NEDERLANDSE BAARDKUIFHOENDERS BLIJVEN AANTREKKELIJK

Transcriptie

1 NEDERLANDSE BAARDKUIFHOENDERS BLIJVEN AANTREKKELIJK Door: Luuk Hans (NL) Foto: Zilver zwartgezoomde krulveer haan, Terry Beebe. Algemeen De vorige keer (zie december 2014) heb ik de Hollandse Kuifhoenders beschreven. Nu zijn neef de Nederlandse Baardkuifhoenders. Zijn deze hoenders Nederlands? Als argumenten voor deze opstelling kan worden gewezen op de vroege keuze van de Nederlandse Hoenderclub om dit ras op te nemen bij de Nederlandse rassen. Ook kwam dit ras al vroeg voor op schilderijen van oude meesters zoals Melchior d Hondecoeter en Jan Steen. Toch weet ik dat ook oude Nederlandse fokkers spraken over Padua s, de naam die in Europa gebezigd wordt. Tot het begin van de vorige eeuw sprak men nog over Padua s. Nederlandse Baardkuifhoenders want daarover hebben we het zouden de naam Padua hebben ontleend aan hun Italiaanse oorsprong uit de buurt van Padua. Na een reis vanuit Azië naar Griekenland zouden ze in Italië zijn neergestreken. Van daaruit is de rest van Europa veroverd. Toch een heel andere route dan die de Hollandse Kuifhoenders zouden hebben afgelegd, hetgeen ook aangeeft dat er sprake is van twee verschillende rassen. Beperkt kleurenpalet De Nederlandse baardkuifhoenders bestaan in acht kleurslagen: zilver zwartgezoomd, goud zwartgezoomd, geel witgezoomd, volledig wit, zwart, blauw en koekoek. De nieuwste (erkende) kleurslag is tollbunt; een driekleurige variant, die van oorsprong in oost Duitsland ontstond. Een populaire kleur bij de leek, maar minder geliefd bij fokkers en keurmeesters.

2 Rechts: Tollbunte Baardkuifhoenders. Er zijn verder nog geen nieuwe kleurslagen erkend. Wel zijn er blijkbaar in het verleden meerdere andere kleurslagen geweest, zoals blijkt van oude foto s en tekeningen. Zo lijkt de porselein kleurslag er geweest te zijn, evenals de buff columbia. De grote kuifhoenders zijn zeer zeldzaam, vooral de gezoomden zien we helaas weinig. Onder: Toom Baardkuifhoenders; zilver zwartgezoomd. Onder: Kopstudie haan zilver zwart-gezoomd en goud zwartgezoomd.

3 Boven: Toom geel witgezoomde Baardkuifhoenders. Nederlandse baardkuifhoenkrielen. De baardkuifhoenkrielen zijn ontstaan aan het einde van de 19 de eeuw, omstreeks De Engelsman W.F. Entwisle komt de eer toe dat hij de krielvorm van de baardkuifhoenders heeft gecreëerd. Wel waren Amerikaanse fokkers ook al ver! Entwisle begon met klein gebleven baardkuifhoenders, met grote kuiven. Hij kruiste deze met Sebrightkrielen en Javakrielen. Zo werd een goud zwartgezoomde baardkuifhaan gekruist met goud zwartgezoomde Sebrighthennen. De daaruit geboren hennen werden weer gepaard aan de vader en daarmee werd de kuif verder verbeterd. Door verdere selectie werd de kamaanzet gereduceerd en het juiste type dwerghoen verkregen. Na zes jaar was Entwisle tevreden en won hij eerste prijzen op de, destijds zeer bekende, Crystal Palace Show. Hetzelfde recept paste hij toe voor de zilver zwartgezoomde baardkuifkrielen. Entwisle behaalde zijn beste resultaten met witte baardkuifkrielen. Op enig moment werden er ook dieren geruild voor witte baardkuifkrielen uit Amerika; een bewijs temeer dat ze daar ook goede witte baardkuifkrielen hadden. Entwisle s gehele fokkerij verhuisde in 1888 naar Maagdenburg in Duitsland. Rechts: Witte en zwarte Baardkuifkrielen. Van daaruit kwamen de baaardkuifkrielen omstreeks de eeuwwisseling naar Nederland. Allereerst de witte kleurslag, later ook de gezoomde kleurslagen. De verspreiding over ons land volgde en de krielvorm van

