DEN HAAG TRANSMURAAL

Transcriptie

1 Nummer 2 juni 2015 T DEN HAAG MURAAL VOOR PROFESSIONALS IN DE ZORG HAAGSE WIJK- EN WOONZORG Het verhaal van wijkverpleegkundige Michelle Jansen NETWERKTHEMA: OMGAAN MET VERANDERING Dubbelinterview over de kwaliteit van de Nederlandse zorg Roland de Wolf (Saffier De Residentiegroep) en Henriëtte Bertels (Cardia) GEMIVA-SVG GROEP Participeren moet je leren

2 IN DIT NUMMER NETWERKTHEMA: Omgaan met veranderingen Roland de Wolf (Saffier De Residentiegroep) en Henriëtte Bertels (Cardia): Nederlandse zorg is gewoon heel goed Eykenburg opent domotica-centrum Nog beter toezicht en verstoring wegnemen uit de zorg Eerste ervaring met transmurale proeftuinen Participeren moet je leren MCH-Bronovo biedt begeleiding thuis Persoonlijk begeleider tijdens en na ziekenhuisopname Saffier De Residentiegroep en Parnassia openen verpleeghuis IC Eerste in de regio Warme zorg in Hospice Scheveningen Patiënten komen steeds later Beschermd wonen blijft overeind in Haagse regio Bewoners behouden hun plek én er is nieuwe instroom Jane Jadoenath en Martin Meendering, Taskforce Mantelzorg: Mantelzorger spreekt zich vaker uit Einde thema FIT & FUN bij WZH Het verbinden van elementen Nieuw Juliana Kinderziekenhuis voor Haagse regio Grootste Kinder Spoedeisende Hulp Florence biedt 24-uurszorg We regelen mét elkaar alle laatste zaken persoonlijk

3 RUBRIEKEN 4 9 Actueel in het netwerk Ondertussen op het web De Mantelzorger Den Haag 26 Het verhaal van... Michelle Jansen, wijkverpleegkundige Haagse Wijk- en Woonzorg: Verandering is een verrijking van het vak Wij werken samen VÓÓR Welzijn en Florence in Servicepunt XL Samen hebben we het hele plaatje De gouden tip van... Cardia: kracht van de verzorgingshuiszorg bewaren Scholing dementiezorg sluit aan bij gewoontes cliënt Colofon Berichten uit de Stichting Column: Gewetensvraag Tweets PATRICIA HUIJBREGTS Af en toe zon, nu en dan regen Hoe is de stemming in de Haagse zorginstellingen nu de hervorming van de zorg is begonnen? Dat is de centrale vraag in dit nummer. Nou, het gaat best goed dat is de eerste indruk. Met creativiteit, flexibiliteit en een positieve instelling gaat de sector de veranderingen aan. Transmurale samenwerking en een goede communicatie helpen daarbij. Zorgverleners werken keihard om zorgvragers geen nadeel te laten ondervinden van de hervorming. Een mooi voorbeeld is het verhaal van Stichting Anton Constandse. Zes Haagse instellingen voor beschermd wonen indiceren vanaf begin dit jaar zelf en verwijzen naar elkaar op basis van vertrouwen en transmurale samenwerking. Hun budget is gelijk gebleven wat elders in het land niet gelukt is. Om jaloers op te worden. Maar is dit het complete plaatje? Kan de hervorming soepeltjes doorgevoerd worden, doordat de sector het heel goed had? Ik denk het niet. Het schuurt en het kraakt overal. Als directeur van de Stichting Transmurale Zorg hoor ik veel en ik zie dat er een verschil is tussen wat zorgverleners onder elkaar uitwisselen en wat ze naar buiten brengen. Op zich begrijp ik dat wel je wilt een positief verhaal vertellen, zeker in moeilijke tijden - maar in de volle breedte ligt het heel anders. En als je goed tussen de regels doorleest van dit nummer, kom je dat andere verhaal tegen. Dan lees je bijvoorbeeld dat thuiswonende ouderen vaak niet goed geïnformeerd zijn over de hervorming; dat zorgverleners zich zorgen maken over thuiswonende ouderen met dementie; dat ernstig zieken steeds later naar het hospice komen. Hoe is de stemming dan echt? Ik denk een beetje zoals het weer. Wisselvallig. Af en toe zon, nu en dan regen. Organisaties doen hun uiterste best om paraplu s te bedenken om zorgvragers ervoor te behoeden dat zij van de regen in de drup gaan. Zorgverleners werken zich ondertussen een slag in de rondte... En dat verdient een grote pluim. n 3

4 ACTUEEL IN HET NETWERK Foto: Jürgen Burkhardt Fietsen voor cliënten Thuisbegeleiding HWW zorg Tijdens een feestelijke bijeenkomst bij HWW zorg ontving op 30 april jl. een groep blije kinderen een opgeknapte fiets. Er was een fietsparcours aangelegd, zodat de kinderen hun fiets direct konden uitproberen. Dit cadeau was een initiatief van de Voorburgse Rotary. Deze had bedacht mensen met minder financiële armslag een fiets te geven. Dit plan viel direct in goede aarde bij Marry Jes, manager Thuisbegeleiding van HWW zorg. Rotary Voorburg ging voortvarend aan het werk met een aantal andere partijen, waaronder Nationaal Fonds Kinderhulp, Leerwerkbedrijf EcoWare, De Jutters, Jeugdformaat, en HWW zorg Thuisbegeleiding. Leden van de Dolgelukkig met je eigen fiets Rotary en familie, vrienden en kennissen, stelden niet meer gebruikte of afgedankte fietsen beschikbaar. Leerwerkbedrijf EcoWare in Zoetermeer (waar veel jongeren een opleiding fietstechniek volgen) knapte daarna de fietsen op. In samenspraak met het Nationaal Fonds Kinderhulp werden deze bijna nieuwe fietsen vervolgens aangeboden aan de cliënten van Thuisbegeleiding, De Jutters en Jeugdformaat. Koningin Máxima RVD, foto (2012): Frank van Beek Koningin Máxima opent nieuwe JKZ Op vrijdag 12 juni jl. heeft Hare Majesteit Koningin Máxima in het HagaZiekenhuis het nieuwe Juliana Kinderziekenhuis (JKZ) op de Leyweg geopend. Het JKZ in Den Haag bestaat dit jaar 130 jaar. In 1885 werd het initiatief genomen voor de oprichting van een instelling voor zieke kinderen. In 1929 opende Koningin Emma het kinderziekenhuis en krijgt het de naam Juliana Kinderziekenhuis. In 2000 opende Koningin Beatrix het JKZ aan de Sportlaan. Koningin Máxima zet deze traditie voort met de opening van het nieuwe Juliana Kinderziekenhuis aan de Leyweg. Sporten met een beperking Vier zorgaanbieders hebben met de gemeente Den Haag een convenant afgesloten om het sporten van mensen met een beperking te stimuleren. Wethouder Rabin Baldewsingh van sport heeft hierover afspraken gemaakt met SGK Sportbelang, Middin, Philadelphia en de Gemiva-SVG Groep. Het aantal mensen met een beperking dat sport ligt beduidend lager dan bij mensen zonder beperking. De functie van buurtsportcoach wordt uitgebreid om programma s op te zetten om mensen met een beperking te laten sporten. 4

