Beste lezer, Colofon. Verenigingsbureau BVOR

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2013

2 Colofon Het BVOR-Nieuwsbulletin is een uitgave van de Branche Vereniging Organische Reststoffen. Leden en relaties ontvangen het blad gratis. Het BVOR-Nieuwsbulletin is ook te vinden op de website van de BVOR. Oplage: 2000 Verenigingsbureau BVOR (redactie, advertenties en abonnementen) Agro Business Park PW Wageningen Tel: (0317) Website: De BVOR aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke onjuistheden in het BVOR-Nieuwsbulletin. Vaste redactie Wieke Coenen-Sinia (coördinatie) Arjen Brinkmann Anneleen Jacobs Vormgeving, drukwerk en verzending: Drukkerij van Beek in Hooglanderveen. Foto cover: De Nationale Beeldbank/mediagram De Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) behartigt de belangen van bedrijven die organische reststromen op duurzame en doelmatige wijze opwerken tot hoogwaardige biobased producten op daartoe vergunde inrichtingen. De BVOR vertegenwoordigt de meerderheid van de composteerbedrijven in Nederland, alsmede vergistingsinstallaties en producenten van biomassa voor energieproductie. Leden van de BVOR produceren uit organische reststromen een diversiteit aan hoogwaardige producten: compostproducten, biogas, biomassa en andere grondstoffen. De BVOR initieert en ondersteunt innovatie gericht op een nog meer optimale benutting van organische materialen binnen de circulaire economy. Beste lezer, Met genoegen presenteert de BVOR u hierbij haar jaarverslag over Naast de gebruikelijke terugblik op ontwikkelingen en activiteiten, besteedt dit jaarverslag ook weer de nodige aandacht aan de markt van groenafval en vergelijkbare reststromen. Het marktoverzicht laat zien dat de hoeveelheden groenafval die in 2013 zijn verwerkt niet significant afwijken van de hoeveelheden in de jaren daarvoor. Wellicht interessanter is de bestemming van het groenafval, oftewel: hoe verhouden de harde cijfers uit het marktonderzoek zich met beleidsmatige ambities op het gebied van hoogwaardig gebruik van organisch materiaal. Uit de statistieken valt op te maken dat in 2013 wederom het overgrote deel van het groenafval is omgezet in compostproducten die in de landbouw en in andere segmenten worden toegepast. Hiermee geeft de sector op regionale en nationale schaal al een wezenlijke bijdrage aan de geambieerde circulaire economie. Tegelijkertijd blijkt uit de cijfers dat de hoeveelheid reststromen die naar andere hoogwaardige biobased toepassingen gaat vooralsnog zeer beperkt is. Anders dan de overvloed aan media aandacht voor innovaties soms doet vermoeden, bevinden de meeste ontwikkelingen zich nog op lab- of pilotschaal. Pas in de komende jaren zal duidelijk worden welke nieuwe processen daadwerkelijk succesvol opschalen BVOR-leden zijn volop betrokken bij deze innovaties gericht op andere producten dan compost. Tegelijkertijd vraagt de markt deze leden om steeds meer en steeds betere compostproducten. De BVOR faciliteert hierin samen met Vereniging Afvalbedrijven als beheerder van het Keurcompost certificatieschema. In 2013 is dit verder verbeterd en uitgebreid, daarbij voortbouwend op de wensen van professionele compostgebruikers. Onder meer is het nu mogelijk de economische waarde van een partij compost te berekenen met een nieuwe digitale tool. Op pagina 3 leest u hier meer over. Ik wens u veel leesplezier! Arjen Brinkmann Directeur BVOR BVOR 2

