ONTDEK HOE POSITIEF OPVOEDEN WERKT

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ONTDEK HOE POSITIEF OPVOEDEN WERKT"

Transcriptie

1 Speciale editie:, de 5 basisprincipes JE KIND WORDT GEPEST, WAT KUN JE ALS OUDER DOEN? S, INTERVIEWS EN WEETJES IK MOET ZELF MIJN ROMMEL OPRUIMEN. IK VIND DAT NIET ERG. NIEK (8 JAAR) SPECIALE EDITIE ONTDEK HOE POSITIEF OPVOEDEN WERKT ALLES OVER DE 5 S

2 MEER DAN KINDEREN ZIJN WERELD- WIJD AL GEHOLPEN DOOR POSITIEF OPVOEDEN, TRIPLE P DE VIJF S VAN POSITIEF OPVOEDEN POSITIEF OPVOEDEN HELPT JE OM DE ONTWIKKELING VAN JE KIND TE STIMULEREN. HET HELPT JE OOK OM OP EEN OPBOUWENDE EN NIET KWETSENDE MANIER OM TE GAAN MET HET GEDRAG EN DE EMOTIES VAN JE KIND. HIERDOOR BOUW JE EEN STERKE RELATIE MET ELKAAR OP EN COMMUNICEER JE GOED MET ELKAAR. JE LEERT AANDACHT TE GEVEN AAN GEDRAG DAT JE GRAAG ZIET. POSITIEF OPVOEDEN IS GEBASEERD OP VIJF S, WELKE IN DEZE SPECIALE EDITIE VAN DE KRANT WORDEN UITGELICHT. 175 ONDERZOEKEN EN EVALUATIES TONEN AAN DAT POSITIEF OPVOEDEN, TRIPLE P WERKT 25 LANDEN MAKEN GEBRUIK VAN POSITIEF OPVOEDEN, TRIPLE P VEILIGE, STIMULERENDE OMGEVING Jonge kinderen hebben een veilige omgeving nodig en voldoende activiteiten en speelgoed om te spelen en te ontdekken. Als je zorgt voor een veilige omgeving kan je zelf als ouder meer ontspannen zij n, terwij l je kind op onderzoek uitgaat en lekker bezig is. Een stimulerende omgeving biedt kinderen veel mogelij kheden om te ontdekken en hun vaardigheden te ontwikkelen. Als er genoeg te doen is, is er minder kans dat kinderen zich vervelen of lastig gedrag gaan vertonen. LEREN DOOR POSITIEVE ONDERSTEUNING Positieve aandacht en aanmoediging motiveren kinderen om nieuwe dingen te leren. Aandacht geven als ze iets doen wat je leuk of goed vindt, vergroot de kans dat ze het weer zullen doen! Dit kunnen korte momenten van aandacht geven zij n, 1 of 2 minuten zij n al genoeg. Zorg dat je even tij d vrij maakt als je kind naar je toekomt als dat kan, want dan staat je kind het meest open om te leren. AANSPREKENDE DISCIPLINE Dit wil zeggen dat je duidelij k, consequent en vastberaden reageert als je kind zich ongewenst gedraagt. Je kind leert hier door wat de consequenties van zij n gedrag zij n. Zo worden ze zich bewust van de behoeften van anderen en leren ze zichzelf te beheersen. Stel samen regels op en vertel de kinderen hierbij vooral wat je wel wilt, in plaats van wat je niet wilt. REALISTISCHE VERWACHTINGEN HEBBEN Kinderen hoeven niet perfect te zij n; ieder kind maakt fouten en doet dat meestal niet met opzet. Het is goed ze zelf fouten te laten maken en hiervan te laten leren. Verwachten dat je kind altij d beleefd reageert, blij is of meewerkt, is vragen om teleurstellingen. Ieder kind is uniek en ontwikkelt zich in zij n eigen tempo. Zelfs kinderen van dezelfde leeftij d verschillen. Ook jij als ouder bent niet perfect, wees dus ook realistisch in de verwachtingen die je van jezelf als ouder hebt. GOED VOOR JEZELF ZORGEN ALS OUDER Met kinderen omgaan en opvoeden is leuker en makkelij ker wanneer je niet gestrest bent. Blij f ook niet te lang rondlopen met een vraag over bepaald gedrag en praat hierover met een collega, familie of een professional. Als je af en toe tij d voor jezelf neemt zal je zien dat je rustiger en geduldiger bent wanneer je kind je nodig heeft. Een half uurtje per dag kan genoeg zij n om je weer fris te voelen zodat je er weer tegenaan kunt. Regelmatig bewegen en gezond eten helpen ook. POSITIEF OPVOEDEN WERKT VOOR ALLE OUDERS Welke normen en waarden je jouw kind wilt bij brengen, is voor elke ouder anders. Hoe je gedrag van kinderen het beste kunt sturen, is uitgebreid onderzocht. Dit onderzoek en praktij kervaring laten zien dat van Triple P kinderen de beste kansen geeft om zich goed te ontwikkelen. Bewezen is dat kinderen die positief worden opgevoed, zich prettig voelen en weinig risico lopen op het ontwikkelen van gedragsproblemen. Ouders die positief opvoeden vinden het ouderschap plezieriger. Ze hebben volop tij d en energie om te genieten van hun kinderen. Wat is het aanbod van Triple P? Lees meer op de achterkant. 02 KRANT