5 ACTUEEL IN HET NETWERK Bewoners HWW zorg pakken de fiets Sophia Revalidatie: verdere professionalisering Smartlab Foto: Eva Collette Ouderwets een boulevardje pakken Sophia Revalidatie vergroot de innovatiekracht door de samenwerking aan te gaan met het bedrijfsleven en het onderwijs. In 2014 is bij Sophia Revalidatie het Smartlab opgezet en ingericht. De doelstelling daarvan is het op projectmatige wijze aanvullen van de revalidatiebehandelingen met nieuwe technologie, zodat de revalidatiezorg effectiever en doelmatiger wordt. HWW zorg heeft 2015 uitgeroepen tot het jaar van beweging en meteen voor haar verpleeghuizen en woonzorgcentra rolstoelfietsen en duofietsen aangeschaft. Deze zijn betaald uit een eigen stimuleringsfonds dat enerzijds ruimte biedt aan initiatieven die met de reguliere middelen niet bekostigd kunnen worden en anderzijds de medewerkers prikkelt en stimuleert om met creatieve ideeën voor besteding te komen. Inmiddels zijn de eerste fietsen op proef in huis. Bij de eerste gelegenheid is Lettie van Atteveld (tweede van links), voorzitter van de Raad van Bestuur van HWW zorg, met bewoners van verpleeghuis De Eshoeve Residentie met een nieuwe rolstoelfiets op pad gegaan. Foto: Sophia Revalidatie Foto: Gemiva-SVG Groep Het SmartLab biedt patiënt, mantelzorger en professional de gelegenheid om kennis te maken met de nieuwste technologieën binnen de revalidatiezorg. Bedrijven kunnen hier hun technologische innovaties presenteren en door patiënten en behandelaren laten evalueren. Onderwijsinstellingen kunnen hier bijdragen aan innovaties en er onderzoek naar doen is het jaar om Smartlab door te ontwikkelen en te professionaliseren, met als doel innovatie(s) een (regulier) onderdeel te laten worden van de werkwijze en behandeling voor de revaliderende patiënten van Sophia Revalidatie. 5

6 INTERVIEW Foto: Arnaud Roelofsz 6 Bezoek aan het buitenland inspireerde Roland de Wolf (Saffier De Residentiegroep) en Henriëtte Bertels (Cardia).

7 INTERVIEW Roland de Wolf en Henriëtte Bertels: Nederlandse zorg is gewoon heel goed NETWERKTHEMA De hervorming van de zorg is begonnen, de eerste wetten zijn vanaf 1 januari jl. in werking getreden. In de pers is veel aandacht voor wat er allemaal mis gaat. Maar klopt dat beeld wel? Een gesprek met twee Haagse zorgbestuurders die naar het buitenland gingen voor een brede blik op de Nederlandse zorg en over de vraag hoe zij de afgelopen tijd beleefd hebben. alles opeens anders wordt als je oud wordt. Waarom je opeens vast zit aan een apart zorgsysteem met een aparte wetgeving. Saffier is al een paar jaar bezig een scheiding tussen wonen, zorg en behandeling aan te brengen op basis van een nieuwe visie op zorg. Deze gaat heel goed samen met de hervormingen, waarin eigen regie en zelfredzaamheid centraal staan. De Wolf: Wij laten onze Nieuwe kleinschaligheid Henriëtte Bertels merkt meer van de hervormingen in haar organisatie en is tevreden over de voortgang. Zij is bestuurder van Cardia, een kleinere Haagse zorgaanbieder met een christelijke signatuur. In tegenstelling tot Saffier biedt Cardia thuiszorg en heeft naast de verpleeghuiszorg, nog cliënten met een lage ZZP. Bertels is op dit moment bezig met de overgang van de grootschalige infrastructuur uit de drie Je mag gewoon doodgaan en dan zo prettig mogelijk geleefd hebben MARIEKE KEUR, Ik heb zin in cake Die hervormingen mogen van mij nog wel een stapje verder gaan. Schaf die Wet langdurige zorg (Wlz) maar af, zegt Roland de Wolf resoluut. Hij is bestuurder van Saffier De Residentiegroep, een Haagse zorgaanbieder met tien verpleeghuislocaties, 80 procent zware zorg (ZZP 6 en 7), 1400 medewerkers en 75 miljoen omzet op jaarbasis. Ik heb nooit begrepen waarom cliënten zo veel mogelijk alles zelf doen ook als ze zelf niet op het idee komen dat ze iets best zelf kunnen. Als iemand zegt: Ik heb vandaag zin in cake, zeggen wij: Goed idee! Zullen we die dan maar gaan bakken? Voor sommige mensen is dat even wennen. Die vragen: Waarom ga je dat niet voor me halen? - En soms: Komt dat soms door de bezuinigingen? Maar onze gedachte is dat het veel beter is als iemand zelf iets doet, dan wanneer alles aangereikt wordt. voormalige verzorgingshuizen van Cardia naar kleinschaligheid in de nieuwe verpleeglocaties. Een mooi voorbeeld zijn de instellingskeukens: deze worden vervangen door woonkeukens. Verder gebeurt er heel veel rond de nieuwe indicatiestelling in de wijkzorg, waar Cardia direct mee te maken heeft. Het gaat goed, zegt ze. De Nederlandse zorg- en dienstverlening is doorgaans robuust met veel kennis van zaken. Ik vind het een tragedie dat we er in de pers zo slecht vanaf komen. De zorgverlening  7