3 Economische Waardekaart Keurcompost In 2013 heeft de BVOR de Economische Waardekaart Keurcompost ontwikkeld. Dit digitale rekenmodel maakt het mogelijk de landbouwkundige waarde van compost in geld uit te drukken. De Economische Waardekaart is in 2014 gepubliceerd. De landbouwkundige waarde van Keurcompost is onomstreden. Keurcompost bevat een hoog gehalte effectieve organische stof, kalk, nutriënten en waardevolle sporenelementen. Keurcompost verbetert de algemene ziektewerendheid van de bodem en draagt bij aan betere bewerkbaarheid en erosiebestrijding. De Economische Waardekaart Keurcompost maakt het mogelijk een aantal van deze positieve eigenschappen van compost in geld uit te drukken. Dit geeft de akkerbouwer inzicht in de waarde van compostproducten binnen zijn totale bemestingsplan. De Economische Waardekaart gaat uit van de samenstelling van een specifieke partij Keurcompost. De gebruiker van de tool kan deze zelf invullen, bijvoorbeeld op basis van een analyseverslag (zie onderstaand kader). Vervolgens berekent het rekenmodel automatisch een vijftal zaken: 1. De waarde van de aanvoer van effectieve organische stof (EOS). Het model gaat er hierbij van uit dat de EOS in Keurcompost EOS in stro vervangt. Dit is een conservatieve aanname, omdat in de praktijk meestal (duurdere) groenbemesters worden aangewend voor het verhogen van het gehalte EOS in de bodem. 2. De bemestende waarde van de Keurcompost in het eerste jaar en in de jaren daarna. De tool berekent de hoeveelheid kunstmeststoffen die door het gebruik van Keurcompost worden uitgespaard. De tool gaat hierbij uit van standaard gebruikte kunstmeststoffen (N, P, K en Mg) en gebruikelijke werkingscoëfficiënten voor het eerste jaar en de jaren daarna. 3. De kalkwaarde van de Keurcompost, waarbij het rekenmodel kalk toediening via Dolokal als referentie aanhoudt. 4. De ziektewerendheid van Keurcompost. Omdat het nog niet mogelijk is deze per partij Keurcompost te bepalen, houdt de tool hiervoor een standaard conservatieve waarde aan die is herleid uit Belgisch onderzoek. 5. De koolstofvastlegging in de bodem. Dit is de koolstof die langjarig in de bodem wordt vastgelegd en daarmee bijdraagt aan reductie van klimaatverandering. Dit punt is minder van direct belang voor de compostgebruiker, maar maatschappelijk wel van meerwaarde. Bovenstaande leidt tot een totaalwaarde van de Keurcompost. Een aantal positieve eigenschappen van Keurcompost kan op dit moment nog onvoldoende nauwkeurig in geld worden gekwantificeerd. Een voorbeeld is de levering door compost van essentiële sporenelementen zoals borium en mangaan. Het Platform Keurcompost werkt gericht aan het verzamelen van aanvullende data, zodat in de toekomst een nog vollediger beeld van de waarde van Keurcompost ontstaat. De Economische Waardekaart Keurcompost is beschikbaar op en In de figuur hiernaast is het uiterlijk van de Waardekaart weergegeven, waarin de waarde van compost is berekend uitgaande van een fictieve maar reële samenstelling van Keurcompost. 3

4 Organische reststromen in 2013 In onderstaand artikel wordt een overzicht gegeven van de opwerking van organische reststromen. Om te komen tot een analyse van de hoeveelheden ingenomen groenafval, de herkomst en wijze van benutting, heeft de BVOR wederom samenwerking gezocht met het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (LMA). De brancherapportage van het LMA is geanalyseerd en vergeleken met de gegevens die de BVOR zelf heeft verzameld, waardoor een goed beeld van de markt ontstaat. Wat zijn organische reststromen? In de brancherapportage van het LMA staat materiaal centraal dat traditioneel wordt aangemerkt als groenafval. In het Landelijk Afvalbeheer Plan 2 is groenafval als volgt beschreven: groenmateriaal dat vrijkomt bij de aanleg en onderhoud van openbaar groen, bos- en natuurterreinen en al het afval dat hiermee te vergelijken is, zoals grof tuinafval, bermen slootmaaisel, afval van hoveniersbedrijven, agrarisch afval en afval dat vrijkomt bij de aanleg en onderhoud van terreinen van bedrijven en instellingen. Deze definitie is ruim omvattend en heeft bovendien overlap met definities voor andere typen organische reststromen, zoals tuinbouw en gft-afval. Zo valt grof tuinafval onder gft-afval wanneer het via de groene container wordt ingezameld, maar onder groenafval wanneer het is aangeleverd bij een milieustraat. Gft-afval (Euralcode ) valt hier niet onder. Details over de markt van gft-afvalverwerking zijn te vinden in de rapportages van de Werkgroep Afvalregistratie (WAR). Meldingen groenafval in 2013 In tabel 1 zijn de in 2013 bij het LMA gemelde hoeveelheden groenafval gespecificeerd naar herkomst. In totaal is ruim 2,8 miljoen ton groenafval gemeld: Figuur 1 laat de gemelde hoeveelheden groenafval in 2010 t/m 2013 op schematische wijze zien. Net zoals in tabel 1 zijn de stromen per Euralcode weergegeven. De daling van de hoeveelheid groenafval afkomstig van gemeenten lijkt samen te hangen met bezuinigingen op onderhoud van groen en de trend om te vergrassen (het omvormen van struiken en andere beplanting naar gras) Groenafval gemeenten Groenafval landen tuinbouw Bosbouw Figuur 1: Hoeveelheden groenafval in kton, naar Euralcode gemeld bij het LMA. De bovenstaand weergegeven hoeveelheden gemeld groenafval zijn kleiner dan de totale productie groenafval in Nederland. Hier zijn in hoofdlijn drie redenen voor aan te geven: Bedrijven die groenafval verwerken zijn, vanwege de Afvalstoffenregelgeving en het Besluit Melden, verplicht om binnengekomen stromen groenafval te melden bij het LMA. Door middel van Euralcodes registreert het LMA de groenafvalstromen in drie verschillende categorieën: organisch materiaal uit land- en tuinbouw (Euralcode ); materiaal afkomstig uit de bosbouw (Euralcode ); biologisch afbreekbaar deel van gemeentelijk afval (Euralcode ). 1) Niet alle partijen die groenafval inzamelen en opwerken zijn meldingsplichting. Zo zijn composteerinrichtingen met een capaciteit tot 50 m 3 per jaar niet meldingsplichtig, net zoals co-vergistingsinstallaties tot een capaciteit van ton per jaar. 2) Niet al het groenafval komt als zodanig vrij, waardoor het niet als afval bij het LMA hoeft te worden gemeld. Het gaat bijvoorbeeld om maaisels die onder de Vrijstellingsregeling plantenresten en tarragrond op of in de bodem worden gebracht vlakbij de plaats van vrijkomen. Daarnaast is in het bijzonder de houtige fractie uit groenafval sinds medio 2012 onder voorwaarden vrijgesteld van de Groenafval land- en tuinbouw Bosbouw Groenafval gemeenten Totaal Tonnen in kton 13 kton 2,4 miljoen ton >2,8 miljoen ton Tabel 1 Groenafval in 2013 gemelde hoeveelheden per Euralcode. 4

