Jaarverslag 2015 Omgevingscommissie gemeente Tilburg

Transcriptie

1 Jaarverslag 2015 Omgevingscommissie gemeente Tilburg

2 Inleiding en algehele beschouwing 5 1. De Omgevingscommissie De getallen in

3 4 Met de klok mee: Industriële buitenschil van Het Vormenrijk, informele binnenhoven Vormenrijk, straatwand Magazijnstraat richting Pieter Vreedeplein

4 Inleiding en algehele beschouwing In oktober 2015 werd het jaarverslag gepubliceerd van de Omgevingscommissie over 2014 en een belangrijk deel van In dat jaarverslag werd in breder perspectief teruggekeken op de eerste zittingstermijn van drie jaar. In het verslag heeft de commissie haar werkwijze toegelicht, gaf zij een reflectie op de ontwikkelingen in de stad en deed zij een aantal aanbevelingen. Het nu voorliggende jaarverslag is de getalsmatige afronding over In de verslagperiode kende de commissie een drukke agenda. Hoewel de ruimtelijke ontwikkelingen in Tilburg ook in de crisisjaren bepaald niet stil stonden, werd in 2015 een verdere opleving in de bouw voelbaar. In de binnenstad, de Spoorzone en de Piushaven was sprake van een aanzienlijk aantal inbreidings- en vernieuwingsplannen, terwijl ook meerdere nieuwe wijken en buurten tot ontwikkeling kwamen. In 2015 waren diverse grote en complexe plannen aan de orde zoals Koningsoord, Magazijnkwartier, Veemarktkwartier, Stadskantoor 1, Vormenfabriek, Stadscampus Spoorzone et cetera. Het is goed dat we meer tijd hebben besteed aan de plannen die er voor Tilburg het meest toe doen. De commissie wordt bij dergelijke plannen steeds eerder betrokken, onze adviezen kunnen daardoor beter stimuleren, inspireren en mede richting geven. De focus ligt meer en meer bij de belangrijke projecten en dat kan ook doordat het behandelen van kleinere plannen onder mandaat goed verloopt. In voorkomende gevallen betekent dit ook dat de behandeling van plannen niet in openbaarheid kan plaatsvinden omdat in het vroege stadium van planinitiatieven vaak nog vertrouwelijk moet worden omgegaan met informatie. In het afgelopen jaar heeft de commissie een steeds betere afstemming met de interne organisatie ervaren. Meer en meer wordt in een vroegtijdig stadium met de commissie afgestemd over de aard en ambitie van de opgave en over de ruimtelijke randvoorwaarden. Hierdoor zijn de kaders voor de ontwikkelende partijen duidelijker en eenduidiger. Het is waardevol om kennis met elkaar te delen. Alle betrokkenen kunnen hier hun voordeel mee doen. De commissie benadrukt dat bij het gesprek over ontwikkelopgaven de historische en de ruimtelijke context niet mag ontbreken. Het komt nog voor dat belangrijke plannen zonder integrale analyse van de opgave worden geagendeerd. Dat is een gemiste kans. Van de commissie wordt verwacht dat zij een integraal advies uitbrengt. Een gesprek met de commissie is daarom het meest efficiënt en zinvol als opgaven in de volle breedte worden aangevlogen en ook compleet (inclusief de ruimtelijke analyse) worden ingediend. Een bouwplan moet zich voegen in de omgeving waarvan het deel gaat uitmaken en die door het plan beïnvloed wordt. Bestaande waarden moeten gerespecteerd worden, maar even goed moet een nieuw elan en nieuwe kwaliteit worden toegevoegd. Stedenbouw en architectuur zijn in dit verband onlosmakelijk met elkaar verbonden. Elke ruimtelijke opgave van enige omvang vraagt om een verkenning van het karakter en de kwaliteiten van de locatie en de betekenis die deze heeft voor de identiteit van Tilburg ( het verhaal van de stad ). Hierin ziet de commissie nog mogelijkheden voor verbetering. Het blijft nodig dat stedenbouwkundigen en projectleiders initiatiefnemers hier in een vroegtijdig stadium op blijven wijzen. Daarbij kunnen zij de analyses die zijn gemaakt ten behoeve van de Omgevingsvisie goed gebruiken. De commissie is ook erg enthousiast over het voornemen van het college om de betekenisvolle plekken in de stad duidelijker te markeren en beter met elkaar in verbinding te brengen. Dat kan helpen om de Tilburgers en de bezoekers de stad beter te laten doorgronden en de waardering voor het mooie en bijzondere van Tilburg te vergroten. Het zal ontwikkelaars en ontwerpers ook helpen om het unieke van plekken in de stad te onderkennen en te definiëren. Helaas krijgen wij in de vergadering van initiatiefnemers nog vaak de vraag wat de welstand ervan vindt. Daaruit blijkt dat de essentie van de integrale benadering in het advieswerk nog niet bij iedereen duidelijk is. Het zou goed zijn hieraan expliciet aandacht te besteden in de communicatie, bijvoorbeeld door in een folder en op de website de reikwijdte van de Omgevingscommissie toe te lichten. Ook naar de gemeentelijke organisatie toe blijft het nodig om de werkwijze en de rol van de commissie te verankeren in de processen. 5