8 INTERVIEW Foto: Arnaud Roelofsz NETWERKTHEMA Roland de Wolf en Henriëtte Bertels: Nederlandse samenleving is erg risicomijdend. gaat bij ons gewoon door ondanks de transities en onze scores voor klanttevredenheid zijn uitstekend. Initiatief bij cliënt Saffier experimenteert al een paar jaar met een nieuw zorgconcept op de locatie Royal Rustique in Scheveningen. Deze bestaat uit een aantal herenhuizen waar ouderen en/of mensen met een beperking zelfstandig wonen. Zij regelen zelf eventuele aanpassingen in huis en kopen zelf hun zorg en eventuele behandeling in. Het is een nieuw concept, zegt De Wolf. En het werkt, volgens de eerste onderzoeken. Hun woonsituatie is niet langer hun zorglocatie, zoals in een traditioneel verpleeghuis. En hun huis is ook niet de plek waar ze behandeld worden. Veel cliënten vinden dat heel prettig: zij regelen alles zo veel mogelijk zelf. Voor onze medewerkers is het een grote overgang. In het traditionele verpleeghuis, waar zij vandaan komen, namen zij de mensen veel uit handen en bepaalden zij in feite wat er gebeurde. Het initiatief lag veel minder bij de cliënt. Een medewerker zegt snel: Dat kan iemand helemaal niet! Maar in de nieuwe benadering moet dat eerst blijken en dan kijken we wel weer verder. Bertels vult aan: Mensen zijn binnen no time gehospitaliseerd als ze niets meer zelf doen. Terwijl ze aangeven dat ze zich veel beter voelen als ze wel van alles zelf doen. Dat geeft plezier en voldoening. Voor de medewerkers van Cardia is de overgang naar meer zelf laten doen overigens minder groot, omdat wij verzorgingshuiszorg hadden. Daar waren cliënten veel zelfstandiger. Traptouwtjes in Zwitserland Beide bestuurders hebben door contact met het buitenland een nieuwe blik gekregen op de zorg in Nederland. Bertels bracht werkbezoeken aan Noorwegen en Denemarken, Duitsland en Zwitserland. Wat haar opviel is dat de Nederlandse zorg op hoog niveau is, maar zwaar beregeld. In Zwitserland bezocht ik een aantal dorpen met verpleeghuislocaties voor mensen met dementie. 8

9 ONDERTUSSEN OP HET WEB Daar mochten de mensen gewoon inen uitlopen. Er waren geen beperkende maatregelen en geen dichte deuren. Toen ik vroeg of mensen niet wegliepen, zeiden ze: Ja, ze lopen wel weg, maar ze komen altijd weer terug. En iedereen in het dorp kent ze. Ik zag daar ook touwtjes waarmee de trap werd afgesloten. Zo gewoon! De eenvoud van die oplossing beviel mij. Er hing een ontspannen sfeer in huis. Ik vond dat heel aangenaam, heel charmant. Nederlandse keuzevrijheid Roland de Wolf ging in Zweden kijken. Veel mensen denken dat de zorg in de Scandinavische landen beter is. Maar dat beeld moet je relativeren. In Zweden regelt de locale overheid de zorg. Dat is een heel strak systeem dat werkt per provincie, op adres. Bij een adres hoort een huisarts, een ziekenhuis als je een behandeling nodig hebt, een verpleeghuis etc. Wil je iemand anders, dan kan dat niet want je bent gehouden aan het systeem. Ondertussen zijn er wel degelijk kwaliteitsverschillen, dus je ziet mensen om het systeem verhuizen. Dat is ondenkbaar hier. Als we naar een ander ziekenhuis willen, kiezen het systeem we een andere zorgverzekeraar. Wij hebben keuzevrijheid, wij hoeven niet te verhuizen. Het is wel eens goed als de samenleving zich realiseert hoe goed onze zorg eigenlijk is. We moeten ons niet verliezen in Kwaliteit boven kwantiteit Hoewel Bertels en De Wolf uitgesproken positief zijn over de Nederlandse zorg, plaatsen beiden een kanttekening bij het risicomijdende karakter ervan. Bertels: Wat ik heb meegenomen uit het buitenland, is de overtuiging dat we moeten proberen alles zo gewoon mogelijk te houden en ons niet te verliezen in het systeem. We moeten niet alles willen beregelen, alles willen controleren. Als een traptouwtje voldoet, voldoet het. Geef de zorg de ruimte om dat zelf uit te maken. Door de digitalisering kunnen familieleden van mijn cliënten overal in meekijken. We zien dat er intensief gemonitord wordt op afstand. En er is weinig tolerantie voor risico s. Terwijl we gewoon moeten accepteren dat niet alles altijd maar goed gaat. Dat dat gewoon bij het leven hoort. Roland de Wolf: De inzet van de zorg is dat iemand zo gelukkig mogelijk is, ook als hij hulpbehoevend wordt en van alles gaat mankeren. Wat mij betreft geldt: kwaliteit boven kwantiteit. Je mag gewoon doodgaan en dan zo prettig mogelijk geleefd hebben. Dat betekent dat je risico s accepteert. Dat je mensen niet in hun vrijheid beperkt, maar lekker laat rondlopen als ze daar toevallig zin in hebben. Zelfs als ze de straat opgaan. In Royal Rustique is één keer iemand weggelopen in de afgelopen jaren. Die werd netjes teruggebracht door de politie. De Engelse schrijver Oscar Wilde heeft het heel treffend gezegd in een van zijn toneelstukken: Everything is danger - ous, my dear fellow. If it wasn t so, life wouldn t be worth living. Daar ben ik het helemaal mee eens. n De Mantelzorger Den Haag Foto: Shutterstock Parnassia heeft recent een Facebookpagina voor Haagse mantelzorgers gelanceerd. De Mantelzorger Den Haag is bedoeld als ontmoetingsplek voor mantelzorgers van volwassenen met psychiatrische en geheugenproblemen. Bezoekers kunnen adviezen uitwisselen met mensen in vergelijkbare omstandigheden. Ook kan een bezoeker een beroep doen op de familiecoach van Parnassia en praktische wijkgebonden ondersteuning. Deze Facebookpagina is enerzijds bedoeld om mantelzorgers te steunen in hun omgang met een psychiatrisch zieke, en anderzijds om overbelasting te voorkomen. Het valt immers niet mee om altijd klaar te staan en alert te zijn om iemand weer uit de problemen te halen of te voorkomen dat deze groter worden. De psychiatrie waar deze groep mantelzorgers mee te maken heeft, varieert enorm: posttraumatische stressstoornis (PTSS), schizofrenie, autistische stoornissen, A(D)HD, manisch-depressieve stoornis, angst-en dwangstoornissen, alcohol- en/of drugsverslaving, burnout, borderline stoornis, depressie of dementie. n 9