5 werkingssfeer van de afvalstoffenregelgeving. Dit is de belangrijkste reden waarom de gemelde hoeveelheid materiaal uit bosbouw zeer laag is (zie figuur 1). 3) Door meldingsplichtige bedrijven wordt niet altijd (volledig) gemeld. Dat wil zeggen dat méér tonnen zijn ingenomen dan gemeld bij het LMA. Gebrekkige controle en handhaving spelen hierin een rol. Op basis van detailanalyse van LMA-data en eigen data schat de BVOR in dat de gemelde hoeveelheden tenminste tachtig procent uitmaken van de daadwerkelijk vrijkomende hoeveelheden groenafval. Wijzen van benutting van groenafvalstromen Bij het LMA zijn drie verschillende methoden gemeld waarop groenafvalstromen in 2012 zijn benut, namelijk compostering, vergisting en verbranding. In figuur 2 is de ontwikkeling van de hoeveelheden naar benuttingswijze weergegeven in de periode van 2010 tot en met Hieruit blijkt dat de hoeveelheid gecomposteerd materiaal licht is toegenomen. Met meer dan 2600 kton groenafval is composteren de meest gebruikelijke verwerkingsmanier. Groenafval bestaat uit heterogene stromen die daarnaast seizoensafhankelijk zijn. Compostering is een uitermate geschikte manier om hier een constant kwalitatief product van te maken. De lichte toename van vergisting komt vooral tot stand door het mee verwerken van groenafval in gft-vergistingsinstallaties. Hoeveelheid verwerkt groenafval (kton) Composteren (Aëroob) Vergis ng Verbranding Figuur 2: Hoeveelheden groenafval naar benuttingswijze,

6 - Advertorial - Cursusmiddag Certificering Keurcompost Op dinsdagmiddag 27 mei 2014 organiseert de BVOR een cursusmiddag Certificering Keurcompost in Wageningen. Deze cursus is bedoeld voor bedrijven die het Keurcompost certificaat willen halen. Details De cursus start om uur met een lunch en duurt tot uiterlijk uur. Locatie: Kosten: Agro Business Park 38 te Wageningen. gratis voor BVOR- en VA-leden, 250,- excl. Btw voor niet-leden. De middag is inclusief lunch, cursusmateriaal en een certificaat. Meer informatie en aanmeldformulier via of via jacobs@bvor.nl. 6

7 Producten uit groene reststromen in 2013 Overzicht van afzet van BVOR-bedrijven Ieder jaar onderzoekt de BVOR door middel van een enquête hoe de afzetmarkt van haar leden eruit ziet en tot welke producten het materiaal wordt opgewerkt. In dit artikel leest u de resultaten van het marktonderzoek over Gegevens over de verwerking van GFT-afval, door BVOR-leden en andere bedrijven, zijn terug te vinden in de jaarlijkse rapportages van de Werkgroep Afvalregistratie. Totale afzet In 2013 hebben de BVOR-bedrijven groenafval opgewerkt tot bijna 1,3 miljoen ton aan producten. Dit is vergelijkbaar met Compostproducten vormen met bijna zestig procent het grootste aandeel van de producten. Biomassaproducten maken ruim een kwart uit van de productafzet. Ten opzichte van 2012 is het aandeel compostproducten gestegen, terwijl het aandeel biomassaproducten is gedaald. Dit lijkt veroorzaakt te worden doordat steeds meer houtig materiaal rechtstreeks naar bio-energietoepassingen toegaat en niet meer eerst bij composteerinrichtingen terecht komt. Figuur 2: Certificering compostafzet Figuur 1: Vergelijking afzet groenproducten 2012 en 2013 Compostproducten Compostproducten worden naar verschillende sectoren afgezet en komen steeds vaker gecertificeerd op de markt. Terwijl in procent van de groencompost was gecertificeerd, is dit percentage in 2013 opgelopen tot 44 procent. Het grootste gedeelte van de gecertificeerde compost is Keurcompost. Wanneer wordt gekeken naar de afzet van niet-gespecificeerde compost, dan zijn hier dezelfde trends waar te nemen als bij Keurcompost. Deze percentages zijn weergegeven in figuur 5. Biomassaproducten De afzet van biomassa voor energieproductie komt in 2013 in totaal uit op 360 kton, waarvan de helft naar bio-energiecentrales in het buitenland en ruim een kwart naar bio-energiecentrales in Nederland. Dit heeft te maken met de prijs Figuur 3: Afzet biomassa voor energieproductie naar sector