5 6 Koningsoord in Berkel-Enschot. Met de klok mee: nieuwbouwappartementen, het gerestaureerde haakgebouw, de apotheek

6 De inrichtingsplannen die in de commissie behandeld worden zijn vooral gekoppeld aan bouwplannen (Wagnerplein, Veemarktkwartier, Koningsoord, Clarissenhof etc.). Er worden nog steeds weinig losse plannen voor de (her) inrichting van de openbare ruimte aan de commissie voorgelegd. Het is de vraag of deze plannen er niet zijn, of dat de taakstelling en mogelijke toegevoegde waarde van de commissie hierin niet duidelijk is. De commissie heeft geen goed of compleet beeld van de hoeveelheid plannen van enige omvang op dit gebied. We hechten er bijzonder belang aan dat majeure projecten tijdig met de commissie worden besproken. Hierbij valt te denken aan (her) inrichtingsprojecten binnen het Spoorzonegebied, het inrichtingsplan van Den Bogerd, de vormgeving van de stadsrand bij WillemsBuiten, de uitrol van rode fietspaden op kwetsbare plekken (Sluis III, Goirkestraat, Leijpark). Betere communicatie over rol en taak van de commissie kan hierin verbetering brengen, zeker wanneer dit gepaard gaat met het borgen van een adviesaanvraag in reguliere processen. Hiervoor ziet de commissie verschillende mogelijkheden. De commissie signaleert dat het aan de Tilburgse Linten de laatste jaren redelijk rustig is. Op een aantal plekken zijn interessante plannen in ontwikkeling (Bredaseweg 87, Korvelseweg 18-22). Op gemeentelijk niveau is er meer aandacht voor de linten en ook bij externen is er meer bewustzijn voor de (potentiële) kwaliteiten van de linten. De hausse waarbij meerdere panden werden opgekocht om een groot bouwplan te realiseren lijkt voorbij. Veel meer verschuift het accent naar verbouwplannen bij winkels en woningen. Daarbij constateert de commissie dat het niet altijd eenvoudig is om begrip te krijgen voor de specifieke kwaliteiten en daarmee de kwetsbaarheid van de linten. Op veel plekken is al sprake van een diffuus en verrommeld beeld. Nieuwe initiatieven kunnen soms helpen om weer meer rust en samenhang te krijgen in het straatbeeld. En er zijn ook nog legio situaties langs de linten waar nog bijzondere kwaliteiten aanwezig zijn. Die moeten we zoveel mogelijk benutten, behouden en waar mogelijk versterken. De commissie heeft het afgelopen jaar meerdere dossiers behandeld waarbij sprake was van bijzondere cultuurhistorische waarden. De benadering van de commissie is niet dat daar een glazen stolp overheen moet. Monumenten moeten functioneren, een passende bestemming is daarvoor essentieel. Ontwikkeling moeten we niet uit de weg gaan, maar het moet wel behoedzaam gebeuren, met respect voor de monumentwaarden. Elke nieuwe functie vraagt om interventies en die mogen meestal best gezien worden als een nieuwe laag die wordt toegevoegd. Behoud door ontwikkeling is wat wij voorstaan: zorgen dat het monument blijft of weer gaat functioneren met zoveel mogelijk respect voor bestaande kwaliteiten. Niet alle waardevolle panden hebben een beschermde status. Dat mag niet betekenen dat ze vogelvrij zijn. Met elkaar geven ze Tilburg immers identiteit en karakter. De Omgevingsvisie vraagt daar ook nadrukkelijk aandacht voor. Het is vaak nog zoeken naar kaders voor de beoordeling van niet-beschermde objecten. Formeel is de reikwijdte van het advies van de commissie beperkt in deze situaties. We zetten dan in op verleiding en dialoog maar een garantie voor behoud is dat niet. Stadskantoor 1 is daarvan een goed voorbeeld. Het is geen beschermd monument maar we weten allemaal dat het een bijzonder en karakteristiek gebouw is dat een prominente rol heeft gespeeld in de stedenbouwkundige ontwikkeling van het Tilburgse centrum. Er is geen scherp omlijnde definitie van de architectonische en historische waarden van het gebouw zoals dat aanwezig is bij een beschermd monument. Wat van waarde is en hoe dat ingezet kan worden bij de beoogde transformatie moet al discussiërend en reagerend op plannen, dus in dialoog duidelijk worden. Het onderzoek dat bureau SteenhuisMeurs in opdracht van het gemeentebestuur uitvoerde heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld. Ook het vastgestelde beeldkwaliteitplan heeft een en ander verder ingekaderd. Maar er bleef nog altijd veel interpretatieruimte en dus veel discussie en dat is er tot op de dag van vandaag. Het uitgangspunt behoud door ontwikkeling kan ook bij monumenten die wel beschermd zijn nog heel wat discussie met zich meebrengen. Voorbeelden zijn de herontwikkeling van het klooster Koningsoord in Berkel-Enschot en de Kazernehof (Lancierskazerne) in het Tilburgse centrum. De planvorming voor Koningsoord kent inmiddels een lange geschiedenis. In het verslagjaar kwam er een doorbraak met het plan van vastgoedontwikkelaar Roozen van Hoppe voor herbestemming van het monument en nieuwbouw van appartementen voor ouderen ernaast. Geweldig dat er een opdrachtgever kwam die echt wilde doorpakken, maar het bleek toch nog een hele toer voor er een plan lag dat zowel financieel haalbaar als cultuurhistorisch aanvaardbaar was. Het plan 7

