PROGRAMMA MASTERCLASS CONCEPTONTWIKKELING 2016 (O.V.B. VAN WIJZIGINGEN)

Transcriptie

1 PROGRAMMA MASTERCLASS CONCEPTONTWIKKELING 2016 (O.V.B. VAN WIJZIGINGEN) PROGRAMMA BLOK I - DNA en toolbox van de conceptontwikkelaar AMSTERDAM Donderdag 15 september uur Welkom en introductie Door Paul Splinter (NEPROM) uur Toelichting op conceptontwikkeling en de MCCO Door Jos Sentel (ThirdPlace) Wat is conceptontwikkeling? Wat is de relevantie? Wat heb je nodig als conceptontwikkelaar? En wat krijg je in de MCCO voorgeschoteld? uur Introductie deelnemers d.m.v. persoonlijke pitches uur Lunch uur Vastgoedontwikkeling anno 2015 Wat is jouw beleving van het vak? De afgelopen jaren heeft een structurele markt verandering plaats gevonden. Hoe zien de veranderde context en opgaven eruit op het gebied van woningontwikkeling en commercieel vastgoed en wat betekent dit voor de conceptontwikkelaar? Op interactieve wijze wisselen we van gedachten over hoe we tegen ons vak aankijken en welke competenties van belang zijn en belangrijker worden. Ook de masters delen met de deelnemers hun visies en opvattingen. Met masters Edward van Dongen (ERA Contour), Arno Ruigrok (Multi Development), Pim van der Ven (Juli Ontwerp & Advies) en Hans Erdmann (Claessens & Erdmann Architecten) uur Fietstocht Kennismaken met Amsterdamse concepten O.l.v. Jos Sentel en Paul Splinter Interactieve fietstocht langs gevarieerde Amsterdamse concepten. We zetten koers naar Amsterdam-West. Onderweg volgen er korte toelichtingen bij verschillende gebieds- en vastgoedconcepten. Een aantal projecten nemen we uitgebreider onder de loep: Stadstuin Overtoom, De Hallen en Cultuurpark Westergasfabriek. De fietstocht leert deelnemers dat als je goed kijkt, je meer ziet. Daarnaast wordt duidelijk dat conceptontwikkeling geen gril is, maar juist van alle tijden. En passant leert men Amsterdam met andere ogen te bekijken. Het doel hiervan: verbreding van het perspectief.

2 Concepten onder de loep Stadstuin Overtoom (Overtoomse Veld) - herontwikkeling van een naoorlogse tuinstad naar klimaatneutrale wijk (ca uur) Met Rob van der Bas (ERA) en Jurgen van der Laarschot (Eigen Haard) De Hallen Van voormalige tramremise tot hotspot in West (ca uur) Met Jan Doets (Lid Raad van Toezicht Stichting TROM) Cultuurpark Westergasfabriek (ca uur) Met Evert Verhagen (Creative Cities) Dit aansprekende gebiedsconcept gaat nog veel meer leven door de beschouwingen en anekdotes van founding father Evert Verhagen. Gepassioneerd vertelt hij over successen, valkuilen en spitsvondigheden uur Diner in Mediacafe Cultuurpark Westergasfabriek Aansluitend rondleiding studio s en bezoek aan uitzending Pauw Vrijdag 16 september uur Introductie en toelichting op casusopdracht uur Frisse blik Organische gebiedsontwikkeling Door Pim van der Ven (Juli Ontwerp en Advies) uur Lunch in hotel Pim van der Ven heeft jarenlange ervaring in de traditionele vastgoedontwikkeling. Enkele jaren geleden maakte hij een radicale ommezwaai. Hij is één van eerste ontwikkelende architecten met oog voor de fundamentele veranderingen in de marktcontext. Op basis van inspirerende voorbeelden op gebieds- en objectniveau laat hij op interactieve wijze deelnemers kennis maken met zijn werkwijze uur Transfer met fiets naar Amsterdam Centraal en pont naar NDSM-werf Amsterdam-Noord uur Aan de slag Out-of-the-box Workshop - Kunststad NDSM Werf Door Eibert Draisma (Draisma Industrial Design) uur Concept onder de loep Van Toren Overhoeks naar ADAM Tower Door Sander Groet (Club AIR) en Eric-Jan de Rooij (Lingotto) Ondernemer Sander Groet en ontwikkelaar Eric-Jan de Rooij delen vanaf de zestiende verdieping hun verhaal over de herontwikkeling van de

