Kinderarbeid. Sandra Visser. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Sandra Visser 25 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Intro Informatie kinderarbeid Verandering Bronnen Bron 1 Bron 2 Bron 3 Bron 4 Filmpje Opdrachten Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Intro Jij zit nu bijna elke dag op school. In het weekend ben je vrij en dan kun je van alles doen wat je leuk vindt. Maar dat is niet altijd zo geweest. Vroeger was het heel normaal dat je als kind ook aan het werk ging, naar school gaan was er niet bij. Alleen kinderen van hele rijke ouders kregen thuis les. Door het lezen en bekijken van deze site en door het maken van de opdrachten kom jij erachter hoe het was om als kind aan het werk te zijn. Ook ontdek je wanneer dit veranderd is. Veel succes! Pagina 2

4 Informatie kinderarbeid Jarenlang was het de gewoonste zaak van de wereld dat kinderen aan het werk gingen om geld te verdienen voor het gezinsinkomen. Ze werkten op het land, in de winkel of in de werkplaats. was normaal. Het was nuttig, vonden hun ouders, en ze leerden er wat van. Maar het was ook nodig, want zo verdienden kinderen extra geld voor het gezin. Toen kwam de Industriële Revolutie. Overal kwamen fabrieken die mensen nodig hadden en ook kinderen gingen in de fabriek werken. Kinderen gingen met hun ouders mee naar de fabriek waar zij zware arbeid verrichtten en lange dagen maakten, soms tot wel 16 uur per dag. Ook werkten ze vaak met gevaarlijke machines zodat ongelukken vaak gebeurden. Een onderzoek uit 1859 toont aan dat er ongeveer kinderen tussen de zes en elf jaar waren die werkten Het was voor de kinderen ook heel ongezond om in de fabrieken te werken. De fabrieken waren erg vies en donker. Dikke stoomwolken en veel stof waren aanwezig in de fabrieken. Ook moesten de kinderen de meest rottige klusjes doen waarbij ze vaak gevaar liepen. Ze konden bijvoorbeeld hun vingers tussen de draaiende delen van een machine krijgen. Kinderen gingen om 12 uur s nachts naar hun werk Door het vaak zware fabriekswerk kwam er steeds meer protest tegen kinderarbeid. Het werk in de fabriek, de plek en alles eromheen was meestal vreselijk. Bekend is het verhaal van de glasfabriek van Petrus Regout in Maastricht. De ovens brandden er dag en nacht en de fabriek draaide met twee ploegen. Elke ploeg werkte twaalf uur. Kinderen ook. Om twaalf uur s nachts liepen kinderen van negen jaar slaperig naar hun werk. Regout vond dat geen probleem. Volgens hem konden ze wel wat slaap missen. Verandering het naaien van jutenzakken Werken is niet gezond voor kinderen Vanaf 1860 kwam er steeds meer kritiek op kinderarbeid. Dokters en onderwijzers legden uit dat het werk ongezond was. Kinderen hoorden op school, zeiden ze. Fabrieksdirecteuren begonnen te snappen dat ze inderdaad beter konden wachten tot de kinderen hun lagere school hadden Pagina 3

5 afgemaakt. Kinderen van twaalf jaar en ouder konden lezen en schrijven. Daar had je veel meer aan. was niet meer nodig De fabrieksdirecteuren hadden de kinderen ook steeds minder nodig. Machines namen het werk over. Toen de lonen van de ouders stegen, was het geld dat de kinderen verdienden niet meer zo nodig. Ze stuurden hun kinderen steeds vaker en langer naar school. Ze snapten namelijk wel dat hun kinderen meer konden bereiken in het leven als ze een goede school hadden gehad Naar school tot je dertiende De regering bemoeide zich er ook mee. Er kwamen twee nieuwe wetten. De eerste was de Kinderwet van Samuël van Houten in Deze wet verbood kinderen tot twaalf jaar in werkplaatsen en fabrieken te werken. Dat klinkt heel goed, maar het betekende niet dat kinderarbeid meteen ophield. Bovendien was werken op het land nog niet verboden. De Leerplichtwet van 1900 maakte wel definitief een einde aan kinderarbeid. Vanaf dat moment waren alle ouders verplicht hun kinderen van zeven tot dertien jaar naar school te sturen. In de praktijk deden de meeste ouders dat trouwens al. Rond 1900 gingen 9 van de 10 kinderen naar school. Samuel van Houten Pagina 4

6 Bronnen Bij onderstaande kopjes vindt je de bronnen. Bekijk de bronnen goed en lees ze rustig door. Neem hier de tijd voor want de teksten zijn niet heel makkelijk. Bron 1 Bron 1 Robert Owen Zeventien jaar geleden kochten een aantal personen, onder wie ik zelf, de fabriek van meneer Dale in New Lanark. Ik trof er 500 kinderen aan, afkomstig uit armenhuizen, voornamelijk in Edinburgh, in de leeftijd van 5 à 6 tot 7 à 8. Zij werkten dertien uur per dag. Hoewel deze kinderen goed gevoed waren waren hun ledematen zeer misvormd, de kinderen waren onvolgroeid en hoewel een van de beste schoolmeesters elke avond aan deze kinderen les gaf, maakten zij slechts langzaam vorderingen, zelfs bij het leren van het alfabet. Ik kwam tot de conclusie dat de kinderen gewond waren omdat zij op zo jonge leeftijd gedurende zoveel uren in de fabrieken tewerk werden gesteld. Daarom nam ik, zodra ik daartoe de macht had, maatregelen om een eind te maken aan een zo schadelijk systeem. Bron 2 Bron 2 John Reed John Reed is een droevige, misvormde jonge man uit Cromford. Dit is zijn trieste verhaal: 'Ik begon in de fabriek van de Arkwrights te werken toen ik negen jaar was. Ik was toen een sterke, gezonde jongen. Ik begon met twee shilling in de week voor 72 uur werk. Ik werkte 10 jaar in deze fabriek en kreeg uiteindelijk 6 shilling en drie dime in de week, het hoogste loon dat ik ooit heb gehad. Ik werd langzamerhand kreupel tot ik op negentien jarigge leeftijd niet meer aan de machines kon staan en mijn werk op moest geven. In totaal had ik ongeveer 130 shilling verdiend en voor dit bedrag ben ik kreupel geworden, zoals u kunt zien. Ik werd aan de kant gezet door degenen die hadden geprofiteerd van mijn werk zonder dat ik ook maar een cent kreeg. Bron 3 Bron 3 Robert Blincoe Blincoe was ingedeeld in een ruimte waar ene Smith de leiding had. Zijn eerste werk was het oprapen van de katoen die op grond was gevallen. Det leek gemakkelijk en hij ging enthousiast aan het werk alhoewel hij bang werd van alle beweging en het lawaai van de machines, en hij flink last Pagina 5