7 8 Met de klok mee: Pakhuis West in het Veemarktkwartier, De Plint en Avec in het Veemarktkwartier, herstructurering van De Rosmolen

8 is diverse keren in de commissie besproken met de architecten die verantwoordelijk waren (en nog zijn) voor de herbestemming van het klooster en voor de nieuwbouw, en met de landschapsarchitect die verantwoordelijk is voor het ontwerp van de grote kloostertuin. Ingrepen zoals de loggia s in de kapverdieping, de insteekverdieping in de kloosterkapel, de verbinding tussen klooster en nieuwbouw en diverse andere interventies hebben veel aandacht en tijd gevraagd, maar het heeft geleid tot een bijzonder plan waarin behoud van het waardevolle gepaard gaat met toevoeging van een interessante nieuwe laag. De invulling van een vleugel van de Lancierskazerne met 14 kleine wooneenheden had ook de nodige voeten in de aarde. Aanvankelijk kon de commissie niet instemmen met het plan omdat het een te grote inbreuk betekende op de herkenbaarheid van de voormalige cavaleriekazerne. Na de nodige aanpassingen kon de commissie uiteindelijk akkoord gaan. Het definitieve plan is zodanig uitgewerkt dat de authentieke beleving voldoende overeind blijft. In de stad kwam veel kritiek op het plan en ook in de gemeenteraad is het stevig bediscussieerd. Het voorbeeld van de Kazernehof laat zien dat behoud door ontwikkeling complex kan zijn. Enerzijds moét er gezocht worden naar een nieuwe functie; leegstand betekent snel voortschrijdend verval. Anderzijds moet het wezen van het monument niet te niet gedaan worden. In het geval van de Kazernehof verschilden partijen van mening. Ook de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dacht er anders over dan de commissie. De gemeenteraad vond dat vreemd. Maar de commissie en de RCE hebben elk een eigenstandige rol en verantwoordelijkheid. Ze maken hun eigen afwegingen, waarbij de commissie nadrukkelijk ook de lokale context in ogenschouw neemt. Inclusief de voorgeschiedenis van de planontwikkeling, eerdere plannen (die zeker ingrijpender waren voor het gebouw) en de huidige staat van het interieur (na gebruik als buurthuis). In een enkel geval komen de beide adviesorganen daardoor tot een verschillend eindoordeel. Ontwikkelingen in de binnenstad hielden de commissie met regelmaat bezig. Net als in andere steden is ook Tilburg op zoek naar mogelijkheden om het functioneren van de binnenstad overeind te houden en waar mogelijk te versterken. De moeizame situatie in de retail baart zorgen. Winkelpanden komen leeg te staan, kleine maar vaker ook grote objecten. De toekomst van de binnenstad van de 21e eeuw is gelegen in een grotere mix van retail, leisure, horeca, cultuur, ontmoeting. Op meerdere plekken begint de binnenstad te verkleuren en dat geeft veel reuring. Ondernemers vragen de aandacht van het publiek, soms op een wel erg overdadige manier (banieren, reclameborden, led-schermen). In de horecagebieden verschijnen meer en meer terrasoverkappingen en winterterrassen, vaak zonder of in strijd met een vergunning. Tot op zekere hoogte kan dat bijdragen aan de levendigheid van het centrum. Maar het mag ook weer geen afbreuk doen aan het hoogwaardige stadsbeeld (de huiskamer van de stad) dat de afgelopen jaren is ontstaan. De commissie probeert daarin een goed evenwicht te bewaren. 9