3 voormalige Shell toren, ook wel bekend als Toren Overhoeks aan de IJoever in Amsterdam-Noord. Samen met partners Duncan Stutterheim van ID&T en Hans Brouwer van Massive Music ontwikkelen ze er de ADAM Tower, wat staat voor Amsterdam Dance And Music. De toren wordt de thuisbasis van internationaal toonaangevende creatieve bedrijven in deze belangrijke groeisector. Onder meer ID&T en Massive Music zullen zich hier vestigen maar er wordt ook ruimte geboden aan Nachtlab, een incubator voor nieuw creatief talent. In de nieuwe kroon van de toren komt Amsterdam Lookout, een iconisch observatieplatform uur Gebied onder de loep Amsterdam-Noord: over potentie en proeftuin Door Anouk Reintjens (Biesterbos) en Bas van Schelven (Waterloft) NDSM, ADAM Toren en Filmmuseum Eye zijn dé blikvangers van Amsterdam-Noord. Maar er is veel meer. Waar Noord lange tijd vergeten werd is het stadsdeel inmiddels zeer in trek. Op broedplaats De Ceuvel vertelt Anouk Reintjens (Biesterbos) over transformatie en ontwikkelingen in Noord maar ook hoe het gebied als proeftuin fungeert. Dat er ruimte is voor experiment zien we onder meer op De Ceuvel. Bas van Schelven vertelt hoe het tijdelijk gebruik van een verlaten scheepswerf met vervuilde grond de plek heeft getransformeerd tot een broedplaats en hotspot in de stad. Met een groep architecten, kunstenaars en horecaondernemers als initiatiefnemers is er een ontmoetingsplek gecreëerd waar creatieve ondernemers werkplekken hebben gevonden in op de wal getrokken woonboten uur Diner in Restaurant Tolhuistuin Amsterdam-Noord Zaterdag 17 september uur Aan de slag Workshop Co-design herontwikkeling centrumgebied Door Rob de Jong (StratAct) en Samantha van Rooij (Strateon) uur Afsluiting van blok I Door Jos Sentel Rob en Samantha trekken alles uit de kast om een simulatie van een Codesign sessie mogelijk te maken. De insteek is de herontwikkeling van een centrumgebied. Hoe kun je door een goede voorbereiding en participatie in een korte tijd tot de meest wenselijke en conceptueel verantwoorde oplossing komen? De deelnemers gaan onder strakke begeleiding intensief aan de slag om alle stappen in het proces te doorlopen.

4 PROGRAMMA MCCO-STADSLAB s-hertogenbosch - Anders kijken naar de stad Vrijdag 14 oktober uur Ontvangst en inloop met koffie / thee uur Welkom door Jos Sentel en Paul Splinter uur Frisse blik Lezing en -gesprek: Geografie en gevoel Wat plekken met ons doen Door Gert-Jan Hospers (Universiteit Twente) uur Lunch Hoogleraar Gert-Jan Hospers biedt de deelnemers een aantal theoretische, maar ook soms ongerijmde inzichten op hoe wij mensen naar plekken kijken. Wat we erbij voelen en wat we belangrijk vinden. Soms logisch, soms verrassend. Gert-Jan zoekt de confrontatie bij de deelnemers, die immers dagelijks bezig zijn om plekken te maken of te veranderen. Vanuit welk besef eigenlijk? uur Aan de slag Workshop: Op expeditie in Den Bosch Wat doet deze stad met mensen? We hebben de belofte in Amsterdam al gedaan; de MCCO is een ontdekkingstocht. Vandaag vatten we dat letterlijk op! In vier verschillende groepen gaan jullie de binnenstad van Den Bosch in en kruipen in de huid van een van vier typische gebruikers van deze binnenstad. Jullie gaan gebruik maken van verschillende observatie en inventarisatietechnieken om daaruit lessen te trekken die je als conceptontwikkelaar kunt toepassen. De opdracht zal jullie dwingen je zintuigen maximaal te benutten: zien blijkt namelijk meer te zijn dan alleen kijken en horen is meer dan alleen luisteren! uur Afsluiting met borrel