8 die voor houtige biomassa bij bio-energiecentrales wordt betaald. De rol van de tussenhandel is gedaald (71 kton in 2012 naar 56 kton in 2013), terwijl de categorie Anders juist een stijging laat zien (van 9 kton in 2012 naar 22 kton in 2013). In deze categorie is de afzet richting de industrie, anders dan bio-energiecentrales, opgenomen. Zeefgrondproducten Zeefgrond is een product dat vrijkomt bij het uitzeven van houtige biomassa. Zeefgrond is grondig materiaal, met daarin ook organische stof. Wanneer de hoeveelheid gezeefde biomassa stijgt, stijgt ook de hoeveelheid vrijgekomen zeefgrond. Door BVOR-bedrijven wordt zeefgrond via drie verschillende kanalen afgezet, namelijk als compost (na hygiënisatie), als grond (na keuring volgens Besluit Bodemkwaliteit) en als inputstroom voor een samengesteld grondproduct. Figuur 4 geeft de verdeling weer. In 2013 heeft de BVOR een Handreiking Zeefgrond ontwikkeld. Deze is te vinden op onder Kenniscentrum. Andere biobased producten Naast bovengenoemde hoofdcategorieën ontwikkelen BVOR-bedrijven ook andere, vaak innovatieve, biobased producten. In vergelijking met de reguliere productgroepen gebeurt dit (nog) op kleinere schaal, namelijk in kton. Wel wordt het palet aan nieuwe producten steeds breder. Innovatieve ontwikkelingen en het steeds hoogwaardiger verwerken van groene grondstoffen worden naar verwachting in de komende jaren steeds belangrijker. Voorbeelden van innovatieve ontwikkelingen bij BVOR-bedrijven zijn onder meer: raffineren van bermgras en andere maaisels, terugwinning van vetzuren uit gft-afval en vloeibare compostsubstra- Figuur 4: Afzet zeefgrond 2013 ten ( compost thee ). Daarnaast staat ook het terugwinnen van herbruikbare warmte uit het composteerprocessen nadrukkelijk in de belangstelling. 8

9 Ontwikkeling Keurcompost De totale vraag naar Keurcompost neemt toe. Dit is met name het geval in de landbouwsector (zie figuur 5), waaronder de akkerbouw, de vollegronds tuinbouw en de boomteelt worden gerekend. Inmiddels is de vraag naar Keurcompost structureel hoger dan het aanbod. Zoals verwacht is het marktaandeel Keurcompost gecertificeerde groencompost gestegen, van 227 kton in 2012 naar 251 kton in 2013; een stijging van 10 procent. Ten opzichte van 2011 (116 ton) is dit zelfs een stijging van 54 procent. De verwachting is dat deze trend zich in 2014 zal doorzetten. De vraag naar Keurcompost groeit en het aantal Keurcompost gecertificeerde BVOR-bedrijven blijft stijgen. Voor het eerst sinds 2009 is meer dan ton Keurcompost uit groenafval afgezet in Nederland. Duidelijk is dat de landbouw de voordelen van Keurcompost steeds beter onderkent. De landbouw heeft behoefte aan organische stof om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden voor de langere termijn. Keurcompost gaat verder dan de wettelijke eisen voor compost en komt tegemoet aan wensen uit de markt, bijvoorbeeld op het gebied van verontreinigingen zoals steen, glas en plastic. De Keurcompost normen zijn hiervoor tot een factor 10 strenger dan de wettelijke eisen. Daarnaast gelden voor producenten van Keurcompost eisen aan de procescontrole, de bedrijfsvoering en het kwaliteitsmanagement. Naast waardering uit de landbouwkundige praktijk krijgt Keurcompost steeds meer een wettelijk geformaliseerde status. Zo zijn akkerbouwbedrijven die werken onder het voedselveiligheidcertificaat verplicht om gecertificeerde Keurcompost te gebruiken. Daarnaast is vastgelegd dat bij Skal gecertificeerde biologische bedrijven Keurcompost uit groenafval mag worden aangemerkt als A-meststof. Verder wordt Keurcompost genoemd bij de overheidscriteria voor duurzaam inkopen van onderhoud van groenvoorzieningen. Bovendien heeft de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) de Beoordelingsrichtlijn Keurcompost als Gids voor Goede Praktijken betiteld. Figuur 5: Afzet Keurcompost uit groenafval naar sector