3 WEETJES OM NIEUWE VAARDIGHEDEN TE LEREN EN ZICH VERDER TE ONTWIKKELEN HEBBEN KINDEREN EEN VEILIGE EN STIMULERENDE OMGEVING NODIG. EEN STIMULERENDE OMGEVING PRIKKELT DE NIEUWSGIERIGHEID VAN KINDEREN EN STIMULEERT DE COMMUNICATIEVE EN INTELLECTUELE ONTWIKKELING. S VOOR EEN VEILIGE EN STIMULERENDE OMGEVING: 1 LEER JE KIND VERKEERSREGELS Tot de leeftij d van 9 jaar heeft je kind zij n vaardigheden om veilig deel te nemen aan het verkeer nog onvoldoende ontwikkeld. Snelheid en afstand zij n moeilij k in te schatten en je kind kan zich nog maar kort concentreren. Zoek de veiligste route naar school en zorg voor toezicht op de heen- en terugweg. Begin met je kind de basisregels voor verkeersveiligheid te leren. Stimuleer je kind ook om zelf goed uit te kij ken, te luisteren en na te denken in het verkeer. 2 MAAK JE HUIS KINDVRIENDELIJK Maak je huis kindvriendelij k door gevaarlij ke dingen op te bergen buiten het bereik van je kind. Zet kindveilige sloten op laden en kasten en installeer hekjes zodat gevaarlij ke ruimtes niet toegankelij k zij n voor je kind. Deze veiligheidsmaatregelen kun je weer afbouwen als je kind ouder wordt. In een veilige omgeving kun je zelf als ouder meer ontspannen zij n terwij l je kind op onderzoek uitgaat. Je hoeft minder bang te zij n dat je kind zich pij n doet of iets kapot maakt. 3 PERSOONLIJKE VEILIGHEID Bespreek wat je kind kan doen als hij zich niet veilig voelt, bij voorbeeld wanneer iemand hem iets wil laten doen waarbij hij VEILIGE, STIMULERENDE OMGEVING zich niet prettig voelt. Bespreek wie betrouwbare personen zij n om dingen aan te vertellen, een vertrouwd familielid, buurvrouw, leerkracht of vriend(in). 4 ZORG VOOR EEN INTERESSANTE SPEELOMGEVING Veel ouders ontdekken al vroeg dat kinderen vaak lastig zij n als ze niets te doen hebben. Als ze bij voorbeeld op bezoek gaan in een huis vol breekbare spulletjes op lage tafeltjes, maar geen speelgoed of interessante dingen hebben. Bereid een dergelij ke situatie voor door dit voor je kind mee te nemen, zoals potloden, papier, kleurplaten en een kwartet. Laat je kind (mee)beslissen wat jullie meenemen. Kinderen vinden activiteiten waarbij ze actief betrokken zij n het leukst. Bovendien ontdekken ze in een boeiende omgeving meer dingen om over te praten of aan volwassenen te vragen. Ze leren er dus ook veel van. Zorg er wel voor dat kinderen niet op teveel clubjes zitten, twee of drie is meer dan genoeg. Kinderen moeten ook de kans krij gen zich thuis te ontspannen. 80% VAN DE KINDEREN WORDT VAN BUITENSPELEN VROLIJK EN BLIJ. (Bron: KINDEREN PER DAG VAN 0 T/M 4 JAAR RAKEN ZO ERNSTIG GEWOND IN OF OM HET HUIS DAT ZE MEDISCH BEHANDELD MOETEN WORDEN. (Bron: IK WEET WAT MIJN KIND LEUK VINDT Bianca is moeder van Veerle (6 jaar), Kiki (3 jaar) en Stij n (4 maanden). Zij weet dat zij ieder hun voorkeuren hebben wat ze leuk vinden om te doen met haar of haar man. Daar probeert ze ook rekening mee te houden. 1-OP-1 AANDACHT Wij proberen regelmatig één op één met de kinderen dingen te doen. Veerle en ik gaan dan de stad in om naar kralen te zoeken voor kettingen. Kleine momenten, al is het maar heel even dat je één op één aandacht JE MERKT DAN DAT ZE JOUW GEDRAG NADOEN EN HOE BELANGRIJK HET IS WAT JE ZE MEEGEEFT. Bianca (moeder) hebt. De band die ik heb met mij n kinderen is anders dan de band die mij n man met ze heeft. Hein doet vaak praktische dingen met de kinderen. Hij doet bij voorbeeld elke zaterdag de boodschappen met Kiki. Dat is echt zij n moment met haar. WAT IK DOE, DOEN ZIJ NA Elke avond tij dens het avondeten doen we een rondje: wat hebben we vandaag gedaan, wat vonden jullie het leukste en wat vonden jullie het minst leuke? Laatst belde Hein op dat hij later zou komen. Veerle had hem nog even aan de telefoon. Zij vertelde over haar dag en vroeg: Papa, wat heb jij eigenlij k gedaan vandaag? Je merkt dan dat ze jouw gedrag nadoen en hoe belangrij k het is wat je ze meegeeft. LUISTEREN EN BEGRIP TONEN Als een van de kinderen verdrietig is, om welke reden dan ook, probeer ik echt begrip te tonen voor de situatie. Ik zeg dan dat ik begrij p dat ze verdrietig is en dat ze ook verdrietig mag zij n. Ik geef ook uitleg waarom iets niet kan, omdat het bij voorbeeld gevaarlij k is. Door naar haar te luisteren en aan haar uit te leggen waarom iets niet kan, merk ik dat ze sneller rustig wordt omdat ze zich begrepen voelt. HECTISCH LEVEN We hebben een redelij k gehaast en hectisch leven en dat zie ik ook om me heen. Hierdoor is het soms lastig om geduldig te blij ven, waardoor je kinderen soms een boze reactie krij gen terwij l dat niet nodig was. Ik ben me ervan bewust dat het belangrij k is om geduldig te zij n, naar ze te luisteren en te begrij pen waar ze mee zitten. Dat geeft ze vertrouwen en ze worden daar zelfverzekerder van. KRANT 03

4 LIEFDE EN AANDACHT ZIJN VOOR DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN NET ZO BELANGRIJK ALS ETEN EN DRINKEN. 2 LEREN DOOR POSITIEVE ONDERSTEUNING ZIE JIJ JE KIND WEL EENS STRALEN ALS JE HEBT GEZEGD DAT JE ZO TROTS OP HEM BENT? EEN KLEIN COMPLIMENTJE KAN JE KIND AL STIMULEREN GEWENST GEDRAG TE LATEN ZIEN. ONDERSTAANDE S ZORGEN VOOR EEN ONDERSTEUNENDE OMGEVING. 1 MAAK TIJD VOOR JE KIND Het werkt beter om regelmatig korte momenten aandacht aan je kind te besteden, dan lange tij d achter elkaar. Een paar minuten aandacht geven is vaak al genoeg. Bij voorbeeld als je kind uit zichzelf naar je toe komt om de tekening te laten zien die hij gemaakt heeft. Of als hij je iets wil vragen of vertellen. Stop dan even met waar je mee bezig bent en luister. Heb je het op dat moment te druk? Leg dan uit waarom je nu niet kunt reageren en probeer snel daarna een moment in te lassen dat je wel aandacht kunt geven. Korte momenten van oprechte aandacht stimuleren kinderen in hun bezigheden. Ze voorkomen dat kinderen op een vervelende manier om aandacht vragen. 3 LAAT MERKEN DAT JE VAN ZE HOUDT Liefde en aandacht zij n voor de ontwikkeling van kinderen net zo belangrij k als eten en drinken. Laat merken dat je van ze houdt. Kinderen vinden het heerlij k om geknuffeld te worden of een aai over hun bol te krij gen. Houd daarbij wel rekening met wat je kind prettig vindt. Zoek andere manieren om te laten zien dat je van je kind houdt als je kind knuffelen niet zo fij n vindt. Als kinderen iets doen wat je graag ziet, kan je dit ook belonen met een aai over hun bol. Kinderen die veel genegenheid krij gen, voelen zich gewenst en zij n in hun latere leven beter in staat om zelf ook positieve relaties aan te gaan met anderen. 2 LEKKER KLETSEN EN PRATEN MET JE KIND Voer regelmatig korte gesprekjes met je kind. Zoals tij dens het eten, bij het naar bed brengen, in de auto, enzovoorts. Door te praten leren kinderen zich uit te drukken. Je kind kan bij voorbeeld vertellen hoe het was om te spelen met zij n vriendje uit de klas. Voor jou is het fij n om te weten wat je kind bezig houdt. Voor kinderen is het belangrij k om te merken dat ouders belangstelling hebben voor wat ze beleven. Vertel ook eens aan je kind wat jij vandaag hebt meegemaakt, bij voorbeeld op je werk of tij dens het boodschappen doen. Daarmee geef je het goede voorbeeld en leren kinderen niet alleen om te praten maar ook om te luisteren. 4 WEES BETROKKEN BIJ SCHOOL School speelt een belangrij ke rol in het leven van je kind. Kinderen doen het beter op school als ouders betrokkenheid tonen bij de dingen die ze op school leren en meemaken. Maak kennis met de leerkracht van je kind. Doe mee aan ouderavonden of andere schoolse activiteiten. Praat niet negatief over de leerkracht in het bij zij n van je kind. Ga in gesprek met de leerkracht als je ergens vragen over hebt of als je je zorgen maakt over hoe het met je kind op school gaat. Het is in het belang van kinderen dat school en ouders goed samenwerken en elkaar respecteren. JE KIND WORDT GEPEST, WAT KUN JE ALS OUDER DOEN? Het komt regelmatig voor dat kinderen op school of in hun vrij e tij d gepest worden door leeftij dsgenootjes. Als ouder kan je verschillende dingen doen om je kind hierbij te helpen. Neem pesten serieus en steun je kind als je merkt dat hij gepest wordt. Pesten ondermij nt het zelfvertrouwen van kinderen en het kan een negatieve invloed hebben op hun verdere ontwikkeling. Pesten gaat dikwij ls niet vanzelf over en moet daarom tij dig aangepakt worden. Kinderen kunnen dit probleem meestal niet alleen oplossen maar hebben daarbij de hulp nodig van hun ouders en van andere volwassenen. Meld het probleem bij de personen die de leiding hebben op de plek waar het pesten zich voordoet. Zij kunnen situaties in de gaten houden en kinderen die anderen pesten op hun gedrag aanspreken. Blij f zelf rustig als je kind overstuur thuis komt. Laat je kind vertellen wat er precies aan de hand is. Houd je eigen emoties voor je en probeer door vragen te stellen eerst een goed beeld te krij gen van de situatie. Zo ervaart je kind dat hij bij jou terecht kan met zij n verhaal. Uit angst dat ouders meteen in actie komen houden kinderen het pesten soms geheim. Vat het probleem samen zoals jij het hebt begrepen en check bij je kind of het klopt. Als je samen alle feiten op een rij tje zet, wordt het duidelij ker voor je kind. Bedenk samen met je kind verschillende manieren om het probleem aan te pakken. Stimuleer dat je kind hierbij actief meedenkt. Maak een lij st met oplossingen en beslis samen welke het meest bruikbaar lij ken. Neem in het plan op hoe je kind kan reageren als hij gepest wordt. Oefen een gekozen oplossing eerst thuis samen met je kind, voordat hij die gaat uitproberen. Neem het scenario samen door en check of je kind zich sterk genoeg voelt om met bepaalde situaties om te gaan. Blij f in de periode daarna controleren of de gekozen oplossingen werken en stel die eventueel weer bij. Als het pesten op school gebeurt, stel dan de leerkracht op de hoogte en bespreek hoe het probleem wordt aangepakt. Veel scholen hebben een pest-protocol en kunnen via speciale lesprogramma s in de klas extra aandacht besteden aan hoe kinderen met elkaar om horen te gaan. Een sociale vaardigheidstraining kan kinderen helpen die door het pesten erg onzeker zij n geworden. Zij leren dan om beter voor zichzelf op te komen. Maar niet alleen de slachtoffers, ook de pestkoppen hebben soms die extra hulp nodig om met hun problemen te leren omgaan. 04 KRANT