5 PROGRAMMA BLOK II - Vastgoed- en gebiedsconcepten in de praktijk (vanuit ontwikkelings-, exploitatie- en beleggingsperspectief) EINDHOVEN Donderdag 17 november uur Welkom & introductie Blok II Door Jos Sentel uur Frisse blik en Aan de slag Omgaan en werken met scenario s Door Jan Nekkers (Futureconsult) uur Lunch in hotel Jan Nekkers is oprichter van Futureconsult. Zijn uitgangspunt is dat de toekomst onvoorspelbaar is, maar dat je wel degelijk zinvol over de toekomst kunt spreken. Na een inleiding over scenarioplanning gaan we in groepen aan de slag en maken we kennis met werken met scenario s uur Transfer naar High Tech Campus uur Concept onder de loep High Tech Campus - 'Hotspot for Human Focused Innovation' In gesprek met Bert van Breugel (Inbo) en Bert-Jan Woertman (HTCE Site Management B.V) ( uur) uur Transfer naar hotel Een concept dat in alles het DNA van Eindhoven ademt. Maar hoe krijg je dat voor elkaar en welke disciplines heb je nodig? Dat het een kwestie is van lange adem en binnen bestaande kaders nieuwe en haalbare oplossingen te bedenken, legt architect Bert van Breugel uit, al jarenlang dichtbij de ontwikkeling betrokken. Bert Jan Woertman, manager Marketing & Communications van HTCE Site Management, licht toe wat de ambitie van de belegger is en hoe belangrijk de waarde van het concept is voor de exploitatie en het binden van bedrijven aan de campus. Ook deelt een op de campus woonachtige ondernemer zijn ervaringen. Rondwandeling High Tech Campus ( uur) Bert van Breugel leidt ons rond over de campus. Hij laat onder meer zien hoe je het concept vertaalt in een integraal ontwerp. Met aandacht voor de opzet en inrichting van het campusterrein en op de campus gevestigde bedrijven en voorzieningen.

6 uur Borrel en hapje in hotel uur Frisse blik De blik van niche ontwikkelaars op conceptontwikkeling In gesprek met Edwin Oostmeijer (Edwin Oostmeijer Projectontwikkeling) uur Diner in hotel Edwin Oostmeijer is representant van een nieuw type ontwikkelaar. Zelfstandig, gepassioneerd maar bovenal conceptueel. In niches blijkt veel te halen; Edwin zoekt het bijvoorbeeld in intensieve participatie met toekomstige bewoners. In gesprek met de deelnemers zal hij inzicht geven in zijn drijfveren en zijn manier van werken. Vrijdag 18 november uur Casusspreekuur en 360 graden feedback Jos Sentel neemt polshoogte bij de verschillende groepen en is beschikbaar voor het stellen van vragen. Daarnaast is er ruimte voor bespreken van 360 graden feedback uur Transfer per fiets naar Strijp Transformatie en vernieuwing in Strijp De gehele dag staat in het teken van Strijp. De afgelopen eeuw heeft Philips een groot stempel gedrukt op de ontwikkeling van dit stadsdeel. De uitbreiding van de fabrieken vond vanaf 1918 in dit gebied plaats, te beginnen met het complex Strijp-S. Als ware gebiedsontwikkelaar bouwde Philips niet alleen fabrieken en laboratoria maar ook woonbuurten als Philipsdorp en Drents Dorp. Het afgelopen decennium hebben gebieden als Strijp-S en Strijp-R zich getransformeerd tot gewilde plekken om te wonen, te werken en te verblijven. Met het alom herkenbare industriële verleden en ruimte voor creativiteit en nieuwe concepten. Met direct betrokkenen trekken we vandaag door Strijp en nemen het stadsdeel in al haar facetten onder de loep uur Strijp-R onder de loep In gesprek met Heleen Aarts (Amvest), Piet Hein Eek en Iggie Dekkers ( uur) Strijp R is het eerste gebied dat we vandaag bezoeken. Het voormalige industrieterrein van Philips wordt door Amvest getransformeerd tot nieuw woongebied. Maar er is ruimte voor meer dan wonen alleen. Het bekendste voorbeeld is Piet Hein Eek. Deze wereldberoemde ontwerper heeft op Strijp-R zijn veelzijdige bedrijf opnieuw uitgevonden. Hij vestigde hier zijn werkplaatsen, een onalledaagse showroom en een restaurant in Eek-stijl (waar we vandaag lunchen) en werd een belangrijke katalysator van de gebiedsontwikkeling van Strijp-R. Samen met architect Iggie