7 had van stof en pluizen die hem haast deed stikken. Niet gewend aan de stank werd hij al spoedig misselijk en door het constante bukken kreeg hij pijn in de rug. Daarom nam Blincoe de vrijheid te gaan zitten. Maar hij kwam er al gauw achter dat deze houding in katoenfabrieken streng verboden was. Smith, de opzichter, vertelde hem dat hij moest blijven staan. Dat deed hij tot twaalf uur, zes en een half uur achter elkaar, zonder pauze. Ondervraging door Michael Sadler en een commissie van het lagerhuis op 13 juni 1832 Bron 4 Bron 4 Hannah Brown, geboren in 1809 Vraag: Op welke leeftijd begon je in fabrieken te werken? Antwoord: Toen ik negen was. Vraag: Hoe lang werkte je? Antwoord: Ik begon om zes uur en werkte door tot negen uur 's avonds. Vraag: Hoeveel tijd kreeg je om te eten? Antwoord: Helemaal geen tijd. Vraag: Had dit gevolgen voor je ledematen? Antwoord: Ja, ik had veel pijn in mijn benen Vraag: Zijn je ledematen hierdoor misvormd? Antwoord: Ja, mijn beide knieën staan naar binnen Vraag: Werden er ook straffen uitgedeeld? Antwoord: Ja Vraag: Heeft meneer Ackroyd je ooit mishandeld? Antwoord: Ja, hij trok mij aan mijn haar en mijn oor en duwde mij en gaf mij meer dan eens klappen. Vraag: Werden andere kinderen ook zo mishandeld? Antwoord: Ja, Ik zag hoe hij een familielid van mij aan het haar trok. Vraag: Bedoel je dat hij haar aan het haar meesleepte? Antwoord: Ja, een paar meter. Filmpje kn.nu/ww.811e9f8 (schooltv.nl) Pagina 6

8 Opdrachten Om de volgende opdrachten te maken gebruik je de informatie van de website, de bronnen op de website en het filmpje. Typ de antwoorden van je opdrachten in een Word bestand. Schrijf je antwoorden op in eigen woorden. 1. Veel kinderen werkten in de 19e eeuw in fabrieken. Waarom moesten deze kinderen aan het werk? 2. Waarom lieten de fabrieksdirecteuren juist de kinderen werken en niet volwassenen? 3. Waarom deed de regering niks aan de kinderarbeid? 4. Wat was de reden dat mensen in opstand kwamen tegen de kinderarbeid? 5. Wie deed wel wat aan de kinderarbeid? 6. Wat hield de nieuwe wet tegen kinderarbeid in en hoe werd deze genoemd? 7. Hoe was het gesteld met de werkomstandigheden in de fabrieken? Bestudeer de bronnen 1 t/m 4 Kijk in elke bron of deze informatie geeft over: het soort werk de leeftijd waarop kinderen werken de werktijden van de kinderen de werkomstandigheden, de behandeling en de gevolgen van het werk Schrijf per bron de gevonden gegevens in onderstaand schema (kopieer naar je eigen Wordbestand.) Nummer van de bron Wat vertellen de bronnen over het soort werk Wat vertellen bronnen over de leeftijd van kinderen? Wat vertellen de bronnen over de werktijden van de kinderen Wat vertellen de bronnen over: Werkomstandigheden Behandeling Gevolgen van het werk Eindopdracht: De brief Stel: jij werkt als kind in een fabriek rond Je wilt het beter krijgen en daarom schrijf je een brief aan van Houten met het verzoek om er iets tegen te doen. (Bedenk bij deze opdracht wel dat kinderen die in de fabrieken werkten niet naar school konden en daarom niet konden lezen en schrijven.) De brief is maximaal 1 a4-tje lang en moet de volgende onderdelen bevatten: Pagina 7

9 - Een beschrijving van het werk en de werktijden. - Een omschrijving van de gevaren op het werk. - Het salaris. - De reden waarom je als kind aan het werk bent. - Schrijf iets over de situatie in je familie. - Waarom je naar van Houten schrijft. De brief schrijf je zoals je een oficiele brief schrijft. Weet je niet hoe dit moet kijk in je boek van Nederlands of zoek het op internet op. Ook zorg je er voor dat er geen spelfouten in je brief staan. Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Sandra Visser Laatst gewijzigd 25 May 2016 om 14:48 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 2; Leerinhoud en Industriële Revolutie en emancipatie; Industriële revolutie en de opkomst van doelen emancipatiebewegingen; De tijd van burgers en stoommachines ( ); Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Bronnen Bron Type Video Pagina 9