9 10 Met de klok mee: herbestemming Duvelhok, ODC t Zonnelicht aan de Ringbaan-West, lofts in voormalig wijkgebouw Fatima, Aan de Waterkant in Nieuw-Jeruzalem

10 Ik ben blij dat we als commissie rechtstreeks in gesprek zijn met het college, via de portefeuillehouder Mario Jacobs. Het verheugt ons van hem te vernemen dat college en raad de meerwaarde van de integraal werkende Omgevingscommissie ervaren. Er wordt op een goede manier met elkaar gewerkt en er is respect voor ieders rol en verantwoordelijkheid. Dat is fijn, we doen ons werk niet voor ons zelf maar voor de stad. Het bestuur wil af van de zesjes- cultuur, ook dat motiveert. Nieuwbouw op prominente plekken moet aansprekend en hoogwaardig zijn. De commissie kan helpen om het beste uit bouwopgaven te halen. Dat is vaak een zoektocht naar de juiste balans tussen ambitie aan de ene kant en (financiële) haalbaarheid aan de andere kant, tussen het collectieve belang van een aantrekkelijke stad en het particuliere belang van de opdrachtgever. De commissie weegt in haar afweging met name de ruimtelijke belangen mee, maar zij is zich ervan bewust dat ze niet altijd en overal het uiterste kan vragen. Hoe hoog de lat gelegd kan worden hangt ook af van de locatie, conform het vastgestelde beleid. Het komt voor dat het buitengewoon moeizaam is om met het beoogde programma tot een voldoende resultaat te komen. Soms is een programma gewoon te overladen, is het budget te beperkt en/of heeft de architect niet het juiste profiel om tot een echt goed resultaat te komen. Maar de commissie kan niet om een vigerend bestemmingsplan heen, gaat niet over de investering en ook niet over de keuze van een architect. We hebben dan maar één middel: het gesprek met de opdrachtgever. Daarom is het zo ontzettend belangrijk dat we zo vroeg mogelijk om de tafel gaan. Op een moment dat we het nog samen kunnen hebben over de aanwezige kwaliteiten, de importantie van de locatie, de stedelijke ambities en van daaruit de passendheid van het programma, de (on)mogelijkheden van het beschikbare budget en de eisen die aan de architect zouden moeten worden gesteld. Ik spreek de wens uit dat de verschillende partijen (ontwikkelaars, ontwerpers, stedenbouwkundigen en adviseurs openbare ruimte etc.) de Omgevingscommissie zien als een klankbord en inspiratiebron, als een middel om uit een opgave het maximale resultaat te halen. We staan immers allemaal voor een steeds aantrekkelijker Tilburg. Ben Verfürden Voorzitter Omgevingscommissie Woonlandschap de Leyhoeve 11