5 MIJN OPVOEDING IK HEB EEN HELE LIEVE VADER EN MOEDER! Niek (8 jaar) zit in groep 5. Hij heeft twee jongere zusjes van 4 en 2 jaar. Daarnaast zij n vier dagen in de week oppaskinderen in huis. Niek vindt dit leuk: Er is altij d wel iemand om mee te spelen. ALS IK GESPEELD HEB, MOET IK ZELF MIJN ROMMEL OPRUIMEN. Niek (8 jaar) ETEN EN LUISTEREN Als we gaan eten, roept mij n moeder: Aan tafel! en dan komt iedereen meestal wel. Ik vind het goed om meteen te komen, want wachten is niet fij n. Mamma en pappa smeren de broodjes voor iedereen. Ik mag het zelf doen, maar dat doe ik niet zo vaak. Ik heb wel eens een kindje gezien dat niet goed werd opgevoed. Hij ging altij d huilen als hij z n zin niet kreeg. Als ik iets niet mag, ga ik niet huilen. Soms word ik een beetje boos en dan gooi ik knuffels op de grond. Dan moet ik mij n woede kwij t. Mij n moeder snapt dat wel. SPEELGOED OPRUIMEN Als ik gespeeld heb, moet ik zelf mij n rommel opruimen. Ik vind dat niet erg. Mij n moeder hoeft het niet te doen, want ik heb er mee gespeeld en dan moet je het zelf opruimen. NAAR BED GAAN Mij n zusjes gaan het eerst naar bed. Ik ga meestal mee naar boven om vast mij n tanden te poetsen of te douchen. Als mij n moeder of vader mij n zusjes voorleest, lees ik vast zelf. Als de meisjes helemaal klaar zij n, komt mij n moeder (soms mij n vader) bij mij en leest ze mij voor. We hebben bij na alle boeken van Pinkeltje gelezen. Voorlezen vind ik leuk en gezellig. Als ik ergens mee zit, zeg ik dat vaak s avonds als ze me voorlezen. Want dan ben ik alleen met pappa of mamma. ALS IK ERGENS MEE ZIT, ZEG IK DAT VAAK S AVONDS ALS ZE ME VOORLEZEN. Niek (8 jaar) 3 AANSPREKENDE DISCIPLINE HANTEREN VEEL OUDERS GAAN ER VAN UIT DAT KINDEREN DE REGELS WEL WETEN, MAAR HEBBEN ZE NOOIT BENOEMD OF OPGESCHREVEN. AANSPREKENDE DISCIPLINE BETEKENT DAT JE SNEL EN DOORTASTEND REAGEERT OP ONGEWENST GEDRAG VAN JE KIND EN DAT JE DUIDELIJKE REGELS STELT. DEZE S ZULLEN JE HIERBIJ HELPEN. 1 PRAAT MET KINDEREN OVER REGELS Stel, samen met je kinderen, een paar (4 of 5) basisregels op. Hier moet iedereen zich aan houden. Bij voorbeeld over computergebruik of van elkaars spullen afblij ven. Regels worden sneller opgevolgd als kinderen er over kunnen meedenken. Dit kan vanaf een jaar of vier. Houd het aantal regels beperkt en formuleer ze positief. Zo leert een kind wat de bedoeling is in plaats van wat niet mag. Bij voorbeeld: Als je het speelgoed van een ander wil, dan vraag je dat eerst. 2 PRIJS JE KIND ALS HIJ ZICH AAN DE REGELS HOUDT Regels opvolgen gaat niet vanzelf. Prij s je kind als hij zich aan de regels houdt. Vooral als hij het moeilij k vindt om zich aan de regels te houden. Bij voorbeeld als hij op tij d zij n huiswerk maakt. Benoem welk gedrag je graag ziet. Bij voorbeeld: Wat goed dat je zelf op tij d aan je huiswerk begint. Ik ben trots op je. 3 BLIJF RUSTIG EN GEEF UITLEG Als je kinderen corrigeert, richt je dan op hun gedrag en wij s hen niet af als persoon. Probeer kalm te blij ven. Daarop reageren kinderen beter dan op een emotionele uitbarsting. Spreek uit wat je niet bevalt aan hun gedrag of wat het effect is op anderen. Leg uit hoe het anders kan. Zo leert een kind hoe hij zij n gedrag kan verbeteren. 4 STEUN ELKAAR ALS OPVOEDERS Als ouders ben je het misschien niet altij d eens met de manier waarop je partner reageert op het gedrag van je kind. Maar val elkaar nooit af en spreek elkaar niet tegen. Probeer op een rustig moment zonder kinderen het samen eens te worden over het handhaven van belangrij ke regels in huis. 5 BLIJF NIET EINDELOOS WAARSCHUWEN Als je een instructie blij ft herhalen en je kind reageert niet, word jij vaak steeds bozer. Als je eenmaal echt boos bent, reageert je kind vaak pas. En je kind leert ervan dat hij pas hoeft te gehoorzamen als je boos wordt. Het werkt vaak beter om even contact te maken met je kind, door dichtbij te gaan staan en hem even aan te raken en duidelij k te zeggen wat je wil dat hij gaat doen. Herhaal dit hoogstens 1 keer en laat een consequentie volgen als je kind dan nog niet doet wat je hem zegt te doen. Een kind even herinneren aan de regel is dan vaak al voldoende om gedrag bij te sturen. KRANT 05