10 NETWERKTHEMA Nog beter toezicht en verstoring wegnemen uit de zorg Eykenburg opent domotica-centrum Bij Stichting Eykenburg is in maart het domotica-centrum geopend. Hier volgen medewerkers de cliënten met camera s. Bovendien zijn er directe spreek- en luisterverbindingen met hen. Brigitte Kooijman (sectormanager zorg en begeleiding) en Elly Berkhuysen (medewerker domotica) vertellen over hun eerste ervaringen. ANNELIES VAN GEEST, STICHTING EYKENBURG 10 Cliënt geruststellen Het domotica-centrum is geopend om nog beter toezicht te houden en verstoringen uit de zorg weg te nemen, vertelt Brigitte. Daarmee kunnen we, deels op afstand, de veiligheid nog beter garanderen. Een zorgmedewerker kan immers niet overal tegelijk zijn. Met de camera s en spreek- en luisterverbindingen kunnen we Iedereen ziet de meerwaarde van het domoticacentrum alles monitoren. Elly gaat verder: Als een cliënt alarm slaat, krijgt hij eerst contact met ons, met het domotica-centrum. We vragen wat er aan de hand is en stellen iemand gerust. Regelmatig blijkt dat een cliënt alleen maar wil weten wanneer bijvoorbeeld het eten komt. Dat vertellen we dan en zo hoeft er geen zorgmedewerker naar toe. Als het onduidelijk is wat iemand wil of wanneer er echt iets aan de hand is, bellen we de afdeling dat ze moeten gaan kijken. De medewerkers van het domotica-centrum zijn ook echt onderdeel van de zorg. Iedereen voelt zich veiliger In het begin was het natuurlijk wennen, vertelt Elly. Voor iedereen. Dan grapten we tegen een medewerker die aan het schoonmaken Met camera s en spreek- en luisterverbindingen nog meer veiligheid voor cliënt en medewerkers was, dat we hadden gezien dat zij iets was vergeten. Maar intussen is iedereen gewend en ziet iedereen de meerwaarde van het domotica-centrum. De zorgmedewerkers vragen regelmatig of we even een huiskamer in de gaten willen houden, als zij bijvoorbeeld met iemand naar het toilet moeten. Zo weten ze zeker dat er goed toezicht is. De zorgmedewerkers geven ook aan zich veiliger te voelen. Cliënten zijn ook al meer gewend. In het begin was er een mevrouw die als we via de spreek- en luisterverbinding contact zochten, riep: Kom maar binnen. Als we vertelden dat we via de spreekverbinding contact hadden, liep ze naar de deur om open te doen en keek om de hoek of ze ons zag. Maar nu weet ze dat we alleen met haar praten. n Foto: Stichting Eykenburg

11 Eerste ervaring met transmurale proeftuinen Participeren moet je leren NETWERKTHEMA Participeren staat centraal bij de invoering van de Wmo Zorg- en welzijnsinstellingen gaan met elkaar aan de slag om dit te realiseren. Niet naast, maar met elkaar. Samen met de gemeente hebben verschillende zorgaanbieders in Zoetermeer transmurale proeftuinen opgezet. De gedachte erachter is goed, de praktijk heeft nog veel haken en ogen, vertelt Anja Schrover, locatiemanager van wijkservicecentrum De Spil van de Gemiva-SVG Groep. HANS VAN AMSTEL-JONKER, GEMIVA-SVG GROEP Dagbesteding voor mensen met een beperking blijft kerntaak voor De Spil Foto: Gemiva-SVG Groep Foto: Gemiva-SVG Groep Door het multifunctionele karakter van De Spil is er nu ook een receptie Cliënt of vrijwilliger? De Spil was een activiteitencentrum voor mensen met een lichamelijke beperking en/of niet-aangeboren hersenletsel in Zoetermeer. Vorig jaar juli zijn we verder gegaan als wijkservicecentrum, vertelt Anja Schrover. Een deel van het gebouw is verhuurd voor verdedigingssporten. Daarmee krijg je meteen een andere soort bezoekers erbij. Vanuit de gemeente is de vraag gekomen of De Spil een van de transmurale proeftuinen kan worden. Anja Schrover: We hebben hier een inloop voor de zwakkere burger. Die komt voorzichtig van de grond. Wijkbewoners kunnen meedoen aan onze activiteiten. Mensen met bijvoorbeeld psychiatrische problemen kunnen zich hierbij verdienstelijk maken als vrijwilliger. Maar als ze daarbij zelf veel ondersteuning nodig hebben, zijn ze eigenlijk geen vrijwilliger maar cliënt. Wij mogen zelf de inschatting maken of iemand hier als cliënt of vrijwilliger aan de slag gaat. Als hij als cliënt meedraait, betaalt de gemeente de begeleidingskosten uit de Wmo. Zo niet, dan betaalt de bezoeker een klein bedrag per dag als bijdrage aan de recreatieve dagbesteding. Tijd nodig In De Spil komen zo n 35 mensen met een beperking, of een lichamelijke beperking of niet-aangeboren hersenletsel. Anja Schrover: De drempel voor wijkbewoners om met hen activiteiten te ondernemen is nog hoog. Dat heeft tijd nodig. Vanuit de wijk worden nu ook (eenzame) ouderen doorverwezen naar De Spil voor dagbesteding. Daaraan is We bouwen de samenwerking langzaam op behoefte. De grote winst zit nu nog voornamelijk in het leren kennen van de andere zorgaanbieders in de wijk. Iedereen heeft zo zijn eigen doelgroep, nu komen we elkaar hier tegen omdat we in dit gebouw bijvoorbeeld vergaderfaciliteiten voor samenwerkingspartners hebben. Zo bouwen we de samenwerking langzaam op. Groot pluspunt is nu al dat we als organisaties elkaar veel beter leren kennen en naar elkaar kunnen verwijzen. n 11