11 12 Herontwikkeling AaBe Fabriek

12 De Omgevingscommissie Ingrepen in de gebouwde omgeving kunnen grote invloed hebben op de (beleving van) ruimtelijke kwaliteit. Zorgvuldigheid is daarom vereist, zeker bij ontwikkelen van een grotere schaal, op strategische locaties en in kwetsbare omgevingen. Het stadsbestuur laat zich daarom bij haar opgaven en taken op dit terrein adviseren door onafhankelijke deskundigen. In Tilburg heeft dit, per 1 januari 2012, vorm gekregen in de integraal werkende Omgevingscommissie. Hiermee wordt invulling gegeven aan de wens van college en raad om te werken met eenduidige, niet tegenstrijdige adviezen van één commissie die zelf een afweging maakt van de ruimtelijke aspecten die spelen binnen een project. Samenstelling In 2015 was de samenstelling van de Tilburgse Omgevingscommissie als volgt: drs. Ben Verfürden (voorzitter) ir. Liesbeth Brink (stedenbouwkundig architect BNA) ing. André Houtman (landschapsarchitect) arch. Ilona van Alphen (architect - interieurarchitect) drs. Leon van Meijel (kunst- en cultuurhistoricus) arch. Maarten Raaijmakers (architect en restauratiedeskundige) De commissie werd ambtelijk ondersteund vanuit de afdeling Ruimte door: ing. Coen van Barneveld als secretaris ir. Rien Grassens als plaatsvervangend secretaris (per april 2014) drs. Joost Op t Hoog en drs. Dirk van Alphen als ambtelijke ondersteuning op het gebied van cultuurhistorie adviseurs stedenbouw en landschap Werkwijze In de werkwijze van de commissie zijn ten opzichte van de werkwijze in 2014 geen wijzigingen aangebracht. De commissie vergadert één keer per twee weken met vier vaste leden (subcommissie) en één keer per maand met de voltallige bezetting van zes leden. De voorzitter zit alle vergaderingen voor. De vergaderingen zijn openbaar, behoudens plannen waarbij de aanvrager uitdrukkelijk verzoekt om besloten behandeling en wanneer daarvoor ook goede argumenten bestaan. De mogelijkheid voor belangstellenden om vergaderingen bij te wonen wordt steeds vaker benut. Vertegenwoordigers van belangenverenigingen en de pers zijn met regelmaat aanwezig in de vergadering. De agenda wordt voorafgaande aan de vergadering actief aan geïnteresseerden verzonden. Het planaanbod is nog altijd aanzienlijk. In 2015 werden door en/of namens de commissie in totaal 824 adviezen uitgebracht (dat is vergelijkbaar met het aantal adviezen in 2014). Tevens heeft de commissie ruim 90 gesprekken gevoerd met aanvragers en/of architecten (26 vergaderingen). Het gaat dan om grotere plannen waarbij meerdere belangen spelen en een integrale toetsing is vereist. Bij deze plannen ligt het zwaartepunt van het commissiewerk. 13

