Straffen en belonen. Veronique de Vries Psychologe

Transcriptie

1 Straffen en belonen 1 Veronique de Vries Psychologe

2 HOPON Wat: Opvoeders van kinderen tussen 0 en 12 jaar ondersteunen. Hoe: Adviesgesprekken, infomomenten, thuisbegeleiding, ouder- en kindtrainingen, dag- en/of nachtopvang, oudercafés, kinderopvang, vormingen voor professionele opvoeders...

3 Straffen en belonen Ik weet wat ik (niet) wil! Mijn kind weet wat ik (niet) wil! EN TOCH waarom is het dan zó moeilijk gewoon te doen wat ik vraag? waarom al die discussies? waarom lukt het niet meteen? waarom luisteren ze niet direct? 3

4 Straffen en belonen Weten is één doen iets anders! Soms blijven kinderen toch doorgaan. Blijf niet waarschuwen, maar DOE iets. Leer je kind dat er écht iets volgt, wanneer het je blijft negeren. 4

5 Straffen en belonen MAAR HOE? straffen apart zetten negeren belonen 5

6 Straffen WANNEER Straf je kind als het iets doet wat je écht niet goed vindt, als het absoluut niet luistert wanneer je iets verbiedt. Straffen is niet leuk, niet voor kinderen en niet voor ouders. Daarom: straf zo weinig mogelijk! 6

7 Straffen VALKUILEN Kinderen die té vaak straf krijgen, raken daaraan gewend. Het doet hen niets meer. Het wordt een vorm van aandacht krijgen. Geef geen té grote straf die niet in verhouding is tot de overtreding. Je kan ze zelf misschien ook moeilijk doorvoeren. 7

8 Straffen VALKUILEN Maak een straf niet te zwaar. Zware straffen zijn mogelijk slecht voor de relatie met je kind. Kinderen zijn meer geneigd dingen stiekem te doen, uit angst voor straf. Vermijd straffen over een lange periode. Kinderen zijn snel vergeten waarom de straf er kwam. 8

9 Straffen SOORTEN STRAFFEN Iets leuks afnemen (bvb voetbal) Iets vervelends laten doen, iets wat ze niet leuk vinden (bvb binnenblijven) Gevolgen van het gedrag laten ervaren (bvb sportkledij of ochtendmoment) De schade laten herstellen (bvb bloemenperkje of zandkasteel) 9

10 Straffen SPELREGELS Waarschuw je kind alvorens je een straf uitvoert. Eénmaal waarschuwen is genoeg! Leg duidelijk uit wat je afkeurt en waarom (leereffect!). Straf meteen na de overtreding en ga niet in discussie. 10

11 Straffen VIDEOFRAGMENT «Stiekem snoep nemen» 11

12 B. Time-out of apart zetten WANNEER Je kan een kind even apart zetten als het iets doet wat écht niet door de beugel kan. Sara kleurt op de muur. Tristan slaat met lego op Lises hoofd. Amélie gooit haar eten op de grond. Door een kind even apart te zetten kan het afkoelen en tot rust komen. 12

13 Time-out of apart zetten WANNEER Apart zetten helpt het best als een kind zelf niet in staat is om zijn gedrag te stoppen. Thomas schopt bij een driftbui hevig in het rond. Jules bijt zijn kleine zus Nina. 13

14 Time-out of apart zetten WANNEER Apart zetten kan ook een goede aanpak zijn als een kind niet luistert nadat je iets voordien al verboden hebt. Ondanks mijn verwittiging van daarnet staat Elisa alweer in de zetel te springen. 14

15 Time-out of apart zetten HOE Apart zetten doe je best op een neutrale plek, die niet te gezellig is. Zet een kind NOOIT apart op een plek die eng of onveilig is! Vertel het kind waarom je het apart zet en voor hoelang. Ik had gezegd te stoppen met je zus te slaan. Omdat je niet ophoudt, moet je nu vijf minuten apart zitten. 15

16 Time-out of apart zetten VALKUILEN Beperk het apart zetten in tijd. Regel is 1 minuut per leeftijd van het kind. Emma (5 jaar) moet 5 minuten in de hoek. De eerste keer kan het lang duren alvorens je kind zich bij de situatie neerlegt. Probeer vol te houden. Een kind leert nogal snel dat je het écht meent. 16

17 Time-out of apart zetten VALKUILEN Tracht zelf niet boos te worden, maar blijf rustig en beslist. Geef niet op als je kind volhoudt, maar zeg kalm en beslist dat de tijd pas ingaat als hij rustig is. Gebruik er eventueel een wekkertje bij. 17

18 Time-out of apart zetten VALKUILEN Laat je kind de tijd niet bepalen. Jij bewaakt de vooropgestelde tijd en bepaalt of je kind - eenmaal rustig - terug naar binnen mag komen. 18