12 NETWERKTHEMA Persoonlijk begeleider tijdens en na ziekenhuisopname MCH-Bronovo biedt begeleiding thuis De landelijke overheid verwacht dat burgers meer zelf regelen in hun (thuis)zorg en doet per 1 januari 2015 een stapje terug. In de nieuwe situatie kunnen de diensten van een persoonlijk begeleider een welkome aanvulling zijn op de zorg die de gemeente biedt. MCH-Bronovo biedt deze service aan patiënten die na een opname terug naar huis kunnen. GERBEN STOLK 12 Niet alleen naar huis Een opname in het ziekenhuis: niemand zit erop te wachten. In MCH-Bronovo heeft de patiënt tijdens het verblijf in elk geval de zekerheid van 24 uur per dag optimale zorg. Niet alleen van alle medewerkers, specialisten, zaalartsen en verpleegkundigen, maar ook van de vrijwilligers. Maar hoe zit Niet exclusief voor senioren het daarna? Voor sommigen is het ontslag uit het ziekenhuis en de terugkeer naar huis een bron van zorg. Daarom biedt MCH-Bronovo patiënten op de locatie Bronovo een persoonlijk begeleider aan, die thuis helpt en gezelschap biedt. Zo wordt de zorg verlengd tot na de opname en hoeft niemand alleen naar huis. Professionele mantelzorger Een persoonlijk begeleider is niets anders dan een professionele mantelzorger: iemand die zorgt dat de patiënt geen omkijken heeft naar taken waar hij of zij om welke reden dan ook niet aan toe komt. Denk bijvoorbeeld aan schoonmaken, koken, de hond uitlaten, boodschappen doen, medicijnen halen, het huis gezellig maken. MCH-Bronovo biedt deze dienst aan in samenwerking met partnerorganisatie Senior Service, specialist in dienstverlenende services. Niet iedereen heeft thuis een partner die voor opvang kan zorgen. En niet iedereen kan terugvallen op een sociaal netwerk van familie, vrienden of buren. Velen willen ook geen claim leggen op de kostbare tijd van anderen. Zij koesteren hun onafhankelijkheid en houden liever zelf de regie in hun leven. Dat geldt net zo goed voor jongere patiënten als voor ouderen. De persoonlijk begeleider is dan ook zeker niet exclusief voor senioren bedoeld. Extra luisterend oor De persoonlijk begeleider is er desgewenst ook bij tijdens latere controles in het ziekenhuis. Hij of zij kan bijvoorbeeld vervoer naar en van het ziekenhuis verzorgen. Ook tijdens de opname kan een persoonlijk begeleider de patiënt of een familielid helpen. Met een extra luisterend oor tijdens arts-consulten, maar ook door de was te doen, schone kleding te brengen en thuis de post uit de brievenbus te halen. Zo kan de patiënt in het ziekenhuis gerust zijn dat alles thuis goed is geregeld. Daarna

13 kan iemand thuis veilig en goed verzorgd herstellen en is er gezelschap en aanspraak. PGB Wie een persoonsgebonden budget (PGB) heeft met de indicatie begeleiding, kan de activiteiten van de persoonlijk begeleider hieruit betalen. De persoonlijk begeleiders zijn zorgvuldig geselecteerd. Er wordt niet alleen gekeken Veel mensen kiezen voor een persoonlijk begeleid er om hun zelfstandigheid te behouden naar hun motivatie, ervaring en werkhouding, maar ook naar hun verleden. Iedere persoonlijk begeleider heeft daarom een zogeheten Verklaring Omtrent Gedrag. Zo n verklaring van goed gedrag is afgegeven door de Rijksoverheid. De meeste persoonlijk begeleiders zijn van middelbare leeftijd. Meer weten? Kijk op bij Comfort Service. Of zoek contact via of comfortservice@bronovo.nl. n Foto: Bronovo-MCH Initiatief bij de cliënt Behoud van zelfstandigheid: meestal is dat de reden dat iemand voor een persoonlijk begeleider kiest, zegt Maria Wattenberg. Zij heeft al veel mensen thuis bijgestaan na een ziekenhuisopname. Een zelfstandig wonende oudere dame koos voor deze mogelijkheid in plaats van voor een verpleeghuis, zorghotel of thuiszorg. Zij had tijdelijk behoefte aan aanspraak, een beetje gezelligheid en een helpend handje. En dan zo snel mogelijk weer op eigen benen staan. Letterlijk, want ze had een heupoperatie achter de rug. Al na een paar dagen kon zij de boel zelf weer oppakken. Wattenberg verblijft vaak een aantal dagen bij haar cliënten. Ze verzorgt het huishouden, doet de boodschappen en maakt desgewenst een wandelingetje met hen. Als er wondverzorging nodig is, komt de thuiszorg. Maar die medewerkers hebben niet de tijd om bijvoorbeeld net even wat extra aandacht te besteden aan de kleding. Wat ik doe, is aanbieden: zal ik dat even doen? Vaak wil iemand het eerst zelf proberen. Het initiatief ligt volledig bij de cliënt. Als iemand bijvoorbeeld geen behoefte heeft aan gezelschap, ga ik naar mijn kamertje. Alles draait om de wensen van de cliënt. Terugkeer naar huis is voor sommige patiënten bron van zorg NETWERKTHEMA 13