10 BVOR-activiteiten in 2013: een dwarsdoorsnede De markt van organische reststromen bevindt zich in een overgangsfase: de focus is verschoven van het verwerken van afval naar het maken van kwaliteitsproducten. Dit is geheel in lijn met de beleidsmatige ambities op het gebied van de circulaire economie en de biobased economy. De BVOR faciliteert haar leden bij deze ontwikkelingen als belangenbehartiger, als kenniscentrum en als netwerkplatform. In dit artikel leest u over een aantal BVOR activiteiten in 2013, in het bijzonder over enkele speciale projecten waaraan de BVOR aandacht heeft gegeven. Website biomassawerven Begin 2013 heeft de BVOR de website Biomassawerven gelanceerd, waarop een overzichtskaart is te vinden van biomassawerven in Nederland. Biomassawerven zijn inrichtingen waar een diversiteit aan biomassastromen, inclusief organische reststromen, wordt verzameld en op bedrijfsmatige en milieuverantwoorde wijze wordt bewerkt en verwerkt. Producten van een biomassawerf zijn onder meer biobased grondstoffen, brandstoffen en compostproducten. Biomassawerven kenmerken zich door hun economische schaalgrootte en toegepaste systemen van kwaliteitsborging, waaronder certificering. Omdat ze vergunningsplichtig zijn moeten ze voldoen aan verschillende randvoorwaarden. De website is enerzijds bedoeld voor bedrijven, overheden en particulieren die zoeken naar geschikte locaties voor de inname van biomassastromen. Anderzijds biedt de kaart adressen voor afnemers van producten en grondstoffen. Via de digitale kaart is het gemakkelijk selecteren op items zoals product, certificering, aanwezige voorzieningen, regio en capaciteit. CO2-rekentool In 2013 heeft de BVOR door IVAM (Universiteit van Amsterdam) een CO2-rekentool laten ontwikkelen voor de opwerking van groenafval en daarmee vergelijkbare reststromen. Deze tool berekent de CO2-effecten van het opwerkingsproces zelf en van de producten die daaruit ontstaan. Aanleiding was de behoefte om de duurzaamheid van verschillende benuttingsopties voor organische reststromen meetbaar en vergelijkbaar te maken. Dit is bijvoorbeeld handig bij aanbestedingen voor de inzameling en verwerking van groenafval, maar ook voor het kwantificeren achteraf van duurzaamheidsprestaties. Duurzaamheid wordt vaak uitgedrukt als CO2-prestatie of CO2-winst van de energetische toepassing van de reststroom. Daarmee gaat men echter voorbij aan de positieve CO2-effecten die kunnen optreden bij hergebruik van materialen of grondstoffen. Bovendien wordt energetische benutting onevenredig positief beoordeeld ten opzichte van benuttingsopties hoger op de cascade. De CO2-rekentool van de BVOR berekent daarom zowel energetisch hergebruik als materiaalhergebruik. De CO2-rekentool is gratis te downloaden vanaf de BVORwebsite, Volop aandacht voor Keurcompost De BVOR is samen met Vereniging Afvalbedrijven schemabeheerder van Keurcompost. De belangstelling voor Keurcompost is afgelopen jaar wederom toegenomen. Dat is ook terug te zien in de cijfers op pagina 9. Inmiddels zijn er zo n vijftig bedrijven over heel- Nederland gecertificeerd voor Keurcompost. Keurcompost wordt geproduceerd volgens strenge criteria. Het product voldoet aan de eisen uit de Meststoffenwet en daarboven ook aan de wensen uit de markt ten aanzien van landbouwkundige en fytosanitaire eigenschappen. Voorwaarden met betrekking tot onafhankelijke controles, monstername en transport zijn allemaal vastgelegd. Uit analysegegevens blijkt dat Keurcompost zijn garanties waarmaakt. Om de kwaliteit van Keurcompost te garanderen en te monitoren, moeten gecertificeerde bedrijven regelmatig analyses laten uitvoeren van hun product. Deze gegevens worden verzameld in een centrale database. De gemeten waardes van Keurcompost blijken ruim binnen de norm te vallen. Onlangs is ook een tool ontwikkeld waarmee gebruikers zelf de economische waarde van Keurcompost kunnen berekenen. Meer informatie hierover is terug te vinden in het artikel over de Economische Waardekaart Keurcompost op pagina 3. 10