4 de Nederlandse Baardkuifhoen wordt ook als Nederlands cultuurgoed beschouwd. De baardkuifhoenkrielen zijn in dezelfde kleurslagen erkend als de groten. Enkele kanttekeningen zijn op hun plaats: de Tollbunte baardkuifkrielen zijn nog niet erkend. Wel wordt daaraan gewerkt. Dit betekent dat erkend zijn: Goud zwartgezoomd, buff witgezoomd, zilver zwartgezoomd, wit, zwart, blauw en koekoek. In sommige landen zijn ook de wildkleurige en de goud blauwgezoomde kleurslag erkend. Ik weet dat ook in Nederland enkele fokkers bezig zijn met de goud blauwgezoomde kleurslag. Van andere kleurslagen is mij niets bekend. Krulveer Bijzonder zijn de krulvederige baardkuifhoenders. Ze zijn in alle kleurslagen erkend die ook gelden voor normaal gevederde baardkuifhoenders. In groot en in kriel. Enige jaren terug stonden de krulvederige baardkuifhoenders ter discussie. Vooral in Duitsland. Men was bang dat de kuif te weinig zicht zou bieden. Gelukkig is deze discussie na een paar jaar overgewaaid. We zien vandaag de dag weer mooie krulvederige baardkuifhoenders. Vooral de afgelopen jaren op de Noordshow te Zuidlaren. Wel krielen maar helaas nog geen grote baardkuifhoenders. Grote baardkuidfhoenders zien we sowieso heel weinig! We zien vooral geel witgezoomde krielen en volledig witten in krul. Bekend is dat er ook andere kleuren zijn. Boven: Kopstudie buff witgezoomde baardkuifkrielhaan, krulveer. Conditioneren (fatsoeneren) Een tentoonstelling is eigenlijk een soort schoonheidswedstrijd. Het is toegestaan om de hoenders wat te fatsoeneren. Dus ook baardkuifhoenders. De poten (tenen!) worden van eventueel vuil ontdaan, bijgeknipt en eventueel ingevet. Niet in de laatste plaats worden de kuif en baard gewassen en bijgeknipt.

5 De kuifvorm wordt ook beïnvloedt door de veren die zich voor de kuif bevinden. Lange tijd werden deze veren weggeknipt voorafgaand aan een tentoonstelling. Echter, de voorste kuifveren hebben een andere groeirichting en zorgen voor steun aan de kuif. We noemen ze daarom ook wel steunveren van de kuif. Hetzelfde geldt voor de veren boven de ogen. Door deze weg te knippen is de steun weg en zakt de kuif uit en hangt deze naar voren en opzij. Daardoor wordt het zicht waar het om gaat! nadelig beïnvloed. Tekening uit de NKBC-brochure 1999 (tekening Harm van t Hof) Bij het knippen (conditioneren) van de kuif werken we van achteren naar voren. De enkele anders gekleurde veren in de kuif vaak witte veren - worden vlak bij de hoofdhuid afgeknipt. Dit gaat het handigst met een nagelschaartje. Ook de baardveren groeien soms teveel naar de ogen toe. Deze moeten dan weg geknipt worden. Huisvesting en verzorging Nederlandse Baardkuifhoenders gedijen het beste in een overdekte ren. In ons Nederlandse klimaat valt regelmatig een regenbui. Baardkuifhoenders gaan niet altijd direct schuilen, met als gevolg dat de kuif nat wordt. Een enkele keer is dat geen probleem, maar bij dagenlange regen kan de kuif erg vervuilen van regen en natte ondergrond. Behalve tot vuile kuiven kan dit leiden voor de ogen hangende kuiven en zelfs tot ontstoken ogen. Ook de baard kan nat en vuil worden.