14 NETWERKTHEMA Eerste in de regio Saffier De Residentiegroep en Parnassia openen verpleeghuis IC Parnassia en Saffier De Residentiegroep hebben een verpleeghuis IC ontwikkeld om mensen in nood die ontwrichtend gedrag vertonen, een goede plek en begeleiding te bieden buiten de psychiatrie. Het gaat hierbij om bovenmatige agressie, fysiek geweld, geluids- en seksuele overlast. RIA VAN HAAFTEN, SAFFIER DE RESIDENTIEGROEP MARISKA KRIJT, PARNASSIA Voorbereidingsteam van Parnassia en Saffier voert de laatste controle uit Foto: Arnaud Roelofsz Korter verblijf bij Parnassia Met enige regelmaat komen er in verpleeghuizen dermate ernstige situaties voor dat die vragen om extra ondersteuning of een opname met extra begeleiding. Saffier en Parnassia hebben samen een oplossing gezocht voor de mensen die ontwrichtend gedrag vertonen. Op 1 juni 2015 is de eerste verpleeghuis IC in onze regio geopend, in verpleeghuis De Lozerhof. Parnassia screent de patiënten, terwijl de opvang en begeleiding een multidisciplinaire samenwerking is van functionarissen van beide organisaties. Deze patiëntengroep hoeft daardoor niet langer dan noodzakelijk in de psychiatrie te blijven en houdt daar ook niet onnodig bedden bezet. De samenwerking tussen Parnassia en Saffier binnen de locatie Domus Nostra verloopt al langere tijd erg plezierig. Er zijn korte lijnen tussen de woonzorgbemiddelaar van Domus Nostra en het Transferpunt van Parnassia en er vinden regelmatig consulten plaats door de klinisch geriater van Parnassia. Deze goede ervaringen waren voor Saffier aanleiding om Parnassia uit te nodigen om de samenwerking voor deze patiëntengroep te intensiveren en elkaar als echte partners in de keten te zien. Parnassia ging hierop in en zo kon uiteindelijk de verpleeghuis IC geopend worden. Niet langer tussen wal en schip Met de komst van de verpleeghuis IC kan Saffier nu mensen opnemen die anders tussen wal en schip vallen. De afdeling is alleen bestemd voor tijdelijke opvang van intramuraal wonende mensen met een hogere indicatie, die als gevolg van chronische somatische (vaak met een NAH grondslag) en/of psychogeriatrische problematiek agressief, destructief en ontwrichtend gedrag voor hun omgeving vertonen. De aard van het gedrag is doorslaggevend in combinatie met het ontoelaatbare ten opzichte van andere bewoners. Een uitgebreid team van Saffier en Parnassia (verpleegkundige, SPH, psycholoog, kunstzinnige therapeut, specialist ouderengeneeskunde en psychiater) doet een observatie en ontwikkelt een benaderingsadvies. n 14

15 Patiënten komen steeds later Warme zorg in Hospice Scheveningen NETWERKTHEMA Het Hospice Scheveningen van Respect Zorggroep geeft palliatieve terminale zorg aan inwoners uit Scheveningen en Den Haag en omgeving. Mensen die nog maar kort te leven hebben, vinden hier een geborgen plek. Ook wij hebben te maken met de veranderingen in de zorg, vertellen Gerdien Blok en Thamara de Vries, coördinerend verpleegkundigen. Cliënten blijven langer in het ziekenhuis of langer thuis en komen pas in de allerlaatste fase naar het hospice. KARIN HIRALAL, RESPECT ZORGGROEP Oog voor de mantelzorger Bij het Hospice Scheveningen draait alles om warmte en comfort. Voor ons staat het ziektebeeld op de tweede plaats. Wij staan voor de best mogelijke kwaliteit van leven in iemands laatste dagen, onderstreept Thamara. Dat is onze kracht en dat is wat onze cliënten en hun familie zo waarderen. Op het Hospice is 24/7 een team van professionals aanwezig. We werken met twee medewerkers voor acht cliënten bijgestaan door een team van vrijwilligers, zegt Gerdien. De meeste cliënten vinden het fijn om nog wat om handen te hebben. Maar als dat niet meer lukt en er tijdelijk extra zorg nodig is, dan kunnen wij dit alleen oplossen door er zelf een schepje boven op te doen. Een mantelzorger vragen om mee te helpen? Dat is voor ons geen optie. Een opname vindt vaak juist plaats omdat de mantelzorger overbelast is. Bovendien is dit voor hen vaak een emotionele periode. Foto: Ronald van Erkel Gerdien Blok (links) en Thamara de Vries: De kracht van ons hospice is de warme zorg Zorgwekkend Onze cliënten hebben een indicatie voor zorgzwaartepakket 10. Zo n indicatie levert het meeste geld op. We merken dat cliënten daarom langer in het ziekenhuis blijven of langer thuis blijven met de hulp van de thuiszorg, vertelt Thamara. Een zorgwekkende ontwikkeling aldus de verpleegkundigen. De kracht van ons hospice is de warme zorg. Die kun je van een ziekenhuis niet verwachten. En wij bieden 24 uur per dag zorg - ook s nachts. Dat krijg je bij de thuiszorg niet. Bovendien beschikken wij over ruime ervaring met palliatieve zorg, hebben korte lijntjes met de specialist ouderengeneeskunde én hebben de juiste hulpmiddelen in huis om cliënten in de laatste levensfase optimaal te ondersteunen en te verzorgen. n 15