13 14 Piushaven

14 De getallen in 2015 Goed om te weten: Het zwaartepunt van het commissiewerk ligt in de grotere en complexe plannen waarover de commissie in gesprek is getreden met de ontwerpers, opdrachtgevers en/of stedenbouwkundigen. Het gaat om ruim 90 gesprekken verdeeld over 26 vergaderingen (over sommige initiatieven vinden meerdere gesprekken plaats). De maximaal beschikbare commissietijd wordt hiermee volledig benut. Er zijn iets minder adviezen uitgebracht dan in 2013 en 2014 (de Omgevingscommissie op 1 januari 2012 is begonnen met haar adviestaak). Er is meer tijd besteed aan de plannen die ervoor Tilburg het meest toe doen (Koningsoord, Magazijnkwartier, Stadskantoor 1, Vormenfabriek, Veemarktkwartier). De commissie wordt bij dergelijke plannen steeds eerder betrokken, onze adviezen kunnen daardoor beter stimuleren en inspireren. De gemeente stimuleert het voeren van vooroverleg voor plannen die er toe doen (het zogenaamde inspiratieadvies ). Zij doet dat o.a. doordat aan een vooroverleg geen kosten zijn verbonden. Het voeren van vooroverleg draagt bij aan een soepeler verloop van de aanvraag om omgevingsvergunning. Een verzoek om vooradvies impliceert dat een aanvrager tot op zekere hoogte openstaat voor commentaar en dat er meer ruimte is voor aanpassingen. Bij de monumenten- en welstandsadviezen gaat het om circa 203 aanvragen om vooradvies. Aanvragen om omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen in beginsel door de afdeling dienstverlening worden getoetst aan de Welstandsnota Bij de constatering welstandsvrij of voldoet aan de (loket)criteria wordt geen adviesvraag aan de secretaris of de commissie voorgelegd. Ruim 20% van de aanvragen om omgevingsvergunning is op deze wijze afgehandeld. Het betrof 713 aanvragen waarvan er 147 welstandsvrij waren of rechtstreeks voldeden aan de criteria. In deze gevallen werd direct vrijheid geboden waar dat kan. Sturing middels het vooradviestraject en het grote aantal gesprekken dat de commissie voerde met aanvragers, architecten en ontwikkelaars dragen zeker bij aan het (zeer) beperkte aantal weigeringen van aanvragen. Er zijn in 2015 slechts 5 aanvragen geweigerd omdat zij in strijd waren met redelijke eisen van welstand. Voor kleinere plannen wordt eerder een positief advies uitgebracht (toets op redelijke eisen van welstand, niet op de vraag: hoe kan het beter? Dit gaat om het verschil tussen wat kan en wat moet. Overheidsingrijpen heeft impact voor plannenmakers, dus er moet een duidelijk publiek belang zijn om een herziening te vereisen of om het college negatief te adviseren. Daar waar supervisoren zijn volgt de commissie in nagenoeg alle gevallen de gegeven adviezen (geen dubbel werk. En: goed is goed. Daardoor kan er optimaal aandacht worden besteed aan de plannen waarbij een bredere afweging is vereist. Het aantal plannen dat ambtelijk wordt afgedaan is gestegen. De kan-bepaling wordt daardoor beter benut. Plannen voor de inrichting van de openbare ruimte maken meer dan voorheen integraal deel uit van de bouwplanbehandeling (b.v. Clarissenhof, Vormenfabriek, Koningsoord, Willems Buiten etc.). Als laatste moet in aanmerking worden genomen dat de meeste plannen in één keer kunnen worden afgedaan, maar dat over een aantal plannen twee of meerdere keren werd geadviseerd. Veelal lukt het op die manier om tot een ontwerp te komen dat voor alle betrokkenen acceptabel, bevredigend of zelfs wenselijk is. Er is dus een verschil tussen het aantal aanvragen om omgevingsvergunning en het aantal adviezen van de commissie. Een aanvraag om advies is dus iets anders dan een aanvraag om vergunning. Het aantal adviezen ligt hoger dan het aantal aanvragen. 15

