016 Multizorg VRZ Een toelichting voor zorgaanbieders op het inkoopjaar 2016 Inhoud Vooraf... 3 1. Missie en visie Multizorg VRZ... 3 2. Kwaliteitsbeleid... 4 3. Inkoopwijze
Protocol. de Inspectie voor de Gezondheidszorg. de Nederlandse Zorgautoriteit
Protocol tussen de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Nederlandse Zorgautoriteit inzake samenwerking en coördinatie op het gebied van beleid, regelgeving, toezicht & informatieverstrekking en andere
Zorg Plan en Keuze Zorg Plan. zorgeloos verzekerd via uw werkgever. informatie voor de werknemer
Zorg Plan en Keuze Zorg Plan zorgeloos verzekerd via uw werkgever informatie voor de werknemer Zorg Plan Zorgeloos verzekerd via uw werkgever Een goede zorgverzekering draagt bij aan een gezond en zorgeloos
Behandeld door Telefoonnummer adres Kenmerk / Treeknormen GGZ 22 december 2016
De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Newtonlaan 1-41 3584 BX Utrecht Postbus 3017 3502 GA Utrecht T 030 296 81 11 F 030 296 82 96 E info@nza.nl I www.nza.nl
Solidariteit, Toezicht en Hervorming van de zorg
Solidariteit, Toezicht en Hervorming van de zorg Wim Groot Hoogleraar gezondheidseconomie Universiteit Maastricht Lid Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) Health Services Research Focusing on Chronic
Bijlage 1 Uitgangspunten en inhoud van Zvw-pgb
Bijlage 1 Uitgangspunten en inhoud van Zvw-pgb Onderhandelingsresultaat overeengekomen door Per Saldo, ZN en VWS Uitgangspunten: Per 1 januari 2015 worden, indien de wijziging van het Besluit zorgverzekering
Tweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 Aanhangsel van de Handelingen Vragen gesteld door de leden der Kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden 2631 Vragen van het lid
Zorginkoop voor polissen met beperkende voorwaarden
Rapport Zorginkoop voor polissen met beperkende voorwaarden Selectie van gecontracteerde zorgaanbieders februari 2017 Inhoud Vooraf 5 Samenvatting 7 1. Inleiding 9 1.1 Wat is een polis met beperkende
De zorgverzekeraar en de ROS. Masterclass zorg op de juiste plaats Bijeenkomst ROSSEN op 4 oktober 2012
De zorgverzekeraar en de ROS Masterclass zorg op de juiste plaats Bijeenkomst ROSSEN op 4 oktober 2012 Agenda De verzekeraar neemt een risico van je over dat jezelf niet kan dragen De zorgverzekeraar is
EXPERTGROEP BEKOSTIGING
EXPERTGROEP BEKOSTIGING WERKCONFERENTIE 30 SEPTEMBER 2015 1 WELKOM Manja Bosch, Voorzitter tafel bekostiging 2 Organiseer gezamenlijke belangenbehartiging bekostiging Prioriteiten van taakgebieden Beroepsgroep
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 13 februari 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Zorg Plan en Keuze Zorg Plan zorgeloos verzekerd in 2008. informatie voor de particulier
Plan en Keuze Plan zorgeloos verzekerd in 2008 informatie voor de particulier Plan en Keuze Plan de basisverzekering zorgeloos verzekerd Een goede zorgverzekering draagt bij aan een gezond en zorgeloos
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Bijlage(n)
Percentage overstappers afgenomen; Keuzevrijheid minstens zo belangrijk als premie
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Margreet Reitsma-van Rooijen en Judith de Jong. Percentage overstappers afgenomen; Keuzevrijheid minstens zo belangrijk
Van Telefoonnummer E-mailadres Kenmerk Projectgroep marktscan langdurige zorg vragencare@nza.nl Care-15-03. Marktscan langdurige zorg 21 mei 2015
Aan Adviescommissie Zorgmarkten Care Van Telefoonnummer E-mailadres Projectgroep marktscan langdurige zorg vragencare@nza.nl Onderwerp Datum Marktscan langdurige zorg 21 mei Inleiding De afgelopen jaren
Behandeld door Telefoonnummer adres Kenmerk Jeen van Hijum
De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Newtonlaan 1-41 3584 BX Utrecht Postbus 3017 3502 GA Utrecht T 030 296 81 11 F 030 296 82 96 E info@nza.nl I www.nza.nl
Toegankelijkheid en betaalbaarheid dure geneesmiddelen gaan hand in hand met elkaar Expertmeeting ziekenhuisfarmacie
Toegankelijkheid en betaalbaarheid dure geneesmiddelen gaan hand in hand met elkaar Expertmeeting ziekenhuisfarmacie Alexander Bybau 17 mei 2016 Agenda Zilveren Kruis, even voorstellen Visie en ambitie