6 4 REALISTISCHE VERWACHTINGEN HEBBEN DE VERWACHTINGEN DIE JE ALS OUDER HEBT, HANGEN SAMEN MET WAT JE NORMAAL VINDT VOOR KINDEREN VAN EEN BEPAALDE LEEFTIJD. MAAR IEDER KIND IS UNIEK EN ONTWIKKELT ZICH IN ZIJN EIGEN TEMPO. CHECK MET BEHULP VAN DEZE S OF DE VERWACHTINGEN DIE JE HEBT VAN JE KIND OOK REALISTISCH ZIJN. 1 KIJK KRITISCH NAAR WAT JE VAN JE KIND VERWACHT Als je veel regels hebt, moet een kind zich ook aan veel dingen houden. De kans op een overtreding is dan dus groter, alleen al omdat je kind misschien niet alle regels kan onthouden. Vraag jezelf eens af of alle regels echt nodig zij n. Soms verdwij nen problemen als je besluit dat bepaald gedrag van je kind eigenlij k geen probleem is. Bedenk ook of je kind oud genoeg is om te begrij pen of te doen wat jij van hem verwacht. Vraag bij voorbeeld familie en vrienden die ervaring hebben met kinderen van dezelfde leeftij d wat zij verwachten dat hun kind kan en moet doen. 2 INFORMEER WAT DE SCHOOL OF HET KINDERDAGVERBLIJF VERWACHT Het is duidelij ker voor kinderen als ze thuis en in hun leeromgeving aan dezelfde regels en verwachtingen moeten voldoen. 3 DENK NA OVER WAT JE VAN JEZELF ALS OPVOEDER VERWACHT Het is belangrij k om ook realistische verwachtingen van jezelf als opvoeder te hebben. Het is prima om je best te willen doen, maar een perfecte ouder willen zij n levert je alleen maar frustratie op en het gevoel dat je het nooit goed genoeg doet. Wees dus niet te streng voor jezelf. Iedereen maakt fouten en leert van die ervaringen. 4 DENK NA OVER DE VERWACHTINGEN DIE JE VAN JE MEDEOPVOEDER HEBT Tij dens de ontwikkeling van je kind kom je elke dag voor nieuwe opvoedingsvragen te staan. Je partner leert net als jij het opvoeden. Probeer begrip op te brengen voor elkaars fouten en stel redelij ke eisen. Kies samen een opvoedingsaanpak waarbij jullie je allebei prettig voelen en waarvan je verwacht dat het bij jullie gezin goed zal werken. SAMEN DOEN EEN TAAKVERDELING HELPT EEN GEZIN ÉN EEN BAAN, KAN DAT SAMENGAAN? Robert, 37 jaar: Ik werk 4x9 uur en ben dus 1 dag thuis voor Saar. Annemieke is 2 dagen voor Saar thuis. We hebben een taakverdeling wat betreft halen en brengen van en naar het kinderdagverblij f. Meestal breng ik onze dochter Saar (7 maanden oud) weg, omdat mij n vriendin Annemieke al heel vroeg moet beginnen. Zij haalt Saar weer op. We hebben bewust gekozen voor 2 dagen kinderopvang en niet voor opa s en oma s. Mij n schoonouders wonen 100 km verderop en we willen geen scheve verhoudingen in hoe vaak ze hun kleinkind zien. Ik werk 4x9 uur en ben dus 1 dag thuis voor Saar. Annemieke is 2 dagen voor Saar thuis. Ik merk dat zo n kleintje in je gezin erg intensief is. s Avonds is de puf er uit om nog iets actiefs te doen en zitten we al vroeg te knikkebollen op de bank. Was ik vroeger eigenlij k altij d weg, nu ben ik heel graag gewoon lekker thuis op de bank. Onze valkuil is dat we geen afspraken hebben over verdeling van zorgtaken of de aanpak hiervan. Een voorbeeld hiervan is als Saar niet wil slapen. Ik haal haar redelij k snel weer uit bed, terwij l Annemieke iets heeft van laat nog maar even liggen. Dit leidt soms wel tot discussie. Hetzelfde geldt als ze moet eten of verschoond moet worden. Het huishouden doen we in het weekend en we bepalen dan wie wat doet. We denken erover om een schoonmaakster in dienst te nemen. Wat mij betreft was die er al lang, maar Annemieke wil er nog over na denken. Ik besteed mij n tij d liever aan ons drieën dan dat ik het huis ga poetsen. Reacties vanuit onze omgeving zij n verschillend. Sommigen vinden het vreemd dat we hebben gekozen voor 2 volle dagen kinderopvang en anderen kunnen zich meer in onze keus vinden. Verder krij gen we veel positieve reacties over hoe we het met Saar doen. Ze doet het ook super goed (niet eenkennig of vervelend) dus dat is voor ons de bevestiging dat we het goed doen. S AVONDS IS DE PUF ER UIT OM NOG IETS ACTIEFS TE DOEN EN ZITTEN WE AL VROEG TE KNIKKEBOLLEN OP DE BANK. Robert RUPSJE NOOITGENOEG DIT HEB JE NODIG: 1 bakje pitloze witte druiven 1 bakje aardbeien Lange satéprikkers Witte en pure chocolade ZO MAAK JE HET: 1. Was de druiven en aardbeien. Laat de kroontjes zitten. 2. Rij g ongeveer 6 druiven aan de satéprikker. 3. Prik aan het uiteinde van het stokje een aardbei met de punt omhoog. 4. Smelt de witte chocolade au bain marie (in een roestvrij stalen bakje in een pan met net niet kokend water). Doop een satéprikker in de chocolade en maak hier de oogjes mee. Daarna smelt je de pure chocolade en maak je met de satéprikker de pupillen. In de meeste supermarkten zij n decoratiestiften te koop waarmee je ook makkelij k de oogjes maakt. SMAKELIJK ETEN :) 06 KRANT

7 OUDERS WETEN ZELF HEEL GOED WAT ZE ANDERS WILLEN De meeste ouders weten wel dat het belangrij k is om goed voor jezelf te zorgen. Toch lukt het niet altij d. De opvoedadviseurs weten er alles van. Dagelij ks spreken zij ouders die de hele dag druk zij n en nog het gevoel hebben tekort te schieten. WAT IS GOED VOOR JEZELF ZORGEN? Miep Jung: Het gaat er vooral om dat je goed in je vel zit, niet de hele dag achter jezelf aan hoeft te hollen en ook tij d hebt om alleen of met je partner eens wat te ondernemen. Als je dat voor elkaar kunt krij gen betekent dat ook dat je rust en ruimte in je hoofd hebt voor de opvoeding van je kinderen Een klein beetje egoïsme is echt niet zo erg! WAAROM LUKT HET OUDERS SOMS NIET OM GOED VOOR ZICHZELF TE ZORGEN? Naast werken en gezin is er in het netwerk rond een gezin ook nog eens van alles te doen. Daarnaast hebben kinderen op jonge leeftij d al een volle agenda en ook daar wordt het regeltalent van ouders op de proef gesteld. Kortom: kinderen, gezin, partner zij n, werken buitenshuis, het sociale leven combineren en het allemaal perfect willen doen geeft soms zoveel druk dat er weinig tij d voor jezelf als ouder overblij ft. Soms lij kt het wel op overleven in plaats van leven! ZIEN OUDERS ZELF DAT ZE LAST VAN STRESS HEBBEN? Helma Langedij k: Ouders die het opvoedspreekuur bezoeken komen eerst met zorgen over het gedrag van hun kind. Soms vinden ouders het moeilij k om te gaan met alle eisen die aan ze gesteld worden. Ze weten vaak zelf wel dat stress invloed heeft op hoe ze in hun vel zitten. Als ouders het hebben over bij voorbeeld hoofdpij n, gespannen spieren, slecht slapen of slechte concentratie, dan is het een reden om verder te praten. Dan kij k je samen wat je kunt doen om eens wat meer tij d voor jezelf te maken. HOE GA JE ALS OPVOEDADVISEUR TE WERK? Mieke van Vleuten: Als opvoedadviseur werk je vooral samen met de ouders/ opvoeders. Opvoeden gaat makkelij ker als je zelf beter in je vel zit. We zetten alles op een rij tje en maken een stappenplan op de manier van. We kij ken dan samen bij voorbeeld hoe er meer rustmomenten op een dag kunnen zij n. Ouders oefenen thuis met het stappenplan en daar gaan we dan mee verder. Er zij n aardig wat ouders die na een week al positief effect merken! Als er ernstige problemen zij n, geef ik een advies voor doorverwij zing naar intensievere zorg of hulp, maar ouders hebben altij d de keuze om dat wel of niet te gaan doen. WAT ADVISEER JE OUDERS? Petra van der Erve en Simone Meij nen: Het advies hangt natuurlij k af van de vraag. Ook algemene adviezen zij n belangrij k, zoals die ook in de basisvaardigheden van Positief Opvoeden aan bod komen: wees realistisch in de verwachtingen die je hebt van je kind en van jezelf, geniet van je kind, toon genegenheid en praat met je kind. Maar ook: boos zij n gooit vaak olie op het vuur en helpt zo weinig! Houd je eigen behoeften in de gaten, bouw rustmomenten voor jezelf in. Als je helder en duidelij k bent voor je kind, houd je ook controle. Dan zal je zien dat je jezelf beter gaat voelen en je kind ook! HET GAAT ER VOORAL OM DAT JE GOED IN JE VEL ZIT, NIET DE HELE DAG ACHTER JEZELF AAN HOEFT TE HOLLEN. Miep Jung 5 ZORG GOED VOOR JEZELF HET OUDERSCHAP IS GEMAKKELIJKER ALS JE OOK GOED VOOR JEZELF ZORGT. JE HEBT ZELF NATUURLIJK OOK WENSEN EN BEHOEFTES. DIE MAG JE NIET VERGETEN ALS JE EENMAAL KINDEREN HEBT. DE S HIERONDER KUNNEN HIERBIJ HELPEN. 1 PAS OP VOOR DE OPOFFERINGSVALKUIL Het gebeurt regelmatig dat ouders, en vooral moeders, al hun tij d en energie opofferen voor de kinderen. Het is dan moeilij k om te luisteren naar wat jij zelf graag wilt. Daarmee doe je jezelf en jouw kinderen tekort. Hoe jong ze ook zij n; kinderen kunnen best leren dat niet altij d alles om hen draait en dat jij als ouder ook een eigen leven hebt. 2 ZOEK STEUN WANNEER JE DIT KUNT GEBRUIKEN Het is prettig als je de opvoeding kunt delen met anderen. Bij voorbeeld met een partner, familie of vrienden. Iedereen heeft momenten waarop behoefte is aan steun of hulp van anderen. Niet alleen om ze vragen te stellen of om zorgen te bespreken. Ook als je een oppas nodig hebt, omdat je niet lekker bent of een avondje uit wilt, kun je die steun goed gebruiken. Zoek en vraag die steun ook. Ken jij niemand die jou kan helpen, ga dan bij voorbeeld naar een spelinloop om andere ouders te ontmoeten. Durf problemen te erkennen. Door op tij d steun te zoeken voorkom je dat een situatie echt een probleem wordt. 3 WEES REALISTISCH IN JE VERWACHTINGEN Als je een kind krij gt, heb je allemaal goede voornemens. Daarna kun je ontdekken dat opvoeden zo makkelij k nog niet is. Probeer realistisch te zij n in wat je van jezelf, als ouder, verwacht. Als je probeert de perfecte ouder te zij n, zorgt dat voor meer stress en ontevredenheid. Bedenk; ideale ouders bestaan niet en élk kind is wel eens lastig of dwars. 4 DENK POSITIEF! Opvoeden heeft leuke en minder leuke punten. Let op dat je geen gedachten hebt die voor extra stress zorgen. Zoals: Dit lukt me nooit, of Ze vinden me vast een slechte opvoeder. Probeer ook eens anders naar de situatie te kij ken. Ging alles wel echt verkeerd of waren er ook goede dingen? Pep jezelf op met helpende gedachten: Elk kind is wel eens lastig, dat zegt niets over mij als moeder, of Ik heb niet toe gegeven aan zij n driftbui, dat heb ik goed gedaan! KRANT 07