6 Een goud zwartgezoomd en een geel witgezoomd kuiken (foto Terry Beebe). Dit is nog niet alles. Het is ook belangrijk om de kuif en baaard regelmatig na te kijken op (kuif)luis. Elke kip heeft af en toe last van ongedierte. Daarom nemen kippen ook graag en regelmatig een stofbad. Baardkuifhoenders kunnen wat dat betreft de kuif en baard zelf onvoldoende vrijhouden van ongedierte. Een goede en regelmatige controle is belangrijk, want luizen kunnen zich snel vermeerderen. Men hoeft zich daar niet door laten te ontmoedigen. Kuifluis is redelijk makkelijk te verhelpen en te voorkomen. Elke fokker heeft zo zijn eigen oplossing en kan nuttige tips geven. Boven: Kopstudie witte Baardkuif haan. Om die redenen kan men ook het beste baardkuifhoenders afzonderlijk huisvesten, d.w.z. niet met andere rassen! Vooral in de ruitijd einde van de zomer, als hoenders een nieuw verenkleed krijgen. Hanen verliezen hun pracht en praal en hennen stoppen met het leggen van eieren. Gelukkig geldt dit maar voor enkele weken. Voor een baardkuifhoen geldt dat ook de kuif en baard ruien. Dit blijkt ook vaak nodig omdat de oude veren aan hun einde zijn. Dit vraagt ook van de fokker extra aandacht. Dit betekent dat de kuif en baard weer even onder

7 handen moeten worden genomen. Teveel anders gekleurde veren in de kuif kunnen worden weggeknipt. Boven: Kopstudie zwarte en geel witgezoomde haan. Niet in de laatste plaats leidt een nieuwe kuif en baard vaak tot enige (huid)irritatie en laten baardkuifhoenders zich graag pikken in kuif en baard. Vooral ander (kuifloze) rassen kunnen dan iets te enthousiast zijn. Met kale plekken in de kuif en in de baard, of erger, tot gevolg. Voor het overige vragen baardkuifhoenders geen bijzondere verzorging. Zij eten net als elke kip een gangbaar afgewogen kippenvoermengsel. Ook met dagelijks schoon drinkwater onderscheiden baardkuifhoenders zich niet van andere hoenders. Wel is het wenselijk om dichte drinkbakken te hanteren. Baardkuifhoenders kunnen zich anders zelf bevuilen met het drinkwater, met de eerder genoemde kuif-en baardproblemen vandien. Drinkemmers voldoen om die reden het beste. Boven: Kopstudie koekoek Nederlands Baardkuifhoen haan.

8 Conclusie Het Nederlandse Baardkuifhoen is een bijzondere kip. Een eeuwenoud Nederlands cultuurras! Een ras dat veel meer fokkers kan gebruiken. Aan het ras kan het niet liggen. Tam en zachtaardig van karakter. Alleen de bijzondere kuif en baard vragen enige aandacht. Kortom, wie durft? Zie de volgende pagina. Boven: Koekoekkleurige Baardkuifhoenders. Links: Op het door de Entente georganiseerde keurmeestercongres in september 2014 in Italië, heeft Hendrik Timmer (NL) een presentatie gegeven over de Kuifhoenders in het algemeen, en in het bijzonder de zaken waar de keurmeesters op moeten letten bij het keuren van deze hoenders. De daar besproken onderwerpen zijn ook leerzaam voor de fokker, vandaar dat we enige speerpunten uit deze presentatie hebben toegevoegd aan dit artikel, met onze dank aan Hendrik Timmer voor het beschikbaar stellen van deze informatie.

9 Copyright 2015 All rights reserved by the Aviculture-Europe Foundation. Dit is een publicatie uit het online tijdschrift Nederlandse uitgave ISSN: U mag deze tekst / foto s niet kopiëren, distribueren, zenden of publiceren zonder schriftelijke toestemming.