11 biomassa, de relatie tussen schaalgrootte en warmtevraag en contractvorming. Met de handreiking beoogt de BVOR initiatiefnemers van bio-energieinstallaties in een vroegtijdig stadium te helpen bij het identificeren van kritische factoren waarmee zij vervolgens in een haalbaarheidsstudie en eventueel volgende stappen rekening kunnen houden. Ook wordt een nuancering aangebracht in de soms overspannen verwachtingen ten aanzien van de haalbaarheid van bio-energie initiatieven ( hout is goud ). Het is níet de intentie van de handreiking om het ontwerp(proces) van een installatie in detail te beschrijven. De handreiking is geschreven als onderdeel van het werkprogramma van de Sector Natuur, Bos, Landschap en Houtketen (NBLH) binnen het Agroconvenant en is tot stand gekomen met financiële ondersteuning van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), voorheen Agentschap NL. Begin 2014 is de tweede, herziene, druk verschenen. In 2013 is de Beoordelingsrichtlijn Keurcompost herzien. Een van de wijzigingen is de invoering van productdifferentiatie. Dat wil zeggen dat Keurcompost onder verschillende productgroepen kan worden afgezet, bijvoorbeeld als landbouwcompost of tuincompost. De productdifferentiatie wordt in 2014 verder uitgewerkt, onder meer door het uitbrengen van productbladen die bij de productgroepen horen. Bij de herziening van de Beoordelingsrichtlijn is de Marktcommissie Keurcompost van grote waarde geweest. In deze commissie hebben BVOR- en VA-leden zitting, die meedenken over het strategisch positioneren van Keurcompost in de markt. Momenteel werken de Certificeringscommissie Keurcompost en de Marktcommissie aan een nieuwe huisstijl. Ook zijn de schemabeheerders bezig om een Adviesraad Keurcompost in te stellen. Certificering iepenhoutverwerkers De BVOR heeft sinds een tiental jaren een certificeringssysteem voor verwerkers van ziek iepenhout. De gecertificeerde bedrijven maken besmet materiaal op verantwoorde wijze onschadelijk en zorgen ervoor dat het vervolgens op hoogwaardige wijze wordt hergebruikt in compost of als brandstof. Alleen vergunde inrichtingen voor het opwerken van organische reststoffen en/of houtstromen kunnen het iepencertificaat verkrijgen. Door die koppeling is gewaarborgd dat gewerkt wordt onder strenge milieucondities en controle plaatsvindt van in- en uitgaande materialen. In 2013 heeft de tweejaarlijkse Iepenmiddag weer plaatsgevonden. De certificaathouders zijn bijgeschoold in hun kennis over iepen, de iepziekte, de herkenning en de verwerking hiervan. Op het terrein van gastheer Escapade in Amstelveen was er ook een demonstratie van de meest gebruikelijke verwerkingsmethoden. De locatiegegevens van de producenten en meer over de Economische Waardekaart Keurcompost, Beoordelingsrichtlijn, achtergrondartikelen, enzovoort, zijn terug te vinden op Warmte uit hout In 2013 heeft de BVOR de publicatie Warmte uit hout. Een handreiking voor initiatiefnemers van bio-energie installaties uitgegeven. Deze geeft handvatten voor partijen die de haalbaarheid van een warmte-installatie op schoon hout wensen te onderzoeken. Ze richt zich primair op kleinere en middelgrote installaties, met een vermogen tussen enkele honderden kwth en enkele MWth. De handreiking behandelt verschillende aspecten die van belang zijn bij de planning, het ontwerp, de realisatie én de bedrijfsvoering van bio-energie installaties. Zo wordt onder meer stilgestaan bij het belang van kwaliteitsborging van 11

12 Demodagen 2013 Iedere twee jaar vinden de BVOR-Demodagen plaats waar machines live demonstreren hoe zij groene reststromen verwerken en bewerken tot diverse producten. Denk daarbij aan shredders, verkleiningsmachines, chippers, omzetmachines en zeven. In juni 2013 vond de negende editie plaats bij BVOR-lid Attero in Maastricht. Voor leden en andere bezoekers weer een plek om op de hoogte te blijven van de nieuwste technieken en ontwikkelingen in de branche. Voor de bezoekers waren er op beide dagen zowel in de ochtend als in de middag rondleidingen met presentator Arie Ribbers. In een tent op het terrein waren behalve de demonstrerende bedrijven ook vele andere exposanten die producten of diensten leveren met een link naar de wereld van de groenafvalverwerking, zoals bedrijven die gespecialiseerd zijn in inspecties, certificeringssystemen, overkappingssystemen, weegbruggen en milieu-adviezen, maar ook brancheorganisaties en overheidsinstanties. In juni 2015 vinden de volgende BVOR-Demodagen plaats. Exacte data en locatie worden in de loop van 2014 bekend gemaakt. Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) De BVOR behartigt de belangen van bedrijven die organische reststromen duurzaam opwerken tot hoogwaardige producten. Dat doen deze bedrijven op vergunde inrichtingen, ook wel aangeduid als biomassawerven. Een ruime meerderheid van de professionele groen- en gft- composteerbedrijven in Nederland is aangesloten bij de vereniging. Leden van de BVOR produceren uit organische reststromen een diversiteit aan hoogwaardige producten: verschillende soorten compost, biogas, biomassa voor energieproductie en andere grondstoffen. Het overzicht van leden en begunstigers van de BVOR staat achter in dit jaarverslag. De BVOR-organisatie De BVOR is opgericht op 18 september De organisatie is statutair een vereniging waarin de algemene ledenvergadering het hoogste orgaan is. Zowel in het voor- als in het najaar vinden ledenvergaderingen plaats. Het Verenigingsbureau in Wageningen is verantwoordelijk voor de dagelijkse uitvoering. Binnen de BVOR is een veelheid aan ledencommissies actief. Zo is er de Marktcommissies Keurcompost, de Klankbordgroep Certificering van Verwerking Ziek Iepenhout, de Commissie CO2-tool, de Commissie Duurzaam Aanbesteden en de commissie voor de Demodagen. Ten behoeve van haar belangenbehartiging werkt de BVOR in de praktijk samen met verschillende andere organisaties. Goede voorbeelden daarvan zijn de Vereniging Afvalbedrijven (Keurcompost, Europese dossiers), de Vereniging van Bos- en Natuureigenaren en Platform Hout (Agroconvenant) en de Wageningse kennisinstituten (ontwikkelingen ten aanzien van bodemverbeteraars en andere innovaties). 12