8 WELK AANBOD PAST BIJ MIJ? ELKE OUDER HEEFT VERSCHILLENDE BEHOEFTES ALS HET GAAT OM OPVOEDONDERSTEUNING. SOMMIGE OUDERS WILLEN WAT S OM ERVOOR TE ZORGEN DAT HUN KIND S AVONDS RUSTIG GAAT SLAPEN. ANDEREN HEBBEN MEER AAN EEN STAPPENPLAN OM DRIFTBUIEN TEGEN TE GAAN IN DE SUPERMARKT. MAAR ER ZIJN OOK OUDERS DIE SERIEUZERE PROBLEMEN HEBBEN EN DIE INTENSIEVERE HULP NODIG HEBBEN. Dit is de reden dat, Triple P zoveel verschillende ondersteuningsvormen kent. Je kiest als ouder zelf wat het beste voor jou en je gezin is. Het gaat erom dat je precies de hulp ontvangt waarnaar je op zoek bent. Niet teveel en niet te weinig. De opvoedadviseur kan je helpen te vinden wat bij je vraag past. Om je alvast een overzicht te geven van de mogelij kheden van Triple P, hebben we hier de verschillende vormen van opvoedondersteuning op een rij tje gezet. Herken je jezelf hierin? Je zult snel te weten komen of er een ondersteuningsvorm tussen zit die bij jouw specifieke behoeftes past. Bij voorbeeld een groepssessie, of liever een één-op-één gesprek. Of misschien juist thuis in je eigen tij d, wanneer het jou uitkomt. Behalve de Cursus voor een gezonde leefstij l, is het gehele aanbod voor alle leeftij den tot 16 jaar. Wil je meer weten over het aanbod van, Triple P? Ga naar positiefopvoeden.nl en bekij k het aanbod bij jou in de buurt. Je vindt hier ook de gegevens van de dichtstbij zij nde opvoedadviseur. HERKEN JIJ DIT? Je bent goed op weg met de opvoeding van je kinderen, maar hebt behoefte aan praktische tips om het allemaal nog net iets gemakkelij ker te maken. LEZING OF HERKEN JE JEZELF HIERIN? Je bent op zoek naar advies voor een specifiek opvoedprobleem. Dit krij g je via één-op-één gesprekken of in kleine groepssessies. BEKIJK HET AANBOD OP POSITIEFOPVOEDEN.NL KORT ADVIES- GESPREK WORKSHOP ADVIES CURSUS VOOR GESCHEIDEN OUDERS MISSCHIEN DIT? Je bent gescheiden van je partner en ondervindt hierdoor problemen in de opvoeding. Tij dens de cursus leren jij en andere ouders hoe je goed met je co-ouder kan communiceren en vaardigheden en strategieën om thuis in te zetten. OF DIT? GEZINS- ONDERSTEUNING DIT? Je merkt dat je hoofd te vol zit om echt tij d en energie aan het opvoeden te besteden. Je hebt al een interventie van Triple P gedaan, maar wil graag meer ontspannen opvoeden, beter samen met je partner opvoeden, nog wat strategieën oefenen of leren hoe je minder snel boos kan worden. Je wilt graag ondersteuning bij de opvoeding krij gen maar zoekt een manier om dit te doen vanuit huis en wanneer jij dit wilt. PAST DIT BIJ JOU? OF DIT? CURSUS Je wilt dieper ingaan op opvoedstrategieën om beter met het gedrag van je kind om te kunnen gaan. Dit kan in een serie individuele sessies of online, of in groepssessies. ONDERSTEUNING COLOFON CURSUS VOOR EEN GEZONDE LEEFSTIJL Je wilt gezondere keuzes maken voor je kind. Door groepsbij eenkomsten en telefonische afspraken leer je hoe je met andere keuzes rondom voeding en beweging een gezondere leefstij l in je gezin kunt doorvoeren. ONLINE CURSUS TEKST EN REDACTIE: Triple P Communications Carine Kielstra CONCEPT EN CREATIE: Triple P Communications MET DANK AAN: Dank aan de ouders, kinderen en beroepskrachten die hun medewerking hebben verleend.

ONTDEK HOE POSITIEF OPVOEDEN WERKT

ONTDEK HOE POSITIEF OPVOEDEN WERKT , de 5 basisprincipes Najaar 2015 www.positiefopvoeden.nl JE TIENER WORDT ONAFHANKELIJK. HOE GA JE HIER ALS OUDER MEE OM? S, INTERVIEWS EN WEETJES IK HEB TWEE VASTE KLUSJES IN HUIS. DIE VIND IK BEST LEUK

Nadere informatie

waar denkt u aan bij het woord opvoeden? De kracht van Positief opvoeden Overzicht Hoop en verwachting

waar denkt u aan bij het woord opvoeden? De kracht van Positief opvoeden Overzicht Hoop en verwachting Overzicht De kracht van Positief opvoeden 1 Hoop en verwachting Opvoeden in de praktijk Waarom positief opvoeden? De 5 principes van positief opvoeden Tijd voor vragen en discussie 2 Hoop en verwachting

Nadere informatie

Bij lage 3: vragenlijst cliënten

Bij lage 3: vragenlijst cliënten Bij lage 3: vragenlijst cliënten (een bewerkt voorbeeld van Annemiek Dings, Joan Winkelhof, Arkemeyde, 2006) Merendeel gesloten vragen Op de volgende bladzij den staan een aantal vragen. Elke zin wordt hardop

Nadere informatie

ZORG GOED VOOR JEZELF EEN BASISPRINCIPE UITGELEGD OCHTENDRITUEEL HOE MAAK JE EEN GOEDE START TEAMBUILDING SAMEN STA JE STERK, BOUW EEN OPVOEDNETWERK

ZORG GOED VOOR JEZELF EEN BASISPRINCIPE UITGELEGD OCHTENDRITUEEL HOE MAAK JE EEN GOEDE START TEAMBUILDING SAMEN STA JE STERK, BOUW EEN OPVOEDNETWERK Week van de Opvoeding 2016 www.positiefopvoeden.nl OCHTENDRITUEEL HOE MAAK JE EEN GOEDE START TEAMBUILDING SAMEN STA JE STERK, BOUW EEN OPVOEDNETWERK NEEM TIJD VOOR JEZELF EN LEES DEZE KRANT ZORG GOED

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Positief pedagogisch klimaat Kindercampus Pendula

Positief pedagogisch klimaat Kindercampus Pendula Positief pedagogisch klimaat Kindercampus Pendula 1 Inhoudsopgave 1. Positief pedagogisch klimaat 2. Kernwaarden 3. Afspraken op de drie niveaus 4. PPK weken 2 1. Positief pedagogisch klimaat De afgelopen

Nadere informatie

Inge Glazemakers. Overzicht. Hoop en verwachting. Ouderschap en opvoeding

Inge Glazemakers. Overzicht. Hoop en verwachting. Ouderschap en opvoeding Overzicht Inge Glazemakers Onze hoop en verwachtingen Opvoeden bij kinderen met metabole aandoening: een extra uitdaging Gedrag van kinderen: wat opvoeden soms moeilijk maakt Wat is positief opvoeden?