7 Dekkers breidt hij zijn werkzaamheden inmiddels ook uit met architectuur projecten, op Strijp-R maar ook daarbuiten. In de Wonderkamer gaan we op informele wijze in gesprek met Heleen Aarts (directeur gebiedsontwikkeling Amvest) over onder meer het belang van conceptontwikkeling voor een ontwikkelende belegger, geïllustreerd met Strijp R. Met Piet Hein Eek in Iggie Dekkers gaan we in gesprek over hun drijfveren en hun frisse blik op architectuur en projectontwikkeling op basis van hun recente ervaringen met hun eigen projecten, onder meer in samenwerking met partijen als Amvest. Hoe zien onze gesprekspartners dit soort samenwerkingen er uit en wat kunnen partijen van elkaar leren? Rondwandeling Strijp-R ( uur) Heleen Aarts en Iggie Dekkers laten tijdens een rondwandeling de verschillende projecten zien en lichten deze toe uur Lunch op Strijp-R in Restaurant Piet Hein Eek uur Fietstocht door Strijp Na de lunch op Strijp R stappen we op de fiets en verkennen de enorme diversiteit van de verschillende wijken die Strijp rijk is. We fietsen onder meer door Drents Dorp en Philipsdorp, met aandacht voor renovatie en nieuwe stadswijken, waar in de geest van Eindhoven volop ruimte is voor innovatieve design- en kunstprojecten. Angelique Bellemakers, districtsmanager Strijp bij woningcorporatie Woonbedrijf, kent Strijp als geen ander en leidt ons rond. Op diverse plekken maken we stops voor toelichtingen en anekdotes. Door rond te fietsen kunnen we de wijken plaatsen in de context van de stad. Hoe verhouden buurten zich ten opzichte van elkaar, hoe worden verbindingen gelegd en hoe zouden die kunnen worden verbeterd? Aan bod komt ook de vraag hoe je bewoners bij betrekt bij buurtontwikkeling. We eindigen bij Space-S, een nieuw te bouwen wooncomplex van ruim 400 woningen in sociale huur op Strijp S, waarmee woningcorporatie Woonbedrijf met co-creatie een voor hen nieuwe manier van ontwikkelen in sloeg uur Co-creatie lessen van Space-S Aangekomen in het Videolab op Strijp S gaan we met Angelique Bellemakers en Fulco Treffers (Woonbedrijf) kort in gesprek over leerervaringen met het project Space-S uur Strijp-S onder de loep Van verboden stad naar hotspot Door Alwin Beernink (Park Strijp Beheer) Dit voormalige, immense Philips-fabrieksterrein op korte afstand van het centrum van Eindhoven heeft een tweede leven gekregen. De afgelopen jaren is het uitgegroeid tot het tweede centrumgebied van Eindhoven met als pijlers werken, wonen en cultuur. Het gebied is een hotspot en trekt jaarlijks zo n 1,5 miljoen bezoekers, onder meer als festivalhart van de jaarlijkse Dutch Design Week. Alwin Beernink,

8 directeur van Park Strijp Beheer (PPS van de gemeente en VolkerWessels), is al jarenlang nauw betrokken bij de ontwikkeling van Strijp S. In plaats van klassieke gebiedsontwikkelaar ziet hij zichzelf steeds meer als facilitator van ondernemerschap en innovatie. Met communitybuilding en het leggen van verbindingen faciliteert Park Strijp Beheer onder meer bedrijven en ondernemers die bij elkaar passen en elkaar versterken. De brand Strijp-S is inmiddels vermaard en het gebied is ontdekt door een steeds breder publiek. Hoe hou je vast aan het concept en hoe breng je het gebied verder zonder teveel concessies te doen aan het experimentele karakter van het gebied? Alwin voert ons mee langs de ontwikkelingsfasen van Strijp-S en gaat met ons in gesprek over de actuele uitdagingen. In een heuse Strijp-S Experience tour verplaatsen we ons te voet door het gebied en bezoeken we diverse bewoners en gebruikers uur Diner bij Restaurant Ketelhuis (Strijp-S) Zaterdag 19 november uur Aan de slag Workshop Ideation - hoe genereer je ideeën? Door Kees van Rossenberg en Mariëtte van Muijen (Tipping Point) uur Afsluiting van blok II Door Jos Sentel Kees en Mariëtte schotelen de deelnemers een proeverij voor van methoden om (nieuwe) ideeën te genereren. Op verrassende, speelse en eigentijdse wijze worden deelnemers geholpen om echt eens out of the box te denken. Met tools om toe te passen in de casusopdracht én in je dagelijkse werkpraktijk.