13 Kennis over organische reststromen De BVOR is kenniscentrum op het gebied van organische reststoffen, hoogwaardige toepassingen van reststromen, compost, biomassa en bio-energie. Dit betreft zowel technisch-inhoudelijke zaken als kennis over relevante wet- en regelgeving. Algemene informatie is beschikbaar via het kenniscentrum op de website van de BVOR, specifieke vakkennis ontvangen de leden onder meer via de digitale nieuwsbrief, via intranet en via informatiebijeenkomsten, zoals bij de introductie van een nieuwe beoordelingsrichtlijn Keurcompost. Daarnaast biedt de BVOR haar leden ondersteuning aan via een helpdesk. Een gerichte vorm waarin de BVOR haar kennis aanbiedt is via cursussen. In 2013 is de bestaande cursus Composteren grondig vernieuwd tot tevredenheid van de cursisten. Medewerkers van de BVOR en enkele leden waren in 2013 veelgevraagd als sprekers op symposia en seminars rond thema s als reststoffenverwerking, circulaire economie en biobased thema s. Zelf organiseerde de BVOR met CUMELA Nederland het seminar Mest(verwerking), compost en groene biomassa plaats. Aan de hand van praktijkvoorbeelden werd geïllustreerd welke kansen deze ontwikkelingen bieden voor ondernemers in de branches van Cumela en BVOR. Arbocatalogus Afvalbranche Ook in 2013 was er weer volop aandacht van de BVOR en haar leden voor de Arbocatalogus van de Afvalbranche. Sociale partners in de afvalbranche, waaronder de BVOR, hebben deze opgesteld. De Arbocatalogus is openbaar beschikbaar, voor iedereen toegankelijk en heeft de vorm van een website, namelijk Deze catalogus biedt maatregelen voor vele mogelijke risico s in de afvalsector. Het is een hulpmiddel voor werkgevers en werknemers. Voor de veiligheids- en gezondheidsrisico s die bedrijven signaleren in hun risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) zijn in de catalogus maatregelen te vinden. De catalogus heeft een apart hoofdstuk gewijd aan composteren en vergisten. De BVOR is vertegenwoordigd in het bestuur van de Stichting Arbocatalogus Afvalbranche en in de werkgroepen composteren en communicatie. Landelijke Compostdag De Vereniging Afvalbedrijven en de BVOR organiseren ieder jaar de Landelijke Compostdag in samenwerking met hun leden en vele gemeenten. Op 23 maart 2013 was het de zevende keer dat deze actie plaatsvond. Door de jaren heen heeft de Landelijke Compostdag zich als een olievlek over Nederland uitgebreid. Op steeds meer plaatsen worden de poorten open gezet voor het grote publiek. Met het eenmalig gratis uitdelen van compost bedanken bedrijven en gemeenten de burgers voor hun inspanning om gft-afval en groenafval gescheiden aan te leveren. Bovendien willen zij iedereen kennis laten maken met dit product dat zowel voor de bodem als voor het milieu van grote waarde is. Het startschot voor de Landelijke Compostdag op 23 maart jl. werd dit jaar gegeven door Carla Dik-Faber, Tweede Kamerlid van de ChristenUnie. Zij schepte de eerste gratis compost bij VAR in Wilp (Gelderland). Ondanks de kou stonden de belangstellenden in de rij om compost mee te nemen. De datum voor de Landelijke Compostdag 2015 wordt in het najaar bekend gemaakt via de website Carla Dik-Faber schept de eerste gratis compost. 13