19 Time-out of apart zetten SPELREGELS Zet je kind apart na een verwittiging. Leg uit waarom je het kind apart zet. Blijf rustig, ga niet in discussie. Jij bepaalt wanneer je kind terug kan. Gebruik indien mogelijk steeds dezelfde ruimte (trap, gang, ). Bespreek dit daarna KORT. 19

20 Time-out of apart zetten VIDEOFRAGMENT «Steeds van tafel» 20

21 C. Negeren WANNEER Kinderen stellen al eens vervelend gedrag om je aandacht te trekken, om reactie uit te lokken. Dergelijk gedrag kan je best negeren. Negeren houdt in dat je niet reageert op het gedrag van je kind. 21

22 Negeren WANNEER Als kinderen merken dat er geen reactie komt op hun gedrag, is de kans groot dat ze ermee ophouden. Reageer je wél, geef je veel aandacht aan het gedrag, dan zien kinderen hierin een beloning, wat maakt dat ze verder doen. 22

23 Negeren WANNEER Enkele voorbeelden Toon blijft in de supermarkt zagen om een stuk speelgoed. Jennah blijft zeuren of ze toch niet op de computer mag spelen, terwijl je het al duidelijk verbood. Terwijl je kookt, trekt Michiel de koelkast telkens opnieuw open om je aandacht te trekken. BLIJF UIT DE STRIJD! 23

24 Negeren VALKUILEN Negeren is heel lastig. Zoek daarom iets dat je kan gaan doen: ga de krant lezen, ga iets doen in de keuken of loop de kamer even uit. Het kan zijn dat je kind in het begin nog heviger reageert om toch nog een reactie bij je uit te lokken. Hou vol! 24

25 Negeren VALKUILEN Ga de discussie en strijd niet aan met je kind! Blijf niet hangen in het negeren. Belangrijk is om wél aandacht te geven zodra het kind stopt met zijn vervelende gedrag. Laat merken dat je het fijn vindt dat het opnieuw rustig speelt, zijn huiswerk herneemt, 25

26 Negeren SPELREGELS Reageer niet op wat je kind zegt of doet. Negeer niet uitdrukkelijk, wat ook reactie is! Kijk je kind niet aan en zeg er niets tegen. Hou vol zolang het gedrag aanhoudt! Geef positieve aandacht zodra het gedrag gestopt is! Reageer wel ALTIJD op gevaarlijk gedrag! 26

27 Negeren VIDEOFRAGMENT «Ijsje» 27

28 Wat valt er op aan deze sommen? 3+4=7 2+3=5 2+2=5 1+2=3 28

29 D. Belonen WANNEER Mensen zien vaker het negatieve of vervelende gedrag dan het positieve. We besteden het meeste aandacht aan gedrag dat we afkeuren en geven vaak weinig aandacht aan het goede en gewenste gedrag bij kinderen. 29

30 Belonen WANNEER Wanneer kinderen enkel aandacht krijgen als ze lastig zijn of iets fout doen, zal het vervelende gedrag toenemen. Door tijd en aandacht aan kinderen te geven, kunnen we voorkomen dat ze op een vervelende manier aandacht gaan vragen. 30

31 Belonen WANNEER Door negatief gedrag op te merken en aandacht te schenken, werken we dus eigenlijk de verkeerde kant op. Ouders kunnen beter positief reageren op gewenst gedrag van het kind. Het vergroot de kans dat het kind dit positief gedrag vaker zal stellen. 31

32 Belonen SOORTEN BELONINGEN 3 categorieën van beloners: Materieel Andreas krijgt een snoepje als hij zijn speelgoed heeft opgeruimd. Activiteiten Mama leest met Manon een boekje als ze haar pyjama aan heeft. Papa en Klaas gaan samen voetballen. Sociaal Achmed heeft zijn huiswerk klaar; mama geeft hem een complimentje: Wauw, dat is fantastisch, nu al klaar! 32

33 Belonen SOORTEN BELONINGEN De beste beloningen zijn niet materieel maar juist aandacht en complimentjes geven. Als kinderen veel aandacht krijgen voor een bepaald gedrag, zullen ze dit gedrag ook meer stellen. 33

34 Belonen SOORTEN BELONINGEN Complimentjes, een soort apart! Kinderen die regelmatig een complimentje of aardige opmerking te horen krijgen weten beter wat ze goed doen voelen zich zekerder van zichzelf krijgen een positief zelfbeeld willen het geapprecieerde gedrag vaker herhalen. 34

35 Belonen SPELREGELS Merk op wat uw kind goed doet, mogelijk gewone zaken, mogelijk een goede bedoeling maar met een ander resultaat. Benoem het gedrag en zeg er iets leuks over. Beloon een kind NIET vooraf! Geef voldoende complimentjes (10/dag). Geef uw compliment gemeend en direct. 35

36 Belonen VIDEOFRAGMENT «Samen spelen» 36

37 Stel gerust nog wat vragen HOPON Voor al uw vragen rond opvoeding: 02/