15 Adviezen over de jaren heen Uitkomst adviezen (842) Bovenstaand overzicht geeft een indruk van de aantallen adviezen door de jaren heen. In 2011 betrof het alleen nog welstandsadviezen. In die tijd werd er gewerkt met losse adviescommissies (welstandscommissie, monumentencommissie en adviescommissie Stedelijk groen). Sinds 2012 wordt er gewerkt met de geïntegreerde Omgevingscommissie. Het planaanbod is sindsdien redelijk stabiel. De lichte daling wordt veroorzaakt door wijzigingen in de landelijke wetgeving. Steeds meer kleinere bouwplannen zijn vergunningvrij (en dus ook welstandsvrij). Dat sluit goed aan bij het motto van het welstandsbeleid: Aandacht waar dat moet en vrijheid waar dat kan. Daarnaast hebben de crisis en het vergroten van de welstandsvrije gebieden en categorieën hierin ook effect. Het aantal adviezen (in totaal) dat door de commissie is uitgebracht bedraagt 824. Het gaat daarbij om het totaal van wettelijk vereiste adviezen, vooradviezen en collegiale adviezen. Het getalsmatige zwaartepunt van de adviezen ligt in de welstandstoets, maar effectief wordt het grootste deel van de vergadertijd besteed aan majeure projecten waarbij een integrale afweging is vereist. Ook de groencomponent speelt daarin een rol. Bemerkingen over de landschappelijke inpassing en groen worden in de meeste gevallen opgenomen in het totale advies over het initiatief (onder de noemer schetsplan welstand ). Het aantal losse adviesaanvragen m.b.t. groen, waarbij er geen gebouwelijke component aanwezig is, bedroeg 5. Architectuur, cultuurhistorie, stedenbouw en landschap (inrichting openbare ruimte en groen) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden in de grotere ontwikkelopgaven. 16

16 Uitkomst adviezen welstand (770) Het diagram toont het overzicht van alle afgegeven welstandsadviezen door of namens de commissie (inclusief verzoeken om vooroverleg (in totaal 190 stuks). In de dialoog met aanvrager wordt er uiteraard naar gestreefd om elke aanvraag (uiteindelijk) te voorzien van een positief advies. In bijna alle gevallen is dat in 2015 gelukt. Dit vergt van alle betrokken partijen een constructieve houding. Het aantal weigeringen van aanvragen om omgevingsvergunning op welstand bedraagt 5. In deze gevallen is het niet gelukt consensus te bereiken (strijd met redelijke eisen van welstand). In 1 geval heeft het college gemotiveerd afgeweken van het advies van de commissie. Het groene vlak geeft de adviezen aan waarbij meteen werd voldaan aan redelijke eisen van welstand (61% van de aanvragen). Het positieve advies geeft aan dat het bouwplan op zichzelf (en in verband met de omgeving) voldoende kwaliteit heeft. Of anders gezegd: het bouwplan verstoort de aanwezige kwaliteiten niet en voegt zich goed in de bestaande context. Bouwplannen die niet voldeden, of die moesten worden herzien (in totaal 10%) zijn veelal gedurende de behandeltermijn zodanig aangepast dat alsnog een positief advies kon worden afgegeven. In deze plannen is het effect van de advisering het meest zichtbaar en nuttig. Het zwaartepunt van het commissiewerk ligt in de grotere en complexe plannen waarover de commissie in gesprek is getreden met de ontwerpers, opdrachtgevers en/of stedenbouwkundigen. In het beginstadium van een planontwikkeling wordt doorgaans nog geen concluderend eindadvies gegeven. In die gevallen luidt het advies vooroverleg. 17