14 Leden BVOR GRONINGEN Jaap Dam (Groen)Recycling B.V. ZUIDBROEK tel. (0598) VAGROEN * locatie Top Gaarkeuken OLDEKERK tel. (0592) * locatie Stainkoeln GRONINGEN tel. (0592) J.P. van der Wal v.o.f. BLIJHAM tel. (0597) FRIESLAND Composteerinrichting van gemeente Tytsjerksteradiel SUMAR tel Donkergroen B.V. SNEEK tel. (0515) Fa. Wassenaar BEETGUMERMOLEN tel Van der Wiel transport BV DRACHTEN tel. (0512) DRENTHE Attero * Locatie Wijster WIJSTER tel. (088) Koers Handel B.V. HOOGERSMILDE tel. (0592) Zuidema Recycling Centrum B.V. HOOGEVEEN tel. (0528) OVERIJSSEL Bruins & Kwast Biomass Management * Locatie Goor GOOR tel. (0547) Groenrecycling Wolfshagen B.V. HASSELT tel. (038) Groenrecycling Rouveen ROUVEEN tel. (0522) Groenrecycling Dalfsen B.V. DALFSEN tel. (0529) GELDERLAND Afvalenergiecentrale ARN B.V. WEURT tel. (024) Bruins & Kwast Biomass Management * Locatie Duiven DUIVEN tel. (0547) * Locatie Neerijnen NEERIJNEN tel. (0547) RECOM Ede B.V. EDE tel. (0318) Recycling Van Werven B.V. HATTEMERBROEK tel. (038) VAR B.V. WILP-ACHTERHOEK tel. (055) Veluwenkamp Compost B.V. HATTEM tel. (038) FLEVOLAND Orgaworld B.V. LELYSTAD tel. (073) NOORD-HOLLAND Composteerinrichting Escapade AMSTELVEEN tel. (020) Den Ouden Groenrecycling B.V. * Locatie Het Gooi MUIDERBERG tel. (0294) Groenrecycling De Breekhoorn B.V. HOOFDDORP tel. (023) Stoop Groenrecycling WAARLAND tel. (0226) ZUID-HOLLAND Indaver Composteren B.V. * Vestiging Alphen a/d Rijn ALPHEN A/D RIJN tel. (0172) * Vestiging Bergschenhoek BERGSCHENHOEK tel. (010) * Vestiging Rijpwetering RIJPWETERING tel. (071) * Vestiging Voorschoten VOORSCHOTEN tel. (071) * Vestiging Rotterdam-Botlek ROTTERDAM-Botlek tel. (0181) * Vestiging Rotterdam-Europoort ROTTERDAM-Europoort tel. (0181) Van Vliet Recycling HOEK VAN HOLLAND tel. (0174) WAGRO B.V. WADDINXVEEN tel. (0182) UTRECHT Groen Recycling Nieuwegein NIEUWEGEIN tel. (030) Groen Recycling Utrecht B.V. UTRECHT tel. (030) Groenrecycling Verhoef B.V. MIJDRECHT tel. (0346) Smink Afvalverwerking B.V. HOOGLAND tel. (033) NOORD-BRABANT Attero * Locatie Deurne DEURNE tel. (088) * Locatie Moerdijk MOERDIJK tel. (088) * Locatie Tilburg TILBURG tel. ( Van Berkel Biomassa & Bodemproducten B.V. UDEN tel. (0413) * Locatie Etten-Leur ETTEN-LEUR tel. (0413) * Locatie Veldhoven VELDHOVEN tel. (0413) Biocentrum Altena B.V. ALMKERK tel. (0183) Indaver Composteren B.V. * Vestiging Moerdijk MOERDIJK tel. (0168) Van Iersel Biezenmortel B.V. * locatie Biezenmortel BIEZENMORTEL tel. (0411) * locatie Ravenstein RAVENSTEIN tel. (0486) Van Kaathoven Valor B.V. BLADEL tel. (0497) Den Ouden Groenrecycling B.V. * Locatie Land van Cuijk HAPS tel. (0485) * Locatie Maasland ROSMALEN tel. (073) * Locatie De Peel HELMOND tel. (0492) * Locatie Vlagheide SCHIJNDEL tel. (0413) * Locatie West-Brabant ZEGGE tel. (0165) Reiling Sterksel BV STERKSEL tel. (040) Gebr. van Vijfeijken B.V. DEURNE tel LIMBURG Attero * Locatie Maastricht MAASTRICHT tel. (088) * Locatie Venlo VENLO tel. (088) Muysers Potgrond en Groenrecycling B.V. REUVER tel. (077) Reijnders Groenrecycling B.V. KELPEN-OLER tel. (077)

15 Leden BVOR ZEELAND Indaver Milieu B.V. * Vestiging Vlissingen-Oost NIEUWDORP tel. (0113) INNOVAREC B.V. WESTDORPE tel. (0115) Begunstigers BVOR ABV Haukes Inspectiediensten B.V. MILLINGEN A/D RIJN tel. (0481) Van Bemmel Machine-import B.V. IJSSELSTEIN tel. (030) G.M. Damsteegt B.V. OUD-ALBLAS tel. (0184) C. van der Pols & Zn. B.V. ZUIDLAND tel. (0181) M-tech Nederland B.V. ROERMOND tel. (0475) Nihot Recycling Technology B.V. AMSTERDAM tel. (020) Pon Equipment B.V. ALMERE tel. (088) PRECIA-MOLEN BREDA tel. (076) Quality Services b.v. BENNEKOM tel. (0318) SCM Diensten B.V. ROERMOND tel. (0475) www-scmdiensten.nl Verhoeven Grondverzetmachines B.V. MAARHEZE tel. (0495) Tuytel Loon- en Verhuurbedrijf B.V. OUD-ALBLAS tel. (0184) Vermeer Benelux s HEER ARENDSKERKE tel. (0113)

16