16 HET VERHAAL VAN... Michelle Jansen, wijkverpleeg Verandering is Met ingang van januari 2015 zijn er veranderingen in de zorg opgetreden. Bij wijkzorg hebben ze daarmee volop te maken. Wijkverpleegkundige Michelle Jansen vertelt wat er de afgelopen tijd voor haar veranderd is. MARIEKE KEUR,... dit is ontzettend leuk werk waarbij je een wat langere relatie met iemand aangaat dan normaal.' Foto: Eva Collette Kiezen voor verandering Michelle Jansen (31) is van oorsprong cardiac care-verpleegkundige. Anderhalf jaar geleden begon ze in het wijkteam Morgenstond van HWW zorg. Als HBO-verpleegkundige zag ze een grote verandering in de zorg aankomen en dat was precies de reden waarom ze voor de wijkzorg koos. Ik wilde die verandering graag meemaken, want die ervaar ik als een verrijking van het vak. Je bent echt bezig met het verpleegkundig proces: diagnose stellen, uitvoeren en evalueren. Daarbij heb je direct contact met een cliënt en zijn mantelzorger/ familie. Het is laagdrempelig en kleinschalig werken, waarbij je met elkaar zoekt naar oplossingen om iemand zo lang mogelijk thuis te laten wonen. Ook de samenwerking met de huisarts en andere zorgverleners is beter geworden. Echt, dit is ontzettend leuk werk waarbij je een wat langere relatie met iemand aangaat dan normaal. Veel HBO-verpleegkundigen kiezen voor het ziekenhuis. Maar ik zou zeggen: HBO-verpleegkundigen, wees welkom in de wijkzorg. Hier zijn jullie nodig, hier is heel veel te doen. 16

17 HET VERHAAL VAN... kundige Haagse Wijk- en Woonzorg: een verrijking van het vak Indicatiestelling wordt flexibel Voorheen was het Centrum Indicatie - stelling Zorg (CIZ) verantwoordelijk voor de vaststelling van de indicaties van de cliënten. Maar met ingang van dit jaar zijn de wijkverpleegkundigen in dienst bij zorgorganisaties daar zelf verantwoordelijk voor. Als HBO-verpleegkundige in de wijkzorg ging Michelle dan ook met ondersteuning van de organisatie aan de slag om voor de nieuwe wet herindicaties uit te voeren. HBO-verpleegkundigen, wees welkom in de wijkzorg! Michelle: HWW zorg gebruikt daarvoor het zogenaamde OMAHA-systeem. Dit is een flexibel classificatiesysteem dat me helpt in te schatten welke zorg en ondersteuning iemand thuis nodig heeft. Afgezien van iemands lichamelijke, psychische en sociale toestand geeft het ook informatie over de woon- en leefomstandigheden, zoals omgevingshygiëne, staat van de woning en inkomen. Samen met een cliënt en eventueel zijn mantelzorger/familie bekijk ik wat mensen zelf kunnen doen en waar zorg/ondersteuning nodig is. Op basis van dit gesprek schrijft zij het zorgplan en verbindt daar de indicatie aan. Dit zorgplan blijft ze regelmatig met de cliënt evalueren, dus als er meer of minder zorg nodig is, past ze zorgplan en indicatie direct aan. Dit betekent het einde van langdurige, bureaucratische trajecten. Telefooncirkel Door de verandering heeft Michelle veel meer inzicht gekregen in de sociale kaart: welke organisaties ondersteuning kunnen bieden. Daar zaten verrassingen tussen, vertelt ze. Er is zo ontzettend veel hulp beschikbaar! Ik had bijvoorbeeld een zelfstandig wonende oude dame die zich zorgen maakte over haar overlijden. Stel je voor dat het een aantal dagen zou duren voordat ze werd gevonden. Dat hield haar erg bezig en daarom durfde ze eigenlijk niet langer thuis te wonen. Ik heb voor haar een telefooncirkel gevonden waarbij mensen elkaar bellen om te informeren of alles in orde is. Bij geen gehoor wordt er actie onder - nomen. Deze mevrouw werd opgenomen in de bellijst en was hierdoor enorm gerustgesteld. Foto s: Eva Collette Goed uitleggen en geruststellen Michelle ontmoet begrip maar ook onbegrip onder de cliënten over de veranderingen. Mensen begrijpen best dat de zorg duurder wordt. Maar wat me opvalt is dat veel cliënten niet goed weten wat de veranderingen in de zorg voor hen betekenen. Zij halen de informatie primair uit de pers, krant, televisie, radio en daar kan het mis gaan. Die nieuwsvoorziening is vaak niet volledig. Natuurlijk zijn er spotjes geweest op tv en die vond ik goed en er zijn websites opgetuigd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de gemeente, maar mijn cliënten kregen hun informatie langs andere weg. En werden ongerust. De communicatie rond de veranderingen had beter gekund. Gelukkig kunnen mijn collega s en ik de mensen nu de juiste informatie geven en zo hopen wij ze gerust te kunnen stellen. n 17

18 NETWERKTHEMA Beschermd wonen blijft overeind in Haagse regio Bewoners behouden hun plek én er Zes Haagse instellingen beoordelen sinds 1 januari jl. of iemand met een psychische aandoening in aanmerking komt voor beschermd wonen. Voorheen gebeurde dat door het Centraal Indicatieorgaan Zorg (CIZ). Dankzij een goede voorbereiding verlopen de beoordelingen redelijk soepel. Bijna alle bewoners behouden hun plek én er is nieuwe instroom. STEF VAN DELFT Budget is gelijk gebleven Het rommelt in den lande als het gaat om beschermd wonen voor mensen met een psychische aandoening. Veel mensen dreigen hun plek te verliezen, omdat gemeenten te weinig geld hebben voor deze voorziening. Zo niet in de regio Den Haag: het budget voor beschermd wonen is gelijk gebleven en vrijwel niemand verliest zijn of haar woonplek. Ook is de toegang voor nieuwe cliënten ingericht. Zes Haagse instellingen verzorgen nu de toegang tot beschermd wonen: de Stichting Anton Constandse, de Kessler Stichting, Leger des Heils, Parnassia, Fonteynenburg en Limor. Ian Plug is beleidsmedewerker van de Stichting Anton Constandse, met 570 plaatsen voor beschermd wonen de grootste aanbieder in de Haagse regio. Hij is nauw betrokken bij de omvangrijke wijziging, waarbij beschermd wonen voor ggz-cliënten per 1 januari onder vanuit de AWBZ is overgeheveld naar de verantwoordelijkheid van de gemeente valt. Vanaf het begin is er heel constructief overleg geweest tussen de instellingen die beschermd wonen bieden enerzijds en de gemeente anderzijds. We zijn over onze eigen belangen heengestapt, wat heeft geleid tot goede afspraken. Handboek legt criteria vast Met de gemeente werd afgesproken dat er een gezamenlijk beoordelingsproces voor nieuwe cliënten zou worden ingericht en dat er criteria voor toegang tot beschermd wonen zouden worden vastgelegd. Dit alles in de vorm van een handboek. Ian Plug (Stichting Anton Constandse) en Marleen Bergen (Kessler Stichting) hebben dat geschreven. Plug: Alle zes organisaties voeren nu namens de gemeente hetzelfde proces van beoordelen uit. Soms stuurt de ene instelling een cliënt door naar een van de andere, omdat de cliënt daar beter op zijn plaats is. Een teken dat het onderlinge vertrouwen groot is. De Haagse wethouder Zorg, Karsten Klein, vindt vertrouwen de basis voor een goed werkend systeem: Het is heel belangrijk dat de toegang goed geregeld is, want alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat iedereen die zorg nodig heeft deze ook krijgt. Sandra Batens en Ian Plug: We zijn nu vanaf het begin direct betrokken bij de cliënt 18