Nadere informatie

Seksualiteit: Grenzen en Wensen

Seksualiteit: Grenzen en Wensen IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in

Nadere informatie

Peuters: lief maar ook wel eens lastig

Peuters: lief maar ook wel eens lastig Peuters: lief maar ook wel eens lastig Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en

Nadere informatie

ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen. Karolijn Ilsink-Erwich

ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen. Karolijn Ilsink-Erwich ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen Karolijn Ilsink-Erwich 1 Wat wil ik u vertellen Wat is zelfvertrouwen? Wat is het belang van zelfvertrouwen? Hoe kan je het zelfvertrouwen

Nadere informatie

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES

E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES VOORWOORD In 2016 schreef ik de Gids over emoties bij kids 80 praktische tips. Mijn kennis en ervaring blijft zich echter door ontwikkelen. Daarom deel ik

Nadere informatie

- Waarschuwing- dit is een pittige les!

- Waarschuwing- dit is een pittige les! - Waarschuwing- dit is een pittige les! Herken je de volgende situatie: Je vraagt aan je partner (heb je deze niet denk dan even terug aan de tijd dat je deze wel had) of hij de vuilniszak wilt buiten

Nadere informatie

Cursus Omgaan met klachten

Cursus Omgaan met klachten Cursus Omgaan met klachten Aanleg beplantingen en grasvelden AOC Oost Almelo C. ter Steege Doel van deze les Je leert in deze cursus over: - Klachten - Klachten ontvangen - Valkuilen - Emoties opvangen

Nadere informatie

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de

Nadere informatie

Weerbare kinderen. Bouwsteen 1. Overzicht bijeenkomst. Belang van emotionele weerbaarheid. Een weerbaar kind... Bouwstenen

Weerbare kinderen. Bouwsteen 1. Overzicht bijeenkomst. Belang van emotionele weerbaarheid. Een weerbaar kind... Bouwstenen Weerbare kinderen Triple P lezingen serie Bijeenkomst 3 Overzicht bijeenkomst Een weerbaar kind: hoe ziet dat er uit? Belang van weerbaarheid 6 bouwstenen voor weerbaarheid Wat kunnen ouders doen Om te

Nadere informatie

IK WIJZER. Ik wil graag weten wie ik ben

IK WIJZER. Ik wil graag weten wie ik ben IK WIJZER Ik wil graag weten wie ik ben Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 2 van 8 1 Inleiding Hallo Ruben, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer.

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: De puberteit is naast de lichamelijke veranderingen ook de periode waarin je op een andere manier naar jezelf en de mensen om je heen gaat kijken. Dit komt omdat

Nadere informatie

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind?

Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Tips voor Taal Hoe stimuleer je de taalontwikkeling van je kind? Ga op ooghoogte met je kind zitten Door op ooghoogte te gaan zitten tijdens

Nadere informatie

De Keukentafel Uitdaging

De Keukentafel Uitdaging De Keukentafel Uitdaging MAG HET WAT RUSTIGER AAN DE KEUKENTAFEL Gemaakt in het kader van het Swing project Een cliëntproces; tools voor samenwerking Door Nic Drion Aan de keukentafel Aan de keukentafel

Nadere informatie

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.

Wanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden. Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van

Nadere informatie

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.

Tijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen. Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven

Nadere informatie

Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin

Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Kinderen, lief maar. Wegwijzer Steenwijk Woensdag 12 november Carolien Boschma en Sjoukje Huisman Centrum voor Jeugd en Gezin Opzet van de lezing Welkom Inleiding Theorie, tips en adviezen over opvoeden

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Wat gebeurt er met je als je een leuk meisje of jongen tegenkomt? Je vindt de ander leuk en misschien word je wel verliefd. Eerst wil je heel vaak bij hem of haar

Nadere informatie

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door:

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s Foto Britt Straatemeier Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Tips voor grootouders Foto Susanne Reuling Als in het gezin van

Nadere informatie

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Voorstelronde Mesut Cifci, onderwijsondersteuner/oudercontactpersoon Welke ouders zijn er vandaag aanwezig? Samen met en van elkaar leren! Het belang

Nadere informatie

Omdat ik het zeg! Regels en grenzen bij kinderen in de basisschoolleeftijd

Omdat ik het zeg! Regels en grenzen bij kinderen in de basisschoolleeftijd Omdat ik het zeg! Regels en grenzen bij kinderen in de basisschoolleeftijd Inleiding Kinderen zijn kinderen. Ze moeten nog veel leren en hebben daarbij leiding en aanmoediging nodig van volwassenen. Door

Nadere informatie

Leven in een groep. Hoe gaat dat en wat vinden jongeren?

Leven in een groep. Hoe gaat dat en wat vinden jongeren? Leven in een groep bij DHG Hoe gaat dat en wat vinden jongeren? Jij bent belangrijk! Als je thuis woont, is je opvoeding een taak van je ouders. Woon je bij De Hoenderloo Groep, dan zorgen de groepsleiders

Nadere informatie

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling

Tijdschrift Kindermishandeling April 2013 Onderwijsspecial deel 2. 8 tips voor een goed gesprek met je leerling 8 tips voor een goed gesprek met je leerling Edith Geurts voor Tijdschrift Kindermishandeling Het kan zijn dat je als leerkracht vermoedt dat een kind thuis in de knel zit. Bijvoorbeeld doordat je signalen

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

Visie (Pedagogisch werkplan)

Visie (Pedagogisch werkplan) Visie (Pedagogisch werkplan) Gastouderopvang De Krummeltjes stelt zich tot doel om een omgeving te bieden waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige en evenwichtige mensen met respect voor anderen

Nadere informatie

TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN

TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder legt uit hoe ouders gedragsproblemen van hun kinderen kunnen veranderen. TIPS VOOR MOEILIJKE TIJDEN Deze folder is bedoeld om ouders te helpen gedragsproblemen van

Nadere informatie

Antwerpen. Leren luisteren

Antwerpen. Leren luisteren Antwerpen Leren luisteren Luisteren, hoe leren kinderen dat? Grenzen Grenzen zorgen ervoor dat je kind veiligheid en zekerheid ervaart. Zo weet hij wat mag van mama en papa en moet hij niet steeds aftoetsen

Nadere informatie

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep

Geestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep Geestig 2017 Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep basisprincipes van het scheppen van een positief klimaat, het bieden van structuur en herstelgericht reageren op ongewenst gedrag YES I

Nadere informatie

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19

Inhoud. Hallo!...5. Wie is wie? Even voorstellen...7. Wat is mijn PrOP? PrOP opstellen Doelen voor mijn PrOP...19 Inhoud Hallo!...5 Wie is wie? Even voorstellen...7 Wat is mijn PrOP?...9 1 PrOP opstellen...11 2 Doelen voor mijn PrOP...19 Ik verander mijn P!...23 3 Leren van anderen: het sociogram...25 4 Omgaan met

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES.