9 PROGRAMMA MCCO-ATELIER UTRECHT Vrijdag 9 december uur Ontvangst bij Werkspoor (grote loods, 2 e Daalsedijk 14, Utrecht) uur Concept onder de loep Werkspoor Placemaking en buurtkracht bij binnenstedelijke transformatie We zien het steeds vaker. Verlaten industriële binnenstedelijke gebieden die door transformatie naar nieuwe woon- en leefomgevingen weer op de kaart worden gezet en nieuw leven worden ingeblazen. Voortbouwend op het erfgoed en het karakter van de plek. Plekken met verhalen, veelal gegrift in het collectieve geheugen van de aanpalende buurten en hun bewoners. Hoe maak je bij placemaking en de herontwikkeling van dergelijke gebieden optimaal gebruik van de kracht van de buurt? Hoe vind je de lokale helden en hoe neem je omwonenden en ondernemers niet alleen succesvol mee met de nieuwe plannen voor het gebied, maar hoe zorg je er voor dat zij er zelf belang bij krijgen en gaan mee ontwikkelen? Met Tobias Verhoeven (Synchroon) en Job Keja (Skonk) als ervaren placemaker en conceptontwikkelaar bespreken we deze en andere vragen. Dit doen we aan de hand van de casus Werkspoor in Utrecht, volgens Job een schoolvoorbeeld van hoe je de kracht van de buurt kunt benutten. We worden ondertussen rondgeleid over het terrein van de voormalige Koninklijke Nederlandse Fabriek voor Werktuigen en Spoormaterieel, in de volksmond bekend als Werkspoor. Het gebied wordt de komende jaren getransformeerd tot een nieuw woonmilieu en met behoud van het industrieel erfgoed: zoals de oude hallen en delen van wissels en sporen. Deze plekken bieden ook ruimte voor ambachtelijke horeca en creatieve ondernemers uur Transfer met eigen vervoer naar Rever (Radonweg 2, Utrecht) uur Lunch in Theater met korte toelichting van Maarten Behrens op Rever s CIRCLE OF LIFE -CONCEPT uur Aan de slag Werken aan de masterpieces In een inspirerende werkomgeving gaan de casusgroepen aan de slag met hun casusopdracht die zij op de slotdag van de MCCO als masterpieces presenteren.

10 De masters zijn aanwezig als klankbord en vraagbaak en zetten de groepen op scherp. Jos Sentel en Paul Splinter zijn als vraagbaak de hele middag aanwezig uur Afsluiting met borrel in De Kroeg