17 Uitkomst adviezen monumenten (49) Inrichting Openbare Ruimte (voorheen Groenadviezen ) Het diagram toont het overzicht van alle afgegeven monumentenadviezen door of namens de commissie (inclusief de 13 verzoeken om vooroverleg). Bij de monumententoets geldt een vergelijkbare aanpak als bij de welstandstoets. Er wordt naar gestreefd om in goed overleg met aanvragers en initiatiefnemers te komen tot een positief advies cq. een bouwplan dat de monumentale waarden in voldoende mate respecteert. Bij monumenten liggen ingrepen, toevoegingen, wijzigingen echter gevoeliger dan bij nieuwbouw. Maatwerk en specifieke deskundigheid zijn vereist. Monumenten vormen veelal een uitzondering in hun omgeving. Ze hebben vaak specifieke vorm- en stijlkenmerken, die nu juist maken dat de bebouwing een monumentale status heeft verkregen. Het is van belang zorgvuldig met deze gebouwen en bijzondere waarden om te gaan. Aanpassingen zijn uiteraard niet uitgesloten. Stilstand is achteruitgang. Maar het is essentieel om dat wat je doet goed en zorgvuldig te doen. Geen enkele aanvraag is geweigerd. Het college heeft alle adviezen op het gebied van de monumentenzorg overgenomen. Het is niet zinvol een taartdiagram met betrekking tot groenplannen te maken. Bij groenplannen is er immers geen wettelijke verplichting om advies van de commissie in te winnen. Veelal gaat het daarom om collegiaal overleg met ontwerpers van de gemeente Tilburg. Meer dan voorheen (toetsing door Adviescommissie Stedelijk Groen) wordt door de commissie ingezet op de grotere landschappelijke structuren van de stad. Het gaat in deze om ingrepen die er wezenlijk toe doen en tevens wordt in de advisering over bouwplannen en schetsontwerpen de groencomponent integraal meegenomen. Goede voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld inrichting van Het Zuiderpark (Ons Vios Tatraweg), de buitenruimten bij de Clarissenhof, het inrichtingsplan voor het Veemarktkwartier en het Panhuijsenpad en de tuinen rondom de Adbij Koningsoord. Losse plannen m.b.t. inrichtingsaspecten betroffen de doorsteek van de Willem II passage, de bestrating van de Linten, de herinrichting van de Zeshoevenstraat in Udenhout. In de bouwplannenbijlage wordt hierin meer inzicht geboden. Vragen over het beheer van groen worden over het algemeen op ambtelijk niveau beantwoord. 18

18 Advisering welstand Advisering monumenten In 2015 is 62% van de adviezen van de commissie tot stand gekomen op basis van accordering door de commissie tijdens de vergadering van preadviezen van de secretaris. Hiermee wordt ruimschoots gebruik gemaakt van de wettelijke bepaling dat de commissie om advies KAN worden gevraagd. Bij vaststelling van het reglement van de commissie is bepaald dat de commissie ook bij minder zwaarwegende bouwplannen onder mandaat advies kan uitbrengen. Van die mogelijkheid is in 2015 ruimschoots gebruik gemaakt (27%). Bij de plannen die in de gehele commissie behandeld worden gaat het om grotere plannen waarbij meerdere belangen spelen en een integrale toetsing is vereist. Bij deze plannen ligt het zwaartepunt van het commissiewerk. De systematiek zoals die bij de advisering over welstand is toegelicht is identiek bij de advisering over monumenten. 19

19 Colofon Dit is een uitgave van de Dienst Ruimte, in opdracht van de Omgevingscommissie gemeente Tilburg. Samenstelling en redactie: Coen van Barneveld Tekstbijdragen Ben Verfürden Fotografie: Coen van Barneveld Met dank aan Helen Smeeman, Rien Grassens Coverfoto: Houtloods met LocHal Backcoverfoto: Draaischijf bij Polygonale loods door Leon van Meijel foto p. 12: Rialto Vastgoedontwikkeling BV Vormgeving: Kaftwerk ( Impressies: Koningsoord: Opdrachtgever Roozen van Hoppe - Haghorst Architect: Bedaux de Brouwer Architecten BV BNA Pakhuis West: Opdrachtgever: Van de Ven Bouw en Ontwikkeling Architect: Bedaux de Brouwer Architecten BV BNA De Rosmolen: Opdrachtgevers Wonen Breburg en Tiwos Architecten KAW Rotterdam en Bedaux de Brouwer Architecten BV BNA Magazijnstraat: Opdrachtgever: Van de Ven Bouw en ontwikkeling BV Architect: Bedaux de Brouwer Architecten BV BNA Vormenrijk: Opdrachtgever: Van de Ven Bouw en Ontwikkeling Architect: Rietveld Architects LLP New York Kazernehof: Opdrachtgever: R. van Gennip Architect: De Ven architectuurstudio Tilburg, april Met de klok mee: Hoge Hoek Berkel-Enschot, particulier opdrachtgeverschap in Udenhout, Witbrant Oost

20 22