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. 3 1 2 EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. Realistisch kijken naar wat kinderen wel en niet kunnen. WAT KAN JE KIND (AL)? Natuurlijk verwacht je veel van je kind. Dat het snel nieuwe dingen

Nadere informatie

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

Utrecht, Gooi & Vecht. Ondersteuning bij leven met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave Wat betekent het dat uw kind moeilijk lerend is en wat 3

Nadere informatie

Straffen en belonen. Veronique de Vries Psychologe

Straffen en belonen. Veronique de Vries Psychologe Straffen en belonen 1 Veronique de Vries Psychologe HOPON Wat: Opvoeders van kinderen tussen 0 en 12 jaar ondersteunen. Hoe: Adviesgesprekken, infomomenten, thuisbegeleiding, ouder- en kindtrainingen,

Nadere informatie

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen

Nadere informatie

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure

Nadere informatie

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters

OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS. 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters OPVOEDTIPS VOOR JONGE OUDERS 10 handige tips voor ouders van baby s en peuters Leuk dat je ons e-book hebt gedownload! In dit e-book vertellen we je graag meer over opvoeden. Want het opvoeden van je kind(eren)

Nadere informatie

OPVOEDEN IN TIJDEN VAN STRESS

OPVOEDEN IN TIJDEN VAN STRESS OPVOEDEN IN TIJDEN VAN STRESS U heeft zich aangemeld bij MET ggz voor begeleiding bij of behandeling van uw psychische klachten. Dat is een hele stap! Veel ouders die bij ons in zorg komen geven aan dat

Nadere informatie

Bij lage 5: PDSA Kaartenopdracht

Bij lage 5: PDSA Kaartenopdracht Bij lage 5: PDSA Kaartenopdracht Oefenen met pdsa cycli uit de praktij k. De opdracht wordt gedaan in een groep van 2 tot 6 personen. Stappen: 1. Eén persoon trekt een kaart PDSA kaart, en leest de voorkant

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Verantwoordelijkheid ontwikkelen Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf 4 - Goede afspraken maken - Stel

Nadere informatie

DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND

DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND Tussen JOU en MIJ SCHRIJF- EN DOEBOEK VOOR OUDER EN KIND Janneke van Bockel Tussen en Begonnen op 20 Herinneringen die je later wil hebben moet je NU maken 4 Ma-ham, luister je wel? zegt ze streng. Ja

Nadere informatie

Ontdek je kracht voor de leerkracht

Ontdek je kracht voor de leerkracht Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Leren luisteren. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders

Leren luisteren. over opvoeden gesproken - Tips voor ouders Leren luisteren over opvoeden gesproken - Tips voor ouders? Leren luisteren Grenzen Grenzen zorgen ervoor dat je kind zich veilig en zelfzeker kan voelen. Zo weet hij wat van mama en papa mag en moet hij

Nadere informatie

Peuters. Lief maar ook wel eens lastig

Peuters. Lief maar ook wel eens lastig 1 Peuters Lief maar ook wel eens lastig 2 Peuters: Lief maar ook wel eens lastig Peuters zijn ondernemend en nieuwsgierig. Ze willen alles weten en ze willen alles zelf doen. En als ze iets niet willen,

Nadere informatie

Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters

Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters Kun jij de verleiding niet weerstaan als je versgebakken cake ruikt? Ga je eten als je verdrietig, boos, of gespannen bent? Lukt het je niet

Nadere informatie

Het lastigste van leven met hiv is voor velen vreemd genoeg niet zozeer de aandoening zelf of de behandeling, maar vooral de reacties van anderen.

Het lastigste van leven met hiv is voor velen vreemd genoeg niet zozeer de aandoening zelf of de behandeling, maar vooral de reacties van anderen. Het lastigste van leven met hiv is voor velen vreemd genoeg niet zozeer de aandoening zelf of de behandeling, maar vooral de reacties van anderen. Het houdt je misschien je leven lang bezig: Wie vertel

Nadere informatie

Waar gaan we het over hebben?

Waar gaan we het over hebben? Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Sommige meisjes zijn heel snel verliefd, andere meisjes zullen niet snel of misschien zelfs helemaal niet verliefd worden. Dit is bij ieder meisje anders. Wat gebeurt

Nadere informatie

- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren.

- Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt geschreven. - Je hebt aanmoediging nodig om je huiswerk te noteren. Schoolse competenties Competentie 1: Agendagebruik - Je schrijft je huiswerk in je agenda als dit wordt opgegeven. - Je agenda ziet er verzorgd uit. - Een docent controleert of jij je huiswerk op hebt

Nadere informatie

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen

Nadere informatie

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips VoorleesExpress Samen met ouders aan de slag Praktische tips Samen met ouders aan de slag Ouders betrekken bij het voorlezen Je gaat straks via de VoorleesExpress twintig weken voorlezen bij een of meerdere

Nadere informatie

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de

WANNEER VERTEL JE HET AAN JE KINDEREN? Als de beslissing om te gaan scheiden eenmaal genomen is, dan kun je dit het beste zo snel mogelijk aan de OVER EN UIT OVER EN UIT Welkom bij de e-training Over en uit. In deze training leer je beter om te gaan met je scheiding. Je leert hoe je het beste het nieuws van de scheiding aan je kind kan vertellen,

Nadere informatie

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN.

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN. Inleiding Met wie heb je de meeste lol? En wie bel je als je een probleem hebt? Vaak zijn dat je. Sommige mensen hebben veel, andere mensen hebben er maar een paar. Vriendschap is belangrijk in ons leven.

Nadere informatie

Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?

Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt

Nadere informatie

Structuur bieden aan je kinderen (10 tips)

Structuur bieden aan je kinderen (10 tips) Structuur bieden aan je kinderen (10 tips) Door Suzanne van der Star Orthopedagoog www.educadora.nl www.educadora-webshop.nl Inleiding Uit onderzoek blijkt dat er een duidelijke samenhang is tussen de

Nadere informatie

Vertel aan je kind dat het nodig is de school in te lichten om het pesten te laten stoppen;

Vertel aan je kind dat het nodig is de school in te lichten om het pesten te laten stoppen; Pesten op school Veel gestelde vragen Wat doe je als je kind gepest wordt? Maak voldoende tijd voor een gesprek; laat je kind vertellen wat er zich afspeelt en hoe het zich voelt; Neem het verhaal van

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

5 waardevolle vragen voor je kind.

5 waardevolle vragen voor je kind. 5 waardevolle vragen voor je kind. Schipperswijk 10 9665PM Oude Pekela 0610318833 info@moniquecoachtkids.nl www.moniquecoachtkids.nl Hallo mijn naam is Monique Postema. Al jaren werk ik met kinderen en

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Het kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5.

Het kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Het kinderprotocol Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Slot 1. Het kinderprotocol: Op de Flamingoschool vinden we het erg

Nadere informatie

Pestprotocol Gaspard de Coligny

Pestprotocol Gaspard de Coligny Pestprotocol Gaspard de Coligny Waarom een pestprotocol? Algemeen Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Pesten komt vooral voor bij kinderen in de leeftijd van 10 t/m 14 jaar, maar ook

Nadere informatie

In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie

In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie Hallo! Je houdt van je partner. Jullie zijn al geruime tijd samen en hebben misschien samen kinderen. Jullie leiden een druk bestaan en tijd

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Ouderavond lijf & relaties

Ouderavond lijf & relaties Ouderavond lijf & relaties Robert van der Gaag info@one2know.nl 0611003414 Voorstellen Ervaring Gezonde school, genotmiddelen, seksualiteit, voeding, bewegen, mondzorg en mediawijsheid Kinderen Wie heeft

Nadere informatie

De 7 Stappen Naar Een Powerfull Way Of Life

De 7 Stappen Naar Een Powerfull Way Of Life De 7 Stappen Naar Een Powerfull Way Of Life Ben je er helemaal klaar voor??????? Bepaal hier jouw persoonlijke gezondheidsdoel en schrijf dat neer. 1. Brainstorm over situaties waar jij het gewenste gevoel

Nadere informatie

Marcus 10,13-16 Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus

Marcus 10,13-16 Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus Marcus 10,13-16 Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus Gezinsdienst Liturgie Welkom en mededelingen Voorzang: - Gezang 132 - Opwekking 461 - Gezang 146 Stil gebed Votum / groet Zingen:

Nadere informatie

Kind & echtscheiding. Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen!