11 PROGRAMMA BLOK III - Implementeren en organiseren van conceptmatig ontwikkelen ROTTERDAM Donderdag 19 januari uur Welkom & introductie Blok III Door Jos Sentel uur Frisse blik Lessons from Florida Door Alex Sievers (Beyond Now) uur Lunch Gezien de voortgaande vergrijzing in ons land is seniorenhuisvesting een zeer actueel thema. Gezien de demografische ontwikkelingen en (internationale) verhuispatronen zullen met name onze steden in toenemende mate voor de opgave staan om vitale senioren via maatwerk aantrekkelijke woon- en leefmilieus te bieden. Expert Alex Sievers voert ons langs een aantal concepten dat oog heeft voor de veranderende wensen van senioren en zich richt op alternatieven waar het gaat om aanbod van woningen en woonmilieus. Inspiratie en kennis deed Alex onder meer op tijdens vele studiereizen naar de Verenigde Staten. Zijn lessen deelt hij met ons waarbij hij de vertaalslag maakt naar de Nederlandse praktijk uur Op pad Fietssafari Rotturdam, Ech wel! Rotterdam kent vele gezichten. O.l.v. Jos Sentel nemen we een aantal gebieden onder de loep. Onderweg maken we een aantal stops ter toelichting. Een langere stop maken we in het Zomerhofkwartier (Zoho) waar we me Hans Karssenberg (Stipo) door het gebied wandelen en hij laat zien hoe dit gebied transformeert door middel van publiek ontwikkelen uur Concept onder de loep Katendrecht (Kun jij de Kaap aan?) Door Christiaan Cooiman (Heijmans) en Sander Geenen (gemeente Rotterdam) Ontwikkelaar Christiaan Cooiman laat zien dat conceptontwikkeling geen methode is, maar een overtuiging. Jarenlange betrokkenheid bij deze bijzondere wijk in Rotterdam heeft hem en de wijk zelf ook veel gebracht. Intussen zijn resultaten zichtbaar en voelbaar. Is hier misschien sprake van Brooklyn aan de Maas? Als ware storyteller en onder het motto het gaat niet om het concept, maar om de context leidt hij ons langs de

12 ontwikkelingen op Katendrecht. Sander Geenen, gebiedsmanager voor Katendrecht en de Wilhelminapier, belicht de rol en de kijk vanuit de gemeente op het gebied. We gaan met hen in gesprek en maken te voet een rondje door Katendrecht uur Diner in Fenix Food factory Vrijdag 20 januari uur Ruimte voor werken aan de casus (voorbereiden eindpresentaties) uur Het stationsgebied als katalysator Door Hans Broekman (NS Stations) uur Lunch Stations vormen cruciale knooppunten voor de dagelijkse reis van miljoenen mensen. Stationsgebieden hebben aan de ene kant een enorme aantrekkingskracht en zijn vaak magneten voor nieuwe (vastgoed) ontwikkelingen en interessante plekken voor nieuwe concepten. Tegelijkertijd worden de gebieden lang niet altijd als prettig ervaren. NS Stations beheert, ontwikkelt en exploiteert in Nederland meer dan 400 stations. Hans Broekman (manager Stationsontwikkeling) neemt ons mee in zijn zoektocht naar het ideale stationsgebied en de opgave van NS uur Aan de slag De competenties van de conceptontwikkelaar Nu we vrijwel het volledige MCCO-programma achter de rug hebben, is het tijd om de balans op te maken. We gaan met elkaar op zoek naar de kerncompetenties van de conceptontwikkelaar. Op basis van alles wat in de MCCO aan bod is gekomen maken we met elkaar een inventarisatie van deze competenties. We formuleren het antwoord op de vraag: "Wat maakt een goede conceptontwikkelaar?". Jullie krijgen de gelegenheid om op basis hiervan je eigen competenties en je eventuele ontwikkelpunten te benoemen uur Wandeling naar De Markthal uur Concept onder de loep De Markthal - katalysator van gebiedsontwikkeling Laurenskwartier Door Hans de Jong (Provast), Matija Stanicic (gemeente Rotterdam) en Robin von Weiler (Von Weiler Investments) Ontwikkelaar Hans de Jong deelt met ons in De Wereld van Smaak zijn ervaringen over de ontwikkeling van De Markthal. De Markthal geeft een enorme impuls aan de verdere ontwikkeling van het Laurenskwartier. Hiermee won deze gebiedsontwikkeling de NEPROM-prijs voor locatieontwikkeling Gebiedsmanager Matija Stanicic vertelt over de transformatie van het gebied en de rol van de gemeente bij

13 gebiedsontwikkeling. Ook ondernemer Robin von Weiler schuift aan, eigenaar van de Minervahuizen en motor achter de metaformose van winkelstraat De Meent. Om een blik te krijgen van het gebied maken we met Matija Stanicic een rondwandeling door het Laurenskwartier. Zij leidt ons langs nieuwe ontwikkelingen en impulsen in het gebied. We sluiten af in De Markthal voor borrel en diner uur Diner bij Basq Kitchen in de Markthal Zaterdag 21 januari uur Eindpresentaties van de masterpieces (casusopdracht) Met reflectie door de masters en afsluiting door Jos Sentel.