19 NETWERKTHEMA is nieuwe instroom Volwaardige gesprekspartners Medewerkers van de zes betrokken organisaties voeren de beoordelingen uit. Dat is een investering voor de instellingen, want voorheen deed de landelijke organisatie CIZ dat. Voordeel is dat de cliënten nu meteen te maken krijgen met de organisaties. Sandra Batens doet samen met nog vier collega s namens de Stichting Anton Constandse de beoordelingen: We zijn als zorgaanbieder direct betrokken bij de cliënt. Daarbij zijn we een volwaardige gesprekspartner Foto: Annelies van der Linden voor de gemeente. Vroeger waren wij afhankelijk van het besluit van het CIZ en was overleg over een cliënt niet mogelijk. Is het geen probleem voor de gemeente dat de zorginstellingen hun eigen beoordelingen doen? Dat heeft immers ook iets van de slager die zijn eigen vlees keurt. Wethouder Klein: De zorgaanbieders hebben veel kennis opgebouwd over deze doelgroep en kunnen daardoor naar mijn idee goed beoordelen wie welke zorg nodig heeft. Natuurlijk blijven we het proces goed volgen en we zullen tijdig bijsturen als dat nodig mocht zijn. Wethouder Klein: Als maatschappij moeten we ons inspannen om iedereen zo lang en goed mogelijk mee te laten doen Niet alles perfect Het nieuwe systeem van cliënten beoordelen werkt nu een aantal maanden. Niet alles gaat daarbij perfect. Sandra Batens: Elke beoordeling moeten we drie keer op papier melden aan de gemeente. Dat geeft veel rompslomp. Hopelijk komt het digitale berichten verkeer tussen gemeente en zorgaanbieders snel op gang. Een andere hobbel ontstaat wanneer iemand van ambulante begeleiding overgaat naar beschermd wonen. Sandra: Een dame ontving ambulante begeleiding van ons en daarnaast kreeg ze huishoudelijke hulp. Toen ze een beschikking kreeg voor beschermd wonen, moest ze even wachten op een geschikte woonplek. Maar de ambulante begeleiding en de huishoudelijke hulp werden meteen geschrapt. Dat zijn kinderziektes die we snel achter ons willen laten. Voor Karsten Klein staat intussen vast dat beschermd wonen een wezenlijk zorgonderdeel is: Op verschillende werkbezoeken aan zorgaanbieders en cliëntenorganisaties heb ik gesproken met mensen die hulp en ondersteuning nodig hebben. Hun verhalen hebben mij geraakt en hebben mij gesterkt in de overtuiging dat we ons als maatschappij moeten inspannen om iedereen zo lang en goed mogelijk mee te laten doen. n Foto: Roos van Trommelen 19

20 WIJ WERKEN SAMEN VÓÓR Welzijn en Florence in Servicepunt XL Samen hebben we het hele plaatje In Den Haag heeft Xtra dertien Servicepunten XL gerealiseerd. Bewoners kunnen er terecht met allerhande vragen en professionals werken er samen met andere zorgverleners om de bewoners waar nodig te ondersteunen. Fikri Zarrad (cliënt ondersteuner Servicepunt, VÓÓR Welzijn) werkt in de wijk Haagse Hout samen met Jolanda van den Brink (activiteitenbegeleider, Florence). Aan de ontmoetingstafel bij Jolanda stellen ouderen vragen die door Fikri direct worden opgepakt. GILLES BOEUF Invoering van de Wmo Ouderen bezoeken de Ontmoetingstafel in Haagse Hout voor de sociale contacten. Ze spelen er een spelletje, lunchen en praten met elkaar. Op deze manier blijven ze zelfstandig en vereenzamen ze niet. Activiteitenbegeleider Jolanda heeft deze Ontmoetingstafel samen met VÓÓR Welzijn in het leven geroepen. In het Servicepunt waar de Ontmoetingstafel een plek heeft, werken ook ouderenconsulenten en cliëntondersteuners, zoals maatschappelijk werkers en jeugdwerkers. De vragen van de ouderen die vanaf de Ontmoetingstafel bij Jolanda terecht komen, vinden zo hun weg naar de ouderenconsulenten. De lijnen kunnen niet korter. Vanuit VÓÓR Welzijn werken ze graag samen met de zorgverleners die zich aandienen. Fikri: We proberen in contact te komen met allerlei soorten zorgverleners zoals Florence, HWW zorg; maar ook de politie weet ons te vinden als zij iets signaleren bij een wijkbewoner. Dan gaan we direct op huisbezoek. Dat huisbezoek maakt duidelijk wat er eventueel gebeuren moet. Daarna kan bijvoorbeeld de ouderenconsulent in het Servicepunt met de bewoner aan de slag. Samenwerking is ook nog eens belangrijk om een andere reden. Fikri: Sinds de invoering van de Wmo krijgt VÓÓR Welzijn voor het eerst ook ggz-cliënten binnen. Dat is nieuw voor ons en die groep vraagt om een andere aanpak. Bovendien verwachten we meer van de mensen zelf en die omslag is nog wel eens heftig. We hebben de andere zorgverleners ook nodig om samen de bewoners goed te ondersteunen. Fikri (rechts) aan het werk met een cliënt Foto s: Gilles Boeuf 20