Kind & echtscheiding. Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen! Kind & echtscheiding Geen lid van het gezin? ook dan kun jij een kind steunen! Kind in een echtscheidingssituatie Per jaar belanden ongeveer 70.000 kinderen in een echtscheiding. De gevolgen van een echtscheiding

Nadere informatie

Grenzen stellen. duidelijk zijn in wat uw kind wel en niet mag

Grenzen stellen. duidelijk zijn in wat uw kind wel en niet mag Grenzen stellen. duidelijk zijn in wat uw kind wel en niet mag Waarom is het stellen van grenzen belangrijk? Uw kind kan op een veilig manier dingen onderzoeken en ervaren Wat is het stellen van grenzen?

Nadere informatie

Luister s naar me 20 TopTips van ouders om de band met je kind te versterken

Luister s naar me 20 TopTips van ouders om de band met je kind te versterken INKIJKEXEMPLAAR 20 TopTips van ouders om de band met je kind te versterken inspiratie boekje Wat leuk dat je dit boekje in handen hebt! De band tussen jou en je kind is er vanaf dag één en blijft voor

Nadere informatie

Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl

Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl n Echtscheiding en kinderen Kinderen zien het gezin waarin zij zijn grootgebracht vaak als een eenheid die er altijd was

Nadere informatie

Als opvoeden even lastig is

Als opvoeden even lastig is Als opvoeden even lastig is Hoe pak je dat dan aan? Soms weet ik niet meer wat ik moet doen om hem stil te krijgen. Schattig? Je moest eens weten. Hoezo roze wolk? Mijn dochter kan af en toe het bloed

Nadere informatie

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld:

Hoe je je voelt. hoofdstuk 10. Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: hoofdstuk 10 Hoe je je voelt Het zal je wel opgevallen zijn dat je op een dag een heleboel verschillende gevoelens hebt. Je kunt bijvoorbeeld: zenuwachtig wakker worden omdat je naar school moet, vrolijk

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

In je kracht. Werkboek voor deelnemers

In je kracht. Werkboek voor deelnemers In je kracht Werkboek voor deelnemers Uitleg Mijn toekomst! Benodigdheden: Werkblad Mijn toekomst! (je kunt het Werkblad meegeven om thuis na te lezen, maar dit is niet noodzakelijk) Voor iedere deelnemers

Nadere informatie

Ik stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet.

Ik stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet. Leerdoelen a.d.h.v. rubrics Rubrics voor het onderwijs Deze rubrics zijn door ons verzameld, geschreven of herschreven. Met vriendelijke groet, Team Vierkantgoed Rubric Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Laat Je Rela)e Niet Stuklopen

Laat Je Rela)e Niet Stuklopen Laat Je Rela)e Niet Stuklopen Door Robbert Raas www.stop-jaloezie.com Voorwoord Dit compacte e-book is geschreven als hulp bij de eerste stap naar een leven zonder vervelende jaloezie. Op stop-jaloezie.com

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Opa, wie is God? Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 0-8 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Opa, wie is God? Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 0-8 jaar DOELSTELLINGEN Grootouders wisselen ervaringen uit over geloofsopvoeding en kleinkinderen. Grootouders helpen elkaar op weg met tips en adviezen over geloofsopvoeding en kleinkinderen. Grootouders zijn

Nadere informatie

StudieThermometer. Temperatuur wat aan de lage kant? Mw Demo Kandidaat Instelling Demo

StudieThermometer. Temperatuur wat aan de lage kant? Mw Demo Kandidaat Instelling Demo StudieThermometer Mw Demo Kandidaat 27-11 - 2018 Temperatuur wat aan de lage kant? Instelling Demo Beste Demo, Goed dat je de StudieThermometer hebt ingevuld! Het helpt je om te bekijken of alles goed

Nadere informatie

Copyright Marlou en Anja Alle rechten voorbehouden Opeenrijtje.com info@opeenrijtje.com 3.0

Copyright Marlou en Anja Alle rechten voorbehouden Opeenrijtje.com info@opeenrijtje.com 3.0 2 Deel 1 Beïnvloeden van gedrag - Zeg wat je doet en doe wat je zegt - 3 Interactie Het gedrag van kinderen is grofweg in te delen in gewenst gedrag en ongewenst gedrag. Gewenst gedrag is gedrag dat we

Nadere informatie

Ik-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016

Ik-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo Sander, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk vindt.

Nadere informatie

informatie voor cliënten

informatie voor cliënten Colofon Redactie: Jose Schilderinck, Frank Nijhuis en Gerdi Verkerk Contact en algemene vragen: Postadres 820, 7550 AV Hengelo t. 088 777 60 00 e. info@ambiq.nl i. www.ambiq.nl Concept en ontwerp: Vanille

Nadere informatie

Handleiding lesmethode Groep 8 Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar

Handleiding lesmethode Groep 8 Brugklas Bikkels. Inkijkexemplaar Handleiding lesmethode Groep 8 Brugklas Bikkels versie 2016 Inhoudsopgave Introductie 4 Verantwoording Methodiek 5 Doorgaande lijn Po en Vo 6 Preventief en curatief 7 Organiseer je les 8 Praktische tips

Nadere informatie

RITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn.

RITUEEL. schrijven. Word de persoon die je altijd al had willen zijn. RITUEEL schrijven d a g b o e k Word de persoon die je altijd al had willen zijn. Welkom De persoon worden die je altijd al had willen zijn. Daarom schrijf ik. Door ritueel te schrijven kom je in verbinding

Nadere informatie

Naam: Datum: Ik-Wijzer

Naam: Datum: Ik-Wijzer Ik-Wijzer Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk

Nadere informatie

Argumentenkaart Pensioenbeslissing. Werknemers

Argumentenkaart Pensioenbeslissing. Werknemers Argumentenkaart Pensioenbeslissing Werknemers Zie ook de Argumentenkaart Pensioenbeslissing Werkgevers Wat bepaalt of ik door, met ga of een kies Wat zijn Bekijk totale kaart Wat bepaalt of ik door, met

Nadere informatie

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk 2 12 Feedback geven Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de

Nadere informatie

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel.

4 communicatie. Ik weet welke informatie anderen nodig hebben om mij te kunnen begrijpen. Ik vertel anderen wat ik denk of voel. 4 communicatie Communicatie is het uitwisselen van informatie. Hierbij gaat het om alle informatie die je doorgeeft aan anderen en alle informatie die je van anderen krijgt. Als de informatie aankomt,

Nadere informatie

Voor plezier en ontspanning bij het opvoeden. 20 eenvoudige tips

Voor plezier en ontspanning bij het opvoeden. 20 eenvoudige tips 20 eenvoudige tips Voor plezier en ontspanning bij het opvoeden Wat leuk dat je mijn lijst met 6 leuke opvoedtips hebt aangevraagd! Ik help je graag om meer plezier in het opvoeden te krijgen zodat je

Nadere informatie

BIJEENKOMST 1: De automatische piloot

BIJEENKOMST 1: De automatische piloot BIJEENKOMST 1: De automatische piloot Huiswerk Formele oefening Eén keer per dag, 6 dagen per week: de bodyscan, duur ± 45 min Doe de bodyscanoefening zes keer voor de volgende sessie. Verwacht niet iets

Nadere informatie

kinesiologie en stressmanagement Bluesroute WD MIDDELBURG T (06)

kinesiologie en stressmanagement Bluesroute WD MIDDELBURG T (06) kinesiologie en stressmanagement Bluesroute 116 4337 WD MIDDELBURG T (06) 57 12 96 00 veerkracht@zeelandnet.nl www.veerkrachtzeeland.nl Hallo, ik ben Tanja Hoogerheijde. Ik werk met volwassenen èn kinderen

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op zeggenschap

Hoofdstuk 3 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op zeggenschap Recht op zeggenschap Hoofdstuk 3 Dit hoofdstuk gaat over: het recht op zeggenschap In dit hoofdstuk vind je een antwoord op de volgende vragen: 1. Wat is het recht op zeggenschap? 2. Wat is het recht op

Nadere informatie

EHBOnrust in. EHBOnrust in een (werk)relatie. EHBOnrust als leidinggevende. EHBOnrust in teams

EHBOnrust in. EHBOnrust in een (werk)relatie. EHBOnrust als leidinggevende. EHBOnrust in teams EHBOnrust in Er zijn nog 3 brieven die wellicht interessant voor je zijn of voor iemand die je kent: EHBOnrust in een (werk)relatie EHBOnrust als leidinggevende EHBOnrust in teams Briska Smit Briska ontspant

Nadere informatie